Infocom - ΤΕΥΧΟΣ 216

POINT OF VIEW You ’ve

POINT OF VIEW You ’ve got mail! γράφει ο Γιάννης Ριζόπουλος Ευχή ή κατάρα, λύση ή πρόβλημα, ευτύχημα ή δυστύχημα, ότι κι αν είναι για εσάς το email -το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, γι’ αυτούς που επιμένουν ελληνικά, αν και ο συγκεκριμένος όρος μάλλον έχει καθιερωθεί πια με το αγγλικό (διεθνές) όνομά του- αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητάς μας, κυριαρχώντας στην επικοινωνία μας, στη δουλειά και στο σπίτι. Ναι, το ξέρω, «δεν κομίζω γλαύκα εις Αθήνας», λέγοντάς το, γιατί αυτό είναι μια πραγματικότητα από πολλά-πολλά χρόνια. Όμως, ξαναθυμήθηκα (όπως και πολλοί από εσάς, φαντάζομαι) την ιστορία του, διαβάζοντας πρόσφατα την είδηση του θανάτου του «εφευρέτη» του, του Ρέι Τόμλινσον, που εγκατέλειψε τον μάταιο αυτό κόσμο στις 5 Μαρτίου, από συγκοπή καρδιάς, στα 74 του... Ο Τόμλινσον, μάλιστα, εκτός από την εφεύρεση του email (για την οποία, περισσότερα στη συνέχεια) πιστώνεται και με την υιοθέτηση του πασίγνωστου πλέον και πολυχρησιμοποιημένου (σε κάθε πιθανή και απίθανη περίπτωση) συμβόλου «@», που παρεμβάλεται στη διεύθυνση αποστολής, προκειμένου να ξεχωρίσει τον παραλήπτη του μηνύματος από τον προορισμό του. Να πώς το δικαιολόγησε κάποτε ο ίδιος: «Με ρωτάνε συχνά γιατί διάλεξα αυτό το σύμβολο, το «@»... μα, γιατί ήταν λογικό! Η έννοια του «at» στα αγγλικά, είναι να υποδηλώσει την τιμή ανά μονάδα - για παράδειγμα, 10 τεμάχια @ ,95. Χρησιμοποίησα, λοιπόν, αυτό το σύμβολο για να δείξω πως ο χρήστης ήταν «at» κάπου αλλού κι όχι εδώ»... Κι αν αυτό σήμερα φαίνεται ελαφρώς απλοϊκό, πάμε μαζί ένα ταξίδι πίσω στο χρόνο, στην εποχή του πρώτου email, εκεί στο μακρινό... 1971! Το Internet με τη σημερινή του εμπορική μορφή δεν υπήρχε ακόμα (αυτό έγινε προς τα τέλη της δεκαετίας του ’80) παρά μόνο σαν «σπόρος»: στις ΗΠΑ, στα τέλη της δεκαετίας του ’60 με τον «ψυχρό πόλεμο» στο φόρτε του, είχε δημιουργηθεί με χρήματα της DARPA, του αμερικανικού κρατικού οργανισμού ο οποίος ενίσχυε πλήθος επιστημονικές έρευνες για την ανάπτυξη προϊόντων και υπηρεσιών με πολιτικούς και αμυντικούς σκοπούς, το ARPANET, ένα υπερτοπικό δίκτυο υπολογιστών που επικοινωνούσαν μεταξύ τους με απευθείας συνδέσεις. Οι ελάχιστοι χρήστες υπολογιστών μπορούσαν ως τότε να επικοινωνήσουν γραπτώς ο ένας με τον άλλον, μόνο αν ήταν συνδεδεμένοι στο ίδιο μηχάνημα! Αυτό το υπερτοπικό δίκτυο, όμως, είχε «ιντριγκάρει» τον Ρέι Τόμλινσον, ηλεκτρολόγο μηχανικό που είχε «θητεύσει» και στο ΜΙΤ, φιλοπερίεργο, πολυπράγμονα και διερευνητικό - με σημερινά κριτήρια θα τον έλεγες και... geek! Στις αρχές της δεκαετίας του ‘70 εργαζόταν στην Bolt, Beranek & Newman της Βοστώνης (σήμερα Raytheon), τεχνολογική εταιρεία που ήταν ένας από τους «εργολάβους» της DARPA, και προσπαθούσε (δικά του τα λόγια, από συνεντεύξεις) να βρει «κάτι χρήσιμο που θα μπορούσες να κάνεις μ’ αυτό το καινούριο δίκτυο». Είχε ακούσει μια πρόταση για αποστολή μηνυμάτων από έναν χρήστη σε άλλον, που θα μπορούσαν να τυπωθούν και να κρατηθούν ως αρχείο - του κατέβηκε, λοιπόν, η ιδέα να στήσει ένα σύστημα που θα μπορούσε να κάνει κάτι ανάλογο, αλλά ηλεκτρονικά, από υπολογιστή σε υπολογιστή. Δανείστηκε τον κώδικα από το Cpynet, ένα πρόγραμμα μεταβίβασης αρχείων που είχε δημιουργήσει ο ίδιος κι έκανε τις απαραίτητες μετατροπές σε δυο μηχανήματα που είχε επάνω στο γραφείο του, ώστε να επικοινωνήσουν μεταξύ τους. Αυτά όντως το έκαναν και... τα υπόλοιπα είναι Ιστορία! Πριν, όμως, γίνουν Ιστορία ο Τόμλινσον -παρότι το σύστημα δούλεψε και το mail στάλθηκε (ο ίδιος δεν θυμόταν τι κείμενο έστειλε σ’ αυτό το πρώτο email στην ιστορία, «κάτι άσχετο, σαν QWERTYUIOP», έλεγε μετά από χρόνια) από το ένα μηχάνημα στο άλλο- σχεδόν το έκρυψε από τους συναδέλφους του, παρότι αρχικά τους το ανακοίνωσε στέλνοντας mail στον καθένα, γιατί «υποτίθεται ότι εδώ πρέπει να δουλεύουμε για άλλα πράγματα»... Είτε έτσι είτε αλλιώς, όμως, το email πήρε το δρόμο του και πριν περάσει πολύς καιρός έγινε βασικό συστατικό της επικοινωνίας μας μέσω του Internet, όπως το ξέρουμε και σήμερα. Φυσικά, ο «εφευρέτης» του ούτε που φανταζόταν την εξέλιξη του δημιουργήματός του. Να τι είπε γι’ αυτό, όταν ρωτήθηκε σχετικά, κατά την τελετή εισδοχής του στο Internet Hall of Fame, το 2012: «Με ρωτάνε συχνά αν ήξερα τι έκανα, τότε... Η απάντηση είναι, και βέβαια ήξερα τι έκανα. Μόνο που δεν είχα την παραμικρή ιδέα ποιός θα ήταν ο τελικός αντίκτυπός του...» Κι εδώ, βέβαια, στον αντίκτυπο, χωράνε πολλά - τόσο υπέρ, όσο και κατά. Γιατί, ναι μεν «επανάσταση επικρα- 4 infocom•04•16

τούσα, δημιουργεί δίκαιον», αλλά -όπως συμβαίνει με όλες τις επαναστάσεις- δεν είναι όλα όσα γίνονται καλά... Βεβαίως, η επικοινωνία μας απογειώθηκε, αλλά μαζί ήρθαν η ενόχληση από τον κατακλυσμό των email, οι απάτες και το σπαμ! Η ύπαρξη του email παραμένει ένας από τους βασικούς παράγοντες της εξάρτησης μικρών και μεγάλων από το διαδίκτυο, πολύ περισσότερο που -με την ανάπτυξη των δικτύων κινητής τηλεφωνίας, των smartphone και των εναλλακτικών τρόπων επικοινωνίας- το πρόβλημα έχει πλέον μεταφερθεί στην παλάμη ή το πολύ στην τσάντα μας... Πολλοί είναι αυτοί που το κατηγορούν ως μη πρακτικό πια, που λένε ότι χρειάζεται βελτιώσεις (όντως, μπορεί να χρειάζεται...), δεν έχουν όμως να προτείνουν κάτι καλύτερο, ως διάδοχό του - αν και το Facebook λέγεται ότι κάτι «μαγειρεύει» προς αυτή την κατεύθυνση. Παρόλα αυτά, το email απτόητο έσβησε ήδη τα 45 κεράκια του - και μάλιστα σε ένα χώρο, όπως αυτός της τεχνολογίας, όπου ο χρόνος κυλάει πολύ πιο γρήγορα απ’ ό,τι στον υπόλοιπο κόσμο! O Ρέι Τόμλινσον -που δεν έβγαλε ούτε ένα σέντσι από αυτή τη δημοφιλέστατη εφεύρεσή του, όπως άλλωστε δεν έβγαλε και ο Τιμ Μπέρνερς Λη, ο «εφευρέτης» του World Wide Web- ήταν σ’ όλη του τη ζωή ένας άνθρωπος απλός, φιλικός με όλους, σχεδόν ταπεινός. Ζούσε με τη γυναίκα του και τις δυο κόρες της στο Λίνκολν της Μασαχουσέτης, συνέχιζε να εργάζεται στην ίδια εταιρεία (Raytheon) ως senior researcher, είχε σαν χόμπυ την ανατροφή μιας μικρόσωμης ράτσας προβάτων και απ’ ό,τι λένε οι συνάδελφοί του, «δεν τρελαινόταν δα, με τα email». RIP, Ρέι... infocom•04•16 5