LATINO PROGRAMMA SVOLTO Dal testo ... - Collegio Rotondi

arcem occupavit, et ideo vehementer cupiebam ut etiam eius dominatus quam brevissimus esset; sed postea
habuimus te, omnium tyrannorum crudelissimum. Ita deos pro tua salute obsecro, ne post mortem tuam tyrannus
etiam peior nobis contingat.” Tam facetam libertatem Dionysius non punitivit atque aniculam dimisit.
Un’astuta risposta del poeta Filosseno a Dionigi.
Cum Philoxenus poeta a Dionysio, Syracusanorum tyranno, ad cenam quondam invitatus esset, accidit ut in convivio
Dionysio piscis maximus apponeretur, poetae autem piscis multo minor ac deterior. Tum Philoxenus piscem suum
primum (avverbio) ad os deinde ad aurem admovit, quasi quiddam (= qualcosa; acc. sing.) rogaret. Dionysius,
stupore affectus, causam ex Philoxeno quaesivit. Tum poeta respondit: “Carmen de Polyphemo et Galatea, Nerei
maris dei filia, scribo; itaque piscem interrogabam de vita Nereidum in mari viventium. Sed piscis meus, cum sit minor
natu quam tuus, omnia ignorat. Permitte igitur ut maiorem tibi appositum interrogem!” Dionysius, poetae responso
delectatus, piscem suum Philoxeno dedit.
Achille cerca di sfuggire al fato.
Si bello Troiano intervenisset, Achilles, Pelei Thetidisque filius, de vita immaturo interitu decessisset. Cum dea
Thetis, mirifice diligens carumque filium habens, rem penitus perspexisset, in insulam Scyron ad Lycomedem regem
misit filium, ut fatum vitaret. Rex Lycomedes, hospitio libenter Thetidis filium accipiens, inter suas filias virgines habitu
feminino servavit, atque falso nomine Pyrrham nominavit, quoniam Achilles capillis flavis erat et Graece rufum
“pyrrhon” dicitur. Achivi autem, cum rescivissent rem, ad regem Lycomedem oratores miserunt, ut Achillis adiutorium
ad bellum Troianum rogarent. Rex Achillis praesentiam negavit atque Achivis potestatem dedit, ut in regiam virum
quaererent. Interea Ulixes in regio vestibulo munera feminea una cum clipeo et hasta posuerat. Cum repente tibicen
unus ex Achivis, Ulixis iussu, cecinit aliique armorum crepitum et clamorem produxerunt, Achilles, coniecturam de
hostium adventu faciens, vestem muliebrem dilaniavit, atque clipeum astamque arripuit. Postquam Thetidis filium
Achivi noscitaverunt, Achilles et suas operas et milites Myrmidones Argivis promisit.
Milziade vince a Maratona.
Athenienses copias ex urbe eduxerunt, loco idoneo castra posuerunt. Postridie, Miltiadis iussu, sub montis radicibus
aciem in regione non aperta instruxerunt, ut proelium committerent. Cum apud Marathona multis locis rarae essent
arbores, alibi densae, cumque altitudo montium Athenienses copias tegeret, tractus arborum impediebat equitatum
hostium. Datis, etsi loco non aequo, copias instruxit, quoniam proelium ante Lacedaemoniorum adventum
desiderabant; deinde in certamen descendit. Athenienses virtute Persas superaverunt, quod decemplicem hostium
numerum profligaverunt. Persae, territi, non castra sed naves petiverunt. Mirabilis pugna fuit, quia exigua manus
tantum exercitum prostravit.
I Galli.
Cum Galli, gens bellicosa, Alpes superassent, magnam Italiae partem ferro ignique vastabant. Postquam
Romanorum exercitum ad Alliam fluvium fugaverunt, agros vastantes, urbi Romae appropinquaverunt. Romani
uxores et liberos in Capitolium, arcem Romae, portaverunt; senes autem, de salute patriae desperantes, aequo
animo adventum hostium in foro expectabant. Galli, cum in urbem intravissent, omnes senes necaverunt, urbem
cremaverunt, Capitolium oppugnaverunt. Obscura nocte Galli Capitolium expugnavissent, nisi anserum clamor
Manlium, virum fortem ac strenuum, e somno excitavisset. Cum Manlius statim socios ad arma vocavisset,
Capitolium servavit. Iure igitur Romani Manlii nomen celebraverunt; nam cives grati Capitolinum appellaverunt
Manlium.
Volgi dall’attivo al passivo le seguenti frasi, poi traducile:
1. Servati sunt cives a strenuis militibus.
2. Puerorum culpas matres condonabunt.
3. A bonis virtutes laudantur et vitia vituperantur.
4. Magister saepe te vituperabat, raro laudabat.
5. Urbs repleta est tumultu.
6. Amici nos monent.
7. Testes exhibentur et interrogantur ab iudice.
8. Conspectus lupi pastores terrebat.
9. A militibus nostris castra hostium invadebantur.
10. Obsidio urbem clausit.