การพัฒนาตํารับยาสีฟนสมุนไพร - Faculty of Pharmacy, Mahidol ...

นอกจากนี้ผลยอยังมีคุณสมบัติในการบําบัดรักษาโรคความดันโลหิตสูง ซึ่งสารสําคัญที่มี
ผลในการบําบัดอาการนี้คือ สโคโปเลติน (Scopoletin) โดยเปนสารอาหารจากพืชอยางหนึ่ง ที่พบ
ในลูกยอ สารตัวนี้จะมีฤทธิ์ในการขยายหลอดเลือดที่หดตัว ผลคือ ทําใหระดับของความดันโลหิต
ลดลงจนเปนปกติ ซึ่งจะมีผลในการชลอการเสื่อมของหัวใจดวย และสารออกฤทธิ์ในผลยอที่พบอีก
ชนิดคือ โปรเซอโอนีน เมื่อรางกายไดรับสารชนิดนี้มีฤทธิ์ทางบวกตอเซลลทําใหผูที่รับประทานยอ
สวนใหญรูสึกดีขึ้น เนื่องจากสารเซอโอนีนผลยอจะมีสารเคมีสําคัญที่เกี่ยวของในการควบคุม
ปฏิกิริยาตางๆ ของรางกายในบริเวณที่มีการอักเสบใหเปนปกติซึ่งหลังจากรางกายไดรับสาร
โปรเซอโอนีนจากผลยอแลว สารชนิดนี้จะซึมออกมาตามเสนเลือดฝอย เพื่อใหเซลลในรางกาย
เปลี่ยนสารชนิดนี้มาเปนเซอโอนีน ซึ่งสารเซอโอนีนนี้อาจปองกันมิใหเปปไทดที่ กระตุนการอักเสบ
(Inflammation producing peptides) สามารถจับกับโปรตีนเฉพาะนี่เอง จึงทําใหลดอาการ
อักเสบ บวม และอาการปวดได
โครงสรางสําคัญของรางกายในการสรางเซอโอนีนจะประกอบดวย โปรเซอโอนีน โปรเซอ
โอเนส (Proxeronase) และเซโรโทนิน ซึ่งตามความจริงแลวระบบรางกายจะผลิตสารเหลานี้ไดเอง
แตจะผลิตสารโปรเซอโอนีนในจํานวนจํากัด เพราะโดยปกติตับจะสะสม โปรเซอโอนีนทุกๆ สอง
ชั่วโมง โดยที่จะสมองจะมีคําสั่งมาที่ตับ เพื่อปลดปลอยโปรเซอโอนีนจํานวนหนึ่ง จากนั้นอวัยวะ
ตางๆ ของรางกายจะดูดเอาโปรเซอโอนีนไวใหพอเพียงในการผลิตเซอโอนีนตามที่ตองการ ปรกติ
เซลลตางๆ ของรางกายจะมีปริมาณของสารประกอบตางๆ พอเพียงในการผลิตเซอโอนีนแตจะ
ขาดโปรเซอโอนีนเทานั้น
โดยปกติรางกายจะไมมีปญหาจนกวาจะถึงคราวที่รางกายตองการเซอโอนีนจํานวนมาก
เชน ภาวะเครียดหนักๆ การเปลี่ยนแปลงของเซลลกอนเปนมะเร็ง ปญหาสุขภาพ (ทั้งทางกายและ
ทางใจ) การติดเชื้อรา การไดรับสารพิษ สิ่งเหลานี้จะทําใหระบบรางกายเกิดความตองการเซอ
โอนีนมากขึ้น เมื่อเกิดภาวะเชนนี้ ความตองการเซอโอนีนจะมีมาก แตตับซึ่งทําหนาที่ผลิตสารโป
รเซอโอนีน จะผลิตสารนี้ไดไมพอกับความตองการของรางกายที่ไมปกติ ดังนั้นผลยอจึงมีประโยชน
อยางมาก เพราะยอเปนผลไมที่มีโปรเซอโอนีนประกอบอยูเปนจํานวนมาก
คุณคาของยออีกอยางหนึ่งนั้นมาจากความสัมพันธกับ เซโรโทนีน ซึ่งผลของยอเปนหนึ่งใน
พืช 80 สายพันธุที่มีการใชประโยชนทางการแพทยมากที่สุดในตระกูล Old
World Rubiaceae และมีปริมาณความจุในการเกาะยึด เซโรโทนินมากที่สุดในตระกลูนี้โดยที่เซโร
โทนิน เมื่อใชกับผูปวยที่เปนโรคซึมเศรา หรือโรคปวดหัวไมเกรน จะมีอาการดีขึ้น แตอยางไรก็ตาม
21