Educatief dossier voor onderwijs en vorming Sylvain De ... - Tot Altijd

Recommendations

Info

18 5 BEELDEN De beeldsignatuur van de film staat in dienst van het sterke verhaal. Dat staat in het teken van een intense gedachten en emoties, verworteld in de ervaringen van ziekte, lijden en sterven, evenals van vriendschap. Omdat in dergelijk verhaal woorden het dikwijls laten afweten, blijft er alleen de lichaamstaal over. En deze laatste is van groot belang in Tot Altijd. Nic Balthazar kiest terecht voor een cinematografie van de close-up. De ogen zijn immers de vensters van menselijke ziel, zoals de Grieken al opmerkten. De close-ups van Mario’s blik vormen een filmgedicht op zich die meer zeggen dan welke woorden ook. Dat geldt heel uitdrukkelijk voor Mario die gevallen is op de weg, het tafereel met Mario aan de rand van het kanaal en uiteraard in het volledige laatste deel ’30 september 2012’. Vooral in de scènes met alleen Mario vormt de closeup ook het solidaire gebaar van de camera: in de eenzaamheid van Mario is alleen de camera nog bij hem aanwezig, een vorm van beeldend meeleven en solidaire, zij het machteloze nabijheid. Ook andere personages krijgen close-ups. Thomas bijvoorbeeld in de momenten dat hij worstelt met Mario’s wil om voor euthanasie te kiezen. In de laatst nacht kunnen Thomas, de ouders Francine en Roger de slaap niet vatten. De close-ups tonen hoe ze klaarwakker in gedachten zijn bij wat ’s anderendaags komen gaat. De regisseur kadert de kamersymfonie van close-ups in de twee panoramische camerabewegingen die het filmverhaal openen en sluiten. Hiermee maakt hij de toeschouwer duidelijk dat ‘de ware gebeurtenissen’ voortkomen uit een ‘breder’ en zelfs ‘hoger’ perspectief dan op het eerste gezicht misschien zou blijken. In de film steekt er ook een kleuren- en ritmecontrast tussen het deel ‘de presentatie van het team Mario’ en de andere delen die met een jaartal of datum in witte letters op een zwarte achtergrond worden geïntroduceerd. Het presentatiedeel is namelijk in zonnige kleuren en met een springerige camera gefilmd, terwijl vanaf het eerste deel ‘1995’ het kleurenspectrum verdonkert. De zonnige kleuren verdwijnen en zoals blijkt uit de sequenties met de diagnose worden ze klinisch witter en daardoor doodser. De sequenties met Mario’s confrontatie met de ziekte krijgen een donkere tint. De ‘kleuren’ van de avond en de nacht werpen van dan af een grote schaduw over de gebeurtenissen. Belangrijke scènes situeren zich ook in de avond of de nacht: het eerste gesprek tussen Mario en Thomas over ‘het vinden van de nooduitgang’, de depressieve stemming die Mario overvalt, de viering van de verjaardag van Mario, het laatste kampvuur, de laatste maaltijd wordt ook als ‘het laatste avondmaal’ beschouwd, en tot slot het sterven zelf. Ook de cameravoering evolueert mee met Mario: het ‘zotte’ ritme van de gezonde Mario wijkt geleidelijk voor een trage camera die wanneer Mario bedlegerig wordt ook zelf meestal stilstaat. In de delen van de ziekte is er in het begin nog een opflakkering van een feestelijke, zomerse stemming. Daarmee opent namelijk het tweede deel ‘1997’: het is een volksfeest waarbij Mario de muziektafel bedient en voor ambiance zorgt. Dat wijst erop dat hij voorlopig met zijn ziekte leert leven en zoveel mogelijk verder doet wat hij gewoon was te doen. Thomas en de ouders van Mario drukken op het feest de hoop uit dat de ziekte bij Mario misschien nog zal meevallen. Een hoop die vlug afneemt onder druk van de snel verslechterende toestand van Mario. Ook de zonnige beelden in het midden van de film van de uitstap naar het strand en de zee bij Cadzand vormen een lichtende zone, waarna ‘de duisternis’ tijdens de voetvalmatch Nederland-België onbarmhartig haar wet oplegt. Tot Altijd - Educatief dossier - Sylvain De Bleeckere
Een opvallend beeldkenmerk bestaat in de wijze waarop de regisseur het portret van Mario schildert via het fenomeen van de T-shirt. Een bijzondere, maar sprekende vorm van lichaamstaal. Mario drukt zijn gedachten- en gevoelswereld uit via zijn bijzondere T-shirts met een korte, maar veelzeggende boodschap. De voornaamste zijn: • Is that A Rocket in your Pocket (tijdens de actie tegen kernwapens) • Yes, I did (tijdens trouwfeest van Mario en de zwangere Sofie) • Milan for president (de geboorte van Milan) • smART (in de materniteit bij het bezoek aan Speck, Sask en hun pasgeboren Jefke) • Superman (met een zinspeling op de acteur Christopher Reeve die Superman vertolkt maar door een ongeval zwaar en ongeneeslijk werd verlamd - tijdens Mario’s verjaardagsfeest , ook in het tafereel met Milan op ziekbed van Mario) • People have power (de zeesequenties en het volgen van de voetbalwedstrijd in het café) • Same shit, different day (tijdens kinesessie met Glenn die Mario ook Superman noemt) • 1 + 1 = 3 (tijdens het laatste kampvuur) • In Go/o/d we trust (draagt dit thuis wanneer hij nog kan gaan werken, maar ook op zijn sterfbed) Tot slot is er nog een ander typerend beeldkenmerk. Het betreft het beeld in het beeld. Concreet betreft het vooral de televisiebeelden waarmee de regisseur het euthanasiedebat in de senaat en het federale parlement van België in herinnering brengt. Mario, Thomas en de andere betrokken personages bekijken de nieuwsbeelden in de kamer van Mario thuis of, in het geval van Thomas, in de kamer van zijn patiënt Robert in het rusthuis. Er bevindt zich ook een televisietoestel in het stamcafé ‘In den hemel’. Naar het einde van de film verschijnt daar het nieuws over het overlijden van Mario. In het café volgen Mario en de zijnen de voetbalwedstrijd België-Nederland. Daarnaast komt er nog een belangrijk beeldcitaat voor bij de opening van het laatste deel ’30 september 2002’. In het gesprek van Mario met zijn vader Roger staat een kopie centraal van Rembrandts schilderij Simeon in de tempel. Mario legt de betekenis ervan uit aan zijn katholieke vader. Naast de televisiebeelden en het schilderij zijn er ook nog de familiefoto’s. Na ‘het laatste avondmaal’ kijken de aanwezigen naar enkele familiefoto’s op een diascherm. En de inleidende presentatie verloopt deels via beelden die plots als familiefoto’s bevriezen en een volgend moment aankondigen. Tot Altijd - Educatief dossier - Sylvain De Bleeckere 19
Page 1 and 2: Educatief dossier voor onderwijs en
Page 3 and 4: Inleiding Tot Altijd is een belangr
Page 5 and 6: GEBASEERD OP EEN WAAR GEBEURD VERHA
Page 7 and 8: 3 STRUCTUUR De structurering van de
Page 9 and 10: 1998 Dit deel opent met Mario en Th
Page 11 and 12: Van mijn broer hoorde ik de roemrij
Page 13 and 14: Thomas Het tweede hoofdpersonage is
Page 15 and 16: Speck De derde man van ‘het team
Page 17: Lynn Zij is het vrouwelijke lid van
Page 21 and 22: JOHANN SEBASTIAN BACH, aria Erbarme
Page 23 and 24: In early dawn my father came by He
Page 25 and 26: De strijd van Mario voor euthanasie
Page 27 and 28: Een belangrijk aspect van de film a
Page 29 and 30: Een bijzonder aspect van de zingevi
Page 31 and 32: 8 EDUCATIEVE VERWERKING Ter onderst
Page 33 and 34: De film en de verwerking van de fil
Page 35 and 36: 9 DE WERKBLADEN De afzonderlijke, t
Page 37 and 38: Link Het begrip team wordt in de sp
Page 39 and 40: Document Beschrijf bij welk taferee
Page 41 and 42: Document In de film komen tal van d
Page 43 and 44: Document Op deze filmfoto draagt Ma
Page 45: Document Hierna volgen twee citaten

Educatief dossier voor onderwijs en vorming Sylvain De ... - Tot Altijd

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?