Educatief dossier voor onderwijs en vorming Sylvain De ... - Tot Altijd

20
6 MUZIEK
Naast de filmscore van Henny Vrienten, de bekendste Nederlandse filmcomponist en tevens gekend
als populaire zanger van de Nederlandse popband Doe Maar, citeert Nic Balthazar verschillende muziekstukken,
hoofdzakelijk uit de klassieke muziek. Wat dat laatste betreft put hij vooral uit het genre
van de religieuze muziek uit de christelijke Goede Week. De Passiemuziek evoceert het nieuwtestamentische
passieverhaal van Jezus Christus. De prominente aanwezigheid van de klassieke muziek
gaat terug op het biografische gegeven dat de zieke Mario Verstraete een grote muziekliefhebber was
geworden. Het luisteren naar klassieke muziek op zijn ziekbed werd voor hem een bron van troost.
Nic Balthazar schrijft daarover in het hoofdstuk De realiteit is er altijd een beetje over in het al aangehaalde
boek Tot Altijd (p. 23):
De klassieke muziek die Mario had ontdekt, die als een immer aanwezige soundtrack
door het huis davert.
Toch heeft de regisseur zelf de keuze gemaakt van de passende muziek. Alleen bij het laatste
stuk, het Requiem van Brahms, heeft hij de keuze van Mario Verstraete voor zijn begrafenis overgenomen.
Hieronder volgen de muzikale citaten in de volgorde van verschijnen in de film.
OH LA LA LA (1981) van TC Matic (Arno)
De muziek begeleidt de generiek met de titel samen met de sequenties van het tentenkamp te Florennes.
Het is zomerse, speelse en vrolijke muziek. Het refrein past bij de sfeer van ‘het team Mario’
voor wie politiek actievoeren tegen de kernwapens ook een spel en een sport zijn waarbij ze zich flink
amuseren.
O la la la
O la la la
C'est magnifique
DE LAATSTE ZEVEN WOORDEN VAN JEZUS AAN HET KRUIS (2006) uit Summa Passionisis
van Alain De Ley door Ensemble Polyfoon en Lieven Deroo.
Dat is de eerste passiemuziek. Ze wordt live uitgevoerd tijdens een concert dat Mario, gezeten in zijn
elektrische rolstoelwagen, samen met Thomas bijwoont. De muziek vertolkt het lijden, de ‘passie’,
van Jezus aan het kruis. Mario is diep ontroerd door de schoonheid van de muziek en de uitvoering.
Het gegeven van de polyfonie weerkaatst ook naar de trouwe vriendschap tussen Mario en Thomas,
en in ruimere zin naar ‘het team Mario’ en de ouders van Mario. Ze vormen samen een polyfoon
koor met elk hun eigen stem maar die samen een schoon levenslied brengen. Dat gebeurt vreemd
genoeg door de ’passie’ van Mario.
AMILCARE PONCHIELLI, La Gioconda – Danza delle ore
Het betreft balletmuziek uit de opera La Gioconda waarbij allegorisch ‘de dans van de uren’ wordt
uitgebeeld. De Italiaanse naam is een meisjesnaam die letterlijk vertaald ‘met vreugde’ betekent.
Leonardo da Vinci gaf aan zijn Mona Lisa de titel La Gioconda. Het fragment roept via solo’s voor harp
en dwarsfluit de geboorte van de morgen op. Mario licht eventjes de muziek toe aan de kleine Milan
die niet al te enthousiast reageert op de muziek waarover zijn vader zo bezield vertelt. Maar de muziek
helpt Mario om zich te verbonden te voelen met de wonderlijke wereld van de natuur waar de
tijd alles regisseert op het ritme van dag en nacht, “op de dans van de uren”. Het zware thema van de
tijdelijkheid weerklinkt hier met lichtheid van de dans. Een spanningsveld waarin de zieke Mario zich
mentaal beweegt.
Tot Altijd - Educatief dossier - Sylvain De Bleeckere