Onderwijsbrochure Natuur - MEC Nijmegen
Onderwijsbrochure Natuur - MEC Nijmegen
Onderwijsbrochure Natuur - MEC Nijmegen
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Onderwijsbrochure</strong> Schooljaar 2012-13 en 2013-14<br />
N at u u r- e n M i l i e u - Ed u cati e<br />
in <strong>Nijmegen</strong>
VOORWOORD<br />
Met veel plezier biedt de gemeente <strong>Nijmegen</strong> u de onderwijsbrochure <strong>Natuur</strong>- en Milieu Educatie (NME) aan.<br />
De kleureneditie van vorig jaar is goed ontvangen. Om de brochure in kleur aan te kunnen blijven bieden, is<br />
ervoor gekozen -mede uit oogpunt van kostenbesparing- de brochure voor twee schooljaren uit te geven:<br />
2012-2013 én 2013-2014. De Nijmeegse onderwijsbrochure geeft weer een handzaam overzicht van leskisten,<br />
excursies en ander NME-aanbod van ruim 25 natuur- en milieuorganisaties.<br />
Ruim de helft van alle Nijmeegse scholen in het primair onderwijs neemt deel aan de aanpak <strong>Natuur</strong>-nabij,<br />
ontwikkeld door het Milieu Educatie Centrum (<strong>MEC</strong>) en MARANT educatieve diensten. De aanpak staat garant<br />
voor praktisch en ervaringsgericht natuuronderwijs.<br />
Hiermee hebben we voorlopig de grenzen bereikt aan de Nijmeegse NME-capaciteit, de uitleen van leskisten<br />
en het brede aanbod aan excursies van de in deze brochure opgenomen organisaties. Voor nieuwe basisscholen<br />
die deel willen nemen aan <strong>Natuur</strong>-nabij geldt een wachtlijst. De bezuinigingen op gesubsidieerde arbeid in<br />
2011 en 2012 hebben ook hun weerslag op het NME-aanbod. Zo kan Een Slingertouw helaas geen structurele<br />
activiteiten meer bieden aan scholen en staat derhalve niet meer in de brochure vermeld.<br />
Er ontstaat gelukkig tegelijkertijd ook nieuw aanbod. Schooltuin De Wielewaal in de Ooijse Schependom gaat<br />
alweer haar derde groeiseizoen in en met medewerking van Helicon VMBO Groen starten we dit schooljaar<br />
ook een nieuwe schooltuin in de wijk Hatert. Steeds meer basisscholen maken enthousiast gebruik van dit<br />
initiatief van het <strong>MEC</strong> en de Stichting Landwaard.<br />
In het voortgezet onderwijs spelen actuele maatschappelijke en gemeentelijke beleidsthema’s een belangrijke<br />
rol. Via bemiddeling door het <strong>MEC</strong> <strong>Nijmegen</strong> ontstaat ‘Verbindend Leren’ en komen we het bedrijfsleven<br />
en de overheid steeds vaker tegen bij NME op school. Leerlingen denken mee over milieu, klimaat en<br />
stadsvernieuwing en lopen via bemiddeling van het <strong>MEC</strong> een ‘groene maatschappelijke stage’. Onderwijs dat<br />
ertoe doet en waaraan niets verzonnen of vrijblijvend is. Het <strong>MEC</strong> en de Gemeente <strong>Nijmegen</strong> stimuleren deze<br />
ontwikkeling als een prima basis voor praktijk- en competentiegericht NME-onderwijs.<br />
Deze brochure is onder redactie van het <strong>MEC</strong> <strong>Nijmegen</strong> tot stand gekomen met medewerking van alle meer<br />
dan twintig in de inhoudsopgave genoemde organisaties en is ook te vinden op de website van het <strong>MEC</strong><br />
<strong>Nijmegen</strong> www.mecnijmegen.nl. De gemeente hoopt dat de onderwijsbrochure opnieuw een stimulans<br />
vormt voor het Nijmeegse natuur- en milieuonderwijs.<br />
Fred van Santwijk,<br />
Directeur <strong>MEC</strong> <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Nijmegen</strong>, juni 2012<br />
2<br />
Jan van der Meer,<br />
Wethouder Ruimtelijke ontwikkling Waalsprong,<br />
Wonen, Klimaat & Energie en Groen & Water
INHOUDSOPGAVE<br />
Leeswijzer<br />
Declaratieregeling<br />
Vervoer van materialen<br />
DEEL A: TYPERING EN ONDERWIJSAANBOD PER ORGANISATIE<br />
ARK<br />
ARN<br />
BKAS<br />
BOS<br />
BT&H<br />
CMO<br />
COS<br />
DAN<br />
DAR<br />
GGD<br />
HOR<br />
HTL<br />
IVN<br />
KIBO<br />
KLBO<br />
<strong>MEC</strong><br />
NAT<br />
NMN<br />
SAT<br />
SBB<br />
SENG<br />
SOM<br />
SSNM<br />
TCCN<br />
VNC<br />
WMOL<br />
WSRL<br />
DEEL B: TREFWOORDENREGISTER<br />
BSO, SO en VSO<br />
PO groep 1-2<br />
PO groep 3-4<br />
PO groep 5-6<br />
PO groep 7-8<br />
VO<br />
Colofon<br />
ARK<br />
ARN B.V.<br />
Milieucentrum de Broeikas<br />
Bosjuweel<br />
Bureau Toezicht & Handhaving<br />
Centrum voor Mondiaal Onderwijs<br />
COS Gelderland Centrum voor internationale samenwerking<br />
Dierenambulance <strong>Nijmegen</strong><br />
Dar NV<br />
GGD Regio <strong>Nijmegen</strong><br />
Hortus Arcadië<br />
Historische Tuinderij ‘’de lentse Warmoezenier’<br />
IVN Vereniging voor natuur- en milieueducatie, Afd. Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
Kinderboerderijen <strong>Nijmegen</strong><br />
Klasseboeren<br />
Milieu Educatie Centrum <strong>Nijmegen</strong><br />
Naturama<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
Saturnus Ruimtevaart- en Sterrenkundecentrum<br />
Staatsbosbeheer<br />
Educatieve <strong>Natuur</strong>tuin Goffert<br />
SOM <strong>Nijmegen</strong><br />
Stichting Stedenband <strong>Nijmegen</strong> Masaya<br />
Technisch Creatief Centrum Nederland<br />
Vereniging Nederlands Cultuurlandschap<br />
De Witte Molen<br />
Waterschap Rivierenland<br />
4<br />
4<br />
4<br />
5<br />
6<br />
8<br />
10<br />
12<br />
14<br />
16<br />
18<br />
22<br />
24<br />
26<br />
36<br />
38<br />
40<br />
46<br />
48<br />
52<br />
54<br />
56<br />
76<br />
78<br />
82<br />
86<br />
88<br />
90<br />
92<br />
94<br />
96<br />
101<br />
102<br />
103<br />
105<br />
107<br />
110<br />
114<br />
118<br />
3
4<br />
Leeswijzer<br />
Deel A: ‘typering en onderwijsaanbod per organisatie’. Na een korte beschrijving van de organisatie volgt<br />
een overzicht van de volgende aanbodtypes: excursies+lessen / leskisten / materiaalzendingen / projecten /<br />
uitleen+overig.<br />
Deel B ‘zoeksysteem per niveau’. Heel overzichtelijk is per bouw (PO) en leerjaar (VO) het complete Nijmeegse<br />
aanbod natuuronderwijs in trefwoorden weergegeven.<br />
Declaratieregeling<br />
De gemeente <strong>Nijmegen</strong> stimuleert het gebruik van het aanbod uit deze onderwijsbrochure en vergoedt voor<br />
Nijmeegse scholen de kosten voor een aantal NME-activiteiten via een declaratieregeling.<br />
Samenvatting declaratieregeling voor scholen:<br />
• Alleen door het GEO (Gemeentelijke platformoverleg NME) goedgekeurde NME-activiteiten vallen onder<br />
de regeling.<br />
• Uitsluitend Nijmeegse scholen van PO en VO kunnen gebruik maken van de declaratieregeling.<br />
• Activiteiten van scholen die worden gepland via de onderwijsmakelaar van het <strong>MEC</strong> worden met voorrang<br />
ingepland en vergoed.<br />
• De kosten mogen omgerekend per leerlingen niet hoger liggen dan € 1,40.<br />
• Hogere bedragen komen niet – ook niet gedeeltelijk – voor vergoeding in aanmerking.<br />
In 2012 start een experiment met korting op de activiteit ‘Struinen in de stadswaard’. Meer informatie bij het<br />
<strong>Natuur</strong>museum. Het is nodig gebleken om een jaarlijks maximum voor de uitgaven vast te stellen. Mocht dit<br />
plafond in de loop van het jaar worden bereikt, dan ontvangen de deelnemende organisaties en scholen hiervan<br />
bericht en zullen zij zelf de kosten moeten dragen. Voor aanbieders van NME is meer info over de regeling<br />
beschikbaar via het <strong>MEC</strong> <strong>Nijmegen</strong>.<br />
Vervoer van Materialen<br />
Al diverse jaren verzorgt de chauffeur van Marant<br />
het vervoer van lesmaterialen voor scholen. Alle<br />
lesmaterialen genoemd in deze <strong>Onderwijsbrochure</strong><br />
kunnen op uw school worden bezorgd. De school<br />
kan afspraken maken over het vervoer voor het hele<br />
schooljaar of desgewenst voor een enkele keer.<br />
Kosten:<br />
De kosten voor het (incidenteel) vervoer van leskisten<br />
bedragen €35,- euro per rit. Deze kosten worden<br />
aan het begin van het schooljaar bij u in rekening<br />
gebracht door Marant.<br />
In de schooljaren 2012-13 en 2013-14 vallen de volgende organisaties onder de declaratieregeling: <strong>Natuur</strong>museum, IVN, afdeling Rijk van<br />
<strong>Nijmegen</strong>, Educatieve <strong>Natuur</strong>tuin Goffert, Milieucentrum de Broeikas, Dierenambulance <strong>Nijmegen</strong>, Historische Tuinderij ‘de lentse<br />
warmoezenier’, Hortus Arcadië, De Kaardebol en Vereniging Nederlands Cultuurschap.
A<br />
TYPERING EN ONDERWIJSAANBOD<br />
PER ORGANISATIE<br />
DEEL<br />
5
Wie zijn wij<br />
Mensen moeten de natuur in hun hart kunnen sluiten. Vanuit die overtuiging betrekt ARK (opgericht in 1989) het<br />
publiek en vooral kinderen op een zeer intensieve manier bij haar werk. ARK gaat voor robuuste<br />
natuurgebieden, waar natuurlijke processen hun gang mogen gaan. Resulterend in een rijkdom aan<br />
landschappen, planten en dieren. ARK organiseert natuuractiviteiten voor de jeugd op tal van plaatsen in<br />
Nederland; inmiddels hebben ruim 100.000 kinderen meegedaan. Met o.a. jeugdactiviteiten wil ARK het grote<br />
publiek betrekken bij haar natuurontwikkelingsprojecten.<br />
Wat bieden wij scholen<br />
Via natuuractiviteiten zoals veldlessen in de Gelderse Poort wil ARK kinderen graag kennis laten maken met wilde<br />
riviernatuur; met de spannende gebieden die zich langs de rivier ontwikkelen onder invloed van<br />
rivierdynamiek, spontane plantengroei en natuurlijke begrazing. Bovendien wil ARK kinderen vertrouwd<br />
maken met natuur. Actieve natuurbeleving met lijf en leden staat daarom centraal in de buitenlessen.<br />
Daarnaast doen de leerlingen kennis en inzicht op over natuurontwikkeling. Een veldlessenproject heeft kop en<br />
staart (voorbereiding, de buitenles en verwerking), waardoor inzichten beter beklijven. Na ontwikkeling en<br />
uitvoering van een project in een aantal jaren, draagt ARK het project over aan een educatieve organisatie in de<br />
regio (hier IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong>).<br />
6<br />
Kosten<br />
Voor scholen zijn er geen kosten.<br />
De veldlessen voor PO die ARK<br />
begeleidt, worden gefinancierd<br />
door o.a. de Nationale<br />
Postcodeloterij. Na overdracht van<br />
een veldlessen-project geldt de<br />
financiële regeling van de<br />
betreffende instantie. Ook hier<br />
zijn geen kosten voor Nijmeegse<br />
scholen, omdat die gedragen<br />
worden door de Gemeentelijke<br />
Declaratieregeling ( zie blz. 4 ).<br />
Reserveren<br />
Veldles PO Beuningse uitwaarden,<br />
incl. begeleiding:<br />
aanmelden via IVN Rijk van<br />
<strong>Nijmegen</strong>. Tel: 024-3542326<br />
Adres<br />
ARK <strong>Natuur</strong>ontwikkeling<br />
José ten Tuynte<br />
Educatief medewerker<br />
Tel: 06-20448823<br />
jose.tentuynte@ark.eu<br />
www.ark.eu<br />
Foto’s: José ten Tuynte
VELDLESSEN<br />
DVD’s<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
NIEUWSBRIEF<br />
VO VE<br />
ARK 1 Veldles Beuningse uiterwaarden<br />
Naar hartelust kunnen kinderen met o.a. verrekijkers, vergrootglazen en zandzeven de natuur<br />
onderzoeken in ruigtes, graslanden, het ooibos en aan het Waalstrand. Met natuurgidsen en ouders. Een<br />
voorbereidende les (PowerPoint-presentatie verzorgd door natuurgids) en verwerking maken het<br />
educatieproject compleet.<br />
Tijd ca 2 á 2,5 uur (één dagdeel). Materiaal en begeleiding via IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong>, tel. 024-3445972.<br />
VELDLESSEN<br />
DVD’s<br />
NIEUWSBRIEF<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6<br />
ARK 2 ‘Wilde paarden in Nederland’<br />
Dvd over het sociale groepsleven van Konikpaarden: o.a. sociale opbouw van de kudde,<br />
jaarrondbegrazing, geboorte van een veulen, (oefen-)gevechten van (jonge) hengsten, herkenbaar gedrag<br />
en omgang met kuddes.<br />
Niveau: alle leeftijden, evt. als aanvullende voorbereiding op de veldles. Filmmaker: Rombus BV. Bestellen bij Ark.<br />
ARK 3 ‘ Nieuwe wilde runderen’<br />
Dvd over het sociale leven van runderen die terugkeren tot een zelfstandig bestaan als wilde dieren: o.a.<br />
geboorte en dood, moedergroepen, partnerkeuze, kindercrèches en pubertijd, overleving, communicatie.<br />
Niveau: alle leeftijden, evt. als voorbereiding op de veldles. Filmmaker: Rombus BV. Bestellen bij Ark.<br />
ARK 4 d’Waalfilm<br />
Een inspirerend verhaal over natuur, recreatie, historie en veiligheid. Maar bovenal over de schoonheid van<br />
het Nederlands rivierenland. Te bekijken op: www.dwaalfilm.eu<br />
Niveau: alle leeftijden.<br />
VELDLESSEN<br />
DVD’s<br />
NIEUWSBRIEF<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6<br />
ARK 5 ARK-nieuws<br />
Via onze tweemaandelijkse digitale nieuwsbrief kunt u zich op de hoogte stellen van ARK-nieuwtjes onder<br />
meer op het gebied van educatie en natuurontwikkeling.<br />
Aanmelden kan via www.ark.eu.<br />
Foto: José ten Tuynte<br />
VE<br />
VE<br />
ARK<br />
7
Wie zijn wij<br />
De ARN B.V. is een afvalenergiecentrale die zich als maatschappelijk betrokken onderneming richt op een duurzaam<br />
rendement voor mens, milieu en de organisatie (‘people, planet, profit’). Een grote fabriek waar van afval energie<br />
wordt gemaakt. ARN B.V. communiceert op een open manier over haar activiteiten. Als onderdeel hiervan worden<br />
rondleidingen georganiseerd. Rondleidingen over het ARN-terrein vinden, uit veiligheidsoverweging, altijd plaats<br />
per bus. Daarbij wordt achtereenvolgens stilgestaan bij de acceptatie, controle en registratie van het afval, bij het<br />
lossen en opslaan van het afval, bij het verwerken van afval tot secundaire brandstof, bij het verbranden van deze<br />
secundaire brandstof en de daaropvolgende rookgasreiniging en tenslotte bij het storten van afval.<br />
Onze speciale aandacht gaat uit naar<br />
de bovenbouw van het basisonderwijs.<br />
Daarnaast geven wij voorlichting aan alle<br />
overige vormen van onderwijs en allerlei<br />
organisaties en verenigingen die zich<br />
willen laten informeren over afval in het<br />
algemeen en over energie uit afval in<br />
het bijzonder.<br />
In het algemeen wijzen wij de burger<br />
op de mogelijk heden die hij heeft om<br />
zijn steentje bij te dragen aan een beter<br />
milieu door middel van preventie en<br />
hergebruik van afval.<br />
Wat bieden wij scholen<br />
• Een educatief voorlichtingsproject, “Energie uit afval, een schone zaak”. Dit project is speciaal voor de<br />
bovenbouw van het basisonderwijs ontwikkeld.<br />
• Excursie “op maat” voor leerlingen van het voortgezet onderwijs. Deze excursie bestaat uit een<br />
PowerPoint-presentatie bij ARN B.V. in de bezoekersruimte. Aansluitend excursie per bus over het ARN-terrein.<br />
• Excursie “op maat” voor groepjes geïnteresseerden (volwassenen) vanaf 8 personen. Deze excursie bestaat uit<br />
een PowerPoint-presentatie bij ARN B.V. in de bezoekersruimte. Aansluitend excursie per bus over het<br />
ARN-terrein.<br />
Meer informatie op de site www.arnbv.nl<br />
8<br />
Kosten<br />
Er zijn geen kosten verbonden<br />
aan deelname aan het<br />
scholenproject en rondleidingen.<br />
Het vervoer per bus, van<br />
basisschoolleerlingen, is geheel<br />
op kosten van ARN B.V.<br />
Reserveren<br />
Voor uw aanvraag voor deelname<br />
scholenproject of rondleiding<br />
kunt u iedere woensdag contact<br />
opnemen met de ARN.<br />
Adres<br />
ARN B.V<br />
Nieuwe Pieckelaan 1<br />
6551 DX Weurt<br />
Tel: 024-3717129<br />
rondleiding@arnbv.nl<br />
www.arnbv.nl<br />
Contactpersoon<br />
Mw. H. Houtsma
PROJECT RONDLEIDING<br />
PO 1 2 3<br />
4 5 6 7 8 VO<br />
ARN B.V.<br />
ARN 1 Voorlichtingsproject: ”Energie uit afval, een schone zaak”.<br />
Dit project bestaat uit een lesmap waarin de te behandelen onderwerpen in een gastles verzorgd door de<br />
ARN op de school uitgebreid worden belicht en waarin praktijkproefjes worden beschreven en (andere)<br />
klassikale activiteiten worden voorgesteld. De rondleiding, het bedrijfsbezoek per bus bij ARN B.V, vormt<br />
het hoogtepunt van dit voorlichtingsproject. De leerkracht sluit het project zelf af met een evaluatieles.<br />
Vervoer: ARN verzorgt het vervoer per bus van school naar het ARN-terrein en terug naar school.<br />
Tijdsduur: minimaal 4½ uur lestijd (exclusief reistijd).<br />
PROJECT RONDLEIDING<br />
PO VO 1 2<br />
3 4 5 6<br />
ARN 2 Rondleiding: Duurzaam afvalverwerking<br />
Een rondleiding voor het voortgezet onderwijs bestaat uit een PowerPoint-presentatie in de<br />
bezoekersruimte van ARN B.V. met aansluitend een rondleiding per bus over het ARN-terrein<br />
(zie bovenbeschreven algemene info).<br />
Vervoer: het vervoer van en naar school dient de school zelf te verzorgen. Tijdsduur rondleiding: minimaal 2½ uur.<br />
9
Wie zijn wij<br />
Milieucentrum de Broeikas is nauw verbonden met Milieudefensie <strong>Nijmegen</strong>. We houden ons veel bezig met<br />
thema’s als verkeer, energie en duurzaam bouwen. Daarbij werken we ook samen met organisaties als Transition<br />
Towns <strong>Nijmegen</strong> en de klimaatwerkgroep. De actualiteit speelt een belangrijke rol binnen het werk van<br />
Milieucentrum de Broeikas. Door middel van voorlichting, acties en inspraakreacties vragen we aandacht voor<br />
milieuthema’s. Daarbij richten we ons zowel op de politiek als op het brede publiek.<br />
Wat bieden wij scholen<br />
Milieucentrum de Broeikas biedt vooral actuele informatie over het milieu, van klimaatverandering tot leefbare<br />
wijken. Zo hebben we een electrospel waarin de vragen kunnen worden aangepast aan elk thema en aan de<br />
actualiteit. Met behulp van ons knipselarchief en recent opgenomen DVD’s zijn we in staat op een aantal actuele<br />
thema’s in te gaan. Inspelen op de actualiteit betekent ook dat we ons flexibel opstellen en zo nodig ons<br />
informatie-aanbod aanpassen. Daarbij kunnen we ook rekening houden met uw wensen.<br />
De Broeikas biedt ook maatschappelijke stages aan, eventueel in samenwerking met andere organisaties.<br />
We proberen leerlingen een duidelijk omlijnde opdracht te geven die leidt tot concrete resultaten. Vaak sluiten de<br />
stages aan op actuele onderwerpen waar we mee bezig zijn. De opdrachten kunnen flink variëren. Daarbij wordt<br />
rekening gehouden met de capaciteiten en de wensen van de leerlingen.<br />
10<br />
Kosten<br />
Voor een aantal activiteiten liggen<br />
de kosten vast, zoals de huur van<br />
de spelen en de DVD’s.<br />
In andere gevallen wordt vooraf<br />
en in overleg een prijs vastgesteld.<br />
Reserveren<br />
Telefonisch bij Milieucentrum de<br />
Broeikas.<br />
Adres<br />
De Broeikas<br />
Tweede Walstraat 19<br />
(Grote Broek)<br />
6511 LN <strong>Nijmegen</strong><br />
Tel: 024-3237544<br />
www.debroeikasnijmegen.nl<br />
info@debroeikasnijmegen.nl
STAGE<br />
LES<br />
ARCHIEF<br />
VOORLICHTING<br />
PO VO 1 2 3 4 5 6<br />
Milieucentrum De Broeikas<br />
UITLEEN<br />
BKS 1 Maatschappelijke stage<br />
In overleg met scholieren wordt een passende activiteit gezocht, waarbij de scholieren een eigen inbreng<br />
hebben. Zo mogelijk aansluiting bij de actualiteit en of activiteiten van de Broeikas.<br />
STAGE<br />
LES<br />
ARCHIEF<br />
VOORLICHTING<br />
PO VO 1 2 3 4 5 6<br />
UITLEEN<br />
BKS 2 Verzorging van lessen over diverse onderwerpen<br />
Thema’s: algemene inleiding milieu, afval, mobiliteit en verkeer, energie, water, duurzaam bouwen, voeding.<br />
In overleg met docenten leggen we in de lessen accenten. Kosten: € 17,50 per activiteit.<br />
STAGE<br />
LES<br />
ARCHIEF<br />
VOORLICHTING<br />
PO VO 1 2 3 4 5 6<br />
UITLEEN<br />
BK S 3 Maken van een knipselkrant en t hemabladen rond een milieut hema op basis van he t<br />
archief<br />
Themabladen door gebruiker zelf te kopieren. Kosten € 7,50 per knipselkrant of themablad.<br />
STAGE<br />
LES<br />
ARCHIEF<br />
VOORLICHTING<br />
PO VO 1 2 3 4 5 6<br />
UITLEEN<br />
BKS 4 Ontvangst van leerlingen voor voorlichtingsactiviteit<br />
Thema’s: algemene inleiding milieu, afval, mobiliteit en verkeer, energie, water, duurzaam bouwen, voeding.<br />
Afspraken minimaal een week van te voren i.v.m. voorbereiding. Leerlingen krijgen schriftelijke informatie<br />
mee bijv. een gerichte folder van een andere organisatie of een voor de gelegenheid<br />
samengesteld informatieblad. Kosten € 2,50 per leerling (maximaal 5 leerlingen).<br />
STAGE<br />
LES<br />
ARCHIEF<br />
VOORLICHTING<br />
PO VO 1 2<br />
3 4 5 6<br />
UITLEEN<br />
BKS 5 Uitleen van milieuspellen<br />
De spellen zijn zelfstandig door de docent te gebruiken: duidelijke handleidingen zijn bijgevoegd. Er is een<br />
electrospel, het milieutriviant en het boodschappenspel beschikbaar. Bij het electrospel kan in overleg met<br />
de gebruiker een gericht vragenblad worden gemaakt. Kosten € 7,50 per spel per keer.<br />
11
Wie zijn wij<br />
Stichting Bosjuweel organiseert<br />
natuurbelevingskampen voor verschillende<br />
doelgroepen. Deze kampen vinden plaats in een<br />
bosrijke omgeving. Als accommodatie wordt<br />
gebruik gemaakt van zogenaamde tipi’s (beter<br />
bekend als wigwams of indianententen),<br />
desgewenst in combinatie met een vaste<br />
accommodatie. Een tipinederzetting vormt een<br />
sfeervolle en comfortabele accommodatie<br />
midden in de natuur. Verblijf in een tipidorp is op<br />
zich al een vorm van natuurbeleving. De<br />
deelnemende groepen ontwikkelen door middel<br />
van natuurbelevings- en milieu-educatieve<br />
activiteiten een positieve houding ten opzichte<br />
van hun natuurlijke omgeving. Stichting<br />
Bosjuweel werkt met vrijwilligers en met name<br />
voor groepen van het (z)mlk-onderwijs.<br />
Wat bieden wij scholen<br />
Stichting Bosjuweel houdt zich bezig met het organiseren van natuurbelevingskampen voor groepen van het (z)<br />
mlk-onderwijs. Wij ontwikkelen lesmateriaal met de nadruk op natuurbeleving en verhuren tipi’s. Veel van onze<br />
activiteiten vinden plaats op scoutingterrein Don Bosco in Mook.<br />
12<br />
Kosten<br />
Prijs op aanvraag.<br />
Wanneer het kamp een educatief<br />
karakter heeft is het mogelijk<br />
subsidie aan te vragen.<br />
Reserveren<br />
Telefonisch of schriftelijk bij de<br />
Stichting Bosjuweel. Het<br />
verdient aanbeveling ruim op<br />
tijd te reserveren in verband met<br />
reservering scoutingterrein<br />
Adres<br />
Stichting Bosjuweel<br />
contactpersonen:<br />
Henk van Coeverden<br />
Roel de Graaf<br />
Koopvaardijweg 3<br />
6541 BR <strong>Nijmegen</strong><br />
Tel: 024-3776086<br />
info@bosjuweel.nl<br />
www.bosjuweel.nl
SCHOOLKAMPEN<br />
TIPIVERHUUR<br />
LESMATERIALEN<br />
SO 1 2 3 4 5 6 7 8 VSO 1 2 3 4 5 6<br />
Bosjuweel<br />
BOS 1 Schoolkampen<br />
Het organiseren van natuurbelevingskampen voor groepen van (z)mlk-onderwijs. De duur, plaats en aard<br />
van zo’n kamp wordt vastgesteld in overleg met de groep.<br />
SCHOOLKAMPEN<br />
TIPIVERHUUR<br />
LESMATERIALEN<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6<br />
VE<br />
BOS 2 Verhuur tipi<br />
Een tipinederzetting vormt een sfeervolle en comfortabele accommodatie midden in de natuur. Verblijf in<br />
een tipidorp is op zich al een vorm van natuurbeleving.<br />
SCHOOLKAMPEN<br />
TIPIVERHUUR<br />
LESMATERIALEN<br />
PO/SO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO/VSO 1 2<br />
3 4 5 6<br />
BOS 3 Lesmaterialen<br />
Verschillende soorten materialen en activiteiten op het gebied van natuurbeleving. Denk hierbij aan een<br />
zintuigenroute, natuurontdekkingstochten, vuur maken zonder lucifers, op zoek naar je totemdier,<br />
diersporen lezen, touwbruggen, sterren kijken, onderzoekjes en proefjes, op open vuur koken, enz. Het<br />
activiteitenprogramma wordt altijd in overleg vastgesteld.<br />
13
Bureau Toezicht & Handhaving<br />
Wie zijn wij<br />
Bureau Toezicht & Handhaving helpt heel direct om<br />
<strong>Nijmegen</strong> leefbaar, schoon en veilig te houden. Dit bereikt zij<br />
door te controleren op het naleven van regels en<br />
vergunningen voor het gebruik van de openbare ruimte in de<br />
stad. Hierbij moet u onder andere denken aan<br />
parkeertoezicht en milieutoezicht. De toezichthouders zijn<br />
zowel handhaver alsook gastheer van de stad. Zij zijn<br />
bevoegd tot handhaven en zij kunnen daartoe waarschuwen<br />
of een proces-verbaal of bekeuring uitschrijven indien mensen<br />
de regels niet juist naleven. Milieutoezicht is een onderdeel<br />
van Bureau Toezicht & Handhaving van de gemeente<br />
<strong>Nijmegen</strong>. <strong>Nijmegen</strong> is verdeeld in 9 stadsdelen waarbij voor<br />
het milieutoezicht in de openbare ruimte in ieder stadsdeel<br />
een milieutoezichthouder medeverantwoordelijk is. De belangrijkste taken voor de milieutoezichthouder zijn:<br />
coördinatie bij huisuitzettingen, handhaven bij milieucalamiteiten, aanpak vervuiling (zoals: zwerfvuil en zwerfafval,<br />
klein chemisch afval, hondenpoep, huishoudelijk afvalzakken en cocon vervuiling) en bostoezicht. Een andere taak van<br />
de milieutoezichthouder is geluidmeten bij evenementen. De milieutoezichthouder handhaaft wettelijke bepalingen die<br />
betrekking hebben op de Wet Milieubeheer en de Algemene Plaatselijke Verordening. Door preventief en repressief<br />
optreden tracht Bureau Toezicht (verdere) verontreiniging te voorkomen.<br />
In ieder gebiedsgebonden team zijn 1 of meerdere milieutoezichthouders werkzaam welke samen met de<br />
Integraal Toezichthouders van de teams de milieuaspecten in de openbare ruimte handhaven.<br />
Wat bieden wij scholen<br />
Informatieverstrekking en voorlichting (preventief toezicht) behoort tot het takenpakket van Bureau<br />
Toezicht & Handhaving. Zo geeft de milieutoezichthouder, indien gewenst, milieuvoorlichting bij onder meer bij<br />
scholen, bedrijven en buurtverenigingen.<br />
14<br />
Kosten<br />
Aan de voorlichtingsactiviteiten<br />
van Bureau Toezicht &<br />
Handhaving zijn geen kosten<br />
verbonden.<br />
Reserveren<br />
Het is noodzakelijk ruim van te<br />
voren een afspraak te maken<br />
zodat de voorlichting op een<br />
juiste wijze kan worden ingepland<br />
en voorbereid. Reserveren kan<br />
telefonisch of schriftelijk tussen<br />
9:00 en 16:30 uur via de<br />
contactpersoon van Bureau<br />
Toezicht & Handhaving.<br />
Adres<br />
Bureau Toezicht & Handhaving<br />
Postadres: Gemeente <strong>Nijmegen</strong><br />
Afdeling Mobiliteit<br />
Bureau Toezicht & Handhaving/G930<br />
Postbus 9105<br />
6500 HG <strong>Nijmegen</strong><br />
Bezoekadres:<br />
Arsenaalgas 8A<br />
6511 PE <strong>Nijmegen</strong><br />
Contactpersoon:<br />
Secretariaat Bureau<br />
Toezicht & Handhaving<br />
Tel: 14024 (klantcontactcenter)
GASTLESSEN<br />
Bureau Toezicht & Handhaving<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6<br />
VE<br />
BT&H 1 Milieuvoorlichting<br />
De milieutoezichthouder geeft op school voorlichting (met Powerpoint) over het takenpakket van Bureau<br />
Toezicht & Handhaving in de gemeente <strong>Nijmegen</strong>. Onderwerpen: o.a. aanpak vervuiling (zwerfvuil,<br />
zwerfafval, kca, hondenpoep, vuilniszakken), handhaven bij milieucalamiteiten, geluidsmetingen<br />
bij evenementen.<br />
Tijd: 1 à 1,5 uur. Locatie: op school. Periode: hele jaar.<br />
15
Wie zijn wij<br />
Het Centrum voor Mondiaal Onderwijs maakt aanvullend lesmateriaal voor basis- en voorgezet onderwijs voor<br />
verschillende vakken of projecten. De onderwerpen: ontwikkelingssamenwerking, oorlog & vrede,<br />
mensenrechten, milieu, duurzame ontwikkeling en Europa. Veel van dit materiaal is gratis via de CMO website te<br />
zien en te downloaden.<br />
Wat bieden wij scholen<br />
Interessante (digitale) leeromgevingen voor BO en VO zoals het EU-forum en de VN-Arena.<br />
Concrete lesbrieven zoals PerDagWijzer (BO en VO) of de Conflict Courant (Bovenbouw VO).<br />
Informatieboekjes voor leerlingen van 10 t/m 14 jaar met inmiddels meer dan 70 onderwerpen.<br />
16<br />
Kosten<br />
Veel materialen zijn gratis te<br />
downloaden maar kunnen ook<br />
(indien gewenst) door ons full<br />
colour uitgeprint worden vanaf<br />
€ 2,50 (Per Uur Wijzer) tot € 10,-<br />
per product/editie. De inhoud<br />
van onze informatieboekjes in de<br />
reeks Scriptieservice, zijn niet op<br />
de website te downloaden. De<br />
boekjes zijn voor € 6,50 per stuk<br />
te bestellen.<br />
Reserveren<br />
Reserveren niet van toepassing.<br />
Adres<br />
Centrum voor Mondiaal Onderwijs<br />
Postadres:<br />
Postbus 9108<br />
6500 HK <strong>Nijmegen</strong><br />
Bezoekadres:<br />
Thomas van Aquinostraat 5.0.33<br />
<strong>Nijmegen</strong><br />
Tel: 024-3613074<br />
cmo@fm.ru.nl<br />
www.cmo.nl
LESMATERIALEN<br />
PO<br />
1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2<br />
4 5<br />
Centrum voor Mondiaal Onderwijs<br />
CMO 1 Reeks Scriptieservice Mondiaal Onderwijs<br />
Infomatieboekjes voor leerlingen die de boekjes kunnen gebruiken voor het maken van een werkstuk of het<br />
houden van een spreekbeurt. Inmiddels verschenen meer dan 70 titels.<br />
Voorbeelden: ’Afval’, ‘Klimaatverandering’, Vegetarisme’, ‘Bedreigde dieren’, ‘Zeehonden en zeehondenjacht’ enz.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
CMO 2 Reeks Per Dag Wijzer<br />
PerDagWijzer is een reeks lessen bij de kalender van alledag; feestdagen, bijzondere dagen, historische<br />
gebeurtenissen, belangrijke nieuwsfeiten enz. De lesbrief bestaat uit een inleiding, werkbladen voor de<br />
leerlingen en een handleiding voor de leerkracht.<br />
Voorbeelden: ‘Walvisvaart’, ‘Evolutie’,‘Tropische bossen’,‘Wereldgezondheidsdag’,‘Wereldoceanendag’,‘Kip op cm2’.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
CMO 3 EU-Forum BO<br />
De plek om met uw leerlingen naartoe te gaan als u de Europese Unie in de klas wilt<br />
halen. Een leeromgeving waar u een heleboel leerstofvervangend materiaal vindt voor<br />
de vakken Aardrijkskunde, Geschiedenis, mens & samenleving, levensbeschouwing,<br />
Kunstzinnige orientatie en natuur & techniek.<br />
Voorbeelden: ‘Reisje langs de Rijn’,’Europa aan zee’,’Eeuwige energie’,’Kernenergie’,’Puur <strong>Natuur</strong> in de EU’ enz.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2<br />
CMO 4 VN-Arena<br />
School voor wereldburgers. Het CMO heeft in samenwerking met de Nederlandse Vereniging voor de<br />
Verenigde Naties de VN-Arena ontwikkeld: een digitale leeromgeving met veel leerstof vervangend<br />
materiaal. De meeste opdrachten zijn zo samengesteld dat leerlingen ze in een lesuur kunnen afronden<br />
Voorbeelden: ‘Energie uit koolzaad’,’Landschap en Klimaat’,’Ander Weer’,‘Veilig water’,’Groene energie’,’Toerisme’.<br />
PO VO 1 2<br />
CMO 5 PerJaarBeter<br />
In vier landen wordt gekeken hoe het met de millenniumdoelen staat, aan de hand van cijfers, maar<br />
belangrijker nog aan de hand van verhalen uit het dagelijks leven van mensen. De lesbrieven zijn gratis te<br />
downloaden op de cmo-website.<br />
Voorbeelden: ‘Toegang tot veilig drinkwater’, ‘Zorgen voor een goed milieu’ enzovoort.<br />
CMO 6 VMBO Sectorwerkstuk<br />
Ontwikkelingseducatieve leermiddelen zijn schaars binnen het VMBO. Om leerlingen daarin meer te<br />
interesseren en in staat te stellen om zelf hun sectorwerkstuk aan een dergelijk onderwerp op te hangen, is<br />
een reeks van in totaal 17 thematische modules ontwikkeld.<br />
Voorbeelden: ‘<strong>Natuur</strong>lijke hulpbronnen’, ‘Water’, ‘Leven in een krottenwijk’.<br />
3<br />
3<br />
3<br />
4 5<br />
4 5<br />
PO VO 1 2<br />
3 4 5 6<br />
6<br />
6<br />
6<br />
17
Wie zijn wij<br />
COS Gelderland, centrum voor internationale samenwerking,<br />
is een provinciaal opererend kennis- en adviesbureau<br />
gespecialiseerd in voorlichting en educatie over mondiale<br />
thema’s. Het COS werkt aan een rechtvaardige en duurzame<br />
wereld door het structureel bevorderen van<br />
wereldburgerschap. Met onze onderwijsprogramma’s,<br />
workshops en maatschappelijke stages worden leerlingen<br />
van primair-, voortgezet-, mbo- en hbo onderwijs betrokken<br />
bij thema’s die (in)direct te maken hebben met en aanzetten<br />
tot mondiale bewustwording en actief ‘wereldburgerschap’.<br />
Hierbij gaat het om onderwerpen als mondiale betrokkenheid,<br />
internationale samenwerking, diversiteit in de samenleving,<br />
vluchtelingen, Millenniumdoelen, duurzame ontwikkeling,<br />
globalisering, identiteit, mensenrechten.<br />
Wat bieden wij scholen<br />
Wereldadvies: Met ons wereldadvies adviseren wij docenten(teams) over het implementeren van<br />
wereldburgerschap in het onderwijs of het invullen van mondiale thema’s gedurende bijv. een projectweek.<br />
Hieruit vloeit voort een advies op maat waarbij naast de COS producten ook de producten van andere<br />
organisaties worden meegenomen.<br />
Wereldprojecten: Wij vullen lessen of projectweken in met onze onderwijsprogramma’s over maatschappelijke<br />
thema’s of met gastlessen en (buitenschoolse) activiteiten die voor scholen zelf soms lastig zijn te organiseren.<br />
Hierbij spelen wij in op de wensen en behoeften van de school.<br />
Workshops: Met onze interactieve workshops geven we informatie en houden we leerlingen een spiegel voor<br />
over mondiale thema’s zoals de Millenniumdoelen en eerlijke handel. Centraal staat altijd de vraag: Wat is jouw<br />
bijdrage aan de wereld?<br />
Maatschappelijke stages: Een aantal van onze projecten zijn zowel als los project te gebruiken als ook voor de<br />
invulling van maatschappelijke stages. Onze maatschappelijke stages onderscheiden zich door hun inhoudelijke,<br />
mondiale component. Er kan in groepjes aan worden gewerkt en ze kunnen deels op school worden uitgevoerd.<br />
Uitleen materialen: Dit zijn leskisten, spellen, dvd’s en boeken die uitgeleend worden t.b.v. educatieve<br />
activiteiten.<br />
Advies inclusie en diversiteit: Wij adviseren scholen hoe intern polarisatie en radicalisering te voorkomen en<br />
rusten hen toe met kennis over interculturele communicatie, opvoedingsstijlen en onderwijssystemen in<br />
herkomstlanden van (ouders van) nieuwe Nederlanders.<br />
18<br />
Kosten<br />
Het educatieve materiaal is te<br />
koop, te huur, gratis te leen of<br />
gratis te downloaden via www.<br />
wereldwijzeronderwijs.nl.<br />
Ondersteuning door het COS kan<br />
variëren van een eenmalig<br />
adviesgesprek tot regelmatige<br />
begeleiding. Een eerste<br />
oriënterend gesprek met advies is<br />
gratis. Verdere kosten zijn<br />
afhankelijk per dienst of product.<br />
Reserveren<br />
Een school kan het hele jaar door<br />
een beroep doen op COS<br />
Gelderland. Telefonisch,<br />
schriftelijk, per e-mail of op<br />
kantoor.<br />
Adres<br />
COS Gelderland<br />
Prins Hendrikstraat 5<br />
6543 PA<br />
<strong>Nijmegen</strong><br />
Tel: 024-3233018<br />
w.sijben@cosgelderland.nl,<br />
onderwijs@cosgelderland.nl<br />
www.wereldwijzeronderwijs.nl
ADVIES<br />
COS Gelderland Centrum voor internationale samenwerking<br />
LESMATERIAAL PROJECTEN WORKSHOP<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6 MBO/HBO<br />
COS 1 Wereldadvies!<br />
Met ons wereldadvies adviseren wij docenten (teams) over het implementeren van wereldburgerschap in<br />
het onderwijs of het invullen van mondiale thema’s gedurende bijvoorbeeld een projectweek.<br />
PO VO 1 2 3 4 5 6 MBO/HBO<br />
COS 2 Inclusie en diversiteit<br />
Interactieve workshop over hoe op school polarisatie en radicalisering te voorkomen. Een workshop voor<br />
management- en docententeams.<br />
ADVIES<br />
LESMATERIAAL PROJECTEN WORKSHOP<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
COS 3 Wij & de Wereldkoffer<br />
Schoolbreed inzetbare leskoffers boordevol producten op drie niveaus met betrekking tot de milleniumdoelen,<br />
waarbij leerlingen op reis gaan en fictieve kinderen uit Tanzania, Nepal of Nicaraqua ontmoeten.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6<br />
COS 4 Afrikaanse materialenmand<br />
Materialen uit het dagelijks leven in Tanzania, een spel, muziek, video- en fotomateriaal en een lesmap.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6<br />
COS 5 Handel en wandel, wandelen door koloniaal en mondiaal <strong>Nijmegen</strong><br />
Lesmateriaal, materiaal voor het digitale schoolbord, een leskist, een tentoonstelling in het <strong>Natuur</strong>museum<br />
en een mondiale wandeltocht over de relatie tussen ons rijke handelsverleden en de (on)eerlijke<br />
wereldhandel van vandaag. De leskist is te huur bij het <strong>Natuur</strong>museum: 024-3297070. De stadswandeling<br />
is aan te vragen bij het Gilde, www.gildenijmegen.nl , 024-3603635.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6<br />
COS 6 Millenniumdoelenkrat – Maak jij het waar!<br />
Leskrat waarmee op speelse wijze de kennis over de Millenniumdoelen en armoede in de wereld wordt vergroot.<br />
Het vormen van een eigen mening staat centraal. Hiertoe worden interactieve werkvormen ingezet.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6<br />
COS 7 Pimp Ya Planet<br />
Lesprogramma over het wereldwijde armoedevraagstuk en de Millenniumdoelen met lesmateriaal en een<br />
creatieve wedstrijd waarin leerlingen bijdragen aan het verbeteren (het ‘pimpen’) van de wereld.<br />
Niveau: HAVO/VWO<br />
19
COS Gelderland Centrum voor internationale samenwerking<br />
20<br />
ADVIES<br />
LESMATERIAAL PROJECTEN WORKSHOP<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6<br />
COS 8 Gelderse Wereld Spelen<br />
Lesprogramma over de relatie tussen sport en ontwikkelingssamenwerking, sport voor jongeren in<br />
oorlogsgebieden en arbeidsomstandigheden in de sportgoederenindustrie.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6<br />
COS 9 Over Gelderse Grenzen<br />
Lesprogramma over de rol van ontwikkelingssamenwerking, vluchtelingenproblematiek, naleving van mensenrechten<br />
en kledinggewoontes binnen culturen en religies. De situatie in Afghanistan dient steeds als<br />
voorbeeld. Programma bestaat uit lesmateriaal, gastles en een spel.<br />
PO VO 1 2 3 4 5 6<br />
COS 10 Grenzeloos<br />
Een programma ter voorbereiding op van internationale stages, uitwisselingen en schoolreizen. Hierbij<br />
gaat het bijvoorbeeld om bewustwording m.b.t. beeldvorming en interculturele communicatie.<br />
PO VO 1 2 3 4 5 6 MBO/HBO<br />
COS 11 Burgerschap Plus<br />
Diverse lesmodules, gastlessen en workshops die een stukje verdieping bieden op thema’s binnen Leren,<br />
Loopbaan, Burgerschap zoals eerlijke handel, duurzame kleding, duurzaam toerisme, diversiteit binnen de<br />
samenleving, Wereldburgerschap en Millenniumdoelen.<br />
PO VO 1 2 3 4 5 6<br />
COS 12 Verrassend bevolkt – Pardon?<br />
Lesprogramma over het vluchtelingenvraagstuk, vluchtredenen, vooroordelen en de asielprocedure. Het<br />
programma bestaat uit lesmateriaal, een gastles, een excursie en een spel.<br />
PO VO 1 2 3 4 5 6<br />
COS 13 Media Me<br />
Lesprogramma met praktische en actieve werkvormen waarmee de leerlingen zich ervan bewust worden<br />
dat nieuwsitems over bijvoorbeeld internationale samenwerking onderhevig kunnen zijn aan de<br />
onderwerpkeuze en interpretaties van de journalist.<br />
Niveau: HAVO/VWO<br />
ADVIES<br />
LESMATERIAAL PROJECTEN WORKSHOP<br />
PO VO 1 2<br />
3 4 5 6<br />
COS 14 Gelijkspel<br />
Leerlingen ervaren dat er binnen onze samenleving mensen met diverse religieuze opvattingen zijn maar<br />
dat je toch goed kunt samenwerken. Het team van NEC wordt voorgesteld als de samenleving in het klein<br />
waarbinnen spelers met diverse achtergronden toch successen behalen.
ADVIES<br />
COS Gelderland Centrum voor internationale samenwerking<br />
LESMATERIAAL PROJECTEN WORKSHOP<br />
PO VO 1 2 3 4 5 6<br />
COS 15 Het land van…<br />
Project als geheel of elementen ervan in te zetten als maatschappelijke stage. Lesprogramma met<br />
interactieve en aansprekende werkvormen, een gastles en eventueel een bezoek aan een gebedshuis.<br />
Hiermee worden de leerlingen zich bewust van vooroordelen m.b.t. religies.<br />
Niveau: VMBO.<br />
PO VO 1 2 3 4 5 6<br />
COS 16 Pacha Mama<br />
Project als geheel of elementen ervan<br />
in te zetten als maatschappelijke stage.<br />
Lesprogramma waarin de leerlingen op<br />
zoek gaan naar één geschikt ontwikkelingsproject<br />
voor hun school waar ze<br />
actie voor willen voeren.<br />
PO VO 1 2 3 4 5 6 MBO/HBO<br />
COS 17 Consumptie Verplicht!<br />
Jongeren worden geïnformeerd over diverse aspecten van internationale samenwerking en duurzame<br />
ontwikkeligen en uitgedaagd zich door concrete acties mondiaal burger te tonen. Het project werkt met<br />
lesprogramma’s, prikkelende activiteiten, concrete acties, gastlessen, debatten en meer.<br />
ADVIES<br />
LESMATERIAAL PROJECTEN WORKSHOP<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6 MBO/HBO<br />
COS 18 Verhalen van ver...<br />
Vluchtelilngen en migranten vertellen in een interactieve gastles over hun leven of cultuur. Ook mogelijk zijn<br />
workshops henna schilderen, muziek en dans.<br />
PO VO 1 2 3 4 5 6 MBO/HBO<br />
COS 19 Wereldburgerschap<br />
Interactieve workshop waarin aan bod komt wat wereldburgerschap is en het belang ervan, of leerlingen<br />
zelf een wereldburger zijn en hoe ze er één kunnen worden (voor leerlingen) en hoe wereldburgerschap te<br />
implementeren in de lessen (docenten).<br />
COS 20 Millenniumdoelen<br />
Interactieve workshop waarin aan bod komen wat de Millenniumdoelen zijn, wat er nog moet gebeuren om<br />
ze te halen, wat ze te maken hebben met de leerlingen zelf en wat hun persoonlijke bijdrage eraan kan zijn<br />
(leerlingen) en hoe de doelen te implementeren in de lessen (docenten).<br />
COS 21 Fairtrade<br />
Interactieve workshop waarin aan bod komen wat fairtrade is, waarom eerlijke handel belangrijk is, welke<br />
keurmerken er zijn en wat de persoonlijke bijdrage aan eerlijke handel kan zijn (leerlingen en docenten).<br />
21
Wie zijn wij<br />
De stichting Dierenambulance <strong>Nijmegen</strong> en omgeving (DAN) helpt individuele dieren in nood. Gemotiveerde<br />
vrijwilligers staan dag en nacht klaar voor de hulpverlening. Voor de directe hulpverlening beschikt de DAN<br />
over vier ambulances en de daarbij behorende hulpmiddelen (EHBO-materiaal, vangmiddelen enz.), een<br />
rubberboot en een paardentrailer. Daarnaast heeft de DAN diverse opvang- en revalidatiefaciliteiten,<br />
waar onder een vogelasiel en een opvang kleine zoogdieren. De coördinatie van de hulpverlening gebeurt vanuit<br />
de basispost in <strong>Nijmegen</strong>.<br />
Diensten<br />
• Hulpverlening bij ongevallen<br />
• Vervoer van huisdieren<br />
• Hulp aan dieren in nood<br />
• Afwikkeling bij overleden huisdieren<br />
• Zwerfdieren (vermiste en gevonden<br />
huisdieren)<br />
• Opvang inheemse dieren, vogelasiel en<br />
opvang kleine zoogdieren<br />
• Voorlichting en educatie<br />
• Hulp aan vogels in de winter<br />
• Coördinerende functie bij problemen/<br />
overlast van dieren<br />
Wat bieden wij scholen<br />
De DAN heeft op haar locatie een eigen educatieruimte zodat scholen voor primair onderwijs bij de DAN op bezoek<br />
kunnen komen.<br />
Naast de daadwerkelijke hulp aan dieren probeert Dierenambulance <strong>Nijmegen</strong> (DAN) via voorlichting dierenleed<br />
en bijtincidenten te voorkomen. Miscommunicatie is een veel voorkomend probleem tussen kinderen en honden.<br />
Op een leuke en speelse manier leren kinderen (groep 3/4) kijken naar en omgaan met de hond. Door honden met<br />
verschillende karakters aan de kinderen voor te stellen zullen zij verschillende reacties van de honden in dezelfde<br />
situatie zien. In de workshop wordt gebruik gemaakt van levende honden. Een voordeel hiervan is dat de kinderen<br />
ook direct met hun angst voor dieren leren omgaan; waarom en waarvoor ze eigenlijk bang zijn.<br />
Kosten<br />
De kosten voor een excursie zijn<br />
€ 27,50. Voor Nijmeegse scholen<br />
geldt de Gemeentelijke Declara-<br />
tieregeling.<br />
22<br />
Reserveren<br />
U kunt reserveren bij de DAN.<br />
Adres<br />
Dierenambulance <strong>Nijmegen</strong> e.o.<br />
Thijmstraat 121<br />
6531 CP <strong>Nijmegen</strong><br />
Tel: 024-3562580<br />
(informatie tijdens kantooruren)<br />
Tel: 024-3550222<br />
(alarm 24 uur per dag bereikbaar)<br />
info@dierenambulancenijmegen.nl<br />
www.dierenambulancenijmegen.nl
EXCURSIES<br />
PO 1 2<br />
3<br />
Dierenambulance <strong>Nijmegen</strong><br />
DAN 1 Wat is woef?<br />
Bij dit bezoek naar de Dierenambulance leren kinderen spelenderwijs naar het gedrag van honden kijken.<br />
Kinderen hebben vaak geen idee wat een hond uitdrukt en als dit resulteert in een hondenbeet dan heeft<br />
dit vaak consequenties voor het leven. Ook kinderen die bang voor honden zijn leren tijdens deze les<br />
omgaan met hun angst.<br />
Locatie: bij de DAN, Thijmstraat 121 <strong>Nijmegen</strong>.<br />
EXCURSIES<br />
PO 1 2 3<br />
4 5<br />
4 5<br />
6 7 8<br />
6 7 8<br />
DAN 2 Hoe werkt het bij de DAN?<br />
Helaas is een rondleiding op het terrein niet mogelijk, maar je kan wel de dierenambulance zelf bekijken.<br />
In de eigen educatieruimte wordt verder uitgelegd hoe de DAN werkt.<br />
23
Wie zijn wij<br />
Dar is een bedrijf met een breed dienstenpakket op het gebied van afval en reiniging. Zo verzorgt Dar de<br />
afvalinzameling van huishoudelijk afval in <strong>Nijmegen</strong> en 7 gemeenten rondom <strong>Nijmegen</strong>. Naast afvalinzameling<br />
maakt onder andere straatreiniging, gladheid- en ongediertebestrijding deel uit van dienstverlening van<br />
Dar. Naast diverse gemeenten maken ook particulieren, bedrijven, organisaties en instellingen gebruik van de<br />
dienstverlening van Dar.<br />
Wat bieden wij scholen<br />
Dar richt zich op alle niveaus van het voortgezet onderwijs. In verband met veiligheid is de grootte van de<br />
groepen beperkt, een bezoek aan Dar kan met een maximale groepsgrootte van 20 leerlingen voor het VO.<br />
Bij een excursie naar Dar vertellen we de leerlingen over de diensten van Dar; afvalinzameling en reiniging<br />
maar ook het belang van afvalscheiding, - preventie en verwerking komt aan bod. In overleg kan de excursie<br />
naar Dar worden ingevuld, waarbij een presentatie over de werkzaamheden van Dar, een opdracht gerelateerd<br />
aan het onderwerp en een rondleiding over het terrein van Dar tot de mogelijkheden behoren. Dit<br />
kunnen we bijvoorbeeld aanpassen aan de onderwerpen rondom afval en milieu die in de klas al zijn besproken.<br />
De rondleidingen duren ongeveer 1 tot 1,5 uur. Bij de rondleiding op het terrein van Dar zijn onder<br />
andere diverse voertuigen te zien en de milieustraat aan de Kanaalstraat waar allerlei afvalstromen worden<br />
ingezameld.<br />
24<br />
Kosten<br />
Aan een excursie naar Dar zijn<br />
geen kosten verbonden.<br />
Reserveren<br />
Voor afspraken over een excursie<br />
naar Dar kunt u contact opnemen<br />
met de contactpersoon.<br />
Adres<br />
Dar NV<br />
Kanaalstraat 401<br />
6541 XK <strong>Nijmegen</strong><br />
Tel: 024-3716000<br />
Contactpersoon: Martine Boot<br />
m.boot@dar.nl
EXCURSIES<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2<br />
3 4 5 6<br />
Dar NV<br />
Dar 1 Excursie<br />
Presentatie over Dar en afvalinzameling &-reiniging, gevolgd door een rondleiding over het terrein waar o.a.<br />
diverse voertuigen te zien zijn en de milieustraat. Eventueel met een afsluitende opdracht.<br />
Tijdsduur: 1-1,5 uur afhankelijk van de invulling.<br />
Locatie: Kanaalstraat 401 te <strong>Nijmegen</strong>.<br />
25
Wie zijn wij<br />
De GGD Regio <strong>Nijmegen</strong> beschermt, bewaakt en bevordert de gezondheid van inwoners uit tien regiogemeenten:<br />
gemeente <strong>Nijmegen</strong>, Beuningen, Druten, Groesbeek, Heumen, Millingen aan de<br />
Rijn, Mook en Middelaar, Ubbergen, West Maas en Waal en Wijchen.<br />
Wat bieden wij scholen<br />
GGD Regio <strong>Nijmegen</strong> begeleidt scholen bij het werken aan gezondheid. Dit doen wij<br />
volgens de werkwijze Gezonde School. Deze (inter)nationaal ontwikkelde werkwijze<br />
Gezonde School helpt scholen bij het ontwikkelen van duurzaam gezondheidsbeleid.<br />
De werkwijze gaat uit van wat de school al doet aan gezondheidsbevorderende<br />
activiteiten en waar de school extra aandacht aan wil besteden. Belangrijk daarbij zijn de behoeften die er leven<br />
bij het team, de ouders en de leerlingen. Om een Gezonde School te kunnen zijn is immers commitment vanuit<br />
de hele omgeving nodig.<br />
Wilt u starten met de Gezonde School, of meer weten? Uw adviseur Gezonde School kan u adviseren en ondersteunen.<br />
Wie uw adviseur is, vindt u op onze website www.gezondeschoolregionijmegen.nl.<br />
Menukaarten<br />
Om zoveel mogelijk effect te bereiken met gezondheidsbevorderende activiteiten op uw school, is het advies<br />
zoveel mogelijk in te zetten op verschillende strategische niveaus. Activiteiten rondom voeding kunnen zich bijvoorbeeld<br />
richten op lessen in de klas, maar ook op het beleid rondom het 10-uurtje, het traktatiebeleid of het<br />
kantineaanbod. Uit onderzoek blijkt dat het gelijktijdig inzetten van verschillende strategieën rond één gezondheidsthema,<br />
duurzame resultaten geeft.<br />
Per gezondheidsthema is een menukaart opgesteld waarin de aanbevolen interventies per strategie zijn opgenomen.<br />
De naam ‘menukaart’ geeft al aan dat u een keuze kunt maken: niet alle interventies zullen passend zijn<br />
voor uw school.<br />
De menukaarten vindt u op onze website: www.gezondeschoolregionijmegen.nl.<br />
Thema’s<br />
De Gezonde School heeft menukaarten ontwikkeld voor de volgende thema’s<br />
• Voeding en bewegen<br />
• Mondgezondheid<br />
• Roken, alcohol en drugs<br />
• Persoonlijke verzorging<br />
26<br />
• Sociaal-emotionele ontwikkeling<br />
• Relaties en seksualiteit<br />
• Fysieke veiligheid<br />
• Milieu<br />
Uitleenpunt Voorlichtingsmateriaal<br />
Wanneer u in de klas aandacht wilt besteden aan een thema van de Gezonde School, kunt u bij het Uitleenpunt<br />
Voorlichtingsmateriaal gratis materialen lenen, zoals lespakketten en methodes, hulpmiddelen en cd-roms.<br />
Kosten<br />
Alle materialen zijn gratis te<br />
leen. Wel vragen we u om te<br />
ondertekenen voor correcte<br />
teruggave van het geleende<br />
materiaal.<br />
Reserveren<br />
De uitleentermijn is twee weken<br />
(langer in overleg). Reserveren<br />
is mogelijk. Digitaal kunt u een<br />
reservering doen via www.gezondeschoolregionijmegen.nl<br />
Bij het<br />
verzenden van uw bestelformulier<br />
kunt u aangeven wanneer u uw<br />
materialen komt ophalen en terugbrengen<br />
bij GGD Regio <strong>Nijmegen</strong><br />
aan de Groenewoudseweg 275. U<br />
ontvangt een bevestiging van uw<br />
bestelling. U kunt uw bestelling<br />
minimaal drie werkdagen na het<br />
plaatsen van uw bestelling ophalen.<br />
Adres<br />
Gezonde School Regio <strong>Nijmegen</strong><br />
Postadres: Postbus 1120, 6501BC<br />
<strong>Nijmegen</strong><br />
Tel: 024 - 3297138<br />
Gezondeschool@ggd-nijmegen.nl
LESKISTEN EN METHODEN HULPMIDDELEN<br />
PO 1 2 3<br />
4 5 6 7 8 VO<br />
GGD Regio <strong>Nijmegen</strong><br />
CD-roms<br />
GGD 1 Alcohol & roken, een ander verhaal (M07/052) Thema roken, alcohol en drugs<br />
Gaat uit van de methode “Verhalend Ontwerpen” waarbij leerlingen zich aan de hand van een verhaal inleven<br />
in het onderwerp. Ze worden uitgedaagd om op zoek te gaan naar informatie en leren zich een eigen<br />
mening te vormen. Het lespakket bestaat uit twee katernen met verhalen.<br />
GGD 2 Alcohol (M10/020) Thema roken, alcohol en drugs<br />
Het lesboekje Alcohol van het preventieproject “De Gezonde School en Genotmiddelen” van het Trimbos<br />
Instituut bereidt leerlingen van groep 7/8 voor op het feit dat ze voor de keuze komen te staan om al dan<br />
niet te gaan experimenteren met alcohol drinken. In de leskist zit voor alle leerlingen een lesboekje en<br />
voor de docent een handleiding.<br />
GGD 3 Ik (r)ook niet (M07/019) Thema roken, alcohol en drugs<br />
Een lespakket over roken. Het lespakket bestaat uit een docentenhandleiding, zes informatiebladen, een<br />
knipblad en een video ‘Live and let live’ over beïnvloeding van meningsvorming door de omgeving.<br />
GGD 4 Roken (M03/012) Thema roken, alcohol en drugs<br />
Het lesboekje Roken van het preventieproject “De Gezonde School en Genotmiddelen” van het Trimbos<br />
Instituut bereidt leerlingen van groep 7 en 8 voor op het feit dat ze voor de keuze komen te staan om al<br />
dan niet te gaan experimenteren met roken. In de leskist zit voor alle leerlingen een lesboekje en voor de<br />
docent een handleiding.<br />
PO VO 1 2<br />
3 4 5 6<br />
Thema roken, alcohol en drugs<br />
GGD 5 Wat te verwachten van alcohol, roken en blowen? (M08/001)<br />
In deze overzichtskoffer zijn de voorbeelden van de diverse lesmaterialen opgenomen. Te vinden zijn de<br />
docentenhandleidingen en voorbeelden van leerlingenboekjes over alcohol, roken en blowen op vmbobasis<br />
niveau en vmbo/havo/vwo niveau. “Wat je kunt verwachten van Alcohol, Roken en Blowen” is onderdeel<br />
van het programma “De Gezonde School en Genotmiddelen”.<br />
GGD 6 Wat te verwachten van roken: vmbo-basis (M07/048) Thema roken, alcohol en drugs<br />
Dit pakket over roken is bedoeld voor leerlingen in de onderbouw van het voortgezet onderwijs. In het<br />
pakket is een docentenhandleiding opgenomen en voor alle leerlingen een leerlingenboekje.<br />
27
GGD Regio <strong>Nijmegen</strong><br />
28<br />
LESKISTEN EN METHODEN HULPMIDDELEN<br />
PO VO 1 2<br />
3 4 5 6<br />
CD-roms<br />
Thema roken, alcohol en drugs<br />
GGD 7 Wat te verwachten van roken: vmbo, havo, vwo (M07/074)<br />
Dit pakket over roken is bedoeld voor leerlingen in de onderbouw van het voortgezet onderwijs. In het<br />
pakket is een docentenhandleiding opgenomen en voor alle leerlingen een leerlingenboekje.<br />
GGD 8 Wat te verwachten van alcohol: vmbo-basis (M07/047) Thema roken, alcohol en drugs<br />
Dit pakket over alcohol is bedoeld voor leerlingen in de onderbouw van het voortgezet onderwijs. In het<br />
pakket is een docentenhandleiding opgenomen en voor alle leerlingen een leerlingenboekje.<br />
Thema roken, alcohol en drugs<br />
GGD 9 Wat te verwachten van alcohol: vmbo, havo, vwo (M07/061)<br />
Dit pakket over alcohol, is bedoeld voor leerlingen in de onderbouw van het voortgezet onderwijs. In het<br />
pakket is een docentenhandleiding opgenomen en voor alle leerlingen een leerlingenboekje.<br />
GGD 10 Wat te verwachten van blowen: vmbo-basis (M07/049) Thema roken, alcohol en drugs<br />
Dit pakket over blowen is bedoeld voor leerlingen in de onderbouw van het voortgezet onderwijs. In het<br />
pakket is een docentenhandleiding opgenomen en voor alle leerlingen een leerlingenboekje.<br />
Thema roken, alcohol en drugs<br />
GGD 11 Wat te verwachten van blowen: vmbo, havo, vwo (M07/075)<br />
Dit pakket over blowen is bedoeld voor leerlingen in de onderbouw van het voortgezet onderwijs. In het<br />
pakket is een docentenhandleiding opgenomen en voor alle leerlingen een leerlingenboekje.
LESKISTEN EN METHODEN HULPMIDDELEN<br />
PO VO 1 2 3 4 5 6<br />
GGD Regio <strong>Nijmegen</strong><br />
CD-roms<br />
GGD 12 Be Free: vmbo, havo, vwo (M07/067) Thema roken, alcohol en drugs<br />
Dit lespakket voor klas 2 neemt twee lesuren in beslag. Les 1 gaat over tabaksverslaving. Leerlingen<br />
verwerken de informatie in een ‘rap’ of limerick op muziek van Brainpower. In les 2 oefenen ze gedragsstrategieën<br />
voor als ze een sigaret krijgen aangeboden. Elke leerling zoekt zo een bij hem of haar passende<br />
strategie.<br />
PO VO 1 2 3 4 5 6<br />
GGD 13 TRIP (M10/045) Thema roken, alcohol en drugs<br />
TRIP is een praktische, interactieve en laagdrempelige methode om met jongeren met een licht verstandelijke<br />
beperking in gesprek te gaan over alcohol en drugs.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
1 2<br />
GGD 20 Mondzorg onderbouw (M06/018T) Thema mondgezondheid<br />
In deze leskist vindt u alles wat u nodig heeft om op effectieve wijze aandacht te besteden aan het thema<br />
mondzorg in uw klas. Naast uitgebreide lesbeschrijvingen en achtergrondinformatie voor u als docent, voorziet<br />
de leskist in educatie-, demonstratie- en spelmateriaal voor de leerlingen.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
1 2<br />
GGD 21 Mondzorg middenbouw (M04/15) Thema mondgezondheid<br />
In deze leskist vindt u alles wat u nodig heeft om op effectieve wijze aandacht te besteden aan het thema<br />
mondzorg in uw klas. Naast uitgebreide lesbeschrijvingen en achtergrondinformatie voor u als docent, voorziet<br />
de leskist in educatie-, demonstratie- en spelmateriaal voor de leerlingen.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
1 2<br />
GGD 22 Mondzorg bovenbouw (M04/009) Thema mondgezondheid<br />
In deze leskist vindt u alles wat u nodig heeft om op effectieve wijze aandacht te besteden aan het thema<br />
mondzorg in uw klas. Naast uitgebreide lesbeschrijvingen en achtergrondinformatie voor u als docent, voorziet<br />
de leskist in educatie-, demonstratie- en spelmateriaal voor de leerlingen.<br />
PO 1 2 3 4 5<br />
6 7 8<br />
VO 1 2 3 4 5 6<br />
GGD 23 Mondzorg bovenbouw en VO (M04/012) Thema mondgezondheid<br />
In deze leskist vindt u alles wat u nodig heeft om op effectieve wijze aandacht te besteden aan het thema<br />
mondzorg in uw klas. Naast uitgebreide lesbeschrijvingen en achtergrondinformatie voor u als docent, voorziet<br />
de leskist in educatie-, demonstratie- en spelmateriaal voor de leerlingen.<br />
29
GGD Regio <strong>Nijmegen</strong><br />
30<br />
LESKISTEN EN METHODEN HULPMIDDELEN<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2<br />
CD-roms<br />
GGD 30 Vies en Schoon (M11/001) Thema persoonlijke verzorging<br />
Het lespakket “Vies en Schoon” biedt u de mogelijkheid om in de klas op een aantrekkelijke manier aandacht<br />
te besteden aan het belang van hygiëne.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
1 2<br />
GGD 31 Hoofdluis (M99/001) Thema persoonlijke verzorging<br />
In dit pakket is een protocol opgenomen hoe hoofdluis op school aan te pakken<br />
Tevens zijn voorbeelden opgenomen van kammen, luizen en luizencapes.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
1 2<br />
GGD 32 Vies en schoon (M11/002) Thema persoonlijke verzorging<br />
Het lespakket “Vies en Schoon” biedt u de mogelijkheid om in de klas op een aantrekkelijke manier aandacht<br />
te besteden aan het belang van hygiëne.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
1 2<br />
GGD 40 Buitenlucht, kom je binnen spelen? (M11/010) Thema milieu<br />
Aan de hand van het lesmateriaal worden leerlingen zich bewust van het belang van ventilatie, het luchten<br />
en een schone leefomgeving. De leerlingen leren tevens over ademhaling en ademhalingsproblemen.<br />
GGD 50 Alles over de ambulance (M10/040) Thema fysieke veiligheid<br />
Met dit lespakket kunnen kinderen meer te weten komen over ambulancezorg en leren kinderen wanneer<br />
112 te bellen en goed te reageren in het verkeer als er een ambulance aankomt.<br />
PO VO 1 2 3 4 5 6<br />
GGD 51 Split the Risk (M10/033) Thema fysieke veiligheid<br />
Dit lespakket maakt Vmbo leerlingen bewust van hun eigen rol in gevaarlijke situaties en van hun eigen<br />
denken, doen en handelen.<br />
KDV<br />
PO VO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
GGD 60 Een doos vol gevoelens (M98/045) Thema sociaal-emotionele ontwikkeling<br />
Materiaal rondom de thema’s blij, verdrietig, boos en bang.<br />
Een goede methode om kinderen te leren omgaan met gevoelens.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
1 2<br />
GGD 61 Verdrietkoffer onderbouw ( M07/002) Thema sociaal-emotionele ontwikkeling<br />
De verdrietkoffer is bedoeld voor gebruik in de klas wanneer er sprake is van een overlijden. Dit kan een<br />
leerling betreffen of iemand van het personeel, maar ook een overlijden in de thuissituatie van één van de<br />
leerlingen.
LESKISTEN EN METHODEN HULPMIDDELEN<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
VO<br />
VO 1 2 3 4 5 6<br />
GGD Regio <strong>Nijmegen</strong><br />
CD-roms<br />
GGD 62 Verdrietkoffer bovenbouw (M07/003) Thema sociaal-emotionele ontwikkeling<br />
De verdrietkoffer is bedoeld voor gebruik in de klas wanneer er sprake is van een overlijden. Dit kan een<br />
leerling betreffen of iemand van het personeel, maar ook een overlijden in de thuissituatie van één van de<br />
leerlingen.<br />
GGD 63 Meidenvenijn is niet fijn (M10/028) Thema sociaal-emotionele ontwikkeling<br />
In dit pakket vindt u alle informatie die u nodig heeft om pestgedrag van meisjes aan te pakken. Het pakket<br />
Meidenvenijn is een opmaat voor een positief sociaal klimaat.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
1 2<br />
GGD 64 Een huis vol gevoelens en axen (M09/034) Thema sociaal-emotionele ontwikkeling<br />
‘Een huis vol gevoelens en axen’ is een vervolg op ‘Een doos vol gevoelens’. Een goede methode om meer<br />
inzicht te krijgen op de verschillende relatiewijzen en om sociaal gedragsrepertorium uit te breiden en te<br />
verfijnen.<br />
PO VO 1 2<br />
3 4 5 6<br />
GGD 65 Verdrietkoffer VO (M07/004) Thema sociaal-emotionele ontwikkeling<br />
De verdrietkoffer is bedoeld voor gebruik in de klas wanneer er sprake is van een overlijden. Dit kan een<br />
leerling betreffen of iemand van het personeel, maar ook een overlijden in de thuissituatie van één van de<br />
leerlingen.<br />
31
GGD Regio <strong>Nijmegen</strong><br />
32<br />
LESKISTEN EN METHODEN HULPMIDDELEN<br />
KDV PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
Thema voeding en bewegen<br />
GGD 70 Gezonde voeding op school - Onderbouw basisonderwijs(M05/064)<br />
In deze leskist zit alles om in de klas aandacht te besteden aan het thema voeding. Leidraad is de methode<br />
“Voeding, de Gezonde basis”. Naast lesopzetten en kopieerbladen per groep, zijn allerlei folders en (schoolkrant)<br />
artikelen in de leskist opgenomen.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
CD-roms<br />
GGD 71 De klas beweegt (M07/073) Thema voeding en bewegen<br />
De methode beoogt de natuurlijke aanleg tot bewegen met de dagelijkse praktijk in het klaslokaal te verbinden,<br />
omdat leerkrachten en leerlingen iedere dag met houding en beweging te maken hebben.<br />
GGD 72 SchoolGruiten (M10/043) Thema voeding en bewegen<br />
SchoolGruiten is een programma waarbij leerlingen en leerkrachten gezamenlijk groenten en fruit eten op<br />
school. Het heeft als doel de groenten- en fruitconsumptie te stimuleren en op jonge leeftijd een gezonde<br />
voedingsgewoonte bij te brengen.<br />
GGD 73 Smaaklessen (M10/042) Thema voeding en bewegen<br />
Door middel van dit programma ervaren kinderen hoe leuk het is om praktisch met eten bezig te zijn.<br />
Tijdens de lessen krijgen kinderen spelenderwijs en op een proefondervindelijke manier een breder beeld<br />
over eten en de verschillende smaken van voedsel.<br />
GGD 74 Voedingsdummy’s basisschool M05/053) Thema voeding en bewegen<br />
Een leskist met dummy’s van verschillende soorten dranken en van verschillende soorten broodtrommels.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
VO<br />
Thema voeding en bewegen<br />
GGD 75 Gezonde voeding op school - middenbouw basisonderwijs (M05/051)<br />
In deze leskist zit alles om in de klas aandacht te besteden aan het thema voeding. Leidraad is de methode<br />
“Voeding, de Gezonde basis”. Naast lesopzetten en kopieerbladen per groep, zijn allerlei folders en (schoolkrant)<br />
artikelen in de leskist opgenomen.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
VO<br />
VO<br />
GGD 76 Jumboboek van je lijf (M07/001) Thema voeding en bewegen<br />
Een zeer groot boek met tekst en tekeningen over allerlei thema’s die met het lichaam te maken hebben,<br />
zoals: bewegen, de ademhaling, voeding, denken en voelen, groeien en ouder worden. Leuke methode om<br />
ideeën uit te halen voor behandeling van het lichaam.<br />
PO 1 2 3 4 5<br />
6 7 8<br />
VO<br />
Thema voeding en bewegen<br />
GGD 77 Gezonde voeding op school - bovenbouw basisonderwijs (M05/052)<br />
In deze leskist zit alles om in de klas aandacht te besteden aan het thema voeding. Leidraad is de methode<br />
“Voeding, de Gezonde basis”. Naast lesopzetten en kopieerbladen per groep, zijn allerlei folders en<br />
(schoolkrant) artikelen in de leskist opgenomen.
LESKISTEN EN METHODEN HULPMIDDELEN CD-roms<br />
PO 1 2<br />
3 4 5 6 7 8<br />
VO<br />
GGD Regio <strong>Nijmegen</strong><br />
Thema relaties en seksualiteit<br />
GGD 80 Leskist relaties en seksualiteit basisonderwijs (4-delig) M09/046)<br />
Een 4-delige leskist bestaande uit een lespakket over Relaties en seksualiteit, het spel puberkwartet en de<br />
boeken: ‘Kleine mensen, grote gevoelens’, ‘Nee! een boek over Nee/Ja zeggen’, ‘Ik vind jou lief, ben jij ook<br />
op mij?’.<br />
33
GGD Regio <strong>Nijmegen</strong><br />
34<br />
LESKISTEN EN METHODEN HULPMIDDELEN CD-roms<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
VO<br />
GGD 81 Leskoffer puberteit (M07/070) Thema relaties en seksualiteit<br />
Een koffer met verschillende werkvormen over de puberteit. Bestaande uit een DVD ‘het Liefdesplein’ met<br />
bijbehorende werkboekjes en docentenhandleiding, het Puberkwartet en het Puberboek.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
VO 1 2 3 4 5 6<br />
GGD 82 Puberkwartet (M09/021) Thema relaties en seksualiteit<br />
Het doel van het Puberkwartet is om kinderen vanaf tien jaar spelenderwijs kennis te laten maken met<br />
verschillende aspecten van de puberteit, waaronder ook relaties en seksualiteit. Het spel kan als aanvulling<br />
gebruikt worden bij de lesmap Relaties en Seksualiteit.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
VO 1 2 3 4 5 6<br />
Thema relaties en seksualiteit<br />
GGD 83 Boys ‘R Us - Jongens, relaties en seksualiteit M08/018)<br />
Een bordspel voor jongens tussen de 10 en 16 jaar met twee spelniveaus. Het spel is gericht op kennis,<br />
zelfreflectie, het begrijpen van de invloed van vrienden en de media, het omgaan met relaties, communiceren<br />
met meisjes, voorkeuren, wensen en grenzen en het leren praten over intimiteit, seksualiteit en<br />
relaties.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
VO 1 2 3 4 5 6<br />
GGD 84 Girl’s Choice: wensen en grenzen in intimiteit (M07/056) Thema relaties en seksualiteit<br />
Het spel is ontwikkeld om te gebruiken als aanvulling op voorlichtingsprogramma’s of lessen seksuele en<br />
relationele vorming en kan ook buitenschools worden gebruikt, zoals in club- of buurthuizen.<br />
GGD 85 Meisjesbesnijdenis M08/022) Thema relaties en seksualiteit<br />
De lesmap is gericht op schoolgaande jongeren uit de etnische groepen die te maken hebben met meisjesbesnijdenis<br />
(de toekomstige moeders en vaders) en op hun Nederlandse klasgenoten.<br />
PO 1 2 3 4 5<br />
6 7 8<br />
VO 1 2 3 4 5 6<br />
Thema relaties en seksualiteit<br />
GGD 86 Leskist seksuele gezondheid jeugdwelzijnswerk (6-delig) (N07/043)<br />
Een 6-delige leskist bestaande uit: 1) handleiding relaties, veilig vrijen en seksualiteit, 2) film Salama over<br />
veilig trouwen, 3) film Just like U over relaties en seksualiteit, 4) dvd Let’s talk over seksualiteit, rolopvatting<br />
en weerbaarheid, 5) condoomdemonstrator, 6) boek ‘Zwijgen is zonde’.<br />
GGD 87 Lespakket Zwanger …. en dan? (3-delig) (M09/008) Thema relaties en seksualiteit<br />
Deze lessen hebben enerzijds als doel een bijdrage te leveren aan het voorkomen van onbedoelde zwangerschappen<br />
door een reëel beeld te schetsen van de consequenties, anderzijds te bevorderen dat jongeren<br />
die ermee te maken krijgen een zorgvuldig besluit nemen en weten waar ze terecht kunnen voor<br />
ondersteuning.<br />
GGD 88 Leskist holibi-jongeren (3-delig) (M10/044) Thema relaties en seksualiteit<br />
Een 3-delige leskist bestaande uit: 1) lespakket Keep it Safe (instructie, info, methodieken en materialen),<br />
2) condoommap, 3) boek ‘100 vragen over homoseksualiteit’, 4) boek ‘OUT! Alles over homoseksualiteit’.
LESKISTEN EN METHODEN HULPMIDDELEN<br />
PO VO 1 2 3 4 5 6<br />
GGD Regio <strong>Nijmegen</strong><br />
CD-roms<br />
Thema relaties en seksualiteit<br />
GGD 89 Leskist Lang Leve de Liefde - praktijkonderwijs (6-delig) (M10/011)<br />
Een 4-delige leskist bestaande uit: 1) Lespakket Lang Leve de Liefde, 2) Loverboys (special), 3) Klein maar<br />
niet fijn. Over de verspreiding van SOA, 4) 101 vragen over jongeren en seks (professionals/ouders), 5)<br />
Jongeren, seks en islam (professionals/ouders), 6) Condoomdemonstrator.<br />
Thema relaties en seksualiteit<br />
GGD 90 Leskist Lang Leve de Liefde - regulieronderwijs (6-delig) (M09/026)<br />
Een 4-delige leskist bestaande uit: 1) Lespakket Lang Leve de Liefde, 2) Loverboys (special), 3) Klein maar<br />
niet fijn. Over de verspreiding van SOA, 4) 101 vragen over jongeren en seks (professionals/ouders), 5)<br />
Jongeren, seks en islam (professionals/ouders), 6) Condoomdemonstrator.<br />
GGD 91 Find Out! (M09/017) Thema relaties en seksualiteit<br />
Een televisieserie over seks, drugs en alcohol gemaakt voor én dóór jongeren. In Find Out! gaan jongeren op<br />
zoek naar antwoorden op vragen die hen bezighouden op het gebied van seks, drugs en alcohol.<br />
GGD 92 Let’s talk (M08/003) Thema relaties en seksualiteit<br />
Jongeren, tussen de 12 en 19 jaar, met elkaar in gesprek laten komen over seksualiteit, rolopvatting en weerbaarheid?<br />
Daar is het product Let’s Talk heel geschikt voor. De dvd met beeldfragmenten en de uitgebreide<br />
handleiding met achtergrondinformatie en werkvormen is in samenwerking met jongeren, docenten en<br />
jongerenwerkers ontwikkeld.<br />
GGD 93 Anticonceptie Twister (M10/035) Thema relaties en seksualiteit<br />
Een ludieke manier om meer over anticonceptie, zwangerschap, veilig vrijen en soa te weten te komen:<br />
anticonceptietwister. Het spel bestaat uit 8 grote vierkante twisterzeilen en een handleiding met spelvragen<br />
voor de spelleider.<br />
PO VO 1 2<br />
3 4 5 6<br />
GGD 94 Begrijp me goed?! (M10/005) Thema relaties en seksualiteit<br />
“Begrijp me goed” is te gebruiken als handvat voor intermediairs die werken met jongeren in de leeftijd van<br />
14 tot 18 jaar (met name vmbo en onderbouw mbo).<br />
35
GGD Regio <strong>Nijmegen</strong><br />
36<br />
LESKISTEN EN METHODEN HULPMIDDELEN<br />
PO VO 1 2 3 4 5 6<br />
CD-roms<br />
GGD 101 Alcoholtest voor schoolfeesten (H09/071) Thema roken, alcohol en drugs<br />
Deze alcoholtest biedt de professionele gebruiker een nauwkeurige en snelle ademalcoholanalyse. Zeer<br />
geschikt om steekproefsgewijs blaastesten af te nemen op schoolfeesten. Mondstukken voor eenmalig<br />
gebruik kunnen tegen betaling worden bijgevoegd. Reservering vooraf is noodzakelijk.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6<br />
GGD 121 Rotte kies (H92/035) Thema mondgezondheid<br />
Kunststof demonstratiemodel van een rotte kies.<br />
GGD 122 Gebit kind en gebit volwassene (H07/007) Thema mondgezondheid<br />
Demonstratiemodel dat duidelijk het verschil tussen het gebit van een kind en het gebit van een volwassene<br />
laat zien.<br />
GGD 123 Gebit, ontwikkeling van het (H98/011) Thema mondgezondheid<br />
Mooie, duidelijke modellen van het gebit van een baby, een kind van ongeveer 5 jaar, ongeveer 9 jaar en het<br />
gebit van een volwassene.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
GGD 141 Ventilight (H09/091) Thema milieu<br />
In veel klas lokalen laat de kwaliteit van binnenlucht te wensen over. Met behulp van de Ventilight wordt<br />
zichtbaar wanneer de binnenluchtkwaliteit goed is en wanneer niet.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6<br />
VO<br />
GGD 171 Voedingsdummy’s gemengd (H92/005) Thema voeding en bewegen<br />
Goed, duidelijk demonstratiemateriaal van zuivelproducten, groenten, fruit, vlees, vis en brood.<br />
GGD 172 Promotiemateriaal gezonde voeding Code (H09/090) Thema voeding en bewegen<br />
Platte koffer met geplastificeerde groenten/fruitposters + de schijf van 5.<br />
PO VO 1 2 3 4 5 6<br />
GGD 181 Love box (H03/003) Thema relaties en seksualiteit<br />
Voeldoos: Mooi, ludiek, en humoristisch materiaal om condoomgebruik te oefenen.<br />
GGD 182 Bij de Hand Quiz (H12/001) Thema relaties en seksualiteit<br />
De quiz is een hulpmiddel om op een opvallende en verrassende manier in gesprek te komen met jongeren<br />
over veilig vrijen.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2<br />
3 4 5 6<br />
GGD 183 Onderlichaam van de vrouw (model) H97/002) Thema relaties en seksualiteit<br />
Het demonstratiemodel van kunststof toont een doorsnede van het onderlichaam van de vrouw. Een deel<br />
is afneembaar zodat ook ‘in de buik’ gekeken kan worden.
LESKISTEN EN METHODEN HULPMIDDELEN CD-roms<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6<br />
GGD Regio <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD 184 Onderlichaam van de man (model) (H97/003) Thema relaties en seksualiteit<br />
Het demonstratiemodel van kunststof toont een doorsnede van het onderlichaam van de man. Een deel is<br />
afneembaar zodat ook ‘in de buik’ gekeken kan worden.<br />
GGD 185 Anticonceptiekoffer (H10/019) Thema relaties en seksualiteit<br />
De anticonceptiekoffer is geschikt om te gebruiken in de voorlichting aan jongeren over anticonceptie.<br />
LESKISTEN EN METHODEN HULPMIDDELEN CD-roms<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6<br />
GGD 201 Roken?! (C09/098) Adembenemende afleveringen Thema roken, alcohol en drugs<br />
De dvd Roken?! bevat 2 afleveringen van elk 15 minuten. Daarin wordt de geschiedenis van tabak besproken<br />
en komt de verslavende werking van nicotine aan bod. Ook geven bekende Nederlanders aan waarom<br />
ze wel of juist niet roken. De bijbehorende handleiding voor de docent levert achtergrondinformatie en<br />
didactische aanwijzingen.<br />
PO VO 1 2 3 4 5 6<br />
GGD 202 Roes (C09/015) Thema roken, alcohol en drugs<br />
De VPRO dramaserie Roes vertelt heftige verhalen over ervaringen van jongeren onder invloed van drank en<br />
drugs. De bedoeling van de serie is om een bijdrage te leveren aan de mentale weerbaarheid van jongeren<br />
die blootstaan aan groepsdruk.<br />
Thema roken, alcohol en drugs<br />
GGD 203 Alcohol, nuchtere programma’s: Vmbo, Havo, Vwo (C12/003)<br />
De doelstelling van het project is leerlingen feitelijke informatie geven over alcohol met als doel het vermijden<br />
van riskant (experimenteer)gedrag. Dit pakket bestaat uit een handleiding met werkbladen en dvd.<br />
PO VO 1 2<br />
3 4 5 6<br />
GGD 204 The Afterparty (C12/001) Thema relaties en seksualiteit<br />
The Afterparty is een interactieve voorlichtingsfilm over veilig vrijen. Dit fictieve verhaal biedt materiaal<br />
om onder begeleiding van een voorlichter te discussiëren over onderwerpen die gerelateerd zijn aan veilig<br />
vrijen.<br />
37
Wie zijn wij<br />
Hortus Arcadië beheert uit twee tuinen, in en nabij Park Brakkenstein. De Botanische Tuin is rijk aan planten (ruim<br />
800 verschillende soorten) en dieren. De tuin bestaat uit kenmerkende Nederlandse landschappen zoals moeras,<br />
heide, struweelbosjes en bloemrijk grasland. Ook is er een prachtige rotsheuvel met kabbelend beekje en<br />
waterval. De grote vijver en het knuppelpad dwars door het moeras zijn prachtige plekjes om de natuur van<br />
dichtbij te volgen: padden, kikkers, vogels en allerlei waterdieren, libellen en insecten. In de naastgelegen<br />
Arcadische Tuin zijn o.a. een groenten- en fruittuin, insectenmuur, stapelmuren en gevarieerde ‘natuurlijke’<br />
bloemenborders. Hier is ook een terras met een reuzenparasol. In de tuinen zijn ook tuinconcerten, exposities<br />
beeldende kunst en workshops beeldhouwen, tekenen/schilderen e.a.<br />
Wat bieden wij scholen<br />
De Hortus Arcadië verzorgt rondleidingen en excursies op Landgoed Brakkenstein: Park Botanische Tuin en<br />
Arcadische Tuin. Daarnaast worden ook verschillende materialen ter beschikking gesteld.<br />
38<br />
Kosten<br />
Nijmeegse scholen: € 22,25 per<br />
excursie met Hortus-gids (max. 15<br />
leerlingen per groep).<br />
Voor waterbeestjesonderzoek zijn<br />
ook zonder Hortusbegeleiding<br />
benodigde spullen te leen, dan<br />
bedragen de kosten € 11,15. De<br />
kosten voor Nijmeegse scholen<br />
worden gedragen door de<br />
Gemeentelijke<br />
Declaratieregeling. Buiten<br />
<strong>Nijmegen</strong>: excursies € 28,25 per<br />
groep. Huur audioset: € 3,50<br />
Reserveren<br />
Alle aanvragen voor herfst en<br />
winter moeten vóór 1 september<br />
2011 binnen zijn, voor lente- en<br />
zomerperiode is dat vóór<br />
1 januari 2012.<br />
Aanvragen richten aan Bep Kea<br />
via hortusarcadie@tiscali.nl<br />
Adres<br />
Stichting Hortus Arcadië<br />
Postbus 31089<br />
6503 CB nijmegen;<br />
Tel: 024-3561409<br />
hortusarcadie@tiscali.nl<br />
Contactpersooon: Bep Kea
RONDLEIDINGEN EXCURSIES MATERIALEN<br />
Hortus Arcadië<br />
HOR 1 Rondleiding<br />
Kinderen gaan onder begeleiding in groepen in de tuinen op pad en worden rondgeleid; afhankelijk van<br />
belangstelling en seizoen worden verschillende natuurverschijnselen onder de aandacht gebracht<br />
(paddentrek, waterbeestjes, paddestoelen, groentenkweek, fruitoogst). Voor begeleidende leerkracht<br />
en/of ouders is een audiotour beschikbaar voor informatie over planten en bomen in de tuin.<br />
HOR 2 Wateronderzoek<br />
Groepen tot 15 leerlingen kunnen onder begeleiding bij vijver en moeras waterbeestjes-onderzoek doen.<br />
HOR 3 Materialen<br />
Waterbakken, schepnetjes, loupes en kaarten stellen we zonder begeleiding ter beschikking.<br />
HOR 4 Workshops<br />
Workshops beeldhouwen in mergel. Kosten op aanvraag.<br />
WORKSHOPS<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6<br />
VE<br />
RONDLEIDINGEN EXCURSIES MATERIALEN<br />
WORKSHOPS<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6<br />
VE<br />
RONDLEIDINGEN EXCURSIES MATERIALEN<br />
WORKSHOPS<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
VE<br />
RONDLEIDINGEN EXCURSIES MATERIALEN<br />
WORKSHOPS<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6<br />
VE<br />
39
Wie zijn wij<br />
Stichting De Historische Tuin Lent e.o. beheert een warmoezeniersbedrijf met museum. Zoveel mogelijk worden<br />
op traditionele wijze oude groente- fruit-, en plantenrassen geteeld en kleinvee gehouden. Voor algemeen<br />
publiek en scholen zijn er rondleidingen, met binnen- en buitenactiviteiten en een “preuverij”.<br />
Kijk voor meer informatie op de website www.historischetuinlent.nl<br />
Wat bieden wij scholen<br />
Afhankelijk van het seizoen (voorjaar, zomer, najaar) en de weerssituatie is er een aanbod aan activiteiten en<br />
bezienswaardigheden, zowel binnen als buiten. Hieruit valt te leren dat het voedsel dat de leerlingen eten, niet in<br />
een fabriek wordt gemaakt, maar groeit op het land. Tevens wordt duidelijk, hoeveel moeite het eigenlijk kost om<br />
dit voedsel te “maken”. De resultaten hiervan kunnen worden ervaren middels een “preuverij” en elke<br />
leerling mag zijn/haar eigen plantje oppotten om thuis of op school verder te verzorgen. In samenwerking vooraf<br />
met de onderwijzer/docent kunnen specifieke accenten worden gelegd. Denk hierbij niet alleen aan natuur en<br />
milieu, maar ook geschiedenis/archeologie en taal (spreekwoorden en gezegden). Soortgelijke activiteiten<br />
kunnen ook worden ondernomen bij een bezoek in het kader van BuitenSchoolse Opvang.<br />
40<br />
Kosten<br />
Voor de Nijmeegse scholen zijn<br />
geen kosten verbonden aan een<br />
bezoek aan de Historische tuin. De<br />
kosten worden gedragen door de<br />
Nijmeegse Declaratieregeling. *)<br />
Voor scholen buiten <strong>Nijmegen</strong><br />
kost een bezoek € 1,- per leerling<br />
inclusief preuverij. Begeleiders<br />
hebben vrij toegang.<br />
Reserveren<br />
Bij voorkeur reserveren<br />
per E-mail.<br />
Adres<br />
Historische Tuinderij<br />
“de lentse warmoezenier”<br />
Griftdijk Noord 11<br />
6663 AA Lent<br />
Tel: 024-3232418<br />
histu@xs4all.nl<br />
www.historischetuinlent.nl
RONDLEIDING<br />
PO 1 2 3<br />
4 5 6 7 8 VO<br />
Historische Tuinderij ‘’de lentse Warmoezenier’<br />
HTL 1 Rondleiding Historische Tuin Lent<br />
Leerlingen brengen in kleine groepjes een bezoek aan de tuin. Bij deze rondleiding door de tuin ligt het<br />
accent op de zintuiglijke beleving. De leerlingen kijken, voelen, ruiken (en indien mogelijk proeven). Ze gaan<br />
een eigen plantje oppotten en de beesten voeren die in de wei lopen.<br />
PO 1 2 3<br />
4 5 6 7 8 VO<br />
HTL 2 Rondleiding Historische Tuin Lent<br />
Leerlingen zoeken bij deze rondleiding aan de hand van een plattegrond in kleine groepjes de juiste locaties<br />
op, alwaar er activiteiten zijn als wieden, water geven, verpotten (eigen plantje oppotten) en oogsten. Maar<br />
ze zullen ook puzzels gaan oplossen en “gewoon’’ kijken en luisteren. Afhankelijk van het seizoen kan er<br />
worden geproefd van de gulle gaven van (een bedwongen versie van) Moeder <strong>Natuur</strong>.<br />
41
Wie zijn wij<br />
IVN Vereniging voor <strong>Natuur</strong> - en Milieueducatie is een landelijke vereniging die mensen wil betrekken bij natuur,<br />
milieu en landschap. De werkgroep jeugdeducatie van IVN afdeling Rijk van <strong>Nijmegen</strong> richt zich in het bijzonder op<br />
de jongeren in de regio. IVN wordt vertaald als “In Voor <strong>Natuur</strong>”, waarbij kinderen zelf waarnemen,<br />
ontdekken en beleven en zo spelenderwijs respect voor natuurwaarden opbouwen. IVN biedt scholen excursies,<br />
bij voorkeur in de schoolomgeving, en geeft begeleiding bij gebruik van lesmateriaal (“ leskisten”), projecten en<br />
spelen. Daarnaast wordt een cursus voor natuurouders aangeboden waarin het werken met leskisten wordt<br />
geoefend en toegelicht. Alle leden van Jeugdeducatie zijn goed opgeleide gekwalificeerde vrijwilligers.<br />
Wat bieden wij scholen<br />
Excursies<br />
Liefst in de omgeving van de school gaan de leerlingen in<br />
groepjes op pad , begeleid door onze natuurgidsen en<br />
ouders. Aansluitend op het gekozen thema, leeftijd en<br />
niveau is er aandacht voor alles wat je in de natuur tegen<br />
kunt komen. Op deze wijze ontdekken ze dat er ook<br />
dichtbij huis (de school) van alles in de natuur valt te<br />
beleven. Voor de oudere leerlingen bieden we ook<br />
veldwerk en excursies in de uiterwaarden. Leerkrachten<br />
ontvangen voor alle activiteiten vooraf een lesbrief met<br />
achtergrondinformatie en lessuggesties.<br />
Leskisten<br />
De leskisten zijn ook zonder begeleiding te lenen. De school<br />
kan dan zelf, eventueel met ondersteuning van<br />
natuurouders, de natuurles verzorgen.<br />
Cursus natuurouders<br />
Scholen die ouders (grootouders, stagiaires...) bij het<br />
natuuronderwijs willen betrekken bieden we een cursus<br />
“natuurouder” aan. In vijf dagdelen leren we het werken<br />
met onze leskisten in theorie en praktijk. Na afloop van de<br />
cursus zijn ze op de hoogte van de mogelijkheden van de<br />
kabouterkist, de egelkist, de schoolomgevingkist, de<br />
speurtocht, de boskist, de waterkist en de<br />
uiterwaardenkist.<br />
42<br />
Kosten<br />
Scholen binnen de gemeente <strong>Nijmegen</strong>:<br />
De kosten worden als regel gedragen door de<br />
Gemeentelijke Declaratieregeling *)<br />
Excursie met IVN-gids € 22,50 per groep<br />
Leskisten en spelen zonder IVN-begeleiding<br />
€ 11,15 huur.<br />
Scholen buiten de gemeente <strong>Nijmegen</strong>:<br />
Excursie met IVN-gids € 28,25 per groep<br />
Leskisten en spelen zonder IVN-begeleiding<br />
€ 12,95 huur<br />
Betaling per factuur door de school.<br />
Reserveren<br />
U kunt reserveren via het inschrijfformulier<br />
op de website van <strong>MEC</strong><br />
<strong>Nijmegen</strong>. Via www.mecnijmegen.<br />
nl gaat u in de menubalk naar de<br />
knop ‘leskisten/excursies. Aan de<br />
linkerkant vindt u het inschrijfformulier.<br />
Adres<br />
IVN Vereniging voor<br />
<strong>Natuur</strong> - en Milieueducatie<br />
Afdeling Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
ivn.rijkvannijmegen@planet.nl<br />
www.ivn.nl/rijkvannijmegen<br />
Contactpersoon:<br />
Elise Raspe<br />
Tel: 024-3445972<br />
eliseraspe23@hotmail.com
LESKISTEN EXCURSIES PROJECTEN EN SPELEN<br />
PO 1 2 3<br />
IVN Vereniging voor natuur- en milieueducatie, Afd. Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
IVN 10 Kabouterpad<br />
15 kabouters nodigen de kinderen door middel van vragen uit om in de natuur te ruiken, voelen, proeven,<br />
kijken en luisteren . <strong>Natuur</strong>gidsen en ouders begeleiden hen.<br />
Tijd 60 min. Periode: mrt t/m nov. Locatie: schoolomgeving. De kist is ook te huur.<br />
PO 1 2 3<br />
4 5 6 7 8 VO<br />
4 5 6 7 8 VO<br />
IVN 22 Egelpad<br />
Kinderen kruipen in de huid van een egel en ontdekken zo spelenderwijs de natuur. Lente en<br />
herfstverschijnselen komen dankzij de egel uitvoerig aan bod. <strong>Natuur</strong>gidsen en ouders begeleiden hen.<br />
Tijd: 60 min. Periode mrt t/m nov. Locatie: schoolomgeving. De kist is ook te huur<br />
PO 1 2 3 4 5<br />
6 7 8 VO<br />
IVN 13 Schoolomgevingskist<br />
Met opdrachten en hulpmiddelen als loeps en loeppotjes verkennen de kinderen op speelse manier de<br />
natuur in de directe schoolomgeving. <strong>Natuur</strong>gidsen begeleiden hen.<br />
Tijd: 60 min. Periode mrt t/m nov. Locatie: schoolomgeving. De kist is ook te huur.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
IVN 11 Waterkist<br />
Kinderen ontdekken het dieren-en plantenleven in sloot en plas met hulp van netten, waterbakken,<br />
zoekkaarten en loeps. <strong>Natuur</strong>gidsen begeleiden hen.<br />
Tijd: 60-90 min. Periode: mrt. Locatie: schoolomgeving. De kist is ook te huur.<br />
IVN 12 Boskist<br />
De kinderen onderzoeken in kleine groepjes aan de hand van opdrachten het planten- en dierenleven in het<br />
bos. <strong>Natuur</strong>gidsen begeleiden hen.<br />
Tijd: 60-90 min. Periode: mrt.- nov. Locatie: schoolomgeving. De kist is ook te huur.<br />
IVN 17 Speurtocht<br />
Onder leiding van natuurgidsen ontdekken de kinderen aan de hand opdrachten de directe schoolomgeving.<br />
Tijd: 60 min. Periode mrt – nov. Locatie: schoolomgeving. De kist is ook te huur.<br />
43
IVN Vereniging voor natuur- en milieueducatie, Afd. Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
44<br />
LESKISTEN EXCURSIES PROJECTEN EN SPELEN<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6<br />
IVN 8 Excursies met een ander thema<br />
Keuze uit onderwerpen als vogels, vogeltrek, planten, landschappen rond <strong>Nijmegen</strong>, afval enz.<br />
Tijd: 60 min. Periode: mrt- nov. Locatie: in overleg<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
10 Kabouterpad<br />
15 kabouters nodigen de kinderen door middel van vragen uit om in de natuur te ruiken, voelen, proeven,<br />
kijken en luisteren . <strong>Natuur</strong>gidsen en ouders begeleiden hen.<br />
Tijd 60 min. Periode: mrt t/m nov. Locatie: schoolomgeving<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
IVN 22 Egelpad<br />
Kinderen kruipen in de huid van een egel en ontdekken zo spelenderwijs de natuur. Lente en<br />
herfstverschijnselen komen dankzij de egel uitvoerig aan bod. <strong>Natuur</strong>gidsen en ouders begeleiden hen.<br />
Tijd: 60 min. Periode mrt t/m nov. Locatie: schoolomgeving<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
IVN 4 Kleine beestjes<br />
Kinderen gaan op zoek naar kleine beestjes en bestuderen deze met loeps, loeppotjes en zoekkaarten.<br />
<strong>Natuur</strong>gidsen vertellen over functie, leefwijze en voortplanting.<br />
Tijd: 60 min. Periode: mei. – okt. Locatie: schoolomgeving.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
IVN 1 Lente-excursie<br />
Samen met natuurgidsen kijken kinderen naar knoppen, bloemen, insecten, vogels, voortplanting,<br />
vogelzang en de zonnestand.<br />
Tijd: 60 min. Periode: mrt.- mei Locatie: schoolomgeving<br />
VO<br />
VO<br />
VO<br />
VO<br />
IVN 2 Zomerexcusie<br />
Samen met natuurgidsen kijken de kinderen naar bloemen en planten, bloei en zaadvorming, geuren en<br />
kleuren, vlinders en insecten.<br />
Tijd: 60 min. Periode: juni – midden sept. Locatie: schoolomgeving<br />
IVN 3 Herfstexcursie<br />
Samen met natuurgidsen kijken de kinderen naar bladvormen, humus, paddenstoelen, zaden, vruchten,<br />
gallen en vogeltrek.<br />
Tijd: 60 min. Periode: mrt. Locatie: schoolomgeving<br />
PO 1 2 3 4 5<br />
6 7 8 VO<br />
IVN 5 Leven in en om het water<br />
Met behulp van netten, waterbakken en loeps onderzoeken de kinderen het dieren-en plantenleven in en<br />
bij het water. <strong>Natuur</strong>gidsen begeleiden hen.<br />
Tijd: 60 min. Periode: mei tot eind sept. Locatie: schoolomgeving.
LESKISTEN EXCURSIES PROJECTEN EN SPELEN<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
IVN Vereniging voor natuur- en milieueducatie, Afd. Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
IVN 7 Kringlopen<br />
Samen met natuurgidsen ontdekken de kinderen de kringlopen in de natuur, de Kringloop van het water,<br />
van bloem tot zaad, de voedselpiramide, de seizoenen. Tijd: 60 min. Periode: mrt.- nov. Locatie: schoolomgeving.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
VO<br />
IVN 6 Stuwwallenexcursie in Berg en Dal<br />
Tijdens een excursie op de stuwwal onderzoeken de leerlingen samen met natuurgidsen hoe het landschap<br />
is gevormd door het ijs. Ze zien erosie, de samenstelling van de bodem en de vele soorten stenen.<br />
Tijd: 90 min. Periode: mrt.- nov. Locatie: Berg en Dal.<br />
45
IVN Vereniging voor natuur- en milieueducatie, Afd. Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
46<br />
LESKISTEN EXCURSIES PROJECTEN EN SPELEN<br />
PO 1 2 3<br />
4 5<br />
6<br />
7 8 VO 1 2 3 4 5 6<br />
IVN 14 Kunnen we de natuur veranderen?<br />
Onder leiding van natuurgidsen doen kinderen veldwerk (snoeien, knippen, zagen) in een natuurgebied.<br />
Vooraf krijgen de kinderen een informatieles over de noodzaak van natuurbeheer.<br />
Tijd: informatieles 60 min. Veldwerk 90 min. Periode sept. t/m mrt. Locatie: in overleg.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
IVN 15 Boomfeestdag i.s.m. Gemeente <strong>Nijmegen</strong><br />
Onder leiding van natuurgidsen planten kinderen van de door de gemeente gekozen school bomen in de<br />
directe schoolomgeving. Vooraf krijgen de kinderen een informatieles .Na het planten spelen de kinderen<br />
binnen het bomenspel. (zie website IVN 16).<br />
Tijd: informatieles 60 min. Boomplantdag gehele ochtend. Periode mrt. Locatie: schoolomgeving.<br />
IVN 18 Amfibieënproject<br />
Onder leiding van natuurgidsen zetten de kinderen in de Overasseltse Vennen kikkers, padden en<br />
salamanders de weg over. Vooraf krijgen ze een informatieles over de amfibieën en de noodzaak van<br />
bescherming.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5<br />
6<br />
Tijd: informatieles 60 min. excursie 90 min. Periode mrt. Locatie: Overasseltse Vennen.<br />
IVN 19 Weurtse Buitenlanden<br />
De activiteit IVN 20 wordt vooraf gegaan door een informatieles over “nieuwe natuur”.<br />
Tijd: 60 min. Periode mrt t/m nov. Locatie: in de school.<br />
IVN 20 Weurtse Buitenlanden<br />
Onder leiding van natuurgidsen en ouders onderzoeken de kinderen met verrekijkers, vergrootglazen en<br />
andere hulpmiddelen de afwisselende natuur van de uiterwaarden. Zie ook IVN 19.<br />
Tijd: 2 uren. Periode mrt t/m nov. Locatie: uiterwaarden in Weurt.<br />
IVN 21 Veldwerk in het Zwanenbroekje<br />
Onder leiding van natuurgidsen doen de kinderen veldwerk (snoeien, knippen, zagen) in de “nieuwe natuur”<br />
in de Ooijpolder. Vooraf krijgen de kinderen een informatieles over natuurbeheer.<br />
Tijd: informatieles 60 min. Veldwerk 90 min. Periode sept. t/m mrt. Locatie: Ooijpolder nabij Ubbergen.
Wie zijn wij<br />
Kinderboerderijen zien het als een belangrijke taak kinderen en volwassenen op een eenvoudige en leuke<br />
manier in contact te laten komen met allerlei dieren. De vier Nijmeegse kinderboerderijen: ’t Boerke, Kobus, de<br />
Goffert en Lindenholt houden zich bezig met educatie.<br />
Wat bieden wij scholen<br />
Excursies:<br />
Voor alle groepen uit het basisonderwijs verzorgen wij rondleidingen. Ter ondersteuning van deze rondleidingen<br />
beschikken de kinderboerderijen over een leskist en ander lesmateriaal.<br />
48<br />
Kosten<br />
Voor de excursie Meneer de Pauw<br />
bedragen de kosten € 10,- per groep. De<br />
kosten van de overige activiteiten kunt u<br />
opvragen bij de desbetreffende<br />
kinderboerderij.<br />
Reserveren<br />
Voor reserveringen kunt u bellen naar<br />
de betreffende kinderboerderij.<br />
Voor ’t Boerke en Kobus geldt: indien<br />
afmelding plaats vindt binnen 3 dagen<br />
voor de afgesproken datum, worden de<br />
kosten alsnog in rekening gebracht<br />
Adres<br />
Dierenweide Kobus<br />
Contactpersoon: Tamara Pigot<br />
Floraweg 51<br />
6542 KB <strong>Nijmegen</strong><br />
Tel: 024-3734239<br />
t.pigot@nijmegen.nl<br />
www.nijmegen.nl/kinderboerderij<br />
Kinderboerderij Lindenholt<br />
Contactpersoon: Peter Mackaay<br />
Hegdambroek 13-25<br />
6546 HG <strong>Nijmegen</strong><br />
Tel: 06-29051001/06-50864002<br />
kinderboerderij-lindenholt@hotmail.com<br />
www.kb-lindenholt.nl<br />
Foto: Dennis Nova<br />
Kinderboerderij ’t Boerke<br />
Contactpersoon: Tamara Pigot<br />
Nocturnestraat 201<br />
6544 SN <strong>Nijmegen</strong><br />
Tel: 024-3774756<br />
t.pigot@nijmegen.nl<br />
www.nijmegen.nl/kinderboerderij<br />
Kinderboerderij De Goffert<br />
Contactpersoon: Adrie Ruiter<br />
Slotemaker de Bruïneweg 268<br />
6532 CG <strong>Nijmegen</strong><br />
Tel: 024-3560371<br />
kbdegoffert@driestroom.nl<br />
www.kinderboerderijdegoffert.nl
Kinderboerderijen <strong>Nijmegen</strong><br />
EXCURSIES<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
KIBO 1 Meneer de Pauw - Kinderboerderij De Goffert<br />
KIBO 2 Meneer de Pauw - Kinderboerderij ‘t Boerke<br />
KIBO 3 Meneer de Pauw - Kinderboerderij Kobus<br />
KIBO 4 Meneer de Pauw - Kinderboerderij Lindenholt<br />
Tijdens deze excursie vinden de kinderen door het uitvoeren van opdrachten en het doen van spelletjes die<br />
ogen van de veren van de pauw weer terug. Het bezoek wordt op school voorbereid door een<br />
klassengesprek en het verhaal van Meneer de Pauw. Bij het bezoek aan de kinderboerderij ontdekken de<br />
kinderen met behulp van opdrachtkaarten allerlei bijzonderheden aan de dieren. Het bezoek begint met<br />
een instructie door een medewerker van de kinderboerderij. Weer terug op school worden de ervaringen<br />
van het bezoek herhaald en uitgediept.<br />
Tijd: 90 min. Periode: hele jaar.<br />
Foto: Dennis Nova<br />
49
Wie zijn wij<br />
De Klasseboeren is een organisatie van boeren, die lesprogramma’s aanbieden op de boerderij. De aangeboden<br />
programma’s hebben tot doel kinderen inzicht te geven in de herkomst van het voedsel, gezond leven en<br />
produceren en het leven in en met de natuur. De aangeboden programma’s worden altijd afgestemd op de wensen<br />
en vragen van de school. De uitgangspunten voor deze vorm van educatie zijn:<br />
• Leren met hoofd, hart en handen;<br />
• Voelen, proeven, ruiken, horen en zien;<br />
• Het moet een aanvulling zijn op het reguliere onderwijs.<br />
50<br />
Kosten<br />
De kosten voor een bezoek aan de<br />
boerderij bedragen € 120,00 per<br />
bezoek.<br />
De scholen uit het primair<br />
onderwijs ontvangen veelal een<br />
gedeeltelijk korting op het bedrag<br />
van € 60,00.<br />
De kosten voor groep 7/8 worden<br />
volledig vergoed door de NZO.<br />
Voor scholen uit het voortgezet<br />
onderwijs geldt een tarief van<br />
€ 120,00 per bezoek.<br />
Reserveren<br />
U kunt reserveren door het<br />
invullen van een<br />
reserveringsformulier op<br />
www.klasseboeren.nl<br />
of telefonisch via de coördinator<br />
van Klasseboeren <strong>Nijmegen</strong>.<br />
Wat bieden wij scholen<br />
Excursies:<br />
Door excursies te organiseren op onze<br />
bedrijven, bieden wij scholen een kans te<br />
leren in een realistische omgeving. Door<br />
kinderen actief te betrekken bij het verloop<br />
van de excursie en door ze daadwerkelijk<br />
te laten zien, ruiken, voelen en<br />
proeven proberen wij de leerlingen een<br />
onvergetelijk leerervaring te bezorgen.<br />
Tijdens het bezoek doen we er alles aan<br />
een bijdrage te leveren aan de kerndoelen<br />
van het onderwijs. De vraag vanuit de<br />
school is altijd leidend voor de opzet en<br />
uitwerking van de excursie. De meeste<br />
Klasseboeren bieden excursies aan aan<br />
zowel het primair onderwijs als het voortgezet<br />
onderwijs. Voor een beschrijving per<br />
Klasseboer verwijzen wij u naar onze website,<br />
www.klasseboeren.nl.<br />
Adres<br />
Klasseboeren <strong>Nijmegen</strong><br />
www.klasseboeren.nl<br />
Coördinator: Hermien van der Aa,<br />
Tel: 06-23498546.<br />
nijmegen@klasseboeren.nl
EXCURSIES<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
VO<br />
Klasseboeren<br />
KBOER 1 Boerderij: Hoe wordt de melk geproduceerd ?<br />
Wij proberen kinderen wegwijs te maken in de dagelijkse praktijk van een melkveebedrijf. De inhoud en<br />
aard van de excursie wordt afgestemd op de wensen van de school.<br />
Tijd: 90 min. Periode: hele jaar. Locatie: Melkveebedrijf de Ashorst, Lage Horst 18 te Groesbeek.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2<br />
3 4 5 6<br />
KBOER 2 Boerderij: Van kalfjes, koeien en melkproduktie<br />
Door actief aan de slag te gaan krijgen kinderen inzicht in de verzorging van kalfjes, koeien en het<br />
produceren van melk. De inhoud en de aard van de opdrachten is afhankelijk van de vraag van de school.<br />
Tijd: 90 min. Periode: hele jaar. Locatie: De Scheerskamp, Piekenbroek 3 te Hernen.<br />
KBOER 3 Boerderij: Lekker in je vel<br />
Door actief aan de slag te gaan krijgen kinderen inzicht in gezonde voeding voor mens en dier, gezond leven<br />
voor mens en dier en de productie van gezonde voeding. De excursie wordt afgestemd op de wensen van<br />
de school.<br />
Tijd: 90 min. Periode: hele jaar. Locatie De Scheerskamp, Piekenbroek 3 te Hernen.<br />
KBOER 4 Boerderij: Waar komt de melk vandaan?<br />
Met praktische opdrachten zelf ontdekken hoe melk wordt geproduceerd. Welke kringlopen zijn er op een<br />
melkveehouderijbedrijf ? Inhoud kan worden samengesteld in overleg met de school.<br />
Tijd: 90 min. Periode: hele jaar. Locatie: De Nieuwe Schatkuil, Schatkuilsestraat 7 te Overasselt.<br />
KBOER 5 Boerderij: Voeding, lekker in je vel<br />
Aan de hand van praktische opdrachten inzicht krijgen in gezonde voeding voor mens en dier. Bij de bron<br />
van de voedselproductie, verbanden leggen tussen wat we eten en waar het wordt geproduceerd.<br />
Tijd: 90 min. Periode: hele jaar. Locatie: De Nieuwe Schatkuil, Schatkuilsestraat 7 te Overasselt.<br />
51
Klasseboeren<br />
52<br />
EXCURSIES<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2<br />
3 4 5 6<br />
KBOER 6 Boerderij: Alles over varkens<br />
Op deze boerderij kunnen kinderen alles leren over het leven van het varken. Hoe worden de biggetjes<br />
geboren, verzorgd en grootgebracht, hoe ziet het leven van het varken er nu werkelijk uit etc? Het programma<br />
wordt afgestemd op de vragen en de wensen van de school.<br />
Tijd: 90 minuten. Periode: het hele jaar. Locatie: aanvragen bij Klasseboeren <strong>Nijmegen</strong>. Niveau: PO, groep 1-8.<br />
KBOER 7 Boerderij: De kip en het ei<br />
Op dit bedrijf worden kippen gehouden volgens een geheel nieuw concept, afgestemd op de natuurlijke<br />
levenswijze van de kip. Kinderen zien met eigen ogen hoe kippen zich gedragen, eten, slapen etc. Het programma<br />
wordt afgestemd op de vragen en wensen van de school.<br />
Tijd: 90 minuten. Periode: het hele jaar. Locatie: Rondeel Ewijk. Niveau: PO, groep 1-8.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6<br />
KBOER 8 Boerderij: Van melk tot boerenkaas<br />
Kinderen krijgen inzicht in het feit dat melk van de boerderij komt en een grondstof is voor veel<br />
producten die ze dagelijks gebruiken. Na een korte uitleg en rondgang gaan kinderen d.m.v. opdrachten zelf<br />
op ontdekkingstocht.<br />
Tijd: 90 min. Periode: hele jaar. Locatie: Kaasboerderij de Diervoort, Staddijk 17 te Wijchen.<br />
KBOER 9 Boerderij: Lekker in je vel<br />
Kinderen krijgen inzicht in het feit dat de grondstof melk de basis vormt voor vele gezonde<br />
voedingsmiddelen. Ook wordt er een relatie gelegd tussen gezonde voeding voor mens en dier.<br />
Tijd: 90 min. Periode: hele jaar. Locatie: Kaasboerderij de Diervoort, Staddijk 17 te Wijchen.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
KBOER 10 Boerderij: Van bloesem tot appel<br />
De kinderen horen, zien en ervaren hoe fruit groeit en bloeit. De inhoud en aard van de excursie is<br />
afhankelijk van de vraag van de school en het seizoen waarin het bezoek plaatsvindt.<br />
Tijd: 90 min. Periode: hele jaar op ma en do. Locatie van Wagenberg, Rotsestraat 2 te Overasselt.<br />
KBOER 11 Boerderij: Lekker in je vel<br />
De kinderen horen, zien en proeven hoe lekker en gezond fruit is. Tijdens deze excursie wordt zowel<br />
aandacht besteed aan voeding van de fruitbomen als ook aan de voeding van de mens. Invulling in overleg<br />
met school. Tijd: 90 min. Periode: hele jaar op ma en do. Locatie van Wagenberg, Rotsestraat 2 te Overasselt.
Klasseboeren<br />
53
Wie zijn wij<br />
Het Milieu Educatie Centrum (<strong>MEC</strong>) <strong>Nijmegen</strong> coördineert in opdracht van regiogemeenten binnen de MARN (Milieusamenwerking<br />
en Afvalverwerking Regio <strong>Nijmegen</strong>) het brede aanbod van natuur- en milieueducatie (NME).<br />
Als educatief makelaar en schakel tussen scholen, natuur- en milieuorganisaties, gemeente, burgers en bedrijven<br />
waarborgt het <strong>MEC</strong> een praktijkgericht en veelzijdig educatieaanbod. De missie van het <strong>MEC</strong> hierbij luidt:<br />
bevorderen van natuur- en milieubewustzijn en een duurzame leefstijl door het organiseren van betekenisvolle<br />
ervaringen.<br />
Wat bieden wij scholen<br />
Primair Onderwijs: niet meer maar beter natuuronderwijs.<br />
Via de ‘<strong>Natuur</strong>-nabij’ aanpak past het <strong>MEC</strong> leskisten en excursies van<br />
Nijmeegse natuur- en milieuorganisaties in in het bestaande schoolprogramma.<br />
Elke groep krijgt praktisch en belevingsgericht natuur- en<br />
milieuonderwijs aangeboden dat voldoet aan de kerndoelen. Het motto<br />
is: Niet meer, maar beter!<br />
Nijmeegse schooltuinen<br />
Schooltuin De Wielewaal in de Ooijse Schependom gaat alweer haar<br />
derde groeiseizoen in, en met medewerking van Helicon VMBO groen start het <strong>MEC</strong> in 2012 ook een nieuwe<br />
schooltuin in de wijk Hatert. Een groeiend aantal basisscholen maakt enthousiast gebruik van dit initiatief van<br />
het <strong>MEC</strong> en de Stichting Landwaard. Kijk ook eens op www.nijmeegseschooltuinen.nl.<br />
Voortgezet Onderwijs: De leerlingen naar buiten en deskundigen naar binnen.<br />
Iedere Nijmeegse middelbare school kan aanspraak maken op zes dagdelen ondersteuning ten behoeve van het<br />
NME-onderwijs. De school bepaalt samen met het <strong>MEC</strong> de invulling van een project, dat wel over duurzaamheid,<br />
natuur en milieu moet gaan. Deze thema’s worden gekoppeld aan de actualiteit en hebben vaak raakvlakken<br />
met het milieubeleid van de gemeente <strong>Nijmegen</strong>. Door het netwerk binnen de gemeente en andere instellingen<br />
kan het <strong>MEC</strong> contexten creëren waardoor leerlingen op een andere manier leren. Door de lesinhoud over NME-<br />
thema’s (concepten) aan te bieden in een context beklijft hij beter. In de vaak vakoverstijgende projecten komen<br />
naast cognitieve ook vele andere competenties aan bod. Bijvoorbeeld sociale vaardigheden, waar in gewone lessen<br />
meestal onvoldoende ruimte voor is. ‘Verhalend ontwerpen’ is een veel gebruikt didactisch concept bij het<br />
ontwerpen van deze projecten. Ook vanuit het toekomstig beroepsperspectief zijn de opgedane competenties en<br />
ervaringen van groot belang.<br />
Projecten<br />
Naast het reguliere dienstenpakket richt het <strong>MEC</strong> <strong>Nijmegen</strong> zich via projecten met specifieke thema’s ook op de<br />
kwaliteitsverbetering en ontwikkeling van natuur- en milieueducatie.<br />
54<br />
Kosten<br />
In <strong>Nijmegen</strong> en de deelnemende<br />
regiogemeenten is de begeleiding van het <strong>MEC</strong><br />
bij het programma <strong>Natuur</strong>-nabij voor scholen in<br />
het primair onderwijs kosteloos. Dat geldt voor<br />
Nijmeegse scholen ook voor het aanbod aan<br />
leskisten en excursies van een aantal Nijmeegse<br />
natuur- en milieuorganisaties (zie hiervoor<br />
de declaratieregeling, op blz. 4). Ook aan het<br />
basispakket van zes dagdelen begeleiding<br />
voor Nijmeegse scholen in het voortgezet<br />
onderwijs zijn geen kosten verbonden. Deze<br />
kosten worden gedragen door de gemeente<br />
<strong>Nijmegen</strong>. Uiteraard is ook andere, aanvullende<br />
ondersteuning door het <strong>MEC</strong> <strong>Nijmegen</strong><br />
mogelijk; dit gebeurt altijd in overleg.<br />
Reserveren<br />
Een school kan het hele jaar<br />
een beroep doen op het <strong>MEC</strong><br />
<strong>Nijmegen</strong>.<br />
Adres<br />
Milieu Educatie Centrum <strong>Nijmegen</strong><br />
3e van Hezewijkstraat 2a<br />
6542 JP <strong>Nijmegen</strong><br />
Tel: 024-3730535<br />
Fax: 024-3730242<br />
info@mecnijmegen.nl<br />
www.mecnijmegen.nl<br />
www.nijmeegseschooltuinen.nl
BASISPAKKET<br />
PROJECTEN/OVERIG<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
Milieu Educatie Centrum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>MEC</strong> 1 Basispakket PO: ondersteuning via Aanpak <strong>Natuur</strong>-nabij<br />
Leskisten en excursies van Nijmeegse organisaties worden ingepast in het bestaande schoolprogramma,<br />
zodat elke groep praktisch en belevingsgericht natuur- en milieuonderwijs krijgt. Incidenteel of via meerjarentraject.<br />
Periode: hele jaar.<br />
PO VO 1 2 3 4 5 6<br />
<strong>MEC</strong> 2 Basispakket Voortgezet Onderwijs<br />
• Maatwerk en praktische oplossingen bij vragen op het gebied van NME-onderwijs.<br />
• Projecten op maat over actuele, lokale thema’s (duurzaamheid, klimaat, natuur en milieu).<br />
• Bestaande succesvolle projecten worden op maat gemaakt, zoals:<br />
Klimaatbrigades (bewustwording energiegebruik leerling/thuis/school)<br />
Pacha Mama (grensoverschrijdend project over duurzaamheid en ontwikkelingssamenwerking)<br />
<strong>Nijmegen</strong> omarmt de Waal (meedenken over de invulling van het gebied dat ontstaat door de dijkteruglegging.)<br />
Periode: in overleg. Duur: 6 dagdelen ondersteuning per jaar.<br />
<strong>MEC</strong> 3 Groene maatschappelijke stages<br />
Als individuele stage zijn er verschillende mogelijkheden: aan de slag in de natuur bij IVN Praktisch<br />
<strong>Natuur</strong>beheer, onderhoud van het Kops Plateau, een rondleiding maken op de Begraafplaats Daalseweg,<br />
meehelpen in schooltuin De Wielewaal of een onderzoek naar terrasverwarming voor Milieucentrum De<br />
Broeikas. Pacha Mama is als klassikale stage uit te voeren. Periode: in overleg.<br />
BASISPAKKET<br />
PROJECTEN/OVERIG<br />
BSO PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
<strong>MEC</strong> 4 101 Groene Klaslokalen<br />
De Gelderse centra voor <strong>Natuur</strong> en Milieu Educatie bundelen hun krachten om 101 scholen en<br />
kinderdagverblijven in Gelderland te helpen aan een rijke groene leer- en speelomgeving. Scholen krijgen<br />
ondersteuning en advies voor inrichting/gebruik van een groene buitenruimte, gekoppeld aan de gangbare<br />
natuurmethode.<br />
PO 1 2<br />
3 4 5 6 7 8 VO<br />
<strong>MEC</strong> 5 Schooltuinen <strong>Nijmegen</strong><br />
Leerlingen onderhouden in het groeiseizoen wekelijks gedurende een uur een eigen moestuin van ongeveer<br />
4 m2. Het oogstfeest in september vormt de afsluiting van het moestuinjaar.<br />
Schooltuin Wielewaal ligt in de Schependom (begin Ooijpolder). Er is plaats voor maximaal tien groepen.<br />
Schooltuin Hatert ligt op het terrein van Helicon VMBO groen. Er is plaats voor maximaal vier groepen.<br />
Periode: april-september. Zie voor actuele informatie website www.mecnijmegen.nl<br />
55
56<br />
Wie zijn wij<br />
De Stichting Naturama gaat uit van het concept “Een<br />
mobiele kijk op kunst en natuur” en biedt ruimte voor<br />
enerzijds kunst en natuurbeleving en anderzijds<br />
natuur en milieueducatie: de kunst geeft een andere<br />
kijk op de natuur, de natuur inspireert de kunst.<br />
Voor park Lingezegen komt binnen enkele<br />
jaren in de gemeente Lingewaard een Vlinderkas te<br />
staan die dan speciaal voor inheemse Vlindersoorten<br />
geschikt gemaakt zal worden. In deze Vlinderkas<br />
worden ook verschillende landschaps- biotopen<br />
gerealiseerd, die in het park en het Gelders landschap<br />
thuishoren.<br />
Wat bieden wij scholen<br />
Onze doelgroep is iedereen die geïnteresseerd is in kunst en natuurbeleving zowel voor volwassenen als voor de<br />
jeugd in het primair en voortgezet onderwijs . Binnen deze doelgroep willen wij via onze website<br />
www.vlinderkas.com, ook iedereen bereiken om deel te kunnen nemen. Naturama biedt scholen ondersteuning<br />
bij het opzetten en inrichten van een vlindertuin-/kas in de nabije omgeving van de school.Daarnaast verzorgt<br />
Naturama gastlessen op school en excursies op locatie.<br />
Kosten<br />
Kosten van gastlessen, begeleiding<br />
en rondleiding worden in overleg<br />
vastgesteld. De Vlinder<br />
Wandelroute “Hortus Civitatis” is<br />
verkrijgbaar in de vorm van een flyer<br />
(uitklapbare wandelkaart, <strong>Nijmegen</strong><br />
1881)bij het Open Huis, het Museum<br />
Valkhof, het <strong>Natuur</strong>museum en de<br />
VVV (€ 4,50). De fiets/wandelroute<br />
“het Vlinderportret” <strong>Nijmegen</strong>-Kleef<br />
kost € 10,-.‘Lint van Ooij’ met 8<br />
stilteplekken in speciale routekaart &<br />
DVD-film. Kosten totaal € 10.<br />
Reserveren<br />
Telefonisch of per E-mail.<br />
b.corstiaensen@planet.nl<br />
Adres<br />
Naturama<br />
Oude Groenewoudseweg 260<br />
6524 WS <strong>Nijmegen</strong><br />
Tel: 024-3231718<br />
b.corstiaensen@planet.nl<br />
www.naturama.nl<br />
www.vlinderkas.com
SCHOOLTUIN-/KAS<br />
GASTLESSEN<br />
EXCURSIES<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6<br />
SPREEKBEURT<br />
NAT 1 Schoolvlindertuin/-kas<br />
Het zelf inrichten en opzetten van een Vlinderschooltuin (tuin van de stad) of Vlinderkas<br />
(kraamkamer voor vlinders) enz.<br />
Kosten: nog overeen te komen.<br />
SCHOOLTUIN-/KAS<br />
GASTLESSEN<br />
EXCURSIES<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6<br />
SPREEKBEURT<br />
Naturama<br />
NAT 2 Gastles Vlinders<br />
Gastles in de klas over vlinders en hun vliegroutes/oriëntatiepunten in het landschap, met behulp van<br />
DVD-film en ‘Lint van Ooij’ met 8 stilteplekken + wandel fiets routekaart. Optioneel: Aansluitend bezoek in<br />
de Ooijpolder: maak zelf een Vlinderlint in boekwerk + Vlieger - kunstproject ‘Hemelbloem’.<br />
Tijdsduur: 1 uur (gastles) & 1 uur Ooij (excl. reistijd). Locatie: op school & Ooijpolder. Periode: april-oktober.<br />
SCHOOLTUIN-/KAS<br />
GASTLESSEN<br />
EXCURSIES<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6<br />
SPREEKBEURT<br />
NAT 3 Rondleiding Wenssteen<br />
De zwerfstenen In het stadspark het ’Groene Perron’ zijn bedoeld als opwarmstenen voor vlinders. De<br />
grootste steen is bestemd als ‘Wenssteen’. Scholieren mogen een wens doen terwijl zijn of haar hand op<br />
de steen ligt.<br />
Tijdsduur: 1 uur. Periode: april-oktober. Locatie: Stadspark Het Groene Perron (langs spoorkuil St. Annastraat).<br />
NAT 4 Vlinder Wandelroute<br />
Tijdens deze wandeling leer je, eventueel onder begeleiding, met andere ogen naar je omgeving te kijken.<br />
Zoals door ‘n ‘Oog van een Vlinder. Zelfstandig of met begeleiding.<br />
Tijdsduur: 3 uur. Locatie: startpunt ‘Museum Het Valkhof’ en eindpunt Botanische tuin in park Brakkenstein.<br />
SCHOOLTUIN-/KAS<br />
GASTLESSEN<br />
EXCURSIES<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2<br />
3 4 5 6<br />
SPREEKBEURT<br />
NAT 5 Spreekbeurt Vlinders<br />
Allerhande informatie is beschikbaar voor spreekbeurten of<br />
scripties over vlinders:<br />
Maak zelf een Vlinderlint . Vlieger- kunstproject<br />
‘Hemelbloem’ . Vlinderwandelroute Hortus Civitatis<br />
Vlinderportret <strong>Nijmegen</strong> Kleef .‘Lint van Ooij’ met 8 stilteplekken<br />
in speciale routekaart & DVD-film.<br />
57
Wie zijn wij<br />
Leuk en leerzaam! Een interactief museum over natuur en landschap en tevens bezoekerscentrum van Nationaal<br />
Landschap Gelderse Poort. Er zijn allerlei binnen- en buitenactiviteiten voor scholen: je beleeft fantastische<br />
tentoonstellingen, er is een prachtige verzameling dieren, planten en stenen. Doe zelf speurtochten binnen en ga<br />
mee met veldstruinlessen en natuurtochten. Wie binnen kijkt, ziet buiten meer! Voor lessen en spreekbeurten<br />
zijn een variatie aan leskisten, dieren en fossielen te leen.<br />
Wat bieden wij scholen<br />
Het museum organiseert jaarlijks exposities en<br />
activiteiten die aansluiten bij het onderwijs. Bij de<br />
keuze van thema’s let het museum op actuele<br />
ontwikkelingen rond natuur en landschap. Een<br />
bezoek aan het museum & bezoekerscentrum is goed<br />
te combineren met uw lessen op school of met een<br />
veldstruinles. Het <strong>Natuur</strong>museum verzorgt educatieve<br />
ondersteuning bij exposities en activiteiten. Daarbij<br />
houden we rekening met leerdoelen en eindtermen<br />
van het primair en voortgezet onderwijs. Bij exposities<br />
en in het Bezoekerscentrum Gelderse Poort, zijn<br />
rondleidingen mogelijk en zijn opdrachten<br />
beschikbaar voor alle groeps- en lesniveaus. Ook in<br />
onze buitenactiviteiten zoals de veldstruinles, kunst-en-natuur of natuurtocht-met-gids, zijn lesthema’s en<br />
doe-opdrachten verweven. Onze leskisten en materiaalpakketten kunt u inzetten om uw natuuronderwijs volwaardig<br />
in te vullen. De leskist Stadsvogels sluit bijvoorbeeld mooi aan bij enkele hoofdstukken over vogels in de<br />
methode ‘Leefwereld’ In de opzet van de leskisten wordt zoveel mogelijk de didactiek gevolgd van de methode<br />
‘<strong>Natuur</strong>-nabij’.<br />
58<br />
Kosten<br />
De kosten voor museumbezoek,<br />
de uitleen van materialen van<br />
het documentatiecentrum en<br />
de biotheek kunnen Nijmeegse<br />
scholen vergoed krijgen door de<br />
Gemeentelijke Declaratieregeling<br />
(zie blz. 4.). Voor scholen van de<br />
regio-/randgemeenten zijn de<br />
kosten in overleg vastgesteld.<br />
Reserveren<br />
Voor de meeste activiteiten dient<br />
u zich vooraf in te schrijven.<br />
Rondleidingen in het exposities en<br />
Bezoekerscentrum Gelderse Poort<br />
voor schoolgroepen kunt u<br />
uiterlijk twee week tevoren<br />
aanmelden. U ontvangt voor de<br />
start van exposities en veldlessen<br />
als school informatie en een<br />
inschrijfformulier voor<br />
groepsbezoek. Materialen van het<br />
documentatiecentrum en de<br />
biotheek dient u minstens een<br />
week vooraf te reserveren.<br />
Telefonisch reserveren is mogelijk,<br />
maar bij voorkeur via e-mail!<br />
Materiaalpakketten kunt u aan<br />
het begin van het schooljaar<br />
aanvragen.<br />
Adres<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
Bezoekerscentrum Gelderse Poort<br />
Gerard Noodtstraat 121, <strong>Nijmegen</strong><br />
Telefoon: 024-3297070.<br />
www.natuurmuseum.nl<br />
E-mail:<br />
*voor museumbezoek:<br />
info@natuurmuseum.nl<br />
*voor uitleen leskisten en biotheek:<br />
documentatie @natuurmuseum.nl
EXPOSITIES<br />
EXCURSIES<br />
LESKISTEN<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
MATERIAALZENDINGEN<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
NMN 101 Rondleiding in Bezoekerscentrum Gelderse Poort<br />
In het <strong>Natuur</strong>museum is ook een Bezoekerscentrum van Nationaal Landschap Gelderse Poort. Dit Nationaal<br />
Landschap ligt rond <strong>Nijmegen</strong>! Scholen kunnen het bezoekerscentrum zelfstandig bezoeken of een rond-<br />
leiding krijgen. Er is van alles te ontdekken over stenen, bevers, wilde koeien, vogels, zwijnen en herten. Met<br />
computers beleef je het ontstaan van de Nijmeegse heuvels en hoe de rivier de ‘Poort’ maakte. Je kunt ook<br />
(vooraf) reserveren voor veldlessen en natuurtochten langs de rivier, heuvelexpedities en hertensafari’s.<br />
Periode: doorlopend programma<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
NMN 102 Paddenstoelen<br />
Kom in het <strong>Natuur</strong>museum de magie van paddenstoelen beleven. Hoe en waar groeien deze<br />
vaak fraaie schimmels? Welke belangrijke rol spelen ze in de kringloop van het voedsel? Zijn<br />
ze eetbaar en hoe kunnen wij ze dan kweken? Want plukken in de natuur kun je maar beter<br />
niet doen. Veel paddenstoelen zijn beschermd en soms zelfs giftig. In ieder geval zijn paddenstoelen<br />
voer voor sprookjes, kabouters, heksen en magie. Combineer een bezoek aan<br />
deze expositie met het werken met het materiaalpakket Paddenstoelen in de klas. Bestel dit<br />
pakket aan het begin van het schooljaar.<br />
Periode: 8 september 2012 t/m 21 oktober 2012<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
COLLECTIE<br />
NMN 103 Jurassic Polderland<br />
Nederlandse reptielen en amfibieën spelen hier de hoofdrol. En dan blijkt dat de Nederlandse ‘dino’s’<br />
weliswaar klein zijn, maar wel een spectaculair leven leiden.<br />
Met cartoons en prachtige foto’s worden de geheimen ontsluierd van onze hagedissen, slangen, salamanders,<br />
kikkers en padden.<br />
En door mee te doen aan spellen en opdrachten kunnen kinderen zelf ontdekken, bijvoorbeeld hoe de<br />
slijmerige plaktong van de kikker precies werkt, of met welke geuren het mannetje van de watersalamander<br />
een vrouwtje lokt.<br />
Periode: 13 mei 2012 t/m 19 augustus 2012<br />
NMN 104 Dier of Ding<br />
Zonder huisdieren had de mens het niet ver geschopt. Welke rol de huisdieren in onze ontwikkeling hebben<br />
gehad, kom je te weten door de dieren die zelf aan het woord komen in de expositie. Maar je gaat ook zelf<br />
actief aan de slag. Op een enorme koe kan het Dieren-dilemma-spel gespeeld worden, met vragen over<br />
Blinde Kippen, Bontkragen en Nieuwe dieren zoals varkens die door genetische manipulatie 65% minder<br />
fosfaat ‘uitstoten’. Jouw mening, daar gaat het dan om!<br />
Periode: 18 november 2012 t/m 26 mei 2013<br />
59
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
60<br />
EXPOSITIES<br />
EXCURSIES<br />
LESKISTEN<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
MATERIAALZENDINGEN<br />
COLLECTIE<br />
NMN 105 Kunst en <strong>Natuur</strong>; workshop ‘Lekker Buiten’<br />
Samen met beeldend kunstenares Marieke Droesen organiseert het <strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong> de workshop<br />
‘Lekker Buiten!’. Iedere plant en ieder dier heeft een verhaal en de vele verschillende vormen en kleuren<br />
bieden volop inspiratie. Met verzamelde takken, zaden, stenen, veren en andere natuurlijke materialen<br />
maken de kinderen een ‘natuurschilderij’.<br />
Kosten: € 3,50 per kind met een minimum van € 75,- per groep (valt niet binnen de gemeentelijke declaratieregeling).<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
NMN 106 Veldles ‘Struinen door de Stadswaard’<br />
Lekker boren, meten en dieren bekijken in de natuur! Na een inleiding van onze gids in het <strong>Natuur</strong>museum<br />
lopen de leerlingen met een bolderkar naar het natuurgebied De Stadswaard. Een boswachter van<br />
Staatsbosbeheer ontvangt ze daar en helpt mee met de veldles. Na afloop kunnen de verschillende<br />
werkgroepen verslag aan elkaar doen via de website www.stadswaard.nl.<br />
Kosten: € 2,50 per kind. Informeer bij het <strong>Natuur</strong>museum (024-3297070) naar mogelijke - tijdelijk - korting).<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2<br />
3 4 5 6<br />
NMN 107 <strong>Natuur</strong>tochten, heuvelexpeditie en hertensafari<br />
Leuke en leerzame belevingstochten met gidsen van het <strong>Natuur</strong>museum & Bezoekerscentrum Gelderse<br />
Poort. In de natuur rond <strong>Nijmegen</strong> en Groesbeek beleef je hoe een gletsjer heuvels maakte en de rivier<br />
erdoorheen brak! We zoeken sporen van dieren en misschien zie je wel een bever, buizerd, das, zwijn of<br />
edelhert. Een tocht van circa twee uur kost € 60,- (valt niet binnen de declaratieregeling).
EXPOSITIES<br />
EXCURSIES<br />
LESKISTEN<br />
MATERIAALZENDINGEN<br />
PO 1 2 3<br />
4 5<br />
6<br />
7 8<br />
VO<br />
1 2 3 4 5 6<br />
NMN Losse uitleen<br />
Binoculairs / Loepen / Microscopen / Grondzeefset/ Schepnetten /<br />
Koffer met weerinstrumenten /Waterset / Watercombinatie/ Periscoop<br />
Niveau PO/VO.<br />
NMN 202 Waterkoffer<br />
Waterschap Rivierenland heeft voor het basisonderwijs een keur aan lesmateriaal, boeken en<br />
beeldmateriaal verzameld in een koffer. En www.droppiewater.nl is hierbij te gebruiken.<br />
Niveau: PO, alle groepen.<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
COLLECTIE<br />
NMN 211 Lucht<br />
In deze leskist zitten materialen waarmee allerlei aspecten van lucht -eigenschappen, leven, weer, geluid en<br />
luchtvervuiling –belicht kunnen worden. Een aanzet om leerlingen het belang van zorg voor schone lucht in<br />
te laten zien?<br />
Niveau: PO, groep 2-8.<br />
NMN 215 Pieter de Pier<br />
Aan de hand van handpop Pieter de Pier leren kinderen het verschil<br />
tussen afval in de natuur en afval dat mensen maken. Ze<br />
bekijken compost en een wormenhotel. Niveau: PO, groep 1-3.<br />
NMN 233 Vuur, aarde, lucht, water en het weer<br />
In de leskist vindt u materialen om kinderen spelenderwijs te<br />
laten experimenteren met de vier<br />
elementen. In weer komen vuur, lucht en water terug als zon,<br />
wind en regen. Niveau: PO, groep 1-3.<br />
NMN 240 Lievebeest<br />
Lievebeest is een leskistje over lieveheersbeestjes, hun leefgebied en hun ontwikkeling. Het enige wat u zelf<br />
nog hoeft te doen is met de kleuters levende lieveheersbeestjes te zoeken rondom school.<br />
Niveau: PO, groep 1-2.<br />
NMN 241 Zintuigen<br />
Met vier leskistjes met materialen en lesprogramma gaan kleuters hun vijf zintuigen om de beurt<br />
aanscherpen: zien, horen, voelen, ruiken en proeven. Ter afsluiting krijgen de leerlingen 17 cadeautjes in<br />
een boodschappentas. Om te raden wat er in de pakjes zit mogen ze al hun zintuigen gebruiken. Als ze het<br />
goed geraden hebben mogen ze het pakje open maken. Niveau: PO, groep 1-2.<br />
NMN 242 Een rondje zuivel<br />
Met de materialen in de leskist kunt u met de leerlingen zelf boter of kaas gaan maken van melk. Daarbij is<br />
een lesprogramma gegeven over zuivel en goede voeding. Niveau: PO, groep 1-8.<br />
NMN 245 Kriebelbeestjes<br />
Kleuters kunnen met de leskistmaterialen buiten kriebelbeestjes vangen en ze in potten in de klas houden<br />
om ze beter te kunnen bekijken. Hoeveel beestjes tellen ze? Eenvoudige kleuterwiskunde, maar ook een<br />
muziekles en gymles met insecten geeft het lesprogramma als mogelijkheid. Niveau: PO, groep 1-2.<br />
61
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
62<br />
EXPOSITIES<br />
EXCURSIES<br />
LESKISTEN<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
NMN 220 Saartjes Dierenwinkel<br />
De leskist is een dierenwinkel waarin leerlingen voor 6 verschillende huisdieren spulletjes kunnen kopen.<br />
Spelenderwijs komen zo te weten wat er allemaal komt kijken bij het zorgen voor een huisdier. Kunnen<br />
leerlingen nu bedenken of ze zelf een huisdier kunnen houden en welk huisdier bij hun past.<br />
Niveau: PO, groep 1-3<br />
NMN 250 Bijenkist<br />
Een nagemaakte bijenkast met raat, larven en poppen. Daarnaast zijn er boekjes en ander beeldmateriaal.<br />
Combineer het gebruik van deze leskist met een bezoek aan levende bijen in de Gofferttuin of de Historische<br />
tuin Lent, of vraag een imker om over zijn hobby te komen vertellen. Niveau: PO, groep 3-4.<br />
NMN 255 Stenen<br />
In de leskist zijn 3 sets van 18 verschillende steensoorten verzameld. Door te kijken en vergelijken, en met<br />
een zoekkaart kunnen leerlingen hun eigen gevonden steentjes op naam proberen te brengen. Zo krijgen ze<br />
oog voor stenen in de eigen omgeving. Niveau: PO, groep 1-8.<br />
NMN 290 Themakist herfst<br />
2 Projectboeken van het Onderwijsprogramma Pyramide van Cito (blaadjes en zaadjes groep 1;<br />
herfstweer groep 2); lespakket over allerlei aspecten rond planten en dieren in de herfst, voorlees;<br />
liedjes- en knutselboeken, werkbladen, diaserie, spelletje. Niveau: PO, groep 1-4.<br />
NMN 291 Themakist lente<br />
2 Projectboeken van het Onderwijsprogramma Pyramide van Cito (‘naar buiten’ groep 1; ‘groeien en<br />
bloeien’ groep 2. Lespakketten/uitgewerkte lessen over bollen, knoppen, kikkervisjes, boerderijdieren en<br />
zaaien. Milieuspelenboek, 4 seizoenenboek, liedjes-/knutsel- en receptenboek en een grote kijk-, praat- en<br />
vertelplaat ‘lente’. Niveau: PO, groep 1-4.<br />
IVN 10 Kabouterpad<br />
15 kabouters nodigen de kinderen door middel van vragen uit om in de natuur te ruiken, voelen, proeven,<br />
kijken en luisteren .<br />
Tijd 60 min. Periode: maart t t/m november. Locatie: schoolomgeving.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
NMN Losse uitleen<br />
Binoculairs / Loepen / Microscopen / Grondzeefset/ Schepnetten /<br />
Koffer met weerinstrumenten /Waterset / Watercombinatie/ Periscoop<br />
Niveau PO/VO.<br />
MATERIAALZENDINGEN<br />
NMN 202 Waterkoffer<br />
Waterschap Rivierenland heeft voor het basisonderwijs een keur aan lesmateriaal,<br />
boeken en beeldmateriaal verzameld in een koffer. En www.droppiewater.<br />
nl is hierbij te gebruiken.<br />
Niveau: PO, 1-8.<br />
COLLECTIE<br />
NMN 207 Insecten<br />
In deze leskist vindt u materialen als loeppotjes, bakjes en schepnetjes om<br />
insecten te kunnen vangen en bekijken. Daarbij zijn er zoekkaarten en werkbladen voor 4 verschillende<br />
leefplekken.<br />
Niveau: PO, groep 3-6.
EXPOSITIES<br />
EXCURSIES<br />
LESKISTEN<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
MATERIAALZENDINGEN<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
COLLECTIE<br />
NMN 209 Steenuil<br />
Een minitentoonstelling met een opgezette steenuil als middelpunt. Met foto’s, geluid en cd ‘steenuil onder<br />
de pannen’ van vogelbescherming. Niveau: PO, groep 3-8.<br />
NMN 211 Lucht<br />
Leskistmaterialen waarmee allerlei aspecten van lucht - eigenschappen, leven, weer, geluid en<br />
luchtvervuiling – belicht kunnen worden. Een aanzet om leerlingen het belang van zorg voor schone lucht in<br />
te laten zien? Niveau: PO, groep 2-8.<br />
NMN 215 Pieter de pier<br />
Aan de hand van handpop Pieter de Pier leren kinderen het verschil tussen afval in de natuur en afval dat<br />
mensen maken. Ze bekijken compost en een wormenhotel. Niveau: PO, groep 1-3.<br />
NMN 216 Vossen<br />
Een opgezet vosje staat in het centrum van deze minitentoonstelling. Het voedsel, geluid, sporen en<br />
familieleven van de vos is daarbij in beeld gebracht met voorwerpen en (digitaal)beeldmateriaal.<br />
Niveau: PO, groep 3-8.<br />
NMN 220 Saartjes Dierenwinkel<br />
De leskist is een dierenwinkel waarin leerlingen voor 6 verschillende huisdieren spulletjes kunnen kopen.<br />
Spelenderwijs komen zo te weten wat er allemaal komt kijken bij het zorgen voor een huisdier. Kunnen<br />
leerlingen nu bedenken of ze zelf een huisdier kunnen houden en welk huisdier bij hun past.<br />
Niveau: PO, groep 1-3<br />
NMN 222 Spiegels<br />
Lessenserie Hanoklapper: Les 1: experimenteren met een spiegeltje/spiegelen met een speelkaart. Les 2:<br />
symmetrie-eigenschappen. Les 3: spiegelcircuit met 8 activiteiten. De leskist is zelf ook een spiegeldoos,<br />
waarmee leerlingen met allerlei attributen kunnen spelen. Niveau: PO, groep 3-4.<br />
NMN 223 Magneten<br />
Lessenserie Hanoklapper: Les 1: welke stoffen/spulletjes worden door een magneet aangetrokken. Les 2:<br />
Hoe, hoever werkt een magneet door papier, stof en glas heen? Extra experimenteeropties: magnetisch<br />
visspel, doolhofspel, schatzoeken/hengelen in zand, bouwen met GEOMAG, ontdekset en magisch<br />
schrijfbord en magnetisch schrijven. Niveau: PO groep 3-4.<br />
NMN 233 Vuur, aarde, water lucht en het weer<br />
In de leskist vindt u materialen om kinderen spelenderwijs te laten experimenteren met de vier<br />
elementen. In weer komen vuur, lucht en water terug als zon, wind en regen. Niveau: PO, groep 1-3.<br />
NMN 237 Zintuigen<br />
Kinderen ontdekken de functies van zintuigen doordat ze gericht en spelenderwijs proefjes uitvoeren met<br />
hun ogen, oren, neus , smaak en tastgevoel. O.a. met spiegeltjes, ogentestkaarten, reukpotjes,<br />
proefbekertjes en braille-alfabetten. Niveau PO, groep 3-5.<br />
NMN 242 Een rondje zuivel<br />
Met de materialen in de leskist kunt u met de leerlingen zelf boter of kaas van melk gaan maken. Daarbij is<br />
een lesprogramma gegeven over zuivel en goede voeding. Niveau: PO, groep 1-8.<br />
63
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
64<br />
EXPOSITIES<br />
EXCURSIES<br />
LESKISTEN<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
MATERIAALZENDINGEN<br />
COLLECTIE<br />
NMN 246 Pootjes tellen<br />
Met loeppotjes, petrischaaltjes kunnen<br />
leerlingen beestjes gaan zoeken en vangen.<br />
Hoeveel pootjes hebben de beestjes. En zijn<br />
het dan insecten? Mooi om te bekijken is<br />
een doosje met in hars gegoten insecten en<br />
andere beestjes. Niveau: PO, groep 3-4.<br />
NMN 249 Alle vogels vliegen<br />
Een leskist met opgezette stadsvogels.<br />
Binnen ontdekken leerlingen met opgezette<br />
vogels, puzzels, werkbladen en filmpjes spelenderwijs<br />
wat een vogel is en kan. Buiten<br />
kijken leerlingen in de directe schoolomgeving<br />
in groepjes aan de hand van een<br />
draaiboek met kleine opdrachten levende<br />
vogels. En hoe is het om vogels na te doen?<br />
Niveau: PO, groep 3-4.<br />
NMN 250 Bijenkist<br />
Een nagemaakte bijenkast met raat, larven en poppen. Daarnaast zijn er boekjes en ander beeldmateriaal.<br />
Combineer het gebruik van deze leskist met een bezoek aan levende bijen in de Gofferttuin of de Historische<br />
tuin Lent, of vraag een imker om over zijn hobby te komen vertellen. Niveau: PO, groep 1-3.<br />
NMN 251 Verhalen uit bomenland<br />
Kinderen beleven de boom door verhalen. Daarnaast is een lesprogramma met opdrachten. Zo verkleden<br />
leerlingen zich als een boom. Ze vertellen wat ze daarbij beleven en leven zich zo in een boom in. Ze<br />
ontwikkelen hun waardering voor bomen, als vertegenwoordigers van de natuur. Niveau: PO, groep 3-4.<br />
NMN 255 Stenen<br />
In de leskist zijn 3 sets van 18 verschillende steensoorten verzameld. Door te kijken en vergelijken, en met<br />
een zoekkaart kunnen leerlingen hun eigen gevonden steentjes op naam proberen te brengen. Zo krijgen ze<br />
oog voor stenen in de eigen omgeving. Niveau: PO, groep 3-8.<br />
NMN 290 Themakist herfst<br />
2 Projectboeken van het Onderwijsprogramma Pyramide van Cito (blaadjes en zaadjes groep 1; herfstweer<br />
groep 2); lespakket over allerlei aspecten rond planten en dieren in de herfst, voorlees; liedjes- en<br />
knutselboeken, werkbladen, diaserie, spelletje. Niveau: PO, groep 1-4.<br />
NMN 291 Themakist lente<br />
2 Projectboeken van het Onderwijsprogramma Pyramide van Cito (‘naar buiten’ groep 1; ‘groeien en<br />
bloeien’ groep 2. Lespakketten/uitgewerkte lessen over bollen, knoppen, kikkervisjes, boerderijdieren en<br />
zaaien. Milieuspelenboek, 4 seizoenenboek, liedjes-/knutsel- en receptenboek en een grote kijk-, praat- en<br />
vertelplaat ‘lente’. Niveau: PO, groep 1-4.<br />
IVN 13 Schoolomgevingsleskist<br />
Met opdrachten en hulpmiddelen als loeps en loeppotjes verkennen de kinderen op speelse manier de<br />
natuur in de directe schoolomgeving. Tijd: 60 min. Periode maart t/m november.
EXPOSITIES<br />
EXCURSIES<br />
LESKISTEN<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
MATERIAALZENDINGEN<br />
NMN Losse uitleen<br />
Binoculairs / Loepen / Microscopen / Grondzeefset/ Schepnetten /<br />
Koffer met weerinstrumenten /Waterset / Watercombinatie/ Periscoop.<br />
Niveau: PO/VO.<br />
NMN 202 Waterkoffer<br />
Waterschap Rivierenland heeft voor het basisonderwijs een keur aan lesmateriaal, boeken en<br />
beeldmateriaal verzameld in een koffer. En www.droppiewater.nl is hierbij te gebruiken.<br />
Niveau: PO, groep 1-8.<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
COLLECTIE<br />
NMN 203 Professor Steentjes<br />
Reis terug in de tijd met de tijdlijn van professor Steentjes, een prachtig geschilderde tijdrol. Leerlingen zien<br />
hierop hoe soorten zich in miljarden jaren ontwikkeld hebben en kunnen echte fossielen naast de<br />
geschilderde afbeelding van de tijdrol leggen. Niveau: PO, groep 6-8.<br />
NMN 204 Het weerbericht<br />
Leerlingen meten met de materialen in de leskist temperatuur, windrichting, windkracht, wolken/zon,<br />
neerslag. Ze interpreteren een weerkaartje en benoemen de betekenis van het weer voor mensen, dieren<br />
en landschap. Niveau: PO, groep 5-6.<br />
NMN 206 Spot de stadsvogel<br />
Leerlingen oefenen eerst in de klas om te kijken naar vogels. Diverse opdrachten laten zien hoe je vogels<br />
kunt leren herkennen, met o.a. geluiden, filmpjes, verrekijkers en opgezette vogels. Daarna gaan ze naar<br />
buiten om te spotten welke vogels er rondom school leven. Niveau: PO, groep 5 en 6.<br />
NMN 207 Insecten<br />
In deze leskist vindt u materialen als loeppotjes, bakjes en schepnetjes om insecten te kunnen vangen en<br />
bekijken. Daarbij zijn er zoekkaarten en werkbladen voor 4 verschillende leefplekken. Niveau: PO, groep 3-6.<br />
NMN 208 Diersporen<br />
In deze leskist zijn veel diersporen verzameld. Laat de leerlingen hiernaar kijken, eventueel met<br />
toegevoegde werkbladen. Richt er ook een thematafel mee in, waaraan leerlingen zelf gevonden sporen<br />
aan toe kunnen voegen. Vergeet niet om met de leerlingen naar buiten te gaan om te speuren naar sporen.<br />
Niveau: PO, groep 6-8.<br />
NMN 209 Steenuil<br />
Een minitentoonstelling met een opgezette steenuil als middelpunt. Met foto’s, geluid en cd ‘steenuil onder<br />
de pannen’ van vogelbescherming. Niveau: PO, groep 3-8.<br />
NMN 211 Lucht<br />
In deze leskist zitten materialen waarmee allerlei aspecten van lucht - eigenschappen, leven, weer, geluid en<br />
luchtvervuiling – belicht kunnen worden. Een aanzet om leerlingen het belang van zorg voor schone lucht in<br />
te laten zien? Niveau: PO, groep 2-8.<br />
NMN 212 Mijn droomhuis<br />
Uit de collectie van het <strong>Natuur</strong>museum, en ook gewoon van buiten uit de omgeving van <strong>Nijmegen</strong>, zijn<br />
allerlei huisjes van dieren verzameld in deze leskist. Daaraan zijn toegevoegd foto’s, filmpjes,<br />
informatiebladen en een uitgebreid lesprogramma over o.a. overeenkomsten en verschillen van huizen van<br />
mensen en dieren. Niveau: PO, groep 5-6.<br />
65
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
66<br />
EXPOSITIES<br />
EXCURSIES<br />
LESKISTEN<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
MATERIAALZENDINGEN<br />
COLLECTIE<br />
NMN 216 Vossen<br />
Een opgezet vosje staat in het centrum van deze minitentoonstelling. Het voedsel, geluid, sporen en<br />
familieleven van de vos is daarbij in beeld gebracht met voorwerpen en (digitaal)beeldmateriaal.<br />
Niveau: PO, groep 3-8.<br />
NMN 217 Vleermuizen<br />
Deze minitentoonstelling laat een opgezette vleermuis, zijn voedsel, geluid, kraamkamer en activiteit door<br />
de seizoenen zien. Erbij behoort een lesprogramma waar in opdrachten ook nog de bouw, het zoogdier, zijn<br />
leefplek, soorten in de regio en echolocatie van de vleermuis aan bod komen. Niveau: PO, groep 5-6.<br />
NMN 218 Sarahs wereld<br />
Sarah neemt leerlingen mee op ontdekkingsreis. In een grote reiskoffer zitten alle materialen. Onderweg<br />
wordt het begrip duurzaamheid duidelijk. Wat is de invloed van de mens op bedreigde dieren? Is een blikje<br />
cola minder of meer belastend voor het milieu dan cola in een plastic flesje? Hoe bouw je een duurzaam<br />
feestje? Niveau: PO, groep 6-8.<br />
NMN 224 Poeders<br />
Lesserie Hanoklapper: Leerlingen onderzoeken het voorkomen van materialen als vaste stof, vloeistof en<br />
gas. Les 1: Experimenteren met 4 poeders: koffie, cacao, zoek en suiker. Les 2: reacties van 4 witte poeders<br />
met azijn, water en jodium. Les 3: opdracht van Inspecteur Mos: welke poeders zitten in mengsel ‘X’?<br />
Niveau: groep 5-6. Tijdsduur: 3 lessen van ± 50 minuten.<br />
NMN 225 Vloeistoffen<br />
Lessenserie Hanoklapper: Les 1: Eigenschappen van spiritus, water, slaolie en vloeibare zeep. Wat is<br />
viscositeit, cohesie/adhesie en oppervlaktespanning. Les 2: Hoe worden diverse vloeistoffen geabsorbeerd<br />
door verschillende soorten papier. Les 3: vloeistoffen mengen in reageerbuisjes; wel/niet ontstaan van<br />
laagjes. Niveau: PO, groep 5-6. Tijdsduur: 32 lessen van ± 50 minuten<br />
NMN 228 Ontdekset licht en geluid<br />
Zelfstandig werken in tweetallen aan werkbladen met opdrachten. Thema’s: 1. licht en schaduw. 2.<br />
lenzen. 3. spiegels. 4. spiegelbeelden. 5. kleuren. 6. geluid. 7. muziek in elastiek.<br />
Niveau: PO, groep 5-6. Tijdsduur: minstens 2 lessen van 50 min (of 1 blokuur).<br />
NMN 232 Grond grondig bekeken<br />
Leerlingen onderzoeken grondsoorten rondom school en klei, zand en veen. Zoeken naar<br />
overeenkomsten en verschillen door kijken, voelen, ruiken en experimenteren met waterdoorlatendheid<br />
en vruchtbaarheid. Het lespakket Bodem.nu, grondboren en binoculairs zijn op aanvraag extra leverbaar.<br />
Niveau: PO groep 5-6. Tijdsduur: 4 lesuren van in totaal tenminste 240 min.<br />
NMN 235 Hart en longen<br />
Een lesprogramma en allerlei materialen om te verduidelijken hoe hart en longen werken en<br />
luchtwegen en bloedsomloop opgebouwd zijn. Daarbij is bloed transportmiddel van o.a. zuurstof en<br />
koolzuur door slagaders en aders Bij hogere inspanningen is meer zuurstof nodig en gaat hartslag en<br />
ademhaling versnellen. Niveau: PO, groep 6-8.<br />
NMN 236 Millingerwaard<br />
Op onderzoek in de Kekerdomse en Millingerwaard. Met opdrachten rondom de onderwerpen rivier,<br />
bodem, dieren, planten en sporen. Mogelijke ontmoetingen met een visarend, krabbetjes, kreeftjes, een<br />
gewonde haas of bestuur een kudde runderen of paarden.<br />
Niveau: PO, groep 6-8. Tijdsduur: een dagdeel. Materialen ontwikkeld door ARK.
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
67
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
68<br />
EXPOSITIES<br />
EXCURSIES<br />
LESKISTEN<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
MATERIAALZENDINGEN<br />
NMN 237 Zintuigen<br />
Kinderen ontdekken de functies van zintuigen doordat ze gericht en spelenderwijs proefjes uitvoeren met<br />
hun ogen, oren, neus , smaak en tastgevoel. O.a. met spiegeltjes, ogentestkaarten, reukpotjes,<br />
proefbekertjes en braille-alfabetten. Niveau PO: groep 3-5.<br />
NMN 239 Papier leskist<br />
Leerlingen gebruiken elke dag papier. Geschiedenis van papier, papierkringloop en hergebruik zijn<br />
onderwerp van het lesprogramma. Met de materialen kunnen leerlingen van oud papier, gescheiden<br />
ingezameld, nieuw papier maken. Met dit zelf gemaakt papier gaan ze creatief aan de slag.<br />
Niveau: PO, groep 5-6.<br />
NMN 242 Een rondje zuivel<br />
Met de materialen in de leskist kunt u met de leerlingen zelf boter of kaas gaan maken van melk. Daarbij is<br />
een lesprogramma gegeven over zuivel en goede voeding. Niveau: PO, groep 1-8.<br />
NMN 243 Vogels in de winter<br />
Met deze leskist kunt u een vijftal opgezette vogels laten zien, die in de winter vaak de voedertafel<br />
opzoeken. Met voederplank en eenvoudige materialen om vetbollen te maken. Onderwerp van het<br />
lesprogramma is ook de relatie tussen snavelvorm en voedsel van vogels.<br />
Niveau: PO, groep 5-6.<br />
NMN 244 Bomen<br />
Van 15 verschillende boomsoorten zijn bladeren, knoppen, zaden en schors in de leskist verzameld. Met het<br />
lesprogramma leren kinderen onderdelen van een boom en een aantal boomsoorten kennen.<br />
Niveau: PO, groep 5-8.<br />
NMN 247 Van ei tot vlinder<br />
Allereerst is er een doos met in hars gegoten insecten en andere beestjes die ontwikkelingsstadia laat zien:<br />
ei-larve-pop-imago. Daarnaast zijn er materialen om insecten te vangen en te houden om de<br />
metamorfose te bekijken. Afsluitend kunnen leerlingen een gedicht maken om hun leerervaringen in weer<br />
te geven. Niveau: PO, groep 5-6.<br />
NMN 248 Wat is het zuurst?<br />
Leerlingen proeven wat zuur is, en doen proefjes met rodekoolsap om te ontdekken hoe zuur<br />
verschillende stoffen zijn. Ook experimenteren ze hoe planten en dieren reageren op azijn.<br />
Niveau: PO, groep 6-8.<br />
COLLECTIE<br />
NMN 252 Stenen slijpen<br />
Wat is er mooier dan zelf een steen glimmend maken? Met de materialen<br />
in de leskist kunnen leerlingen hun eigen steentje slijpen en<br />
polijsten. Daarnaast zijn er opdrachten om naar verschillen en overeenkomsten<br />
in soorten stenen te kijken.<br />
Niveau: PO, groep 5. Als er alleen stenen geslepen worden geschikt voor<br />
groep 4 t/m 7.<br />
NMN 254 Botten<br />
Botten geven vorm, stevigheid en bescherming aan een lichaam. Kinderen ontdekken dit door vooral hun<br />
eigen botten en geraamte te onderzoeken. Aan playmobilpoppetjes zien ze het verschil in kogel-,<br />
scharnier- en zadelgewricht. In de leskist zitten ook 18 röntgenfoto’s waarmee ze een heel skelet kunnen<br />
opbouwen. Niveau: PO, groep 5-6.
EXPOSITIES<br />
EXCURSIES<br />
LESKISTEN<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
MATERIAALZENDINGEN<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
NMN 255 Stenen<br />
In de leskist zijn 3 sets van 18 verschillende steensoorten verzameld. Door te kijken en vergelijken, en met<br />
een zoekkaart kunnen leerlingen hun eigen gevonden steentjes op naam proberen te brengen. Zo krijgen ze<br />
oog voor stenen in de eigen omgeving. Niveau: PO, groep 3-8.<br />
IVN 11 Waterkist<br />
Kinderen ontdekken het dieren- en plantenleven in sloot en plas met hulp van netten, waterbakken ,<br />
zoekkaarten en loeps. Tijd: 60-90 min. Periode: maart.<br />
IVN 12 Boskist<br />
De kinderen onderzoeken in kleine groepjes aan de hand van opdrachten het planten- en dierenleven in het<br />
bos. Tijd: 60-90 min. Periode: maart - november.<br />
IVN 13 Schoolomgevingsleskist<br />
Met opdrachten en hulpmiddelen als loeps en loeppotjes verkennen de kinderen op speelse manier de<br />
natuur in de directe schoolomgeving. Tijd: 60 min. Periode: maart t/m november.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
NMN Losse uitleen<br />
Binoculairs / Loepen / Microscopen / Grondzeefset/ Schepnetten /<br />
Koffer met weerinstrumenten /Waterset / Watercombinatie/ Periscoop.<br />
Niveau: PO/VO.<br />
COLLECTIE<br />
NMN 201 Afval<br />
Leerlingen leren diverse soorten afval en de noodzaak van afvalscheiding en inperken afvalstromen.<br />
Onderwerpen: afval rond school, afvalveranderingsproef, hergebruik, compost en papier maken,<br />
verpakkingen. Materialen: papierschepset, een afvalspel, diaserie en videoband.<br />
Niveau: PO groep 7-8; VO leerjaar 1-2. Tijdsduur: min. 4,5 uren en max. 20 uren.<br />
NMN 202 Waterkoffer<br />
Waterschap Rivierenland heeft voor het basisonderwijs een keur aan lesmateriaal, boeken en beeld<br />
materiaal verzameld in een koffer. En www.droppiewater.nl is hierbij te gebruiken. Niveau: PO, groep 1-8.<br />
NMN 203 Professor Steentjes<br />
Reis terug in de tijd met de tijdlijn van professor Steentjes, een prachtig geschilderde tijdrol. Leerlingen zien<br />
hierop hoe soorten zich in miljarden jaren ontwikkeld hebben en kunnen echte fossielen naast de<br />
geschilderde afbeelding van de tijdrol leggen. Niveau: PO, groep 6-8.<br />
NMN 205 Wateronderzoek in sloot en plas<br />
Waterschap Rivierenland heeft materialen bij elkaar gebracht om water te onderzoeken. Leerlingen doen<br />
metingen in het water. Ze onderzoeken de zuurgraad en bekijken welke waterdiertjes en planten er zijn.<br />
Wat kan dit samen zeggen over de waterkwaliteit? Niveau: PO, groep 7-8.<br />
69
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
70<br />
EXPOSITIES<br />
EXCURSIES<br />
LESKISTEN<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
MATERIAALZENDINGEN<br />
COLLECTIE<br />
NMN 208 Diersporen<br />
In deze leskist zijn veel diersporen verzameld. Laat de leerlingen hiernaar kijken, eventueel met toegevoegde<br />
werkbladen. Richt er ook een thematafel mee in, waaraan leerlingen zelf gevonden sporen aan<br />
toe kunnen voegen. Vergeet niet om met de leerlingen naar buiten te gaan om te speuren naar sporen.<br />
Niveau: PO, groep 6-8.<br />
NMN 209 Steenuil<br />
Een minitentoonstelling met een opgezette steenuil als middelpunt. Met foto’s, geluid en cd ‘steenuil onder<br />
de pannen’ van vogelbescherming. Niveau: PO, groep 3-8.<br />
NMN 210 Visserijspel: Achter het net Vissen<br />
Leerlingen ontdekken dat je niet onbeperkt vissen kunt vangen in de Noordzee. Samenwerken is nodig om<br />
jaarlijks een goede vangst te houden. Het spel illustreert het belang van duurzaam omgaan met<br />
natuurlijke hulpbronnen. In dit geval: vis. Niveau: PO, groep 7-8.<br />
NMN 211 Lucht<br />
In deze leskist zitten materialen waarmee allerlei aspecten van lucht - eigenschappen, leven, weer, geluid en<br />
luchtvervuiling – belicht kunnen worden. Een aanzet om leerlingen het belang van zorg voor schone lucht in<br />
te laten zien? Niveau: PO, groep 2-8.<br />
NMN 213 Je gelooft je ogen niet<br />
Met een loep, binoculair of microscoop kunnen we planten en dieren, een oog van een vlieg, en kleine<br />
organismen die we met het blote oog helemaal niet kunnen zien, zichtbaar maken. Leerlingen leren met<br />
deze instrumenten te werken en bekijken allerlei materialen. U kunt binoculairs en microscopen erbij lenen.<br />
Niveau: PO, groep 7-8/VO leerjaar 1-2.<br />
NMN 214 Het heelal<br />
Kinderen zijn belangstellend en nieuwsgierig naar de ruimte en alles wat zich daar bevindt.<br />
Een eerste kennismaking met de ruimte, de sterren en planeten. Materialen: o.a. een opblaasbaar heelal,<br />
een sterrenparaplu, een model van de aarde, planetenposters en sterrenkaart. Niveau: PO, groep 6-8.<br />
NMN 216 Vossen<br />
Een opgezet vosje staat in het centrum van deze minitentoonstelling. Het voedsel, geluid, sporen en<br />
familieleven van de vos is daarbij in beeld gebracht met voorwerpen en (digitaal)beeldmateriaal.<br />
Niveau: PO, groep 3-8.<br />
NMN 218 Sarahs wereld<br />
Sarah neemt leerlingen mee op ontdekkingsreis. In een grote reiskoffer zitten alle materialen. Onderweg<br />
wordt het begrip duurzaamheid duidelijk. Wat is de invloed van de mens op bedreigde dieren? Is een blikje<br />
cola minder of meer belastend voor het milieu dan cola in een plastic flesje? Hoe bouw je een duurzaam<br />
feestje? Niveau: PO, groep 6-8.<br />
NMN 219 De spin<br />
Angst voor spinnen kun je overwinnen door langer naar ze te kijken, bijv. naar het doosje met<br />
verschillende geprepareerde spinnen. In de leskist is ook materiaal om spinnen te vangen en een<br />
spinnenkooi te maken. En kijk hoe ze een web bouwen en er vliegjes mee vangen. Bewonderenswaardig<br />
toch?<br />
Niveau: PO, groep 7-8.
EXPOSITIES<br />
EXCURSIES<br />
LESKISTEN<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
MATERIAALZENDINGEN<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
NMN 221 Energie duurzaam<br />
Door veel verschillende proefjes uit te voeren, wordt het leerlingen duidelijk dat je al met weinig<br />
inspanning minder energie hoeft te gebruiken. Niveau: PO, groep 7-8.<br />
COLLECTIE<br />
NMN 226 Batterijen<br />
Lessenserie Hanoklapper: Les 1. aansluiten lampje op batterij. Met welke schakelingen gaat het lampje wel/<br />
niet branden? Les 2: werking van een lampje (stroomkring). Les 3: een schakelaar maken (geleiders/<br />
isolatoren) en morseberichten doorseinen. Extra bladen van www.batteryworld.nl.<br />
Niveau: PO, groep 7-8. Tijdsduur: 3 lessen van ± 50 minuten<br />
NMN 227a Warmte<br />
Door experimenteren komen leerlingen meer te weten over warmtegeleiding, wrijvingswarmte, warmte<br />
meten en warmte-isolatie. Niveau: PO, groep 7-8 / VO, leerjaar 1.<br />
NMN 227b Kracht<br />
Door experimenteren komen leerlingen meer te weten over zwaartekracht, de slinger van duwende<br />
krachten. Niveau: PO, groep 7-8 / VO, leerjaar 1.<br />
NMN 227c Beweging<br />
Door experimenteren komen leerlingen meer te weten over o.a. de invloed van wrijvingskracht op<br />
bewegingssnelheid en de traagheid van een voorwerp. Niveau: PO, groep 7-8 / VO, leerjaar 1.<br />
NMN 229a Magnetisme<br />
Experimenteren met magneten: hoe werken ze; door welke stoffen werken ze heen; welke materialen<br />
trekken ze aan; metalen magnetiseren en demagnetiseren; noord- en zuidpool; aantrekken en afstoten;<br />
magnetische velden zichtbaar maken met ijzervijlsel.<br />
Niveau: PO, groep 7-8. Tijdsduur: tenminste 2 lessen van 50 minuten (of als blokuur).<br />
NMN 229b Electriciteit<br />
Leerlingen gaan experimenten doen over: statische elektriciteit, stroomkringen, (niet) geleidende<br />
materialen; omzetting van elektriciteit in warmte en licht; zonne-energie als duurzame bron van<br />
elektriciteit. Niveau: PO, groep 7-8. Tijdsduur: tenminste 2 lessen van 50 minuten (of als blokuur).<br />
NMN 234 Waterkringloop<br />
Water is de basis van het leven op aarde. Bijna overal is water. Het regent water uit de lucht, steeds maar<br />
weer. Hoe is dat mogelijk? Raakt het water in de wereld nooit op? Twee lessen met proefjes en een afsluitende<br />
les met waterkringloopspel (in tweetallen). Niveau: PO, groep 7-8.<br />
NMN 235 Hart en longen<br />
Een lesprogramma en materialen om te verduidelijken hoe hart en longen werken en luchtwegen en<br />
bloedsomloop opgebouwd zijn. Daarbij is bloed transportmiddel van o.a. zuurstof en koolzuur door<br />
slagaders en aders. Bij hogere inspanningen is meer zuurstof nodig en gaat hartslag en ademhaling<br />
versnellen. Niveau: PO, groep 6-8.<br />
NMN 236 Millingerwaard<br />
Op onderzoek in de Kekerdomse en Millingerwaard. Met opdrachten rondom de onderwerpen rivier,<br />
bodem, dieren, planten en sporen. Mogelijke ontmoetingen met een visarend, krabbetjes, kreeftjes, een<br />
gewonde haas of bestuur een kudde runderen of paarden.<br />
Niveau: PO, groep 6-8. Tijdsduur: een dagdeel. Materialen ontwikkeld door ARK.<br />
71
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
72<br />
EXPOSITIES<br />
EXCURSIES<br />
LESKISTEN<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
MATERIAALZENDINGEN<br />
NMN 238 Spijsvertering<br />
Leerlingen volgen de spijsvertering van mond tot anus. Met enkele verduidelijkende proefjes, informatie en<br />
beeldmateriaal. Niveau: PO, groep 7-8.<br />
NMN 242 Een rondje zuivel<br />
Met de materialen in de leskist kunt u met de leerlingen zelf boter of kaas van melk gaan maken. Daarbij is<br />
een lesprogramma gegeven over zuivel en goede voeding. Niveau: PO, groep 1-8.<br />
NMN 244 Bomen<br />
Van 15 verschillende boomsoorten zijn bladeren, knoppen, zaden, schors in de leskist verzameld. Met het<br />
lesprogramma leren kinderen onderdelen van een boom en een aantal boomsoorten kennen.<br />
Niveau: PO, groep 5 t/m 8.<br />
NMN 248 Wat is het zuurst?<br />
Leerlingen proeven wat zuur is, en doen proefjes met rodekoolsap om te ontdekken hoe zuur<br />
verschillende stoffen zijn. Ook experimenteren ze hoe planten en dieren reageren op azijn.<br />
Niveau: PO, groep 6-8.<br />
COLLECTIE<br />
NMN 253 Broeikas<br />
Broeikaseffect? Wat is dat? Leerlingen kunnen elf proefjes doen waarmee ze meer komen te weten over<br />
kooldioxide, zon, duurzame energie. Niveau: PO, groep 7-8.<br />
NMN 255 Stenen<br />
In de leskist zijn 3 sets van 18 verschillende steensoorten verzameld. Door te kijken en vergelijken, en met<br />
een zoekkaart kunnen leerlingen hun eigen gevonden steentjes op naam proberen te brengen. Zo krijgen ze<br />
oog voor stenen in de eigen omgeving. Niveau: PO, groep 3-8.<br />
COS 5 Handel en wandel, wandelen door koloniaal en mondiaal <strong>Nijmegen</strong><br />
Lesmateriaal, materiaal voor het digitale schoolbord, een leskist, een tentoonstelling in het <strong>Natuur</strong>museum<br />
en een mondiale wandeltocht over de relatie tussen ons rijke handelsverleden en de (on)eerlijke wereldhandel<br />
van vandaag. De leskist is te huur bij het <strong>Natuur</strong>museum: 024-3297070. De stadswandeling is aan<br />
te vragen bij het Gilde, www.gildenijmegen.nl , 024-3603635.<br />
Niveau: PO, groep 7-8; VO leerjaar 1-2.<br />
IVN 11 Waterkist<br />
Kinderen ontdekken het dieren- en plantenleven in sloot en plas met hulp van netten, waterbakken ,<br />
zoekkaarten en loeps. Tijd: 60-90 min. Periode: maart.<br />
IVN 12 Boskist<br />
De kinderen onderzoeken in kleine groepjes aan de hand van opdrachten het planten- en dierenleven in het<br />
bos. Tijd: 60-90 min. Periode: maart.- nov.
EXPOSITIES<br />
EXCURSIES<br />
LESKISTEN<br />
MATERIAALZENDINGEN<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
PO VNC 2 Landschap / van Infocentrum Nederlands VO cultuurlandschap<br />
1 2 3 4 5 6<br />
Wat is mooi landschap en waarom vinden we dat mooi?. Klassikale behandeling van het begrip<br />
’landschap’. Een avontuurlijke fotopresentatie (ballonvlucht over Nederland’) over de<br />
verscheidenheid aan landschappen en een rollenspel verduidelijken de belangen die er zoal spelen bij de<br />
totstandkoming van ons landschap.<br />
SSB 1 Leskist Lingezegen junior / van Staatsbosbeheer<br />
Het lesprogramma (6 lessen) daagt leerlingen uit om als ontwerpers aan de slag te gaan voor dit park in<br />
aanleg tussen Arnhem Zuid en <strong>Nijmegen</strong> Noord. Met opdrachten en GPS verkennen ze het gebied, filmen<br />
een EXPOSITIES favoriete plek, maken EXCURSIES een toekomstplan LESKISTEN met ontwerp MATERIAALZENDINGEN<br />
en presenteren dit aan elkaar. COLLECTIE<br />
Niveau: PO groep 7-8. www.lingezegenjunior.nl.<br />
PO VO 1 2<br />
3 4 5 6<br />
NMN Losse uitleen<br />
Binoculairs / Loepen / Microscopen / Grondzeefset/ Schepnetten /<br />
Koffer met weerinstrumenten /Waterset / Watercombinatie/ Periscoop.<br />
Niveau PO/VO.<br />
COLLECTIE<br />
NMN 201 Afval<br />
Leerlingen leren diverse soorten afval en de noodzaak van afvalscheiding en inperken afvalstromen.<br />
Onderwerpen: afval rond school, afvalveranderingsproef, hergebruik, compost en papier maken,<br />
verpakkingen. Materialen: papierschepset, een afvalspel, diaserie en videoband.<br />
Niveau: PO groep 7-8; VO leerjaar 1-2. Tijdsduur: min. 4,5 uren en max. 20 uren.<br />
NMN 213 Je gelooft je ogen niet<br />
Met een loep, binoculair of microscoop kunnen we planten en dieren, een<br />
oog van een vlieg, en kleine organismen die we met het blote oog helemaal<br />
niet kunnen zien, zichtbaar maken. Leerlingen leren met deze instrumenten<br />
te werken en bekijken allerlei materialen. U kunt binoculairs en microscopen<br />
erbij lenen. Niveau: PO, groep 7- 8 / VO leerjaar 1-2.<br />
NMN 227a Warmte<br />
Door experimenteren komen leerlingen meer te weten over warmtegeleiding, wrijvingswarmte, warmte<br />
meten en warmte-isolatie. Niveau: PO, groep 7-8 / VO, leerjaar 1.<br />
NMN 227b Kracht<br />
Door experimenteren komen leerlingen meer te weten over zwaartekracht, de slinger van duwende<br />
krachten. Niveau: PO, groep 7-8 / VO, leerjaar 1.<br />
NMN 227c Beweging<br />
Door experimenteren komen leerlingen meer te weten over o.a. . de invloed van wrijvingskracht op<br />
bewegingssnelheid en de traagheid van een voorwerp. Niveau: PO, groep 7-8 / VO, leerjaar 1.<br />
COS 5 Handel en wandel, wandelen door koloniaal en mondiaal <strong>Nijmegen</strong><br />
Lesmateriaal, materiaal voor het digitale schoolbord, een leskist, een tentoonstelling in het <strong>Natuur</strong>museum<br />
en een mondiale wandeltocht over de relatie tussen ons rijke handelsverleden en de (on)eerlijke wereldhandel<br />
van vandaag. De leskist is te huur bij het <strong>Natuur</strong>museum: 024-3297070. De stadswandeling is aan<br />
te vragen bij het Gilde, www.gildenijmegen.nl , 024-3603635.<br />
Niveau: PO, groep 7-8; VO leerjaar 1-2.<br />
73
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
74<br />
EXPOSITIES<br />
EXCURSIES<br />
LESKISTEN<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
MATERIAALZENDINGEN<br />
COLLECTIE<br />
NMN 120 Paddenstoelen<br />
De vochtige herfst is het ideale seizoen voor een fraaie schimmelsoort: de paddenstoel. Wilt u kinderen het<br />
groeiproces van een paddenstoel eens van dichtbij mee laten maken? Bestel dan dit pakket! Het pakket<br />
bestaat uit een doos champignonbroed, een uitgebreide handleiding en diverse werkbladen. Met behulp<br />
van de bijgeleverde instructies kunnen kinderen zelf in de klas een heerlijk maaltje paddenstoelen opkweken.<br />
Bij een juiste verzorging geeft de kweek wel 5 weken lang eetbare, verse champignons. Met de begeleidende<br />
werkbladen kunnen de leerlingen zelf paddenstoelen onderzoeken. Combineer het werken met<br />
dit pakket met een bezoek aan de expositie Paddenstoelen in het <strong>Natuur</strong>museum (van 8 september t/m 21<br />
oktober 2012). Niveau: PO, groep 1-8. Periode: oktober 2012.<br />
NMN 121 Bollen en Knollen<br />
Aan het einde van de winter komen ze als eerste uit de grond tevoorschijn: sneeuwklokjes, narcissen, tulpen<br />
en hyacinten. Hun vrolijke bloemen geven aan dat de lente er aan komt. Hoe kan het dat deze bloemen<br />
dan al groeien? Aan bollen en knollen is een heleboel te bekijken: wat is een bol; en wat is een knol; wat zijn<br />
de verschillen tussen een bol en een knol; hoe ziet de ontwikkeling van een bol tot het einde van de bloei<br />
eruit etc. U ontvangt een variatie aan bollen en knollen om in de klas mee te werken. Geniet van de groei<br />
en bloei! Niveau: PO, groep 1-4. Periode: januari 2013.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
NMN 122 Tropische producten<br />
In ons dagelijks leven hebben we te maken met producten die uit de (sub)tropen komen. We staan er<br />
zelden bij stil. Nu dus wel! Cocos, koffie, thee, cacao … de materialen in dit pakket. De leerlingen kunnen<br />
deze producten veelal spelenderwijs nader bekijken. Niveau: PO, groep 5-8. Periode: april 2012.
EXPOSITIES<br />
NMN 300 Collectie<br />
EXCURSIES<br />
LESKISTEN<br />
Amfibieën (replica van gips)<br />
7 modellen: boomkikker, bruine kikker, gewone pad, groene<br />
kikker, heikikker, vroedmeesterpad, vuursalamander.<br />
Reptielen (replica van gips)<br />
4 modellen: adder, hazelworm, ringslang, zandhagedis.<br />
Zoogdieren<br />
17 verschillende objecten: beverrat, bruine rat, bunzing das,<br />
eekhoorn, egel, haas, hermelijn, huismuis, (wild)konijn, mol,<br />
muskusrat, spitsmuis, steenmarter, veldmuis, vos, wezel.<br />
MATERIAALZENDINGEN<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6<br />
VE<br />
COLLECTIE<br />
Vogelsoorten<br />
86 verschillende vogels: aalscholver appelvink bergeend blauwe reiger boerenzwaluw bokje<br />
boomklever boomkruper bosuil brilduiker buizerd mannetje dodaars ekster fazant mannetje fitis fuut<br />
geelgors gierzwaluw goudfazant mannetje goudplevier goudvink mannetje<br />
goudvink vrouwtje grote bonte specht grote zaagbek grutto havik vrouwtje juveniel<br />
heggemus houtduif houtsnip huismus mannetje ijsvogel kauw kemphaan mannetje<br />
kemphaan vrouwtje kerkuil kievit kokmeeuw winterkleed kokmeeuw zomerkleed kolgans koolmees<br />
koperwiek kramsvogel krielhaan kuifeend mannetje meerkoet merel mannetje merel vrouwtje<br />
nonnetje mannetje oeverloper oeverzwaluw pimpelmees putter ransuil roek roerdomp roodborst<br />
rotgans scholekster smient mannetje sperwer vrouwtje sperwer mannetje spreeuw steenuil<br />
tafeleend mannetje tjiftjaf torenvalk mannetje torenvalk vrouwtje tureluur turkse tortel veldleeuwerik<br />
vink mannetje vink vrouwtje vlaamse gaai waterhoen wilde eend, mannetje wilde eend, vrouwtje<br />
winterkoning wintertaling mannetje wulp zanglijster zomertaling vrouwtje zwarte kraai zwarte stern<br />
zwartkop vrouwtje zwartkop mannetje.<br />
Schedels<br />
9 modellen: bovenschedel paard varken huishond vos huiskat konijn steenmarter egel bunzing.<br />
75
Wie zijn wij<br />
Saturnus is de ruimtevaart- en sterrenkundevereniging en volkssterrenwacht van <strong>Nijmegen</strong>. Als één van haar<br />
kerntaken ziet de vereniging het uitdragen van kennis over sterrenkunde en ruimtevaart. Dit doet Saturnus door<br />
middel van rondleidingen en voorlichting geven aan het publiek op publiekskijkavonden. De jeugdactiviteiten van<br />
Saturnus zijn voor iedereen van 6 tot 23 jaar die sterrenkunde en ruimtevaart super cool vindt!<br />
Wat bieden wij scholen<br />
Geïnteresseerde scholen kunnen met ons contact opnemen voor het afspreken van bezoeken. Gezien het feit<br />
dat Sterrenkunde wederom is opgenomen in het examenpakket van bovenbouw HAVO/VWO onder de noemer<br />
ANW, zijn deze leerlingen bij ons van harte welkom.<br />
Wij organiseren excursies en schoolbezoeken en beschikken over verschillende materialen.<br />
76<br />
Kosten<br />
De bijdrage voor een bezoek aan<br />
het Ruimtevaart en Sterrenkunde<br />
centrum voor groepen zijn € 3,-<br />
per persoon.<br />
Reserveren<br />
Voor het maken van een afspraak<br />
voor een groeps- of schoolbezoek<br />
kunt een email sturen. In<br />
verband met het inschakelen van<br />
medewerkers willen we u vragen<br />
om 3 weken van te voren uw<br />
wens voor een bezoek kenbaar te<br />
maken.<br />
Adres<br />
Saturnus, Ruimtevaart- en Sterrenkundecentrum<br />
Krekelstraat 10<br />
6533 RG <strong>Nijmegen</strong><br />
Tel: 024-3565283<br />
informatie@volkssterrenwachtnijmegen.nl<br />
www.vokssterrenwachtnijmegen.nl
EXCURSIES LESMATERIALEN<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6<br />
Saturnus Ruimtevaart- en Sterrenkundecentrum<br />
SAT 1 Bezoek aan Saturnus<br />
Tijdens dit bezoek krijg je een rondleiding en een praatje over planeten, sterren, astronomie en ruimtevaart,<br />
zwarte gaten en de big bang. Naar de sterren en planeten kijken met uitleg over wat er aan de<br />
sterrenhemel te zien is. Daarnaast vinden er knutselactiviteiten plaats zoals het bouwen van microraketten<br />
(die echt gelanceerd worden).<br />
EXCURSIES LESMATERIALEN<br />
PO 1 2 3 4 5<br />
6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6<br />
SAT 2 Lesmaterialen<br />
Saturnus heeft verschillende materialen ter beschikking: boeken en tijdschrijften, audio-visuele materialen<br />
(diaseries, audiocassettes en video’s), lespakketten, lesbrieven, cursusmateriaal en achtergrondinformatie.<br />
En tot slot het spreekbeurtkoffertje (om zich voor te bereiden op de spreekbeurt op school).<br />
77
Wie zijn wij<br />
Voor Staatsbosbeheer staat het werken aan een<br />
duurzame leefomgeving voor mens, plant en dier<br />
centraal. Onze doelstellingen op een rijtje:<br />
• Het in stand houden, herstellen en<br />
ontwikkelen van bos-, natuur-, landschap-en<br />
cultuurhistorische waarden in de gebieden in<br />
beheer van Staatsbosbeheer.<br />
• Het bevorderen van educatie en recreatie in<br />
zoveel mogelijk gebieden van Staatsbosbeheer.<br />
• Het leveren van een bijdrage aan de productie<br />
van milieuvriendelijke en vernieuwbare grond-<br />
stoffen, zoals hout.<br />
Om een blijvende relatie tussen mens en natuur te<br />
stimuleren kiezen we voor natuur die meerdere functies<br />
vervult en waarvan de mens onderdeel is. Omdat<br />
Staatsbosbeheer er als maatschappelijke organisatie voor<br />
en namens de samenleving is, werkt Staatsbosbeheer<br />
actief samen met de Nederlandse burgers en organisati<br />
die hen vertegenwoordigen.<br />
Wat bieden wij scholen<br />
Diverse excursies in:<br />
• Gelderse Poort: het bos- en rivierengebied van de Gelders Poort. Verder werkexcursies waarbij de handen<br />
uit de mouwen worden gestoken, zoals terreinonderhoud en vuilruimacties. Doelgroep: met name groep 7<br />
en 8 primair onderwijs.<br />
• <strong>Nijmegen</strong> Zuid: het Overasseltse Vennengebied en het Groesbeekse bos.<br />
Hierbij kun je denken aan project- en thema-excursies onder begeleiding van de boswachter of deskundige begeleider.<br />
Doelgroep: groep 3-8 primair onderwijs en leerjaar 1-6 voortgezet onderwijs.<br />
78<br />
Kosten<br />
Primair Onderwijs:<br />
excursies niet kosteloos. Dit geldt<br />
trouwens ook voor alle werkexcursies.<br />
Voortgezet onderwijs of algemeen<br />
publiek:<br />
kosten van excursies zijn<br />
afhankelijk van de gevraagde<br />
tijdsinvestering en de<br />
groepsgrootte.<br />
Reserveren<br />
Het is mogelijk telefonisch te<br />
reserveren en hierover afspraken<br />
te maken met SBB (minimaal 3<br />
weken van tevoren).<br />
Adres<br />
Staatsbosbeheer<br />
Beheerseenheid Gelderse Poort,<br />
Ooijse bandijk 36B / 6576 JE Ooij<br />
Contactpersoon: Boswachter VPR<br />
Gerrit van Scherrenburg<br />
Tel. 024-6632470<br />
G.Scherrenburg@staatsbosbeheer.nl<br />
Beheerseenheid Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
Zuid Donderbergweg 3 / 6611<br />
KL Overasselt Contactpersoon:<br />
Boswachter Corien Koreman<br />
Tel: 024-6221767<br />
C. Koreman@staatsbosbeheer.nl,<br />
Twiiter: @corienkoreman<br />
Weblog: www.rivierengebied.<br />
wordpress.com
PROJECT<br />
EXCURSIES<br />
PO 1 2<br />
3 4 5 6 7 8 VO<br />
Staasbosbeheer<br />
SBB 1 Gelderse Poort: Woordvoerders van de natuur Rijk van <strong>Nijmegen</strong> Noord<br />
Gelderse Poort: Doornik <strong>Natuur</strong>akkers & Bemmelse Waard (Park Lingezegen)<br />
Leerlingen worden woordvoerders gemaakt van een natuurgebied in hun schoolomgeving, zoals “Doornik<br />
<strong>Natuur</strong>akkers” en “Bemmelse Waard”. De leerlingen gaan reclame maken voor de belangrijke rol die de<br />
natuur in hun leven en directe leefomgeving speelt.<br />
Inleiding: in de klas aan de hand van een PowerPoint-presentatie. Leerlingen vormen groepjes rondom een<br />
onderwerp dat ze binnen de rijke planten- en dierenwereld verder willen ontdekken. De keuze in onderwerpen<br />
hangt samen met het seizoen en het bezochte gebied.<br />
Het veldbezoek bestaat uit en uitdagende en prikkelende struinexcursie. Daarna gaan de leerlingen met<br />
hun eigen onderzoekje aan de slag. Terug op school delen de leerlingen hun spannende belevenissen en<br />
ervaringen en werken deze verder uit.<br />
Afsluiting: ieder groepje verzorgt in<br />
de rol als woordvoerder op eigen<br />
wijze een originele prikkelende eindpresentatie.<br />
Ze delen hun belevenissen<br />
en ervaringen in de vorm van een<br />
verhaal, maquette, toneelstuk, collage<br />
e.d. met hun klas en het uitgenodigde<br />
publiek.<br />
Periode: mei t/m oktober. Uitvoerings-<br />
locaties: Diverse natuurgebieden binnen<br />
de Gelderse Poort. Het project wordt nu<br />
op 4 locaties binnen Park Lingezegen<br />
(tussen Arnhem en <strong>Nijmegen</strong>) uitgevoerd:<br />
Doornik <strong>Natuur</strong>akkers (Bemmel),<br />
Bemmelse waard (Bemmel),<br />
Schuytgraaf speelbos (Arnhem Zuid) en<br />
Waterrijk (Arnhem Zuid). Kosten: in overleg<br />
(zonder subsidie min.€ 50,- per klas).<br />
SBB 2 Gelderse Poort: Woordvoerders van de natuur Rijk van <strong>Nijmegen</strong> Noord<br />
Heggenlandschap: Doornik <strong>Natuur</strong>akkers (Park Lingezegen)<br />
Leerlingen worden woordvoerders gemaakt die reclame maken voor een heggenlandschap in hun omgeving.<br />
Bijvoorbeeld het natuurgebied “Doornik <strong>Natuur</strong>akkers” (bij Bemmel).<br />
Inleiding: in de klas aan de hand van een PowerPoint-presentatie en/of een filmpje. Leerlingen vormen<br />
groepjes rondom een onderwerp dat ze binnen de rijke planten- en dierenwereld verder willen ontdekken.<br />
De keuze in onderwerpen hangt samen met het seizoen en het gebied.<br />
Het veldbezoek start met een spannende struinexcursie in een heggenlandschap. Vervolgens gaan de<br />
leerlingen in kleine groepjes zelfstandig een gekozen onderwerp verder ontdekken. Terug op school verwerken<br />
en wisselen ze hun spannende belevenissen en ervaringen uit.<br />
Afsluiting: ieder groepje verzorgt in de rol als woordvoerder op eigen wijze een originele prikkelende<br />
eindpresentatie waarbij ze elkaars inzet beoordelen. Ze delen hun belevenissen met hun klas en het (uitgenodigde)<br />
publiek.<br />
De excursie kan naar wens worden uitgebreid met een boomplantdag, snoeidag, vlechtdag en deelname<br />
aan het volgsysteem “onze heg”. Binnen het volgsysteem “onze heg” houden deelnemende scholen bij hoe<br />
het de aangeplante, gelegde of gevlochten heggen vergaat.<br />
Periode: gehele jaar. Uitvoeringslocatie: Heggenlandschap<br />
Het project wordt nu (voorlopig) op 1 locatie uitgevoerd: Doornik <strong>Natuur</strong>akkers (Bemmel).<br />
Kosten: in overleg (zonder subsidie min. € 50,-per klas).<br />
79
Staatsbosbeheer<br />
80<br />
PROJECT<br />
EXCURSIES<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
VO<br />
SBB 3 Herfstkleuren in het bos Rijk van <strong>Nijmegen</strong> Zuid<br />
Paddenstoelen, mooi gekleurde blaadjes en heerlijke geuren: het is weer herfst! Leerlingen gaan op pad met<br />
de boswachter en ontdekken de geheimen van het herfstbos.<br />
Tijd: 9.30-11.30 uur . Periode: sept/okt 2012/2013, op aanvraag. Start: recreatieweide aan de Schietbaan / Ds Visscherlaan<br />
Groesbeek, vlabij de camping van Staatsbosbeheer.<br />
SBB 4 Zomer in de Vennen Rijk van <strong>Nijmegen</strong> Zuid<br />
In het Vennengebied bij Overasselt is veel spannends te beleven, zeker in het voorjaar. Leerlingen gaan mee<br />
met de boswachter. We luisteren naar gekwetter en gekwaak en gaan op zoek naar allerlei dieren in en bij<br />
het ven.<br />
Tijd: 9.30-11.30 uur. Periode: juli 2012/2013, op aanvraag. Start: parkeerplaats De Diervoort, St. Walrickweg.<br />
S BB 5 L ente in he t Bruisend B os Rijk van <strong>Nijmegen</strong> Zuid<br />
Zet je zintuigen op scherp! In het voorjaarsbos kun je weer volop voelen, horen, ruiken en zien. In het<br />
Kraaijendal gaan de leerlingen samen met de boswachter op onderzoek. Hoeveel vogels kun je horen en wat<br />
groeit er allemaal? Misschien zie jij wel een ree of konijn!<br />
Tijd: 09.30-11.30 uur. Periode: juni 2012/2013, op aanvraag. Start: parkeerplaats Maldense Baan/Biesseltse Baan.<br />
PO 1 2<br />
3 4 5 6 7 8 VO<br />
Rijk van <strong>Nijmegen</strong> Noord<br />
SSBB 6 Grote grazers en bever excursie Millingerwaard /Gelderse Poort<br />
Tijdens deze avontuurlijke struintocht gaan we op zoek naar sporen van allerlei soorten dieren. Als we geluk<br />
hebben zien we een kudde Konikpaarden of Gallowayrunderen. Ook zullen we kijken waar de<br />
bever leeft.<br />
Periode: in principe het hele jaar. Op aanvraag.<br />
S BB 7 W ildernisexc ur sie Groenlanden / Gelder se Poor t Rijk van <strong>Nijmegen</strong> Noor d<br />
Een verrassende struintocht door het leefgebied van grote grazers en kriskras langs de sporen van<br />
verschillende wilde dieren (ook door delen die normaal niet toegankelijk zijn). Goede wandelschoenen/<br />
laarzen zijn een must!<br />
Periode: in principe het hele jaar. Op aanvraag.<br />
S BB 8 Zwe ten op de D uivel sb er g / Gelder se Poor t Rijk van <strong>Nijmegen</strong> Noor d<br />
Behoorlijk sterk klimmen en dalen wordt beloond met schitterende uitzichten en een indrukwekkende<br />
natuur. De boswachter vertelt over de cultuurgeschiedenis en het huidige beheer. En vergeet vooral uw<br />
bergschoenen niet!<br />
Periode: in principe het hele jaar. Op aanvraag.<br />
SBB 9 Struinen door de Stadswaard / Gelderse Poort Rijk van <strong>Nijmegen</strong> Noord<br />
U zult verbaasd staan hoe divers de natuur zo vlakbij de stad <strong>Nijmegen</strong> is. We volgen de paadjes van de<br />
grote grazers en volgen zo een avontuurlijke route. Er is veel interessants te vertellen over de Konikpaarden<br />
en Galloways, en de overige planten dieren en vogels die er leven. Als het seizoen het toelaat zullen we ook<br />
de Oude Waal aandoen. Bel gerust als u vragen heeft.<br />
Periode: in principe het hele jaar. Op aanvraag bij <strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong>, tel. 024-3297070
PROJECT<br />
EXCURSIES<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
Staatsbosbeheer<br />
S BB 10 Handen uit de mouwen! Rijk van <strong>Nijmegen</strong> Zuid<br />
Op heideterreintjes en de verbindingszones helpen leerlingen de boswachter kleine boompjes weg te halen,<br />
anders verdwijnt de heide en ook bijzondere dieren zoals de zandhagedis. Help jij ook mee?<br />
Tijd: van 9.00-11.30 uur. Periode: oktober 2011, op aanvraag. Start: parkeerplaats Camping de But Groesbeek.<br />
S BB 11 S p euren naar sp oren Rijk van <strong>Nijmegen</strong> Zuid<br />
Met warme kleren aan is het ook in de winter heel spannend. Waar zijn alle dieren eigenlijk en hoe komen<br />
ze de winter door? En kun jij hun sporen vinden? De boswachter vertelt en laat zien hoe je deze sporen kunt<br />
ontdekken. En misschien ligt er sneeuw en zien we pootafdrukken!<br />
Tijd: 9.30-11.30 uur. Periode: december en januari 2012/2013, op aanvraag Start: parkeerplaats Maldense Baan /<br />
Biesseltse Baan.<br />
S BB 12 L ente in he t Bruisend B os Rijk van <strong>Nijmegen</strong> Zuid<br />
In het voorjaarsbos kun je weer volop voelen, horen, ruiken en zien. Zet je zintuigen op scherp! In het<br />
Kraaijendal gaan leerlingen met de boswachter op onderzoek: Hoeveel vogels kun je horen en wat groeit er<br />
allemaal? Misschien zie jij wel een ree of konijn!<br />
Tijdsduur: 1,5 á 2 uur, van 9.30-11.30 uur. Periode: mei 2012/2013, op aanvraag. Start: parkeerplaats Maldense<br />
Baan / Biesseltse Baan.<br />
SBB 13 T hema - exc ur sies Vennengebied Rijk van <strong>Nijmegen</strong> Zuid<br />
Heb je zelf een thema voor een excursie bedacht? In overleg kan dat samen met de boswachter georganiseerd<br />
worden. Denk bijvoorbeeld aan waterbeestjes zoeken of op bezoek bij de schaapskudde.<br />
Tijdsduur: 1,5 uur. Periode: elk seizoen, datum in overleg. Start: locatie nader af te spreken.<br />
81
Wie zijn wij<br />
Stichting Educatieve <strong>Natuur</strong>tuin Goffert (SENG) biedt scholen in <strong>Nijmegen</strong> de mogelijkheid om in hun landschapstuin<br />
attractieve buitenlessen te volgen, met een lesaanbod voor elk groepsniveau. Daarmee wil zij verwondering<br />
en respect voor de natuur opwekken. Voor haar activiteiten heeft de SENG vanaf 1984 een tuin in haar beheer<br />
met verschillende biotopen. Door specifieke beheermaatregelen worden deze natuurlijke vegetaties, die herkenbaar<br />
zijn als 10 landschapstypen uit het Rijk van <strong>Nijmegen</strong>, in stand gehouden.<br />
Wat bieden wij scholen<br />
Het lesmateriaal bestaat uit (digitaal aangeleverde) lesbrieven, met daaraan gekoppeld een buitenles. Deze<br />
buitenlessen zijn sterk gericht op zintuiglijk ervaren.<br />
Aanbod:<br />
PO regulier:<br />
• Thema’s Groep 1-4: seizoenen, bijen<br />
• Thema’s Groep 5-6: seizoenen, water, bijen, insecten, akkerles<br />
• Thema’s Groep 7-8: water, bodem, compost en akkerles<br />
Speciaal Onderwijs:<br />
• Thema’s groep 1-4: seizoenen, m.n. Herfst<br />
• Thema’s groep 5-8: water, insecten<br />
82<br />
Kosten<br />
Voor Nijmeegse scholen zijn er<br />
geen kosten.<br />
Deze worden gedragen door de<br />
Gemeentelijke Declaratieregeling<br />
(zie blz. 4).<br />
Voor scholen buiten <strong>Nijmegen</strong>:<br />
* Tuinbezoek per leerling € 0,73.<br />
Minimaal € 7,30 per bezoek<br />
van een groep leerlingen.<br />
* Bij aanvraag van schriftelijk<br />
materiaal door scholen brengen<br />
we kopieer- en verzendkosten<br />
in rekening.<br />
Reserveren<br />
Inlichtingen, aanvragen en<br />
reserveringen:<br />
telefonisch, per mail of<br />
schriftelijk via de<br />
educatiemedewerkers.<br />
Adres<br />
Foto: Dennis Nova<br />
Stichting Educatieve <strong>Natuur</strong>tuin<br />
Goffert<br />
Goffertweg 19<br />
6532AA <strong>Nijmegen</strong><br />
Tel: 024-3541729<br />
info@natuurtuingoffert.nl<br />
www.natuurtuingoffert.nl
EXCURSIES<br />
Educatieve <strong>Natuur</strong>tuin Goffert<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 SO VO<br />
SENG 1 Herfstles: Het eekhoornpad<br />
De kinderen ontdekken zintuiglijk allerlei herfstverschijnselen door in de huid van de eekhoorn te kruipen.<br />
Tijdsduur: 60 minuten. Periode: half september – half november.<br />
SENG 2 Lenteles: Konijnensnuffelpad<br />
De kinderen ontdekken zintuiglijk allerlei lenteverschijnselen door zich voor te stellen dat ze jonge<br />
konijnen zijn.<br />
Tijdsduur: 60 minuten. Periode: begin april – half mei.<br />
SENG 3 Zomerles: Kauw leert vliegenpad<br />
De kinderen ontdekken zintuiglijk allerlei zomerverschijnselen door zich in te beelden dat ze als een kauw<br />
door de tuin kunnen vliegen.<br />
Tijdsduur: 60 minuten. Periode: half mei – juli.<br />
SENG 4 Bijen: Bijenrollenspel<br />
De kinderen leren spelenderwijs hoe het leven van een bijenvolk in elkaar zit door de verschillende<br />
bewoners uit te beelden.<br />
Tijdsduur: 90 minuten.<br />
83
84<br />
EXCURSIES<br />
Educatieve <strong>Natuur</strong>tuin Goffert<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 SO VO<br />
SENG 5 Herfstles: Afbreken, opruimen en wegwezen<br />
Aan de hand van verschillende bomen in herfsttooi en hun directe omgeving gaan de kinderen de<br />
verschillen en overeenkomsten onderzoeken en vastleggen in een herfstrapport.<br />
Tijdsduur: 60 minuten. Periode: half september – half november.<br />
SENG 6 Lenteles: De Groene Kracht<br />
Aan de hand van verschillende bomen in lentestemming en hun directe omgeving gaan de kinderen de<br />
verschillen en overeenkomsten onderzoeken en vastleggen in een lenterapport.<br />
Tijdsduur: 60 minuten. Periode: begin april – half mei.<br />
SENG 7 Zomerles: Lokken en verleiden<br />
Aan de hand van verschillende bomen in zomerpracht en hun directe omgeving gaan de kinderen de<br />
verschillen en overeenkomsten onderzoeken en vastleggen in een zomerrapport.<br />
Tijdsduur: 60 minuten. Periode: half mei - juli.<br />
SENG 8 Water: Wateronderzoek 2<br />
De kinderen leren hoe waterdieren zijn aangepast aan het leven in het water. In de natuurtuin gaan ze zelf<br />
schepnetten en de beestjes onderzoeken.<br />
Tijdsduur: 60 minuten. Periode: mei-juni-juli-september.<br />
SENG 9 Insecten: Insectenpad<br />
De kinderen leren hoe insecten eruit zien. In de natuurtuin gaan ze zelf insecten en andere kleine dieren<br />
vangen en onderzoeken waar ze voorkomen en waarom.<br />
Tijdsduur: 60 minuten. Periode: mei-juni-juli-september.<br />
SENG 10 Voedsel: Je weet niet wat je eet<br />
Aan de hand van een aantal proefopdrachten leren kinderen dat hun voedsel niet in een fabriek wordt<br />
gemaakt maar op akkers groeit en met zorg verbouwd wordt om te eten.<br />
Tijdsduur: 60 minuten. Periode: juli-september.<br />
EXCURSIES<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7<br />
8 SO<br />
SENG 11 Bodem/Compostles<br />
De leerlingen onderzoeken de bodemstructuur en de ontwikkeling in een composthoop aan de hand van<br />
een aantal proeven.<br />
Tijdsduur: 60 minuten. Periode: mei-juni-juli-september-oktober.<br />
SENG 12 Water: Wateronderzoek 3<br />
De leerlingen onderzoeken het verband tussen de waterkwaliteit en de planten en dieren, die in het water<br />
voorkomen en leggen hun bevindingen vast in een waterrapport.<br />
Tijdsduur: 60 minuten. Periode: mei-juni-juli-september.<br />
VO
EXCURSIES<br />
PO SO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
Educatieve <strong>Natuur</strong>tuin Goffert<br />
SENG 13 Herfst: Hoe komen dieren de winter door<br />
De kinderen kijken naar herfstverschijnselen en leren praktisch hoe verschillende dieren hun voedsel<br />
verzamelen om de winter door te komen.<br />
Tijdsduur: 60 minuten. Periode: half september – half november.<br />
SENG 14 Voedsel: Je weet niet wat je eet<br />
De kinderen leren door middel van een aantal proefopdrachten waar hun eten vandaan komt.<br />
Tijdsduur: 60 minuten. Periode: juli-september.<br />
VO<br />
Foto: Dennis Nova<br />
85
Wie zijn wij<br />
Projecten ontwikkelen en regisseren waarin duurzaamheid voorop staat. Beleid vertalen naar beweging.<br />
Mensen betrekken en laten meedoen. Dat doet SOM <strong>Nijmegen</strong>. Bedrijven, overheden en<br />
onderwijsinstellingen kloppen bij SOM <strong>Nijmegen</strong> aan, omdat ze met burgers, jongeren of kinderen een doel<br />
willen bereiken. SOM <strong>Nijmegen</strong> brengt de juiste partijen bij elkaar en laat ze samenwerken. Het is wat we al<br />
vijfentwintig jaar doen, en goed kunnen. En we doen méér.<br />
Ontwikkelen & regisseren<br />
We ontwikkelen en regisseren ook onze eigen projecten. We zijn<br />
nieuwsgierig naar wat er leeft in de wereld om ons heen. Waar is<br />
behoefte aan? Hoe kunnen we mensen bij die wereld betrekken?<br />
Waar zijn ze? En hoe bereik je ze? We ontwikkelen concepten en<br />
zoeken partners om deze uit te voeren. In onze projecten staan<br />
drie aspecten centraal: educatie, participatie en communicatie.<br />
Het zwaartepunt ligt in elk project op een ander aspect. Soms zet<br />
je lesmateriaal in, terwijl voor een ander project een participatiemethode<br />
voor de hand ligt. Communicatie vinden we belangrijk.<br />
We stemmen onze communicatiemiddelen af op de ontvanger. Dus<br />
soms kiezen we voor sociale media, filmpjes en een website, en<br />
soms gebruiken we folders, nieuwsbrieven of brochures.<br />
86<br />
Kosten<br />
Het lesmateriaal wordt gratis of<br />
tegen een kleine vergoeding ter<br />
beschikking gesteld.<br />
Wat bieden wij scholen<br />
Lesmateriaal rond thema’s als<br />
energie, klimaat, lucht, de bodem,<br />
verkeer e.d.<br />
Reserveren<br />
Niet van toepassing aangezien<br />
scholen eigenaar worden van het<br />
lesmateriaal.<br />
Adres<br />
SOM <strong>Nijmegen</strong><br />
Burchtstraat 126<br />
6511 RK <strong>Nijmegen</strong><br />
Tel: 024-3789206<br />
info@somnijmegen.nl<br />
www.somnijmegen.nl
LESPAKKETTEN TENTOONSTELLINGEN<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
SOM 1 Bodem.nu!<br />
Een lespakket waarbij leerlingen op een positieve manier in aanraking komen met de bodem<br />
(www.bodem.nu). Te bestellen via www.veldwerkwinkel.nl.<br />
Kosten: € 40,50,- inclusief verzendkosten.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
SOM 2 Proefwaterpakket<br />
Een lespakket over drinkwater, drinkwatervoorziening en bewust omgaan met water.<br />
CD-rom met lesmateriaal en handleiding voor het samenstellen van de leskist. Kosten € 400,-.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
SOM 3 Dorstlessen<br />
Een lespakket over drinkwater, drinkwatervoorziening en bewust omgaan met water.<br />
CD-rom met lesmateriaal en handleiding voor het samenstellen van de leskist. Kosten € 400,-.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
VO<br />
VO<br />
VO<br />
VO<br />
SOM <strong>Nijmegen</strong><br />
SOM 4 De Gouden Engel<br />
Lespakket waarbij kinderen zich verdiepen in de legende van de Gouden Engel. Met authentiek<br />
museummateriaal.<br />
Kosten: € 40,- per klas excl. museumtickets. Bestellen/reserveren: Museum Het Valkhof, tel. 024-3608805.<br />
PO VO 1 2<br />
3 4 5 6<br />
SOM 5 Schone Lucht <strong>Nijmegen</strong><br />
Een lespakket over de luchtkwaliteit in <strong>Nijmegen</strong>: 5 Basislessen met huiswerkopdrachten, en keuzelessen.<br />
Niveau: 4 HAVO/ 5 VWO. Ook inzetbaar voor profielwerkstuk of bij een klimaatproject. Kosten: geen.<br />
87
88<br />
Kosten<br />
Wie zijn wij<br />
De Stichting Stedenband <strong>Nijmegen</strong>-Masaya (SSNM) geeft invulling aan de vriendschapsband<br />
tussen deze twee steden. Masaya ligt in Nicaragua, een van de armste landen van Latijns-<br />
Amerika. Sinds 1984 bestaan er veel verschillende contacten en vormen van samenwerking<br />
tussen burgers, scholen, bedrijven, maatschappelijke organisaties en gemeentelijke instellingen<br />
in <strong>Nijmegen</strong> en Masaya. In Masaya ondersteunt de SSNM projecten op verschillende<br />
gebieden, voornamelijk gericht op het stimuleren van lokale economische ontwikkeling, het<br />
bevorderen van onderwijsdeelname en een gezonde leefomgeving. Deze thema’s sluiten aan<br />
bij verschillende Millenniumdoelen, afspraken vastgesteld door de Verenigde Naties om de<br />
armoede en andere problemen in de wereld op te lossen. Door een concrete blik te bieden<br />
op het leven in Masaya krijgt de Nijmeegse bevolking inzicht in armoede en milieuproblemen<br />
en onze rol daarin. De SSNM wil burgers op deze manier de kennis geven om actief mee te<br />
werken aan duurzame ontwikkeling.<br />
Wat bieden wij scholen<br />
Concreet bieden wij scholen<br />
het lespakket ‘Mano a mano’,<br />
een pakket bestaande uit vier<br />
rijkgevulde leskisten voor<br />
de hoogste klassen van het<br />
basisonderwijs. Als aanvulling<br />
op het lespakket bieden<br />
we in overleg gastlessen en<br />
workshops over verschillende<br />
thema’s. Verder bieden we<br />
ondersteuning bij contacten en<br />
uitwisselingen met Masayaanse<br />
scholen, bijvoorbeeld via<br />
vriendenboekjes.<br />
Het lenen van de leskisten is<br />
gratis. Kosten voor aanvullende<br />
activiteiten in overleg.<br />
Reserveren<br />
Telefonisch of schriftelijk.<br />
Adres<br />
SSNM<br />
St. Stevenskerkhof 30<br />
6511 VZ <strong>Nijmegen</strong><br />
Tel: 024-3605491<br />
info@ssnm.nl<br />
www.ssnm.nl
LESKISTEN<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
Stichting Stedenband <strong>Nijmegen</strong> Masaya<br />
SSNM 1 Masaya leskist Fiesta!<br />
Leer het leven van kinderen in Masaya kennen a.d.h.v het thema cultuur. Onderwerpen: maskers, muziek,<br />
feesten & rituelen. Via verschillende werkvormen maken de leerlingen kennis met cultuurverschillen en<br />
mondiale onderwerpen. Er is speciale aandacht voor de Millenniumdoelen van de VN.<br />
Periode: hele jaar.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
SSNM 2 Masaya leskist Mombacho<br />
Leer het leven van kinderen in Masaya kennen a.d.h.v. het thema natuur. Onderwerpen: vulkanen, flora &<br />
fauna, natuurlijke omgeving. Via verschillende werkvormen maken de leerlingen kennis met de Nicaraguaanse<br />
natuur en mondiale onderwerpen. Er is speciale aandacht voor de Millenniumdoelen van de VN.<br />
Periode: hele jaar.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
SSNM 3 Masaya leskist Que buscas?<br />
Leer het leven van kinderen in Masaya kennen a.d.h.v. het thema eten & spelen. Onderwerpen: vrije tijd, de<br />
markt en eten. Via verschillende werkvormen leren de leerlingen over verschillen met<br />
leeftijdsgenootjes in een ontwikkelingsland. Er is speciale aandacht voor de Millenniumdoelen van de VN.<br />
Periode: hele jaar.<br />
PO 1 2<br />
3 4 5 6 7 8<br />
SSNM 4 Masaya leskist El Futuro<br />
Leer het leven van kinderen in Masaya kennen a.d.h.v. het thema wonen, werken & leren. Onderwerpen:<br />
leefomgeving, onderwijs en toekomstdromen. Via verschillende werkvormen leren de leerlingen over<br />
verschillen in mogelijkheden en toekomst met leeftijdsgenootjes in een ontwikkelingsland. Er is speciale<br />
aandacht voor de Millenniumdoelen van de VN.<br />
Periode: hele jaar.<br />
89
Wie zijn wij<br />
Wij zijn het Technisch Creatief Centrum <strong>Nijmegen</strong> (TCCN).<br />
Wat bieden wij scholen<br />
De activiteiten voor basisscholen van het Technisch Creatief Centrum<br />
<strong>Nijmegen</strong> (TCCN) zijn verhuisd naar het Technovium aan de<br />
Heyendaalse weg 98. Wij werken sinds een jaar op schoolgebied<br />
samen met het Junior Technovium. We zijn er trots op te kunnen<br />
vermelden dat we alle basisscholen van <strong>Nijmegen</strong> en omgeving<br />
kunnen ontvangen in een gloednieuw techniek-ontdeklokaal<br />
in het Technovium met veel nieuwe mogelijkheden: onderzoekend<br />
en ontdekkend leren krijgen in onze technieklessen een<br />
steeds belangrijkere rol. Naast het maken van leuke werkstukjes<br />
hebben we een ruim aanbod m.b.t. “science for kids”: dit zijn<br />
activiteiten waarbij kinderen verschijnselen uit hun dagelijkse<br />
omgeving -zoals licht, waarnemen en elektriciteit- gaan onderzoeken.<br />
In ons Kinderlab kunnen leerlingen leuke en leerzame<br />
proefjes uitvoeren.<br />
90<br />
Kosten<br />
€ 100,- per klas.<br />
Reserveren<br />
Via onze website www.tccn.info.<br />
Meer informatie 024-8904303 of<br />
mobiel 06-47038620.<br />
Adres<br />
TCCN Technovium,<br />
Heyendaalse weg 98<br />
6525 EE <strong>Nijmegen</strong><br />
Tel: 024-8904303<br />
www.tccn.info
WERKSTUKKEN MAKEN<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
ONTDEKACTIVITEITEN<br />
Technisch Creatief Centrum <strong>Nijmegen</strong><br />
TCCN 1 Het maken van een werkstuk<br />
Memoklem Een werkstuk van hout,waarbij kinderen kunnen figuurzagen (groep 3).<br />
Verend figuur Een werkstukje van hout, waarbij kinderen kunnen figuurzagen (groep 3).<br />
Zwevende paperclip Een werkstukje van hout, waarbij de kinderen informatie krijgen over<br />
magneten (groep 4-5).<br />
Windklokje Een werkstukje van hout en metaal, waarbij de kinderen leren meten. Aan te vullen met<br />
informatie over het geluid (groep 4-5).<br />
Tol Een werkstukje van hout waarbij de kinderen kunnen figuurzagen en informatie krijgen<br />
over het mengen van kleuren. Of het ontstaan van een illusie (groep 3-5).<br />
Electrospel Een elektronicawerkstuk, waarbij de kinderen een stroomkring leren maken (groep 3-5).<br />
Raderboot Een werkstuk van hout, waarbij kinderen leren timmeren en ontdekken hoe dit bootje<br />
vaart. Aan te vullen met informatie over energie besparen,beweging en milieu<br />
(groep 4-8).<br />
Tekendoos Een werkstukje van hout, waarbij de kinderen leren timmeren en meten (groep 6-8).<br />
Periscoop Een werkstuk van hout, waarbij kinderen leren timmeren en ontdekken wat je met een<br />
periscoop kunt doen. Aan te vullen met informatie over lichtwerking (groep 6-8).<br />
Deinende vlinder Een werkstukje van metaal, waarbij kinderen ontdekken wat een zwaartepunt is<br />
(groep 6-8).<br />
Zenuwspiraal Een elektronicawerkstuk, waarbij de kinderen een leuk spel maken en een stroomkring<br />
leren maken (groep 6-8).<br />
Fiets van lasdraad Een werkstuk van metaal, waarbij kinderen metaal leren buigen en knippen en leren<br />
solderen (groep 8).<br />
Stoombootje Een werkstuk van metaal, waarbij kinderen leren dat stoom het bootje voortstuwt<br />
(groep 8).<br />
WERKSTUKKEN MAKEN<br />
PO 1 2<br />
3 4 5 6 7 8<br />
ONTDEKACTIVITEITEN<br />
TCCN 2 Ontdekactiviteiten<br />
Zintuigen Een ontdekactiviteit waarbij kinderen alles leren over zintuigen (groep 2-6).<br />
Waarnemen Een ontdekactiviteit waarbij kinderen alles leren over waarnemen en leuke illusies maken<br />
(groep 4-8).<br />
Magie Een ontdekactiviteit waarbij de kinderen alles leren over Magiërs en Illusionisten<br />
(groep 5-7).<br />
Lucht Een ontdekactiviteit waarbij kinderen alles leren over lucht (groep 5-8).<br />
Crimelab Een ontdekactiviteit waarbij kinderen echte speurders zijn (groep 7-8).<br />
Gebruik je hersens Een ontdekactiviteit waarbij kinderen logische problemen leren<br />
oplossen en een leuke puzzel maken (groep 7-8).<br />
Electriciteit 2 Een ontdekactiviteit waarbij kinderen het verschijnsel elektromagnetisme leren kennen<br />
(groep 8).<br />
Magnetisme Een ontdekactiviteit waarbij de kinderen alles leren over magnetisme (groep 5-8).<br />
91
Wie zijn wij<br />
Het informatiecentrum/bezoekerscentrum Nederlands<br />
Cultuurlandschap richt zich op een mooi en<br />
natuurrijk agrarisch landschap onder het motto:<br />
“Een mooi landschap houd je niet verborgen voor<br />
dieren en planten”. Tweederde van Nederland is<br />
nog agrarisch landschap, kaal en veel prikkeldraad.<br />
Een grondige opknapbeurt van dit boerenlandschap<br />
kan het uitsterven van veel planten en dieren<br />
voorkomen. Door het herstel van de groene en<br />
blauwe lijnen in dit landschap, denk hierbij aan<br />
onder meer heggen, houtwallen en sloten, zullen<br />
veel soorten weer algemeen worden in Nederland.<br />
Bovendien zal een dergelijk herstel veel nieuwe<br />
mogelijkheden voor recreatie bieden. Een mooi<br />
boerenlandschap leent zich bij uitstek om te<br />
wandelen, fietsen en kanoën.<br />
Wat bieden wij scholen<br />
Het Informatiecentrum Nederlands Cultuurlandschap<br />
richt zich vooral op doelgroepen uit het werkveld.<br />
Daarnaast ontvangt zij onder meer schoolklassen.<br />
Diensten:<br />
• Rondleidingen in het informatiecentrum, zowel voor het algemene publiek als voor specifieke doelgroepen.<br />
• Voorlichting d.m.v. folders, lezingen en publicaties in diverse media.<br />
92<br />
Kosten<br />
Voor Nijmeegse scholen zijn<br />
er geen kosten. Deze worden<br />
gedragen door de Gemeentelijke<br />
Declaratieregeling (zie blz. 4).<br />
Rondleiding:<br />
* Kinderen € 2,50<br />
* Volwassenen € 5,-<br />
Lespakket: in bruikleen (gratis).<br />
Reserveren<br />
Telefonisch of schriftelijk.<br />
Adres<br />
Informatiecentrum Nederlands<br />
Cultuurlandschap<br />
Rijksstraatweg 174<br />
6573 DG Beek-Ubbergen<br />
Tel: 024-6842294<br />
www.nederlandscultuurlandschap.nl<br />
info@nederlandscultuurlandschap.nl
EXCURSIES<br />
LESPAKKETTEN<br />
Vereniging Nederlands Cultuurlandschap<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6<br />
VE<br />
VNC 1 Rondleiding<br />
Bezoek aan de permanente tentoonstelling over het cultuurlandschap met planten en dieren en het<br />
bekijken van het Madurodam van het landschap, elf miniatuurtuinen. De das, boomkikker en het<br />
boerenslootleven zijn te zien.<br />
Tijdsduur: 1 uur: 1 à 1,5 uur. Alleen woensdagochtend vanaf 10.00 uur mogelijk, uitgezonderd feestdagen.<br />
EXCURSIES<br />
LESPAKKETTEN<br />
PO 1 2<br />
3 4 5 6 7 8<br />
VNC 2 Lespakket ‘Landschap’<br />
Wat is mooi landschap en waarom vinden we dat mooi? Klassikale behandeling van het begrip<br />
’landschap’. Een avontuurlijke fotopresentatie (‘ballonvlucht over Nederland’) over de verscheidenheid aan<br />
landschappen en een rollenspel verduidelijken de belangen die er zoal spelen bij de totstandkoming van<br />
ons landschap.<br />
93
Wie zijn wij<br />
De Witte Molen is in de verre omtrek van <strong>Nijmegen</strong> de enige<br />
molen die nog dagelijks in bedrijf is. Er worden<br />
biologische granen tot meel verwerkt. Daarbij wordt zoveel<br />
mogelijk gebruik gemaakt van windkracht.<br />
Wat bieden wij scholen<br />
Tijdens het bezoek aan de molen wordt het gehele proces van<br />
ontvangst van graan, intern transport,<br />
bevochtigen van tarwe, pletten, malen, zeven tot bloem,<br />
mengen en afzakken aanschouwelijk gemaakt en<br />
uitgelegd. De molenaar vertelt kort wat over de geschiedenis.<br />
Bij het op de wind zetten van de kap met wieken mogen de<br />
kinderen helpen. Dit vormt samen met het opzeilen en het<br />
op- en neerluien van zakken graan resp. meel het meest<br />
spectaculaire onderdeel van de rondleiding. Als voorbereiding<br />
kan er op aanvraag een gratis lesschrift, een buitenaanzicht en<br />
een doorsnede tekening toegestuurd worden. Omdat we<br />
maximaal 15 kinderen met bijv. 3 of 4 begeleiders kunnen<br />
ontvangen en een klas dus meestal in tweeën gedeeld moet<br />
worden, is er de mogelijkheid geschapen dat de ene helft de<br />
molen bezoekt en de andere helft de naburige kinderboerderij<br />
en vervolgens wisselt. De diepgang van de rondleiding wordt<br />
aangepast aan de leeftijd.<br />
94<br />
Kosten<br />
Deelname aan de excursie kost<br />
€ 1,35 per persoon, zowel voor<br />
leerlingen als begeleiders (max. 19<br />
personen), excl. 19% btw.<br />
Reserveren<br />
Direct bij de molen.<br />
Telefonisch van dinsdag t/m<br />
vrijdag van 9.00-17.00 uur of via<br />
info@dewittemolen.eu<br />
Adres<br />
De Witte Molen<br />
Bezoek en postadres:<br />
Looimolenweg 17<br />
6542 JN <strong>Nijmegen</strong><br />
Tel: 024-3781843<br />
info@dewittemolen.eu<br />
Contactpersoon:<br />
Douwe Weima
EXCURSIES<br />
BROCHURES<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6 VE<br />
De witte molen<br />
WMO1<br />
De excursie bestaat uit een rondleiding door de molen en geeft inzicht in het productieproces (van graan<br />
tot meel).<br />
Tijdsduur: ongeveer 45 minuten. Locatie: Looimolenweg 17 <strong>Nijmegen</strong>.<br />
EXCURSIES<br />
BROCHURES<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6 VE<br />
WMO 2<br />
* Geschiedenis van de witte molen <strong>Nijmegen</strong> 1760-heden’<br />
* Diverse broodreceptenboekjes<br />
* Lesschrift<br />
* Buitenaanzicht en doorsnede tekening<br />
95
Wie zijn wij<br />
Waterschap Rivierenland is een overheidsorganisatie (te vergelijken met een gemeente) met slechts één taak:<br />
waterbeheer. Dat klinkt eenvoudig, maar het is veelomvattend. Het betekent dat we in het gehele rivierengebied<br />
o.a. zorgen voor:<br />
• veilige rivierdijken en boezemkaden;<br />
• schoon oppervlaktewater;<br />
• voldoende water in sloten, plassen, singels, kanalen, wateringen en de kleinere rivieren;<br />
• dat het afvalwater dat afkomstig is van particulieren en bedrijven weer wordt schoongemaakt;<br />
• het beheren van vaarwegen in ons beheergebied;<br />
• het bestrijden van muskus- en beverratten<br />
96<br />
Kosten<br />
In principe rekent het waterschap<br />
geen kosten voor haar educatieve<br />
aanbod.<br />
Wat bieden wij scholen<br />
Excursies<br />
In het gehele gebied van het waterschap bieden wij scholen gratis<br />
excursies aan naar rioolwaterzuiveringsinstallaties, gemalen en<br />
tentoonstellingen en naar ons kantoorgebouw. Deze excursies<br />
worden begeleid door rondleiders van het waterschap.<br />
Gastlessen<br />
Sinds 2010 kunnen scholen een gastles boeken bij het waterschap.<br />
Deze gaslessen worden in de klas gegeven door Waterwachters.<br />
Een gastles kan zich deels buiten afspelen, bijvoorbeeld wanneer<br />
kinderen een dijk gaan inspecteren.<br />
Veldwerklessen<br />
Samen met een deskundige van het waterschap kunnen kinderen<br />
waterkwaliteitsonderzoek doen aan de slootkant.<br />
De waterkoffer<br />
Ter ondersteuning van waterprojecten, bevat de waterkoffer<br />
verschillende lespakketten, lessuggesties, boeken, dvd’s en allerlei<br />
wetenswaardigheden over water.<br />
Een educatieve website<br />
De welbekende stripfiguur Droppie Water betrekt kinderen op alle<br />
niveaus van het BO bij alle aspecten van water.<br />
Reserveren<br />
Reserveringen kunnen minimaal<br />
3 weken tevoren geboekt worden<br />
via:<br />
www.waterschaprivierenland.nl.<br />
Adres<br />
Waterschap Rivierenland<br />
Postbus 599,<br />
4000 AN Tiel.<br />
Contactpersoon:<br />
Educatieadviseur<br />
Albert van de Graaff.<br />
Tel: 0344-649168.<br />
a.vande.graaff@wsrl.nl
GASTLESSEN EXCURSIES<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
Waterschap Rivierenland<br />
LESKOFFERS VELDLES WEBSITE<br />
VO<br />
WSRL 1 De Waterwachter<br />
Een stoere ‘waterwachter’, een gastdocent van het waterschap verzorgt een algemene introductieles over<br />
water en waterschap bij u op school. De les bevat een quiz en er worden diverse proefjes gedaan.<br />
Na afloop ontvangt de docent een watermenukaart waaruit een keuze kan worden gemaakt voor een<br />
vervolgactiviteit buiten de school.<br />
Tijd: 60 minuten. Periode: hele jaar door. Locatie: in de klas. Gratis.<br />
GASTLESSEN EXCURSIES<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
LESKOFFERS VELDLES WEBSITE<br />
VO<br />
WSRL 2 Droppie als dijkwacht<br />
Na een inleiding in de klas over het belang van sterke en veilige dijken, gaan de leerlingen als echte<br />
dijkwachten een nabijgelegen dijk inspecteren. Ze krijgen daartoe een dijkwachthesje, een verrekijker en<br />
een logboek mee. De les wordt in de klas afgesloten met een eindopdracht.<br />
Tijd: 60-90 min. Periode: hele jaar. Locatie: op de dijk in de omgeving van de school. Begeleiding door gastdocent<br />
waterschap. Gratis.<br />
GASTLESSEN EXCURSIES<br />
PO 1 2 3 4 5<br />
6 7 8<br />
WSRL 3 Rivierenlands Klimaat (vervolg op Sarah’s wereld)<br />
Duurzaamheid en energieverbruik staan centraal tijdens deze excursie in het CO2 neutrale<br />
kantoorgebouw van het waterschap. Het grondwater koelt het gebouw in de zomer en verwarmt het in de<br />
winter. Hoe werkt dat? De leerlingen bouwen zelf een waterrad van karton en doen een duurzame<br />
waterwens waarmee een prijs gewonnen kan worden.<br />
Locatie: Tiel. Binnen en buiten. Duur: 90 min. Begeleiding door rondleiders waterschap. Gratis.<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO<br />
LESKOFFERS VELDLES WEBSITE<br />
VO<br />
WSRL 4 Excursie naar het stoomgemaal ‘De Tuut’<br />
Kennismaking met de techniek van een echt stoomgemaal. Omvat ook een korte wandeling over de dijk<br />
zodat de relatie tussen gemaal en polder duidelijk wordt.<br />
Groep 7-8. Tijd: 90 min. Periode: hele jaar. Locatie: Appeltern. Begeleiding door rondleiders van De Tuut en het<br />
waterschap. Gratis.<br />
WSRL 5 Excursie ‘de Waterwasmachine’<br />
Hoe maak je vies rioolwater in een halve dag zo schoon dat het weer de natuur in kan? Het principe is<br />
simpel: Voorwas, hoofdwas en spoelen. Het wasmiddel: miljarden bacteriën en flink wat zuurstof.<br />
Tijd: 90 min. Periode: hele jaar. Locaties: Arnhem, <strong>Nijmegen</strong>, Tiel, Geldermalsen, Leerdam, Vianen, Sleeuwijk,<br />
Sliedrecht, Druten en Zaltbommel. Gratis.<br />
97
Waterschap Rivierenland<br />
98<br />
GASTLESSEN EXCURSIES<br />
LESKOFFERS VELDLES WEBSITE<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8 VO 1 2 3 4 5 6<br />
WSRL 6 ‘Hoe houden we het droog?’<br />
In het streekcentrum Liesveld bevindt zich een permanente expositie over rivieren, dijken en wateroverlast.<br />
Tijdens een speurtocht ontdekken leerlingen het geheim van een schatkist die werd gevonden bij de<br />
dijkverbetering in dit gebied.<br />
Periode: apr-okt. Duur: 60-90 min. Locatie: Groot-Ammers. Binnen en buiten. Begeleiding door rondleider waterschap.<br />
Gratis.<br />
WSRL 7 ‘Wind, Water en Wieken’<br />
Tentoonstelling over het ontstaan van Kinderdijk, het waterbeheer en de rol van molens en gemalen in<br />
verleden en heden in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden. Bevat tevens een quiz en speurtocht.<br />
Locatie: Kinderdijk(Z-H). Duur: 90-120 min. Binnen en buiten. Begeleiding door rondleider waterschap. Gratis.<br />
GASTLESSEN EXCURSIES<br />
PO 1 2 3 4 5 6 7 8<br />
LESKOFFERS VELDLES WEBSITE<br />
WSRL 8 Waterleskoffer<br />
De waterleskoffer bevat voor elk niveau verschillende lespakketten, lessuggesties, boeken, dvd’s,<br />
voorbeelden voor het uitvoeren van waterproefjes en allerlei wetenswaardigheden over water. De<br />
waterkoffer is zeer geschikt voor een schoolbreed waterproject.<br />
Hele jaar door. Duur: afhankelijk van keuze leerkracht. Locatie: klas en schoolomgeving.<br />
GASTLESSEN EXCURSIES<br />
PO 1 2<br />
3 4 5 6 7 8<br />
VO<br />
LESKOFFERS VELDLES WEBSITE<br />
VO<br />
WSRL 9 Veldwerkles Watch<br />
Met Watch onderzoeken de leerlingen de kwaliteit van het water in een sloot door waterdiertjes te vangen<br />
en te determineren en een aantal chemische waarden te bepalen. Tevens kijken ze naar o.a. doorzicht,<br />
stroming en diepte van het water. De waarden noteren ze in het watchlogboek en wisselen ze uit via het<br />
Watchweb met andere scholen in Nederland.<br />
Tijd: 120 min. Nabespr. 60-90 min. Periode: april-sept. Locatie: schoolomgeving. Begeleiding door gastdocent<br />
waterschap mogelijk.
GASTLESSEN EXCURSIES<br />
PO 1 2<br />
3 4 5 6 7 8<br />
Waterschap Rivierenland<br />
LESKOFFERS VELDLES WEBSITE<br />
VO<br />
WSRL 10 Educatieve website ‘Droppie Water’<br />
Op www.droppiewater.nl vindt je klikplaten met allerlei wetenswaardigheden over water, spelletjes,<br />
kleurplaten en een quiz waarmee de hele klas een bezoek aan het Watermuseum kan winnen! Droppie<br />
Water behandelt waterschap/ waterbeheer/ dijken/ rioolwaterzuivering enz.<br />
Deze site is geschikt voor klassikale behandeling, via e-learning of individueel.<br />
99
100
B<br />
TREFWOORDENREGISTER<br />
DEEL<br />
101
BSO<br />
SO<br />
VSO<br />
BSO<br />
Titel/Thema<br />
Sociaal/emotioneel: Doos vol gevoelens<br />
101 Groene Klaslokalen<br />
SO<br />
Herfst: Hoe komen de dieren de winter<br />
Voedsel: je weet niet wat je eet!<br />
Schoolkamp natuurbeleving (SO/VSO)<br />
<strong>Natuur</strong>ontdekkingstocht<br />
VSO<br />
Schoolkamp natuurbeleving (SO/VSO)<br />
<strong>Natuur</strong>ontdekkingstocht<br />
102<br />
Leskisten<br />
Leskist<br />
Projecten<br />
project<br />
Uitleen +overig<br />
Excursies + Lessen<br />
excursie<br />
excursie<br />
Projecten<br />
schoolkamp<br />
Uitleen + overig<br />
Lesmaterialen<br />
Projecten<br />
schoolkamp<br />
Uitleen<br />
lesmaterialen<br />
Code<br />
GGD 25<br />
<strong>MEC</strong> 4<br />
SENG 13<br />
SENG 14<br />
BOS 1<br />
BOS 3<br />
BOS 1<br />
BOS 3<br />
Organisatie<br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
Milieu Educatie Centrum<br />
<strong>Natuur</strong>tuin Goffert<br />
<strong>Natuur</strong>tuin Goffert<br />
Bosjuweel<br />
Bosjuweel<br />
Bosjuweel<br />
Bosjuweel<br />
Blz<br />
32<br />
53<br />
85<br />
85<br />
13<br />
13<br />
13<br />
13
Titel/Thema<br />
Beeldhouwen<br />
Bijenrollenspel<br />
Boerderij: Alles over varkens<br />
Boerderij: De kip en het ei<br />
Boerderij: Kalfjes, koeien en melkproduktie<br />
Boerderij: Lekker in je vel (mens en dier)<br />
Boerderij: Melkproductie<br />
Boerderij: Voeding, lekker in je vel<br />
Boerderij: Waar komt de melk vandaan?<br />
Excursies met een ander thema<br />
Gelderse Poort: bezoekerscentrum<br />
Herfstles: Eekhoornpad<br />
Kinderboerderij Meneer de Pauw<br />
Kinderboerderij Meneer de Pauw<br />
Kinderboerderij Meneer de Pauw<br />
Kinderboerderij Meneer de Pauw<br />
Landschap: 11 miniatuurtuinen<br />
Lenteles: Konijnensnuffelpad<br />
Milieuvoorlichting:o.a. zwerfvuil/regelgeving<br />
Molen: inzicht in productieproces<br />
<strong>Natuur</strong> / landschappen<br />
<strong>Natuur</strong>tochten, heuvelexp. en hertensafari<br />
Techniek: ontdekactiviteiten<br />
Tuin: zintuiglijke beleving<br />
Vennengebied: thema-excursies<br />
Vlinders: Rondleiding Wenssteen<br />
Vlinders: Routes/orientatiepunten<br />
Vlinders: Vlinderwandelroute<br />
Wateronderzoek<br />
Zomer<br />
Zomerles: Kauw leert vliegen!<br />
Afval: Pieter de Pier<br />
Herfst - themakist<br />
Kabouterpad<br />
Kriebelbeestjes<br />
Lievebeest<br />
Lucht<br />
Mondzorg onderbouw<br />
Persoonlijke verzorging: Hoofdluis<br />
Persoonlijke verzorging: Vies en Schoon<br />
Relaties/seksualiteit:<br />
Sociaal/emotioneel: Doos vol gevoelens<br />
Sociaal/emotioneel: Verdrietkoffer OB<br />
Stenen<br />
Voeding/beweging: De klas beweegt<br />
Voeding/beweging: SchoolGruiten<br />
Voeding/beweging: Smaaklessen<br />
Voeding: Gezonde voeding op school MB<br />
Voeding: Gezonde voeding op school OB<br />
Voedingsdummy’s basisschool<br />
Vuur, aarde, lucht, water en het weer<br />
Excursies + lessen<br />
workshop<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
expositie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
gastles<br />
excursie<br />
rondleiding<br />
excursie<br />
excursie<br />
rondleiding<br />
excursie<br />
excursie<br />
gastles<br />
excursie<br />
rondleiding<br />
excursie<br />
excursie<br />
Leskisten<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist<br />
Code<br />
HOR 4<br />
SENG 4<br />
KLBO 6<br />
KLBO 7<br />
KLBO 2<br />
KLBO 3<br />
KLBO 1<br />
KLBO 5<br />
KLBO 4<br />
IVN 8<br />
NMN 101<br />
SENG 1<br />
KIBO 1<br />
KIBO 2<br />
KIBO 3<br />
KIBO 4<br />
VNC 1<br />
SENG 2<br />
BT&H 1<br />
WMO 1<br />
HOR 1<br />
NMN 107<br />
TCCN 2<br />
HTL 1<br />
SBB 13<br />
NAT 3<br />
NAT 2<br />
NAT 4<br />
HOR 2<br />
IVN 2<br />
SENG 3<br />
NMN 215<br />
NMN 290<br />
IVN 10<br />
NMN 245<br />
NMN 240<br />
NMN 211<br />
GGD 20<br />
GGD 31<br />
GGD 30<br />
GGD 80<br />
GGD 60<br />
GGD 61<br />
NMN 255<br />
GGD 71<br />
GGD 72<br />
GGD 73<br />
GGD 75<br />
GGD 70<br />
GGD 74<br />
NMN 233<br />
Organisatie<br />
Hortus Arcadië<br />
<strong>Natuur</strong>tuin Goffert<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>tuin Goffert<br />
Kinderboerderij De Goffert<br />
Kinderboerderij ‘t Boerke<br />
Kinderboerderij Kobus<br />
Kinderboerderij Lindenholt<br />
Veren. Ned. Cultuurlandschap<br />
<strong>Natuur</strong>tuin Goffert<br />
Bureau Toezicht & Handhaving<br />
De Witte Molen<br />
Hortus Arcadië<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
Techn. Creatief Centrum Nijm.<br />
Historische Tuin Lent<br />
Staatsbosbeheer<br />
Naturama<br />
Naturama<br />
Naturama<br />
Hortus Arcadië<br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>tuin Goffert<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
Blz<br />
39<br />
83<br />
52<br />
52<br />
51<br />
51<br />
51<br />
51<br />
51<br />
44<br />
59<br />
83<br />
49<br />
49<br />
49<br />
49<br />
93<br />
83<br />
15<br />
95<br />
39<br />
60<br />
91<br />
41<br />
81<br />
57<br />
57<br />
57<br />
39<br />
44<br />
83<br />
61<br />
62<br />
43<br />
61<br />
61<br />
61<br />
29<br />
30<br />
30<br />
33<br />
30<br />
30<br />
62<br />
32<br />
32<br />
32<br />
32<br />
32<br />
32<br />
61<br />
103<br />
PO<br />
1-2
PO<br />
1-2<br />
Titel/thema Leskisten Code Organisatie Blz<br />
Waterkoffer Waterschap Rivierenland<br />
Zintuigen<br />
Zuivel: een rondje zuivel<br />
Paddenstoelen - Materiaalzending<br />
Wintergroenten<br />
101 Groene Klaslokalen<br />
Vlinders: Schooltuin/-kas<br />
Water: ‘Droppie Water’<br />
ARK-nieuws natuurontwikk. en educatie<br />
Armoede: Afrikaanse materialenmand<br />
Armoede: Wij & de Wereldkoffer<br />
Basispakket PO: <strong>Natuur</strong>-nabij<br />
Bodem.nu!<br />
Loepen / binoculairs / microsc.periscoop<br />
Milieu: Ventilight (binnenlucht)<br />
Molen: brochures, boekjes<br />
Mondgezondheid: Gebit (ontwikkeling)<br />
Mondgezondheid: Gebit kind + volwassene<br />
Mondgezondheid: Rotte kies<br />
Mondiale vorming: wereldburgerschap<br />
<strong>Natuur</strong>ontdekkingstocht: o.a. zintuigen/vuur<br />
<strong>Natuur</strong>ouders<br />
Objecten: amfibieën/reptielen<br />
Objecten: zoogdieren/vogels/schedels<br />
Paarden: Wilde paarden in Nederland<br />
Relaties/seksualiteit: Anticonceptiekoffer<br />
Rivierenlandschap ‘dWaalfilm<br />
Runderen: Nieuwe wilde runderen<br />
Schepnetten/grondzeefset/<br />
Tipiverhuur<br />
Vlinders: Spreekbeurt/scriptie<br />
Vluchtelingen: Verhalen van ver..<br />
Voeding: promotiemat. gezonde voeding<br />
Voedingsdummy’s gemengd<br />
Water / onderwaterkijker /ontdekset<br />
Waterbakken, schepnetjes, loupes, kaarten<br />
Waterleskoffer<br />
Weerinstrumentenkoffer<br />
104<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
Materiaalzendingen<br />
Materiaalzending<br />
materiaalzending<br />
materiaalzending<br />
Projecten<br />
project<br />
schooltuin-/kas<br />
Uitleen + Overig<br />
educ.webstie<br />
nieuwsbrief<br />
lesmaterialen<br />
lesmaterialen<br />
basispakket<br />
lespakket<br />
losse uitleen<br />
hulpmiddelen<br />
(les-)materialen<br />
hulpmiddelen<br />
hulpmiddelen<br />
hulpmiddelen<br />
advies<br />
lesmaterialen<br />
cursus<br />
collectie<br />
collectie<br />
dvd<br />
hulpmiddelen<br />
dvd<br />
dvd<br />
losse uitleen<br />
uitleen<br />
materialen<br />
workshop<br />
hulpmiddelen<br />
hulpmiddelen<br />
losse uitleen<br />
materialen<br />
leskoffer<br />
losse uitleen<br />
NMN 202<br />
NMN 241<br />
NMN 242<br />
NMN 120<br />
NMN 121<br />
<strong>MEC</strong> 4<br />
NAT 1<br />
WSRL 10<br />
ARK 5<br />
COS 4<br />
COS 3<br />
<strong>MEC</strong> 1<br />
SOM 1<br />
NMN 300<br />
GGD 141<br />
WMO 2<br />
GGD 123<br />
GGD 122<br />
GGD 121<br />
COS 1<br />
BOS 3<br />
IVN<br />
NMN 300<br />
NMN 300<br />
ARK 2<br />
GGD 185<br />
ARK 5<br />
ARK 3<br />
NMN 300<br />
BOS 2<br />
NAT 5<br />
COS 18<br />
GGD 172<br />
GGD 171<br />
NMN 300<br />
HOR 3<br />
WSRL 8<br />
NMN 300<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
Milieu Educatie Centrum<br />
Naturama<br />
Waterschap Rivierenland<br />
ARK<br />
COS Gelderland<br />
COS Gelderland<br />
Milieu Educatie Centrum<br />
SOM <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
De Witte Molen<br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
COS Gelderland<br />
Bosjuweel<br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
ARK<br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
ARK<br />
ARK<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
Bosjuweel<br />
Naturama<br />
COS Gelderland<br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
Hortus Arcadië<br />
Waterschap Rivierenland<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
61<br />
61<br />
61<br />
74<br />
74<br />
54<br />
57<br />
99<br />
7<br />
19<br />
19<br />
54<br />
87<br />
61<br />
36<br />
95<br />
36<br />
36<br />
36<br />
19<br />
13<br />
42<br />
75<br />
75<br />
7<br />
37<br />
7<br />
7<br />
61<br />
13<br />
57<br />
21<br />
36<br />
36<br />
61<br />
39<br />
98<br />
61
Titel/Thema<br />
Beeldhouwen<br />
Bijenrollenspel<br />
Boerderij: Alles over varkens<br />
Boerderij: De kip en het ei<br />
Boerderij: Kalfjes, koeien en melkproduktie<br />
Boerderij: Lekker in je vel (melk)<br />
Boerderij: Lekker in je vel (mens en dier)<br />
Boerderij: Melkproductie<br />
Boerderij: Van melk tot boerenkaas<br />
Boerderij: Voeding, lekker in je vel<br />
Boerderij: Waar komt de melk vandaan?<br />
Egelpad<br />
Excursies met een ander thema<br />
Gelderse Poort: bezoekerscentrum<br />
Herfst<br />
Herfstkleuren in het bos<br />
Herfstles: Eekhoornpad<br />
Herfstles: Eekhoornpad<br />
Hondengedrag: Wat is woef?<br />
Kleine beestjes<br />
Kunst en <strong>Natuur</strong>: Lekker Buiten<br />
Landschap: 11 miniatuurtuinen<br />
Lente<br />
Lente in het Bruisend bos<br />
Lenteles: Konijnensnuffelpad<br />
Milieuvoorlichting: o.a. zwerfvuil/regelgeving<br />
Molen: inzicht in productieproces<br />
<strong>Natuur</strong> / landschappen<br />
<strong>Natuur</strong>tochten, heuvelexp. en hertensafari<br />
Paddenstoelen<br />
Sterrenkunde, ruimtevaart<br />
Techniek: ontdekactiviteiten<br />
Techniek: werkstukken maken<br />
Tuin: activiteiten en puzzels<br />
Vennengebied: thema-excursies<br />
Vlinders: Rondleiding Wenssteen<br />
Vlinders: Routes/orientatiepunten<br />
Vlinders: Vlinderwandelroute<br />
Voedsel: Je weet niet wat je eet!<br />
Wateronderzoek<br />
Zomer<br />
Zomer in de Vennen<br />
Zomerles: Kauw leert vliegen!<br />
Excursies + Lessen<br />
workshop<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
expositie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
workshop<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
gastles<br />
excursie<br />
rondleiding<br />
excursie<br />
expositie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
rondleiding<br />
excursie<br />
excursie<br />
gastles<br />
excursie<br />
excursie<br />
rondleiding<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
Code<br />
HOR 4<br />
SENG 4<br />
KLBO 6<br />
KLBO 7<br />
KLBO 2<br />
KLBO 9<br />
KLBO 3<br />
KLBO 1<br />
KLBO 8<br />
KLBO 5<br />
KLBO 4<br />
IVN 22<br />
IVN 8<br />
NMN 101<br />
IVN 3<br />
SBB 3<br />
SENG 1<br />
SENG 1<br />
DAN 1<br />
IVN 4<br />
NMN 106<br />
VNC 1<br />
IVN 1<br />
SBB 5<br />
SENG 2<br />
BT&H 1<br />
WMO 1<br />
HOR 1<br />
NMN 107<br />
NMN 102<br />
SAT 1<br />
TCCN 2<br />
TCCN 1<br />
HTL 2<br />
SBB 13<br />
NAT 3<br />
NAT 2<br />
NAT 4<br />
SENG 10<br />
HOR 2<br />
IVN 2<br />
SBB 4<br />
SENG 3<br />
Organisatie<br />
Hortus Arcadië<br />
<strong>Natuur</strong>tuin Goffert<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
Staatsbosbeheer<br />
<strong>Natuur</strong>tuin Goffert<br />
<strong>Natuur</strong>tuin Goffert<br />
Dierenambulance <strong>Nijmegen</strong><br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
Veren. Ned. Cultuurlandschap<br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
Staatsbosbeheer<br />
<strong>Natuur</strong>tuin Goffert<br />
Bureau Toezicht & Handhaving<br />
De Witte Molen<br />
Hortus Arcadië<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
Saturnus<br />
Techn. Creatief Centrum Nijm.<br />
Techn. Creatief Centrum Nijm.<br />
Historische Tuin Lent<br />
Staatsbosbeheer<br />
Naturama<br />
Naturama<br />
Naturama<br />
<strong>Natuur</strong>tuin Goffert<br />
Hortus Arcadië<br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
Staatsbosbeheer<br />
<strong>Natuur</strong>tuin Goffert<br />
Blz.<br />
39<br />
83<br />
52<br />
52<br />
51<br />
52<br />
51<br />
51<br />
52<br />
51<br />
51<br />
44<br />
44<br />
59<br />
44<br />
80<br />
83<br />
83<br />
23<br />
44<br />
60<br />
93<br />
44<br />
80<br />
83<br />
15<br />
95<br />
39<br />
60<br />
59<br />
77<br />
91<br />
91<br />
41<br />
81<br />
57<br />
57<br />
57<br />
84<br />
39<br />
44<br />
80<br />
83<br />
105<br />
PO<br />
3-4
PO<br />
3-4<br />
Titel/thema Leskisten<br />
Code Organisatie Blz<br />
Water: ‘Droppie Water’<br />
educ.webstie<br />
WSRL 10 Waterschap Rivierenland 99<br />
ARK-nieuws natuurontwikk. en educatie nieuwsbrief<br />
ARK 5 ARK<br />
7<br />
Armoede: Afrikaanse materialenmand lesmaterialen<br />
COS 4 COS Gelderland<br />
19<br />
Armoede: Wij & de Wereldkoffer<br />
lesmaterialen<br />
COS 3 COS Gelderland<br />
19<br />
Basispakket PO: <strong>Natuur</strong>-nabij<br />
basispakket<br />
<strong>MEC</strong> 1 Milieu Educatie Centrum 54<br />
Bodem.nu!<br />
lespakket<br />
SOM 1 SOM <strong>Nijmegen</strong><br />
87<br />
Loepen / binoculairs / microsc.periscoop losse uitleen<br />
NMN 300 <strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong> 62<br />
Luchtkwaliteit: Schone Lucht <strong>Nijmegen</strong> lespakket<br />
SOM 5 SOM <strong>Nijmegen</strong><br />
87<br />
Milieu: Ventilight (binnenlucht)<br />
hulpmiddelen<br />
GGD 141 GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
36<br />
Molen: brochures, boekjes<br />
(les-)materialen WMO 2 De Witte Molen<br />
95<br />
Mondgezondheid: Gebit (ontwikkeling) hulpmiddelen<br />
GGD 123 GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
36<br />
Mondgezondheid: Gebit kind + volwassene hulpmiddelen<br />
GGD 122 GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
36<br />
Mondgezondheid: Rotte kies<br />
hulpmiddelen<br />
GGD 121 GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
36<br />
Mondiale vorming: wereldburgerschap advies<br />
COS 1 COS Gelderland<br />
19<br />
<strong>Natuur</strong>ontdekkingstocht: o.a. zintuigen/vuur lesmaterialen<br />
BOS 3 Bosjuweel<br />
13<br />
<strong>Natuur</strong>ouders<br />
cursus<br />
IVN IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong> 42<br />
Objecten: amfibieën/reptielen<br />
collectie<br />
NMN 300 <strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong> 75<br />
Objecten: zoogdieren/vogels/schedels collectie<br />
NMN 300 <strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong> 75<br />
Paarden: Wilde paarden in Nederland dvd<br />
ARK 2 ARK<br />
7<br />
Rivierenlandschap ‘dWaalfilm<br />
dvd<br />
ARK 4 ARK<br />
7<br />
Runderen: Nieuwe wilde runderen<br />
dvd<br />
ARK 3 ARK<br />
7<br />
Schepnetten/grondzeefset/<br />
losse uitleen<br />
NMN 300 <strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong> 62<br />
Sterrenkunde, ruimtevaart<br />
materialen<br />
SAT 2 Saturnus<br />
77<br />
Tipiverhuur<br />
uitleen<br />
BOS 2 Bosjuweel<br />
13<br />
Vlinders: Spreekbeurt/scriptie<br />
materialen<br />
NAT 5 Naturama<br />
57<br />
Vluchtelingen/asielzoekers/migratie lesmat. + gastles COS 5 COS Gelderland<br />
19<br />
Vluchtelingen: Verhalen van ver..<br />
workshop<br />
COS 18 COS Gelderland<br />
21<br />
Voeding: promotiemat. gezonde voeding hulpmiddelen<br />
GGD 172 GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
36<br />
Voedingsdummy’s gemengd<br />
hulpmiddelen<br />
GGD 171 GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
36<br />
Water / onderwaterkijker /ontdekset losse uitleen<br />
NMN 300 <strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong> 62<br />
Water: Proefwaterpakket<br />
lespakket<br />
SOM 2 SOM <strong>Nijmegen</strong><br />
87<br />
Waterbakken, schepnetjes, loupes, kaarten materialen<br />
HOR 3 Hortus Arcadië<br />
39<br />
Waterleskoffer<br />
leskoffer<br />
WSRL 8 Waterschap Rivierenland 98<br />
Weerinstrumentenkoffer<br />
losse uitleen<br />
Materiaalzendingen<br />
NMN 300 <strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong> 62<br />
Paddenstoelen - Materiaalzending<br />
materiaalzending NMN 120 <strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong> 74<br />
Wintergroenten<br />
materiaalzending NMN 121 <strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong> 74<br />
101 Groene Klaslokalen<br />
Vlinders: Schooltuin/-kas<br />
Water: ‘Droppie Water’<br />
ARK-nieuws natuurontwikk. en educatie<br />
Armoede: Afrikaanse materialenmand<br />
Armoede: Wij & de Wereldkoffer<br />
Basispakket PO: <strong>Natuur</strong>-nabij<br />
Bodem.nu!<br />
Loepen / binoculairs / microsc.periscoop<br />
Luchtkwaliteit: Schone Lucht <strong>Nijmegen</strong><br />
Milieu: Ventilight (binnenlucht)<br />
Molen: brochures, boekjes<br />
106<br />
Projecten<br />
project<br />
schooltuin-/kas<br />
Uitleen + Overig<br />
educ.webstie<br />
nieuwsbrief<br />
lesmaterialen<br />
lesmaterialen<br />
basispakket<br />
lespakket<br />
losse uitleen<br />
lespakket<br />
hulpmiddelen<br />
(les-)materialen<br />
<strong>MEC</strong> 4<br />
NAT 1<br />
WSRL 10<br />
ARK 5<br />
COS 4<br />
COS 3<br />
<strong>MEC</strong> 1<br />
SOM 1<br />
NMN 300<br />
SOM 5<br />
GGD 141<br />
WMO 2<br />
Milieu Educatie Centrum<br />
Naturama<br />
Waterschap Rivierenland<br />
ARK<br />
COS Gelderland<br />
COS Gelderland<br />
Milieu Educatie Centrum<br />
SOM <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
SOM <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
De Witte Molen<br />
54<br />
57<br />
99<br />
7<br />
19<br />
19<br />
54<br />
87<br />
62<br />
87<br />
36<br />
95
Titel/thema Uitleen + Overig Code Organisatie Blz<br />
Mondgezondheid: Gebit (ontwikkeling)<br />
Mondgezondheid: Gebit kind + volwassene<br />
Mondgezondheid: Rotte kies<br />
Mondiale vorming: wereldburgerschap<br />
<strong>Natuur</strong>ontdekkingstocht: o.a. zintuigen/vuur<br />
<strong>Natuur</strong>ouders<br />
Objecten: amfibieën/reptielen<br />
Objecten: zoogdieren/vogels/schedels<br />
Paarden: Wilde paarden in Nederland<br />
Rivierenlandschap ‘dWaalfilm<br />
Runderen: Nieuwe wilde runderen<br />
Schepnetten/grondzeefset/<br />
Sterrenkunde, ruimtevaart<br />
Tipiverhuur<br />
Vlinders: Spreekbeurt/scriptie<br />
Vluchtelingen/asielzoekers/migratie<br />
Vluchtelingen: Verhalen van ver..<br />
Voeding: promotiemat. gezonde voeding<br />
Voedingsdummy’s gemengd<br />
Water / onderwaterkijker /ontdekset<br />
Water: Proefwaterpakket<br />
Waterbakken, schepnetjes, loupes, kaarten<br />
Waterleskoffer<br />
Weerinstrumentenkoffer<br />
Titel/Thema<br />
Beeldhouwen<br />
Beuningse uiterwaarden<br />
Boerderij: Alles over varkens<br />
Boerderij: De kip en het ei<br />
Boerderij: Kalfjes, koeien en melkproduktie<br />
Boerderij: Lekker in je vel (fruit)<br />
Boerderij: Lekker in je vel (melk)<br />
Boerderij: Lekker in je vel (mens en dier)<br />
Boerderij: Melkproductie<br />
Boerderij: Van bloesem tot appel<br />
Boerderij: Van melk tot boerenkaas<br />
Boerderij: Voeding, lekker in je vel<br />
Boerderij: Waar komt de melk vandaan?<br />
Dierenambulance: Hoe werkt ‘t bij de DAN?<br />
Dijken: Droppie als Dijkwacht<br />
Dijken: Hoe houden we het droog?<br />
Duivelsberg: Zweten op de Duivelsberg<br />
Duurzaamheid: Rivierenlands Klimaat<br />
Excursies met een ander thema<br />
Gelderse Poort: bezoekerscentrum<br />
Groenlanden: Wildernisexcursie<br />
Heide: Handen uit de mouwen<br />
Herfst<br />
Herfstkleuren in het bos<br />
Herfstles: Afbreken, opruimen + wegwezen<br />
Huisdieren: Dier of Ding<br />
Insectenpad<br />
hulpmiddelen<br />
hulpmiddelen<br />
hulpmiddelen<br />
advies<br />
lesmaterialen<br />
cursus<br />
collectie<br />
collectie<br />
dvd<br />
dvd<br />
dvd<br />
losse uitleen<br />
materialen<br />
uitleen<br />
materialen<br />
lesmat. + gastles<br />
workshop<br />
hulpmiddelen<br />
hulpmiddelen<br />
losse uitleen<br />
lespakket<br />
materialen<br />
leskoffer<br />
losse uitleen<br />
Excursies + Lessen<br />
workshop<br />
veldles<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
gastles+excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
expositie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
expositie<br />
excursie<br />
GGD 123<br />
GGD 122<br />
GGD 121<br />
COS 1<br />
BOS 3<br />
IVN<br />
NMN 300<br />
NMN 300<br />
ARK 2<br />
ARK 4<br />
ARK 3<br />
NMN 300<br />
SAT 2<br />
BOS 2<br />
NAT 5<br />
COS 5<br />
COS 18<br />
GGD 172<br />
GGD 171<br />
NMN 300<br />
SOM 2<br />
HOR 3<br />
WSRL 8<br />
NMN 300<br />
Code<br />
HOR 4<br />
ARK 1<br />
KLBO 6<br />
KLBO 7<br />
KLBO 2<br />
KLBO 11<br />
KLBO 9<br />
KLBO 3<br />
KLBO 1<br />
KLBO 10<br />
KLBO 8<br />
KLBO 5<br />
KLBO 4<br />
DAN 2<br />
WSRL 2<br />
WSRL 6<br />
SBB 8<br />
WSRL 3<br />
IVN 8<br />
NMN 101<br />
SBB 7<br />
SBB 10<br />
IVN 3<br />
SBB 3<br />
SENG 5<br />
NMN 104<br />
SENG 9<br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
COS Gelderland<br />
Bosjuweel<br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
ARK<br />
ARK<br />
ARK<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
Saturnus<br />
Bosjuweel<br />
Naturama<br />
COS Gelderland<br />
COS Gelderland<br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
SOM <strong>Nijmegen</strong><br />
Hortus Arcadië<br />
Waterschap Rivierenland<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
Organisatie<br />
Hortus Arcadië<br />
ARK<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Dierenambulance <strong>Nijmegen</strong><br />
Waterschap Rivierenland<br />
Waterschap Rivierenland<br />
Staatsbosbeheer<br />
Waterschap Rivierenland<br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
Staatsbosbeheer<br />
Staatsbosbeheer<br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
Staatsbosbeheer<br />
<strong>Natuur</strong>tuin Goffert<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>tuin Goffert<br />
36<br />
36<br />
36<br />
19<br />
13<br />
42<br />
75<br />
75<br />
7<br />
7<br />
7<br />
62<br />
77<br />
13<br />
57<br />
19<br />
21<br />
36<br />
36<br />
62<br />
87<br />
39<br />
98<br />
62<br />
Blz<br />
39<br />
7<br />
52<br />
52<br />
51<br />
52<br />
52<br />
51<br />
51<br />
52<br />
52<br />
51<br />
51<br />
23<br />
97<br />
98<br />
80<br />
97<br />
44<br />
59<br />
80<br />
81<br />
44<br />
80<br />
84<br />
59<br />
84<br />
107<br />
PO<br />
3-4<br />
PO<br />
5-6
PO<br />
5-6<br />
Titel/thema Excursies en Lessen Code Organisaties<br />
Blz<br />
Kleine beestjes<br />
Kringlopen - in de natuur<br />
Kunst en <strong>Natuur</strong>: Lekker Buiten<br />
Landschap: 11 miniatuurtuinen<br />
Lente<br />
Lente in het Bruisend bos (3-5)<br />
Lente in het Bruisend bos (6-8)<br />
Lenteles: De Groene Kracht<br />
Milieuvoorlichting: o.a. zwerfvuil/regelgeving<br />
Millingerwaard: Grote grazers en bevers<br />
Molen: inzicht in productieproces<br />
<strong>Natuur</strong> / landschappen<br />
<strong>Natuur</strong>tochten, heuvelexp. en hertensafari<br />
Paddenstoelen<br />
Reptielen en mfibieën/Jurassic Polderland<br />
Speuren naar sporen - in de winter<br />
Speurtocht schoolomgeving<br />
Stadswaard: Struinen door de Stadswaard<br />
Sterrenkunde, ruimtevaart<br />
Techniek: ontdekactiviteiten<br />
Techniek: werkstukken maken<br />
Tuin: activiteiten en puzzels<br />
Vennengebied: thema-excursies<br />
Vlinders: Rondleiding Wenssteen<br />
Vlinders: Routes/orientatiepunten<br />
Vlinders: Vlinderwandelroute<br />
Voedsel: Je weet niet wat je eet!<br />
Water: De Waterwachter<br />
Water: Leven in en om het water<br />
Waterbeheer: Wind, Water, Wieken<br />
Waterkist<br />
Wateronderzoek<br />
Wateronderzoek<br />
Zomer<br />
Zomer in de Vennen<br />
Zomerles: Lokken en Verleiden<br />
Bomen<br />
Boskist<br />
Boskist<br />
Botten<br />
Dieren: Mijn droomhuis<br />
Diersporen<br />
Fysieke veiligheid: Ambulancezorg<br />
Grond grondig bekeken<br />
Grond grondig bekeken<br />
Hart en longen<br />
Insecten<br />
Licht en Geluid: Ontdekset<br />
Lucht<br />
Masaya: Fiesta! (cultuur)<br />
Masaya: Mombacho (natuur)<br />
Milieu: Buitenlucht , kom je binnen spelen?<br />
108<br />
excursie<br />
excursie<br />
workshop<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
gastles<br />
excursie<br />
excursie<br />
rondleiding<br />
excursie<br />
expositie<br />
expositie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
rondleiding<br />
excursie<br />
excursie<br />
gastles<br />
excursie<br />
excursie<br />
gastles<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
rondleiding<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
Leskisten<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist / methode<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist / methode<br />
IVN 4<br />
IVN 7<br />
NMN 106<br />
VNC 1<br />
IVN 1<br />
SBB 5<br />
SBB 12<br />
SENG 6<br />
BT&H 1<br />
SBB 6<br />
WMO 1<br />
HOR 1<br />
NMN 107<br />
NMN 102<br />
NMN 103<br />
SBB 11<br />
IVN 17<br />
SBB 8<br />
SAT 1<br />
TCCN 2<br />
TCCN 1<br />
HTL 2<br />
SBB 13<br />
NAT 3<br />
NAT 2<br />
NAT 4<br />
SENG 10<br />
WSRL 1<br />
IVN 5<br />
WSRL 7<br />
IVN 11<br />
HOR 2<br />
SENG 8<br />
IVN 2<br />
SBB 4<br />
SENG 7<br />
NMN 244<br />
IVN 12<br />
NMN-IVN 12<br />
NMN 254<br />
NMN 212<br />
NMN 208<br />
GGD 50<br />
NMN 232<br />
NMN 232<br />
NMN 235<br />
NMN 207<br />
NMN 228<br />
NMN 211<br />
SSNM 1<br />
SSNM 2<br />
GGD 40<br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
Veren. Ned. Cultuurlandschap<br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
Staatsbosbeheer<br />
Staatsbosbeheer<br />
<strong>Natuur</strong>tuin Goffert<br />
Bureau Toezicht & Handhaving<br />
Staatsbosbeheer<br />
De Witte Molen<br />
Hortus Arcadië<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
Staatsbosbeheer<br />
Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
Staatsbosbeheer<br />
Saturnus<br />
Techn. Creatief Centrum Nijm.<br />
Techn. Creatief Centrum Nijm.<br />
Historische Tuin Lent<br />
Staatsbosbeheer<br />
Naturama<br />
Naturama<br />
Naturama<br />
<strong>Natuur</strong>tuin Goffert<br />
Waterschap Rivierenland<br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
Waterschap Rivierenland<br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
Hortus Arcadië<br />
<strong>Natuur</strong>tuin Goffert<br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
Staatsbosbeheer<br />
<strong>Natuur</strong>tuin Goffert<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
Stedenband <strong>Nijmegen</strong> Masaya<br />
Stedenband <strong>Nijmegen</strong> Masaya<br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
44<br />
45<br />
60<br />
93<br />
44<br />
80<br />
81<br />
84<br />
15<br />
80<br />
95<br />
39<br />
60<br />
59<br />
59<br />
81<br />
43<br />
80<br />
77<br />
91<br />
91<br />
41<br />
81<br />
57<br />
57<br />
57<br />
84<br />
97<br />
44<br />
98<br />
43<br />
39<br />
84<br />
44<br />
80<br />
84<br />
68<br />
43<br />
69<br />
68<br />
65<br />
65<br />
30<br />
66<br />
66<br />
66<br />
65<br />
66<br />
65<br />
89<br />
89<br />
30
Titel/thema Leskisten Code Organisatie Blz<br />
Mililngerwaard<br />
Mondzorg middenbouw<br />
Papier<br />
Persoonlijke verzorging: Hoofdluis<br />
Poeders<br />
Relaties/seksualiteit:<br />
Relaties/seksualiteit: Boys ‘R Us<br />
Relaties/seksualiteit: Girl’s Choice<br />
Relaties/seksualiteit: Meisjesbesnijdenis<br />
Relaties/seksualiteit: Puberkwartet<br />
Relaties/seksualiteit: Puberteit<br />
Schoolomgevingskist<br />
Schoolomgevingskist<br />
Sociaal/emotioneel: Doos vol gevoelens<br />
Sociaal/emotioneel: Meidenvenijn<br />
Sociaal/emotioneel: Verdrietkoffer BB<br />
Stenen<br />
Stenen slijpen<br />
Tijdlijn: Professor Steentjes<br />
Vleermuizen<br />
Vlinder: van ei tot vlinder<br />
Vloeistoffen<br />
Voeding/beweging: De klas beweegt<br />
Voeding/beweging: Jumboek van je lijf<br />
Voeding/beweging: SchoolGruiten<br />
Voeding/beweging: Smaaklessen<br />
Voedingsdummy’s basisschool<br />
Vogels in de winter<br />
Vogels: Spot de stadsvogel<br />
Vossen<br />
Waterkoffer Waterschap Rivierenland<br />
Weerbericht<br />
Zintuigen<br />
Zuivel: Een rondje zuivel<br />
Zuur: Wat is het zuurst?<br />
Graan: Van Graan tot Brood<br />
Voorjaarstakken in de klas<br />
Wintergroenten<br />
101 Groene Klaslokalen<br />
<strong>Natuur</strong> voor de zorg, zorg voor de natuur<br />
Techniek: themaproject<br />
Vlinders: Schooltuin/-kas<br />
Water: ‘Droppie Water’<br />
ARK-nieuws natuurontwikk. en educatie<br />
Armoede: Afrikaanse materialenmand<br />
Armoede: Wij & de Wereldkoffer<br />
Basispakket PO: <strong>Natuur</strong>-nabij<br />
Bodem.nu!<br />
leskist<br />
leskist / methode<br />
leskist<br />
leskist / methode<br />
leskist<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
Materiaalzendingen<br />
materiaalzending<br />
materiaalzending<br />
materiaalzending<br />
Project<br />
project<br />
project<br />
project<br />
schooltuin-/kas<br />
Uitleen + Overig<br />
educ.webstie<br />
nieuwsbrief<br />
lesmaterialen<br />
lesmaterialen<br />
basispakket<br />
lespakket<br />
NMN 236<br />
GGD 21<br />
NMN 239<br />
GGD 31<br />
NMN 224<br />
GGD 80<br />
GGD 83<br />
GGD 84<br />
GGD 85<br />
GGD 82<br />
GGD 81<br />
IVN 13<br />
NMN-IVN 13<br />
GGD 60<br />
GGD 63<br />
GGD 62<br />
NMN 255<br />
NMN 252<br />
NMN 203<br />
NMN 217<br />
NMN 247<br />
NMN 225<br />
GGD 71<br />
GGD 76<br />
GGD 72<br />
GGD 73<br />
GGD 74<br />
NMN 243<br />
NMN 206<br />
NMN 216<br />
NMN 202<br />
NMN 204<br />
NMN 237<br />
NMN 242<br />
NMN 248<br />
NMN 120<br />
NMN 122<br />
NMN 121<br />
<strong>MEC</strong> 4<br />
<strong>MEC</strong> 5<br />
SLING 2<br />
NAT 1<br />
WSRL 10<br />
ARK 5<br />
COS 4<br />
COS 3<br />
<strong>MEC</strong> 1<br />
SOM 1<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
Milieu Educatie Centrum<br />
Milieu Educatie Centrum<br />
Een Slingertouw<br />
Naturama<br />
Waterschap Rivierenland<br />
ARK<br />
COS Gelderland<br />
COS Gelderland<br />
Milieu Educatie Centrum<br />
SOM <strong>Nijmegen</strong><br />
66<br />
29<br />
68<br />
30<br />
66<br />
33<br />
34<br />
34<br />
34<br />
34<br />
34<br />
43<br />
69<br />
30<br />
31<br />
31<br />
69<br />
68<br />
65<br />
66<br />
68<br />
66<br />
32<br />
32<br />
32<br />
32<br />
32<br />
68<br />
65<br />
66<br />
65<br />
65<br />
68<br />
68<br />
68<br />
72<br />
72<br />
72<br />
53<br />
53<br />
85<br />
55<br />
99<br />
7<br />
19<br />
19<br />
54<br />
87<br />
109<br />
PO<br />
5-6
PO<br />
7-8<br />
PO<br />
7-8<br />
Titel/thema Uitleen + Overige Code Organisaties<br />
Blz<br />
Loepen / binoculairs / microsc.periscoop<br />
Luchtkwaliteit: Schone Lucht <strong>Nijmegen</strong><br />
Milieu: Ventilight (binnenlucht)<br />
Molen: brochures, boekjes<br />
Mondgezondheid: Gebit (ontwikkeling)<br />
Mondgezondheid: Gebit kind + volwassene<br />
Mondgezondheid: Rotte kies<br />
Mondiale vorming: wereldburgerschap<br />
<strong>Natuur</strong>ontdekkingstocht: o.a. zintuigen/vuur<br />
<strong>Natuur</strong>ouders<br />
Objecten: amfibieën/reptielen<br />
Objecten: zoogdieren/vogels/schedels<br />
Paarden: Wilde paarden in Nederland<br />
Reeks per dag wijzer: bijz. kalenderdagen<br />
Rivierenlandschap ‘dWaalfilm<br />
Runderen: Nieuwe wilde runderen<br />
Schepnetten/grondzeefset/<br />
Sterrenkunde, ruimtevaart<br />
Tipiverhuur<br />
Vlinders: Spreekbeurt/scriptie<br />
Vluchtelingen: Verhalen van ver..<br />
Voeding: promotiemat. gezonde voeding<br />
Voedingsdummy’s gemengd<br />
Water / onderwaterkijker /ontdekset<br />
Water: Dorstlessen<br />
Waterbakken, schepnetjes, loupes, kaarten<br />
Waterkist<br />
Waterkist<br />
Waterleskoffer<br />
Weerinstrumentenkoffer<br />
Titel/Thema<br />
Afvalinzameling & -reiniging<br />
Afvalverwerking: energie uit afval<br />
Amfibieenproject<br />
Beeldhouwen<br />
Beuningse uiterwaarden<br />
Bodem-/compostles<br />
Boerderij: Alles over varkens<br />
Boerderij: De kip en het ei<br />
Boerderij: Kalfjes, koeien + melkproduktie<br />
Boerderij: Lekker in je vel (fruit)<br />
Boerderij: Lekker in je vel (melk)<br />
Boerderij: Lekker in je vel (mens en dier)<br />
Boerderij: Melkproductie<br />
Boerderij: Van bloesem tot appel<br />
Boerderij: Van melk tot boerenkaas<br />
Boerderij: Voeding, lekker in je vel<br />
Boerderij: Waar komt de melk vandaan?<br />
Boskist<br />
Dijken: Hoe houden we het droog?<br />
Duivelsberg: Zweten op de Duivelsberg<br />
Duurzaamheid: Rivierenlands Klimaat<br />
Excursies met een ander thema<br />
Gelderse Poort: bezoekerscentrum<br />
110<br />
losse uitleen<br />
lespakket<br />
hulpmiddelen<br />
(les-)materialen<br />
hulpmiddelen<br />
hulpmiddelen<br />
hulpmiddelen<br />
advies<br />
lesmaterialen<br />
cursus<br />
collectie<br />
collectie<br />
dvd<br />
lesmaterialen<br />
dvd<br />
dvd<br />
losse uitleen<br />
materialen<br />
uitleen<br />
materialen<br />
workshop<br />
hulpmiddelen<br />
hulpmiddelen<br />
losse uitleen<br />
lespakket<br />
materialen<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskoffer<br />
losse uitleen<br />
Excursies + Lessen<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
workshop<br />
veldles<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
leskist<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
expositie<br />
NMN 300<br />
SOM 5<br />
GGD 141<br />
WMO 2<br />
GGD 123<br />
GGD 122<br />
GGD 121<br />
COS 1<br />
BOS 3<br />
IVN<br />
NMN 300<br />
NMN 300<br />
ARK 2<br />
CMO 2<br />
ARK 4<br />
ARK 3<br />
NMN 300<br />
SAT 2<br />
BOS 2<br />
NAT 5<br />
COS 18<br />
GGD 172<br />
GGD 171<br />
NMN 300<br />
SOM 3<br />
HOR 3<br />
IVN 11<br />
NMN-IVN 11<br />
WSRL 8<br />
NMN 300<br />
Code<br />
DAR 1<br />
ARN 1<br />
IVN 18<br />
HOR 4<br />
ARK 1<br />
SENG 11<br />
KLBO 6<br />
KLBO 7<br />
KLBO 2<br />
KLBO 11<br />
KLBO 9<br />
KLBO 3<br />
KLBO 1<br />
KLBO 10<br />
KLBO 8<br />
KLBO 5<br />
KLBO 4<br />
IVN 12<br />
WSRL 6<br />
SBB 8<br />
WSRL 3<br />
IVN 8<br />
NMN 101<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
SOM <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
De Witte Molen<br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
COS Gelderland<br />
Bosjuweel<br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
ARK<br />
65<br />
87<br />
36<br />
95<br />
36<br />
36<br />
36<br />
19<br />
13<br />
42<br />
75<br />
75<br />
7<br />
Centrum voor Mondiaal Onderw. 17<br />
ARK<br />
7<br />
ARK<br />
7<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong> 65<br />
Saturnus<br />
77<br />
Bosjuweel<br />
13<br />
Naturama<br />
57<br />
COS Gelderland<br />
21<br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
36<br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
36<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong> 65<br />
SOM <strong>Nijmegen</strong><br />
87<br />
Hortus Arcadië<br />
39<br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong> 43<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong> 69<br />
Waterschap Rivierenland 98<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong> 65<br />
Organisatie<br />
Dar<br />
ARN B.V.<br />
Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
Hortus Arcadië<br />
ARK<br />
<strong>Natuur</strong>tuin Goffert<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
Klasseboeren<br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
Waterschap Rivierenland<br />
Staatsbosbeheer<br />
Waterschap Rivierenland<br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
Blz<br />
25<br />
9<br />
46<br />
39<br />
7<br />
84<br />
52<br />
52<br />
51<br />
52<br />
52<br />
51<br />
51<br />
52<br />
52<br />
51<br />
51<br />
43<br />
98<br />
80<br />
97<br />
44<br />
59
Titel/thema Excursies en Lessen Code Organisaties<br />
Blz<br />
Groenlanden: Wildernisexcursie<br />
Heide: Handen uit de mouwen<br />
Herfst<br />
Huisdieren: Dier of Ding<br />
Kleine beestjes<br />
Kringlopen - in de natuur<br />
Kunst en <strong>Natuur</strong>: Lekker Buiten<br />
Landschap: 11 miniatuurtuinen<br />
Lente<br />
Lente in het Bruisend bos<br />
Milieuvoorl.: o.a. zwerfvuil/regelgeving<br />
Millingerwaard: Grote grazers en bevers<br />
Molen: inzicht in productieproces<br />
<strong>Natuur</strong> / landschappen<br />
<strong>Natuur</strong>beheer<br />
<strong>Natuur</strong>tochten, heuvelexp. en hertensafari<br />
Paddenstoelen<br />
Reptielen en mfibieën/Jurassic Polderland<br />
Speuren naar sporen - in de winter<br />
Speurtocht schoolomgeving<br />
Stadswaard: Struinen in de Stadswaard<br />
Stadswaard: Struinen in de Stadswaard<br />
Sterrenkunde, ruimtevaart<br />
Stoomgemaal: De Tuut<br />
Stuwwallen in Berg en Dal<br />
Techniek: ontdekactiviteiten<br />
Techniek: werkstukken maken<br />
Tuin: activiteiten en puzzels<br />
Veldwerk in het Zwanenbroekje<br />
Vlinders: Rondleiding Wenssteen<br />
Vlinders: Routes/orientatiepunten<br />
Vlinders: Vlinderwandelroute<br />
Water: De Waterwachter<br />
Water: Watch / waterkwaliteit<br />
Waterbeheer: Wind, Water, Wieken<br />
Waterkist<br />
Wateronderzoek<br />
Wateronderzoek 3<br />
Waterzuivering: de Waterwasmaschine<br />
Weurtse Buitenlanden<br />
Zomer<br />
Zomerles 3: <strong>Natuur</strong> dan ben je zelf<br />
Afval<br />
Alcohol<br />
Alcohol & roken, een ander verhaal<br />
Batterijen<br />
Beweging<br />
Bomen<br />
Boskist<br />
Broeikas (-effect)<br />
Diersporen<br />
Duurzaamgeid: Sarah’s wereld<br />
Elek+A390triciteit<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
expositie<br />
excursie<br />
excursie<br />
workshop<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
gastles<br />
excursie<br />
excursie<br />
rondleiding<br />
excursie<br />
excursie<br />
expositie<br />
expositie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
veldles<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
rondleiding<br />
excursie<br />
excursie<br />
gastles<br />
excursie<br />
gastles<br />
veldles<br />
excursie<br />
excursie<br />
rondleiding<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
Leskisten<br />
leskist<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
SBB 7<br />
SBB 10<br />
IVN 3<br />
NMN 104<br />
IVN 4<br />
IVN 7<br />
NMN 106<br />
VNC 1<br />
IVN 1<br />
SBB 12<br />
BT&H 1<br />
SBB 6<br />
WMO 1<br />
HOR 1<br />
IVN 14<br />
NMN 107<br />
NMN 102<br />
NMN 103<br />
SBB 11<br />
IVN 17<br />
SBB 9<br />
NMN 105<br />
SAT 1<br />
WSRL 4<br />
IVN 6<br />
TCCN 2<br />
TCCN 1<br />
HTL 2<br />
IVN 21<br />
NAT 3<br />
NAT 2<br />
NAT 4<br />
WSRL 1<br />
WSRL 9<br />
WSRL 7<br />
IVN 11<br />
HOR 2<br />
SENG 12<br />
WSRL 5<br />
IVN 19/20<br />
IVN 2<br />
SENG 10<br />
NMN 201<br />
GGD 2<br />
GGD 1<br />
NMN 226<br />
NMN 227c<br />
NMN 244<br />
NMN-IVN 12<br />
NMN 253<br />
NMN 208<br />
NMN 218<br />
NMN 229b<br />
Staatsbosbeheer<br />
Staatsbosbeheer<br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
Veren. Ned. Cultuurlandschap<br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
Staatsbosbeheer<br />
Bureau Toezicht & Handhaving<br />
Staatsbosbeheer<br />
De Witte Molen<br />
Hortus Arcadië<br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
Staatsbosbeheer<br />
Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
Staatsbosbeheer<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
Saturnus<br />
Waterschap Rivierenland<br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
Techn. Creatief Centrum Nijm.<br />
Techn. Creatief Centrum Nijm.<br />
Historische Tuin Lent<br />
Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
Naturama<br />
Naturama<br />
Naturama<br />
Waterschap Rivierenland<br />
Waterschap Rivierenland<br />
Waterschap Rivierenland<br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
Hortus Arcadië<br />
<strong>Natuur</strong>tuin Goffert<br />
Waterschap Rivierenland<br />
Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>tuin Goffert<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
80<br />
81<br />
44<br />
59<br />
44<br />
45<br />
60<br />
93<br />
44<br />
81<br />
15<br />
80<br />
95<br />
39<br />
43<br />
60<br />
59<br />
59<br />
81<br />
43<br />
80<br />
60<br />
77<br />
97<br />
45<br />
91<br />
91<br />
41<br />
46<br />
57<br />
57<br />
57<br />
97<br />
98<br />
98<br />
43<br />
39<br />
84<br />
97<br />
46<br />
44<br />
84<br />
69<br />
27<br />
27<br />
71<br />
71<br />
72<br />
72<br />
72<br />
70<br />
70<br />
71<br />
111<br />
PO<br />
7-8
PO<br />
7-8<br />
Titel/thema Leskisten Code Organisaties<br />
Blz<br />
Energie Duurzaam<br />
Hart en longen<br />
Het heelal, over sterren en planeten<br />
Kracht<br />
Landschap: Info Ned.Cultuurlandschap<br />
Lingezegen Junior (Staatsbosbeheer)<br />
Lucht<br />
Magnetisme<br />
Masaya: El Futuro (wonen,werken, leren)<br />
Masaya: Que Buscas? (eten & spelen)<br />
Millingerwaard<br />
Mondzorg bovenbouw<br />
Mondzorg bovenbouw en VO<br />
Persoonlijke verzorging: Hoofdluis<br />
Relaties/seksualiteit:<br />
Relaties/seksualiteit: Boys ‘R Us<br />
Relaties/seksualiteit: Girl’s Choice<br />
Relaties/seksualiteit: Holibi-jongeren<br />
Relaties/seksualiteit: Meisjesbesnijdenis<br />
Relaties/seksualiteit: Puberkwartet<br />
Relaties/seksualiteit: Puberteit<br />
Relaties/seksualiteit: seks.gezondheid<br />
Relaties/seksualiteit: Zwanger... en dan?<br />
Roken<br />
Roken: Ik (r)ook niet<br />
Sociaal/emotioneel: Gevoelens en axen<br />
Sociaal/emotioneel: Meidenvenijn<br />
Sociaal/emotioneel: Verdrietkoffer BB<br />
Spijsvertering<br />
Spin<br />
Steenuil<br />
Stenen<br />
Tijdlijn: Professor Steentjes<br />
Vergroten: Je gelooft je ogen niet<br />
Visserijspel: Achter het net vissen<br />
Voeding/beweging: De klas beweegt<br />
Voeding/beweging: Jumboek van je lijf<br />
Voeding/beweging: SchoolGruiten<br />
Voeding/beweging: Smaaklessen<br />
Voeding: Gezonde voeding op school BB<br />
Voedingsdummy’s basisschool<br />
Vossen<br />
Warmte<br />
Waterkist<br />
Waterkist<br />
Waterkoffer Waterschap Rivierenland<br />
Waterkringkloop<br />
Wateronderzoek in Sloot en Plas<br />
Zuivel: een rondje zuivel<br />
Zuur: Wat is het zuurst?<br />
Graan: Van Graan tot Brood<br />
Tropische producten<br />
Wintergroenten<br />
112<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist<br />
Materiaalzendingen<br />
materiaalzending<br />
materiaalzending<br />
materiaalzending<br />
NMN 221<br />
NMN 235<br />
NMN 214<br />
NMN 227b<br />
NMN-VNC-2<br />
NMN/SBB 1<br />
NMN 211<br />
NMN 229a<br />
SSNM 4<br />
SSNM 3<br />
NMN 236<br />
GGD 22<br />
GGD 23<br />
GGD 31<br />
GGD 80<br />
GGD 83<br />
GGD 84<br />
GGD 88<br />
GGD 85<br />
GGD 82<br />
GGD 81<br />
GGD 86<br />
GGD 87<br />
GGD 4<br />
GGD 3<br />
GGD 64<br />
GGD 63<br />
GGD 62<br />
NMN 238<br />
NMN 219<br />
NMN 209<br />
NMN 255<br />
NMN 203<br />
NMN 213<br />
NMN 210<br />
GGD 71<br />
GGD 76<br />
GGD 72<br />
GGD 73<br />
GGD 77<br />
GGD 74<br />
NMN 216<br />
NMN 227a<br />
IVN 11<br />
NMN-IVN 11<br />
NMN 202<br />
NMN 234<br />
NMN 205<br />
NMN 242<br />
NMN 248<br />
NMN 120<br />
NMN 122<br />
NMN 121<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
Stedenband <strong>Nijmegen</strong> Masaya<br />
Stedenband <strong>Nijmegen</strong> Masaya<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
71<br />
71<br />
70<br />
71<br />
72<br />
73<br />
70<br />
71<br />
89<br />
89<br />
71<br />
29<br />
29<br />
30<br />
33<br />
34<br />
34<br />
34<br />
34<br />
34<br />
34<br />
34<br />
34<br />
27<br />
27<br />
31<br />
31<br />
31<br />
72<br />
70<br />
63<br />
72<br />
69<br />
70<br />
70<br />
32<br />
32<br />
32<br />
32<br />
32<br />
32<br />
70<br />
71<br />
43<br />
72<br />
69<br />
71<br />
69<br />
72<br />
72<br />
74<br />
74<br />
74
Titel/thema<br />
101 Groene Klaslokalen<br />
Boomfeestdag<br />
<strong>Natuur</strong>beleving Gld.Poort Doornik/Bemmel<br />
<strong>Natuur</strong>beleving Heggenlandschap Doornik<br />
Vlinders: Schooltuin/-kas<br />
Water: ‘Droppie Water’<br />
Afghanistan: Over Gelderse Grenzen<br />
Archeologie: De Gouden Engel<br />
ARK-nieuws natuurontwikkeling/educatie<br />
Armoede: Afrikaanse materialenmand<br />
Armoede: Millenniumdoelenkrat<br />
Armoede: Pimp Ya Planet<br />
Armoede: Wij & de Wereldkoffer<br />
Basispakket PO: <strong>Natuur</strong>-nabij<br />
Bodem.nu!<br />
EU-Forum: Europese Unie in de klas<br />
Handel & Wandel: (on)eerlijke handel Nijm.<br />
Landschap<br />
Loepen / binoculairs / microsc.periscoop<br />
Milieu: Ventilight (binnenlucht)<br />
Molen: brochures, boekjes<br />
Mondgezondheid: Gebit (ontwikkeling)<br />
Mondgezondheid: Gebit kind + volwassene<br />
Mondgezondheid: Rotte kies<br />
Mondiale vorming: wereldburgerschap<br />
<strong>Natuur</strong>ontdekkingstocht: o.a. zintuigen/vuur<br />
<strong>Natuur</strong>ouders<br />
Objecten: amfibieën/reptielen<br />
Objecten: zoogdieren/vogels/schedels<br />
Paarden: Wilde paarden in Nederland<br />
Reeks per dag wijzer: bijz. kalenderdagen<br />
Relaties/seksualiteit: Onderlichaam man<br />
Relaties/seksualiteit: Onderlichaam vrouw<br />
Rivierenlandschap ‘dWaalfilm<br />
Roken?! Adembenemende afleveringen<br />
Runderen: Nieuwe wilde runderen<br />
Schepnetten/grondzeefset/<br />
Scriptieservice: 70 infoboekjes/div. thema’s<br />
Sport: Gelderse Wereldspelen<br />
Sterrenkunde, ruimtevaart<br />
Tipiverhuur<br />
Vlinders: Spreekbeurt/scriptie<br />
Vluchtelingen: Verhalen van ver..<br />
VN-Arena: school voor wereldburgers<br />
Voeding: promotiemat. gezonde voeding<br />
Voedingsdummy’s gemengd<br />
Water / onderwaterkijker /ontdekset<br />
Waterbakken, schepnetjes, loupes, kaarten<br />
Waterleskoffer<br />
Weerinstrumentenkoffer<br />
Projecten<br />
project<br />
project<br />
project<br />
project<br />
schooltuin-/kas<br />
Uitleen + Overig<br />
educ.webstie<br />
lesmaterialen<br />
lespakket<br />
nieuwsbrief<br />
lesmaterialen<br />
lesmaterialen<br />
lesmaterialen<br />
lesmaterialen<br />
basispakket<br />
lespakket<br />
lesmaterialen<br />
lesmaterialen<br />
lespakket<br />
losse uitleen<br />
hulpmiddelen<br />
(les-)materialen<br />
hulpmiddelen<br />
hulpmiddelen<br />
hulpmiddelen<br />
advies<br />
lesmaterialen<br />
cursus<br />
collectie<br />
collectie<br />
dvd<br />
lesmaterialen<br />
hulpmiddelen<br />
hulpmiddelen<br />
dvd<br />
CD-roms<br />
dvd<br />
losse uitleen<br />
lesmaterialen<br />
lesmaterialen<br />
materialen<br />
uitleen<br />
materialen<br />
workshop<br />
lesmaterialen<br />
hulpmiddelen<br />
hulpmiddelen<br />
losse uitleen<br />
materialen<br />
leskoffer<br />
losse uitleen<br />
Code<br />
<strong>MEC</strong> 4<br />
IVN 15<br />
SBB 1<br />
SBB 2<br />
NAT 1<br />
WSRL 10<br />
COS 9<br />
SOM 4<br />
ARK 5<br />
COS 4<br />
COS 6<br />
COS 7<br />
COS 3<br />
<strong>MEC</strong> 1<br />
SOM 1<br />
CMO 3<br />
COS 5<br />
VNC 2<br />
NMN 300<br />
GGD 141<br />
WMO 2<br />
GGD 123<br />
GGD 122<br />
GGD 121<br />
COS 1<br />
BOS 3<br />
IVN<br />
NMN 300<br />
NMN 300<br />
ARK 2<br />
CMO 2<br />
GGD 184<br />
GGD 183<br />
ARK 4<br />
GGD 201<br />
ARK 3<br />
NMN 300<br />
CMO 1<br />
COS 8<br />
SAT 2<br />
BOS 2<br />
NAT 5<br />
COS 18<br />
CMO 4<br />
GGD 172<br />
GGD 171<br />
NMN 300<br />
HOR 3<br />
WSRL 8<br />
NMN 300<br />
Organisaties<br />
Milieu Educatie Centrum<br />
Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
Staatsbosbeheer<br />
Staatsbosbeheer<br />
Naturama<br />
Waterschap Rivierenland<br />
COS Gelderland<br />
SOM <strong>Nijmegen</strong><br />
ARK<br />
COS Gelderland<br />
COS Gelderland<br />
COS Gelderland<br />
COS Gelderland<br />
Milieu Educatie Centrum<br />
SOM <strong>Nijmegen</strong><br />
Centrum voor Mondiaal Onderw.<br />
COS Gelderland<br />
Veren. Ned. Cultuurlandschap<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
De Witte Molen<br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
COS Gelderland<br />
Bosjuweel<br />
IVN Rijk van <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
ARK<br />
Centrum voor Mondiaal Onderw.<br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
ARK<br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
ARK<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
Centrum voor Mondiaal Onderw.<br />
COS Gelderland<br />
Saturnus<br />
Bosjuweel<br />
Naturama<br />
COS Gelderland<br />
Centrum voor Mondiaal Onderw.<br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
Hortus Arcadië<br />
Waterschap Rivierenland<br />
<strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong><br />
Blz<br />
54<br />
43<br />
79<br />
79<br />
57<br />
99<br />
20<br />
87<br />
7<br />
19<br />
19<br />
19<br />
19<br />
54<br />
87<br />
17<br />
19<br />
93<br />
69<br />
36<br />
95<br />
36<br />
36<br />
36<br />
19<br />
13<br />
42<br />
75<br />
75<br />
7<br />
17<br />
37<br />
37<br />
7<br />
37<br />
7<br />
69<br />
17<br />
19<br />
77<br />
13<br />
57<br />
21<br />
17<br />
36<br />
36<br />
69<br />
39<br />
98<br />
69<br />
113<br />
PO<br />
7-8
VO<br />
VO LEERJAAR 1<br />
Titel/thema<br />
Beweging<br />
Kracht<br />
Mondzorg bovenbouw en VO<br />
Warmte<br />
VO LEERJAAR 1-2<br />
Dijken: Hoe houden we het droog?<br />
Sterrenkunde, ruimtevaart<br />
Waterbeheer: Kinderdijk<br />
Afval<br />
Relaties/sexualiteit: Puberkwartet<br />
Vergroten: Je gelooft je ogen niet<br />
Handel en Wandel: (on)eerlijke handel<br />
Millenieumdoelen: PerJaarBeter<br />
Roken?! Adembenemende afleveringen<br />
Scriptieservice: 70 infoboekjes/div. thema’s<br />
Sterrenkunde, ruimtevaart<br />
VN-Arena: school voor wereldburgers<br />
VO LEERJAAR 1-3<br />
Alcohol, roken en blowen<br />
Alcohol, roken en blowen<br />
Alcohol: VMBO, HAVO, VWO<br />
Drugs: blowen - VMBO, HAVO, VWO<br />
Drugs: blowen - VMBO-basis<br />
Roken - VMBO, HAVO, VWO<br />
Roken - VMBO-basis<br />
Sociaal/emotioneel: Meidenvenijn<br />
Fysieke veiligheid: Split the Risk<br />
VO LEERJAAR 1-4<br />
Relaties/sexualietiet: Boys ‘R Us<br />
Armoede: Pimp Ya Planet<br />
Sport: Gelderse Wereldspelen<br />
VMBO Sectorwerkstuk: 17 themamodules<br />
VO LEERJAAR 1-5<br />
Afghanistan: Over Gelderse Grenzen<br />
114<br />
Leskisten<br />
leskist<br />
leskist<br />
leskist.methode<br />
leskist<br />
Excursies + Lessen<br />
excursie<br />
excursie<br />
excursie<br />
Leskisten<br />
leskist<br />
leskist / methode<br />
leskist<br />
Uitleen + Overig<br />
lesmaterialen<br />
lesmaterialen<br />
CD-roms<br />
lesmaterialen<br />
materialen<br />
lesmaterialen<br />
Leskisten<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
Uitleen + Overig<br />
leskist / methode<br />
Uitleen + Overig<br />
lesmaterialen<br />
lesmaterialen<br />
lesmaterialen<br />
lesmaterialen<br />
Code<br />
NMN 227c<br />
NMN 227b<br />
GGD 23<br />
NMN 227a<br />
WSRL 6<br />
SAT 1<br />
WSRL 7<br />
NMN 201<br />
GGD 82<br />
NMN 213<br />
COS 5<br />
CMO 5<br />
GGD 201<br />
CMO 1<br />
SAT 2<br />
CMO 4<br />
GGD 5<br />
GGD 8<br />
GGD 9<br />
GGD 11<br />
GGD 10<br />
GGD 7<br />
GGD 6<br />
GGD 63<br />
GGD 51<br />
GGD 83<br />
COS 7<br />
COS 8<br />
CMO 6<br />
COS 9<br />
Organisatie<br />
<strong>Natuur</strong>museum<br />
<strong>Natuur</strong>museum<br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum<br />
Waterschap Rivierenland<br />
Saturnus<br />
Waterschap Rivierenland<br />
<strong>Natuur</strong>museum<br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
<strong>Natuur</strong>museum<br />
Blz.<br />
71<br />
71<br />
29<br />
71<br />
98<br />
77<br />
98<br />
69<br />
34<br />
70<br />
COS Gelderland<br />
19<br />
Centrum voor Mondiaal Onderwijs 17<br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
37<br />
Centrum voor Mondiaal Onderwijs 17<br />
Saturnus<br />
77<br />
Centrum voor Mondiaal Onderwijs 17<br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
27<br />
28<br />
28<br />
28<br />
28<br />
28<br />
27<br />
31<br />
30<br />
34<br />
COS Gelderland<br />
19<br />
COS Gelderland<br />
19<br />
Centrum voor Mondiaal Onderwijs 17<br />
COS Gelderland<br />
19
VO LEERJAAR 1-6<br />
Titel/thema Excursies + Lessen Code Organisaties<br />
Blz<br />
Afvalinzameling & -reiniging<br />
excursie<br />
DAR 1 Dar<br />
25<br />
Afvalverwerking<br />
excursie<br />
ARN 2 ARN B.V.<br />
9<br />
Beeldhouwen<br />
workshop<br />
HOR 4 Hortus Arcadië<br />
39<br />
Boerderij: Lekker in je vel<br />
excursie<br />
KLBO 3 Klasseboeren<br />
51<br />
Boerderij: Waar komt de melk vandaan? excursie<br />
KLBO 4 Klasseboeren<br />
51<br />
Boerderij: Alles over varkens<br />
excursie<br />
KLBO 6 Klasseboeren<br />
52<br />
Boerderij: De kip en het ei<br />
excursie<br />
KLBO 7 Klasseboeren<br />
52<br />
Boerderij: Kalfjes, koeien +melk produktie excursie<br />
KLBO 2 Klasseboeren<br />
51<br />
Boerderij: Lekker in je vel<br />
excursie<br />
KLBO 9 Klasseboeren<br />
52<br />
Boerderij: Van melk tot boerenkaas<br />
excursie<br />
KLBO 8 Klasseboeren<br />
52<br />
Boerderij: Voeding, lekker in je vel<br />
excursie<br />
KLBO 5 Klasseboeren<br />
51<br />
Fairtrade<br />
workshop<br />
COS 21 COS Gelderland<br />
21<br />
Hortus: natuurverschijnselen<br />
rondleiding<br />
HOR 1 Hortus Arcadië<br />
39<br />
Landschap: 11 miniatuurtuinen<br />
excursie<br />
VNC 1 Veren. Ned. Cultuurlandschap 93<br />
Milieu: afval, mobiliteit&verkeer, energie gastles<br />
BKS 2 Milieucentrum De Broeikas 11<br />
Milieu: water, duurzaam bouwen, voeding gastles<br />
BKS 2 Milieucentrum De Broeikas 11<br />
Milieuvoorl. o.a.zwerfvuil, regelgeving gastles<br />
BT&H Bureau Toezicht & Handhaving 15<br />
Milieuvoorlichting: diverse thema’s<br />
excursie<br />
BKS 4 Milieucentrum De Broeikas 11<br />
Milleniumdoelen<br />
workshop<br />
COS 20 COS Gelderland<br />
21<br />
Molen: inzicht in productieproces<br />
excursie<br />
WMO 1 De Witte Molen<br />
95<br />
<strong>Natuur</strong>tochten, heuvelexp. en hertensafari excursie<br />
NMN 107 <strong>Natuur</strong>museum <strong>Nijmegen</strong> 58<br />
Vennengebied: thema-excursies<br />
excursie<br />
SBB 12 Staatsbosbeheer<br />
81<br />
Vlinders: Rondleiding Wenssteen<br />
excursie<br />
NAT 3 Naturama<br />
57<br />
Vlinders: routes/orientatiepunten<br />
gasles<br />
NAT 2 Naturama<br />
57<br />
Vlinders: Vlinderwandelroute<br />
excursie<br />
NAT 4 Naturama<br />
57<br />
Vluchtelingen: Verhalen van ver..<br />
workshop<br />
COS 18 COS Gelderland<br />
21<br />
Wateronderzoek<br />
excursie<br />
HOR 2 Hortus Arcadië<br />
39<br />
Wereldburgerschap<br />
workshop<br />
COS 19 COS Gelderland<br />
21<br />
Relaties/seksualiteit: Anticonceptie Twister<br />
Relaties/seksualiteit: Begrijp me goed?!<br />
Relaties/seksualiteit: Find out!<br />
Relaties/seksualiteit: Holibi-jongeren<br />
Relaties/seksualiteit: Let’s talk<br />
Relaties/seksualiteit: Liefde (praktijkond.)<br />
Relaties/seksualiteit: Liefde (regulier ond.)<br />
Relaties/seksualiteit: seks.gezondheid<br />
Relaties/seksualiteit: Zwanger... en dan?<br />
Relaties/sexualiteit: Girl’s Choice<br />
Relaties/sexualiteit: Meisjesbesnijdenis<br />
Sociaal/emotioneel: Verdrietkoffer VO<br />
Duurzaamheid, klimaat, natuur en milieu<br />
Maatschappelijke stage<br />
Maatschappelijke stages / groen<br />
Ondersteuning projecten NME/duurz.<br />
Vlinders: schooltuin/-kas<br />
Wereldburgerschap: Consumptie...<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
leskist / methode<br />
Lesk<br />
Projecten<br />
project<br />
stage<br />
project<br />
basispakket<br />
schooltuin-/kas<br />
project<br />
GGD 93<br />
GGD 94<br />
GGD 91<br />
GGD 88<br />
GGD 92<br />
GGD 89<br />
GGD 90<br />
GGD 86<br />
GGD 87<br />
GGD 84<br />
GGD 85<br />
GGD 65<br />
<strong>MEC</strong> 2<br />
BKS 1<br />
<strong>MEC</strong> 3<br />
<strong>MEC</strong> 2<br />
NAT 1<br />
COS 17<br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
Titel/thema Code Organisaties<br />
Blz<br />
Milieu Educatie Centrum<br />
Milieucentrum De Broeikas<br />
Milieu Educatie Centrum<br />
Milieu Educatie Centrum<br />
Naturama<br />
COS Gelderland<br />
35<br />
35<br />
35<br />
34<br />
35<br />
35<br />
35<br />
34<br />
34<br />
34<br />
34<br />
31<br />
55<br />
11<br />
55<br />
55<br />
57<br />
21<br />
115<br />
VO
VO<br />
Titel/thema Uitleen + Overig Code Organisaties<br />
Blz<br />
Alcoholtest schoolfeest<br />
hulpmiddelen<br />
GGD 101 GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
36<br />
ARK-nieuws natuurontw. en educatie nieuwsbrief<br />
ARK 5 ARK<br />
7<br />
Armoede: Afrikaanse materialenmand lesmaterialen<br />
COS 9 COS Gelderland<br />
20<br />
Armoede: Millenniumdoelenkrat<br />
lesmaterialen<br />
COS 6 COS Gelderland<br />
19<br />
Basispakket natuur- en milieuonderwijs basispakket<br />
<strong>MEC</strong> 2 Milieu Educatie Centrum 55<br />
Burgerschap Plus<br />
lesmaterialen<br />
COS 11 COS Gelderland<br />
20<br />
Diversiteit, multicul.samenleving<br />
workshop doc.team COS 2 COS Gelderland<br />
19<br />
Grenzeloos: internat.stages/uitwisseling lesmaterialen<br />
COS 10 COS Gelderland<br />
20<br />
Milieu: knipselkranten + werkbladen uitleen<br />
BKS 3 Milieucentrum de Broeikas 11<br />
Milieuspellen<br />
uitleen<br />
BKS 5 Milieucentrum de Broeikas 11<br />
Molen: brochures, boekjes<br />
materialen<br />
WMO 2 De Witte Molen<br />
95<br />
Mondgezondheid: Gebit (ontwikkeling) hulpmiddelen<br />
GGD 123 GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
36<br />
Mondgezondheid: Gebit kind + volwassene hulpmiddelen<br />
GGD 122 GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
36<br />
Mondgezondheid: Rotte kies<br />
hulpmiddelen<br />
GGD 121 GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
36<br />
Mondiale vorming: wereldburgerschap advies<br />
COS 1 COS Gelderland<br />
19<br />
Paarden: Wilde paarden in Nederland dvd<br />
ARK 2 ARK<br />
7<br />
Relaties/seksualiteit: Anticonceptiekoffer hulpmiddel (model) GGD 185 GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
37<br />
Relaties/seksualiteit: Anticonceptiekoffer hulpmiddelen<br />
GGD 181 GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
36<br />
Relaties/seksualiteit: Bij de Hand Quiz hulpmiddelen<br />
GGD 182 GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
36<br />
Relaties/seksualiteit: Love box<br />
hulpmiddelen<br />
GGD 181 GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
36<br />
Relaties/seksualiteit: Onderlichaam man hulpmiddelen<br />
GGD 183 GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
37<br />
Relaties/seksualiteit: Onderlichaam vrouw hulpmiddel (model) GGD 184 GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
37<br />
Relaties/seksualiteit: The Afterparty (vrijen) CD-roms<br />
GGD 204 GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
37<br />
Runderen: Nieuwe wilde runderen<br />
dvd<br />
ARK 3 ARK<br />
7<br />
Tipiverhuur<br />
uitleen<br />
BOS 2 Bosjuweel<br />
13<br />
Tipiverhuur<br />
uitleen<br />
BOS 2 Bosjuweel<br />
13<br />
Vlinders: Spreekbeurt/scriptie<br />
materialen<br />
NAT 5 Naturama<br />
57<br />
Voeding: promotiemat. gezonde voeding hulpmiddelen<br />
GGD 172 GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
36<br />
Voedingsdummy’s gemengd<br />
hulpmiddelen<br />
GGD 171 GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
36<br />
Rivierenlandschap ‘dWaalfilm<br />
dvd<br />
Leskisten<br />
ARK 4 ARK<br />
7<br />
116
Titel/thema Code Organisaties<br />
Blz<br />
VO 2<br />
Roken, alcohol en drugs: Be Free<br />
VO 2-3<br />
Gelijkspel<br />
Alcohol, nuchere progr. VMVO, HAO, VWO<br />
Roken, alcohol, drugs: Roes<br />
VO 2-4<br />
Maatschappelijke stage: Het land van..<br />
VO 2-6<br />
Roken, alcohol en drugs: TRIP<br />
VO 3-4<br />
Vluchtelingenvraagstuk: Verrassend ...<br />
VO 4-6<br />
Lucht: Schone Lucht <strong>Nijmegen</strong><br />
VO-5-6<br />
Maatschappelijke stage: Pacha Mama<br />
Mediawijsheid: Media me<br />
Leskisten<br />
leskist / methode<br />
Projecten<br />
project<br />
Uitlelen + Overig<br />
CD-roms<br />
CD-roms<br />
Projecten<br />
project<br />
Leskisten<br />
leskist / methode<br />
lesmaterialen<br />
lespakket<br />
Projecten<br />
project<br />
lesmaterialen<br />
GGD 12<br />
COS 14<br />
GGD 203<br />
GGD 202<br />
COS 15<br />
GGD 13<br />
COS 12<br />
SOM 5<br />
COS 16<br />
COS 13<br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
COS Gelderland<br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
COS Gelderland<br />
GGD <strong>Nijmegen</strong><br />
COS Gelderland<br />
SOM <strong>Nijmegen</strong><br />
COS Gelderland<br />
COS Gelderland<br />
29<br />
20<br />
37<br />
37<br />
21<br />
29<br />
20<br />
87<br />
21<br />
20<br />
117<br />
VO
COLOFON<br />
Vormgeving, opmaak en druk Is ook dit jaar weer verzorgd door ROC <strong>Nijmegen</strong>, Grafische Werkplaats<br />
Eindredactie Milieu Educatie Centrum <strong>Nijmegen</strong><br />
Foto’s omslag en colofon Milieu Educatie Centrum <strong>Nijmegen</strong><br />
Foto deel A ROC <strong>Nijmegen</strong>, Grafische Werkplaats, Dennis Nova<br />
Foto deel B Klasseboeren <strong>Nijmegen</strong><br />
Foto’s bij organisatieteksten Waar geen fotograaf vermeld staat is de foto gemaakt door de<br />
betreffende organisatie<br />
118
27 Nijmeegse (natuur- en milieu-) organisaties presenteren hun aanbod<br />
voor natuuronderwijs<br />
leskisten ● lessen & excursies ● materiaalzendingen ● projecten ● uitleen/overig<br />
“De school naar buiten en de buitenwereld de school in!”<br />
“Niet meer maar beter natuuronderwijs!”
Change language