Subsidie Wegwijzer voor Ondernemingen - Publicaties - Vlaanderen ...

Samenstelling: 

Vlaamse overheid 

Agentschap Economie 

Enterprise Europe Network Vlaanderen 

Verantwoordelijke uitgever: 

Bernard De Potter 

Administrateur-generaal 

Bronnen: 

Websites: www.vlaanderen.be; www.vlao.be; www.pmv-kmo.be; www.aandeslag.be; 

www.onssrszlss.fgov.be; www.vdab.be; www.ec.europa.eu, mediamagazine ’07 (Mediadesk België); 

www.eu-gateway.eu, www.banvlaanderen.be; www.bizidee.be; www.enterprize.be; www.nfte.be; 

www.werk.be; www.eif.org; 

Druk: digitale drukkerij Vlaamse overheid 

Uitgave: 2008 

Depotnummer: D/2008/3241/269 

© 2008. Vlaamse overheid – Agentschap Economie – Enterprise Europe Network Vlaanderen. 

Disclaimer: 

De Subsidiewegwijzer voor Ondernemingen is bedoeld als leidraad voor ondernemers. Zij heeft geen 

wettelijke waarde en is geenszins bindend voor het Enterprise Europe Network. 

3

INLEIDING 

De nieuwe Subsidiewegwijzer voor ondernemingen biedt u naar jaarlijkse gewoonte een overzicht van de 

belangrijkste overheidsstimulansen voor ondernemingen op regionaal, federaal en Europees vlak met 

bijzondere aandacht voor de kmo’s. Hierbij wordt getracht om de ondernemingen wegwijs te maken in het 

labyrint van steunmaatregelen waarvoor zij in aanmerking kunnen komen. 

Iedere maatregel wordt kort geschetst met aandacht voor de begunstigden, de geldende criteria en de 

voordelen. Tevens vermeldt deze gids telkens het contactadres voor aanvullende inlichtingen. De redactie 

van deze nieuwe brochure werd afgesloten op 31 oktober 2008. 

Voor sommige maatregelen in de subsidiewegwijzer (BEA, ecologiepremie…) worden begin 2009 

belangrijke aanpassingen verwacht. Gelieve voor deze maatregelen vanaf 2009 dan ook steeds de website 

www.vlaanderen.be/ondernemen te raadplegen. 

Wanneer u de steunmaatregelen op maat wenst te verkrijgen, dan kunt u onze 

geactualiseerde subsidiedatabank raadplegen op www.vlaanderen.be/subsidiedatabank. 

De zestiende editie van deze gids werd samengesteld door het Enterprise Europe Network Vlaanderen. 

Deze entiteit werd begin 2008 opgericht door drie partners: het Agentschap Economie, het VLAO (Vlaams 

Agentschap Ondernemen) en het IWT (Instituut voor de aanmoediging van Innovatie door Wetenschap en 

Technologie in Vlaanderen). Dit netwerk behoort tot het grotere Europese Enterprise Europe Network, 600 

organisaties verspreid over de Europese Unie ten dienste van de kmo’s. 

De bedoeling is de kmo’s in Europa een zo breed mogelijke waaier van hulpmiddelen aan te bieden, zoals: 

informatie en advies verschaffen aangaande Europese regelgeving, partnersearch voor Europees zakendoen, 

advies voor technologische samenwerking en begeleiding in innovatieve acties, ondersteuning bij deelname 

aan Europese projecten en financiering. 

Naast de drie partners (waarvan het Agentschap Economie en VLAO op 01/01/09 fusioneren tot het 

Agentschap Ondernemen) wordt er ook nauw samengewerkt met FIT (Flanders Investment and Trade) in 

functie van de realisatie van de vooropgestelde doelstellingen. 

Bovendien zal het consortium in opdracht van de Europese Commissie de ervaringen en opmerkingen van de 

kmo’s over Europese regelgeving en de repercussie ervan op hun beroepsactiviteiten, terugkoppelen naar het 

Directoraat-Generaal Ondernemen van de Commissie. 

Het Enterprise Europe Network Vlaanderen staat open voor alle ondernemingen maar is vooral bedoeld om 

kleinere en middelgrote ondernemingen te informeren, adviseren, begeleiden en ondersteunen. 

Geïnteresseerden kunnen voor aanvullende informatie uiteraard steeds terecht bij het Enterprise Europe 

Network Vlaanderen zelf dat ook over andere Europese materies inlichtingen verstrekt of u kunt ook onze 

folder aanvragen: Vlaamse overheid, Agentschap Economie, Enterprise Europe NetworkVlaanderen, Koning 

Albert II-laan 35 bus 12, 1030 Brussel. 

Ik hoop dat de geactualiseerde Subsidiewegwijzer voor Ondernemingen u voldoende inzicht verschaft in het 

aanbod van steunmaatregelen waarvoor u als onderneming in aanmerking kan komen. 

Ten slotte nodig ik u uit om aanbevelingen over het concept of de inhoud van deze subsidiewegwijzer te 

mailen naar enterprise.europe@vlaanderen.be. 

Bernard De Potter 

Administrateur-generaal 

4

INHOUDSTAFEL 

DEEL I : STEUN BIJ ONDERNEMEN, INVESTERINGEN EN ADVIES, STEUN VOOR STARTERS 

1. KMO-PORTEFEUILLE 

2. GROEIPREMIE (wordt stopgezet begin 2009) 

3. STRATEGISCHE INVESTERINGS- EN OPLEIDINGSPROJECTEN 

4. SUBSIDIES VOOR DE AANLEG VAN BEDRIJVENTERREINEN EN BEDRIJFSGEBOUWEN 

4.1 Bedrijventerreinen 

4.2 Subsidies voor de oprichting en modernisering van bedrijvencentra & doorgangsgebouwen 

5. OPROEP ONDERNEMERSCHAP 

6. OPROEP BRUGPROJECTEN ECONOMIE-ONDERWIJS 

7. RENTETOELAGE HINDER OPENBARE WERKEN 

8. START- EN INVESTERINGSSTEUN VOOR DE VLAAMSE VISSERIJ EN 

AQUICULTUURSECTOR (FIVA) 

9. VLAAMS LANDBOUWINVESTERINGSFONDS (VLIF) 

10. PARTICIPATIEFONDS 

10.1 Starteo/Optimeo: beroepskredieten verdeeld tussen uw bankier en het Participatiefonds 

10.2 Startlening-solidaire lening: twee microkredieten met professionele begeleiding om de 

creatie van een eigen job te financieren 

10.2.1 Startlening: voor de werkzoekende die zich vestigt als zelfstandige of die een 

eigen zaak opricht 

10.2.2 Solidaire lening: een eigen economische activiteit creëren zonder startkapitaal 

10.3 Business Angel +: co-financiering met een Business Angel van een innoverend project 

10.4 Privak+ 

10.5 Impulseo I 

10.6 Impulseo II 

11. PARTICIPATIEMAATSCHAPPIJ VLAANDEREN NV (PMV): PMV-KMO- 

FINANCIERINGSINSTRUMENTEN 

11.1 Winwinlening 

11.2 Vinnof 

11.2.1 Incubatiefinanciering 

11.2.2 Zaaikapitaal 

11.2.3 Projectfinanciering 

11.3 ARKimedes 

11.4 Waarborgregeling 

11.4.1 Steun voor kmo’s die hinder ondervinden van openbare werken 

11.5 Fonds Vlaanderen-Internationaal 

11.6 Cultuur Invest 

11.7 NRC-Fonds 

12. BAN Vlaanderen 

13. BIZIDEE 

14. ENTERPRIZE 

15. NFTE 

16. VLAAMS AGENTSCHAP ONDERNEMEN – VLAO (vanaf 1/1/09 fusie met Agentschap 

Economie in Agentschap Ondernemen) 

16.1 VLAO-Bedrijfsadvies 

16.2 Design Vlaanderen 

DEEL II : FISCALE STEUN 

1. INVESTERINGSAFTREK 

2. NOTIONELE INTRESTAFTREK OF AFTREK VOOR RISICOKAPITAAL 

3. FISCALE RULINGS 

4. INVESTERINGSRESERVE 

5. BELASTINGSVRIJSTELLING BIJKOMEND PERSONEEL VOOR DE UITBOUW VAN HET 

TECHNOLOGISCH POTENTIEEL, ALS DIENSTHOOFD UITVOER OF DIENSTHOOFD 

INTEGRALE KWALITEITSZORG 

6. BELASTINGSVRIJSTELLING VOOR BIJKOMEND PERSONEEL MET EEN LAAG LOON 

7. BELASTINGSKREDIET VOOR ONDERZOEK EN ONTWIKKELING 

5

8. GEDEELTELIJKE VRIJSTELLING VAN DOORSTORTING VAN DE BEDRIJFSVOORHEFFING 

VOOR WETENSCHAPPELIJK PERSONEEL 

9. GEDEELTELIJKE VRIJSTELLING VAN DOORSTORTING VAN DE BEDRIJFSVOORHEFFING 

OP NACHT- EN PLOEGENARBEID 

DEEL III : STEUN BIJ AANWERVINGEN 

1. PARAFISCALE MAATREGELEN 

1.1 De structurele vermindering van de RSZ-werkgeversbijdragen 

1.2 Doelgroepvermindering 

1.2.1 Oudere werknemers 

1.2.2 Eerste aanwervingen 

1.2.3 Collectieve arbeidsduurvermindering of vierdagenweek 

1.2.4 Activa min-45-jarigen 

1.2.5 Activa 45-plussers 

1.2.6 Doorstromingsprogramma’s (DSP) 

1.2.7 Sociale inschakelingseconomie (SINE) 

1.2.8 Jong laaggeschoolde werknemers 

1.2.9 Werknemers jonger dan 19 jaar 

1.2.10 Werknemers ouder dan 18 jaar en jonger dan 30 jaar 

1.2.11 Aanwerving van een ontslagen werknemer door herstructurering 

1.3 De specifieke vermindering - Werkbonus 

2. FINANCIELE MAATREGELEN 

2.1 Aanmoedigingspremies in de privésector 

2.1.1 Opleidingskrediet 

2.1.2 Zorgkrediet 

2.1.3 Steun aan werknemers van ondernemingen in moeilijkheden of in herstructurering 

2.1.4 Suppletieve regeling 

2.2 Invoegbedrijven 

2.3 Invoegbedrijven Dienstencheque-onderneming 

2.4 Overgangsmaatregel voor de vergoeding bij de aanwerving van personen met een handicap 

(CAO 26) en de Inschakelingspremie (VIP) 

2.5 Vlaamse Ondersteuningspremie (VOP) 

2.6 Tewerkstellingspremies voor 50+ 

2.7 Activa start 

DEEL IV : STEUN BIJ OPLEIDINGEN 

1. VLAAMSE DIENST VOOR ARBEIDSBEMIDDELING EN BEROEPSOPLEIDING (VDAB) 

1.1 Individuele Beroepsopleiding in de onderneming 

1.2 Instap-opleiding 

2. SECTORALE MAATREGELEN EN INITIATIEVEN 

3. PROJECTEN TER STIMULERING VAN DE EVENREDIGE ARBEIDSDEELNAME EN 

DIVERSITEIT IN ONDERNEMINGEN, INSTELLINGEN EN LOKALE BESTUREN 

(DIVERSITEITSPLANNEN, CLUSTERPLANNEN, INSTAP- EN GROEIPLANNEN) 

4. VLAAMS AGENTSCHAP VOOR ONDERNEMERSVORMING – SYNTRA VLAANDEREN 

4.1 De ondernemersopleiding 

4.2 Korte cursussen en bijscholingen 

4.3 De leertijd 

5. PETERSCHAPSPROJECTEN 

6. STAGEBONUS EN STARTBONUS 

DEEL V : STEUN VOOR ONDERZOEK EN ONTWIKKELING 

1. INSTITUUT VOOR DE AANMOEDIGING VAN INNOVATIE DOOR WETENSCHAP EN 

TECHNOLOGIE IN VLAANDEREN (IWT-VLAANDEREN) 

1.1 O&O-projecten van bedrijven – algemeen 

1.2 KMO-programma 

6

1.3 Eureka 

1.4 Vlaamse Innovatiesamenwerkingsverbanden 

1.5 Onderzoeks- en ontwikkelingsprogramma van de Europese Unie - 7 de Kaderprogramma 

1.6 Strategisch Basisonderzoek (SBO) 

1.7 TETRA-Fonds 

1.8 Landbouwkundig onderzoek 

1.9 Duurzame technologische ontwikkeling 

1.10 LURU: steunregeling voor innovatie in de lucht- en ruimtevaartsector 

2. INNOVATIEPREMIE 

DEEL VI : ENERGIE EN MILIEU 

1. DE ECOLOGIEPREMIE 

2. AANMOEDIGINGSMAATREGELEN RATIONEEL ENERGIEVERBRUIK 

3. SUBSIDIES VOOR KMO’S DIE SELECTIEF AFVAL SORTEREN 

4. VLAAMSE GROENESTROOMCERTIFICATEN VOOR ZONNEPANELEN 

5. VLAAMSE WARMTEKRACHTKOPPELINGSCERTIFICATEN EN 

GROENESTROOMCERTIFICATEN VOOR ANDERE HERNIEUWBARE ENERGIEBRONNEN 

DAN ZONNEPANELEN 

6. VERHOOGDE INVESTERINGSAFTREK VOOR ENERGIEBESPARENDE INVESTERINGEN 

7. LIFE +-PROGRAMMA 

8. INTELLIGENT ENERGY FOR EUROPE 

DEEL VII : STEUN BIJ EXPORT 

1. FLANDERS INVESTMENT AND TRADE (FIT) 

1.1 Financiële tussenkomsten van exportgerichte initiatieven – Kleine en Middelgrote 

Ondernemingen 

1.2 Vlaamse subsidies voor haalbaarheidsstudies 

1.3 Ter beschikking stellen van Vlaamse uitrustingsgoederen 

2. NATIONALE DELCREDEREDIENST – EXPORTKREDIETVERZEKERING 

3. FINEXPO – COMITE VOOR DE FINANCIELE ONDERSTEUNING VAN DE EXPORT 

3.1 Stabilisering van de rentevoet 

3.2 Intrestbonificaties 

3.3 Intrestbonificatie met aanvullende gift 

3.4 Giften met of zonder een intrestbonificatie 

3.5 Leningen van staat tot staat 

4. PRINS ALBERT FONDS 2009 

5. JAPAN EN DE EU – EXPROM 

5.1 Executive Training Programme Japan & Korea (2009-2010) 

5.2 EU-Gateway- Programme (2008-2015) 

DEEL VIII : EUROPESE STEUN 

1. STRUCTUURFONDSEN 

1.1 Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) 

1.1.1 Projecten EFRO – doelstelling 2 


1.2 Europees Sociaal Fonds (ESF) 

1.3 Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO) 

1.4 Europees Visserijfonds 

2. EUROPESE INVESTERINGSBANK (EIB) 

2.1 Individuele kredieten 

2.2 Globale kredieten 

2.3 Financieringsmogelijkheden met risicodeling 

3. EUROPEES INVESTERINGSFONDS (EIF) 

3.1 Durfkapitaal 

3.2 Marktonderzoek 

3.3 Jeremie 

7

4. CENTRUM VOOR DE ONTWIKKELING VAN ONDERNEMINGEN (COO) 

4.1 Samenwerking met de ACS-landen 

5. OVERIGE INITIATIEVEN TER BEVORDERING VAN INTERNATIONALE 

SAMENWERKING 

5.1 Al-Invest IV 

6. MEDIA 2007 

7. MARCO POLO II 

8. KADERPROGRAMMA VOOR CONCURRENTIEVERMOGEN EN INNOVATIE (KCI) 

DEEL IX : SAMENWERKING MET CENTRAAL- EN OOST-EUROPA 

1. SAMENWERKINGSPROGRAMMA VLAANDEREN MET CENTRAAL- EN OOST-EUROPA 

2. IPA – INSTRUMENT VOOR PRETOETREDINGSSTEUN (2007-2013) 

8

DEEL I : STEUN BIJ ONDERNEMEN, INVESTERINGEN EN ADVIES, STEUN VOOR STARTERS 

9

1. KMO-PORTEFEUILLE 

Inhoud steunmaatregel 

De kmo-portefeuille is een laagdrempelige en interactieve webtoepassing waarlangs ondernemers jaarlijks tot 

15.000 euro subsidies kunnen bekomen voor ondersteuning in hun processen van ondernemen, innoveren 

en internationaliseren. 

Deze maatregel is een samenwerking van het Agentschap Economie, het IWT (Instituut voor de 

aanmoediging van Innovatie door Wetenschap en Technologie in Vlaanderen) en FIT (Vlaams Agentschap 

voor Internationaal Ondernemen). 

De kmo-portefeuille is de vernieuwde BEA-maatregel. De grootste wijzigingen zijn als volgt samen te 

vatten: 

• vereenvoudigde steun; 

• jaarlijkse steun; 

• hogere steun. 

Het wettelijk kader: 

• het besluit van de Vlaamse Regering tot toekenning van steun aan kleine en middelgrote ondernemingen 

voor ondernemerschapsbevorderende diensten van 19/12/2008; 

• het ministerieel besluit tot uitvoering van het besluit van de Vlaamse Regering tot toekenning van steun 

aan kleine en middelgrote ondernemingen voor ondernemerschapsbevorderende diensten van 

01/01/2009. 

Begunstigden 

• kmo’s volgens de Europese definitie; 

• vrije beroepen. 

Er moet voldaan worden aan volgende voorwaarden: 

• de subsidie is ten behoeve van de vestigingen (en bijhorende werkenden) gelegen in het Vlaamse 

Gewest; 

• een onderneming uit de privésector zijn (d.w.z. participatie administratieve overheid < 25%); 

• de onderneming heeft een aanvaardbare hoofdactiviteit (nacecode); 

• de onderneming moet voldoen aan de regelgeving van toepassing in het Vlaamse Gewest; 

• de onderneming heeft een aanvaardbare juridische vorm (vzw's zijn uitgesloten). 

Ook erkende dienstverleners kunnen steun aanvragen voor zover ze een in aanmerking komende kmo zijn en 

indien ze beroep doen op een derde erkende dienstverlener. De publieke dienstverleners komen niet in 

aanmerking voor steun. 

Projecten 

• Opleiding 

• Advies – Strategisch advies 

• Technologieverkenning 

• Advies Internationaal Ondernemen 

Om in aanmerking te komen voor subsidies moet beroep gedaan worden op een erkend dienstverlener (zie 

verder in de tekst). 

10

Opleiding 

Onder opleiding wordt verstaan het onderricht gevolgd door de werkenden in de onderneming dat uitsluitend 

of hoofdzakelijk gericht is op het verbeteren van het huidige of het toekomstige bedrijfsfunctioneren van de 

onderneming. Voor wettelijk verplichte opleidingen kan ook steun worden aangevraagd. 

Advies 

Een advies is steeds schriftelijk en op maat van de onderneming. 

Het omvat 3 aspecten: 

• een analyse van de probleemstelling; 

• het eigenlijke advies (suggesties, voorstellen, raadgevingen); 

• het implementatieplan = een soort draaiboek indien men het advies wil realiseren. Dit slaat op het 

conceptuele aspect en niet op de realisatie of uitvoering ervan. Het is niet de werkelijke realisatie of 

uitvoering van het advies zoals bijvoorbeeld het vervullen van administratieve formaliteiten, het indienen 

en opmaken van vergunningen, het maken van contracten/overeenkomsten, de aankoop of het leveren 

van software, enz… 

Voorbeelden (niet-limitatief): 

• marketingstudie; 

• communicatieplan; 

• investeringsanalyse; 

• SWOT-analyse. 

Volgende adviezen komen NIET in aanmerking: 

• wettelijk verplichte adviezen: alle adviezen geregeld binnen een wettelijk kader, bijvoorbeeld inzake 

milieu, energie, kwaliteit, …; 

• adviezen van permanente en periodieke aard: hieronder verstaat men diensten zoals routinematig 

belastingsadvies, regelmatige dienstverlening op juridisch gebied, routinematig advies inzake selectie-, 

aanwervings- of personeelsbeleid of reclame; 

• adviezen die tot de gewone bedrijfsuitgaven horen, bijvoorbeeld financiële controles, courante adviezen 

op het vlak van boekhouding-accountancy en fiscaliteit, vertalingen, gestandaardiseerde diensten van 

computerservicebureaus, adviezen inzake site-onderzoeken, zoals gedefinieerd in artikel 2, 16° van het 

decreet van 27 oktober 2006 betreffende de bodemsanering en de bodembescherming; 

• diensten met betrekking tot subsidies. 

Strategisch advies 

Het strategisch advies moet cumulatief aan volgende aanvullende voorwaarden voldoen: 

• de haalbaarheidsstudie omvat een schriftelijk rapport waarbij na een systematisch opgezette en 

afgeronde analyse, een inschatting van de financiële of economische mogelijkheden van het project 

wordt onderzocht; 

• het advies is op maat van de onderneming, fundamenteel onderbouwd en laat toe om een beslissing te 

nemen over de haalbaarheid van het project; 

• het advies heeft betrekking op een kantelmoment binnen de onderneming; het advies leidt tot 

beslissingen waarvan de gevolgen moeilijk omkeerbaar zijn wat betekent dat het advies een lange 

termijn oplossing biedt die invloed heeft of kan hebben op de hele organisatie. 

Voorbeelden (niet limitatief): 

• beursintroductie; 

• fusie; 

• delisting. 

11

Technologieverkenning 

Technologieverkenningen zijn technologische adviezen rond een innovatievraagstelling. Het zijn adviezen 

die bij de ingeschakelde kennisinstelling enig studiewerk op maat van de kmo vereisen. Een 

technologieverkenning vereist een studieactiviteit van een paar tot een 15-tal mensdagen. 

Het advies beoogt kennisoverdracht vanuit het erkend expertisecentrum naar de kmo. Een 

technologieverkenning bevat altijd een technologische kenniscomponent, in tegenstelling tot andere 

adviesverstrekkingsformules binnen de kmo-portefeuille duidelijk af te bakenen. 

Het resultaat van een project technologieverkenning bestaat uit een grondig technologisch advies vanwege 

het kenniscentrum, desgevallend gepaard gaand met een kort opleidingsmoment terzake. Dit advies moet de 

kmo toelaten om met meer kennis van zaken te beslissen tot het al dan niet opstarten van de verdere stappen 

tot innovatie, alsook over de wijze waarop dit kan gebeuren. 

Voorbeelden: 

• identificeren, analyseren, bestuderen van de mogelijke technische problemen, invloedsparameters of 

belemmeringen die zich stellen rond de beoogde innovatie; 

• uitvoeren van eerste berekeningen, verkennende (laboratorium) proeven en/of simulaties; 

• zoeken naar geschikte technologieën. 

Technologieverkenning kan ook aangewend worden om samen met de kennisinstelling een 

voorbereidingstraject ten gronde (naar inhoud) voor een groter internationaal project (Europees 

Kaderprogramma, Eureka, European Research Area (ERA) ...) uit te voeren. 

Volgende zaken komen NIET in aanmerking (niet-limitatieve lijst): 

• marktstudies zonder direct verband met het lastenboek voor de beoogde innovatie; 

• octrooistudies; 

• marketingactiviteiten, bijv. ontwerp van een website; 

• bedrijfskundig advies in de ruime zin ten behoeve van een doorlichting en aanpassing van de 

bedrijfsorganisatie; 

• het aanleggen, uitschrijven van een administratief dossier (vergunning, norm, verkrijgen label, enz...); 

• de loutere uitbesteding van routinematige testen; 

• studieactiviteiten in het kader van kwaliteitszorg; 

• zoektocht naar kapitaalverschaffers ten behoeve van de financieringsnoden van het bedrijf; 

• algemene opleidingen; 

• arbeidsmarktbemiddeling; 

• engineeringopdrachten; 

• prototypebouw; 

• troubleshooting; 

• aankoop van software en softwarediensten. 

Advies Internationaal Ondernemen 

Advies voor kmo's die buitenlandse ambities hebben op het vlak van export of investeringen. Het gaat om 

schriftelijke, doelmatige raadgevingen en aanbevelingen met betrekking tot opportuniteiten en oplossingen 

ten behoeve van bedrijven die willen internationaliseren. 

Voorbeelden (niet limitatief): 

• oprichting buitenlandse vestigingen, dochterondernemingen of filialen; 

• afsluiten van joint-ventures; 

• directe buitenlandse investeringen; 

• licentieverkoop; 

• duurzaam en ethisch internationaal ondernemen; 

• marktstudies. 

12

Volgende adviezen komen NIET in aanmerking: 

• reeds bestaande ondersteuningsmogelijkheden bij Flanders Investment & Trade zoals bepaald in het 

subsidiebesluit van 27 mei 2005 (bijv. prospectiereizen, beursdeelnames, aanmaak van 

productdocumentatie); 

• wettelijk verplichte adviezen; 

• adviezen van permanente en periodieke aard; 

• adviezen die tot de gewone bedrijfsuitgaven horen. 

Steunbedrag 

Opleiding Advies Technolo- Advies Internat. Strategisch 

gische kennis ondernemen advies 

Steun % 50% 50% 75% 50% 50% 

Steunplafond 

per pijler 

€ 2500 € 5000 € 10.000 € 5000 € 25.000 

Maximum € 15.000 € 25.000 

Periode Jaarlijks 

Jaarlijks kan tot € 15.000 steun bekomen worden. Hier bovenop is er een budget voorzien tot € 25.000 steun 

voor strategisch advies. 

Het minimale projectbedrag (eigen aandeel klant + subsidie) bedraagt € 100, behalve bij strategisch advies 

waar het minimale projectbedrag € 10.000 is. 

Er werd ook een extra betaaljaar voorzien om de aangevraagde projecten af te werken. 

In aanmerking komende kosten 

• de kosten exclusief btw, die gefactureerd worden door een dienstverlener erkend in de pijler opleiding, 

voor de opleiding. De kosten behoren tot een van de volgende categorieën: 

personeelskosten van de dienstverlener; 

werkingskosten van de dienstverlener; 

verplaatsingskosten van de docent; 

kosten voor cursusmateriaal en didactische benodigdheden die specifiek voor de gevolgde opleiding 

worden gebruikt en waarvan het gebruik een functionele relatie heeft met de gevolgde opleiding, 

voor zover de kosten op één factuur samen met de opleidingskosten worden gefactureerd; 

cateringkosten beperkt tot 25 euro per persoon per begonnen opleidingsdag. 

• de kosten, exclusief btw en de bedragen van de voorschotfacturen, die gefactureerd worden door een 

dienstverlener erkend in de pijler advies voor het advies; 


dienstverlener aanvaard in de pijler advies voor internationaal ondernemen voor het advies voor 

internationaal ondernemen; 


dienstverlener erkend in de pijler technologieverkenning voor de kennis. Kosten met betrekking tot 

gestandaardiseerde fysische of chemische analyses komen niet in aanmerking. 

13

Aanvraagprocedure 

De kmo-portefeuille is een webapplicatie. Alvorens een subsidie aan te vragen, moet u zich op de site 

aanmelden door middel van een federaal token of elektronische identiteitskaart. 

Schematisch ziet dit er als volgt uit: 

14

U hebt nu toegang tot uw elektronische portefeuille. Schematisch ziet de aanvraagprocedure er als volgt uit: 

Erkende dienstverlener 

Erkende dienstverleners uit BEA voor de pijlers opleiding en advies worden automatisch overgenomen in de 

kmo-portefeuille voor de resterende duurtijd van hun certificaat. 

Om een erkende dienstverlener te worden, moet men zich als dienstverlener registreren op www.kmoportefeuille.be. 

Verder moet u voldoen aan volgende voorwaarden: 

• beschikken over een ondernemingsnummer; 

• een rekeningnummer hebben in SEPA-formaat; 

• erkend zijn binnen de pijler (kijk per pijler naar de specifieke voorwaarden); 

• zelf geen in aanmerking komende certificaten uitreiken; 

• geen arbeidsbemiddelingsbureau zijn zoals vermeld in het ministerieel besluit van 01/01/2009. 

Specifieke voorwaarden om erkend te worden binnen een pijler: 

Opleiding 

• beschikken over een kwaliteitscertificaat: 

ISO-certificaat, uitgereikt door een geaccrediteerde certificeringinstelling; 

CEDEO-certificaat; 

Q*FOR-certificaat; 

Recognised for Excellence; 

15

K2b-, of K2a-label voor opleiding; 

ESF-label. 

• erkenning als peterschapsproject; 

• staan op de lijst van publieke dienstverleners en sectorfondsen. 

Advies – strategisch advies 


ISO-certificaat, uitgereikt door een geaccrediteerde certificeringsinstelling; 




ESF-label. 

• erkenning na individuele screening bij een privéarbeidsbemiddelingsbureau; 

• erkenning door andere Vlaamse overheid: 

privéarbeidsbemiddelingsbureaus. 

Technologieverkenning 

De dienstverlener voldoet cumulatief aan volgende voorwaarden: 

• de dienstverlener moet een opdracht bezitten van technologiediffusie aan kleine en middelgrote 

ondernemingen en moet daarvoor financiële overheidsmiddelen ontvangen of op het punt staan die te 

verwerven; 

• de dienstverlener moet een ruim actief klantenbestand in het Vlaamse Gewest hebben; 

• de dienstverlener moet beschikken over eigen onderzoeksinfrastructuur, moet toegang hebben tot 

onderzoeksinfrastructuur en -apparatuur, of moet ingebed zijn in een technologisch-wetenschappelijk 

onderzoekscentrum; 

• de dienstverlener moet beschikken over de nodige competentie om kleine en middelgrote 

ondernemingen te begeleiden in hun innovatietraject; 

• de dienstverlener moet werken zonder winstoogmerk. 

Advies Internationaal Ondernemen 


ISO-certificaat, uitgereikt door een geaccrediteerde certificeringsinstelling; 




ESF-label. 

• erkenning na individuele screening bij een privéarbeidsbemiddelingsbureau; 

• de dienstverlener is een gemengde kamer of een bedrijfsgroepering met een representatief karakter op 

voorwaarde dat de meest recente versie van de gecoördineerde statuten aan het Vlaams Agentschap voor 

Internationaal Ondernemen wordt voorgelegd en voor wat betreft de gemengde kamers daarenboven op 

voorwaarde dat de balans en resultatenrekening van het laatst beschikbare boekjaar, gecertificeerd door 

een accountant of bedrijfsrevisor, aan het Vlaams Agentschap voor Internationaal Ondernemen wordt 

voorgelegd. 

Aanvullende inlichtingen 

Tel.: 1700 (gratis) 

www.kmo-portefeuille.be 

16

2. GROEIPREMIE (wordt stopgezet begin 2009) 


Om de economische groei in Vlaanderen te stimuleren heeft de Vlaamse overheid de ‘Groeipremie’ in het 

leven geroepen. De premie is bedoeld als financiële stimulans voor kleine en middelgrote ondernemingen die 

in het Vlaamse Gewest investeringen willen realiseren. 

Voor het toekennen van een groeipremie wordt gebruik gemaakt van een oproepsysteem (‘call’) waarbij 

tijdens een bepaalde periode steunaanvragen kunnen worden ingediend. Deze aanvragen zullen na de 

indieningperiode in een wedstrijdformule met elkaar worden vergeleken en aan de bestscorende projecten zal 

een groeipremie worden toegekend, tot uitputting van de vooraf vastgestelde budgettaire steunenveloppe. 

Begunstigden 

Zowel kleine als middelgrote ondernemingen, alsook vrije beroepen komen in aanmerking voor de 

groeipremie. Voorwaarden zijn dat de onderneming: 

- geen vzw is; 

- investeringen realiseert in het Vlaamse Gewest; 

- een aanvaardbare hoofdactiviteit (NACE-code) uitoefent; 

- geen overheidsparticipaties heeft van 25% of meer. 

Kleine ondernemingen zijn ondernemingen die voldoen aan alle volgende criteria: 

- minder dan 50 werkzamen tewerkstellen; 

- een jaaromzet hebben van maximum € 10 miljoen of een jaarlijks balanstotaal van maximum € 10 

miljoen; 

- beantwoorden aan het zelfstandigheidcriterium*. 

Middelgrote ondernemingen zijn ondernemingen die voldoen aan alle volgende criteria: 

- minder dan 250 werkzamen tewerkstellen; 

- een jaaromzet hebben van maximum € 50 miljoen of een jaarlijks balanstotaal van maximum € 43 

miljoen; 

- beantwoorden aan het zelfstandigheidcriterium*; 

- en geen kleine onderneming zijn. 

(*) Of een onderneming ‘zelfstandig’ is moet tot uiting komen door de samentelling van omzet en 

balanstotaal van partnerondernemingen en verbonden ondernemingen. 

Ondernemingen waarin de overheid participeert voor 25% of meer komen niet in aanmerking. 

Projecten 

Alle beroepsinvesteringen dienstig voor de uitoefening van de activiteit van de onderneming komen in 

aanmerking voor steun, voor zover ze toelaatbaar zijn door de Europese Commissie en ze aan volgende 

voorwaarden voldoen: 

- de uitgaven moeten geboekt worden onder de rubrieken 21 tot 27 van de jaarrekening voor 

ondernemingen die jaarrekeningplichtig zijn; de andere ondernemingen moeten deze uitgaven opnemen 

in de afschrijvingstabel, met uitzondering van de grond (waarop niet wordt afgeschreven); 

- de uitgaven moeten afgeschreven worden conform de boekhoudwetgeving en ten minste over een 

termijn van 3 jaar; 

- de uitgaven moeten verworven worden tegen marktvoorwaarden van derden. 

De steunvragende ondernemingen worden beoordeeld aan de hand van een aantal beleids- en 

bedrijfseconomische criteria. De criteria en de inhoudelijke invulling ervan, worden bepaald per oproep. 

De mogelijke beleidscriteria zijn: 

- het tewerkstellingscriterium: de vergelijking zal worden gemaakt tussen de tewerkstelling in de 

onderneming drie jaar voor het indienen van het project en de tewerkstelling één jaar voor de 

indieningdatum. Dit criterium heeft tot doel te voorkomen dat kapitaalsintensieve investeringen de 

17

arbeidsintensieve zouden wegdrukken (hoe groter de gerealiseerde aangroei ten opzichte van de 

aanvangstewerkstelling hoe hoger de score); 

- duurzaam ondernemen: de ondernemingen kunnen het bewijs leveren dat zij als duurzaam ondernemer 

erkend zijn (aan de hand van een door de Vlaamse overheid aanvaard certificaat). Dit criterium moet de 

bedrijven ertoe aanzetten de bedrijfsvoering af te stemmen op de principes van het duurzaam 

ondernemen (de ondernemingen die dergelijk certificaat kunnen voorleggen scoren hoger); 

- het criterium van de informatie- en communicatietechnologie (ICT): de ondernemingen die kunnen 

aantonen dat zij beschikken over een eigen website (URL) met communicatiemogelijkheid worden met 

dit criterium positief beloond; 

- de leeftijd van de onderneming: dit criterium wil de starters en jonge ondernemingen een extra stimulans 

geven (hoe jonger de onderneming is hoe hoger de score). 

De mogelijke bedrijfseconomische criteria zijn: 

- het percentage van de autofinanciering ten opzichte van het bedrag van de investeringen: dit criterium 

geeft aan hoeveel eigen middelen de ondernemer potentieel in het project kan investeren en geeft een 

indicatie over het vertrouwen dat de ondernemer in de slaagkansen van zijn project heeft (hoe hoger dit 

percentage hoe beter de score). 

De volgende twee criteria peilen naar de economische leefbaarheid van de onderneming: aan de hand van 

economische performantie-indicatoren worden de economisch best presterende ondernemingen positief 

gediscrimineerd: 

- de bruto toegevoegde waarde versus tewerkstelling; 

- de cashflowgeneratie voor belastingen versus de totale activa. 

Hoeveel steun ? 

Kleine ondernemingen die gunstig gerangschikt zijn krijgen een steun van 10% op de subsidieerbare 

investeringen; middelgrote ondernemingen 5%. 

In 2008 zijn drie oproepen voorzien, elk met een budgettaire enveloppe van € 15.858.000. Elke oproep wordt 

aangekondigd op de website of in de nieuwsbrief van het Agentschap Economie: 

www.agentschapeconomie.be. 

Het wettelijk kader 

Europees kader: 

- de EG-verordening nr. 70/2001 van 12 januari 2001 betreffende de toepassing van de artikelen 87 en 88 

van het EG-verdrag op staatssteun voor kleine en middelgrote ondernemingen; 

- de richtsnoeren inzake regionale steunmaatregelen (98/C 74/06); 

- de Multisectorale Kaderregeling betreffende regionale steun voor grote investeringsprojecten 

(2002/C70/04). 

Vlaams kader: 

- het decreet betreffende het economisch ondersteuningsbeleid van 31 januari 2003 (B.S. van 25 maart 

2003), meer in het bijzonder in artikel 2 dat de Vlaamse Regering machtigt steun te verlenen aan 

projecten die passen in het ondersteuningsbeleid met aandacht voor ecologische, sociale en economische 

aspecten, duurzaamheid, innovatie en kennisbevordering; 

- meer specifiek wat betreft de investeringssteun voor ondernemingen machtigt hoofdstuk II van geciteerd 

decreet de Vlaamse Regering steun te verlenen aan kleine ondernemingen en middelgrote 

ondernemingen voor investeringen in het Vlaamse Gewest en aan de grote ondernemingen enkel voor 

investeringen in de regionale steungebieden; 

- de bepalingen van dit decreet worden concreet gestalte gegeven door de besluiten van de Vlaamse 

Regering en uitvoeringsbesluiten; 

- per call wordt een ministerieel besluit uitgevaardigd dat alle modaliteiten en voorwaarden voor deze 

specifieke call vastlegt. 


Het project ‘Groeipremie’ is een e-government maatregel. Het aanvragen van een groeipremie voor een 

subsidiabel investeringsproject tot en met € 8 miljoen, kan enkel door het intekenen op een call via het 

internet op: www.vlaanderen.be/groeipremie. 

Vooraleer een onderneming kan intekenen op een call, moet ze zich registreren via voormelde website. 

18


Voor vragen of problemen kan men contact opnemen met de Vlaamse overheid: 

- via e-mail: groeipremie@vlaanderen.be 

- via de post: 



Afdeling Economisch Ondersteuningsbeleid 

Koning Albert II-laan 35 bus 12 

1030 Brussel 

19

3. STRATEGISCHE INVESTERINGS- EN OPLEIDINGSPROJECTEN 


Op 22/02/2008 heeft de Vlaamse Regering beslist de vroegere systemen van strategische investeringssteun en 

de ad hoc opleidingsteun te vervangen door een gecombineerd steunsysteem voor strategische investerings- 

en opleidingsprojecten. 

Het systeem wordt operationeel met het ministerieel uitvoeringsbesluit van 18/04/2008. 

In het nieuwe steunsysteem wordt de strategische waarde van de steunaanvragen getoetst aan een aantal 

criteria, namelijk: 

- bedrijfseconomische criteria die peilen naar de prestaties en de leefbaarheid van de onderneming; 

- sociale criteria die nagaan of de onderneming haar sociaal maatschappelijke verantwoordelijkheid 

neemt; 

- ecologische criteria die de inspanningen beoordelen die de onderneming levert om een 

milieuzorgsysteem uit te bouwen. 

De evaluatie aan de hand van deze criteria levert een score op die, samen met de grootte van de onderneming 

en haar vestigingsplaats, het toegekende steunpercentage bepaalt. 

Voor de investeringssteun ligt het steunpercentage tussen 5% en 10%, voor de opleidingssteun tussen 20% en 

25%. 

De maximum subsidie is € 1 miljoen per aanvraag. 

Begunstigden 

Investeringssteun 

Voor investeringssteun komen kleine en middelgrote ondernemingen in gans het Vlaamse Gewest, en grote 

ondernemingen in de regionale steungebieden in aanmerking. 

Vanaf 2005 is de nieuwe definitie van de Europese Commissie inzake de kmo van kracht. 

De subsidiabele investeringen moeten meer dan € 8 miljoen bedragen. 

Opleidingssteun 

Voor opleidingssteun komen kleine, middelgrote én grote ondernemingen in gans het Vlaamse Gewest in 

aanmerking. De opleidingskosten moeten minstens € 450.000 bedragen. 

Regionale steungebieden 

De regionale steungebieden voor de periode 2007-2013 bestaan uit volgende 25 gemeenten: 

Diksmuide/Lo-Reninge/Ieper/Middelkerke/Oostende/Wervik/Ronse/Herstappe/Tongeren/As/Beringen/Genk/ 

Leopoldsburg/Heuden-Zolder/Bree/Lommel/Maaseik/Hechtel-Eksel/Helchteren/ 

Dilsen-Stokkem/Lanaken/Maasmechelen/Balen/Dessel/Mol. 

Projecten 

Alleen een aanvaardbare activiteit komt in aanmerking voor strategische investerings- en opleidingssteun. 

De lijst van de aanvaardbare activiteiten vindt u in bijlage 2 bij het MB van 18 april 2008. 

Deze lijst is gebaseerd op de nieuwe NACEBEL CODE die met ingang van 1 januari 2008 van toepassing is. 

De vroegere NACEBEL 2003 code kunt u aan de hand van een tabel converteren naar de NACEBEL 2008 

code (en vice-versa). 

Budget 

Het budget bedraagt € 30 miljoen voor 2008. 

Om het systeem budgettair beheersbaar te houden zullen minimum investerings- en opleidingsdrempels 

worden ingebouwd en maximumsteunpercentages en -bedragen. 

20


De aanvragen worden ingediend via een modelaanvraagformulier. 

Dit formulier is een Word-invulsjabloon: het is aangeraden dat de gebruiker dit eerst naar zijn eigen 

computer downloadt, het daarna invult, opslaat op zijn eigen computer en afdrukt. 

Deze papieren versie moet onderaan worden ondertekend en gedateerd en samen met de vereiste (en 

al beschikbare) stavingsdocumenten naar het Agentschap Economie worden opgestuurd. 

De subsidie zal worden uitbetaald in 3 schijven. 

- Een eerste schijf van 30% bij de start van het investerings- of opleidingsproject; 

- Een tweede schijf van 30% wanneer het project voor 60% gerealiseerd is; 

- Het saldo van 40% na de volledige realisatie van het project. 

De uitbetaling kan worden aangevraagd bij de Cel Strategische Investerings- en Opleidingssteun bij het 

Agentschap Economie. 






1030 Brussel 

Tel.: 02/553 37 68 (William Antheunis) en 02/553 37 65 (Daniël De Craecker) 

Fax: 02/553 37 88 

E-mail: strategischesteun@vlaanderen.be 

Meer informatie over het wettelijk kader, definitie ondernemingsgrootte, lijst van de aanvaardbare 

activiteiten en de nacebel code vindt u terug op www.ondernemen.vlaanderen.be. 

21

4. SUBSIDIES VOOR DE AANLEG VAN BEDRIJVENTERREINEN EN BEDRIJFSGEBOUWEN 

4.1 BEDRIJVENTERREINEN 


Met het Besluit van de Vlaamse Regering van 16 mei 2007 houdende subsidiëring van bedrijventerreinen 

wil de Vlaamse Regering de aanleg van kwaliteitsvolle bedrijventerreinen verder stimuleren. 

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen 'gewone' bedrijventerreinen en strategische bedrijventerreinen. 

Deze laatste ontvangen een hoger subsidiepercentage. 

Nieuw in dit besluit is dat ook de studiefase voorafgaand aan de eigenlijke werken in bepaalde 

omstandigheden kan gesubsidieerd worden. Bovendien worden ook de beheerskosten van het terrein 

gesubsidieerd. 

Kleinhandel-en kantoorzones worden niet gesubsidieerd. 

Subsidiebedragen 

Een niet-strategisch bedrijventerrein ontvangt 30% op de kosten van de aanleg van infrastructuur. Deze 

infrastructuur moet wel gelegen zijn in het openbaar domein of er naartoe worden overgedragen. 

Terreinen van strategisch belang krijgen 60%. Wanneer een terrein strategisch is, wordt bepaald in het 

subsidiebesluit. Het is ofwel een verouderd bedrijventerrein, een brownfield, een wetenschapspark of een 

bedrijventerrein dat van strategisch belang is voor de Vlaamse economie. Het strategisch karakter van de 

laatste categorie moet dan wel erkend zijn door de minister in het kader van een specifiek regionaal initiatief 

of de wetgeving op de ruimtelijke ordening bij de bestemmingswijziging op gewestelijk niveau. 

Voor beide soorten terreinen kan 10% van de kostprijs van de werken gegeven worden als tegemoetkoming 

in de beheerskosten. Deze kosten moeten dan wel aangetoond worden. 

Sommige terreinen kennen een specifieke probleemsituatie. Zonder voorafgaandelijke studies of onderzoek 

zal het terrein waarschijnlijk niet ontwikkeld worden. 

Daarom kan ook het voortraject voor de heraanleg van een verouderd bedrijventerrein of een brownfield 

gesubsidieerd worden. Het terrein moet zich wel in een complexe probleemsituatie bevinden. Het voortraject 

kan bestaan uit een haalbaarheidsstudie of een procesbegeleiding. 

Maximaal 40% van de kosten worden gesubsidieerd met een plafond van € 250.000 per terrein. 

Welke werken of kosten kunnen gesubsidieerd worden? 

In het subsidiebesluit worden de werken of kosten opgesomd die voor subsidies in aanmerking komen. 

Hieronder vallen: het bouwrijp maken van het terrein, het aanleggen van wegen en openbare parkeerplaatsen, 

het aanleggen van rioleringsstelsels, laad- en losplatforms op het openbaar domein, het aanleggen van 

openbare verlichting, het aanleggen en beplanten van een bufferstrook, het archeologisch (voor)onderzoek 

enz… 

Eventueel kan de minister beslissen andere werken die bijdragen tot de verduurzaming van het terrein te 

subsidiëren. 

De algemene toezichtskosten, uitvoeringsstudies (bv. stabiliteitsstudies),… worden geraamd op 12% van de 

totale (subsidiabele) kosten. Hierop wordt ook subsidie gegeven. 

Voor het voortraject worden zowel personeelskosten, algemene kosten als studiekosten in aanmerking 

genomen. 

Begunstigden 

Voor de subsidies voor bedrijventerreinen en wetenschapsparken kunnen zowel publieke ontwikkelaars 

(intergemeentelijke samenwerkingsvorm, gemeentes, provincies, POM's, AGB's) als privéontwikkelaars 

subsidies aanvragen. Ook PPS-constructies komen in aanmerking. 

22

Voorwaarden 

Een belangrijke nieuwe voorwaarde is de eis dat een bedrijventerrein CO2-neutraal moet zijn. Dit betekent 

dat het elektriciteitsverbruik van de bedrijven op het terrein door de bedrijven zelf of door de ontwikkelaarbeheerder 

moet gecompenseerd worden. Dit kan bijvoorbeeld door de productie van groene stroom of de 

aankoop van emissiekredieten. 

Om een kwaliteitsvolle aanleg te verzekeren worden een aantal plannen gevraagd: het inrichtingsplan, het 

uitgifte- en terreinbeheerplan. In het inrichtinsplan moeten verschillende onderdelen uitgewerkt worden: de 

CO2-neutraliteit, de landschappelijke inplanting, ecologie, veiligheid en beeldkwaliteit. 

Voor de herinrichting van een terrein moet een herinrichtingsplan worden opgemaakt. Dit plan schetst de 

verouderingsproblematiek op het terrein en de sterke en zwakke punten ervan. Het geeft ook een beschrijving 

van de doelstellingen en mogelijkheden en een stappenplan tot herstructurering. 

Het uitgifteplan bevat onder andere de evaluatiecriteria van de kandidaat-investeerders, de 

stedenbouwkundige verplichtingen, de bouwen exploitatieverplichting enz… Hiervoor moeten de 

ontwikkelaars zich richten naar de bepalingen van het decreet van 19/12/2003 houdende bepalingen van de 

begroting 2004. 

Het beheerplan omvat minstens de maatregelen tot een duurzaam onderhoud van zowel het openbaar als het 

privédomein en de aspecten van het (her)inrichtingsplan met weerslag op het beheer. 

Om de subsidieaanvraag vlotter te doen verlopen en mogelijke problemen al op voorhand op te lossen moet 

de ontwikkelaar een vooroverleg organiseren. Hierop worden de gemeente, de eigenaar, de ontwikkelaar en 

de administratie uitgenodigd. Ook moet vooraf een terreinbezoek uitgevoerd worden. 

De werken aan het terrein moeten gegund worden via een openbare aanbestedingsprocedure. 


De aanvraag voor een subsidie van een bedrijventerrein gebeurt in een aantal stappen. 

In een eerste fase wordt een principiële subsidie toegekend na indiening van de verschillende vereiste 

plannen, het bestek en de raming en een aanvraagformulier. 

Daarna kunnen de werken aanbesteed worden. Eens deze fase afgerond wordt een definitieve subsidie 

toegekend. Er kan een voorschot uitbetaald worden van 60% op voorwaarde dat het bedrag van de al 

uitgevoerde werken 20% van het aanvaarde gunningsbedrag beloopt. 

De formulieren en de wetgeving kunnen gedownload worden van www.agentschapeconomie.be 




Entiteit Ruimtelijke Economie 


1030 Brussel 

E-mail: ruimtelijke.economie@vlaanderen.be 

23

4.2 SUBSIDIES VOOR DE OPRICHTING EN MODERNISERING VAN BEDRIJVENCENTRA EN 

DOORGANGSGEBOUWEN 


De Vlaamse overheid subsidieert de oprichting en uitrusting van bedrijfsgebouwen. Het nieuwe 

subsidiebesluit is op 11 mei 2007 goedgekeurd. 

In het verleden subsidieerde de Vlaamse overheid al bedrijvencentra (voor starters) en doorgangsgebouwen 

(voor doorgroeiende ondernemingen) opgericht door publieke actoren. Op deze manier werd een uitgebreid 

netwerk opgericht. In deze bedrijfsgebouwen werden gemeenschappelijke diensten zoals een secretariaat, 

vergaderzalen en ontvangstruimtes aangeboden. 

De managementondersteuning van startende bedrijven is echter onvoldoende uitgebouwd. Hieraan wil de 

Vlaamse overheid verhelpen door het op poten zetten van een nieuwe subsidieregeling waarbij de 

kwaliteitsverbetering op het gebied van managementondersteuning van de gehuisveste ondernemingen, een 

voorwaarde is voor de subsidiëring van de investeringen 

Begunstigden 

De subsidieregeling wordt uitgebreid: niet alleen de Provinciale Ontwikkelingsmaatschappijen (POM's), 

maar ook kmo’s kunnen van de subsidieregeling gebruik maken als ze een bedrijvencentrum willen 

oprichten. Privé-initiatieven worden nu dus ook gesteund. 

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen drie soorten centra: bedrijvencentra met basisdiensten, 

gespecialiseerde bedrijvencentra voor een specifieke doelgroep en strategische bedrijvencentra voor het 

aantrekken van buitenlandse investeringen. 

Aan elk van deze bedrijvencentra worden eisen gesteld inzake management en uitstraling van het gebouw. 


De subsidies worden toegekend aan de hand van een projectoproep. Deze oproep garandeert dat alleen de 

beste projecten worden geselecteerd. De oproep wordt maximaal 2 keer per jaar georganiseerd. De projecten 

worden geselecteerd aan de hand van een aantal criteria die vermeld staan in het besluit. De minister beslist 

over het gewicht van de criteria en de wijze van quoteren. Een jury selecteert de binnengekomen projecten. 

De minister bekrachtigt de rangschikking. 

Beschikbaar budget. 

Er wordt gewerkt met een vast budget. Dit budget werd voorlopig vastgelegd op € 1 miljoen. 




Entiteit Ruimtelijke Economie 


1030 Brussel 

E-mail: ruimtelijke.economie@vlaanderen.be 

24

5. OPROEP ONDERNEMERSCHAP 


De Vlaamse overheid wil projecten steunen die tot doel hebben: 

- attitudes, competenties en vaardigheden aan te leren die ondernemingszin stimuleren; 

- het imago van ondernemers, bedrijven en ondernemerschap te bevorderen. 

Als die projecten succesvol blijken, wil het Vlaamse Gewest, in ruil voor de steun, de resultaten en concepten 

gebruiken voor de ontwikkeling van het beleid. 

Begunstigden 

Een ‘Oproep Ondernemerschap’ richt zich op projecten rond ondernemerschap waarbij de minister bepaalde 

specifieke beleidsaccenten kan leggen zoals (vb. 45+’ers en vrouwen, allochtoon ondernemerschap, 

geïntegreerde financiering) maar ook andere projecten kunnen ingediend worden. In principe mag iedereen 

een project indienen. 

Steun 

De steun wordt toegekend op basis van een wedstrijdformule in de vorm van een subsidie en dit tot uitputting 

van de subsidie-enveloppe. 

De steun wordt per project beperkt tot 50% van de aanvaardbare projectkosten en met een maximum van 

tweehonderd vijftigduizend euro (€ 250.000), exclusief BTW per project. De minister kan per oproep een 

lager absoluut maximum bepalen. 

De andere 50% moet van de privésector komen. Cumulatie van steun is niet toegestaan. 

De steunenveloppe wordt per oproep bepaald. 

Project 

Een project kan op zijn vroegst beginnen op de dag dat het projectvoorstel wordt ingediend (niet eerder dan 

de datum van de lancering van een oproep) en uiterlijk zes maanden nadien. 

De looptijd van een project is maximaal drie jaar. 

Beoordeling 

De projectvoorstellen worden op drie niveaus beoordeeld: 

1. de ontvankelijkheid: 

een project is ontvankelijk als de aanvraag: 

- tijdig is ingediend, dat wil zeggen voor de indieningstermijn verstreken is die in de oproep is vastgelegd; 

- correct en volledig is ingevuld; 

- de garantie bevat dat het project volledig wordt gefinancierd door de privésector, met uitzondering van 

de steun die in het kader van de oproep kan worden toegekend; 

- een project beschrijft met een looptijd van ten hoogste drie jaar. 

2. de inhoud: 

een jury beoordeelt de ontvankelijke projecten en rangschikt ze op basis van de volgende criteria: 

- de mate waarin het project inspeelt op het specifieke beleidsaccent van de minister; 

- de mate waarin het project inpasbaar is in en complementair is aan het economisch beleid; 

- de mate waarin het project beantwoordt aan een aangetoonde maatschappelijke behoefte; 

- de mate waarin het project zich leent voor de ontwikkeling van een economisch beleid; 

- de mate waarin een of meer aspecten van het project vernieuwend zijn, 

- de haalbaarheid van het project; 

- de deskundigheid van de indiener en eventuele partners die het project uitvoeren; 

- de efficiënte inzet van middelen; 

25

- de wijze waarop de rapportering van de resultaten en de kennisoverdracht aan de administratie worden 

georganiseerd. 

3. de complementariteit en spreiding: 

bij het opstellen van de rangschikking houdt de jury bovendien rekening met: 

- het streven naar diversiteit en complementariteit in het aanbod van projecten; 

- het streven naar een geografische spreiding van het aanbod van projecten in het Vlaamse Gewest. 

Aanvraagprocedure en aanvullende inlichtingen 

Bij het lanceren van een oproep worden de nodige informatie en de gestandaardiseerde aanvraagformulieren 

op de website www.vlaanderen.be/oproepondernemerschap geplaatst. 

Een aanvraag dient zowel elektronisch als schriftelijk ingediend te worden bij: 



Oproep Ondernemerschap 


1030 Brussel 

E-mail: oproep.ondernemerschap@vlaanderen.be 

26

6. OPROEP BRUGPROJECTEN ECONOMIE – ONDERWIJS 


De motoren van de Vlaamse economie zijn de huidige en toekomstige ondernemers. 

Te weinig Vlamingen zetten de stap naar het ondernemerschap. Daarom is het belangrijk de 

ondernemersgeest aan te moedigen. Het onderwijs kan daarbij een belangrijke rol vervullen. De 

kennisexplosie en de versnelling van de technologische ontwikkelingen hebben de kloof tussen de onderwijs- 

en de bedrijfswereld echter dieper gemaakt. Hierdoor zijn zowel de onderwijs- als de bedrijfswereld 

vragende partij naar meer structurele samenwerking. Om de kloof tussen theorie en praktijk te overbruggen, 

wil de Vlaamse overheid met deze maatregel samenwerkingsverbanden tussen het onderwijs en de 

bedrijfswereld steunen die tot doel hebben het ondernemerschap bij de schoolgaande jeugd - van de 

kleuterschool tot aan de universiteiten – te stimuleren. Daarbij ligt de focus op sensibiliseringsprojecten en 

het aanleren van attitudes, competenties en vaardigheden ter stimulering van ondernemingszin. 

Een eerste oproep werd in 2003 gelanceerd; een tweede oproep in 2006. Deze tweede oproep, die op basis 

van de opgedane ervaringen tijdens de eerste oproep lichtjes werd bijgestuurd qua vormvereisten, procedure, 

beoordeling en rangschikking, richtte zich tot innovatieve projecten of pilootprojecten. Uit het grote aantal 

positieve reacties zowel in 2003 als in 2006 is toen gebleken dat de behoefte aan een dergelijk initiatief 

duidelijk aanwezig was. Daarom werd op 7 mei 2008 een derde oproep gelanceerd. Het wettelijk kader werd 

dit keer niet gewijzigd. 

Steun 

De steun wordt toegekend op basis van een wedstrijdformule. De geselecteerde brugprojecten krijgen 

maximaal 50% steun. De andere 50% moet van de privésector komen. Een cumulatie van steun is niet 

toegestaan. De steun bedraagt maximaal € 250.000 (exclusief BTW) per brugproject. 

De steunenveloppe wordt per oproep bepaald door de minister. 

Begunstigden 

Enkel samenwerkingsverbanden kunnen een aanvraag indienen. 

Als definitie van een samenwerkingsverband geldt een samenwerking tussen ten minste één erkende Vlaamse 

onderwijsinstelling uit het basisonderwijs, secundair onderwijs met volledig leerplan, hogeschool of 

universiteit, en één relevante gestructureerde partner uit het bedrijfsleven, die wordt geformaliseerd met een 

samenwerkingsovereenkomst tussen de partijen. 

Een brugproject kan bovendien op zijn vroegst beginnen op de dag dat de aanvraag wordt ingediend. 

Beoordeling 

De brugprojecten worden eerst op hun ontvankelijkheid gescreend en vervolgens ter beoordeling aan een 

commissie voorgelegd. 

1. Een brugproject is ontvankelijk als: 

- de aanvraag tijdig is ingediend, dat wil zeggen voor het verstrijken van de indieningstermijn, die in de 

oproep is vastgelegd; 

- de aanvraag ondertekend is en correct en volledig ingevuld is, dat wil zeggen dat alle vragen zijn 

beantwoord en alle velden ingevuld; 

- de aanvraag het bewijs bevat van een samenwerkingsverband via een geformaliseerde en door alle 

betrokken partijen ondertekende samenwerkingsovereenkomst; 

- de aanvraag het engagement van de privésector bevat voor een inbreng ten bedrage van minstens 50%; 

- de aanvraag een brugproject beschrijft met een looptijd van maximaal drie jaar. 

2. Een commissie beoordeelt de ontvankelijke brugprojecten en rangschikt ze op basis van de volgende 

gelijkwaardige criteria: 

- samenwerking: de mate of graad van samenwerking binnen het samenwerkingsverband en het 

brugproject; 

- inhoud: de relevantie en haalbaarheid van het brugproject in het licht van het probleem of de behoefte 

die aan het brugproject ten grondslag ligt; 

- voorbeeldfunctie: de mate waarin het brugproject toepasbaar en overdraagbaar is; 

27

- kwaliteit: de mate waarin de kwaliteit van het brugproject gegarandeerd wordt; 

- de mate waarin het project inspeelt op de specifieke beleidsdoelstellingen van de Vlaamse minister, 

bevoegd voor het economisch beleid, en op het actieplan Ondernemend Onderwijs, een samenwerking 

tussen de Vlaamse minister, bevoegd voor het onderwijs, en de Vlaamse minister, bevoegd voor het 

economisch beleid. Voor de derde oproep waren dit ‘technologisch ondernemen in het lager- en 

kleuteronderwijs‘ en ‘afstemming en samenwerking onder bestaande initiatieven inzake ondernemen 

onderwijs’. 

Budget 

Het budget voor zowel de eerste (2003), de tweede oproep (2006) als de derde oproep bedroeg telkens € 

2.500.000. 

Aanvraagprocedure en aanvullende inlichtingen 

Bij het lanceren van een oproep worden de nodige informatie en formulieren voor het indienen van een 

aanvraag op de website www.vlaanderen.be/ondernemen geplaatst. 

Een volledige aanvraag omvat een gestandaardiseerd aanvraagformulier en vier bijlagen (het projectplan, de 

projectbegroting, de projectorganisatie en de samenwerkingsovereenkomst). 

Een aanvraag dient zowel elektronisch als schriftelijk ingediend te worden bij: 



Oproep brugprojecten economie onderwijs 

André Meyers (andre.meyers@ewi.vlaanderen.be) 


1030 Brussel 

Tel.: 02/553 37 73 

Fax: 02/553 37 88 

E-mail: oproep.brugprojecten@vlaanderen.be 

Website: www.vlaanderen.be/ondernemen 

28

7. RENTETOELAGE VOOR HINDER OPENBARE WERKEN 


Openbare werken belemmeren vaak de toegang tot een zaak. Minder klanten betekent minder inkomsten. 

Hoe langer de werkzaamheden duren, hoe groter het omzetverlies. Bestaande korte termijn verplichtingen 

kunnen niet meer worden nagekomen. 

Om een tijdelijk cashflow-probleem op te vangen kan de onderneming een krediet afsluiten bij een erkende 

kredietinstelling, maar overbruggingkrediet is meestal duur. Met een tussenkomst in de rentelast maakt de 

Vlaamse overheid het afsluiten van een dergelijk krediet goedkoper. 

De rentetoelage bedraagt maximaal 80% van de totale rentekosten en jaarlijks 8% van het geleende bedrag 

(en 6% voor kaskredieten). De rentetoelage kan voor een periode van maximaal 5 jaar worden toegekend (en 

maximaal 1 jaar voor kaskredieten). 

Begunstigden 

Tot de doelgroep van de maatregel behoren de kleine en middelgrote ondernemingen met minstens één 

exploitatiezetel in het Vlaamse Gewest, die wordt getroffen door openbare werken. De exploitatiezetel moet 

beschikken over ruimtes die toegankelijk zijn voor de klanten en de leveranciers. De openbare werken 

moeten minstens een maand duren. 

Enkel kredieten bij erkende kredietinstellingen komen in aanmerking. Het krediet moet verleend zijn op basis 

van een financieringsovereenkomst en moet dienen voor de financiering van het bedrijfskapitaal of voor de 

herfinanciering van lopende schulden op korte termijn. 

Basisvoorwaarden voor het toekennen van de rentetoelage 

Verstoorde bereikbaarheid door openbare werken 

Verstoorde bereikbaarheid door openbare werken houdt in dat voor de klanten en de leveranciers de toegang 

tot de ruimtes wordt belemmerd of verhinderd. 

Onder openbare werken wordt verstaan: de werken die uitgevoerd worden op het openbare domein of werken 

van openbaar nut. 

De toegang tot de winkel, toonzaal, praktijk-, ontvangst-, verbruiks- of verblijfsruimtes of de plaatsen waar 

goederen worden ontvangen of gestockeerd zoals magazijn, fabriekshal of stapelplaats moet voor de klanten 

en de leveranciers belemmerd of verhinderd zijn als gevolg van de openbare werken in de nabijheid van die 

exploitatiezetel. 

De openbare werken moeten minstens een maand duren. 

De verstoorde bereikbaarheid en de duurtijd van de openbare werken worden aangetoond door een verklaring 

van de gemeente die het Agentschap Economie opvraagt. 

Na registratie van de steunaanvraag laat het Agentschap Economie door de gemeente voor de getroffen 

exploitatiezetel een verklaring over de verstoorde bereikbaarheid van de onderneming invullen, met opgave 

van de startdatum en de einddatum of vermoedelijke einddatum van de openbare werken. 

Vanaf 12 aaneensluitende maanden is er sprake van een extreme duurtijd van de openbare werken. 

Afhankelijk van de kredietvorm, kan de onderneming bij een extreme duur van de werkzaamheden 

vragen de rentetoelage met terugwerkende kracht te verhogen tot 100% van de aangerekende 

jaarlijkse rentevoet. 

Na registratie van de vraag tot verhoging van de rentetoelage zal het Agentschap Economie door de gemeente 

een nieuwe verklaring over de verstoorde bereikbaarheid van de onderneming laten invullen. 

Als exponent van de gelijkschakeling tussen de rentetoelage en de waarborgregeling, zullen beide 

maatregelen voortaan gebruik maken van hetzelfde hinderattest. 

Het Agentschap Economie zal ook voor de waarborgdossiers de hinderattesten opvragen bij de stad of de 

gemeente. 

29

Ontvankelijkheid van het krediet 

De rentetoelage kan alleen worden toegekend voor kredieten die aan de volgende voorwaarden voldoen: 

het krediet is verleend door een erkende kredietinstelling op basis van een financieringsovereenkomst; 

het krediet kan dienen voor de financiering van het bedrijfskapitaal en ter herfinanciering van schulden 

op korte termijn, zijnde de schulden op minder dan één jaar of schulden die jaarlijks hernieuwbaar zijn, 

aan kredietinstellingen die overeenkomstig de wet van 22 maart 1993 op het statuut van en het toezicht 

op de kredietinstellingen kredieten voor eigen rekening mogen verlenen; 

de hoofdsom van het krediet bedraagt maximaal € 500.000. 

1. Aard van het krediet 

Het krediet moet verleend zijn op basis van een financieringsovereenkomst. 

Onder financieringsovereenkomst wordt verstaan: een overeenkomst tussen enerzijds een kleine of een 

middelgrote onderneming, en anderzijds een kredietinstelling ter financiering van investeringen of 

activiteiten van kleine of middelgrote ondernemingen. 

Het krediet moet een vaste looptijd hebben, ook van minder dan één jaar of meer dan vijf jaar. 

De financieringsovereenkomst zal minstens de volgende gegevens moeten bevatten: 

1. de hoofdsom van het krediet; 

2. de totale looptijd van het krediet, in jaar of maanden; 

3. als het een krediet betreft met een vaste rentevoet, hoogstens jaarlijks herzienbaar, en met een vast 

aflossingsschema: de aangerekende jaarlijkse rentevoet en het schema van de aflossingen; 

4. de aanpassingsformule van de rentevoet; 

5. het voorwerp van het krediet, dat wil zeggen dat het krediet verleend moet zijn voor hinder bij 

openbare werken. 

De onderneming moet een kopie van de ondertekende financieringsovereenkomst of kredietakkoordbrief met 

aflossingstabel opsturen naar het Agentschap Economie. 

2. Erkende kredietinstellingen 

De steun wordt toegekend in de vorm van een rentetoelage op een krediet bij een erkende kredietinstelling. 

Onder kredietinstellingen wordt verstaan: de kredietinstellingen die overeenkomstig de wet van 22 maart 

1993 op het statuut van en het toezicht op de kredietinstellingen kredieten voor eigen rekening mogen 

verlenen. 

Kredietinstellingen die in België het bankbedrijf wensen uit te voeren, moeten door de CBFA (Commissie 

voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen) worden erkend. 

De lijst van erkende kredietinstellingen vindt u op www.cbfa.be. 

3. Bestemming van het krediet 

Het krediet moet dienen voor de financiering van het bedrijfskapitaal of voor de herfinanciering van lopende 

schulden op korte termijn. 

Het moet gaan om een overbruggingskrediet waarmee bestaande korte termijn verplichtingen worden 

gefinancierd of lopende verbintenissen over een langere termijn worden gespreid. 

Voor de lopende schulden op korte termijn die met het nieuwe overbruggingskrediet worden geherfinancierd, 

mag nog geen rentetoelage voor hinder bij openbare werken toegekend zijn. 

4. Bedrag van het krediet 

De hoofdsom van het krediet mag niet meer dan € 500.000 bedragen. 

30

Bedrag en duur van de rentetoelage 

De rentetoelage bedraagt maximaal 80% van de totale rentekosten en jaarlijks 8% van het geleende bedrag 

(uitgezonderd kaskredieten). 

Bij sterk dalende of stijgende rentevoeten of om begrotingsredenen kan de Vlaamse Regering het percentage 

van 8% aanpassen. 

Als het een krediet betreft met een vaste rentevoet, hoogstens jaarlijks herzienbaar, en met een vast 

aflossingsschema, wordt de rentetoelage als volgt berekend: 

het percentage van de rentetoelage bedraagt 80% van de aangerekende jaarlijkse rentevoet; 

het verkregen percentage wordt toegepast op de hoofdsom van het krediet; 

dat resulteert in het jaarlijkse bedrag of de jaarlijkse schijf van de rentetoelage; 

dat bedrag wordt beperkt tot 8% van het kredietbedrag; 

de rentetoelage die bij de beslissing wordt toegekend, is dan de som van de jaarlijkse schijven. 

Als het een kaskrediet betreft op een bepaalde termijn, wordt de rentetoelage als volgt berekend: 

het percentage van de rentetoelage bedraagt 80% van de aangerekende jaarlijkse rentevoet; 

het verkregen percentage wordt toegepast op de helft van de hoofdsom van het krediet (of op de helft 

van de kredietlijn); 

dat resulteert in het bedrag of de schijf van de rentetoelage; 

dat bedrag wordt beperkt tot 6% van het werkelijk opgenomen kredietbedrag en tot 6% van de helft van 

de toegestane kredietlijn. 

Als de looptijd van het krediet uitgedrukt in maanden kleiner is dan twaalf of geen veelvoud is van twaalf, 

wordt voor het onvolledige jaar de rentetoelage pro rata berekend. 

De totale rentetoelage bedraagt maximaal € 50.000. 

Het bedrag van de rentetoelage die wordt toegekend, is geplafonneerd door de de-minimisverordening. 

Daarmee wordt bedoeld de verordening (EG) nr. 1998/2006 van de Commissie van 15 december 2006 

betreffende de toepassing van de artikelen 87 en 88 van het EG-verdrag op de-minimissteun, en de latere 

wijzigingen ervan. 

Aan eenzelfde onderneming mag over een periode van drie belastingjaren niet meer dan € 200.000 deminimissteun 

worden toegekend (voor de transportsector niet meer dan € 100.000). 

De te beschouwen periode bestrijkt het belastingjaar waarin de rentetoelage voor hinder bij openbare werken 

wordt toegekend en de twee voorafgaande belastingjaren. 

Het plafond van de de-minimissteun geldt voor het totaal van alle als de-minimis bestempelde bedragen, 

gedurende die periode toegekend door welke overheid ook, inclusief het te verwachten bedrag van de 

rentetoelage voor hinder bij openbare werken. 

De onderneming moet in het aanvraagformulier verklaren dat ze over een periode van drie belastingjaren 

geen de-minimissteun heeft verkregen boven op het geldende plafond. 


aflossingsschema, kan de onderneming bij een extreme duurtijd van de openbare werken vragen de 

rentetoelage met terugwerkende kracht te verhogen tot 100% van de aangerekende jaarlijkse rentevoet. 

De beperking tot 8% blijft wel van kracht. 


aflossingsschema, kan de rentetoelage voor een periode van maximaal vijf jaar worden toegekend. 


aflossingsschema en als door de bank een uitstel van terugbetaling van het krediet wordt toegestaan, kan die 

31

periode met maximaal drie jaar worden verlengd. De onderneming zal in dat geval zelf de verlenging van de 

rentetoelage moeten vragen. 

Ze zal daarvan het bewijsstuk moeten opsturen naar het Agentschap Economie. 

Als het een kaskrediet betreft op een bepaalde termijn, kan de rentetoelage voor een periode van maximaal 

één jaar worden toegekend. 


De onderneming moet de rentetoelage aanvragen uiterlijk binnen zes maanden na het beëindigen van de 

openbare werken met het modelaanvraagformulier te vinden op www.vlaanderen.be/hinderopenbarewerken. 

Ze moet het formulier volledig invullen en doormailen naar het Agentschap Economie: 

hinderopenbarewerken@vlaanderen.be. 

De registratiedatum van de steunaanvraag is de datum van het elektronische bericht of de mail waarmee de 

steunaanvraag werd ingediend. 

Het Agentschap Economie verstuurt een ontvangstmelding naar de onderneming. 






1030 Brussel 

E-mail: hinderopenbarewerken@vlaanderen.be 

Website: www.vlaanderen.be/hinderopenbarewerken 

Contactpersoon: 

Herman Verbruggen 

Cel rentetoelage Hinder Openbare Werken 

Telefoon: 02/553 38 38 

Fax: 02/553 37 88 

E-mail: herman.verbruggen@ewi.vlaanderen.be 

32

8. START- EN INVESTERINGSSTEUN VOOR DE VLAAMSE VISSERIJ EN 

AQUICULTUURSECTOR (FIVA) 


Het FIVA is het financieringsinstrument voor de Vlaamse Visserij- en aquicultuursector dat, net zoals het 

Vlaams Landbouwinvesteringsfonds (VLIF) dat doet voor de landen tuinbouw in Vlaanderen, starten 

investeringssteun voor reders, viskwekers en hun coöperaties wil voorzien. 

Algemene voorwaarden voor starten investeringssteun 

De steunregeling is bestemd voor beroepsbedrijven gericht op visserij- of viskweekactiviteiten. Op een 

dergelijk volwaardig bedrijf blijven de handelsactiviteiten beperkt tot het commercialiseren van de eigen 

vangsten of gekweekte producten. De visserij of viskweekactiviteit wordt op economisch verantwoorde wijze 

uitgevoerd, waarbij de arbeidsprestatie van de werkende vennoten-bedrijfsleiders op redelijke wijze wordt 

vergoed. De Vlaamse overheid verkiest hierbij een familiale persoonsgebonden structuur boven deze van een 

loutere kapitaalsvennootschap. 

Voorwaarden gesteld aan de bedrijfsleiders 

Hoofdberoep: een natuurlijke persoon is reder of viskweker in hoofdberoep wanneer hij zelf het bedrijf 

exploiteert, minstens 50% van zijn inkomen verwerft uit deze activiteit en er meer dan 50% van zijn 

arbeidsduur aan besteedt. Voor een rechtspersoon betekent dit dat het doel van de onderneming hoofdzakelijk 

verband houdt met de exploitatie van een visserij- of viskweekbedrijf. 

Bekwaamheidsvereisten bij een eerste installatie in de visserij 

- getuigschrift hoger secundair onderwijs of kwalificatiegetuigschrift van het 4e leerjaar secundair 

onderwijs, in een afdeling visserij, aangevuld door het door het ministerie van Verkeer en Infrastructuur 

uitgereikt brevet van schipper of van motorist of een gelijkwaardig brevet; 

- minimumleeftijd van 25 jaar; 

- ervaring als schipper/ motorist. 

Bij gevestigde bedrijven is het voldoende dat men 5 jaar ervaring heeft als bedrijfsleider in een visserijbedrijf 

en/of zich gedurende vijf jaar heeft toegelegd op de zeevisserij . 

Bekwaamheidsvereisten bij eerste installatie in de aquicultuursector 

- Getuigschrift hoger secundair onderwijs of kwalificatiegetuigschrift van het 6e leerjaar secundair 

onderwijs, in een afdeling landbouw, tuinbouw of een aanverwante discipline, een diploma van het 

agrarisch hoger onderwijs van het korte of het lange type of een hoger agrarisch diploma. 

- Getuigschrift van het hoger secundair onderwijs, hoger onderwijs van het korte of het lange type of 

universitair onderwijs, buiten de hierboven vernoemde opleidingen, voor zover de drager van de 

diploma's of getuigschriften zich gedurende ten minste 2 jaar heeft toegelegd op de 

aquicultuurproductie. 

- Bij gevestigde viskweekbedrijven is het voldoende dat men gedurende 5 jaar ervaring heeft als 

bedrijfsleider in een viskweekbedrijf en/of gedurende vijf jaar zich heeft toegelegd op de 

aquicultuursector. 

Vorm van de steun 

Het FIVA verleent zowel steun voor verrichtingen die gefinancierd worden met leningen, als voor 

verrichtingen die met eigen middelen of met leasing worden gefinancierd. De steun wordt toegekend in de 

vorm van een rentesubsidie of van een equivalente kapitaalpremie. Daarnaast kan het FIVA de kredieten 

waarborgen die van een rentesubsidie genieten. 

33


Financieringsinstrument voor de Vlaamse Visserij-en aquicultuursector (FIVA) 

Vrijhavenstraat 5 

8400 Oostende 

Tel.: 059/43 19 17 

Fax: 059/43 19 22 

E-mail: guy.vanhecke@lv.vlaanderen.be 

Website: www.vlaanderen.be/landbouw 

34

9. VLAAMS LANDBOUWINVESTERINGSFONDS (VLIF) 


De Vlaamse overheid geeft financiële steun aan landen tuinbouwers die investeren in een aangepaste 

bedrijfsstructuur. Het doel is rendabele en competitieve bedrijven te creëren. Er ontstaan voortdurend nieuwe 

noden inzake investeringen ten gevolge van ontwikkelingen op het vlak van leefmilieu en dierenwelzijn, de 

technologie in de sector, de energiemarkt, de commercialisatie- en distributiestructuren voor landen 

tuinbouwproducten, het vrijer en ruimer worden van de markt, de heroriëntatie van het EU-landbouwbeleid 

en andere. 

Vandaar de noodzaak om constant de situatie van het bedrijf te evalueren en op de gepaste tijdstippen de 

bedrijfsstructuur aan te passen aan de gewijzigde omstandigheden. 

Voorwaarden 

Om VLIF-steun te verkrijgen moeten vooreerst een aantal algemene voorwaarden gerespecteerd worden. 

Hierna volgt een overzicht: 

1. Landbouwer zijn 

Zowel landbouwers in hoofdberoep als landbouwers in bijberoep krijgen steun. 

De landbouwer is een natuurlijke persoon of een vennootschap. 

De natuurlijke persoon moet meer dan 50% van zijn totale arbeidsduur besteden aan de werkzaamheden op 

het landbouwbedrijf en uit die activiteit meer dan 35% van zijn totale netto belastbare inkomen halen. 

De rechtspersoon moet een landbouwvennootschap zijn of een vennootschap die aan volgende cumulatieve 

voorwaarden voldoet: 

- de vorm bebben van een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, een naamloze 

vennootschap, een coöperatieve vennootschap, een vennootschap onder firma, een commanditaire 

vennootschap op aandelen of een gewone commanditaire vennootschap; 

- hoofdzakelijk de exploitatie van een landbouwbedrijf en de verhandeling van de voortgebrachte 

productie als doel hebben; 

- opgericht zijn voor onbepaalde duur of voor minstens 20 jaar; 

- de aandelen zijn op naam en zijn voor minstens 51% in handen van de zaakvoerders, de bestuurders of 

de gedelegeerde bestuurders die meer dan 50% van hun arbeidstijd besteden aan landbouwactiviteiten in 

de vennootschap en meer dan 35% van hun netto belastbare inkomen uit die activiteit halen; 

- de zaakvoerders, de bestuurders of de gedelegeerde bestuurders zijn onder de vennoten aangewezen. 

Ook sociale instellingen en consumentencoöperaties met een land- of tuinbouwbedrijf kunnen zich onder 

bepaalde voorwaarden rangschikken als landbouwer. 

De activiteiten op het bedrijf vragen een arbeidprestatie van minimaal 0,5 volle arbeidskrachten (VAK). Er is 

geen maximum. Eén VAK komt overeen met een arbeidsprestatie van 1800 uren per jaar. Wie zich wil 

rangschikken als landbouwer kan hoogstens een halftijdse betrekking buiten het landbouwbedrijf hebben. 

De landbouwer is bekend bij het Bestuur der Directe Belastingen van het ministerie van Financiën met 

beroepsinkomsten uit zijn of haar landbouwactiviteiten. Hij of zij is ook aangesloten bij een sociale kas voor 

zelfstandigen en betaalt bijdragen aan het sociale zekerheidsstelsel van de zelfstandigen op basis van eigen 

beroepsinkomsten. 

2. Beroepsbekwaam zijn 

Bij een vestiging als landbouwer wordt de beroepsbekwaamheid aangetoond door: 

- een diploma van een basisopleiding landbouw of aanverwant op het niveau hoger secundair, hoger nietuniversitair 

of universitair onderwijs; 

- een installatieattest en minstens 2 jaar ervaring; 

35

- een diploma van een basisopleiding die door de minister bevoegd voor het landbouwbeleid als 

gelijkwaardig met één van bovenvermelde niveaus wordt erkend aangevuld met 2 jaar ervaring. 

Bij investeringen door gevestigde landbouwers die bovenvermelde vorming niet hebben, wordt de 

beroepsbekwaamheid aangetoond door: 

- een diploma van een basisopleiding anders dan landbouw of aanverwant op het niveau hoger secundair, 

hoger niet-universitair of universitair onderwijs en ten minste 2 jaar ervaring; 

- een diploma van een basisopleiding aangevuld met ervaring die door de minister bevoegd voor het 

landbouwbeleid als gelijkwaardig met bovenvermeld niveau wordt erkend. 

- 3 jaar ervaring en een naschoolse landbouwopleiding van minimum 100 uren; 

- 10 jaar ervaring. 

Bij de beoordeling van de ervaring wordt ervaring op een leeftijd van minder dan 16 jaar, als 

hobbylandbouwer of als gelegenheidsarbeidskracht niet aanvaard. 

3. Levensvatbaar bedrijf 

Er kan alleen steun verkregen worden als het bedrijf levensvatbaar is. Dit wordt aangetoond met een 

berekening van het arbeidsinkomen (AI) per VAK. Het AI per VAK moet groter zijn dan het referentieinkomen. 

Dit wordt jaarlijks vastgesteld en het bedraagt € 24.500 per VAK in 2008. 

Omdat de minimale arbeidsbehoefte 0,5 VAK bedraagt, moet het landbouwbedrijf minstens aan volgende 

voorwaarden voldoen om steun te kunnen krijgen: 

- minimaal een arbeidsprestatie van 900 uren per jaar (een halve VAK) vereisen; 

- een arbeidsinkomen uit de activiteiten op het bedrijf opleveren dat minstens de helft van het referentieinkomen 

bedraagt (€ 12.250 in 2008). 

4. Vergunningen in orde en respect voor minimumnormen 

Er kan alleen steun verkregen worden wanneer de aanvrager beschikt over de vergunningen 

(stedenbouwkundige vergunning, milieuvergunning, vergunning waterwinning, en andere) die noodzakelijk 

zijn voor de exploitatie van het bedrijf. 

Bij het oprichten van bedrijfsgebouwen moeten de werken en de uiteindelijke bestemming in 

overeenstemming zijn met de stedenbouwkundige vergunning. 

De milieuvergunning moet in alle omstandigheden gerespecteerd worden, ongeacht de aard van de 

verrichting waarvoor de steun aangevraagd wordt. 

Indien er voor de beoefende activiteiten wettelijke verplichtingen zijn op het vlak van dierenwelzijn 

(huisvestingsvereisten, en andere) of hygiëne (sanitair attest, en andere) moeten ze gerespecteerd worden. 

5. Boekhouding bijhouden 

Het bijhouden van bedrijfseconomische boekhouding gedurende de ganse duur van de steun is verplicht. In 

geval van rentesubsidie en waarborg moet de boekhouding bijgehouden worden tot zolang er een of andere 

vorm van steun loopt en steeds minimum 5 jaar. Indien alleen kapitaalpremie uitbetaald werd moet 

gedurende 5 jaar boekhouding bijgehouden worden. 

De bedrijfseconomische boekhouding kan vervangen worden door een vereenvoudigde boekhouding voor 

steunbedragen kleiner dan € 1.250 of door fiscale boekhouding bij sterk gespecialiseerde bedrijven. De 

schriftelijke vraag om de fiscale boekhouding te aanvaarden in plaats van de bedrijfseconomische wordt 

gericht aan de VLIF-hoofddienst en omstandig gemotiveerd. 

6. Minimum bedrag van de investering en het krediet 

Het minimumbedrag van de investering die geheel of gedeeltelijk met een lening gefinancierd wordt, is 

vastgesteld op € 15.000. In de andere gevallen wordt het minimumbedrag van de investering vastgesteld op 

de helft van dit bedrag. Er wordt geoordeeld op basis van het netto-investeringsbedrag. 

De omvang van het minimum kredietbedrag is niet bepaald. 

36

7. Ligging van het bedrijf / domiciliëring 

Voor de aankoop van bedrijfsgebouwen en het uitvoeren van werken in onroerende staat op het grondgebied 

van het Vlaamse Gewest wordt de aanvraag ingeleid bij dit Gewest ook wanneer de hoofdzetel van het 

bedrijf gelegen is in een ander Gewest. Bij het verwerven van dieren, machines en materieel, planten, 

fruitaanplantingen, vruchten ten velde, voorraden en navetten wordt de aanvraag ingediend bij het Vlaamse 

Gewest als de hoofdzetel van de exploitatie in dit Gewest gelegen is. 

De hoofdzetel van het bedrijf en de maatschappelijke zetel van de vennootschap moeten steeds in België 

gelegen zijn. 

De landbouwers of de beherende vennoten, zaakvoerders, bestuurders of gedelegeerde bestuurders van de 

vennootschap moeten in België gedomicilieerd zijn. 

Vormen van steun 

Er is zowel steun voor verrichtingen gefinancierd met leningen als voor verrichtingen gefinancierd met eigen 

middelen. De vorm van de steun is verschillend naargelang het een investering (bouwen, verbouwen en 

uitrusten bedrijfsgebouwen, aankoop machines,….) of vestiging (overname bedrijfsbekleding) betreft 

waarvoor steun gevraagd wordt. 

Investeringssteun wordt toegekend onder de vorm van een rentesubsidie aangevuld met een 

investeringspremie als er voor de investering een krediet afgesloten wordt. Wanneer de investering volledig 

gefinancierd wordt met eigen middelen wordt de steun uitsluitend verleend onder de vorm van een premie. 

Op de eerste € 50.000 vestigingskosten wordt de vestigingssteun altijd toegekend onder de vorm van een 

vestigingspremie en vervolgens onder vorm van een rentesubsidie voor zover er voor de bijkomende kosten 

een lening afgesloten wordt. 

Daarnaast kan het VLIF waarborg verlenen op kredieten die van rentesubsidie genieten. 

1. Rentesubsidie 

Bij een rentesubsidie betaalt het VLIF jaarlijks en gedurende een vooraf bepaalde duur op een vastgesteld 

bedrag een gedeelte van de rentelast. 

De rentesubsidie bedraagt maximaal 4% of 3% naargelang de aard van de investeringen. De duur ervan is 

eveneens afhankelijk van de aard van de investering en varieert tussen 5 jaar tot 15 jaar. 

Het bedrag waarop steun verleend wordt, is maximaal het nettoinvesteringsbedrag. Aangezien er maximum 

subsidiabele bedragen bestaan per VAK, per bedrijfsleider of per type van investering is het gesubsidieerde 

bedrag soms lager dan het nettoinvesteringsbedrag. 

2. Kapitaalpremies 

Wanneer de investeringen gefinancierd worden met krediet wordt aanvullend bij de rentesubsidie steeds een 

kapitaalpremie toegekend omdat een bepaald steunvolume (gaande van 10 tot 40%) nooit exact met 

rentesubsidie kan uitgeput worden. 

Wanneer de investeringen volledig gefinancierd worden met eigen middelen wordt de steun integraal onder 

vorm van een kapitaalpremie toegekend. 

Vestigingssteun wordt altijd eerst toegekend onder vorm van een vestigingspremie naar rato van 50% steun 

op de eerste € 50.000 subsidiabele vestigingskosten. 

De kapitaalpremies worden in twee gelijke delen uitbetaald. De betaling van de eerste helft volgt op de 

controle van de investerings- en betalingsbewijzen. De betaling van de tweede helft gebeurt 1 jaar na de 

eerste betaling. Een premie kleiner dan € 1.000 wordt in één maal uitbetaald. 

37

3. Waarborg 

Wanneer rentesubsidie verleend wordt, kan de bank voor de kredieten een aanvullende borgstelling krijgen 

van het VLIF. Dit betekent dat eerst de zekerheden van de kredietnemer maximaal uitgeput worden. Voor 

deze borgstelling moet een bijdrage betaald worden (orde 0,5% van het gewaarborgde bedrag). 

Steun aan de vestiging 

Via de vestigingssteun worden jongeren aangemoedigd zich als zelfstandige landbouwer te vestigen. De 

steunmaatregel geldt voor alle bedrijven ongeacht de aard van de activiteit en de productiemethode. Wie van 

vestigingssteun wil genieten moet jonger zijn dan 40 jaar op het tijdstip van de aanvraag en zich voor het 

eerst vestigen als landbouwer. 

1. Vestigingskosten 

Enkel de vestigingskosten die op het tijdstip van vestiging gemaakt worden, kunnen aanvaard worden voor 

het verlenen van de vestigingssteun. Het zijn kosten voor: 

- de overname van de bedrijfsbekleding zoals vee, uitrusting, materieel, aanplantingen, voorraden, 

vruchten te velde en navetten; 

- de aankoop van vee, uitrusting, materieel en voorraden gericht op het vervolledigen van de 

bedrijfsbekleding; 

- de overname van aandelen ter gelegenheid van de vestiging als bestuurder van een vennootschap met 

landbouw als doel. 

2. Vorm en omvang van de steun 

De vestigingssteun bestaat uit een vestigingspremie en een rentesubsidie en wordt als volgt verleend: 

- voor de eerste € 50.000 vestigingskosten wordt een vestigingspremie van 50% verleend d.w.z. € 25.000; 

- voor de vestigingskosten hoger dan € 50.000 en voor zover ze gefinancierd worden met een lening, 

wordt een rentesubsidie van 4% gedurende 10 jaar verleend. De actuele waarde van die rentesubsidie 

mag maximaal € 30.000 bedragen. Het bedrag waarop rentesubsidie verleend wordt, zal jaarlijks 

vastgesteld worden op basis van de actualisatievoet. Bij een actualisatievoet van 5,19% (2008) kan 

rentesubsidie verkregen worden op maximaal € 165.707,40. 

In totaal kan zodoende op maximaal ongeveer € 215.000 vestigingskosten steun verkregen worden. 

De overheidswaarborg bedraagt maximaal 80% van het krediet dat van rentesubsidie geniet. 

Steun aan de investeringen 

De investeringssteun wordt verleend voor investeringen die gericht zijn op een: 

- verlaging van de productiekosten; 

- verbetering en omschakeling van de productie; 

- verhoging van de kwaliteit; 

- verbetering van het leefmilieu, de hygiënische omstandigheden en/of de normen op het gebied van 

welzijn van de dieren; 

- bevordering van de diversificatie van de activiteiten op het landbouwbedrijf. 

Investeringssteun mag niet in strijd zijn met het beleid op andere vlakken (marktpolitiek, milieubeleid, ...) en 

mag de doelstellingen hiervan niet doorkruisen. 

Een investering moet planmatig aangepakt worden. Met een bedrijfsplan moet aangetoond worden dat de 

investeringen verantwoord zijn in het licht van de toestand en van de structuur van het bedrijf en dat de 

uitvoering van het plan zal leiden tot een duurzame verbetering van deze toestand. Een bedrijfsplan bestaat 

uit een aantal onderdelen. Bij het opstellen ervan speelt de landbouwer een belangrijke rol. Hij brengt alle 

basisgegevens aan voor dit plan. 

1. Vorm en omvang van de steun 

De steun kan verkregen worden onder vorm van rentesubsidie en/of kapitaalpremie naargelang de 

financiering van de investeringen. De omvang ervan is onafhankelijk van de financiering en kan 10% tot 

40% van de investering bedragen. 

38

De steun voor investeringen gefinancierd met een lening wordt verleend onder de vorm van een rentesubsidie 

aangevuld met een investeringspremie, zodat het vooropgestelde volume steun effectief verkregen wordt. In 

de mate dat er minder of op korte termijn geleend wordt, zal een groter deel van de steun als kapitaalpremie 

uitbetaald worden. 

De steun voor investeringen gefinancierd met eigen middelen wordt verleend onder de vorm van een 

investeringspremie. 

Bij de toekenning van de steun zal de rentesubsidie voorrang hebben op de investeringspremie. De 

rentesubsidie bedraagt maximaal 4% gedurende maximaal 15 jaar voor investeringen die van 40 of 30% 

steun genieten, 3% gedurende maximaal 15 jaar voor investeringen die van 20 genieten en 3% gedurende 

maximaal 5 jaar voor investeringen die van 10% steun genieten. 

In de periode 2007-2013 kan de investeringssteun maximaal verkregen worden op een investeringsbedrag 

van € 1.000.000 per bedrijfsleider. 

Het subsidiabele bedrag wordt beperkt tot een maximumbedrag per standplaats voor het vee of per m² 

bedrijfsgebouw. 

2. Subsidiabele investeringen 

De aard van de investering is bepalend voor de omvang van de steun. 

Investeringen gericht op een landbouw met verbrede doelstellingen (zelf verwerken en commercialiseren, 

hoevetoerisme, landschapsbeheer, zorgverstrekking) en duurzame productiemethodes (bepaalde milieuinvesteringen 

en biologische landbouw) genieten van 40% steun. 

Investeringen gericht op de bereiding van samengestelde voeders op basis van zelf geteelde basisproducten, 

installaties en materieel voor de productie en het gebruik van hernieuwbare brandstoffen, installaties en 

materieel voor de productie van medicinale en aromatische planten en de vernieuwing van laagstam 

fruitaanplantingen met nieuwe variëteiten, genieten van 30% steun. 

Alle andere investeringen krijgen maximaal 20% steun (voornamelijk investeringen in onroerende goederen, 

gericht op de realisatie van een structuurverbetering) of 10% steun (voornamelijk materieel). 


De ‘Aanvraag om tussenkomst 1 ste luik’ (beschikbaar op www.vlaanderen.be/landbouw) kan geregistreerd 

worden indien het de volgende gegevens bevat: 

- de correcte benaming van aanvrager en bedrijf; 

- een volledige en correcte beschrijving van de investeringen met een realistische schatting van het 

investeringsbedrag; 

- informatie over de waarschijnlijke financiering; 

- datum en handtekening. 

Stap 1 in de aanvraagprocedure is de indiening van de ‘Aanvraag om tussenkomst 1 ste luik’ door de 

kredietinstelling of de landbouwer zelf. De registratiedatum door het VLIF = datum van indiening van het 

‘1 ste luik’ is de aanvaarde begindatum voor de investeringen. Facturen van vóór die datum, met uitzondering 

van voorschotfacturen (maximum 30% van het investeringsbedrag), worden niet aanvaard. De steun kan 

geweigerd worden voor de totale investering als de aanvaarde investeringsbewijzen geen betrekking hebben 

op een samenhangend geheel van investeringen met een projectmatig karakter. 

Stap 2 in de aanvraagprocedure is de indiening van de ‘Aanvraag om tussenkomst 2 de luik’ (2 de luik), de 

verklaring op erewoord en de informatiefiche. Deze formulieren zijn beschikbaar op 

www.vlaanderen.be/landbouw. 

De formulieren worden volledig en juist ingevuld en zijn vergezeld van de documenten die noodzakelijk zijn 

voor de afhandeling van het dossier. 

39

Dit ‘2 de luik’ moet bij het VLIF toekomen, met vermelding van het VLIF-dossiernummer, uiterlijk 6 

maanden na registratie van het ‘1 ste luik’. Zoniet vervalt de aanvraag om VLIF-tussenkomst automatisch en 

kan er geen VLIF-steun meer aangevraagd worden voor deze verrichting als deze al gerealiseerd is of startte. 

Investeringsbewijzen kunnen tot twee jaar na registratie (bij financiering met eigen middelen) of twee jaar na 

ondertekening kredietakte (bij financiering met krediet) overgemaakt worden. Met andere woorden dienen de 

investeringsbewijzen niet noodzakelijk voorhanden te zijn bij indiening van het ’2 de luik’. 

Enkele bijkomende aandachtspunten: 

- het minimum aanvaardbaar nettoinvesteringsbedrag bedraagt voortaan € 15.000, ongeacht de 

financiering; 

- er wordt nog één aanvraag om steun per jaar per aanvrager aanvaard; 

- het ‘2 de luik’ staat noodzakelijkerwijs in relatie tot één ‘1 ste luik’ en heeft uitsluitend betrekking op de 

aangemelde investeringen in het ‘1 ste luik’. 


Aanvragen om tussenkomst (1 ste luik en 2 de luik) worden in tweevoud ingediend op volgend adres: 

Vlaams Landbouwinvesteringsfonds 


1030 Brussel 

Tel.: 02/552 74 70 

Fax: 02/552 74 71 

E-mail: Johan.deschryver@lv.vlaanderen.be 

Website: www.vlaanderen.be/landbouw 

40

10. PARTICIPATIEFONDS 

10.1 STARTEO/OPTIMEO : BEROEPSKREDIETEN VERDEELD TUSSEN UW BANKIER EN HET 

PARTICIPATIEFONDS 


Starteo/Optimeo zijn aanvullende achtergestelde leningen bij een bankkrediet. Zij bieden een antwoord op de 

financieringsproblemen van de kmo’s/ko’s door de bank toe te laten een krediet toe te kennen waarbij de 

gevraagde waarborgen kunnen beperkt worden. Zij maken dus de toegang van de ondernemer tot het 

bankkrediet gemakkelijker. 

Starteo voor zelfstandigen, zaakvoerders of bestuurders van ondernemingen die hun activiteiten in 

hoofdberoep sinds minder dan 4 jaar uitoefenen. 

Optimeo voor bestaande ondernemingen, eenmanszaken of rechtspersonen die de uitbreiding van hun 

activiteiten wensen te financieren. 

Starteo en Optimeo zijn bestemd voor alle investeringen van zelfstandige ondernemers, vrije beroepen en 

kmo’s. 

Begunstigden 

Deze leningen zijn bedoeld voor zowel natuurlijke als rechtspersonen voor zover zij beantwoorden aan het 

kmo-criterium. 

Projecten 

Deze lening is bedoeld voor de financiering van materiële, immateriële en financiële investeringen 

(bijvoorbeeld het verwerven van een meerderheid van de aandelen), of ook de financiering van de behoefte 

aan bedrijfskapitaal die gepaard gaat met de start van de activiteit of de realisatie van het betrokken 

investeringsproject. 

Voor de investeringen in onroerende goederen komt het Fonds enkel tussen voor het beroepsgedeelte van het 

goed dat is bepaald via een expertise. Bovendien wordt er enkel rekening gehouden met de 

vastgoedbestemmingen voor beroeps- en persoonlijke ingebruikneming. Het Fonds komt niet tussen voor 

vastgoed dat (gedeeltelijk) beroepsmatig zal worden verhuurd. 

Starteo/Optimeo kunnen eveneens de overname van een activiteit financieren, zowel natuurlijke als 

rechtspersonen voor zover zij, inclusief de over te nemen of de overgenomen onderneming, als kmo kunnen 

beschouwd worden. 

De lening dient bestemd te zijn voor de financiering die gepaard gaat met de overdracht van een 

onderneming. Met dit laatste wordt bedoeld de overdracht onder bezwarende titel van een kmo of 

zelfstandige activiteit uitgebaat door een natuurlijke of een rechtspersoon. 

Omvat de overdracht een activiteit uitgeoefend door één of meerdere natuurlijke personen, dan dient het 

geheel van de handelszaak te worden overgenomen, of dient per overdrager het geheel van zijn aandeel in de 

handelszaak te worden overgenomen, waarbij de overnemer uiteindelijk de meerderheid bekomt. 

Betreft de overdracht een rechtspersoon, dan dient het geheel van de handelszaak of de meerderheid van de 

aandelen te worden overgenomen. Bij de overname van de meerderheid van de aandelen dient de overnemer 

bovendien het dagelijkse beheer uit te oefenen met uitsluiting van de overdragers. 

Diversen 

Voordelige financiële voordelen 

Starteo/Optimeo verlichten de financiële lasten van het krediet dankzij de voordelige voorwaarden en de 

afwezigheid van dossierkosten. 

41

Maximumbedrag 

Het maximumbedrag van de lening van het Participatiefonds is gelijk aan het kleinste van de volgende 

bedragen: 

- het bedrag van de lening die de bank zelf verstrekt; 

- driemaal de eigen inbreng (Optimeo); 

- viermaal de eigen inbreng (Starteo); 

- € 250.000. 

Evenwel kan voor de overnames van ondernemingen via de aankoop van aandelen dit laatste plafond € 

350.000 worden, beperkt tot: 

- het bedrag van de lening die de bank toekent; 

- 35% van de beroepsinvestering indien het bedrag van tussenkomst van het Participatiefonds € 250.000 

overschrijdt. 

De eigen inbreng van de aanvrager moet minstens 10% van de globale investering bedragen. 

Het minimumbedrag van de tussenkomst van het Participatiefonds bedraagt € 7.500. 

Looptijd 

De looptijd van de lening is 5, 7 of 10 jaar en hangt af van de aard van te financieren investering. De looptijd 

van het begeleidende bankkrediet zal in geen geval korter zijn dan de looptijd van het krediet van het 

Participatiefonds min twee jaar. Zo zou bijvoorbeeld een lening van 7 jaar bij het Participatiefonds kunnen 

worden gecombineerd met een banklening terugbetaalbaar op 6 of 5 jaar 

Intrestvoet = intrestvoet van de bank -1,25% 

De rentevoet van het Participatiefonds is gelijk aan de rentevoet toegepast door de bank min 1,25%, met een 

minimumrentevoet die gelijk is aan de Belgium Prime Rate. Deze herziening wordt wekelijks bepaald. 

De rentevoet wordt vanaf de kredietopening toegepast. Deze rentevoet is vast voor de hele looptijd van de 

lening. 

Een verlaging van de rentevoet wordt toegestaan voor de eerste twee jaar. Deze verlaagde rentevoet bedraagt 

momenteel 3%. 

De definitieve basisrentevoet wordt bepaald bij het opmaken van de 

kredietovereenkomsten van het Participatiefonds. 

Deze rentevoet wordt bekomen na vergelijking van de volgende 3 rentevoeten en is de voor de klant de 

voordeligste rentevoet: 

- de rentevoet van de offerte; 

- de rentevoet zoals die traditioneel bepaald wordt bij het opstellen van de kredietakte; 

- de rentevoet van de bank. 

Terugbetaling 

Twee aflossingsmethodes zijn mogelijk : 

- maandelijkse of driemaandelijkse variabele aflossingen (constant kapitaal/degressieve intresten); 

- maandelijkse constante aflossingen (progressief kapitaal/degressieve intresten). 

Bovendien kan op vraag van de ondernemer eveneens een vrijstelling in kapitaalsaflossing gedurende 1 of 2 

jaar worden toegestaan. 

Soepele waarborgpolitiek 

Het Participatiefonds stelt zich soepel op inzake het vragen van waarborgen. 

Wel wordt een akte van loonsafstand gevraagd indien de aanvragers natuurlijke personen zijn of, in geval van 

rechtspersonen, indien een borgstelling wordt gevraagd of indien fysieke personen medekredietnemers zijn. 

Voorbeelden van andere waarborgen die kunnen gevraagd worden zijn: een hypothecair mandaat (in geval 

van een investering in onroerende goederen), een eventueel beperkte borgstelling van de vennoten. 

Blokkering en achterstelling van voorschotten van vennoten zijn gebruikelijk. 

42

Achtergesteld 

De achterstelling komt er in de praktijk op neer dat de lening van het Participatiefonds wordt gelijkgesteld 

met eigen vermogen. De achterstelling vermindert namelijk het risico voor de andere kredietverleners, 

waardoor het gewone bankkrediet gemakkelijker kan worden verkregen. 

Op juridisch vlak kan de achterstelling als volgt worden omschreven: de achterstelling bestaat erin dat het 

Participatiefonds verzaakt aan de gelijkheid van behandeling ten aanzien van andere schuldeisers. Dit houdt 

in dat bij samenloop en dus als meerdere schuldeisers gelijktijdig hun aanspraken laten gelden, het 

Participatiefonds aanvaardt dat de andere schuldeisers eerst worden terugbetaald. Dit geldt echter niet voor 

de zaakvoerders van de onderneming, de vennoten of bestuurders van de vereniging of vennootschap, de 

niet-institutionele schuldeisers die geen vordering hebben waarvan de datum vaststaat, met uitzondering van 

de leveranciers waarvan het bewijs van vordering de regels van het handelsrecht volgt. 

Gemakkelijk bereikbaar 

Starteo/Optimeo zijn zeer toegankelijk aangezien de ondernemer zich tot zijn bankier richt, die de aanvraag 

voor hem bij het Participatiefonds indient. 

Het Participatiefonds heeft een samenwerkingsovereenkomst gesloten met alle financiële instellingen die 

actief zijn op het vlak van beroepskredieten. 


Participatiefonds 

de Lignestraat 1 

1000 Brussel 

Tel.: 02/210 87 87 

Fax: 02/210 87 79 

E-mail: info@fonds.org 

Website: http://www.fonds.org 

43

10.2 STARTLENING – SOLIDAIRE LENING: TWEE MICROKREDIETEN MET PROFESSIONELE 

BEGELEIDING OM DE CREATIE VAN EEN EIGEN JOB TE FINANCIEREN 


De microkredieten van het Participatiefonds zijn bedoeld voor werkzoekenden en personen in een moeilijke 

financiële situatie die zich wensen te vestigen als zelfstandige. De Startlening en de Solidaire lening bieden 

een antwoord op hun financieringsbehoeftes, wat ze door de band genomen niet vinden bij de klassieke 

spelers. 

10.2.1 STARTLENING: VOOR DE WERKZOEKENDE DIE ZICH VESTIGT ALS ZELFSTANDIGE 

OF DIE EEN EIGEN ZAAK OPRICHT 

Begunstigden 

Deze lening richt zich op de uitkeringsgerechtigde volledige werklozen, de niet-werkende werkzoekende 

ingeschreven sinds ten minste 3 maanden, en de begunstigde van een wachtuitkering of een leefloon, die zich 

als zelfstandige in hoofdberoep wil vestigen of een onderneming wil oprichten. 

Indien dit gepaard gaat met de oprichting van een vennootschap moet de aanvrager over de meerderheid van 

de aandelen beschikken en het dagelijkse beheer waarnemen. 

Zo komen bijvoorbeeld in aanmerking: 

- zelfstandige worden en alleen werken; 

- zelfstandige worden en met andere partners, al dan niet werkzoekenden, een onderneming of een 

feitelijke vereniging oprichten waarin hij/zij werkend vennoot wordt; 

- zelfstandige en werkend vennoot worden van een bestaande feitelijke vereniging of vennootschap. 

De startlening kan enkel worden toegekend aan natuurlijke personen. 

Projecten 

De lening is bestemd voor de financiering van materiële, immateriële en financiële (bijvoorbeeld de 

verwerving van een meerderheid van de aandelen) investeringen, evenals desgevallend voor de financiering 

van de behoefte aan bedrijfskapitaal die gepaard gaat met de start van de activiteit. 

Diversen 

Maximumbedrag 

Het maximumbedrag van de lening is gelijk aan het kleinste van volgende bedragen: 

- viermaal de inbreng in geld, hetzij via een eigen inbreng, hetzij via een aanvullende lening; 

- € 30.000. 

In principe worden er geen minimumbedragen gesteld, doch er wordt vanuit gegaan dat aanvragen van 

minder dan € 5.000 best op een andere manier worden gefinancierd. 

Looptijd 

De looptijd van de lening is 5, 7 of 10 jaar afhankelijk van de aard van het project. 

Intrestvoet 

De intrestvoet is vast en bedraagt 4%. 

De rentevoet wordt de eerste 2 jaren echter tot 3% teruggebracht indien de begunstigde effectief de 

begeleiding volgt die hem gratis wordt aangeboden in een van de erkende steunpunten. 

44

Ondersteuning 

Het Participatiefonds draagt eveneens bij tot de ondersteuning van de werkzoekende aan wie een lening werd 

toegekend. Daarom heeft het Participatiefonds een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met diverse 

instellingen gespecialiseerd in de ondersteuning van starters. Enerzijds helpen zij de aanvrager bij de 

realisatie van zijn kredietaanvraag. Anderzijds, zodra de begunstigde het akkoord van het Participatiefonds 

heeft, kan hij de eerste 18 maanden van de zelfstandige activiteit een ondersteuning volgen. Het steunpunt 

helpt hem in het bijzonder bij de start van zijn zelfstandige activiteit. 

Terugbetaling 

Er is een vrijstelling van kapitaalsaflossing. Deze vrijstelling loopt 1 tot 3 jaar volgens de aard van het 

project. Enkel de intresten berekend op het opgenomen bedrag worden terugbetaald. Na afloop van de 

vrijstellingsperiode wordt het kapitaal terugbetaald door middel van constante maandelijkse aflossingen. 

Waarborgen 

Geen enkele waarborg wordt gevraagd. 

Wat bij stopzetting van de activiteit ? 

Indien de stopzetting binnen de eerste 5 jaar van de activiteit valt en ze gebeurt los van de wil van de 

betrokkene, dan kan het Participatiefonds ze als onvrijwillig beschouwen en wordt er geen verdere 

terugbetaling gevraagd. De betrokkene dient wel ter zake het bewijs te leveren en dit uiterlijk binnen drie 

maanden na de stopzetting. 

De gevallen waarbij kwijtschelding gebeurt, werden uitdrukkelijk bepaald in een ministerieel besluit: bij 

faillissement, concordaat met boedelafstand en overlijden; ook bij overmacht of gebrek aan 

levensvatbaarheid van de opgezette activiteit, gemeten over een significante periode en los van de wil van de 

betrokkene. 

Indien de stopzetting voor om het even welke reden gebeurt binnen de 9 jaar volgend op de start van de 

activiteit, blijft het recht op werkloosheidsuitkering behouden. 

Cumulatie 

De ‘startlening’ kan gecumuleerd worden met een Starteo. In het geval van bovenvermelde lening dient de 

aanvrager wel te voldoen aan de gebruikelijke voorwaarden. Bovendien mag het bedrag van de twee leningen 

samen niet hoger liggen dan het maximumbedrag van de Starteo. 

PLAN JONGE ZELFSTANDIGEN 

Werkzoekenden jonger dan 30 jaar die nog geen zelfstandige activiteit hebben uitgeoefend, kunnen een 

beroep doen op het plan ‘Jonge zelfstandigen’. 

- De geïnteresseerde van wie het project werd goedgekeurd, wordt gedurende 3 tot 6 maanden gratis 

bijgestaan om zijn project voor te bereiden. Hij krijgt advies over zijn activiteit, de administratieve 

stappen en de wenselijkheid van bijkomende vorming. 

- Indien de geïnteresseerde zonder inkomen is, ontvangt hij van het Participatiefonds een maandelijkse 

onkostenvergoeding van € 375 tijdens de voorbereidingsfase, cumuleerbaar met een vestigingsuitkering 

van de RVA. De onkostenvergoeding van € 375 is eveneens cumuleerbaar met een wachtuitkering van 

de RVA. 

- Na afloop van de voorbereidingsfase kan hij een aanvraag voor een startlening indienen. 

- De jonge starter kan eveneens een lening van € 4.500 bekomen om gedurende de eerste maanden van 

zijn activiteit wat meer ruimte te scheppen voor zijn levensonderhoud. Dit speciale deel van de 

startlening is renteloos en dient pas vanaf het 6de jaar terugbetaald te worden. 

45

- Na de toekenning van de startlening blijft hetzelfde steunpunt hem gedurende 24 maanden bijstaan met 

raad en advies. 

Achtergesteld 


met eigen vermogen. De achterstelling vermindert immers het risico voor andere kredietverleners. Het 

gewone bankkrediet kan bijgevolg gemakkelijker bekomen worden. 

Op juridisch vlak kan de achterstelling van de lening als volgt worden omschreven: de achterstelling bestaat 

erin dat het Participatiefonds verzaakt aan de gelijkheid van behandeling ten aanzien van andere schuldeisers. 

Dit houdt in dat bij samenloop en dus als meerdere schuldeisers gelijktijdig hun aanspraken laten gelden, het 

Participatiefonds aanvaardt dat de andere schuldeisers eerst worden terugbetaald. Dit geldt evenwel niet voor 


niet-institutionele schuldeisers die geen vordering hebben waarvan de datum vaststaat met uitzondering van 


46

10.2.2 SOLIDAIRE LENING: EEN EIGEN ECONOMISCHE ACTIVITEIT CREËREN ZONDER 

STARTKAPITAAL 


De solidaire lening, ontwikkeld in 1997 door de Koning Boudewijnstichting, richt zich tot personen die een 

eigen economische activiteit willen ontplooien, maar die geen toegang hebben tot het bankkrediet en 

moeilijkheden ondervinden om het startkapitaal te bekomen wegens hun persoonlijke financiële toestand. Het 

gaat bijvoorbeeld om mensen die sociale steun, een leefloon of een werkloosheidsvergoeding ontvangen. 

Kenmerken: 

- vaste rentevoet van 5% ; 

- looptijd van 4 jaar; 

- geen enkele waarborg vereist; 

- maximum € 12.500; 

- uitbreiden is mogelijk met de Solidaire lening+. 

Professionele begeleiding 

Voor de begeleiding werkt het Participatiefonds samen met Hefboom vzw. Zij helpen de kandidaatzelfstandige 

voor de voorbereiding en de indiening van de aanvraag. 

Hefboom begeleidt de begunstigde ook gedurende de eerste 2 jaar van de activiteit. 

Begunstigden 

1. Begin van de activiteit 

De Solidaire lening richt zich tot personen die een eigen economische activiteit willen ontplooien, maar 

moeilijkheden ondervinden om een startkapitaal te bekomen, wegens hun persoonlijke financiële toestand en 

die geen toegang hebben tot een bankkrediet. Concreet bijvoorbeeld mensen die de sociale steun van het 

OCMW, een bestaansminimum of werkloosheidsvergoeding ontvangen zonder andere inkomsten in het 

gezin. De asielzoekers die voor het uitoefenen van een zelfstandige activiteit administratief in orde zijn, 

kunnen een aanvraag voor een solidaire lening indienen. 

De Solidaire lening wordt enkel toegekend aan natuurlijke personen. 

De begunstigde van een Solidaire lening dient zich als zelfstandige in hoofdberoep te vestigen of een 

onderneming op te richten. Uitzonderlijk kan de Solidaire lening worden toegekend aan een begunstigde die 

zich vestigt als zelfstandige in bijberoep, voor zover hij zich ertoe verbindt zich te vestigen in hoofdberoep 

binnen twee jaar na oprichting van de economische activiteit, en indien de prognose aantoont dat de 

privélasten van de betrokkene gedekt zijn. 

In geval dat gepaard gaat met de oprichting van een vennootschap moet de aanvrager 

referentieaandeelhouder zijn en actief deelnemen aan het dagelijkse beheer van de onderneming. 

Zo komen bijvoorbeeld in aanmerking: 

- zelfstandige worden; 

- zelfstandige worden en met andere partners, al dan niet werkzoekenden, een vennootschap of feitelijke 

vereniging oprichten, waar hij/zij werkend vennoot worden; 

- zelfstandige en werkend vennoot worden van een bestaande feitelijke vereniging of vennootschap. 

2. Uitbreiding 

De personen aan wie een Solidaire lening werd toegekend voor het opstarten van hun zaak, kunnen binnen 

twee jaar volgend op hun vestiging, een nieuwe Solidaire lening « plus » bekomen om de verdere 

ontwikkeling van hun zaak te verzekeren. De personen die een ander microkrediet hebben gekregen waarvan 

de toegangsvoorwaarden gelijkaardig zijn aan die van de Solidaire lening inzake doelpubliek en/of die geen 

toegang hebben tot het bankkrediet wegens hun moeilijke financiële situatie komen eveneens in aanmerking. 

47

De Solidaire Lening « plus » wordt toegekend na een technische en financiële analyse van de gecreëerde 

zelfstandige activiteit en voor zover een werkelijk perspectief tot een duurzame ontwikkeling van de 

activiteiten aangetoond wordt. 

48

Projecten 

De lening is bestemd voor de financiering van materiële, immateriële en financiële investeringen 

(bijvoorbeeld de verwerving van de meerderheid van de aandelen) evenals voor de financiering van de 

behoefte aan bedrijfskapitaal die gepaard gaat met de start van de activiteit of de realisatie van het 

desbetreffende investeringsproject. 

Maximumbedrag 

Het maximumbedrag van de investering is € 12.500. 

Looptijd 

De looptijd van de Solidaire lening bedraagt 4 jaar. 

De looptijd van de Solidaire lening « plus » bedraagt 4 of 7 jaar, in functie van de levensduur van de 

gerealiseerde investeringen. 

Rentevoet 

De rentevoet is vast en bedraagt 5%. 

Terugbetaling 

De terugbetaling van de solidaire lening gebeurt door middel van maandelijkse stortingen. 

Na 3 maand vrijstelling van aflossing, wordt het kapitaal via gelijke maandelijkse schijven terugbetaald 

(kapitaal + intresten). 

Waarborgen 

Geen enkele waarborg is vereist. 

Evenwel zal een ondersteuning van de omgeving, eventueel in de vorm van een borgstelling of een 

‘peterschap’, beschouwd worden als een positief beoordelingselement voor het project. 

Begeleiding 

Om de start van zijn activiteit te vergemakkelijken en zijn slaagkansen te verhogen, wordt het krediet 

periodiek opgevolgd en ondersteund gedurende de eerste 24 maanden. Die opvolging en ondersteuning, die 

start na de toekenning van de lening, gebeurt door Hefboom. 

Achtergesteld 




Op juridisch vlak kan de achterstelling van de lening als volgt worden omschreven: de achterstelling bestaat 

erin dat het Participatiefonds verzaakt aan de gelijkheid van behandeling ten aanzien van andere schuldeisers. 

Dit houdt in dat bij samenloop en dus als meerdere schuldeisers gelijktijdig hun aanspraken laten gelden, het 

Participatiefonds aanvaardt dat de andere schuldeisers eerst worden terugbetaald. Dit geldt evenwel niet voor 


niet-institutionele schuldeisers die geen vordering hebben waarvan de datum vaststaat met uitzondering van 


Cumulatie 

De Solidaire lening kan met geen enkele andere lening gecumuleerd worden, ook niet met een ander type 

lening van het Participatiefonds. 

49

Sectorale beperkingen 

Volgens de geldende wetten voor het Participatiefonds zijn alle sectoren toegelaten. 

Niettemin is de verordening nr. 1998/2006 van 15/12/06 van de Europese Commissie, betreffende de 

toepassing van artikelen 87 en 88 van het EG-verdrag op de de-minimis-steun, van toepassing op het 

Participatiefonds. Zij legt beperkingen op voor de landbouw- en transportsector, en voor de export. 

Daarnaast sluit de Raad van Bestuur de pure tradingactiviteiten uit. Gelieve contact op te nemen met onze 

Start-up desk voor elke bijkomende inlichting betreffende dit onderwerp, (starters@fonds.org). 




1000 Brussel 

Tel.: 02/210 87 87 

Fax: 02/210 87 79 



50

10.3 BUSINESS ANGEL+ : CO-FINANCIERING MET EEN BUSINESS ANGEL VAN EEN 

INNOVEREND PROJECT 


De Business Angel+ is een achtergestelde lening in aanvulling op de investering van een ondernemer en een 

Business Angel. Opgezet met BeBAN, is hij bedoeld voor innoverende ondernemingen die geen toegang 

hebben tot klassieke financieringen. Dit partnership biedt een belangrijk hefboomeffect aan de Business 

Angel en maakt het mogelijk het aantal opgerichte ondernemingen in dit segment te verhogen. 

Begunstigden 

Zowel natuurlijke als rechtspersonen komen in aanmerking voor zover zij kleine ondernemingen zijn. Deze 

lening richt zich tot ondernemers waarvan de onderneming in oprichting is of in een strategische 

ontwikkelingsfase voor haar toekomstige activiteit is getreden en die geen toegang hebben tot het klassieke 

bankkrediet omwille van de vernieuwende of technologische aard van hun project, maar die daarentegen 

kunnen rekenen op de financiële begeleiding van één of meer Business Angels. 

Indien dit gepaard gaat met de oprichting van een vennootschap, dient de aanvrager hierin over de 

meerderheid van de aandelen te beschikken en het dagelijkse beheer waar te nemen. 

Projecten 

De lening is bestemd voor de financiering van materiële, immateriële en financiële investeringen, evenals 

desgevallend voor de financiering van de behoefte aan bedrijfskapitaal die gepaard gaat met de start van de 

activiteit of met de realisatie van het betreffende investeringsproject. 

Diversen 

Voordelige financiële voorwaarden: 

Maximumbedrag 

Het maximumbedrag van de lening is € 125.000. 

De tussenkomst van het Participatiefonds moet minstens € 7.500 bedragen. 

Inbreng van de Business Angel(s) en de oprichters-ondernemers 

De inbreng gebeurt in principe in contanten. In totaal dient het bedrag van de inbreng van de Business 

Angel(s) en van de ondernemer(s)-oprichter(s) groter dan of gelijk aan het krediet van het Participatiefonds te 

zijn. 

De tussenkomsten van de Business Angels die meetellen in de berekening mogen niet aan derden ontleend 

zijn en gebeuren in principe als volgestort kapitaal. Indien ze - gedeeltelijk - als voorschotten van vennoten 

verwezenlijkt worden, dienen deze achtergesteld te zijn aan de lening van het Participatiefonds. 

Looptijd 

De looptijd van de lening bedraagt 5,7 of 10 jaar en is afhankelijk van de aard van te financieren investering. 

Terugbetaling 

Twee aflossingsmethodes zijn mogelijk: 

- maandelijkse of driemaandelijkse variabele aflossingen (constant kapitaal/degressieve intresten); 

- maandelijkse constante aflossingen (progressief kapitaal/degressieve intresten). 

Bovendien kan op vraag van de ondernemer een vrijstelling van terugbetaling van kapitaal worden toegestaan 

gedurende 1 tot 3 jaar. 

51

Rentevoet 

Het Participatiefonds past zijn referentierentevoet voor de kredieten op 5,7 of 10 jaar toe, met een extra 

marge van 1%. 

Indien de vrijstelling van terugbetaling van kapitaal langer is dan 1 jaar zal de marge 1,25% bedragen. 

Soepele waarborgpolitiek 

De gevraagde waarborgen worden volgens de kenmerken van het voorgestelde project bepaald. Het gaat 

bijvoorbeeld om een inschrijving op het handelsfonds, een mandaat of hypothecaire inschrijving op het 

beroepsgebouw. De (eventueel gedeeltelijke) borgstelling van de ondernemer(s) wordt geval per geval 

onderzocht. De persoonlijke borg van de Business Angel wordt niet gevraagd. 

Achtergesteld 




Op juridisch vlak kan de achtergesteldheid van de lening als volgt worden omschreven: de achterstelling 

bestaat erin dat het Participatiefonds verzaakt aan de gelijkheid van behandeling ten aanzien van andere 

schuldeisers. Dit houdt in dat bij samenloop en dus als meerdere schuldeisers gelijktijdig hun aanspraken 

laten gelden, het Participatiefonds aanvaardt dat de andere schuldeisers eerst worden terugbetaald. Dit geldt 

evenwel niet voor de zaakvoerders van de onderneming, de vennoten of bestuurders van de vereniging of 

vennootschap, de niet-institutionele schuldeisers die geen vordering hebben waarvan de datum vaststaat met 

uitzondering van de leveranciers waarvan het bewijs van vordering de regels van het handelsrecht volgt. 

Makkelijk toegankelijk 

Het Participatiefonds heeft een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met alle Business Angel Netwerken, 

leden van BeBAN. 

Voorstelling van het project aan het Participatiefonds 

De projecten worden voorgeselecteerd door het BAN dat ze aan eventueel geïnteresseerde Business Angels 

voorstelt. 

Het Participatiefonds treedt pas op wanneer de geplande samenwerking tussen de ondernemer en de Business 

Angel zo goed als afgerond is. 




1000 Brussel 

Tel.: 02/210 87 87 

Fax: 02/210 87 79 



52

10.4 PRIVAK+ 


Dit product heeft als doel het permanent kapitaal van Private Privaks (privébeleggingsvennootschappen die 

niet op de beurs genoteerd zijn) te verhogen, zodat ze gemakkelijk participaties kunnen nemen in 

innoverende kmo’s. 

Met de Privak+ lening verkrijgt de Private Privak een potentieel kredietrecht van € 1.500.000 op het 

Participatiefonds. Concreet wordt hiermee aan de Private Privak, onder bepaalde voorwaarden, bij elke 

participatie in een onderneming een voorschot op termijn van maximum € 250.000 toegekend. Het bedrag 

van dat voorschot zal evenredig zijn met de eigen inbreng van de privak. 

Begunstigden 

Private Privaks die een participatie nemen in (innoverende) ondernemingen. 

Diversen 

Kenmerken 

Intrestvoet: euribor 12 maanden + 2%. 

Duur: maximum 12 jaar = maximum levensduur van de privak. 

Hoe terugbetalen ? 

- terugbetaling van het kapitaal: in principe, bij de opheffing van iedere participatie. Vervroegde 

terugbetaling mogelijk; 

- terugbetaling van de intresten: jaarlijks volgens de overeengekomen modaliteiten. 

Hernemingen van omloop mogelijk. 

Permanente opvolging door het Fonds zonder tussenkomst in de investeringsbeslissingen en het intern beleid 

van de privak. 

Verdeling van de risico’s: indien ‘success story’ gedeeltelijke aanwending van de verkoop van 

participaties voor vervroegde terugbetalingen. 

De privak behoudt de mogelijkheid om beroep te doen op andere bronnen van permanent kapitaal. 




1000 Brussel 

Tel.: 02/210 87 87 

Fax: 02/210 87 79 



53

10.5 IMPULSEO I 


Impulseo is een financieringspakket om de installatie in een individuele praktijk of een groepspraktijk te 

vergemakkelijken. Het pakket is bedoeld voor erkende huisartsen die starten of die sinds minder dan vier jaar 

gevestigd zijn, of die minder dan 4 jaar teruggekeerd zijn uit een ontwikkelingsland. 

Type steun 

Het bestaat uit drie delen: 

1. Een financiering van het Impulsfonds voor de huisartsgeneeskunde 

Deze financieringsmogelijkheid is opgenomen in het akkoord artsen-ziekenfondsen 2006-2007 onderhandeld 

binnen het Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV). Een jaarlijks budget wordt 

voorzien binnen de sector geneeskundige verzorging: 

- een lening van € 15.000 voor de financiering van de eerste installatie als erkende huisarts. 

De lening is bedoeld voor geneesheren die zich voor de eerste maal als huisarts vestigen. De installatie moet 

plaatsvinden na 1 juli 2006 en binnen 4 jaar na de erkenning als huisarts of binnen 4 jaar na de terugkeer uit 

een ontwikkelingsland. De installatiedatum is de datum van inschrijving voor deelname aan de 

huisartsenwachtdienst. 

Intresten: 0% en geen enkele waarborg is vereist. De terugbetaling is op 5 jaar, met één jaar vrijstelling van 

kapitaalsaflossing. 

- een premie van € 20.000, voor de nieuwe installaties in bepaalde zones waar er een tekort is aan 

huisartsen. 

Deze eenmalige premie is specifiek bedoeld voor huisartsen die zich installeren in een zone die beantwoordt 

aan de volgende voorwaarden: 

- ofwel een zone voor positief grootstedelijk beleid afgebakend in het kader van het grootstedenbeleid; 

- ofwel een huisartsenzone met: 

• ofwel minder dan 90 huisartsen per 100.000 inwoners; 

• ofwel minder dan 125 inwoners per km² en minder dan 120 huisartsen per 100.000 inwoners. 

De lijst met de zones die beantwoorden aan deze criteria bevindt zich op www.riziv.fgov.be 

(rubriekZorgverleners>Geneesheren>Impulsfonds) of is beschikbaar bij de huisartsenkringen. 

Het moet gaan om een nieuwe installatie na 1 juli 2006 binnen een prioritaire zone. 

Onder nieuwe installatie verstaan we: 

- een huisarts die zijn activiteit start, of 

- een huisarts die zijn activiteit reeds uitoefent, maar beslist om zich te gaan vestigen in één van de 

betrokken prioritaire zones. 

Die premie kan afzonderlijk worden aangevraagd of kan worden gecumuleerd met de lening van het 

Impulsfonds en/of de lening van het Participatiefonds. 

U hoeft die premie niet terug te betalen, behalve als u binnen de 5 jaar na vestigingsdatum uw 

huisartsenactiviteit stopzet of deze voortzet buiten een van de bovenvermelde zones. Het bedrag van de 

premie zal in dat geval worden teruggevorderd door het Impulsfonds, evenwel zonder aanrekening van 

intrest. 

Opmerking: 

De lening en de premie van het Impulsfonds voor de huisartsgeneeskunde zijn toegankelijk zowel voor een 

loontrekkende als een zelfstandige huisarts. 

54

2. Een financiering van het Participatiefonds 

Een lening van maximum € 30.000, toegekend met de tussenkomst van het Impulsfonds voor de 

huisartsgeneeskunde. U kunt de lening van het Participatiefonds bekomen als u zich vestigt als zelfstandige 

huisarts. 

De intrest bedraagt 3% per jaar tijdens de eerste twee jaar en 4% per jaar tijdens de drie laatste jaren. Er is 

geen enkele waarborg vereist. De terugbetaling is op 5 jaar, met één jaar vrijstelling van kapitaalsaflossing. 

3. Gratis begeleiding door een gespecialiseerd steunpunt 

Aan Impulseo is ook een gratis begeleiding verbonden. Die begeleiding wordt georganiseerd door een van de 

steunpunten waarmee het Participatiefonds een samenwerkingsovereenkomst heeft afgesloten. Zij helpen u 

bij de indiening van uw kredietaanvraag, en achteraf na uw start gedurende de eerste 18 maanden van uw 

activiteit. 

Het steunpunt zal met u de sterktes en zwaktes van uw project analyseren en u begeleiden bij uw eerste 

stappen als zelfstandige. Het steunpunt zal u ook advies kunnen geven en u helpen bij de keuzes va het 

beheer van uw onderneming. 

Welke investeringen? 

Met Impulseo kunt u zowel materiële als immateriële investeringen financieren, of er het bedrijfskapitaal 

mee invullen dat u nodig hebt om uw praktijk te starten. 

Concreet kunt u met Impulseo bijvoorbeeld de verbouwing van een kabinet, de aankoop van doktersmateriaal 

of van een wagen mee financieren. Het patiëntenbestand van een andere dokter overnemen, behoort eveneens 

tot de mogelijkheden. 


U kunt een aanvraag voor Impulseo indienen via een van de erkende steunpunten aan de hand van het 

formulier. Bijkomende informatie vindt u ook op www.riziv.be 




1000 Brussel 

Tel.: 02/210 87 87 

Fax: 02/210 87 79 



55

10.6 IMPULSEO II 


Impulseo II is een tussenkomst aan huisartsengroeperingen in een deel van de loonkosten van de werknemer 

die hen bijstaat in het onthaal en praktijkbeheer. Voor die tegemoetkoming door het Impulsfonds voor de 

huisartsgeneeskunde heeft het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (Riziv) een 

overeenkomst gesloten met het Participatiefonds, dat optreedt als beheerder. 

Begunstigden 

Een groepering vanaf 2 huisartsen: 

Tegemoetkoming voor de helft van de reële globale loonkost, met een maximum van € 8.250/jaar 

als 

• het over een samenwerkingsakkoord gaat met minstens 2 erkende huisartsen; 

• de groepering minstens 500 Globaal Medische Dossiers (GMD) beheert (minimumaantal GMD’s 

niet van toepassing voor groeperingen met recentelijk erkende huisartsen); 

• de groepering minstens de helft van één voltijds equivalent te werk stelt met een 

arbeidsovereenkomst; 

• de artsen van de groepering gebruik maken van een gelabeld elektronisch medisch dossier. 

Een groepering vanaf 3 huisartsen: 

Tegemoetkoming voor de helft van de reële globale loonkost, met een maximum van € 16.500/jaar 

als 

• het over een samenwerkingsakkoord gaat met minstens 3 erkende huisartsen; 

• de groepering minstens 1000 Globaal Medische Dossiers (GMD) beheert (minimumaantal GMD’s 

niet van toepassing voor groeperingen met recentelijk erkende huisartsen); 

• de groepering minstens één voltijds equivalent te werk stelt met een arbeidsovereenkomst; 

• de artsen van de groepering gebruik maken van een gelabeld elektronisch medisch dossier. 

Diversen 

De arbeidsovereenkomst 

De tussenkomst van Impulseo II is van toepassing op arbeidsovereenkomsten van bepaalde of onbepaalde 

duur, interim-contracten, vervangingscontracten, jeugdcontracten en dergelijke meer. 

De schriftelijke arbeidsovereenkomst moet de taken over het onthaal en praktijkbeheer van de werknemer 

duidelijk beschrijven. Voor de opleiding van deze praktijkassistent zijn er geen minimumnormen voorzien. 

Telesecretariaat is echter uitgesloten. 

Het loon moet ook in overeenstemming zijn met het barema vastgesteld door het paritair comité bevoegd 

voor de tewerkstelling van een bediende belast met het onthaal en het praktijkbeheer in een 

huisartsenpraktijk. Verder is het vanzelfsprekend dat de arbeidsovereenkomst aan alle wettelijke 

voorwaarden moet voldoen. 

Een huisartsengroepering kan ook rekenen op de tussenkomst van Impulseo II wanneer de praktijkassistent in 

de loop van het kalenderjaar bij meerdere groeperingen is tewerkgesteld of bij meerdere groeperingen werkt 

en zelfs indien de groepering in de loop van hetzelfde kalenderjaar meer dan één persoon in dienst heeft. 

Wanneer de assistent geen volledig kalenderjaar in dienst is, is een tussenkomst mogelijk pro rata het aantal 

volledige maanden dat deze assistent tewerkgesteld is geweest bij de groepering. Ook indien de groepering 

slechts een deel van het jaar aan de voornoemde voorwaarden voldoet, is een tussenkomst verschuldigd pro 

rata het aantal maanden gedurende de welke aan die voorwaarden is voldaan. 

56




1000 Brussel 

Tel.: 02/210 87 87 

Fax: 02/210 87 79 



57

11. PARTICIPATIEMAATSCHAPPIJ VLAANDEREN NV (PMV): PMV-KMO- 

FINANCIERINGSINSTRUMENTEN 


De business unit PMV-kmo bekleedt een sleutelpositie in de markt van Vlaamse kmo-financiering. Hij 

faciliteert de financieringscyclus van een bedrijf, van bij het prille begin tot aan de internationale groei. 

PMV-kmo is bovendien marktleider op het vlak van zaaikapitaal, de culturele industrie en de 

internationalisering van Vlaamse kmo’s. 


ParticipatieMaatschappij Vlaanderen nv 

Oude Graanmarkt 63 

1000 Brussel 

Tel.: 02/229 52 30 

Fax: 02/229 52 31 

E-mail: info@pmvlaanderen.be 

Website: http://www.pmv-kmo.be 

PMV-kmo beheert verschillende producten die het ondernemers gemakkelijker maken om financiering te 

vinden bij privérisicokapitaal- en kredietverschaffers: 

11.1 WINWINLENING 


Met de Winwinlening wil de Vlaamse overheid particulieren aanmoedigen om geldmiddelen ter beschikking 

te stellen aan startende ondernemers. 

Wie als vriend, kennis of familielid een Winwinlening toekent aan een startend bedrijf, zal jaarlijks een 

belastingkorting van 2,5% van het geleende bedrag krijgen. Voor jonge ondernemers wordt het dankzij de 

Winwinlening gemakkelijker om in hun directe omgeving startkapitaal te vinden. 

De Winwinlening is een achtergestelde lening van maximaal € 50.000. Ze moet acht jaar lopen en de som 

moet in één keer worden terugbetaald. Als het bedrijf de achtergestelde lening uiteindelijk niet kan 

terugbetalen, krijgt de investeerder 30 procent van het niet terugbetaalde bedrag terug via een eenmalige 

belastingvermindering. 

Begunstigden 

Op de datum dat een Winwinlening gesloten wordt, moet de kredietnemer een startende kmo’er zijn in 

Vlaanderen. 

Een kmo wordt gedefinieerd als een onderneming: 

- met minder dan 250 werknemers; 

- waarvan ofwel de jaaromzet niet hoger is dan € 50 miljoen, ofwel het balanstotaal niet hoger is dan 43 

miljoen EUR; 

- die voldoet aan een vastgelegd zelfstandigheidscriterium. Dat wil zeggen dat de geconsolideerde cijfers, 

ingeval er een deelnemingsrelatie bestaat met andere ondernemingen van 25% of meer van het kapitaal 

of de stemrechten, moeten voldoen aan bovenvermelde criteria. Een groter aandeelhouderschap door 

risicokapitaalmaatschappijen, universiteiten of onderzoekscentra zonder winstoogmerk, is evenwel 

toegestaan. 

Een starter is een bedrijf dat niet langer dan drie jaar is ingeschreven bij de Kruispuntbank van 

Ondernemingen (KBO), of een zelfstandige die niet langer dan drie jaar is aangesloten bij een organisme 

voor de sociale zekerheid der zelfstandigen, indien de inschrijving bij de KBO niet vereist is. 

Een bedrijf is Vlaams als zijn voornaamste exploitatiezetel is gelegen in het Vlaamse Gewest. 

58

Voorwaarden 

Op de datum waarop de Winwinlening gesloten wordt, moet de kredietgever voldoen aan de volgende 

voorwaarden: 

- de kredietgever is een natuurlijk persoon die de Winwinlening sluit buiten het kader van zijn handels- of 

beroepsactiviteiten; 

- de kredietgever is geen werknemer van de kredietnemer; 

- als de kredietnemer een zelfstandige is, dan kan de kredietgever niet de echtgenoot of de wettelijk 

samenwonende partner van de kredietnemer zijn; 

- als de kredietnemer de rechtsvorm van een vennootschap heeft, dan kan de kredietgever noch een 

zaakvoerder, bestuurder of aandeelhouder van de vennootschap, noch de echtgenoot of de wettelijk 

samenwonende partner van één van de zaakvoerders, bestuurders of aandeelhouders van de 

vennootschap zijn. 

Gedurende de hele looptijd van de Winwinlening kan de kredietgever geen kredietnemer zijn bij een andere 

Winwinlening. 

De Winwinlening is een achtergestelde lening, zowel ten aanzien van de bestaande als van de toekomstige 

schulden van de kredietnemer. De Winwinlening heeft een vaste looptijd van acht jaar. 

Het totale bedrag, in hoofdsom, dat een kredietgever in het kader van één of meer Winwinleningen aan een of 

meer kredietnemers kan uitlenen, kan ten hoogste € 50.000 bedragen. Daarnaast kan ook het totale bedrag, in 

hoofdsom, dat één kredietnemer in het kader van één of meer Winwinleningen kan ontlenen van één of meer 

kredietgevers, ten hoogste € 50.000 bedragen. 

De intresten moeten jaarlijks betaald worden op de vervaldatum. Ze worden berekend door het bedrag van de 

Winwinlening te vermenigvuldigen met de rentevoet die is vastgelegd in de akte. 

Inzake roerende voorheffing is er geen afwijking voorzien van de vigerende fiscale wetgeving. Bijgevolg 

moet de kredietnemer de roerende voorheffing inhouden, opnemen in de aangifte 273 en aan de bevoegde 

ontvanger van de directe belastingen storten binnen 15 dagen na de toekenning of betaalbaarstelling van de 

verschuldigde intresten. 

De rentevoet mag niet hoger zijn dan de wettelijke rentevoet die van kracht is op de datum waarop de 

Winwinlening gesloten wordt, en mag niet lager zijn dan de helft van dezelfde wettelijke rentevoet. 

De wettelijke rentevoet bedroeg 7% in 2006, 6% in 2007 en is vanaf 1 januari 2008 opnieuw verhoogd tot 

7%. 

De hoofdsom van de Winwinlening moet in één keer terugbetaald worden. 

De kredietgever kan op eerste verzoek de Winwinlening vervroegd opeisbaar stellen bij de kredietnemer in 

de volgende gevallen: 

- in geval van faillissement, kennelijk onvermogen, of vrijwillige of gedwongen vereffening van de 

kredietnemer; 

- als de kredietnemer een zelfstandige is, in geval hij zijn activiteit vrijwillig stopzet of overdraagt; 

- als de kredietnemer de rechtsvorm van een vennootschap heeft, in geval de vennootschap onder 

voorlopig bewindvoerder geplaatst wordt; 

- in geval van een achterstand van meer dan drie maanden in de betaling van de jaarlijkse intresten van de 

Winwinlening. 

Als de kredietnemer een zelfstandige is, kan de kredietgever, in geval van overlijden van de kredietnemer, de 

Winwinlening op eerste verzoek vervroegd opeisbaar stellen bij de wettelijke erfgenamen van de 

kredietnemer. 


U moet de akte opstellen in drie originele exemplaren, waarvan één exemplaar is bestemd voor de 

kredietgever, één voor de kredietnemer, en één voor ParticipatieMaatschappij Vlaanderen (PMV) nv. Het 

exemplaar voor PMV moet bezorgd worden binnen één maand na het afsluiten van de Winwinlening nv door 

middel van: 

- een aangetekend schrijven, te richten aan PMV, ter attentie van de heer Danny Goetschalckx, 

productmanager Winwinlening aan de Oude Graanmarkt 63 te 1000 Brussel; 

59

- ofwel een kopie, ingescand in Adobe pdf-formaat, te verzenden naar het e-mailadres 

winwinlening@pmvlaanderen.be; 

- ofwel een kopie, te faxen naar ParticipatieMaatschappij Vlaanderen (PMV) op het nummer 02 229 52 

61. 

Binnen een maand na ontvangst van de akte gaat PMV na of aan alle voorwaarden voldaan is. Als aan alle 

voorwaarden voldaan is, gaat PMV over tot de registratie van de akte. De registratie bestaat uit het toekennen 

van een nummer aan de Winwinlening en het opnemen van de Winwinlening in een register. 

Binnen een week na de registratie van de akte zal PMV de kredietgever op de hoogte brengen van de 

registratie aan de hand van een brief. 

Als PMV de akte niet kan registreren omdat niet aan alle voorwaarden voldaan is, zal PMV de kredietgever 

daarvan op de hoogte stellen aan de hand van een brief. De brief zal de redenen vermelden waarom er geen 

registratie kon plaatsvinden en zal verstuurd worden binnen een week nadat het vaststond dat er geen 

registratie mogelijk was. 

Enkel de kredietgever wordt op de hoogte gesteld van de niet-registratie of registratie van de Winwinlening. 

Als de kredietnemer op de hoogte gesteld wil worden, moeten kredietgever en kredietnemer daartoe 

onderling afspraken maken. 

Wijzigingen van de akte van Winwinlening, zoals die voor registratie bezorgd werd aan PMV, mogen geen 

afbreuk doen aan de voorwaarden waaraan moet voldaan worden en moeten binnen een maand ter kennis 

worden gebracht van PMV. De kennisgeving gebeurt door middel van een aangetekend schrijven. 

Diversen 

Gebruik Winwinlening 

U mag het geld van een Winwinlening uitsluitend gebruiken voor ondernemingsdoeleinden van de 

kredietnemer. Dat betekent dat de kredietnemer de middelen integraal moet aanwenden binnen het kader van 

zijn of haar bedrijfs- of beroepsactiviteiten, als rechtspersoon of als zelfstandige, op een wijze die in het 

belang is van de vennootschap en rechtstreeks of onrechtstreeks bijdraagt tot de verwezenlijking van haar 

maatschappelijk doel. Als het een zelfstandige betreft, is dat op een wijze die hoofdzakelijk bijdraagt tot de 

verwezenlijking van zijn of haar bedrijfs- of beroepsactiviteiten. 

Fiscaal voordeel 

Het fiscale voordeel voor de kredietgever bij een Winwinlening bestaat enerzijds uit een jaarlijkse 

belastingvermindering en de mogelijkheid tot een eenmalige belastingvermindering ingeval een gedeelte van 

de Winwinlening niet wordt terugbetaald. 

Om in aanmerking te komen voor een belastingvermindering moet de kredietgever onderworpen zijn aan de 

personenbelasting en inwoner zijn van het Vlaamse Gewest. 

Jaarlijkse belastingvermindering 

De jaarlijkse belastingvermindering wordt berekend op basis van de bedragen die de kredietgever heeft 

uitgeleend in het kader van een of meer Winwinleningen. 

Het rekenkundige gemiddelde van alle uitgeleende bedragen op 1 januari en 31 december van het belastbare 

tijdperk wordt gebruikt als berekeningsgrondslag van de belastingvermindering. Die berekeningsgrondslag 

bedraagt ten hoogste € 50.000 per belastingplichtige. 

De jaarlijkse belastingvermindering bedraagt 2,5 % van de berekeningsgrondslag. 

De belastingvermindering wordt jaarlijks toegestaan voor de hele looptijd van de Winwinlening (8 jaar). 

Om de fiscale aftrek van het eerste jaar niet te verliezen, moet de begindatum van de Winwinlening in 

hetzelfde jaartal (belastbare tijdperk) vallen als de ondertekening van de akte (of modelformulier). 

In toepassing van artikel 8, paragraaf 5, van het decreet van 19 mei 2006 wordt de jaarlijkse 

belastingvermindering toegekend vanaf het aanslagjaar dat is verbonden aan het belastbare tijdperk waarin de 

Winwinlening werd gesloten. Indien de duur van de lening pas begint op 1 januari 2008 en indien de 

registratie werd aangevraagd met een modelformulier dat werd ondertekend in 2007, zal de berekening van 

het fiscale voordeel op 31 december 2007 nihil zijn. De akte wordt immers geregistreerd in 2007 en ook het 

recht op de jaarlijkse belastingvermindering start in het belastbare tijdperk 2007. Het uitstaande kapitaal op 

60

31 december 2007 is dan echter nul! Bijgevolg is de eerste fiscale aftrek nul en die kan niet meer worden 

‘ingehaald’. De kredietgever kan in dat geval dus maar genieten van een belastingvermindering gedurende 

zeven jaren in plaats van acht jaren. 

De jaarlijkse belastingvermindering wordt alleen verleend als de kredietgever de volgende bewijzen levert: 

- een kopie van de geregistreerde Winwinlening en een kopie van de brief die de kredietgever heeft 

ontvangen van PMV bij de registratie van de Winwinlening. U moet deze toevoegen aan uw aangifte in 

de personenbelasting voor het aanslagjaar dat is verbonden aan het belastbare tijdperk waarin de 

Winwinlening is gesloten; 

- een vermelding van het totaalbedrag van alle uitgeleende bedragen op 1 januari en op 31 december van 

het betreffende belastbare tijdperk. U moet dit vermelden in de daartoe opgenomen vakken van uw 

aangifte in de personenbelasting voor ieder volgend belastbaar tijdperk waarvoor u om de 

belastingvermindering verzoekt. 

Het fiscale voordeel wordt ontzegd voor het aanslagjaar waarvoor deze bewijzen ontbreken of waarvan de 

bewijzen niet correct of onvolledig zijn. Het is niet mogelijk om het gederfde fiscale voordeel over te dragen 

naar volgende aanslagjaren. 

Het fiscale voordeel vervalt vanaf het aanslagjaar dat is verbonden aan het belastbare tijdperk waarin de 

kredietgever de Winwinlening vervroegd opeiste of waarin de kredietgever is overleden. 

Eenmalige belastingvermindering 

De kredietgever krijgt een eenmalige belastingvermindering als: 

- de kredietnemer tijdens of binnen maximaal zes maanden na de looptijd van de Winwinlening failliet 

gaat of als hij zich bevindt in staat van kennelijk onvermogen of vrijwillige of gedwongen vereffening; 

- en als de kredietnemer ten gevolge daarvan een deel of het geheel van de Winwinlening niet kan 

terugbetalen; 

- en als de kredietgever de Winwinlening opeisbaar heeft gesteld. 

Als berekeningsgrondslag van de eenmalige belastingvermindering neemt men het bedrag van de hoofdsom 

dat tijdens het belastbaar tijdperk definitief is verloren gegaan. Die berekeningsgrondslag bedraagt ten 

hoogste € 50.000. 

De eenmalige belastingvermindering bedraagt 30 % van de berekeningsgrondslag. 

De eenmalige belastingvermindering wordt toegekend voor het aanslagjaar dat is verbonden met het 

belastbare tijdperk waarin vaststaat dat een gedeelte of het geheel van de hoofdsom van de Winwinlening 

definitief is verloren. 

Om de eenmalige belastingvermindering te verkrijgen, moet de kredietgever bewijs leveren met behulp van 

de bewijsmiddelen die staan vermeld in artikel 340 van het Wetboek van de Inkomstenbelastingen 1992. 

Bij overlijden van de kredietgever wordt het recht op de eenmalige belastingvermindering overgedragen aan 

zijn of haar rechtverkrijgenden. 

61

11.2 VINNOF – VLAAMS INNOVATIEFONDS 

Vinnof, het Vlaamse Innovatiefonds, verstrekt risicokapitaal aan innovatieve starters in Vlaanderen. 

Vinnof biedt hen meer kansen door reeds in hun prille levensfase te investeren. Die financiering, aangeduid 

als ‘zaaikapitaal’, maakt het voor ondernemers gemakkelijker om in een volgende fase een beroep te doen op 

privé kapitaalverschaffers. 

Vinnof verstrekt geen subsidies. Het fonds investeert in ondernemingen en wil daar ook een financieel 

rendement op halen. De investering gebeurt in principe in de vorm van een kapitaalparticipatie. Het beoogde 

rendement bestaat bijgevolg typisch uit meerwaarden op aandelen. 

De investering van Vinnof in een onderneming is steeds van beperkte duur en situeert zich voornamelijk 

tijdens de opstart en de initiële groei van de onderneming. 

Vinnof biedt de volgende 3 financieringsproducten aan: 

11.2.1 Incubatiefinanciering 


De incubatiefinanciering van Vinnof biedt (pre-)starters de mogelijkheid na te gaan of en hoe ze een 

innovatief idee kunnen realiseren en omzetten in een economische activiteit. Incubatiefinanciering gebeurt 

onder de vorm van een achtergestelde lening en kan worden toegekend aan ondernemers die van het IWT een 

subsidie verkrijgen voor een KMO-Innovatiestudie. 

Begunstigden 

Om incubatiefinanciering van Vinnof te kunnen aantrekken, moet uw onderneming een Vlaamse startende 

kmo zijn, die een innovatief product of dienst wil aanbieden. 



- waarvan ofwel de jaaromzet niet hoger is dan € 50 miljoen, ofwel het balanstotaal niet hoger is dan € 43 

miljoen; 

- en die voldoet aan een vastgelegd zelfstandigheidscriterium. Dat wil zeggen dat de geconsolideerde 

cijfers, ingeval er een deelnemingsrelatie bestaat met andere ondernemingen van 25% of meer van het 

kapitaal of de stemrechten, moeten voldoen aan bovenvermelde criteria. Een groter aandeelhouderschap 

door risicokapitaalmaatschappijen, universiteiten of onderzoekscentra zonder winstoogmerk, is evenwel 

toegestaan. 


Ondernemingen (KBO). De commercialisering van uw product of dienst mag bovendien nog niet op grote 

schaal zijn opgestart. 

Uw onderneming wordt als Vlaams beschouwd als zij een exploitatiezetel heeft in het Vlaamse Gewest. 

Een product of dienst wordt als innovatief beschouwd als het een nieuwe behoefte creëert of een bestaande 

behoefte op een nieuwe manier invult. 

62

Voorwaarden 

De incubatiefinanciering van Vinnof kan tot € 100.000 bedragen. Wel kan het bedrag niet hoger zijn dan de 

subsidie die het IWT u tegelijkertijd toekent voor een KMO-Innovatiestudie. De intrestvoet is gelijk is aan de 

Europese referentie-intrestvoet met betrekking tot staatssteun geldig voor België en is vast voor de looptijd 

van de lening. 

Naast de incubatiefinanciering en de subsidie voor een KMO-Innovatiestudie die het IWT u tegelijkertijd 

toekent, wordt verwacht dat een privépartij cashmiddelen inbrengt ten bedrage van 20% van de totale 

financiering. 

De achtergestelde lening wordt toegekend voor de duur van de KMO-Innovatiestudie waarvoor het IWT u 

een subsidie toekent, vermeerderd met 6 jaar. 

De intresten worden aangerekend op de opgenomen bedragen van de achtergestelde lening. Zij worden 

berekend op basis van de kalenderdagen. 

Gedurende de eerste periode moeten geen intresten betaald worden, ook al worden ze nadien wel 

aangerekend en blijven zij verschuldigd. De eerste periode is gelijk aan de looptijd van de KMO- 

Innovatiestudie, vermeerderd met drie jaar. 

De verschuldigde intresten moeten worden terugbetaald, gelijkmatig gespreid over de laatste drie jaar van de 

looptijd van de lening. Zij komen bovenop de normale intrestbetalingen die zijn verschuldigd in de laatste 

drie jaar van de lening. In deze periode gebeuren de intrestbetalingen door middel van driemaandelijkse 

stortingen. 

De hoofdsom van de achtergestelde lening moet pas worden terugbetaald in de laatste drie jaar van de 

normale looptijd van de lening door middel van constante driemaandelijkse afbetalingen. 

Het is op elk tijdstip gedurende de looptijd van de lening mogelijk om vervroegd terug te betalen. Zulke 

vervroegde terugbetalingen verminderen uiteraard de later verschuldigde intrestlast. 


Om Incubatiefinanciering van Vinnof aan te trekken, moet u bij het IWT een subsidieaanvraag indienen voor 

een KMO-Innovatiestudie Type 2, 3 of 6. In het aanvraagdossier moet u vermelden dat u de IWT-subsidie 

wilt aanvullen met een achtergestelde lening van Vinnof. Het IWT staat in voor de afhandeling van uw 

dossier en zal met het oog op het verkrijgen van de lening met Vinnof contact opnemen. 

11.2.2 Zaaikapitaal 


Onder de vorm van Zaaikapitaal investeert Vinnof risicodragend in de opstart en initiële groei van 

innovatieve ondernemingen in Vlaanderen. 

Privékapitaalverschaffers zijn vaak niet bereid om innovatieve starters te financieren, omdat zij het 

risicoprofiel van die bedrijven te hoog inschatten. Het Vlaams Innovatiefonds wil innovatieve 

ondernemingen in Vlaanderen meer kansen bieden door in hun prille levensfase financiering aan te reiken. 

Die financiering, aangeduid als ‘zaaikapitaal’, moet het voor ondernemers gemakkelijker maken om in een 

volgende fase een beroep te doen op privékapitaalverschaffers. 

Begunstigden 

Om Zaaikapitaal rechtstreeks van Vinnof te kunnen aantrekken, moet uw bedrijf een startende microonderneming 

in Vlaanderen zijn. U moet bovendien een innovatief product of dienst aanbieden. 

Een micro-onderneming wordt gedefinieerd als een onderneming: 



miljoen; 

63

- en die voldoet aan het zelfstandigheidscriterium. Dat wil zeggen dat de geconsolideerde cijfers, ingeval 

er een deelnemingsrelatie bestaat met andere ondernemingen van 25% of meer van het kapitaal of de 

stemrechten, moeten voldoen aan bovenvermelde criteria. Een groter aandeelhouderschap door 


toegestaan. 


Ondernemingen (KBO). De commercialisering van uw product of dienst mag bovendien nog niet op grote 

schaal zijn opgestart. 


Een product of dienst wordt als innovatief beschouwd als het een nieuwe behoefte creëert of een bestaande 

behoefte op een nieuwe manier invult. 

Een Zaaikapitaalinvestering van Vinnof kan gebeuren onder de vorm van een kapitaalparticipatie, een 

achtergestelde lening of een hybride tussenvorm (converteerbare lening, lening met warranten,...). 

Voorwaarden 

Elke Vinnof-Zaaikapitaalinvestering moet gepaard gaan met een cash-investering vanwege een privépartij 

ten belope van minstens 25% van de Vinnof-investering. De Vinnof-Zaaikapitaalinvestering kan met andere 

woorden maximaal 80% bedragen van het totaalbedrag dat op hetzelfde moment in uw onderneming wordt 

geïnvesteerd. 

Daarnaast kan de som van alle Vinnof-investeringen in uw onderneming maximaal € 500.000 bedragen. 


Zodra Vinnof het door u ingevulde aanvraagformulier ontvangt, beginnen wij aan een investeringsanalyse. 

Die bestaat in eerste instantie uit een ontvankelijkheidstoets. 

Daarin controleren wij: 

- of wij van u een ondertekende aanmeldingsovereenkomst hebben ontvangen; 

- of het aanvraagformulier correct werd ingevuld en of wij de gevraagde bijlagen hebben ontvangen. 

Als het antwoord op één van bovenstaande vragen negatief is, zal Vinnof u verzoeken om ons alsnog de 

correcte documenten te bezorgen per e-mail via vinnof@pmvlaanderen.be. 

Vinnof controleert ook: 

- of uw bedrijf formeel in aanmerking komt voor een investering, met andere woorden: is uw bedrijf een 

startende micro-onderneming in Vlaanderen die een innovatief product of dienst aanbiedt of wil 

aanbieden ? 

Als het antwoord op de bovenstaande vraag positief is, zal Vinnof u telefonisch of per e-mail contacteren en 

een afspraak maken voor een kennismakingsgesprek. 

Als het antwoord op de bovenstaande vraag negatief is, zal Vinnof u daarvan op de hoogte stellen per brief. 

Het kennismakingsgesprek duurt ongeveer één uur. Het is de bedoeling om tijdens dit gesprek meer te 

vernemen over uzelf en uw ondernemingsproject. Dat gebeurt op basis van het aanvraagformulier dat u ons 

reeds bezorgde. 

Na het kennismakingsgesprek zal Vinnof een eerste inhoudelijke evaluatie maken van uw aanvraag. Die 

evaluatie kan aanleiding geven tot: 

- het opvragen van bijkomende informatie. Dat gebeurt telefonisch of per e-mail en zal opnieuw 

aanleiding geven tot één of meer evaluaties van uw aanvraag; 

- de beslissing om een diepgaande analyse te maken van uw aanvraag; 

- de beslissing dat uw dossier niet in aanmerking komt voor een investering door Vinnof. Vinnof brengt u 

daarvan op de hoogte per brief. 

Als Vinnof beslist om een diepgaande analyse van uw aanvraag (de zogenaamde ‘due diligence’) op te 

starten, stelt het een ‘Vinnof Virtuele Adviesraad’ (VIVAD) samen. Die bestaat uit adviseurs en experten in 

één of meer relevante domeinen. Zij worden verzocht om advies te verstrekken over welbepaalde 

64

investeringsaanvragen. De samenstelling van een VIVAD verschilt naargelang de specifieke kenmerken van 

een investeringsaanvraag. 

De VIVAD formuleert een investeringsadvies aan het management van Vinnof. Op basis van dat advies en 

van de andere informatie die werd verzameld tijdens de due diligence zal Vinnof, na één of meer 

gedetailleerde inhoudelijke evaluaties, beslissen om al dan niet een investeringsvoorstel te doen aan het 

investeringscomité. 

Als het management van Vinnof tijdens één van de gedetailleerde inhoudelijke evaluaties beslist om de due 

diligence stop te zetten en dus geen voorstel te doen aan het investeringscomité, dan brengt Vinnof u daarvan 

op de hoogte per brief. 

Als het investeringscomité een positieve beslissing neemt, zal Vinnof u een ‘term sheet’ bezorgen per post. 

Op basis van die term sheet worden de investeringsdocumenten opgesteld en kan de investering worden 

uitgevoerd. 

Als het investeringscomité een negatieve beslissing neemt, zal Vinnof u daarvan op de hoogte brengen per 

brief. 

11.2.3 Projectfinanciering 


Projectfinanciering biedt steun aan innovatieprojecten van Vlaamse kmo’s. Dat gebeurt met behulp van een 

achtergestelde lening. Zij kan worden toegekend aan ondernemers die een subsidie krijgen voor een KMO- 

Innovatieproject of een O&O-bedrijfsproject van het Instituut voor de Aanmoediging van Innovatie door 

Wetenschap en Technologie in Vlaanderen (IWT). 

Een achtergestelde lening is een lening die bij liquidatie van de onderneming pas wordt terugbetaald als alle 

andere schulden zijn betaald. Een achtergestelde lening noemt men daarom wel quasi-eigen vermogen, omdat 

het een tussenvorm is van eigen vermogen en vreemd vermogen. In geval van een faillissement geldt 

wettelijk de volgende volgorde van terugbetaling: 

1. preferente schulden (schulden met hypotheekrecht of pandrecht en andere in de wet genoemde preferente 

schulden); 

2. gewone leningen (obligatieleningen, crediteuren, bankkredieten en overige gewone schulden); 

3. achtergestelde leningen; 

4. eigen vermogen. 

De kredietgever van een achtergestelde lening loopt meer risico en rekent daarom vaak een hoger 

intrestpercentage aan. Aan de andere kant biedt het de onderneming de mogelijkheid meer vreemd vermogen 

op te nemen aan een lagere intrest. 

Begunstigden 

Om in aanmerking te komen voor projectfinanciering van Vinnof, moet uw onderneming een kmo zijn 

waaraan het IWT een subsidie toekent voor een KMO-Innovatieproject of een O&O-bedrijfsproject. 




miljoen; 

- en die voldoet aan een vastgelegd zelfstandigheidscriterium. Dat wil zeggen dat de geconsolideerde 

cijfers, ingeval er een deelnemingsrelatie bestaat met andere ondernemingen van 25% of meer van het 

kapitaal of de stemrechten, moeten voldoen aan bovenvermelde criteria. Een groter aandeelhouderschap 

door risicokapitaalmaatschappijen, universiteiten of onderzoekscentra zonder winstoogmerk, is evenwel 

toegestaan. 

65

Voorwaarden 

De Vinnof-Projectfinanciering kan maximaal € 800.000 per kmo bedragen. Dat bedrag kan beschouwd 

worden als een kredietlijn, die kan aangewend worden als aanvullende financiering voor meerdere IWTprojecten 

van één kmo. 

Tot een bedrag van € 300.000 wordt een intrestvoet gehanteerd die gelijk is aan de Europese referentieintrestvoet 

met betrekking tot staatssteun geldig voor België. 

Die referentie-intrestvoet is beschikbaar op internet via: 

http://europa.eu.int/comm/competition/state_aid/others/reference_rates.html en bedroeg op 01/10/07: 5,42%. 

Vanaf een bedrag van € 300.000 en tot maximum € 800.000 per kmo wordt een intrestvoet aangerekend die 

gelijk is aan voormelde Europese referentie-intrest verhoogd met 4%, hetgeen per 01/10/07 uitkomt op 

9,42% (5,42% + 4%). 

De intrestvoet is vast voor de looptijd van de lening. 

U betaalt de verschuldigde intresten op basis van het ontleende bedrag met het aantal kalenderdagen als 

tijdsbasis. 

Inbreng ondernemer 

Minstens 20 % van het innovatieproject moet gefinancierd worden met eigen middelen van de onderneming. 

De projectfinanciering van Vinnof en de IWT-subsidie mogen samen dus niet meer dan 80 % van de 

projectkosten vertegenwoordigen. 

De onderneming moet ook beschikken over een permanent eigen vermogen dat minstens gelijk is aan de som 

van de Vinnof-projectfinanciering en de IWT-subsidie. 

Looptijd lening, intrestbetalingen en terugbetaling hoofdsom 

De achtergestelde lening wordt toegekend voor de looptijd van het IWT-project, vermeerderd met 6 jaar. 

De intresten worden aangerekend op de opgenomen bedragen van de achtergestelde lening en berekend op 

basis van de kalenderdagen. 

Gedurende de eerste periode moeten geen intresten betaald worden, ook al worden ze nadien wel 

aangerekend en blijven zij verschuldigd. De eerste periode is gelijk aan de looptijd van het project, 

vermeerderd met drie jaar. 

De verschuldigde intresten moeten worden terugbetaald, gelijkmatig gespreid over de laatste drie jaar van de 

normale looptijd van de lening. Zij komen bovenop de normale intrestbetalingen die zijn verschuldigd in de 

laatste drie jaar van de lening. In deze periode gebeuren de intrestbetalingen door middel van 

driemaandelijkse stortingen. 

De hoofdsom van de achtergestelde lening moet pas terugbetaald worden in de laatste 3 jaar van de normale 

looptijd van de lening door middel van constante driemaandelijkse afbetalingen. 

Vervroegde terugbetaling is ook steeds mogelijk en dat op gelijk welk tijdstip gedurende de looptijd van de 

lening. Dergelijke vervroegde terugbetalingen verminderen dan uiteraard de latere verschuldigde intrestlast. 


Om projectfinanciering te bekomen van Vinnof moet u een subsidieaanvraag voor een KMO- 

Innovatieproject of voor een O&O-bedrijfsproject indienen bij het IWT. 

U vermeldt in uw aanvraag dat u de IWT-subsidie wilt aanvullen met een achtergestelde lening van Vinnof. 

Het IWT staat in voor de afhandeling van uw dossier en zal contact opnemen met Vinnof voor het verkrijgen 

van de lening. 

66

11.3 ARKIMEDES 


Ondernemers die op zoek zijn naar risicokapitaal kunnen aankloppen bij een ARKIV. 

ARKIV’s zijn professionele risicokapitaalverschaffers. Deze durfkapitaalfondsen zijn erkend in het kader van 

de ARKimedesregeling en beschikken daardoor over extra middelen om te investeren in Vlaamse kmo’s. 

Voor elke euro die zij investeren, legt ARKimedes er één bovenop. 

Begunstigden 

Uw onderneming moet een kmo zijn met een exploitatiezetel in het Vlaamse Gewest (of er moet de 

bereidheid zijn om er binnen de twee jaar één te openen). De maatschappelijke zetel mag eventueel elders 

liggen. Een kmo is een onderneming: 

- met minder dan 250 werknemers, waarvan 

- ofwel de jaaromzet niet hoger is dan € 50 miljoen; 

- ofwel het jaarlijkse balanstotaal niet hoger is dan € 43 miljoen; 

- en die voldoet aan een vastgelegd zelfstandigheidscriterium. Dat komt er in essentie op neer dat niet 

meer dan 25% van uw bedrijf in handen mag zijn van een onderneming die niet voldoet aan de kmodefinitie. 

Voorwaarden 

- De investering gebeurt door middel van een nieuwe inbreng van geld in uw onderneming. 

Dat moet gebeuren via de inschrijving op een kapitaalverhoging, al dan niet in combinatie met de 

inschrijving op een lening. Een investering die uitsluitend neerkomt op de overname van de aandelen 

van een bestaande aandeelhouder, zonder dat er bijkomende financiële middelen naar uw onderneming 

stromen, komt dus niet in aanmerking. 

- De extra financiële middelen die uw onderneming ontvangt, gebruikt u om te investeren in het Vlaamse 

Gewest of om er werkgelegenheid en toegevoegde waarde te creëren. 

- De investering bedraagt, samen met eventuele andere investeringen van ARKIV’s in uw onderneming, 

twaalf maanden voor en na de investeringsdatum, niet meer dan € 1,5 miljoen. 


Om middelen van ARKimedes aan te trekken, bezorgt u een onderbouwd businessplan en een 

investeringsvoorstel aan een risicokapitaalverschaffer die is erkend als ARKIV. 

Het is niet nodig om te zeggen dat u middelen van ARKimedes wilt aantrekken. ARKIV’s beschikken reeds 

over middelen van ARKimedes en kunnen zelf beslissen om al dan niet te investeren in uw onderneming. 

Hanteert een ARKIV dezelfde investeringscriteria als traditionele risicokapitaalverschaffers? 

Elke risicokapitaalverschaffer hanteert verschillende investeringscriteria, afhankelijk van de 

investeringsfocus, de samenstelling van de investeringsportefeuille en andere factoren. Als een 

risicokapitaalverschaffer is erkend als ARKIV, krijgt hij bijkomende investeringsmiddelen ter beschikking 

van ARKimedes. Die extra kapitaalinjectie kan zorgen voor schaalvoordelen in het beheer van het 

investeringsfonds en op die manier een versoepeling teweegbrengen van de investeringscriteria. 

67

11.4 WAARBORGREGELING 


De waarborgregeling wil tegemoet komen aan het tekort aan zekerheden waarmee kmo’s vaak 

geconfronteerd worden als zij een krediet willen verkrijgen van een bank. Met de regeling stelt de Vlaamse 

overheid zich borg voor een gedeelte van het krediet dat een kmo nodig heeft. 

De waarborgregeling wordt aangeboden door 20 financiële instellingen die in Vlaanderen actief zijn. 

Als ondernemer stapt u voor de financiering van uw investeringen doorgaans naar de bank. U moet daar een 

sterk dossier kunnen voorleggen. U zult de bank moeten overtuigen van de slaagkansen van uw project en 

voldoende zekerheden moeten bieden. Het kan gebeuren dat de bank gelooft in uw project, maar u toch geen 

krediet kan toekennen, omdat er een gebrek aan zekerheden is. Slecht nieuws voor uw onderneming, want u 

kunt uw investeringsproject, of een gedeelte daarvan, niet uitvoeren. 

Als de bank u geen krediet kan verlenen, enkel en alleen omdat u onvoldoende zekerheden kunt bieden, is de 

waarborgregeling een goed alternatief. 

Met de nieuwe Waarborgregeling stelt de Vlaamse overheid zich borg voor een deel van het krediet dat u 

nodig hebt. Daardoor verlaagt het risico voor uw bank en verhoogt uw kredietwaardigheid. De hoogte van de 

waarborg is afhankelijk van uw kredietbehoefte en uw tekort aan zekerheden. 

Begunstigden 

Om van de Waarborgregeling te kunnen genieten, moet uw onderneming een kmo zijn. Een kmo wordt 

gedefinieerd als een onderneming: 



miljoen; 





toegestaan. 

Een lijst van uitgesloten sectoren vindt u terug op www.pmv-kmo.be. 

Investeringsgebied 

Om in aanmerking te komen voor de Waarborgregeling moet u investeren: 

- ofwel uw maatschappelijke zetel gelegen zijn op het grondgebied van het Vlaamse Gewest. In dit geval 

mag de financiering gaan over een investering zowel in Vlaanderen, als daarbuiten. Dit impliceert dat als 

de maatschappelijke zetel in Vlaanderen is, de financiering mag aangewend worden voor een investering 

in bijvoorbeeld Wallonië of in het buitenland. 

- ofwel uw investering, waarvoor de financiering dient, gebeuren op het grondgebied van het Vlaamse 

Gewest. Zo kan een entiteit met een maatschappelijke zetel buiten Vlaanderen, gebruik maken van de 

Waarborgregeling indien de financiering dient voor een investering op het grondgebied van het Vlaamse 

Gewest. 

Voorwaarden 

- U mag de waarborg niet gebruiken om achterstallige of reeds bestaande schulden te betalen of om uw 

bedrijfskapitaal weder samen te stellen. 

- Eénzelfde kmo kan via de Waarborgregeling gebruik maken van maximum € 500.000 aan waarborgen. 

(*) 

- De waarborg kan ten hoogste 75% van het bedrag van uw krediet dekken. 

- U moet voor de waarborg een éénmalige premie betalen. De premie wordt berekend in functie van de 

omvang en de looptijd van de waarborg. 

- De waarborg heeft een aanvullend karakter en komt bovenop de andere zekerheden die de bank u vraagt. 

68

(*) Dat bedrag kan worden overschreden na grondig onderzoek door Waarborgbeheer nv en mits 

goedkeuring door de Vlaamse minister van Economie. 

Premie 

De premie voor de Waarborgregeling wordt berekend volgens de volgende formule: 

bedrag van de waarborg x duur van de waarborg in jaren x 0,5 % 

U moet de premie in één keer betalen vooraleer de waarborg in werking treedt. 


Uw bank is uw aanspreekpunt als u gebruik wenst te maken van de Waarborgregeling. De regeling wordt 

door nagenoeg alle banken aangeboden. De bank beslist of u bij de financiering van uw onderneming voor de 

Waarborgregeling in aanmerking komt. 

Een lijst van de banken die de Waarborgregeling aanbieden, vindt u op www.pmv-kmo.be 

11.4.1 WAARBORGREGELING VOOR KMO’S DIE HINDER ONDERVINDEN VAN OPENBARE 

WERKEN 

Bij openbare werken zijn handelaars soms moeilijk bereikbaar. Daardoor hebben zij minder inkomsten en 

krijgen zij vaak moeilijk toegang tot bankkredieten. Om die moeilijke periode te overbruggen, krijgen kmo’s 

die hinder ondervinden van openbare werken soepeler voorwaarden: 

- Zij moeten geen premie betalen. 

- De waarborg kan worden gebruikt voor de financiering van bedrijfskapitaal of voor de herfinanciering 

van bankschulden op korte termijn. 

- Zij moeten geen zekerheden bieden. 

- De handelaar moet de hinder als gevolg van openbare werken wel kunnen aantonen. Dat wil zeggen dat 

zijn of haar onderneming in het laatste kwartaal een omzetverlies leed van minstens 30% in vergelijking 

met het gemiddelde van de laatste vier kwartalen voorafgaand aan de start van de openbare werken. Als 

de handelaar nog geen vier kwartalen actief is, moet men het omzetverlies vergelijken met het 

gemiddelde van de kwartalen waarin de handelaar reeds actief was voorafgaand aan de start van de 


- De waarborgen die aan een krediet worden gekoppeld, hebben een looptijd van maximum vijf jaar. 

- De aanvraag om een waarborg te bekomen, moet gebeuren binnen de zes maanden na beëindiging van de 


Een lijst van de banken die de Waarborgregeling aanbieden, vindt u op www.pmv-kmo.be. 

69

11.5 FONDS VLAANDEREN-INTERNATIONAAL 


Het Fonds Vlaanderen-Internationaal bevordert de internationale groei van Vlaamse kmo’s door deel te 

nemen aan uw investeringsprojecten in het buitenland. 

Dat kan met een kapitaalparticipatie of door een lening met kapitaalkarakter (achtergestelde en/of 

deelnemende leningen die al dan niet converteerbaar zijn). 

Het Fonds Vlaanderen-Internationaal wil duurzaam en ethisch ondernemen. Een investering moet ook na de 

tussenkomst van het FVI op eigen kracht verder kunnen. Projecten worden ook getoetst op hun ethisch 

karakter. Kinderarbeid, schendingen van de mensenrechten en van het milieu worden niet getolereerd. 

Het Fonds Vlaanderen-Internationaal delokaliseert niet. Dat betekent immers dat de hele productie of een 

schakel uit de productieketen naar het buitenland vertrekt met een vermindering of zelfs een stopzetting van 

uw activiteiten in Vlaanderen tot gevolg. Het FVI investeert wél in buitenlandse projecten die uw Vlaamse 

exploitatiezetel versterken en doen groeien. 

Begunstigden 

Om voor haar buitenlandse participatie een investering van het FVI te kunnen aantrekken, moet uw 

onderneming een Vlaamse kmo zijn. 




miljoen; 





toegestaan. 


Projecten 

Het FVI kan zowel tussenkomen in de financiering van nieuwe buitenlandse investeringsprojecten 

(zogenaamde 'greenfields') als in de uitbreiding van bestaande projecten of de overname van een bestaande 

entiteit in het buitenland, even goed als bij de oprichting van nieuwe 100% dochterondernemingen of bij 

'joint ventures' met lokale partners. 

Niet alleen 'productieve' investeringen in de industriële sector komen in aanmerking, ook projecten uit de 

dienstensector komen in aanmerking. Het louter opzetten van buitenlandse verkoopskantoren behoort niet tot 

de doelstelling van het FVI. 

Het FVI kan in principe wereldwijd investeren. Niettemin gaat een zekere voorkeur uit naar de groeiregio's of 

‘opkomende markten’ in Azië, Centraal- en Oost-Europa en Latijns Amerika. 

Het FVI neemt uitsluitend deel aan investeringsprojecten die uitzicht bieden op groei en/of versterking van 

de Vlaamse exploitatiezetel van uw onderneming; investeringsprojecten mogen geen loutere 'delokalisatie' 

van de Vlaamse onderneming tot gevolg hebben; het begrip 'groei' wordt evenwel in de brede zin van het 

woord geïnterpreteerd en als indicatoren worden omzet, toegevoegde waarde, winst, tewerkstelling en 

investeringen in beschouwing genomen. 

Groei wordt in eerste instantie nagestreefd voor de Vlaamse exploitatiezetel van een onderneming; toch 

wordt ook de totale groei van de onderneming - dus inclusief de groei van exploitatiezetels die niet in 

Vlaanderen gelegen zijn - in beschouwing genomen omdat de totale groei meestal ook bijdraagt tot de 

versterking van de Vlaamse exploitatiezetel. 

70

Voorwaarden 

Er zal gestreefd worden naar blijvende positieve resultaten in die zin dat het investeringsproject, na de 

beëindiging van de tussenkomst, op eigen kracht verder kan. De investeringsprojecten zullen eveneens 

afgetoetst worden op hun ethisch karakter (verbod op kinderarbeid, respect voor de rechten van de mens en 

van het milieu, enz…). 

De tussenkomsten van het FVI gebeuren steeds aan de zijde van een andere financiële organisatie/instelling 

(zoals bijvoorbeeld de BMI of een commerciële bank) die opereert tegen marktconforme voorwaarden, 

rekening houdend met de specifieke risico's die verbonden zijn aan de aard van de tussenkomst. 

Het betreft dus risicodragende tussenkomsten waarbij meerwaarden worden nagestreefd of (gedeeltelijke) 

variabele intrestvoeten. De tussenkomsten zullen zich in principe op het niveau van de buitenlandse entiteit 

bevinden zonder garanties vanwege de Vlaamse moedermaatschappij (behoudens de contractueel bedongen 

terugkoopopties), uitgezonderd mogelijke achtergestelde leningen op het niveau van de Vlaamse 

moedermaatschappij, welke gebruikt worden voor de financiering van de buitenlandse entiteit. 

De investeringen van het FVI bedragen per project maximum € 1 miljoen. 

De tussenkomsten van het FVI hebben een tijdelijk karakter. Voor leningen wordt een gemiddelde 

gratieperiode van 2 à 3 jaar vooropgesteld met vervolgens een in de tijd gespreide terugbetaling (gemiddeld 4 

à 5 jaar) rekening houdend met de daartoe relevante parameters van het investeringsproject; voor 

kapitaalparticipaties wordt een uitstap voorzien tijdens de maturiteitsfase van het project (gemiddeld na 5 à 

10 jaar) en kan onder meer gebeuren via put en call opties naar de Vlaamse onderneming toe. 

De bedoeling van het FVI is om steeds marktconform te werken, i.e. niet subsidiërend, en met 

rendementsdoelstellingen die overeenstemmen met het risicoprofiel van het project. 

71

11.6 CULTUUR INVEST 


CultuurInvest is een onafhankelijk investeringsfonds dat wordt beheerd door ParticipatieMaatschappij 

Vlaanderen (PMV) nv. 

Het fonds richt zich tot ondernemers in de cultuurindustrie. Dat zijn ondernemers die producten of diensten 

met culturele inhoud creëren en naar de markt brengen. Zij streven naar economische zelfstandigheid en 

groei met behulp van een evenwichtig businessmodel. 

Begunstigden 

Concreet behoren ondernemingen binnen volgende sectoren typisch tot de doelsector: 

- nieuwe media en computergames; 

- de audiovisuele sector en digitale vormgeving; 

- de muziekindustrie en het concertwezen; 

- design en designermode; 

- de gedrukte media en grafische vormgeving; 

- de uitgeverijen en de boekhandel; 

- de musical en podiumkunsten; 

- de distributie binnen de beeldende kunsten. 

Steun 

CultuurInvest investeert en verstrekt geen subsidies. Het investeringsfonds CultuurInvest beschikt vandaag 

over € 21,5 miljoen. 

CultuurInvest verstrekt leningen aan, en neemt participaties in ondernemingen. Zo kunnen projecten met 

beperkte looptijd gefinancierd worden via kortetermijnleningen (projectfinanciering). Daarnaast kan 

CultuurInvest achtergestelde leningen verstrekken voor een langere termijn. De leningen worden steeds 

verstrekt aan ondernemingen, nooit aan natuurlijke personen. CultuurInvest vraagt geen persoonlijke borgen 

aan de ondernemers waardoor het instrument duidelijk verschilt van een bancaire lening. 

Naast leningen kan CultuurInvest participeren in het kapitaal van de ondernemingen. Dat kan echter alleen 

via kapitaalsverhogingen. Beide financieringsinstrumenten zijn erop gericht om meer zuurstof te verlenen 

aan de culturele ondernemers en zo meer mogelijkheden te creëren. 

Diversen 

CultuurInvest wil eerst en vooral investeren in ondernemingen die zich bezighouden met de creatie van 

artistieke producten. Daarnaast wil CultuurInvest ook investeren in de bouwstenen voor cultuur. Dat zijn al 

de ondersteunende bedrijven en diensten aan artiesten en artistieke projecten. 

72

11.7 NRC-FONDS 


Grote innovatieprojecten vergen veel tijd en geld. Het NRC-Fonds biedt een langetermijnoplossing voor de 

financiering van de eenmalige kosten die zijn verbonden aan specifieke, hoogtechnologische 

innovatieprojecten. Op die manier kunnen hoge ontwikkelingskosten op een flexibele manier worden 

terugbetaald. Zo krijgt u als ondernemer extra zuurstof om uw strategische ambities waar te maken. 

Begunstigde 

Uw bedrijf is een kleine of middelgrote onderneming met een exploitatiezetel in het Vlaamse Gewest 

Projecten 

Specifieke en hoogtechnologische innovatieprojecten waarvan de ontwikkelingskosten pas na verloop van 

tijd geleidelijk kunnen worden terugverdiend. 

- Ontwikkeling van een functioneel identificeerbaar eindproduct. 

- Eindproduct heeft een strategische impact op het bedrijf. Het mag dus niet gaan over een marginale 

activiteit in het bedrijf of op het niveau van de groep. 

- De afzet van het eindproduct kan reeds voldoende worden aangetoond en de klanten kunnen al worden 

aangeduid. Dit kan bijvoorbeeld door middel van een intentieverklaring van de klant of van de 

opdrachtgever. 

De afzet van het eindproduct en van de verbeterde versies daarvan is gespreid over een periode van 

meerdere jaren. Deze periode noemen we de ‘opbrengstperiode’. 

De afzet van het eindproduct moet een aanzienlijke bruto toegevoegde waarde creëren in het Vlaamse 

Gewest. 

- Het project wordt geleid vanuit een exploitatiezetel die is gelegen in het Vlaamse Gewest en heeft 

hoofdzakelijk daar plaats. 

Steun 

De financiering is een flexibele langetermijnlening aan marktconforme rentevoeten en met een gedeeltelijke 

default optie. 

- De financiering bestaat uit een lening en is dus geen subsidie. 

- De termijn wordt bepaald in functie van de duurtijd van het innovatieproject en van de afzetprognoses 

van het toekomstige product. De termijn kan nooit langer zijn dan vijftien jaar. 

- Er is intrest verschuldigd op de lening. 

- Een gratieperiode voor de betaling van (cumuleerbare) intresten en aflossingen is mogelijk. De duurtijd 

van de gratieperiode wordt vastgelegd in functie van de kredietwaardigheid van de onderneming en van 

de periode die voorafgaat aan de opbrengstperiode van het toekomstige product. Na afloop van de 

gratieperiode worden de intresten betaald in combinatie met de terugbetalingen van de hoofdsom. Er is 

ook intrest verschuldigd op niet-betaalde of achterstallige intresten. 

- De middelen worden ter beschikking gesteld op basis van de financieringsbehoefte van het project. De 

opvragingen gebeuren op basis van goedgekeurde kostenstaten. 

- De rentevoet stemt overeen met die van vergelijkbare leningen op de markt. Zij houdt rekening met de 

looptijd van de lening, de kredietwaardigheid van de onderneming, het projectrisico en het mogelijke 

verlies bij wanbetaling. 

- De rentevoet houdt rekening met eventuele waarborgen die de onderneming biedt. 

- Het bedrag van de lening wordt bepaald op basis van drie elementen: het door u gevraagde 

financieringsbedrag, de eenmalige kosten die zijn verbonden aan uw innovatieproject en die zijn 

aanvaard door het NRC-Fonds en de impact van de financiering op de reeds bestaande en potentiële 

portefeuille van het NRC-Fonds. 

Ook de eenmalige kosten die reeds werden gemaakt vóór het moment waarop de financieringsaanvraag 

werd ingediend, kunnen in aanmerking komen voor een financiering door het NRC-Fonds. 

Als u voor hetzelfde innovatieproject financiering of subsidies krijgt van andere Europese, federale of 

Vlaamse overheidsorganen, wordt het bedrag ervan in mindering gebracht van het bedrag dat in 

aanmerking komt voor financiering door het NRC-Fonds. 

73

- Het NRC-Fonds deelt in belangrijke mate mee in het projectrisico via een gedeeltelijke default optie. 

Een deel van de terugbetaling is dan afhankelijk van het commerciële succes van uw eindproduct. 

Bij het afsluiten van de leningovereenkomst maakt u met het NRC-Fonds afspraken over het verwachte 

afzetvolume van uw eindproduct en afgeleiden daarvan. Die afspraken zijn gebaseerd op uw eigen 

prognoses en op een analyse van het NRC-Fonds zelf. 

De terugbetaling van de hoofdsom is opgesplitst in twee delen: 

o Deel A bedraagt 75% van het financieringsbedrag en moet worden terugbetaald via gelijke, 

zesmaandelijkse aflossingen. Deze aflossingen beginnen na het einde van de gratieperiode. 

o Deel B bedraagt 25% van het financieringsbedrag en moet worden terugbetaald op het einde 

van de looptijd van de lening. 

Als het verwachte afzetvolume lager uitvalt dan wat is overeengekomen, kan een proportioneel gedeelte 

van de hoofdsom in mindering worden gebracht van het nog verschuldigde bedrag. Het bedrag dat in 

mindering wordt gebracht, kan echter nooit hoger zijn dan deel B. Als het verwachte afzetvolume hoger 

uitvalt dat wat is overeengekomen, moet u de volledige hoofdsom terugbetalen, vermeerderd met een 

proportioneel gedeelte van de hoofdsom. Het bedrag dat in meerdering wordt gebracht, kan echter nooit 

hoger zijn dan deel B. 

74

12. BAN Vlaanderen 


BAN Vlaanderen is een platform met toegevoegde waarde waarbinnen startende of groeiende ondernemers 

op zoek naar risicokapitaal in contact worden gebracht met informele privé-investeerders, de zogenaamde 

Business Angels. Deze Business Angels brengen niet alleen geld in maar ook hun eigen knowhow, ervaring 

en contacten. Zowel aan de ondernemers als aan de business angels worden aansluitende diensten 

aangeboden. 

BAN Vlaanderen is dus géén investeringsfonds, het neemt zelf geen participaties en neemt geen 

investeringsbeslissingen, noch voor eigen rekening, noch voor rekening van de aangesloten investeerders. 

Het is daarentegen een marktplaats, waar vraag en aanbod worden samengebracht. 

Kerntaken 

- het bewust maken van ondernemers en kandidaat investeerders van business angel financiering; 

- het informeren, trainen, opleiden en voorbereiden van ondernemers; 

- het informeren en voorbereiden van business angels; 

- het in contact brengen van ondernemers met business angels (matching events); 

- het samenbrengen van business angels met het oog op syndicaatvorming. 

Diversen 

Het ARK-Angels Fund 

Het durfkapitaalfonds, Ark-Angels Fund NV werd als Belgische Private Privak, eind 2007 opgericht door 

BAN Vlaanderen, het netwerk van de Vlaamse Business Angels, samen met Arkimedes, het risicoinvesteringsvehikel 

van de Vlaamse overheid en treedt op als co-investeringsfonds voor de Vlaamse Business 

Angels. 

Het is haar doelstelling om binnen drie jaar samen met Business Angels minstens 20 innovatieve bedrijven te 

financieren, waarbij het fonds zich richt op groeibedrijven met een financieringsbehoefte tussen de 50.000 en 

de € 700.000, in de praktijk een risicovol segment. Het kapitaal bedraagt momenteel € 6,7 miljoen. 

Combifin project 

Combifin staat voor gecombineerde financiering, een geïntegreerde financieringsaanpak, waarbij 

ondernemers en bedrijfsleiders begeleid worden in hun keuze naar de optimale financieringsmix. Combifin is 

een project van BAN Vlaanderen, het Business Angels Netwerk Vlaanderen en wordt gesteund door de 

Vlaamse Overheid. Meer info: www.combifin.be. 


BAN Vlaanderen 

‘Huis de Corswarem’ 

Maastrichterstraat 63 

3500 Hasselt 

Algemeen Directeur: Reginald Vossen 

Tel.: 011/30 02 60 

E-mail: r.vossen@banvlaanderen.be 

Coördinator: Jo Keunen 

Telefoon: 011/30.02.61 

Fax: 011/30.02.58 

E-mail: j.keunen@banvlaanderen.be 

Website: www.banvlaanderen.be 

75

BAN Vlaanderen – antenne Gent 

Reep 1 – 9000 Gent 

Coördinator: ir. Michel Vander Eecken 

Telefoon: 09/210 98 83 

Fax: 09/210 97 90 

E-mail: m.vandereecken@banvlaanderen.be 

BAN Vlaanderen – antenne Kortrijk 

Etiennne Sabbelaan 51 – 8500 Kortrijk 

Coördinator: Ignace Lootvoet 

Telefoon: 056/28 28 33 

Fax: 056/28 28 05 

E-mail: i.lootvoet@banvlaanderen.be 

76

13. BIZIDEE 


Uit verschillende studies blijkt dat Vlaanderen slecht scoort op het vlak van ondernemen. Dit is niet alleen te 

wijten aan het ongunstige economische klimaat, maar ook aan de negatieve perceptie van ondernemerschap 

bij het grote publiek. Daarom heeft de Vlaamse overheid sinds 2002 haar schouders gezet onder een 

ondernemingsplanwedstrijd. 

Door een wedstrijd te organiseren die erop gericht is aspirant-ondernemers te coachen en het beste 

ondernemingsplan te bekronen wil Bizidee bijdragen tot de creatie van een nieuwe ondernemersdynamiek. 

Bizidee wil een netwerk zijn van personen die het ‘ondernemerschap’ in Vlaanderen willen uitdragen en die 

hun know-how wensen te delen met enthousiaste kandidaat-ondernemers. Bizidee gaat hierbij op zoek naar 

de perfecte link tussen de deelnemers aan de wedstrijd enerzijds en de academische wereld, de 

ondernemerswereld, de durfkapitaalsector en de algemene dienstensector anderzijds. 

Bizidee biedt de nodige omkadering en structuur bij de weg die door de aspirant-ondernemer moet worden 

afgelegd. Iedere deelnemer die dit wenst krijgt een doelgericht opleidingsparcours aangeboden bij de 

uitwerking van idee tot businessplan. 

Bovendien stelt Bizidee diverse gesprekspartners ter beschikking die de deelnemer zullen bijstaan in het 

opstellen van zijn of haar ondernemingsplan: coaches, experts, contactfora met succesvolle ondernemers, 

venture capitalists en met andere deelnemers. De juryleden van Bizidee tenslotte zijn topspecialisten 

(durfkapitaalverschaffers, bedrijfsleiders en consultants) in de beoordeling van ondernemingsplannen van 

startende ondernemingen. Zij geven naast een algemene boordeling ook aan iedere inzending (per onderdeel) 

hun persoonlijke feedback die in een volgende fase verwerkt kan worden. 

Kortom, een deelname aan Bizidee moet tot gevolg hebben dat de effectieve start van de onderneming zeer 

dichtbij komt. 

Begunstigden 

Iedereen met zin voor ondernemen en een creatief, vernieuwend en commercialiseerbaar idee mag deelnemen 

aan de wedstrijd. Om te mogen deelnemen aan de Ondernemingsplanwedstrijd Vlaanderen moet je uiteraard 

aan een aantal voorwaarden voldoen. Zo moet je ouder zijn dan 18 en van elk team moet minstens 1 lid in 

Vlaanderen wonen.Voor een deelnemer waarvan geen enkele individu in Vlaanderen woonachtig is, dient 

een schriftelijke intentieverklaring geleverd te worden aan de organisatie dat de opstart in Vlaanderen zal 

plaatsvinden. 

Voor deelnemer die reeds gestart is (het bedrijf is al opgericht en/of product of dienst is al geleverd aan 

klanten) ofwel tijdens de wedstrijd start, geldt dat op het moment van prijsuitreiking van de derde ronde geen 

contracten met betrekking tot externe professionele financiering (venture capital of bankfinanciering) voor de 

nieuwe activiteit mogen zijn gesloten. Teams mogen meerdere voorstellen indienen en een teamlid mag deel 

uitmaken van verschillende teams. 

Verloop wedstrijd 

In de eerste ronde worden drie algemene prijzen uitgereikt ter waarde van respectievelijk € 1000, 750 en 250 

voor de drie meest innovatieve ideeën. Voor de studenten worden bovendien nog eens aparte prijzen 

uitgereikt ter waarde van € 500, 350 en 200. 

In de tweede ronde worden er 3 algemene en 3 studentenprijzen uitgekeerd ter waarde van respectievelijk 

€ 1000 en € 500. 

In de derde ronde worden ten slotte de hoofdprijzen uitgedeeld. Het beste businessplan sleept € 25.000 in de 

wacht, het tweede krijgt € 10.000 en bronzen medaillewinnaar mag € 5.000 mee naar huis nemen. De drie 

studentenprijzen bedragen € 5.000, 2.000 en 1.000. 

77


De gehele ondernemingsplanwedstrijd verloopt via de website www.bizidee.be. 


Ondernemingsplanwedstrijd Vlaanderen vzw 

KBC Toren 

Schoenmarkt 35 

2000 Antwerpen 

Fax: 03/203 09 25 

E-mail: info@bizidee.be 

Website: http://www.bizidee.be 

78

14. ENTERPRIZE 


Enterprize heeft drie doelstelling: 

- het ondernemerschap aanmoedigen en stimuleren door visibiliteit te verlenen aan de ondernemers; 

- de oprichting en ontwikkeling van bedrijven ondersteunen door gratis coaches alsook begeleiding op 

vlak van opleidingen, conferenties, aan de Enterprize-deelnemers voor te stellen; 

- veelbelovende ondernemers belonen met prijzen die hen tijdens de ontwikkeling van hun bedrijf een 

steuntje in de rug kunnen geven. 

Begunstigden 

Enterprize richt zich tot 4 categorieën van deelnemers : 

Een veelbelovende onderneming, opgericht na 1 januari 2003 (maximum 5 jaar), dat een innoverend product 

en/of dienst ontwikkelt. Deze onderneming wordt verzocht om documenten, betreffende de evolutie van de 

onderneming, voor te leggen: balans, jaarverslag,... 

De ondernemer met een innoverend project ter oprichting van een veelbelovende onderneming of een recent 

opgestarte onderneming die echter nog geen kenmerkend zakencijfer kan voorleggen. 

Een klein, lokaal, maar innovatief ambitieus project of een micro-onderneming met maximum 5 jaar 

activiteit, waarbij men zichzelf (maximum 2 personen) te werk stelt. 

Een project of een onderneming met maximum 5 jaar activiteit, die in haar doelstellingen een bepaalde 

maatschappelijke meerwaarde vooropstelt. De ondernemer brengt goederen en/of diensten op de markt op 

een economisch efficiënte manier, met de bedoeling een bijdrage te leveren aan een duurzame maatschappij. 

Het bedrijfsbeheer is transparant en gaat voor het sociale en het milieuaspect verder dan de wettelijke 

minimum voorwaarden. 

Voorwaarden 

De in oprichting of jonge ondernemingen die deelnemen aan Enterprize moeten aan drie criteria voldoen: 

- een innovatief karakter vertonen; 

- een reëel economisch potentieel hebben; 

- een Belgische hoofdzetel hebben. 

Evaluatieprocedure 

De Enterprize jury evalueert de zakenplannen op basis van volgende criteria: 

- het originele karakter van het project of de activiteit; 

- het aanbod producten of diensten en de match met de vraag van de mark; 

- de markt en de concurrentie; 

- het business model; 

- de verwachte financiële rentabiliteit; 

- het profiel van het team en haar capaciteit om het project tot een goed einde te brengen; 

- ... 

Maar eveneens: de levensvatbaarheid en het potentieel van het project of de onderneming en de 

ondernemingsgeest van het managementteam. 

Projecten en bedrijven uit de categorie ‘Sociaal Ondernemerschap’ zullen eveneens beoordeeld worden op 

basis van de volgende criteria: 

- de toepassing van de waarden van Corporate Social Responsibility (veiligheid, milieu, sociale aspecten); 

- de complementariteit en de synergieën van het project met bedrijven uit de klassieke economie. 

79


Inschrijven via het inschrijvingsformulier op de website www.enterprize.be waarin het te verwezenlijken 

project moet beschreven worden. 


Voor meer informatie en reglement over deze wedstrijd kunt u terecht op de website www.enterprize.be of 

bij de coördinerende instantie: 

EnterPrize 

EEBIC 

Joseph Wybranlaan 40 

1070 Brussel 

Tel.: 02/529 58 11 

Fax: 02/529 59 11 

E-mail: info@enterprize.be 

Website: http://www.enterprize.be 

80

15. NFTE 

NFTE probeert jongeren die niet aan hun trekken komen in het klassieke onderwijs of arbeidscircuit opnieuw 

‘goesting’ te geven om iets te ondernemen met hun leven. Hoe ? Door hen te laten doen wat ze graag doen, 

door hen daarin te stimuleren en samen met hen uit te zoeken hoe ze dat alles in de ‘real world’ ook 

commercieel kunnen uitbuiten. 

Via actuele praktijkvoorbeelden en een no-nonsens benadering vertrekkende vanuit de interesses, inbreng en 

kennis van de cursist zelf, brengt NFTE kanszoekende jongeren een stevige basis aan bedrijfskennis bij en 

helpt hun tevens op weg met een eigen zaak. Eerst met een fictief bedrijf en later, als ze dat wensen, met een 

echte onderneming. Ook het vinden van een job als ondernemende werknemer of het terug opnemen van 

studies is een succes. 

De jongeren die de stap naar een eigen zaak zetten, kunnen na de opstart van hun eigen onderneming gebruik 

maken van de begeleiding en ondersteuning die NFTE Belgium aan haar ex-cursisten biedt. 

Zij kunnen rekenen op de steun van het NFTE kantoor, bijgestaan door een peter of meter uit het 

bedrijfsleven. 

Vanuit hun persoonlijke ervaringen en realisaties overtuigen NFTE trainers de jongeren in een open, 

gezellige en amusante sfeer van, en aan te steken met, de kracht van het zelfstandig ondernemerschap en de 

daarbij horende economische zelfstandigheid. Alle trainers volgen vooraf een theoretische en praktische 

vorming. De NFTE cursussen mogen enkel gegeven worden door personen met het officieel NFTE- 

Trainerscertificaat. De kwaliteit van de cursus en van de trainers is voor NFTE van uitermate groot belang. 


NFTE Belgium vzw 

Jean Monnetlaan 

1804 Vilvoorde 

Tel.: 02/257 68 20 

Fax: 02/257 68 22 

E-mail: info@nfte.be 

Website: www.nfte.be 

81

16. VLAAMS AGENTSCHAP ONDERNEMEN – VLAO 

Vanaf 1 januari 2009 zal het Agentschap Economie fusioneren met VLAO tot het Agentschap Ondernemen. 

16.1 VLAO-BEDRIJFSADVIES 


Het Vlaams Agentschap Ondernemen stelt de ervaring en knowhow van zijn deskundigen tot uw beschikking 

en begeleidt en adviseert ondernemers in talrijke domeinen: 

- Start: 

· maakt u wegwijs bij het opstarten van uw onderneming; 

· helpt u bij het opstellen van uw ondernemingsplan; 

· onderzoekt de haalbaarheid van uw project. 

- Financiering en steunmaatregelen: 

· informeert u over de steunmaatregelen en financieringsmechanismen van de overheid; 

· gaat actief met u op zoek naar de maatregelen waarvan u gebruik kan maken; 

· onderzoekt of risicokapitaal voor u een oplossing kan zijn; 

· brengt u in contact met risicokapitaalverschaffers in Vlaanderen. 

- Vestiging en ruimtelijke ordening: 

· gaat met u op zoek naar een geschikte vestiging voor uw bedrijf; 

· informeert u over de wetgeving rond stedenbouw en ruimtelijke ordening; 

· informeert u over de vergunningen die een onderneming moet aanvragen. 

- Groei: 

· geeft advies in het kader van de uitbreiding van uw onderneming; 

· adviseert u bij het maken van strategische keuzes; 

· helpt u bij het bepalen van de sterktes en zwaktes van uw onderneming. 

- Milieu: 

· informeert u over alle onderwerpen die verband houden met milieuzorg; 

· helpt u bij het vinden van duurzame bedrijventerreinen; 

· informeert u over milieuwetgeving, milieuvergunningen en milieutechnologie; 

· assisteert u bij het aanvragen van de vereiste vergunningen. 

- Efficiënt energiegebruik: 

· begeleidt ondernemingen die willen besparen op hun energiegebruik; 

· informeert u over efficiënt energiegebruik in uw onderneming; 

· helpt u bij het vinden van energie-efficiënte technologie; 

· zoekt voor uw onderneming gepaste energiesteunmaatregelen. 

- Innovatie: 

· geeft uw onderneming advies bij innovatietrajecten; 

· begeleidt uw organisatie bij het afstemmen op vernieuwingen; 

· brengt u in contact met onderzoekspartners en industriële partners; 

· adviseert en begeleidt bij het verkrijgen van steunmaatregelen voor innovatieactiviteiten; 

· informeert u over intellectuele eigendomsrechten; 

· begeleidt uw onderneming bij het hanteren van design als vernieuwend managementinstrument. 

- Internationaal ondernemen: 

· begeleidt u bij de lancering van een product of technologie op de buitenlandse markt; 

· helpt u bij prospectie naar potentiële partners; 

82

· organiseert bedrijvencontactdagen met buitenlandse bedrijven voor technologische, commerciële of 

financiële samenwerking. 

- Werk: 

· begeleidt u bij uw overstap naar ondernemen; 

· verwijst door naar andere instanties voor opleiding, begeleiding en steunmaatregelen bij de 

aanwerving van personeel. 


Contacteer de VLAO-directie in uw provincie: 

ANTWERPEN 

Lange Lozanastraat 223 

2018 ANTWERPEN 

Tel.: 03/260 87 00 

Fax: 03/260 87 07 

Email: infoant@vlao.be 

LIMBURG 

Kunstlaan 18 

3500 HASSELT 

Tel.: 011/29 20 00 

Fax: 011/29 20 01 

Email: infolim@vlao.be 

OOST-VLAANDEREN 

Seminariestraat 2 

9000 GENT 

Tel.: 09/267 40 00 

Fax: 09/267 40 60 

E-mail: infoovl@vlao.be 

VLAAMS-BRABANT 

Ubicenter, 3de verdieping 

Philipssite 5 

3001 LEUVEN 

Tel.: 016/31 10 50 

Fax: 016/31 10 51 

E-mail: infovlbr@vlao.be 

WEST-VLAANDEREN 

Baron Ruzettelaan 33 

8310 ASSEBROEK-BRUGGE 

Tel.: 050/32 50 00 

Fax: 050/32 50 01 

E-mail: infowvl@vlao.be 

HOOFDZETEL 

Koloniënstraat 56 – 6de verdieping 

1000 BRUSSEL 

Tel.: 02/227 60 20 

Fax: 02/227 60 11 

E-mail: info@vlao.be 

Website: www.vlao.be 

83

16.2 DESIGN VLAANDEREN 


Design Vlaanderen promoot designers en hun ontwerpen en stimuleert bedrijven en publiek om design te 

gebruiken. 

Begunstigden 

Design Vlaanderen werkt voor bedrijven en: 

- informeert bedrijven in hun zoektocht naar designers; 

- begeleidt managers in het sturen van design in hun bedrijf door middel van workshops in design 

management, bedrijfsbezoeken en contactdagen; 

- toont hun nieuwe producten in zijn galerie; 

- stimuleert deelname aan beurzen; 

- geeft subsidies aan projecten die op economisch vlak design stimuleren. 

Design Vlaanderen werkt voor ontwerpers en: 

- zoekt naar nieuw talent tijdens de Lente- en Herfstselecties; 

- selecteert en promoot vormgevers die kwalitatief en hedendaags werken in het domein van 

ambachtelijke, grafische en industriële vormgeving; 

- toont hun werk in zijn galerie; 

- geeft subsidies aan ontwerpers die op creatief vlak onderzoek doen; 

- organiseert tentoonstellingen, colloquia, voordrachten, workshops, internationale wedstrijden; 

- geeft juridisch en ander advies aan individuele vormgevers en bureaus bij het opstarten van hun ateliers. 

Design Vlaanderen werkt voor een groot publiek en: 

- inventariseert het terrein van de hedendaagse vormgeving in de ruimste zin van het woord; 

- verstrekt actuele en accurate informatie via de databank op zijn website; 

- publiceert een actueel tijdschrift Kwintessens en een nieuwsbrief; 

- reikt de 'Henry van de Velde Prijzen' uit; 

- organiseert de Triënnale voor Vormgeving; 

- bouwt een Design Bibliotheek uit. 

Design Vlaanderen werkt wereldwijd: 

- Via tal van internationale netwerken: European Design Forum (EDF), Bureau of European Design 

Associations (BEDA), International Council of Societies of Industrial Design (ICSID), World Crafts 

Council (WCC), European Textile Network (ETN) en Design Management Institute (DMI). 


Wil je meer informatie over door Design Vlaanderen erkende Vlaamse vormgevers, kijk dan verder in de 

Design Database. Hier vind je links naar bedrijven, ontwerpers, galeries en musea die werkzaam zijn rond 

hedendaagse vormgeving en design. 

Design Vlaanderen 

Koloniënstraat 56 – 6 de verd. 

1000 Brussel 

Tel.: 02/227 60 60 

E-mail: info@designvlaanderen.be 

Website: www.designvlaanderen.be 

84

DEEL II: FISCALE STEUN 

85

1. INVESTERINGSAFTREK 


Een onderneming, die bij de oprichting of uitbreiding een investering uitvoert, kan onder bepaalde 

voorwaarden een investeringsaftrek verkrijgen. Dit is een fiscaal voordeel waarbij men een bepaald 

percentage van de aanschaffings- of beleggingswaarde van de investeringen mag aftrekken van de belastbare 

winst. Het percentage past men éénmalig toe op de aanschaffings- of beleggingswaarde van de goederen. Bij 

de ‘gespreide’ investeringsaftrek gebeurt de berekening op het jaarlijks afschrijvingsbedrag. 

Indien de winst onvoldoende is, mogen de investeringsaftrekken die niet kunnen worden verricht, onder 

bepaalde voorwaarden overgedragen worden op de winsten van de volgende belastbare tijdperken. 

Projecten 

Concreet moet het gaan om volgende investeringen: 

- octrooien; 

- milieuvriendelijke investeringen voor onderzoek en ontwikkeling; 

- energiebesparende investeringen; 

- rookafzuig- of verluchtingssystemen in horeca-inrichtingen; 

- investeringen tot aanmoediging van het hergebruik van verpakkingen van dranken en 

nijverheidsproducten; 

- investeringen in beveiliging; 

- investeringen in zeeschepen. 

Volgende investeringen zijn uitgesloten van de investeringsaftrek: 

- niet uitsluitend voor het beroep gebruikte activa; 

- de investeringen die zijn gefinancierd door tussenkomst van een coördinatiecentrum en waarbij aan de 

kapitaalverschaffer een fictieve roerende voorheffing wordt toegekend; 

- de gebouwen aangeschaft in het vooruitzicht van wederverkoop; 

- de niet-afschrijfbare activa of activa afschrijfbaar op minder dan drie jaar; 

- de bijkomende lasten indien ze niet samen met de activa waarop ze betrekking hebben, worden 

afgeschreven; 

- de personenwagens en de wagens voor dubbel gebruik; 

- als het recht van gebruik van een investeringsgoed afgestaan wordt aan een derde, wat het geval is bij 

verhuur. Een uitzondering wordt echter gemaakt als de gebruiker een natuurlijk persoon is, en hij het 

gehuurde goed gebruikt voor de uitoefening van zijn zelfstandige beroepsactiviteit. 

Steunpercentages 

Voor de investeringen uitgevoerd in 2007 (aanslagjaar 2008) en investeringen uitgevoerd in 2008 

(aanslagjaar 2009) gelden volgende percentages: 

- octrooien, milieuvriendelijke investeringen voor onderzoek en ontwikkeling, energiebesparende 

investeringen en rookafzuig- of verluchtingssystemen in horeca-inrichtingen: 13,5%; 

- investeringen tot aanmoediging van het hergebruik van verpakkingen van dranken en 

nijverheidsproducten: 3%; 

- investeringen in beveiliging: 20,5%; 

- investeringen in zeeschepen: 30%. 

Gespreide aftrek 

Natuurlijke personen die op de eerste dag van het belastbare tijdperk verbonden aan aanslagjaar 2008 

(inkomsten 2007) minder dan 20 werknemers tewerkstellen, kunnen de investeringsaftrek over de 

afschrijvingsperiode van de verkregen of tot stand gebrachte activa spreiden. In dat geval wordt de aftrek 

voor die activa bepaald op 10,5% van de afschrijvingen die voor elk belastbaar tijdperk van die periode 

worden aangenomen. 

De gespreide aftrek voor milieuvriendelijke investeringen voor onderzoek en ontwikkeling bedraagt 20,5% 

van de afschrijvingen, ongeacht het aantal werknemers. 

86


Formulier 275 U invullen en bij de belastingsaangifte voegen. De belastingplichtige die geopteerd heeft voor 

de gespreide aftrek moet dit formulier elk jaar bij zijn aangifte voegen tot het volledige investeringsbedrag is 

afgetrokken. 

Per categorie van vaste activa een opgave bijvoegen met volgende inlichtingen: 

- datum van aanschaffing of verwerving; 

- de juiste benaming; 

- de aanschaffings- of beleggingswaarde; 

- de normale gebruiksduur en de afschrijvingsduur. 

Voor de energiebesparende investeringen moeten de attesten die ter beschikking van de administratie moeten 

gehouden worden, bij de volgende instantie worden aangevraagd: 

Vlaamse Overheid 

Vlaams Energieagentschap 


1000 Brussel 

Tel.: 02/553 46 00 

Fax: 02/553 46 01 

Website: www.energiesparen.be 

Voor de milieuvriendelijke investeringen in onderzoek en ontwikkeling moet een aanvraagformulier tot het 

verkrijgen van een attest, dat het milieuvriendelijke karakter van de investering moet bevestigen, worden 

aangevraagd bij: 


Departement Leefmilieu, Natuur en Energiebeleid (LNE) 

Milieu – integratie en - subsidiëringen 

Graaf de Ferraris-gebouw 


1000 Brussel 

Tel.: 02/553 03 11 

Fax: 02/553 80 55 

Website: http://www.lne.be/themas/subsidies/bedrijven/ (U kunt hier ook het aanvraagformulier 

downloaden.) 

De verwerving van de octrooien moet gestaafd worden door: 

- een afschrift van het contract op grond waarvan de onderneming het octrooi of het recht tot exploitatie 

ervan heeft aangeschaft; 

- het bewijs dat het octrooi of het recht tot exploitatie ervan nooit door een andere onderneming voor het 

uitoefenen van haar beroepswerkzaamheid in België is gebruikt. 

Voor de investeringen in beveiliging is er sinds 1 april 2004 een nieuwe procedure van kracht. De procedure 

omvat drie fasen: aanbeveling (veiligheidscharter), uitvoeren van de investeringen en goedkeuring van de 

investeringen. 

Via de website www.vps.fgov.be moet u eerst de risicocategorie van uw onderneming bepalen aan de hand 

van een aantal vragen. Afhankelijk van de risicocategorie verkrijgt u een veiligheidscharter. Binnen dit 

charter worden investeringen aanbevolen in een welbepaalde te respecteren volgorde. Indien gewenst, kunt u 

bijkomend technisch advies inwinnen. 

Na het uitvoeren van de investeringen moet u deze laten goedkeuren. Onderaan het veiligheidscharter is een 

vak voorzien voor de aangifte van de gerealiseerde investeringen. Nadat u dit ingevuld heeft, stuurt u het 

volledige dossier naar de ambtenaar belast met adviezen inzake technopreventie van de politiezone waar de 

activa worden gebruikt. Dit dossier moet de ambtenaar bereiken voor 31 januari volgend op het jaar waarin 

de investeringen werden gerealiseerd. 

De ambtenaar belast met adviezen inzake technopreventie beoordeelt de kwaliteit van de gerealiseerde 

investeringen en hun conformiteit met het veiligheidscharter. Bij goedkeuring of afkeuring vult de ambtenaar 

het daarvoor voorziene vak op het veiligheidscharter in en stuurt het dossier naar u terug. Een kopie van de 

goedkeuring moet u vervolgens bij uw belastingsaangifte voegen. 

87

Bijkomende inlichtingen kunt u verkrijgen bij: 

Algemene Directie Veiligheid en Preventie 

Waterloolaan 76 

1000 Brussel 

Tel.: 02/557 35 98 

OPMERKING 

Notionele intrestaftrek 

Door de invoering van de notionele intrestaftrek werd zowel het percentage van de eenmalige als van de 

gespreide investeringsaftrek met betrekking tot gewone investeringen vanaf aanslagjaar 2007 tot 0 

teruggebracht. Met betrekking tot de gespreide investeringsaftrek wordt voorzien in een overgangsregeling: 

de gewone gespreide investeringsaftrek voor vennootschappen blijft van toepassing met betrekking tot de 

activa die zijn verkregen of tot stand gebracht tijdens een jaar of boekjaar dat aan het aanslagjaar 2006 of een 

vroeger aanslagjaar is verbonden. 

Belastingkrediet voor onderzoek en ontwikkeling 

De aandacht wordt erop gevestigd dat vennootschappen die voor het belastbare tijdperk dat aan het 

aanslagjaar 2008 of aan het aanslagjaar 2007 verbonden is, hebben geopteerd voor een belastingkrediet voor 

onderzoek en ontwikkeling, vanaf dat aanslagjaar niet meer in aanmerking kunnen komen voor de 

investeringsaftrek voor octrooien en milieuvriendelijke investeringen voor onderzoek en ontwikkeling. 


FOD Financiën 

Administratie van de Ondernemings- en Inkomensfiscaliteit 

North Galaxy-bus 25 

Koning Albert II-laan 33 

1030 Brussel 

Tel.: 0257/257 57 (call center) 

E-mail: info.tax@minfin.fed.be 

Website: fiscus.fgov.be 

88

2. NOTIONELE INTRESTAFTREK OF AFTREK VOOR RISICOKAPITAAL 


De notionele intrestaftrek of ‘aftrek voor risicokapitaal’ houdt in dat ondernemingen vanaf het aanslagjaar 

2007 (inkomsten 2006) een bepaald percentage van het ‘gecorrigeerd’ eigen vermogen kunnen aftrekken van 

de belastbare winst. 

Begunstigden 

Deze maatregel geldt zowel voor kleine, middelgrote als voor grote ondernemingen. 

Indien de onderneming echter een vrijgestelde investeringsreserve heeft aangelegd in een bepaald belastbaar 

tijdperk, dan kan de notionele intrestaftrek niet worden toegepast in dat tijdperk, en ook niet in de twee 

daaropvolgende belastbare tijdperken. 

Projecten 

Het aftrekbare percentage bedraagt 3,781% voor het aanslagjaar 2008 (inkomsten 2007). Voor kleine 

vennootschappen wordt het tarief met 0,5% verhoogd tot 4,281%. Voor het aanslagjaar 2009 (inkomsten 

2008) bedraagt het percentage 4,307% en voor kmo’s 4,807%. 

Indien de belastbare winst ontoereikend is (om de notionele intrestaftrek te dragen) kan het bedrag gedurende 

zeven jaar worden overgedragen. 

Het ‘gecorrigeerd eigen vermogen’ is het eigen vermogen waarvan een aantal rubrieken worden afgetrokken. 

Bijvoorbeeld de waarde van de aandelen geboekt onder de financiële vaste activa moet in mindering worden 

gebracht van het eigen vermogen. Ook de niet-verwezenlijkte meerwaarden en de kapitaalsubsidies moeten 

van het eigen vermogen worden afgetrokken. 


Bij de aangifte in de vennootschapsbelasting moet de onderneming een formulier 275C voegen. Een 

modelformulier wordt door het ministerie van financiën opgemaakt en kan gedownload worden via 

www.myminfin.be. 

OPMERKING 

Door de invoering van de notionele intrestaftrek verdwijnt voor vennootschappen het belastingskrediet en de 

‘gewone’ investeringsaftrek (zowel de éénmalige als de gespreide aftrek). Met betrekking tot de gespreide 

investeringsaftrek is er een overgangsmaatregel. Indien die aftrek werd verleend voor een aanslagjaar dat het 

aanslagjaar 2007 voorafgaat, dan blijft de investeringsaftrek lopen voor de resterende periode. 


Algemene Administratie van de Belastingen en Invordering 

Ondernemings- en Inkomensfiscaliteit 

Directie I/1 

Contactpersoon: Steven Vanlierde 

Tel.: 02/336 53 82 

E-mail: steven.vanlierde@minfin.fed.be 

89

3. FISCALE RULINGS 


Belastingplichtigen hebben de mogelijkheid om aan de Federale Overheidsdienst Financiën een 

voorafgaande bindende beslissing te vragen voor een periode van vijf jaar betreffende de toepassing van de 

belastingwetten die onder zijn bevoegdheid vallen of waarvan hij de inning en de invordering verzekert. 

De voorafgaande beslissing kan omschreven worden als de juridische handeling waarbij de FOD Financiën 

vaststelt hoe de wet zal toegepast worden op een bijzondere situatie of verrichting die op fiscaal vlak nog 

geen uitwerking heeft gehad. 

Begunstigden 

De aanvraag om voorafgaande beslissing kan uitgaan van een natuurlijke of van een rechtspersoon, al dan 

niet in België gevestigd, in een beroeps- of privékader. 


De aanvraag om voorafgaande beslissing moet gemotiveerd zijn en schriftelijk gericht worden aan de FOD 

Financiën: 

Federale Overheidsdienst Financiën 

Dienst Voorafgaande Beslissingen 

Maria Theresiastraat 1 

1000 Brussel 

Tel.: 02/579 38 00 

Fax: 02/579 51 01 

E-mail: dvbsda@minfin.fed.be 

De vraag om voorafgaande beslissing moet het volgende vermelden: 

de identiteit van de aanvrager, en eventueel die van de betrokken partijen en derden; 

de beschrijving van de activiteiten van de aanvrager; 

de volledige beschrijving van de bijzondere situatie of verrichting (om ongegronde vragen, of vragen 

zonder voorwerp of te vage vragen te vermijden); 

de verwijzing naar de wettelijke of reglementaire bepalingen waarop de beslissing moet slaan. 

Bij de aanvraag moet ook, in voorkomend geval, een kopie gevoegd worden van de aanvragen die over 

hetzelfde onderwerp bij de fiscale lidstaten van de Europese Gemeenschap ingediend werden, of bij derde 

landen waarmee België een overeenkomst afgesloten heeft tot vermijding van dubbele belasting, en ook van 

de beslissingen die daar uit voortvloeiden. 

Na ontvangst van een volledige aanvraag zal de Administratie binnen de 15 werkdagen aan de aanvrager 

laten weten binnen welke termijn een beslissing mag verwacht worden. Alleszins dient dit te gebeuren binnen 

drie maanden, tenzij deze termijn onderling wordt gewijzigd. 


Federale Overheidsdienst Financiën 

Dienst Voorafgaande Beslissingen 

Maria Theresiastraat 1 

1000 Brussel 

Tel.: 02/579 38 00 

Fax: 02/579 51 01 

E-mail: dvbsda@minfin.fed.be 

Website: www.ruling.be 

90

4. INVESTERINGSRESERVE 


Vennootschappen die in aanmerking komen voor het verlaagd opklimmend tarief kunnen een deel van hun 

winst vrijstellen van vennootschapsbelasting mits zij deze reserveren en herinvesteren. 

Het belastbare resultaat dient te worden verminderd met: 

- de vrijgestelde meerwaarden op aandelen; 

- 25% van de meerwaarde op personenwagens; 

- de verminderingen van het gestorte kapitaal; 

- de vermeerdering van de vorderingen van de venootschap. 

De investeringsreserve bedraagt dan 50% van dit verschil. Dit verschil wordt maximaal begrensd op € 37.500 

zodat de maximale investeringsreserve wordt vastgesteld op € 18.750. 

Om in aanmerking te kunnen komen voor de investeringsreserve, moet aan een aantal voorwaarden worden 

voldaan: 

- onaantastbaarheid: de investeringsreserve moet op één of meer afzonderlijke rekeningen van het passief 

geboekt zijn en blijven en niet tot grondslag dienen voor de berekening van de jaarlijkse dotatie aan de 

wettelijke reserve of van enige beloning of toekening; 

- de vennootschap moet een bedrag gelijk aan de investeringsreserve investeren in afschrijfbare materiële 

of immateriële vaste activa die recht kunnen geven op het voordeel van de investeringsaftrek. Dit moet 

gebeuren binnen een termijn van drie jaar die aanvangt op de eerste dag van het belastbare tijdperk 

waarvoor de investeringsreserve is aangelegd, en ten laatste bij de ontbinding van de vennootschap. 

De vrijgestelde investeringsreserve zal als belastbare winst worden aangemerkt als: 

- de onaantastbaarheid niet meer wordt nageleefd; 

- de termijn van 3 jaar verstrijkt zonder investering; 

- het in aanmerking genomen vast actief vervreemd wordt binnen de 3 jaar na de investering. 

Begunstigden 

De vennootschappen waarop het verlaagd opklimmend tarief van toepassing is kunnen van deze maatregel 

gebruik maken. 

Dit zijn vennootschappen die aan de volgende voorwaarden voldoen: 

- de belastbare basis mag niet meer bedragen dan € 322.500; 

- geen financiële vennootschap zijn: vennootschappen die aandelen bezitten waarvan de beleggingswaarde 

meer bedraagt dan 50% van het kapitaal en de belaste reserves; 

- de aandelen van de vennootschap mogen voor niet meer dan 50% in handen zijn van andere 

vennootschappen; 

- er mag geen dividend uitgekeerd worden dat groter is dan 13% van het gestorte kapitaal bij het begin van 

het boekjaar; 

- geen deel uitmaken van een groep waartoe een coördinatiecentrum behoort; 

- de vennootschap moet aan minimum één bedrijfsleider een bezoldiging van ten minste € 36.000 

(aanslagjaar 2008) toegekend hebben. Wanneer een vennootschap met een belastbaar inkomen lager dan 

€ 36.000 in aanmerking wil komen voor het verlaagd opklimmend tarief dan moet zij een bezoldiging 

toekennen die ten minste gelijk is aan het belastbare inkomen. 

91


De vennootschap moet bij haar aangifte in de vennootschapsbelasting voor het aanslagjaar waarvoor de 

reserve wordt aangelegd en de erop volgende aanslagjaren tot wanneer de investering moet zijn verricht een 

ingevulde, gedagtekende en ondertekende opgave 275R voegen. Deze kunt u downloaden via de website 

www.myminfin.be. 

OPMERKING 

Als een kmo een investeringsreserve aanlegde, voorziet de wetgeving inzake notionele intrestaftrek vanaf 

2007 in een uitsluiting gedurende drie boekjaren. Een kmo die echter voor 2006 een investeringsreserve 

aanlegde kan in 2007 van de notionele intrestaftrek genieten als aan alle voorwaarden is voldaan. 






1030 Brussel 

Tel.: 02/572 57 57 (call center) 



92

5. BELASTINGVRIJSTELLING BIJKOMEND PERSONEEL VOOR DE UITBOUW VAN HET 

TECHNOLOGISCH POTENTIEEL, ALS DIENSTHOOFD UITVOER OF DIENSTHOOFD 

INTEGRALE KWALITEITSZORG 


Ondernemingen kunnen in aanmerking komen voor een belastingvrijstelling voor bepaalde categorieën 

bijkomend personeel. 

De nieuw aangeworven werknemer moet voltijds in België werken: 

- voor de uitbouw van het technologisch potentieel van de onderneming; 

- als diensthoofd voor de uitvoer; 

- als diensthoofd voor de afdeling integrale kwaliteitszorg. 

Het basisbedrag van de vrijstelling bedraagt € 10.000 per bijkomende personeelseenheid. 

Begunstigden 

Alle nijverheids-, landbouw- en handelsbedrijven, uitgebaat door een natuurlijk persoon of door een 

vennootschap, komen voor deze vermindering in aanmerking. 


Bij uw aangifte in de inkomstenbelastingen dient u een nominatieve opgave te voegen: 

- uitbouw technologisch personeel: opgave 276 W2; 

- diensthoofd voor de uitvoer: opgave 276 W3; 

- diensthoofd afdeling integrale kwaliteitszorg: opgave 276 W4. 

Deze opgaven kunt u downloaden via www.myminfin.be. 

Tevens moet u moet binnen de drie maanden vanaf de laatste dag van het belastbare tijdperk voor ieder 

opgegeven personeelslid een attest op naam aanvragen: 

- Personeel voor de uitbouw van het technologisch potentieel: 

Federaal Wetenschapsbeleid 

Productie en analyse van O&O-indicatoren 

Wetenschapsstraat 8 

1000 Brussel 

Tel.: 02/238 34 90 of 02/238 35 97 

Tel. secretariaat: 02/238 35 11 

E-mail: info.fisc@belspo.be 

Website: www.belspo.be/fisc/ 

- Diensthoofd uitvoer: 

Agentschap voor Buitenlandse Handel 

Arnout van Wittenberghe 

Montoyerstraat 3 

1000 Brussel 

Tel.: 02/206 35 06 

Fax: 02/203 18 12 

E-mail: arnout.van-wittenberghe@abh-ace.org 

93

- Diensthoofd Integrale Kwaliteitszorg: 

FOD Economie, Kmo, Middenstand en Energie 

Kwaliteit en Veiligheid 

Afdeling Accreditatie 

Guido Goyens 

WTC III – 5 de verdieping 

Simon Bolivarlaan 30 

1000 Brussel 






1030 Brussel 

Tel.: 02/572 57 57 (call center) 



94

6. BELASTINGVRIJSTELLING VOOR BIJKOMEND PERSONEEL MET EEN LAAG LOON 


De belastingvrijstelling voor bijkomend personeel met een laag loon werd door de programmawet van juni 

2008 een permanente maatregel. Oorspronkelijk had deze maatregel een tijdelijk karakter en gold deze enkel 

voor de jaren 1998 tot en met 2000. Na een eerste verlenging tot en met 2007, krijgt deze regeling nu via de 

programmawet een permanent karakter. 

De maatregel houdt een belastingvrijstelling in ten belope van € 4.840 voor aanslagjaar 2008 en € 4.930 voor 

aanslagjaar 2009 voor bijkomend personeel met een ‘beperkt’ loon in bedrijven met minder dan 11 

werknemers en vrije beroepen. 

Begunstigden 

Deze steunmaatregel geldt voor nijverheids-, handels- en landbouwondernemingen die op 31 december 1997 

of op het einde van het jaar waarin de exploitatie is aangevangen, als die aanvang op een latere datum valt, 

minder dan 11 werknemers (andere dan bedrijfsleiders) tewerkstellen. Ook beoefenaars van vrije beroepen, 

ambten, posten of andere winstgevende bezigheden komen in aanmerking voor deze fiscale steunverlening. 

De vrijstelling kan enkel genoten worden voor bijkomend tewerkgestelde werknemers die zich beneden een 

bepaalde loongrens bevinden, namelijk een bruto dag- of uurloon dat niet hoger is dan € 90,32 of € 11,88. 

Deze vrijstelling voor bijkomend personeel is niet cumuleerbaar met de vrijstelling voor bijkomend personeel 

voor de uitbouw van het technologisch potentieel, de uitvoer of de kwaliteitszorg. 


De belastingplichtigen moeten bij hun aangifte in de inkomstenbelastingen van het belastbare tijdperk 

waarvoor zij de vrijstelling vragen, een tabel 276 T voegen. Deze tabel is beschikbaar via www.myminfin.be. 






1030 Brussel 




95

7. BELASTINGSKREDIET VOOR ONDERZOEK EN ONTWIKKELING 


Het belastingskrediet voor onderzoek en ontwikkeling geldt voor investeringen in vaste activa die worden 

gebruikt ter bevordering van onderzoek en ontwikkeling van nieuwe producten en toekomstgericht 

technologieën die geen effect hebben op het leefmilieu of die beogen dat negatieve effect zoveel mogelijk te 

beperken. Ook voor octrooien kan een belastingskrediet verkregen worden. 

Begunstigden 

Binnenlandse vennootschappen en Belgische inrichtingen van buitenlandse vennootschappen die 

investeringen doorvoeren die aan de voorwaarden voldoen van een verhoogde investeringsaftrek voor 

octrooien of milieuvriendelijke investeringen voor onderzoek en ontwikkeling. 

Wel is het zo dat vennootschappen die voor aanslagjaar 2007 of 2008 onherroepelijk hebben geopteerd voor 

het belastingkrediet, niet meer in aanmerking kunnen komen voor de investeringsaftrek voor octrooien en 

milieuvriendelijke investeringen voor onderzoek en ontwikkeling. Er moet dus een keuze gemaakt worden 

tussen het belastingkrediet en de verhoogde investeringsaftrek, en eenmaal gekozen voor het ene kan men 

geen gebruik meer maken van het andere. 

Projecten 

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen: 

- het eenmalige belastingkrediet: 

Het normale belastingtarief (33,99%) word toegepast op een gedeelte van de aanschaffings- of 

beleggingswaarde (13,5% voor aanslagjaar 2008) van de vaste activa gebruikt ter bevordering van onderzoek 

en ontwikkeling of octrooien. 

- het gespreide belastingkrediet: 

De belastingplichtigen kunnen er ook voor kiezen om het belastingkrediet over de afschrijvingsperiode van 

de vaste activa te spreiden (niet voor octrooien). Hier bedraagt het percentage 20,5% voor aanslagjaar 2008. 


Om het belastingkrediet te kunnen verkrijgen moet de belastingplichtige bij zijn aangifte in de 

vennootschapsbelasting het formulier 275 W voegen. U kunt dit formulier downloaden via volgende link: 

www.myminfin.be 




Sector Directe Belastingen 



1030 Brussel 




96

8. GEDEELTELIJKE VRIJSTELLING VAN DOORSTORTING VAN BEDRIJFSVOORHEFFING 

VOOR WETENSCHAPPELIJK PERSONEEL 


Bepaalde werkgevers kunnen worden vrijgesteld van het storten van een gedeelte van de bedrijfsvoorheffing 

verschuldigd op lonen die zij toekennen aan werknemers tewerkgesteld in het kader van wetenschappelijk 

onderzoek. 

Begunstigden 

Volgende werkgevers komen in aanmerking voor de vrijstelling: 

- universiteiten, hogescholen, het Nationaal Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek en het Fonds voor 

Wetenschappelijk Onderzoek – Vlaanderen; 

- door de ministerraad erkende wetenschappelijke instellingen; 

- ondernemingen die onderzoeksprojecten doen ter uitvoering van samenwerkingsovereenkomsten 

afgesloten met universiteiten, hogescholen of erkende wetenschappelijke instellingen; 

- ondernemingen die onderzoeks- en ontwikkelingsprogramma’s uitvoeren met onderzoekers met een 

bepaald diploma PhD of masterdiploma; 

- young innovative companies; dit zijn kleine bedrijven (max. 50 werknemers, max. jaaromzet van € 

7.300.000 en balanstotaal van € 3.650.000) die: 

• 15% van hun uitgaven aan onderzoek besteden; 

• minder dan 10 jaar bestaan; 

• nieuw zijn opgericht en dus niet het gevolg zijn van een concentratie, herstructurering, overname of 

uitbreiding van activiteiten. 

Projecten 

Per categorie werkgevers gelden andere percentages waarvoor zij vrijgesteld zijn van doorstorting van 

bedrijfsvoorheffing: 

- universiteiten, hogescholen, het Nationaal Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek en het Fonds voor 

Wetenschappelijk Onderzoek – Vlaanderen: 65%; 

- erkende wetenschappelijke instellingen: 50%; 

- PhD en masters in bedrijven: 25%; 

- samenwerking bedrijven met hogescholen, universiteiten of erkende wetenschappelijke instellingen: 

50%; 

- young innovative companies: 50%. 


Bij de indiening van de aangifte in de bedrijfsvoorheffing (formulier 274) moet de werkgever bewijzen dat de 

werknemers voor wie een gedeeltelijke vrijstelling van de doorstorting van bedrijsvoorheffing geldt, 

inderdaad bij hem actief waren tijdens de periode waarop de aangifte betrekking heeft. 

De werkgever moet drie afzonderlijke aangiften in de bedrijfsvoorheffing indienen: 

- de eerste aangifte bevat de door de werkgever betaalde of toegekende belastbare inkomsten van 

werknemers die niet in deze maatregel zijn bedoeld en de verschuldigde bedrijfsvoorheffing; 

- de tweede aangifte bevat de door de werkgever betaald of toegekende belastbare inkomsten van de 

werknemers die wel in deze maatregel zijn bedoeld en de daarop ingehouden bedrijfsvoorheffing; 

- de derde aangifte bevat een negatief bedrag van de ingehouden bedrijfsvoorheffing. 

Ook moet de werkgever een nominatieve lijst (met gedetailleerde cijfers per persoon) indienen volgens 

dezelfde structuur als het formulier 274: niet-onderzoekers, onderzoekers, vermindering bedrijfsvoorheffing. 

97



Administratie van de ondernemings- en inkomensfiscaliteit 



1030 Brussel 



Website: fiscus.fgov.be of via belspo: www.belspo.be/belspo/fisc/index_nl.stm 

98

9. GEDEELTELIJKE VRIJSTELLING VAN DOORSTORTING VAN BEDRIJFSVOORHEFFING 

OP NACHT- EN PLOEGENARBEID 


Een werkgever kan in aanmerking komen voor een fiscaal voordeel voor werknemers die ploegenarbeid of 

nachtarbeid verrichten. 

Deze werknemers ontvangen daarvoor een ploegenpremie. De werkgever houdt de bedrijfsvoorheffing in op 

het loon van de werknemer. De werkgever wordt gedeeltelijk vrijgesteld van het doorstorten van deze 

bedrijfsvoorheffing. 

Begunstigden 

Alle werkgevers onderworpen aan de personenbelasting, de vennootschapsbelasting of de 

rechtspersonenbelasting en in wiens onderneming ploegenarbeid of nachtarbeid wordt verricht, komen in 

aanmerking voor de vrijstelling, op voorwaarde dat zij hun werknemers een ploegenpremie uitbetalen en dat 

zij de bedrijfsvoorheffing op de bezoldigingen en premies inhouden. 

Projecten 

Werkgevers krijgen een gedeeltelijke vrijstelling van doorstorting van de bedrijfsvoorheffing die ze hebben 

ingehouden op het loon van hun werknemer. Deze vrijstelling bedraagt 10,70% van het totale belastbare 

loon, inbegrepen de premies voor ploegenarbeid. De vrijstelling geldt niet voor vakantiegeld, 

eindejaarspremie en achterstallige bezoldigingen. 


De werkgever dient twee afzonderlijke aangiften in de bedrijfsvoorheffing in te dienen: 

- een eerste aangifte heeft betrekking op de aan al de werknemers betaalde of toegekende bezoldigingen; 

- een tweede aangifte heeft alleen betrekking op de belastbare bezoldigingen waarin de ploegenpremies 

zijn begrepen. 

De werkgever moet eveneens bewijzen dat de werknemer effectief ploegen- of nachtarbeid heeft verricht 

tijdens de periode waarvoor hij de vrijstelling vraagt. Daartoe dient een nominatieve opgave opgemaakt te 

worden met vermelding van de volledige identiteit van elke werknemer die in aanmerking komt als ook de 

periode van het jaar gedurende dewelke die werknemer ploegen- of nachtarbeid heeft verricht. 






1030 Brussel 




99

DEEL III : STEUN BIJ AANWERVINGEN 

100

1. PARAFISCALE MAATREGELEN 

1.1 DE STRUCTURELE VERMINDERING WERKGEVERSBIJDRAGEN 


De structurele vermindering is een systeem waarbij de RSZ-werkgeversbijdragen verminderd worden. Het 

systeem stelt geen bijzondere bijkomende voorwaarden waaraan de werknemer moet voldoen. 

Het bestaat uit een basisvermindering. Deze vermindering wordt verhoogd wanneer het gaat om een 

werknemer met een laag loon of met een hoog loon. Een laag loon is een kwartaalloon van € 5.870,71 bruto 

bij volledige voltijdse prestaties. Een hoog loon is een kwartaalloon groter dan € 12.000 bruto. 

Voorwaarden 

- 

U moet als werkgever aan geen bijzondere voorwaarden voldoen. De grootte van het voordeel verschilt wel 

in functie van het soort werkgever dat u bent. 

- 

U kunt de vermindering toepassen voor iedere werknemer die onderworpen is aan alle regelingen van de 

sociale zekerheid. Dat geldt voor alle gewone arbeiders en bedienden uit de privésector, vanaf het jaar waarin 

zij 19 jaar oud zijn. Werknemers uit de openbare sector voldoen echter meestal niet aan deze voorwaarde. 

Voordelen 

- 

Het voordeel bestaat uit een basisvermindering. Indien het loon van de werknemer voldoende laag of hoog is, 

wordt deze aangevuld met een bijkomende vermindering. 

Basisvermindering 

Als u een werkgever bent uit een sociale maribel sector, dan heeft u geen recht op de basisvermindering. 

Als u een beschutte werkplaats bent, dan bedraagt de basisvermindering € 471 per kwartaal. 

In de andere gevallen bedraagt de basisvermindering € 400 per kwartaal. 

Bijkomende vermindering voor lage lonen 

Deze bijkomende vermindering krijgt u alleen als het refertekwartaalloon van de werknemer lager is dan een 

bepaald bedrag. Als de werknemer voor wie u het voordeel wil berekenen dus deeltijds werkt, of niet het 

volledige kwartaal werkt, dan moet u zijn werkelijke loon eerst omrekenen naar een referteloon. 

Als u een werkgever bent uit een sociale maribel sector, dan wordt deze bijkomende vermindering als volgt 

berekend: 0,2267 vermenigvuldigd met het verschil tussen € 5.870,71 en het referteloon. 

Als u een beschutte werkplaats bent, dan wordt deze bijkomende vermindering als volgt berekend: 0,1620 

vermenigvuldigd met het verschil tussen € 6.230,04 en het referteloon. 

In de andere gevallen wordt deze bijkomende vermindering als volgt berekend: 0,1620 vermenigvuldigd met 

het verschil tussen € 5.870,71 en het referteloon. 

Bijkomende vermindering voor hoge lonen. 

Deze vermindering is gelijk voor alle soorten werkgevers. Zij geldt slechts indien het werkelijke brutoloon 

voor het kwartaal hoger is dan € 12.000. Zij wordt als volgt berekend. Het verschil tussen het werkelijke loon 

en € 12.000, wordt vermenigvuldigd met 0,06. Elke € 100 dat het loon hoger is dan € 12.000 betekent dus dat 

de vermindering verhoogt met € 6. 

De totale vermindering (basis plus bijkomende) kan nooit meer bedragen dan de werkgeversbijdragen die 

voor de werknemer verschuldigd zijn. 

101

Opgelet: De bedragen vastgesteld zoals hierboven, worden u slechts toegekend indien de werknemer 

gedurende een volledig kwartaal voltijds werkt. Werkt hij niet gedurende een volledig kwartaal of werkt hij 

slechts deeltijds, dan wordt het bedrag proportioneel verminderd. De precieze berekeningsregels van deze 

vermindering kunt u nalezen op de website van RSZ. Op die website kunt u tevens een programma 

downloaden waarmee u deze vermindering kunt berekenen. 

Diversen 

Deze maatregel mag niet gecombineerd worden met: Gesubsidieerde contractuelen - vermindering RSZwerkgeversbijdragen. 

Doorgaans wordt deze maatregel gecombineerd met ten hoogste één van de specifieke verminderingen van 

RSZ werkgeversbijdragen (vb. de vermindering voor oudere werknemers, voor langdurig werklozen, ...). 

Voor werkgevers die onder een sociale maribel sector vallen, geldt tevens een bijzondere regeling. Bij de 

bepaling van het maximumbedrag van de werkgeversbijdragen waarop de vermindering wordt toegepast, 

worden de verschuldigde bijdragen verminderd met € 365 per kwartaal. Voor beschutte werkplaatsen geldt 

deze regel niet. 


Er zijn geen speciale formaliteiten. Indien u voor de vermindering in aanmerking komt, mag u ze toepassen 

op de RSZ-aangifte. 


Rijksdienst Sociale Zekerheid 

Victor Hortaplein, 11 

1060 Brussel 

Tel.: 02/509 26 00 

Fax: 02/509 39 64 

E-mail: contactrszinfo@rsz.fgov.be 

Website: www.onssrszlss.fgov.be 

102

1.2 DOELGROEPVERMINDERING 

1.2.1 OUDERE WERKNEMERS 


Voor werknemers vanaf 50 jaar, geldt een vermindering van de werkgeversbijdragen verschuldigd aan de 

RSZ, variërend naar leeftijd en afhankelijk van het refertekwartaalloon. 

Begunstigden 

- 

Als u een werkgever uit de privésector bent, en u behoort niet tot een sociale maribel sector (werkgevers uit 

de sector van de gezins- en bejaardenhulp komen echter wel in aanmerking), dan komt u voor deze 

vermindering in aanmerking. 

Werkgevers uit de openbare sector vallen op een paar uitzonderingen na niet onder de toepassing. 

- 

Het moet gaan om een gewone arbeider of bediende, dit wil zeggen iemand die onderworpen is aan alle 

basisregelingen van de sociale zekerheid. 

U moet 2 gevallen onderscheiden: 

A. De werknemer moet minstens 50 jaar oud zijn op de laatste dag van het kwartaal en een 

refertekwartaalloon hebben dat lager is dan € 12.000. 

B. De werknemer moet minstens 57 jaar oud zijn op de laatste dag van het kwartaal en een 

refertekwartaalloon van € 12.000 of meer hebben. 

Zowel de werknemers die u nieuw in dienst neemt na die leeftijd, als werknemers die reeds bij u aan het werk 

waren, komen in aanmerking. 

Voordelen 

- 

Naargelang het geval kan u de werkgeversbijdragen die u per kwartaal aan de RSZ moet betalen, 

verminderen met: 

A. [(leeftijd - 49) x 50] euro voor de werknemer die nog geen 57 jaar is en 

{400 + [(leeftijd - 57) x 50]} euro voor de werknemer vanaf 57 jaar. 

B. € 400. 

Tevens heeft u recht op de structurele bijdragevermindering. 

De totale vermindering kan nooit meer bedragen dan de werkgeversbijdragen die voor de werknemer 

verschuldigd zijn. 

Opgelet: deze bedragen worden u slechts toegekend indien de werknemer gedurende een volledig kwartaal 

voltijds werkt. Werkt hij niet gedurende een volledig kwartaal of werkt hij slechts deeltijds, dan wordt het 

bedrag proportioneel verminderd. De precieze berekeningsregels van deze vermindering kunt u nalezen op de 

website van de RSZ. 

103

Diversen 

Deze maatregel mag niet gecombineerd worden met een andere specifieke maatregel waarbij een 

vermindering van de RSZ werkgeversbijdragen wordt toegestaan. 

Doorgaans wordt deze maatregel gecombineerd met de structurele vermindering van de RSZwerkgeversbijdragen. 

Voor werkgevers die onder een sociale maribel sector vallen geldt tevens een bijzondere regeling. Bij de 





De aanvraagprocedure verloopt via de werkgever. 





Victor Hortaplein, 11 

1060 Brussel 

Tel.: 02/509 26 00 

Fax: 02/509 39 64 



104

1.2.2 EERSTE AANWERVINGEN 


Werkgevers die een eerste, tweede of derde werknemer aanwerven, kunnen een vermindering krijgen van de 

aan de RSZ verschuldigde werkgeversbijdragen. Het voordeel is het grootst bij de aanwerving van de eerste 

werknemer, wat kleiner bij de aanwerving van een tweede werknemer, en nog wat kleiner bij de aanwerving 

van de derde werknemer. 

Voorwaarden 

- 

U mag in het kwartaal waarin u de werknemer aanwerft en de vier daaraan voorafgaande kwartalen, nooit 

meer dan twee werknemers samen tewerkgesteld hebben. Het is een steunmaatregel die gericht is op kleine 

(nieuwe) werkgevers. 

U moet tevens behoren tot de privésector. 

Opgelet: als u als werkgever de zaak van een andere werkgever voortzet (vb. een vennootschap die een 

eenmanszaak opvolgt), of u maakt samen met andere werkgevers deel uit van dezelfde technische 

bedrijfseenheid (vb. drie vennootschappen die onderling nauw samenwerken) geldt een bijkomende 

voorwaarde. De werknemer die u aanwerft mag niet de vervanger zijn van een werknemer die de technische 

bedrijfseenheid heeft verlaten. Meer uitleg hierover kunt u nalezen op de website van de RSZ. 

- 

Alle werknemers komen in aanmerking, met uitzondering van: 

- jongeren tot 31 december van het jaar dat zij 18 worden; 

- jongeren tewerkgesteld met een leerovereenkomst; 

- dienstboden; 

- gelegenheidsarbeiders in de landen tuinbouwsector of in de horeca; 

- alle andere werknemers die niet onder de sociale zekerheidswet vallen (vb. studenten die minder dan 

2x23 dagen per jaar werken). 

Voor de aanwerving van deze werknemers komt u niet in aanmerking voor de vermindering. Zij tellen echter 

evenmin mee om te bepalen hoeveel werknemers u in dienst hebt. Zij verhinderen dus niet dat u het voordeel 

kunt toepassen voor werknemers die u na hen aanwerft. 

Voordelen 

- 

De vermindering is niet gebonden aan een bepaalde werknemer. De aanwerving van een (eerste, tweede of 

derde) werknemer laat een periode van 20 kwartalen aanvangen waarbinnen u de vermindering mag 

toepassen. U mag elk kwartaal opnieuw kiezen of u de vermindering toepast, en zo ja, voor welke 

werknemer. Het is dus niet vereist dat de werknemer die oorspronkelijk het recht opende, nog in dienst is. 

Voor een 1ste aanwerving worden de werkgeversbijdragen voor maximaal 5 kwartalen verminderd met € 

1000 en gedurende maximaal 8 kwartalen 400 EUR. U bepaalt zelf de kwartalen dat u de vermindering wenst 

toe te passen, voor zover u tijdens het kwartaal ten minste één werknemer tewerkstelde. 

De aanwerving van de 2de werknemer opent het recht op een vermindering waarbij de werkgeversbijdragen 

voor maximaal 13 kwartalen verminderd worden met € 400. U bepaalt zelf de kwartalen dat u de 

vermindering wenst toe te passen, voor zover u tijdens het kwartaal minstens 2 werknemers, al dan niet 

tegelijkertijd tewerkstelde. 

De aanwerving van de 3de werknemer opent het recht op een vermindering waarbij de werkgeversbijdragen 

voor maximaal 9 kwartalen verminderd worden met € 400. U bepaalt zelf de kwartalen dat u de vermindering 

wenst toe te passen, voor zover u tijdens het kwartaal minstens 3 werknemers, al dan niet tegelijkertijd 

tewerkstelde. 

105




Opgelet: de bedragen van € 1.000 en € 400 worden u slechts toegekend indien de werknemer gedurende een 

volledig kwartaal voltijds werkt. Werkt hij niet gedurende een volledig kwartaal of werkt hij slechts deeltijds, 

dan wordt het bedrag proportioneel verminderd. De precieze berekeningsregels van deze vermindering kunt u 

nalezen op de website van de RSZ. 

Diversen 

Deze maatregel kan niet gecumuleerd worden met een andere specifieke maatregel waarbij een vermindering 

van de RSZ werkgeversbijdragen wordt toegestaan. 

Doorgaans wordt deze maatregel gecombineerd met de structurele vermindering van de RSZ 

werkgeversbijdragen. 



Er zijn geen speciale formaliteiten. Indien u voor de vermindering in aanmerking komt mag u ze toepassen 




Victor Hortaplein 11 

1060 Brussel 

Tel.: 02/509 26 00 

Fax: 02/509 39 64 



106

1.2.3 DOELGROEPVERMINDERING – COLLECTIEVE ARBEIDSDUURVERMINDERING OF EEN 

VIERDAGENWEEK 


In volgende gevallen kan de werkgever in aanmerking komen voor een vermindering van de RSZ-bijdragen. 

Het is groter naarmate de arbeidsduur meer vermindert. Een combinatie van arbeidsduurvermindering en 

vierdagenweek is extra voordelig: 

- bij invoering van een collectieve verlaging van de wekelijkse arbeidsduur met minstens één uur; 

- bij invoering van de vierdagenweek. 

Voorwaarden 

- 

U moet een werkgever zijn uit de privésector bent of een autonoom overheidsbedrijf. 

Werkgevers uit de openbare sector vallen op een paar uitzonderingen na niet onder deze toepassing. 

- 

De maatregel geldt normaal enkel voor uw voltijdse werknemers. Zij moeten tot een categorie van 

werknemers behoren die voor onbepaalde tijd zijn overgegaan tot: 

- een effectieve vermindering van de arbeidsduur met minstens 1 vol arbeidsuur per week; 

- een vierdagenweek (4 volledige dagen of 3 volledige dagen en 2 halve dagen); 

- beide. 

Deeltijdse werknemers, die in dienst zijn op het moment dat de arbeidsduur wordt verminderd, kunnen soms 

ook in aanmerking komen. Dat zijn de deeltijdsen van wie u het loon moet aanpassen omdat zij een 

arbeidsovereenkomst hebben waarin de arbeidstijd uitgedrukt wordt in absolute uren. Als zij op geen enkele 

manier hun arbeid verminderen komen zij in aanmerking. 

Voordelen 

- 

De werkgeversbijdragen die u per kwartaal aan de RSZ moet betalen, verminderen met € 400 per kwartaal. 

Het aantal kwartalen waarin u het voordeel krijgt, varieert als volgt: 

- als u overgaat naar een 37-uren week of minder: 8 kwartalen; 

- als u overgaat naar een 36-uren week of minder: 12 kwartalen; 

- als u overgaat naar een 35-uren week: 16 kwartalen; 

- als u de vierdagenweek invoert: 4 kwartalen. 

Als u beide invoert krijgt de eerste 4 kwartalen € 1.000 vermindering. De totale vermindering kan nooit meer 

bedragen dan de werkgeversbijdragen die voor de werknemer verschuldigd zijn. 

Opgelet: het bedrag van € 400, respectievelijk € 1.000, wordt u slechts toegekend indien de werknemer 



vermindering kunt u nalezen op de website van de RSZ. 

Diversen 

Deze vermindering kan niet gecumuleerd worden met een andere specifieke maatregel waarbij een 


Doorgaans wordt deze maatregel gecombineerd met de structurele vermindering van de RSZwerkgeversbijdragen. 

Voor werkgevers die onder een sociale maribel sector vallen, geldt tevens een bijzondere regeling. 

Bij de bepaling van het maximumbedrag van de werkgeversbijdragen waarop de vermindering wordt 

107

toegepast, worden de verschuldigde bijdragen verminderd met € 365 per kwartaal. Voor beschutte 

werkplaatsen geldt deze regel niet. 



Er zijn geen speciale formaliteiten. Indien uw werknemer voor de vermindering in aanmerking komt, mag u 

ze toepassen op de RSZ-aangifte. 




1060 Brussel 

Tel.: 02/509 26 00 

Fax: 02/509 39 64 



108

1.2.4 ACTIVA VOOR MIN-45-JARIGEN 


Deze maatregel bevordert de herinschakeling van werkzoekenden in het normale arbeidscircuit door het 

toekennen van: 

- een vermindering van werkgeversbijdragen voor de sociale zekerheid (SZ); 

- een geactiveerde werkloosheidsuitkering (werkuitkering genaamd). De werkgever kan deze in mindering 

brengen van het te betalen nettoloon. De Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) betaalt deze 

uitkering aan de werknemer. 

Voorwaarden 

- 

U komt in aanmerking: 

- als u een werkgever van de privésector bent; 

- als u een autonoom overheidsbedrijf, een openbare kredietinstelling, een openbare maatschappij voor 

personenvervoer, een openbaar uitzendbureau, een provincie of gemeente bent, afhangt van een 

gemeente/provincie of een vereniging van gemeenten/provincies bent én u bovendien contractueel 

personeel in dienst neemt; 

- als u een onderwijsinstelling bent én u bovendien contractueel onderhouds-, administratief of 

ondersteunend personeel in dienst neemt. 

109

- 

UVW = uitkeringsgerechtigde volledig werkloze 

INWWZ = ingeschreven als niet werkend werkzoekende 

Als de werknemer minder dan 25 jaar is 

En als hij UVW is 

En als hij: 

- 312 dagen INWWZ bewijst in de loop van de 

maand en de 18 voorgaande kalendermaanden 

En als hij GEEN UVW is 

En als hij: 

- INWWZ is én 312 dagen INWWZ bewijst in de 

loop van de maand en de 18 voorgaande 

kalendermaanden 

Als de werknemer minstens 25 jaar maar minder dan 45 jaar is 

En als hij: 




Als de werknemer minder dan 45 jaar is 


En als hij: 








En als hij: 










dan kent de RSZ of 

RSZ-PPO u toe: 

RSZ-vermindering 1 









dan kent de RVA aan de 

werknemer toe: 

Geactiveerde werkloosheidsuitkering 

1 



RSZ-vermindering 2 Geactiveerde 

werkloosheidsuitkering 1 









2 


3 

110

Voordelen 

- 

U komt in aanmerking voor een vermindering van de werkgeversbijdragen voor de SZ. 

U kunt aanspraak maken op één van de volgende 4 types vermindering. Dit is afhankelijk van de precieze 

voorwaarden die de werknemer vervult (zie de tabel onder ‘Voorwaarden’). 

SZ-vermindering: De vermindering bedraagt per kwartaal: 

1 1.000 EUR van kwartaal 1 tot 5 


3 

4 

1.000 EUR van kwartaal 1 tot 9 

400 EUR van kwartaal 10 tot 13 



Opgelet: de RSZ kent u het bedrag van de vermindering toe indien de werknemer gedurende een volledig 

kwartaal voltijds werkt. Werkt hij niet gedurende een volledig kwartaal en/of werkt hij slechts deeltijds, dan 

zal de RSZ of RSZ-PPO deze bedragen proportioneren. 

De vermindering kan evenwel nooit meer bedragen dan de bijdrage die u verschuldigd bent. 

- 

De werknemer krijgt in bepaalde gevallen een geactiveerde werkloosheidsuitkering, werkuitkering genaamd. 

Hij kan aanspraak maken op één van de volgende 3 types werkuitkering. Dit is afhankelijk van de precieze 

voorwaarden die hij vervult (zie de tabel onder ‘Voorwaarden’). 

Werkuitkering: De werkuitkering bedraagt per maand: 

1 500 EUR van kalendermaand 1 tot 16 



Opgelet: de RVA kent de werknemer het bedrag van € 500 toe indien hij voltijds werkt. Werkt hij niet 

voltijds, dan wordt 500 vermenigvuldigd met de contractuele tewerkstellingsbreuk. 

Het bedrag van de werkuitkering kan voor een bepaalde kalendermaand evenwel nooit het bedrag van het 

verschuldigde nettoloon overschrijden. 

U kan de werkuitkering in mindering brengen van het te betalen nettoloon. 

Diversen 

Deze maatregel mag niet gecombineerd worden met: 

Inzake vermindering van werkgeversbijdragen voor de SZ: niet cumuleerbaar met de bijdrageverminderingen 

toegekend in het kader van: 

- tewerkstelling voor jongeren (< 30 jaar); 

- aanwerving van de eerste drie werknemers - vermindering RSZ werkgeversbijdragen; 

- collectieve arbeidsduurvermindering en vierdagenweek - vermindering RSZ werkgeversbijdragen; 

- herstructureringen; 

- de indienstneming van langdurig werkzoekenden: Doorstromingsprogramma's (DSP), Sociale 

inschakelingseconomie (SINE); 

- elke andere bijdragevermindering voor bepaalde werknemersdoelgroepen. 

111

Inzake geactiveerde werkloosheidsuitkeringen: niet cumuleerbaar met andere activeringsmaatregelen, meer 

bepaald: 

- Doorstromingsprogramma's (DSP); 

- Sociale inschakelingseconomie (SINE); 

- ACTIVA START (activering van werkloosheidsuitkeringen in het kader van startbanen). 

Doorgaans wordt deze maatregel gecombineerd met: 

- de structurele vermindering van de RSZ werkgeversbijdragen; 

- dienstencheques (= betaalmiddel voor hulp van huishoudelijke aard). 


De aanvraagprocedure verloopt via de werkgever: 

1. De werknemer moet in het bezit zijn van een werkkaart 

Bezit de werknemer geen werkkaart, dan kan hij, alleen of samen met u, een kaart aanvragen bij het 

werkloosheidsbureau (WB) van de RVA bevoegd voor zijn hoofdverblijfplaats. Dit moet gebeuren ten laatste 

30 dagen na de dag van de indienstneming. U gebruikt daarvoor het formulier C63 werkkaart. U kan het 

formulier C63 werkkaart bij het WB krijgen. U kan het ook downloaden van de site van de RVA. 

Opgelet: in geval van laattijdige aanvraag zullen de voordelen wel worden toegekend, maar voor een 

verminderde periode. 

De periode wordt namelijk verminderd met een periode: 

- die aanvangt op de dag van indienstneming; 

- en die eindigt op de laatste dag van het kwartaal waarin de laattijdige aanvraag van de kaart gesitueerd 

is. 

2. Uw RSZ-kwartaalaangifte 

Opent de werkkaart enkel het recht op SZ-bijdrageverminderingen, dan vermeldt u deze op uw RSZkwartaalaangifte. 

U hoeft de werkkaart niet over te maken aan de RSZ/RSZ-PPO. De RVA maakt de 

gegevens zelf over aan deze instellingen. 

Opent de werkkaart bovendien het recht op een werkuitkering: zie punt 3 en volgende. 

3. U sluit een arbeidsovereenkomst met de werknemer 

Indien de werknemer een werkuitkering kan ontvangen, moet de arbeidsovereenkomst een aantal verplichte 

vermeldingen bevatten, meer bepaald: 

- dat een werkkaart is gegeven waaruit blijkt dat de werknemer in aanmerking komt voor de werkuitkering 

en voor welke periode; 

- dat u het maandelijks te betalen loon verkrijgt door de werkuitkering in mindering te brengen van het 

nettoloon voor de beschouwde maand. 

In de praktijk kan u hiervoor het formulier ‘bijlage arbeidsovereenkomst ACTIVA’ gebruiken. U kan dit 

formulier bij het WB krijgen. U kan het ook downloaden van de site van de RVA: www.rva.be. 

4. De werknemer dient een uitkeringsaanvraag in 

De werknemer moet de werkuitkering vragen door deze arbeidsovereenkomst én de bijlage 

arbeidsovereenkomst ACTIVA in te dienen. Hij maakt deze stukken over aan zijn uitbetalingsinstelling (UI) 

(vakbond of Hulpkas voor Werkloosheidsuitkeringen - HVW). Deze dient die stukken in bij het WB. 

Zijn aanvraag moet uiterlijk de laatste dag van de vierde maand volgend op de maand waarin de 

indienstneming gesitueerd is, toekomen op dit WB. 

Opgelet: in geval van laattijdige aanvraag zal de RVA de werkuitkering slechts toekennen voor een 

verminderde periode. De periode wordt namelijk verminderd met een periode: 


- en die eindigt op de laatste dag van de maand vóór die waarin de laattijdige aanvraag van de uitkering 

gesitueerd is. 

Was de werkkaart eveneens laattijdig aangevraagd, dan kan dit een nog latere datum zijn (zie punt 1). 

Het WB zal u dan verwittigen of de werknemer al dan niet gerechtigd is op de werkuitkering. Is dit het geval, 

dan kan u deze uitkering in mindering brengen van het te betalen nettoloon. 

112

5. Het loon en de werkuitkering worden maandelijks betaald 

Heeft het WB u verwittigd dat hij een werkuitkering zal toekennen, dan trekt u het bedrag ervan af van het 

nettoloon voor de bewuste kalendermaand. U betaalt slechts het saldo. 

U geeft de werknemer een ingevuld formulier C78ACTIVA. Deze zal dit indienen bij zijn UI die hem de 

maandelijkse werkuitkering zal uitbetalen. 

U kan een elektronische aangifte verrichten in plaats van een papieren formulier C78ACTIVA in te vullen. U 

bezorgt dan een print van deze aangifte aan de werknemer. Zie het portaal van de sociale zekerheid: 

http://socialsecurity.fgov.be/. 


Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) 


1060 Brussel 

Tel.: 02/509 26 00 

Fax: 02/509 39 64 



Rijksdienst voor Sociale Zekerheid Provinciale en Plaatselijke Overheidsdiensten (RSZ-PPO) 

Jozef II straat 47 

1000 Brussel 

Tel.: 02/239 12 11 

Fax: 02/234 34 34 

E-mail: webmaster@rszppo.fgov.be 

Website: www.rszppo.fgov.be 

113

1.2.5 ACTIVA VOOR 45-PLUSSERS 


Deze maatregel bevordert de herinschakeling van werkzoekende in het normale arbeidscircuit door het 

toekennen van: 


- een geactiveerde werkloosheidsuitkering (werkuitkering genaamd). De werkgever kan deze in mindering 

brengen van het te betalen nettoloon. De Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) betaalt deze 

uitkering aan de werknemer. 

Voorwaarden 

- 


- als u een werkgever van de privésector ben; 

- als u een autonoom overheidsbedrijf, een openbare kredietinstelling, een openbare maatschappij voor 

personenvervoer, een openbaar uitzendbureau, een provincie of gemeente bent, afhangt van een 

gemeente/provincie of een vereniging van gemeenten/provincies bent én u bovendien contractueel 

personeel in dienst neemt; 

- als u een onderwijsinstelling bent én u bovendien contractueel onderhouds-, administratief of 

ondersteunend personeel in dienst neemt. 

- 


INWWZ = ingeschreven als niet werkend werkzoekende 

Als de werknemer minstens 45 jaar is 

En als hij: 

- INWWZ is én 156 dagen INWWZ bewijst 

in de loop van de maand en de 9 voorgaande 


- INWWZ is én 312 dagen INWWZ bewijst 

in de loop van de maand en de 18 

voorgaande kalendermaanden 

Als de werknemer minstens 45 jaar is 


En als hij: 

- 468 dagen INWWZ bewijst in de loop van 

de maand en de 27 voorgaande 



En als hij: 

- 468 dagen INWWZ bewijst in de loop van 

de maand en de 27 voorgaande 




RSZ-vermindering 

1 


2 




2 




2 



Geactiveerde 

werkloosheidsuitkering 

114

Voordelen 

- 

U komt in aanmerking voor een vermindering van de werkgeversbijdragen voor de SZ. 



RSZ-vermindering De vermindering bedraagt per kwartaal: 

1 








- 

De werknemer krijgt in bepaalde gevallen een geactiveerde werkloosheidsuitkering, werkuitkering genaamd. 

Dit is afhankelijk van de precieze voorwaarden die hij vervult (zie de tabel onder ‘Voorwaarden’). 

Werkuitkering: De werkuitkering bedraagt per maand: 

500,00 EUR van kalendermaand 1 tot 30 


voltijds, dan wordt 500 vermenigvuldigd met de contractuele tewerkstellingsbreuk. 




Diversen 




- tewerkstelling voor ouderen (>of= 57 jaar); 




- de indienstneming van langdurig werkzoekenden: Doorstromingsprogramma's (DSP), Sociale 

inschakelingspremie (SINE); 



bepaald: 


- Sociale inschakelingseconomie (SINE). 




115



1. De werknemer moet in het bezit zijn van een werkkaart 



30 dagen na de dag van de indienstneming. U gebruikt daarvoor het formulier C63 werkkaart. U kan het 

formulier C63 werkkaart bij het WB krijgen. U kan het ook downloaden van de website van de RVA: 

www.rva.be. 

Opgelet: in geval van laattijdige aanvraag zullen de voordelen wel worden toegekend, maar voor een 




is. 


Opent de werkkaart enkel het recht op SZ-bijdrageverminderingen, dan vermeldt u deze op uw RSZkwartaalaangifte. 

U hoeft de werkkaart niet over te maken aan de RSZ/RSZ-PPO. De RVA maakt de 


Opent de werkkaart bovendien het recht op een werkuitkering: zie punt 3 en volgende. 








In de praktijk kan u hiervoor het formulier ‘bijlage arbeidsovereenkomst ACTIVA’ gebruiken. U kan dit 

formulier bij het WB krijgen. U kan het ook downloaden van de website van de RVA: www.rva.be. 



arbeidsovereenkomst ACTIVA in te dienen. Hij maakt deze stukken over aan zijn uitbetalingsinstelling (UI) 

(vakbond of Hulpkas voor Werkloosheidsuitkeringen - HVW). Deze dient die stukken in bij het WB. 














U geeft de werknemer een ingevuld formulier C78ACTIVA. Deze zal dit indienen bij zijn UI die hem de 

maandelijkse werkuitkering zal uitbetalen. 

U kan een elektronische aangifte verrichten in plaats van een papieren formulier C78ACTIVA in te vullen. U 

bezorgt dan een print van deze aangifte aan de werknemer. Zie de website van de sociale zekerheid: 

socialsecurity.fgov.be. 

116




1060 Brussel 

Tel.: 02/509 26 00 

Fax: 02/509 39 64 





1000 Brussel 

Tel.: 02/239 12 11 

Fax: 02/234 34 34 



117

1.2.6 DOORSTROMINGSPROGRAMMA’S (DSP) 


Deze maatregel biedt langdurig werklozen de mogelijkheid om beroepservaring op te doen bij openbare 

diensten, vzw's of niet commerciële verenigingen. Op die manier kunnen ze hun positie op de arbeidsmarkt 

verbeteren en eventueel doorstromen naar een reguliere arbeidsovereenkomst. 

Dit gebeurt door het toekennen van: 


- een geactiveerde werkloosheidsuitkering (integratie-uitkeringen genaamd). 

De werkgever kan deze in mindering brengen van het te betalen nettoloon. 

De Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) betaalt deze uitkering aan de werknemer 

Voorwaarden 

- 


- als u een werkgever van de openbare sector bent; 

- als u een VZW of niet-commerciële vereniging bent; 

én u bovendien een doorstromingsprogramma opricht. Dit is een programma dat tegemoet komt aan de 

collectieve maatschappelijke noden waaraan niet of onvoldoende wordt tegemoet gekomen via het reguliere 

arbeidscircuit. De bevoegde minister van tewerkstelling moet zo een programma erkennen. 

118

- 

UVW = uitkeringsgerechtigde volledig werkloze. 

Laaggeschoold = de werknemer is niet in het bezit van een diploma of getuigschrift van het hoger secundair 

onderwijs. 

Wachtuitkeringen = uitkeringen als UVW die de werknemer ontvangt als schoolverlater (op basis van 

bepaalde studies). 

Werkloosheidsuitkeringen = uitkeringen als UVW die de werknemer ontvangt na voldoende gewerkt te 

hebben. 

ALS de werknemer minder dan 25 jaar is 

En ALS hij laaggeschoold is 

En ALS hij UVW is 

En ALS hij: 

DAN kent de RSZ of RSZ- 

PPO u toe: 

- sedert minstens 9 maanden uitkeringen als UVW geniet RSZ-vermindering 1 

ALS de werknemer minder dan 25 jaar is 

En ALS hij NIET laaggeschoold is 


En ALS hij: 

- sedert minstens 12 maanden wachtuitkeringen als UVW 

geniet 

- sedert minstens 24 maanden werkloosheidsuitkeringen als 

UVW geniet 

ALS de werknemer minstens 25 jaar, maar minder dan 45 jaar is 


En ALS hij: 


geniet 


UVW geniet 

ALS de werknemer minstens 45 jaar is 


En ALS hij: 


geniet 


UVW geniet 

Deze werknemers krijgen bovendien een geactiveerde werkloosheidsuitkering. 


PPO u toe: 




PPO u toe: 




PPO u toe: 



119

Gemeente met verhoogde werkloosheid = een gemeente waar de werkloosheidsgraad minstens 20% hoger 

ligt dan het gemiddelde van het Gewest. De werknemer moet er wonen op het ogenblik van zijn 

indiensttreding. U vindt een lijst van deze gemeenten op de website van de RVA. Klik op Tewerkstelling -> 

Doorstromingsprogramma's -> Reglementering -> Infobladen werkgevers. 

PWA-vrijstelling = vrijstelling die een werknemer krijgt indien hij 180 uren prestaties in een Plaatselijk 

werkgelegenheidsagentschap (PWA) bewijst. Deze prestaties moeten liggen in een periode van 6 

kalendermaanden vóór de maand waarin hij de vrijstelling vraagt. De RVA kent de vrijstelling toe voor een 

hernieuwbare periode van 6 kalendermaanden 

ALS de werknemer woont in een gemeente met verhoogde werkloosheid 

En ALS het uurrooster van zijn arbeidsovereenkomst: DAN kent de RVA aan de werknemer toe: 

>= 4/5 van een voltijds uurrooster bedraagt Geactiveerde werkloosheidsuitkering 1 

>= 1/2én < 4/5 van een voltijds uurrooster bedraagt Geactiveerde werkloosheidsuitkering 2 

< 1/2 van een voltijds uurrooster bedraagt Niets 

ALS de werknemer NIET woont in een gemeente met verhoogde werkloosheid 

Voordelen 

- 

En ALS hij een PWA-vrijstelling heeft 





En ALS hij GEEN PWA-vrijstelling heeft 





U krijgt een vermindering van de werkgeversbijdragen voor de SZ. 



RSZ-vermindering: De vermindering bedraagt per kwartaal: 

1 




3 







120


- 

De werknemer krijgt in bepaalde gevallen een geactiveerde werkloosheidsuitkering, integratie-uitkering 

genaamd. 


Integratie-uitkering De integratie-uitkering bedraagt per maand: 

1 545,37 EUR van maand 1 tot 36 






Het bedrag van de integratie-uitkering kan voor een bepaalde kalendermaand nooit het bedrag van het 


U kan de integratie-uitkering in mindering brengen van het te betalen nettoloon. 

Opgelet: de periode van 24 of 36 maanden is een ‘krediet’ dat de RVA slechts één keer toekent gedurende de 

ganse beroepsloopbaan. Is dit krediet uitgeput, dan kent de RVA de integratie-uitkering dus niet meer toe. 

Diversen 




- tewerkstelling voor ouderen(>of= 57 jaar); 





- de indienstneming van langdurig werkzoekenden: Sociale inschakelingseconomie (SINE), ACTIVA 

voor min-45-jarigen, ACTIVA voor 45-plussers; 



bepaald: 

- ACTIVA voor min-45-jarigen, ACTIVA voor 45-plussers; 

- ACTIVA START (activering van werkloosheidsuitkeringen in het kader van startbanen); 





121



1. U vraagt een erkenning van uw project 

U kunt slechts doorstromingsprogramma's opstarten indien deze kaderen in een project. De bevoegde 

minister van tewerkstelling moet deze erkennen. 

2. De werknemer moet in het bezit zijn van een attest C63.3DSP 

Bezit de werknemer geen attest C63.3DSP, dan kan hij dit attest aanvragen bij het werkloosheidsbureau 

(WB) van de RVA bevoegd voor zijn hoofdverblijfplaats. Hij gebruikt daarvoor hetzelfde formulier 

C63.3DSP. U kan het formulier C63.3DSP bij het WB krijgen. U kan het ook downloaden van de site van de 

RVA . 


In de praktijk kan u hiervoor het formulier C201.3 gebruiken. U kan dit formulier bij het WB krijgen. U kan 

het ook downloaden van de site van de RVA. 


Het attest C63.3DSP opent het recht op SZ-bijdrageverminderingen. U vermeldt deze op uw RSZkwartaalaangifte. 

U hoeft het attest C63.3DSP niet over te maken aan de RSZ/RSZ-PPO. De RVA maakt de 



De werknemer moet de integratie-uitkering vragen door deze arbeidsovereenkomst C201.3 in te dienen. Hij 

voegt tevens een kopie van de beslissing toe waarbij het project is goedgekeurd (zie punt 1). Hij maakt deze 

stukken over aan zijn uitbetalingsinstelling (UI) (vakbond of Hulpkas voor Werkloosheidsuitkeringen - 

HVW). Deze dient die stukken in bij het WB. 

Zijn aanvraag moet uiterlijk de laatste dag van de arbeidsovereenkomst, toekomen op dit WB. 

Het WB zal u dan verwittigen of de werknemer al dan niet gerechtigd is op de integratie-uitkering. Is dit het 

geval, dan kan u deze uitkering in mindering brengen van het te betalen nettoloon. 

6. Het loon en de integratie-uitkering worden maandelijks betaald 

Heeft het WB u verwittigd dat hij een integratie-uitkering zal toekennen, dan trekt u het bedrag ervan af van 

het nettoloon voor de bewuste kalendermaand. U betaalt slechts het saldo. 

U geeft de werknemer een ingevuld formulier C78.3. Deze zal dit indienen bij zijn UI die hem de 

maandelijkse integratie-uitkering zal uitbetalen. 

U kan een elektronische aangifte verrichten in plaats van een papieren formulier C78.3 in te vullen. U 

bezorgt dan een print van deze aangifte aan de werknemer. Zie de website van de Sociale Zekerheid. 




1060 Brussel 

Tel.: 02/509 26 00 

Fax: 02/509 39 64 





1000 Brussel 

Tel.: 02/239 12 11 

Fax: 02/234 34 34 



122

1.2.7 SOCIALE INSCHAKELINGSECONOMIE (SINE) 


Werklozen, die moeilijk te plaatsen zijn, tracht men herin te schakelen via de zogenaamde sociale 

inschakelingseconomie. Men stimuleert dit door: 

- de RSZ-bijdragen van de werkgevers voor die werknemers te verminderen; 

- een gedeelte van het nettoloon terug te betalen aan de werkgever. De RVA betaalt immers de 

werkloosheidsvergoeding van de werknemer terug aan de werkgever. Dit onder de vorm van een premie 

(de zogenaamde inschakelingsuitkering). 

Voorwaarden 

- 


- als u een sociale werkplaats bent; 

- als u een beschutte werkplaats bent; 

- als u een inschakelingsbedrijf bent (de minister van Werk en de minister van Sociale Economie erkennen 

deze bedrijven); 

- als u een vennootschap met een sociaal oogmerk bent; 

- als u een sociaal verhuurkantoor bent (Vlaams Gewest); 

- als u een sociale huisvestingsmaatschappij bent (Vlaams Gewest); 

- als u een agentschap voor sociale huisvesting bent (Waals Gewest); 

- als u een openbare huisvestingsmaatschappij bent (Waals Gewest); 

- als u een sociaal verhuurkantoor bent (Brussels Hoofdstedelijk Gewest); 

- als u een openbare vastgoedmaatschappij bent (Brussels Hoofdstedelijk Gewest); 

- als u een OCMW bent die erkende sociale-inschakelingsinitiatieven of projecten organiseert; 

- als u een plaatselijk werkgelegenheidsagentschap bent; 

- als u een werkgever bent die plaatselijke initiatieven voor de ontwikkeling van de werkgelegenheid 

inricht (erkend door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest); 

- als u een werkgever bent die nabijheidsdiensten organiseert (erkend door het Vlaams Gewest); 

- als u een werkgever bent die initiatieven tot ontwikkeling van de werkgelegenheid in de sector van de 

buurtdiensten met een maatschappelijk doel organiseert (Waals Gewest); 

- als u een werkgever bent die lokale diensteneconomie-initiatieven organiseert (Vlaams Gewest); 

- als u een werkgever bent die een bedrijf voor vorming door arbeid organiseert (Waals Gewest); 

- als u een werkgever bent die een atelier voor opleiding door tewerkstelling organiseert (Franse 

Gemeenschapscommissie in Brussel-Hoofdstad). 

U moet in het bezit zijn van een attest waaruit blijkt dat u een SINE-werkgever bent. Zie 

‘Aanvraagprocedure’. 

123

- 


Laaggeschoold = de werknemer is niet in het bezit van een diploma of getuigschrift van het hoger secundair 

onderwijs 

ALS de werknemer minder 45 jaar is 



En ALS hij: 

- 312 dagen UVW bewijst in de loop 

van de maand en de 18 voorgaande 





ALS de werknemer minstens 45 jaar is 

Voordelen 

- 



En ALS hij: 




DAN kent de RSZ 

of RSZ-PPO u toe: 

DAN kent de RVA aan de 


RSZ-vermindering 1 Geactiveerde 

werkloosheidsuitkering 1 


DAN kent de RSZ 

of RSZ-PPO u toe: 



2 

DAN kent de RVA aan de 



3 

U krijgt een vermindering van de werkgeversbijdragen voor de SZ. 



RSZ-vermindering: De vermindering bedraagt per kwartaal: 



3 1.000 EUR gedurende een onbeperkte periode 





Inzake RSZ-vermindering 1 en 2: de RSZ of RSZ-PPO kan deze na afloop van het aantal toegekende 

kwartalen verlengen met een hernieuwbare periode van maximaal 10 (1) of 20 (2) kwartalen. Zie 

‘Aanvraagprocedure’. 

124

- 

De werknemer krijgt in bepaalde gevallen een geactiveerde werkloosheidsuitkering, 

herinschakelingsuitkering genaamd. 


Herinschakelingsuitkering: De herinschakelingsuitkering bedraagt per maand: 

1 500 EUR van kwartaal 1 tot 11 

2 500 EUR van kwartaal 1 tot 21 

3 500 EUR gedurende een onbeperkte periode 


voltijds, dan wordt 500 vermenigvuldigd met de contractuele tewerkstellingsbreuk en vervolgens met 1,5. 

Het resultaat kan € 500 niet overschrijden. 

Het bedrag van de herinschakelingsuitkering kan voor een bepaalde kalendermaand evenwel nooit het bedrag 

van het verschuldigde nettoloon overschrijden. 

U kan de herinschakelingsuitkering in mindering brengen van het te betalen nettoloon. 

Inzake herinschakelingsperiode 1 en 2: de RVA kan deze na afloop van het aantal toegekende kwartalen 

verlengen met een hernieuwbare periode van maximaal 10 (1) of 20 (2) kwartalen. Zie ‘Aanvraagprocedure’. 



1. U vraagt een attest aan 

U moet voorafgaandelijk een attest vragen en krijgen. Daaruit moet blijken dat u wel degelijk onder het 

toepassingsgebied van SINE valt. 

Dit attest wordt afgeleverd binnen een termijn van 45 dagen door de directeur-generaal van de Algemene 

Directie Werkgelegenheid en Arbeidsmarkt van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid - Ernest 

Blerotstraat 1, 1070 Brussel - Tel. : 02 233 47 24. 

U maakt een kopie van dit attest over aan de werknemer die het bij zijn aanvraag om 

herinschakelingsuitkering voegt (zie punt 5). 

2. De werknemer moet in het bezit zijn van een attest C63 SINE 

Bezit de werknemer geen attest C63 SINE, dan kan hij, alleen of samen met u, dit attest aanvragen bij het 

werkloosheidsbureau (WB) van de RVA bevoegd voor zijn hoofdverblijfplaats. U gebruikt daarvoor 

hetzelfde formulier C63 SINE. U kan het formulier C63 SINE bij het WB krijgen. U kan het ook downloaden 

van de site van de RVA. 


De arbeidsovereenkomst moet een aantal verplichte vermeldingen bevatten, meer bepaald: 

- dat een attest C63 SINE is gegeven waaruit blijkt dat de werknemer in aanmerking komt voor de 

herinschakelingsuitkering en voor welke periode; 

- dat u het maandelijks te betalen loon verkrijgt door de herinschakelingsuitkering in mindering te brengen 

van het nettoloon voor de beschouwde maand. 

In de praktijk kan u hiervoor het formulier ‘bijlage arbeidsovereenkomst SINE’ gebruiken. U kan dit 

formulier bij het WB krijgen. U kan het ook downloaden van de site van de RVA. 


Het attest C63 SINE opent het recht op SZ-bijdrageverminderingen. U vermeldt deze op uw RSZkwartaalaangifte. 

U hoeft het attest C63 SINE niet over te maken aan de RSZ/RSZ-PPO. De RVA maakt de 


125


De werknemer moet de herinschakelingsuitkering vragen door deze arbeidsovereenkomst én de bijlage 

arbeidsovereenkomst SINE in te dienen. Hij voegt tevens een kopie van het attest toe waaruit blijkt dat u een 

SINE-werkgever bent (zie punt 1). Hij maakt deze stukken over aan zijn uitbetalingsinstelling (UI) (vakbond 

of Hulpkas voor Werkloosheidsuitkeringen - HVW). Deze dient die stukken in bij het WB. 



Opgelet: in geval van laattijdige aanvraag zal de RVA de herinschakelingsuitkering slechts toekennen voor 

een verminderde periode. De periode wordt namelijk verminderd met een periode: 




Het WB zal u dan verwittigen of de werknemer al dan niet gerechtigd is op de herinschakelingsuitkering. Is 

dit het geval, dan kan u deze uitkering in mindering brengen van het te betalen nettoloon. 

6. Het loon en de herinschakelingsuitkering worden maandelijks betaald 

Heeft het WB u verwittigd dat hij een herinschakelingsuitkering zal toekennen, dan trekt u het bedrag ervan 

af van het nettoloon voor de bewuste kalendermaand. U betaalt slechts het saldo. 

U geeft de werknemer een ingevuld formulier C78SINE. Deze zal dit indienen bij zijn UI die hem de 

maandelijkse herinschakelingsuitkering zal uitbetalen. 

U kan een elektronische aangifte verrichten in plaats van een papieren formulier C78SINE in te vullen. U 

bezorgt dan een print van deze aangifte aan de werknemer. Zie de website van de Sociale zekerheid. 

7. Het voordeel loopt af; u vraagt een verlenging 

Voor de werknemer van minder dan 45 jaar, zijn de voordelen beperkt tot 11 of 21 kwartalen (zie 

‘Voordelen’). 

Wenst u deze periode te laten verlengen, contacteer dan de bemiddelingsdienst (VDAB in Vlaanderen of 

BGDA in Brussel). Deze dienst zal nagaan of de werknemer kan ingeschakeld worden in de reguliere 

arbeidsmarkt (= buiten het ‘SINE-circuit’). 

Is dit het geval, dan worden de voordelen niet verlengd. 

Is dit niet het geval, dan zal deze dienst de RVA contacteren en meedelen dat de voordelen (SZbijdrageverminderingen 

en herinschakelingsuitkeringen) kunnen worden verlengd gedurende een periode die 

de bemiddelingsdienst vastlegt (maximaal 10 of 20 kwartalen en telkens hernieuwbaar). 

De RVA doet dan het nodige en zal u een schrijven overmaken waarin hij meedeelt dat de voordelen verder 

worden toegekend en gedurende welke periode. U volgt dan verder de procedure beschreven in punt 6. 

Diversen 




- tewerkstelling voor ouderen (>of= 57 jaar); 





- de indienstneming van langdurig werkzoekenden: Doorstromingsprogramma's (DSP), ACTIVA voor 

min-45-jarigen, ACTIVA voor 45-plussers; 



bepaald: 


- ACTIVA START (activering van werkloosheidsuitkeringen in het kader van startbanen); 

- Doorstromingsprogramma's (DSP). 

126







1060 Brussel 

Tel.: 02/509 26 00 

Fax: 02/509 39 64 





1000 Brussel 

Tel.: 02/239 12 11 

Fax: 02/234 34 34 



127

1.2.8 JONG LAAGGESCHOOLDE WERKNEMERS 


Deze maatregel beoogt laaggeschoolde jonge werknemers (19 tot 26 jaar). Wie hen in dienst neemt, krijgt 

een vermindering van de werkgeversbijdragen. 

Begunstigden 

- 

Het blijft gelijk of u een werkgever bent uit de privésector of uit de openbare sector. Als u voldoet aan de 

startbaanverplichting komt u in aanmerking. 

De startbaanverplichting is de verplichting die werkgevers hebben om een bepaald aantal jongeren in dienst 

te hebben. Meer informatie vindt u op de portaalsite van de sociale zekerheid. Kleinere werkgevers zijn 

vrijgesteld van deze verplichting. 

- 

U kan deze vermindering krijgen voor laaggeschoolde jongeren tot 26 jaar die u in dienst neemt met een 

startbaanovereenkomst. 

Onder startbaanovereenkomst moet worden verstaan elke overeenkomst zoals hieronder opgedeeld in 

verschillende types, gesloten met een jongere die op de datum van indiensttreding een geldige startbaankaart 

heeft (in het geval hij in de loop van het kalenderjaar 19 jaar wordt of ouder): 

- een minstens halftijdse arbeidsovereenkomst; 

- een combinatie van een deeltijdse arbeidsovereenkomst (minstens halftijds) en een door de jongere 

gevolgde opleiding, met ingang van de dag waarop de jongere begint met de uitvoering van de 

arbeidsovereenkomst; 

- een industriële leerovereenkomst, een leerovereenkomst middenstandsopleiding, een stageovereenkomst 

opleiding tot ondernemingshoofd, een overeenkomst socioprofessionele inschakeling en elke andere 

vorm van opleidings- of inschakelingsovereenkomst door de Koning bepaald. 

Zolang de werkgever de jongere ononderbroken verder in dienst houdt onder één van de drie vermelde types 

van overeenkomsten, blijft dit beschouwd als een tewerkstelling in het kader van een startbaanovereenkomst 

tot de laatste dag van het kwartaal waarin de jongere de leeftijd van 26 jaar bereikt. 

De jongere, bij wie de uitvoering van de startbaanovereenkomst aanvangt vóór 1 januari van het jaar waarin 

hij 19 wordt, moet niet voldoen aan de voorwaarde dat hij ingeschreven moet zijn als werkzoekende. 

Voordelen 

- 

De werkgeversbijdragen die u aan de RSZ moet betalen, verminderen met € 1.000, respectievelijk € 400 per 

kwartaal. 

Het aantal kwartalen dat u dit voordeel krijgt varieert volgens de situatie. 

1. U neemt een laaggeschoolde jongere aan. 

2. U neemt een erg laaggeschoolde jongere aan. 

3. U neemt een laaggeschoolde jongere van buitenlandse afkomst aan. 

4. U neemt een laaggeschoolde gehandicapte aan. 

In het geval van 1. : 

U hebt recht op een vermindering van € 1.000 voor het kwartaal van indienstneming en de 7 daarop volgende 

kwartalen. Nadien hebt u recht op een vermindering van € 400 tot en met het kwartaal dat de jongere 26 jaar 

wordt. 

128

In het geval van 2, 3 of 4. : 

U hebt recht op een vermindering van € 1.000 voor het kwartaal van indienstneming en de 15 daarop 

volgende kwartalen. Nadien hebt u recht op een vermindering van € 400 tot en met het kwartaal dat de 

jongere 26 jaar wordt. 

De startbaankaart attesteert of een jongere laaggeschoold is, erg laaggeschoold, van buitenlandse afkomst 

en/of gehandicapt. De startbaankaart is een kaart uitgereikt door het werkloosheidsbureau van de RVA van 

de woonplaats van de jongere, die attesteert dat de jongere jonger is dan 26 jaar, op datum van aanvraag 

ingeschreven is als werkzoekende, laaggeschoold of erg laaggeschoold is en eventueel van buitenlandse 

afkomst is of gehandicapt. 



Opgelet: het bedrag van € 1.000, respectievelijk € 400, wordt u slechts toegekend indien de werknemer 



vermindering kunt u nalezen op de website van de sociale zekerheid. 

Diversen 



Doorgaans wordt deze maatregel gecombineerd met de: 

- structurele vermindering van de RSZ werkgeversbijdragen; 

- werknemers ouder 18 en jonger dan 30 jaar – vermindering RSZ werkgeversbijdragen. 






- 

Indien de jongere in de loop van het kalenderjaar van indiensttreding 19 jaar wordt of ouder en geen geldige 

startbaankaart bezit, kan u de kaart aanvragen bij de RVA. Uw aanvraag zal enkel geldig zijn indien hij voor 

iedere werkzoekende afzonderlijk gebeurt. Hij wordt slechts aanvaard als op die aanvraag uw naam, deze van 

de jongere, zijn domicilie, zijn INSZ-nummer en de datum van zijn indienstneming, vermeld zijn. 

De aanvraag van een startbaankaart moet ten laatste gebeuren op de 30ste dag volgend op de dag van de 

indienstneming. Elke aanvraag die later toekomt maakt dat de startbaanovereenkomst pas geldig is vanaf de 

1ste dag van het kwartaal dat volgt op het kwartaal waarin de aanvraag gebeurde. 

Als de jongere in de loop van het kalenderjaar van indiensttreding de leeftijd van 19 jaar niet bereikt, moet hij 

geen startbaankaart voorleggen. U moet zelf deze kaart aanvragen als u de startbaanovereenkomst wil laten 

doorlopen (onder andere in het kader van de doelgroepvermindering laaggeschoolde jongere). Dat moet 

gebeuren ten laatste op 31 januari van het jaar waarin de jongere 19 wordt. U doet de aanvraag bij het 

bevoegde werkloosheidsbureau en vermeldt: 

- uw identiteit; 

- de identiteit van de werknemer; 

- de woonplaats van de werknemer; 

- het INSZ-nummer van de werknemer; 

- de datum van indienstneming. 

U voegt ook een kopie bij van de startbaanovereenkomst. 

Indien u voor de vermindering in aanmerking komt, mag u ze toepassen op de RSZ-aangifte. 

129

- 

Indien de jongere in de loop van het kalenderjaar van indiensttreding 19 jaar wordt of ouder, moet hij op het 

moment van de indienstneming een geldige startbaankaart kunnen voorleggen. Hij kan die krijgen op het 

werkloosheidsbureau van de RVA van zijn woonplaats. Zo toont hij aan dat hij aan de voorwaarden voldoet. 

De aanvraag van de startbaankaart is onontvankelijk wanneer de aanvraag gebeurt op een ogenblik waarop de 

jongere nog studies met een volledig leerplan volgt in het dagonderwijs. 




1060 Brussel 

Tel.: 02/509 26 00 

Fax: 02/509 39 64 



130

1.2.9 WERKNEMERS JONGER DAN 19 JAAR 


De maatregel beoogt werknemers jonger dan 19 jaar. Wie deze werknemers tewerkstelt, krijgt een 

vermindering van de werkgeversbijdragen. 

Voorwaarden 

- 

Het blijft gelijk of u een werkgever bent uit de privésector of uit de openbare sector. Als u voldoet aan de 

startbaanverplichting komt u in aanmerking. 

- 

Deze vermindering geldt voor jongeren die gedurende het kalenderjaar nog geen 19 jaar of ouder zijn. 

Voordelen 

- 

Deze jongeren openen het recht op een bijdragevermindering van € 1.000 per kwartaal. 



Opgelet: het bedrag van € 1.000, wordt u slechts toegekend indien de jongere gedurende een volledig 

kwartaal voltijds werkt. Werkt hij niet gedurende een volledig kwartaal of werkt hij slechts deeltijds, dan 

wordt het bedrag proportioneel verminderd. De precieze berekeningsregels van deze vermindering kunt u 

nalezen op de portaalsite van de sociale zekerheid. 

- 

Er zijn enkel voordelen voor de werkgever. 

Diversen 


- een andere specifieke maatregel waarbij een vermindering van de RSZ werkgeversbijdragen wordt 

toegestaan. 


De aanvraagprocedure verloopt via de werkgever. Er zijn geen speciale formaliteiten. Indien uw werknemer 

voor de vermindering in aanmerking komt, mag u ze toepassen op de RSZ-aangifte. 




1060 Brussel 

Tel.: 02/509 26 00 

Fax: 02/509 39 64 



131

1.2.10 WERKNEMERS OUDER DAN 18 EN JONGER DAN 30 JAAR 


De maatregel beoogt jongeren van 19 tot 30 jaar. Wie hen tewerkstelt kan een vermindering krijgen van de 


Voorwaarden 

- 

U moet voldoen aan de startbaanverplichting. U mag niet behoren tot de openbare sector of vallen onder het 

toepassingsgebied van de sociale maribel. 

- 

Deze vermindering geldt voor jongeren die op 1 januari van het lopende jaar minstens 19 jaar oud zijn én op 

het einde van het kwartaal nog geen 30 zijn. Hun refertekwartaalloon moet lager zijn dan € 5.870,71 ( = 

bovenste loongrens van de lagelonencomponent van de structurele vermindering). 

Het refertekwartaalloon is het kwartaallloon dat de werknemer zou krijgen wanneer hij gedurend een volledig 

kwartaal voltijds zou werken. 

Voordelen 

- 

Deze jongeren openen het recht op een bijdragevermindering van maximaal € 300 per kwartaal. Het bedrag 

vermindert geleidelijk met oplopende leeftijd van de jongere. 



Opgelet: het bedrag van € 300, wordt u slechts toegekend indien de werknemer gedurende een volledig 

kwartaal voltijds werkt. Werkt hij niet gedurende een volledig kwartaal of werkt hij slechts deeltijds, dan 

wordt het bedrag proportioneel verminderd. De precieze berekeningsregels van deze vermindering kunt u 


- 

Er zijn enkel voordelen voor de werkgever. 

Diversen 






- jonge laaggeschoolde werknemers - vermindering RSZ werkgeversbijdragen. 


De aanvraagprocedure verloopt via de werkgever. Er zijn geen speciale formaliteiten. Indien uw werknemer 

voor de vermindering in aanmerking komt, mag u ze toepassen op de RSZ-aangifte. 

132




1060 Brussel 

Tel.: 02/509 26 00 

Fax: 02/509 39 64 



133

1.2.11 AANWERVING VAN EEN ONTSLAGEN WERKNEMER DOOR HERSTRUCTURERING 


De maatregel beoogt werknemers die ontslagen werden ingevolge een herstructurering. Een werkgever die zo 

een werknemer aanwerft komt in aanmerking voor een vermindering van de RSZ werkgeversbijdragen. 

Tevens kan de werknemer een vermindering van de werknemersbijdragen krijgen. 

Voorwaarden 

- 

Er zijn geen bijzondere voorwaarden waaraan u moet voldoen. Het mag echter niet gaan om de onderneming 

in herstructurering die de werknemer ontsloeg, of om een onderneming die behoort tot dezelfde technische 

bedrijfseenheid. 

- 

De werknemer die u aanwerft moet ontslagen zijn ingevolge een herstructurering, en in het bezit zijn van een 

‘verminderingskaart herstructureringen’. 

Ter info: De Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) reikt spontaan een 'verminderingskaart 

herstructureringen' uit aan werknemers die ontslagen werden in het kader van een herstructurering en die 

werden ingeschreven bij de tewerkstellingscel. Als zo een werkloze een arbeidsovereenkomst afsluit met een 

werkgever dan kan hij een werknemersbijdragevermindering krijgen, hetgeen een reële verhoging van het 

nettoloon als gevolg heeft. Deze vermindering is geldig tijdens het kwartaal waarin hij voor het eerst in dienst 

treedt evenals voor de twee kwartalen die daarop volgen. 

De werknemer heeft recht op deze werknemersbijdragevermindering als zijn refertemaandloon volgende 

loongrenzen niet overstijgt: 

- indien de werknemer op moment van indiensttreding jonger is dan 30 jaar: € 1.956,90; 

- indien de werknemer op het moment van indiensttreding minstens 30 jaar is: € 4.000. 

De werknemer opent het recht op de werkgeversbijdragevermindering als zijn refertekwartaalloon volgende 

loonsgrenzen niet overstijgt: 

- indien de werknemer op moment van indiensttreding jonger is dan 30 jaar: € 5.870,71; 

- indien de werknemer op het moment van indiensttreding minstens 30 jaar is: € 12.000. 

Voor de vermindering van de werknemersbijdragen moet het gaan om werknemers die een 

werknemersbijdrage van 13,07% verschuldigd zijn. Dat zijn dus alle gewone werknemers uit de privésector, 

en de meeste contractuele werknemers uit de openbare sector. 

Voordelen 

- 

De werkgeversbijdragen die u per kwartaal aan de RSZ moet betalen, verminderen met € 1.000 tijdens het 

kwartaal van indiensttreding en de 4 daaropvolgende kwartalen als de werknemer op de dag van 

indiensttreding jonger is dan 45 jaar, of met € 1.000 tijdens het kwartaal van indiensttreding en de 4 

daaropvolgende kwartalen en vervolgens met € 400 gedurende 16 kwartalen, als de werknemer op de dag van 

indiensttreding 45 jaar is of ouder. 

Voor de telling van het aantal kwartalen wordt als 'kwartaal van indiensttreding' beschouwd, het kwartaal 

waarin de werknemer tijdens de geldigheidsperiode van de verminderingskaart voor het eerst bij u wordt 

tewerkgesteld. 


134



Opgelet: het bedrag van € 1.000 of € 400 wordt u slechts toegekend indien de werknemer gedurende een 

volledig kwartaal voltijds werkt. Werkt hij niet gedurende een volledig kwartaal of werkt hij slechts deeltijds, 

dan wordt het bedrag proportioneel verminderd. De precieze berekeningsregels van deze vermindering kunt u 


- 

De werknemersbijdragen worden verminderd met € 133,33 per maand voor de indiensttredingen gedurende 

de geldigheidsduur van de ‘verminderingskaart herstructureringen’, en dit voor ten hoogste drie kwartalen. 

Dit bedrag geldt slechts indien de werknemer de volledige maand voltijds werkt. Werkt hij niet gedurende de 

volledige maand of werkt hij slechts deeltijds, dan wordt het bedrag proportioneel verminderd. 

Indien de werknemer tevens in aanmerking komt voor de vermindering van werknemersbijdragen voor 

werknemers met een laag loon, mag u beide samen toepassen. De som van beide kan echter nooit groter zijn 

dan de verschuldigde werknemersbijdragen (13,07% van het brutoloon). 

Diversen 

De vermindering van de werkgeversbijdragen kan niet gecumuleerd worden met een andere specifieke 

maatregel waarbij een vermindering van de RSZ werkgeversbijdragen wordt toegestaan. 

Doorgaans wordt deze maatregel gecombineerd met de structurele vermindering van de RSZ 






De vermindering van de werknemersbijdragen kan gecumuleerd worden met de vermindering van 

werknemersbijdragen voor werknemers met een laag loon. 


- 



- 

De vermindering van de werknemersbijdragen verrekent u op het moment dat u het loon aan uw werknemer 

uitbetaalt. 




1060 Brussel 

Tel.: 02/509 26 00 

Fax: 02/509 39 64 



135

1.3 DE SPECIFIEKE VERMINDERING - WERKBONUS 


Deze maatregel beoogt werknemers met een laag loon door ervoor te zorgen dat zij een hoger nettoloon 

krijgen zonder dat hun brutoloon verhoogt. 

Alleen brutolonen kleiner dan € 2.160,51 per maand komen in aanmerking. Dat bedrag geldt bij volledige 

voltijdse tewerkstelling. Bij deeltijdse of onvolledige tewerkstelling moet het loon omgerekend worden. 

Voorwaarden 

- 

Alle werknemers die een werknemersbijdrage van 13,07% verschuldigd zijn, komen in aanmerking voor 

deze vermindering. Dat zijn dus alle gewone werknemers uit de privésector, en de meeste contractuele 

werknemers uit de openbare sector. 

Statutaire personeelsleden van de openbare sector komen meestal niet in aanmerking. 

Jongeren tijdens de periode die eindigt op 31 december van het kalenderjaar waarin ze 18 jaar, komen 

evenmin in aanmerking. Zij betalen immers weinig of geen werknemersbijdragen. 

Voordelen 

- 

De werkbonus bestaat uit een forfaitair bedrag dat geleidelijk vermindert naarmate het loon hoger is. Hij 

bedraagt € 143 wanneer het maandloon kleiner is dan € 1.335,78. Voor een maandloon van € 1.335,78 tot € 

2.160,51 verkleint hij lineair van € 143 tot € 0. De werkbonus kan nooit meer bedragen dan de verschuldigde 

werknemersbijdragen. Voor brutolonen tot ongeveer € 1.050 per maand betekent de werkbonus dus dat de 

werknemersbijdragen volledig wegvallen. 

Deze bedragen gelden wanneer de werknemer de volledige maand voltijds werkt. Bij onvolledige of 

deeltijdse tewerkstelling worden zij pro rata verminderd. De precieze berekeningsregels van deze 

vermindering kunt u nalezen op de portaalsite van de sociale zekerheid. Op die website kunt u tevens een 

programma downloaden waarmee u deze vermindering kunt berekenen. 

Diversen 

Het gaat hier om een vermindering van de werknemersbijdragen. Deze maatregel is volledig cumuleerbaar 

met de maatregelen die een vermindering van de werkgeversbijdragen toestaan. 



Er zijn geen speciale formaliteiten. Indien de werknemer voor de vermindering in aanmerking komt mag u er 

rekening bij houden bij de vaststelling van het nettoloon, en past u ze toe op de RSZ-aangifte. 




1060 Brussel 

Tel.: 02/509 26 00 

Fax: 02/509 39 64 



136

2. FINANCIELE MAATREGELEN 

2.1 AANMOEDIGINGSPREMIES IN DE PRIVE-SECTOR 


Met ingang van 1 januari 2002 werd het bestaande stelsel van de aanmoedigingspremies bij 

arbeidsduurvermindering of loopbaanonderbreking hervormd en werd de aanmoedigingspremie bij 

opleidingskrediet, zorgkrediet en in ondernemingen in moeilijkheden of in herstructurering ingevoerd (besluit 

van de Vlaamse regering van 1 maart 2002, B.S. van 20 maart 2002). Het nieuwe premiestelsel vormt een 

aanvulling op de nieuwe federale regeling inzake tijdskrediet (CAO nr. 77 van 19 december 2001). Alleen de 

tekst van het besluit van de Vlaamse regering van 1 maart 2002, het wijzigingsbesluit van 20 juni en het 

wijzigingsbesluit van 25 maart 2005 hebben rechtskracht. 

Begunstigden 

De hier beschreven maatregelen zijn van toepassing op de werknemers tewerkgesteld in de privésector in het 

Vlaamse gewest. Voor de werknemers uit de Vlaamse social profit sector (besluit van de Vlaamse regering 

van 3 mei 2002) en de personeelsleden uit de Vlaamse openbare sector en het Nederlandstalig onderwijs 

(besluit van de Vlaamse regering van 22 september 1998) bestaat er een apart stelsel aanmoedigingspremies 

met andere voorwaarden. 

Projecten 

De toekenning van de hierna vermelde aanmoedigingspremies wordt afhankelijk gemaakt van het afsluiten 

van sectorakkoorden (op sectorniveau) of van bedrijfsakkoorden of toetredingsakten (op 

ondernemingsniveau) waarin gestipuleerd moet worden tot welke maatregel(en) de betrokken sector of 

onderneming zal toetreden. 

2.1.1 OPLEIDINGSKREDIET 

Wat 

De werknemer die een tijdskrediet opneemt om een opleiding te volgen. 

Duur 

De werknemer heeft recht op maximum twee jaar opleidingskrediet gedurende zijn volledige 

beroepsloopbaan. Werknemers met een loopbaananciënniteit van minstens 20 jaar krijgen 6 maanden extra 

opleidingskrediet. De aanmoedigingspremie kan voor de volledige periode van de opleiding worden 

toegekend indien het gaat om tweedekansonderwijs of om een opleiding die toegang geeft tot de uitoefening 

van een knelpuntberoep. 

Bedrag 

De aanmoedigingspremie bedraagt maandelijks € 150, 100 of 50 bruto naargelang het gaat om een volledige 

of gedeeltelijke onderbreking van de beroepsloopbaan. De alleenstaande werknemer, al dan niet met kinderen 

ten laste, krijgt maandelijks een extra premie van € 37 bruto. 

2.1.2 ZORGKREDIET 

Wat 

De werknemer die een thematisch verlof (ouderschapsverlof, verlof voor medische bijstand, palliatief verlof) 

opneemt of een tijdskrediet neemt om zorg te verlenen aan een kind ten laste tot en met de leeftijd van 7 jaar 

(of tot en met de leeftijd van 11 jaar voor kinderen die een handicap hebben van minstens 66%), een 

137

vader/moeder ouder dan 70 jaar of een zwaar ziek gezins- of familielid of een persoon die ongeneeslijk ziek 

is, heeft recht op een zorgkrediet. 

Duur 

De werknemer heeft recht op maximum één jaar zorgkrediet gedurende zijn volledige beroepsloopbaan. 

Bedrag 

De aanmoedigingspremie bedraagt maandelijks € 150, 100 of 50 bruto naargelang het gaat om volledige of 

gedeeltelijke onderbreking van de loopbaan. De alleenstaande werknemer, al dan niet met kinderen ten laste, 

krijgt maandelijks een extra premie van € 37 bruto. 

2.1.3 STEUN AAN WERKNEMERS VAN ONDERNEMINGEN IN MOEILIJKHEDEN OF IN 

HERSTRUCTURERING 

Wat 

De werknemer, tewerkgesteld in een onderneming in moeilijkheden of in herstructurering, die zijn 

arbeidsduur vermindert met ten minste 10% van de voltijdse arbeidsregeling en na vermindering nog 

minstens halftijds werkt. De onderneming moet een federaal attest van erkenning als onderneming in 

moeilijkheden of in herstructurering bekomen hebben, ofwel moet de onderneming een herstructureringsplan 

kunnen voorleggen. Deze aanmoedigingspremie mag niet gecumuleerd worden met de 

onderbrekingsuitkering van de RVA. 

Duur 

De werknemer van een onderneming in moeilijkheden of in herstructurering kan de premie maximum twee 

jaar toegekend krijgen gedurende zijn beroepsloopbaan. 

Bedrag 

De aanmoedigingspremie bedraagt maandelijks € 125, 75 of 50 bruto naargelang de arbeidstijd wordt 

verminderd met 50%, 20% of tussen 10 en 20% van de voltijdse arbeidsregeling. 

2.1.4 SUPPLETIEVE REGELING 

Wat 

De werknemer die werkt in een sector of onderneming waar geen sectorakkoord, bedrijfsakkoord of 

toetredingsakte inzake de aanmoedigingspremies is afgesloten, en die ofwel een tijdskrediet opneemt om 

tweedekansonderwijs te volgen of voor de verzorging van een zwaar ziek gezins- of familielid of voor het 

verstrekken van palliatieve zorgen ofwel een thematisch verlof opneemt (ouderschapsverlof, verlof voor 

medische bijstand, palliatief verlof). 

Duur 

Idem als bij opleidingskrediet/zorgkrediet. 

Bedrag 

Idem als bij opleidingskrediet/zorgkrediet. 


De premie kan maximum zes maanden, voorafgaand aan de maand van de aanvraag, met terugwerkende 

kracht worden toegekend. 

Uitbetaling 

De aanmoedigingspremies worden door de administratie maandelijks uitbetaald en zijn bovendien 

geïndexeerd. 

138


Alle toekenningsvoorwaarden worden toegelicht in de infobrochure die samen met het aanvraagformulier te 

verkrijgen zijn bij het: 

Vlaams Subsidieagentschap voor Werk en Sociale Economie 

Cel aanmoedigingspremies 


1030 Brussel 

Tel.: 1700 

E-mail: aanmoedigingspremie@vlaanderen.be 

Website: http://www.werk.be 

139

2.2 INVOEGBEDRIJVEN 


Invoegbedrijven zijn ondernemingen die bereid zijn kansengroepen een duurzame tewerkstelling te 

garanderen met aandacht voor opleiding en begeleiding in een arbeidsomgeving waar maatschappelijk 

verantwoord ondernemen centraal staat. 

Meer en meer blijkt dat ondernemen meer is dan enkel het nastreven van economische doelstellingen. 

Werkgevers gaan de dialoog aan met iedereen die invloed uitoefent of ondervindt van de onderneming 

(stakeholders) om zo tot een goed evenwicht te komen tussen sociale, maatschappelijke, economische en 

ecologische doelstellingen. Dit evenwicht blijkt op lange termijn immers voordelig zowel voor de 

onderneming zelf als voor haar werknemers, de maatschappij en het milieu. 

De Vlaamse regering wil deze ontwikkeling stimuleren door het verlenen van subsidies aan invoegbedrijven. 

Het Vlaamse Gewest ondersteunt de invoegbedrijven met een loonsubsidie voor de tewerkgestelde personen. 

Begunstigden 

!"# $%& $ 

Alle ondernemingen die de vorm van een handelsvennootschap hebben aangenomen, kunnen een aanvraag 

indienen. 

Uitzonderingen: 

a) Ondernemingen binnen de steenkoolsector, de scheepsbouwsector en de vervoersector, vermeld in 

artikel 1 van de verordening (EG) nr.2204/2002 van de Europese Commissie van 12 december 2002 

betreffende de toepassing van de artikelen 87 en 88 van het EG-verdrag op de werkgelegenheidssteun. Het is 

de NACE-code van uw bedrijf die bepaalt of u al dan niet tot één van sectoren behoort. 

b) Ondernemingen die erkend zijn of worden in het kader van de wet van 20 juli 2001 tot bevordering van 

de buurtdiensten en -banen met ander woorden de ondernemingen die werken in het kader van de 

dienstencheques. 

Duur van de erkenning 

De erkenning als invoegbedrijf wordt verleend voor een periode van acht jaar vanaf de indiensttreding van de 

eerste invoegwerknemer 

Erkenningsvoorwaarden 

Om erkend te kunnen worden als invoegbedrijf moet een onderneming voldoen aan de volgende 

voorwaarden: 

a) De plaats van tewerkstelling waar de invoegwerknemers doorlopend en recurrent activiteiten uitvoeren, 

moet gevestigd zijn op het grondgebied van het Vlaamse Gewest. Enkel de activiteiten die goederen 

produceren of diensten verlenen op het grondgebied van het Vlaamse Gewest kunnen het voorwerp zijn van 

de subsidies. 

b) De onderneming moet voldoen aan de criteria inzake financiële rentabiliteit. Als de onderneming 

economisch afhankelijk is van slechts één bedrijf, al dan niet een moederbedrijf, dan moet ook dat laatste 

bedrijf financieel rendabel zijn. 

c) De onderneming moet de nodige tijd en middelen besteden aan de begeleiding en opleiding van de 

invoegwerknemers. 

d) De onderneming moet in haar bedrijfsvoering de principes inzake maatschappelijk verantwoord 

ondernemen, op basis van een door haarzelf uitgetekend en bij de erkenning gevaloriseerd groeipad, 

incorporeren in de bedrijfsstrategie. 

e) De onderneming moet bereid zijn het medezeggenschap van de werknemers te bevorderen in de 

onderneming door de bestaande overlegorganen te respecteren en – bij ontstentenis – de nodige initiatieven te 

nemen om de medezeggenschap van werknemers te bevorderen. 

140

Daarnaast moeten reeds bestaande bedrijven, de leden van een economisch samenwerkingsverband 

waarbinnen het invoegbedrijf actief is of zal zijn, evenals de aandeelhouders die minstens 25% van de 

aandelen van het invoegbedrijf bezitten, kunnen aantonen dat: 

f) de tewerkstelling van de invoegwerknemers bijkomend is in verhouding tot het aantal eigen 

personeelsleden, uitgedrukt in voltijdse equivalenten, tewerkgesteld in het bedrijf of de bedrijven in kwestie 

in de vier kwartalen die voorafgaan aan de aanvraag. Het aantal eigen personeelsleden wordt vastgesteld door 

het gemiddelde te nemen over die vier kwartalen; eigen personeelsleden zijn de personeelsleden met wie een 

arbeidsovereenkomst werd gesloten; 

g) er geen achterstallige belastingen verschuldigd zijn, noch achterstallige bijdragen, die worden geïnd door 

de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid of door een Fonds voor Bestaanszekerheid of voor rekening van dat 

fonds; De sommen waarvoor een afbetalingsplan bestaat dat behoorlijk in acht wordt genomen, worden niet 

als achterstallen beschouwd; 

h) ze niet in overtreding zijn met wettelijke of reglementaire bepalingen betreffende de uitoefening van hun 

activiteit; 

i) ze de collectieve overeenkomsten naleven die gesloten zijn binnen de bevoegde paritaire comités. 

Verbintenissen 

Naast het voldoen aan de erkenningsvoorwaarden moet een invoegbedrijf de volgende verbintenissen 

onderschrijven en naleven: 

a) de invoegwerknemers met een arbeidsovereenkomst van onbepaalde duur in dienst nemen; 

b) de invoegwerknemers de in de sector vigerende lonen uitbetalen; als er twijfel bestaat over de toepassing 

van het correcte paritair comité moet dadelijk het advies van de bevoegde instantie, het ‘Toezicht op de 

Sociale Wetten’, te worden ingewonnen; 

Meer informatie over de bevoegdheden en de adressen van de regionale directies voor het ‘Toezicht op de 

Sociale Wetten’ vindt u terug op de website van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en 

Sociaal Overleg: http://www.meta.fgov.be regelgeving -> CAO’s en paritaire comités ->Hoe wordt het 

bevoegde paritair comité bepaald? 

c) de wettelijke of reglementaire bepalingen betreffende de uitoefening van haar activiteit niet overtreden; 

d) in geen geval middelen hanteren die marktverstorend zijn op het vlak van prijszetting; 

e) gedurende minstens twee jaar na de laatste uitbetaling van de loonpremie voor een invoegwerknemer het 

aantal voltijds equivalente invoegwerknemers handhaven; 

f) als het aantal tewerkgestelde invoegwerknemers verminderd wordt, de administratie en de trajectbegeleider 

van de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding hiervan op de hoogte brengen en aan 

de ontslagen invoegwerknemers het recht bieden om een beroep te doen op een erkend outplacementbureau; 

g) jaarlijks de jaarrekening en werkgelegenheidscijfers bezorgen aan de administratie, evenals een 

inhoudelijke rapportering waaruit blijkt dat de onderneming: 

- de erkenningscriteria nakomt; 

- de beginselen van het maatschappelijk verantwoord ondernemen incorporeert en het betreffende 

actieplan naleeft; 

- voldoende inspanningen levert voor de begeleiding en de opleiding van de invoegwerknemers. 

h) op verzoek van de administratie de nodige gegevens bezorgen om een monitoringsysteem uit te bouwen; 

i) elke wijziging van de erkenningscriteria aan de voorafgaande goedkeuring van de minister onderwerpen. 

'"# $%( $ 

De toeleiding van invoegwerknemers gebeurt via de VDAB. De diensten van VDAB gaan na of een bepaalde 

werkzoekende in aanmerking komt om als invoegwerknemer tewerk gesteld te worden. Indien dit zo is, 

levert zij hiertoe een attest af. Pas wanneer dit attest in het bezit is van de werkgever, kan de persoon worden 

aangeworven als invoegwerknemer. 

Het gaat om personen die voldoen aan volgende criteria: 

- een persoon met hoogstens een diploma hoger secundair onderwijs bij wie de trajectmatige 

begeleidingsactie uitwijst dat hij niet dadelijk te plaatsen is op de reguliere arbeidsmarkt. Bovendien 

beantwoordt deze persoon op de dag voor zijn aanwerving aan een van volgende kenmerken: 

o hij is jonger dan 50 jaar en minstens twaalf maanden inactief, of 

o hij is 50 jaar of ouder en minstens zes maanden inactief, of 

o hij is minstens zes maanden gerechtigd op leefloon of op financiële maatschappelijke hulp. 

- een persoon die minstens zes maanden inactief is en behoort tot de doelgroep van de 

arbeidsgehandicapten; 

- de deeltijds werkzoekende leerling van het deeltijds beroepssecundair onderwijs (zoals geregeld bij het 

besluit van de Vlaamse Regering van 31 juli 1990 houdende inrichting van het deeltijds 

141

eroepssecundair onderwijs, zoals laatst gewijzigd bij het besluit van de Vlaamse Regering van 5 maart 

2004). 

Onder inactiviteit wordt begrepen: niet in loondienst of op zelfstandige basis hebben gewerkt en geen 

individuele beroepsopleiding hebben gevolgd. 

Subsidiebedrag 

Binnen het begrotingskrediet kunnen de erkende invoegbedrijven per voltijds equivalente invoegwerknemer 

aanspraak maken op een degressieve en in de tijd beperkte loonpremie. 

Deze premie bestaat uit twee delen: 

a) Een basispremie voor de tewerkstelling van kansengroepen 

Deze premie bedraagt maximaal 50% van het in de erkenningsbeslissing vastgestelde refertebedrag, gespreid 

over 2 jaar: 

- eerste jaar van de tewerkstelling 35% van het refertebedrag; 

- tweede jaar van de tewerkstelling 15% van het refertebedrag. 

b) Een premie voor bijkomende tewerkstelling 

Micro- en kleine ondernemingen krijgen bijkomend nog een aanvullende loonpremie van 15% gedurende 2 

jaar; middelgrote ondernemingen krijgen 7,5% gedurende 2 jaar. Een grote onderneming krijgt geen premie 

voor bijkomende tewerkstelling. 

Samenvattende tabel: 

Begunstigden % v/d loonkost ifv refertebedrag 

Jaar 1 Jaar 2 

Micro- en kleine ondernemingen 50% 30% 

Middelgrote onderneming 42,50% 22,50% 

Grote onderneming 35% 15% 

De vaststelling van het refertebedrag per voltijds equivalente invoegwerknemer varieert naar gelang van de 

hoogte van de totale loonkosten. Als referentiebasis voor de totale loonkosten (= het loon plus de sociale 

bijdragen) wordt de laagste loonschaal per functiecategorie voor de leeftijd 21 jaar of bij afwezigheid van 

functiecategorieën de laagste loonschaal voor de leeftijd 21 jaar genomen, vastgesteld bij algemeen 

verbindend verklaarde collectieve arbeidsovereenkomst, gesloten in het bevoegde paritair comité. Bij 

ontstentenis van een specifieke collectieve arbeidsovereenkomst zowel op bedrijfsniveau als op sectorniveau 

worden de loonsvoorwaarden gevolgd zoals bepaald in cao nr. 43, afgesloten op 2 mei 1988 in de Nationale 

Arbeidsraad. 

Voor de vaststelling van het refertebedrag wordt uitgegaan van de van toepassing zijnde loonschalen op de 

datum van de aanvraag tot toekenning van een aantal invoegwerknemers. 

Bij een uitbreiding wordt uitgegaan van de van toepassing zijnde loonschaal op de datum van de beslissing 

van de minister die betrekking heeft op deze bijkomende aanwerving. 

Onder totale loonkosten vallen zowel het loon als de sociale bijdragen. 

Met het loon wordt bedoeld: 

a) het loon in geld waarop de invoegwerknemer ingevolge zijn dienstbetrekking recht heeft, met uitzondering 

van de vergoedingen wegens beëindiging van de overeenkomst; 

b) het vakantiegeld dat toegekend wordt door of ter uitvoering van de op 28 juni 1971 gecoördineerde wetten 

betreffende de jaarlijkse vakantie van de werknemers of door de collectieve arbeidsovereenkomsten die 

gesloten worden in de Nationale Arbeidsraad en algemeen verbindend verklaard zijn bij koninklijk besluit; 

c) de financiële bijdrage van de werkgever in de vervoerskosten van de werknemers zoals vastgelegd in het 

van toepassing zijnde paritair comité of bij ontstentenis hiervan de bijdrage zoals bepaald in cao nr. 19ter met 

een maximum van € 291. 

142

Onder sociale bijdragen wordt begrepen: 

het geheel van de sociale zekerheidsbijdragen, zowel de gewone als de bijzondere bijdragen, die door de 

werkgever is verschuldigd als gevolg van de arbeidsovereenkomst tussen de werkgever en de 

invoegwerknemer: 

a) Gewone bijdragen: 

Voor werknemers onderworpen aan het geheel der regelingen van pensioenen, ziekte- en 

invaliditeitsverzekering, kinderbijslagen, werkloosheid, arbeidsongevallen, beroepsziekten en jaarlijkse 

vakantie bestaan de sociale zekerheidsbijdragen uit: 

- een globale bijdrage die bestaat uit een werknemersbijdrage van 13,07% en een werkgeversbijdrage van 

24,79%; 

- een bijdrage jaarlijkse vakantie; 

- een loonmatigingsbijdrage; 

- een bijdrage betaald educatief verlof; 

- een bijdrage kinderopvang; 

- een bijdrage tijdelijke werkloosheid en oudere werklozen. 

b) Bijdrage voor herverdeling sociale lasten 

c) Bijzondere bijdragen ten laste van de werkgever: 

- basisbijdrage voor Fonds voor Sluiting van Ondernemingen; 

- bijzondere bijdrage voor Fonds voor Sluiting van Ondernemingen. 

d) Bijzondere bijdragen ten laste van de werknemer: 

- inhouding op het dubbel vakantiegeld; 

- bijzondere bijdrage voor de sociale zekerheid. 

Kosten die niet in aanmerking komen: 

- de kosten voor het sociaal secretariaat; 

- allerhande vergoedingen voor o.a. kledij, nachtwerk,… tenzij dit voorzien is in de collectieve 

arbeidsovereenkomst. 

De referentiebasis en de corresponderende premie worden gehandhaafd gedurende de volledige periode van 

de uitbetaling van de premie. 

Een invoegwerknemer heeft alleen recht op een premie voor de werkelijk verrichte en daarmee gelijkgestelde 

arbeidsprestaties. Bij deeltijdse tewerkstelling wordt de toegekende premie pro rata verrekend. 

Per voltijds equivalente invoegwerknemer neemt de subsidieperiode een aanvang op het ogenblik van de 

indiensttreding van de eerste invoegwerknemer-titularis. 

Die periode wordt wel verlengd met de termijn die verlopen is tussen de uitdiensttreding en de vervanging. 

Uitbetaling 

De dienst ‘Betalingen’ van het Vlaams Subsidieagentschap voor Werk en Sociale Economie’ betaalt de 

loonpremies. 

De onderneming vult bij de aanwerving van iedere invoegwerknemer een door deze dienst ter beschikking 

gesteld inlichtingenblad in en bezorgt dat aan de VDAB. Telkens als zich een wijziging in de verstrekte 

gegevens voordoet, moet de werkgever dadelijk een vervangend inlichtingenblad bezorgen. 

De dienst ‘Betalingen’ stelt maandelijks het bedrag vast en stort dat als voorschot voor de tiende van de 

lopende kalendermaand. Er volgt een trimestriële afrekening volgens de werkelijk geleverde prestaties 

waarna eventueel een verrekening gebeurt bij de volgende maandelijkse storting. 

Als een invoegwerknemer vóór het einde van de subsidieperiode van twee jaar vervangen wordt door een 

andere invoegwerknemer is de subsidie alleen verschuldigd voor de nog te lopen periode. Er werden in de 

wetgeving uitzonderingen voorzien voor vervangers tijdens de eerste vier erkenningsjaren in het geval dat de 

invoegwerknemer vertrekt om één van de volgende redenen: 

- pensionering; 

143

- vrijwillig vertrek; 

- permanente arbeidsongeschiktheid waardoor hij definitief verhinderd wordt het overeengekomen werk te 

hervatten. 

- ontslag om een bepaalde reden aanvaard door de minister na advies van de vakbondsdelegatie, indien 

aanwezig, en na advies van de adviescommissie. 

In deze vier gevallen start de basispremie opnieuw voor twee jaar. De premie voor bijkomende tewerkstelling 

loopt gewoon door. 

Indien u een werknemer vervangt om één van de drie eerste redenen zal u dit op de individuele fiche van de 

vervanger moeten aanduiden en hier ook de bewijsstukken van voor leggen aan de plaatselijke VDAB. Indien 

het om een andere reden gaat, moet er een schriftelijke vraag worden bezorgd aan de afdeling tewerkstelling. 

Vanaf het vijfde jaar van de erkenning als invoegbedrijf is in alle gevallen de subsidie enkel verschuldigd 

voor de nog resterende subsidieperiode. 

Procedure tot erkenning 

Documenten 

De aanvrager of onderneming die een erkenning als invoegbedrijf wenst en die invoegwerknemers wil 

aanwerven, richt een aanvraag tot de administratie met een formulier dat de administratie ter beschikking 

stelt. 

Bij de aanvraag moeten steeds de volgende stukken gevoegd worden: 

- de statuten of ontwerpstatuten van de onderneming; 

- een plan voor de opleiding en de begeleiding van de invoegwerknemers; 

- een actieplan betreffende het incorporeren van MVO in de bedrijfsstrategie van de onderneming; 

- een loonkostenberekening op basis van het bevoegde paritair comité; 

- een ondernemingsplan; 

- een financieel plan voor de komende 4 jaar met inbegrip van een resultatenprognose, een balansprognose 

en een liquiditeitsplan. 

Een bestaande onderneming moet bij de aanvraag bovendien de volgende documenten voegen: 

- de meest recente jaarrekening met toelichting; 

- een advies van de ondernemingsraad of van de vakbondsafvaardiging als die aanwezig is. 

Aanvragen waarbij een van voormelde stukken ontbreken, worden als niet ontvankelijk beschouwd en 

bijgevolg niet in procedure gezet. 

Adviesprocedure 

De aanvraag die formeel ontvankelijk werd verklaard wordt doorgestuurd voor advies aan: 

- het Regionaal Sociaal-economisch Overlegcomité (RESOC) in wiens ambtsgebied het merendeel van de 

invoegwerknemers doorlopend en recurrent activiteiten uitvoeren. 

Het RESOC brengt een op stukken (= aanvraagformulier) gebaseerd gemotiveerd advies uit ten aanzien 

van de minister binnen dertig kalenderdagen, te rekenen vanaf de dag waarop de adviesaanvraag werd 

verstuurd. Dit advies heeft betrekking op de beschikbaarheid van de invoegwerknemers, op het belang 

van het project in het kader van de regionale werkgelegenheidspolitiek en op het eventueel samenvallen 

of de eventuele concurrentie van de werkzaamheden met andere regionale sociale-economie-initiatieven. 

- het doorlichtingsteam: een door de minister erkend team van deskundigen in de adviesverlening in de 

sector van de sociale economie 

Het doorlichtingsteam brengt een gemotiveerd adviesrapport uit ten aanzien van de minister binnen 

dertig kalenderdagen, te rekenen vanaf de dag waarop de adviesaanvraag werd verstuurd. Daartoe 

onderzoekt het de aanvraag op elk van de erkenningscriteria en de verbintenissen en geeft het op elk punt 

een exhaustieve uitleg met appreciatie. 

Als het doorlichtingsteam aanvullende informatie die noodzakelijk is voor het onderzoek aan de 

onderneming vraagt en niet dadelijk kan verkrijgen; of als de onderneming het doorlichtingsteam niet 

kan ontvangen binnen een termijn van veertien dagen na het verzenden van de aanvraag, wordt de 

adviesperiode op grond van een gemotiveerd verzoek van het doorlichtingsteam door de administratie 

geschorst. De schorsing wordt opgeheven zodra het doorlichtingsteam meldt dat de noodzakelijke 

informatie werd verkregen. 

144

De administratie bundelt het advies van het RESOC en het rapport van het doorlichtingsteam en legt het voor 

aan de adviescommissie. De adviescommissie formuleert een advies over de erkenning dat door de 

administratie samen met alle beschikbare informatie aan de minister wordt voorgelegd. 

145

Erkenningsbeslissing 

De minister beslist op basis van alle beschikbare informatie om een invoegbedrijf al dan niet te erkennen en 

om het gevraagde aantal invoegwerknemers geheel of gedeeltelijk toe te kennen. 

De erkenningsbeslissing omvat naast de eigenlijke erkenning het aantal toegekende voltijdse equivalente 

invoegwerknemers. Per toegekende voltijdse equivalent wordt de loonpremie op jaarbasis vermeld. 

Diversen 

Bijkomende ondersteuning 

1. Managementondersteuning 

Personen of ondernemingen die een invoegbedrijf wensen op te starten kunnen voor bedrijfsontwikkeling of 

bedrijfsondersteuning terecht bij een van de erkende regionale incubatiecentra, ook startcentra genaamd. 

De startcentra zijn eerste aanspreekpunt voor initiatiefnemers. Zij bevorderen op een pro-actieve wijze het 

ontstaan van ondernemingsideeën en -projecten en ontwikkelen deze in samenwerking met partners. 

Daarnaast zijn zij ook het eerste aanspreekpunt voor bestaande ondernemers. Zij bieden begeleiding en 

advies aan en kunnen door hun netwerking ondernemingen en initiatieven versterken. 

2. Adviesverlening 

Personen of ondernemingen die een invoegbedrijf wensen op te starten kunnen eenmalig een financiële 

tegemoetkoming krijgen voor een haalbaarheidsstudie. Indien dit onderzoek leidt tot de oprichting van een 

invoegbedrijf bedraagt de tussenkomst van het Vlaamse Gewest maximaal 75% van de advieskosten met een 

maximum van € 7.500 per bedrijfsadvies. Indien het onderzoek niet leidt tot de oprichting van een 

invoegbedrijf bedraagt de financiële tegemoetkoming maximaal 50% van de advieskosten met een maximum 

van € 2.500 per bedrijfsadvies. 

Jaarlijks wordt aan invoegbedrijven een basisopvolgingspakket aangeboden door een erkend adviesbureau. 

Deze basisopvolging is gratis tot één jaar na de periode dat zij invoegsubsidies ontvangt. Een 

basisopvolgingspakket is een sterkte zwakte-analyse. Ze omvat zowel een bedrijfseconomische en 

organisatorische analyse als een analyse op het vlak van de inhoudelijke criteria die in de regelgeving worden 

bepaald evenals aanbevelingen op deze terreinen. Ze is bedoeld als instrument ter verbetering van het 

functioneren als invoegbedrijf. 

Een erkend invoegbedrijf kan ten slotte een financiële tegemoetkoming krijgen bij ad hoc adviesverlening 

door een erkend adviesbureau in de sociale economie. Deze tegemoetkoming bedraagt maximaal 50% van de 

advieskosten met een maximum van € 7.500 per bedrijfsadvies. 

3. Risicokapitaalfonds Trividend 

Via het Vlaams Participatiefonds voor de sociale economie wordt risicokapitaal verstrekt via participaties en 

achtergestelde leningen aan ondernemingen in de sociale economie en ondernemingen die initiatieven in de 

sociale economie wensen op te starten. 

Trividend 

Vooruitgangstraat 333 bus 12 

1030 Brussel 

Tel.: 02/274 14 51 

Fax: 02/205 17 39 

E-mail: info@trividend.be 

Website: www.trividend.be 

146


Vlaamse Subsidieagentschap voor Werk en Sociale Economie 


1030 Brussel 

Gecofoon: 0800-141 87 

Fax: 02/553 43 68 

E-mail: gecofoon@vlaanderen.be 

Website: www.vlaanderen.be/werk 

147

2.3 INVOEGBEDRIJVEN – DIENSTENCHEQUE-ONDERNEMING 


Alle ondernemingen die de vorm van een handelsvennootschap hebben aangenomen en die erkend zijn in het 

kader van de wet van 20 juli 2001 tot bevordering van de buurtdiensten en -banen (met andere woorden de 

ondernemingen die werken in het kader van de dienstencheques), kunnen een aanvraag indienen. 

De erkenning als invoegbedrijf of invoegafdeling wordt verleend voor een periode van tien jaar vanaf de 

indiensttreding van de eerste invoegwerknemer. 

Erkenningsvoorwaarden 

Om erkend te kunnen worden als invoegbedrijf of invoegafdeling moet een onderneming voldoen aan de 

volgende voorwaarden: 

- de plaats van tewerkstelling waar de invoegwerknemers doorlopend en recurrent activiteiten uitvoeren, 

moet gevestigd zijn op het grondgebied van het Vlaamse Gewest. Enkel de activiteiten die goederen 

produceren of diensten verlenen op het grondgebied van het Vlaamse Gewest kunnen het voorwerp zijn 

van de subsidies; 

- de onderneming moet voldoen aan de criteria inzake financiële rentabiliteit. Als de onderneming 

economisch afhankelijk is van slechts één bedrijf, al dan niet een moederbedrijf, dan moet ook dat laatste 

bedrijf financieel rendabel zijn; 

- de onderneming moet de nodige tijd en middelen besteden aan de begeleiding en opleiding van de 

invoegwerknemers; 

- de onderneming moet in haar bedrijfsvoering de principes inzake maatschappelijk verantwoord 

ondernemen, op basis van een door haarzelf uitgetekend en bij de erkenning gevaloriseerd groeipad, 

incorporeren in de bedrijfsstrategie; 

- de onderneming moet bereid zijn het medezeggenschap van de werknemers te bevorderen in de 

onderneming door de bestaande overlegorganen te respecteren en – bij ontstentenis – de nodige 

initiatieven te nemen om de medezeggenschap van werknemers te bevorderen; 

- de tewerkstelling van de invoegwerknemers is bijkomend in verhouding tot het aantal eigen 

personeelsleden, uitgedrukt in voltijdse equivalenten, tewerkgesteld in het bedrijf in de vier kwartalen 

die voorafgaan aan de aanvraag. Het aantal eigen personeelsleden wordt vastgesteld door het gemiddelde 

te nemen over die vier kwartalen; eigen personeelsleden zijn de personeelsleden met wie een 

arbeidsovereenkomst werd gesloten. 

Verbintenissen 

Naast het voldoen aan de erkenningsvoorwaarden moet een invoegbedrijf of invoegafdeling de volgende 

verbintenissen onderschrijven en naleven: 

- binnen de drie jaar volgend op de datum van betekening van de erkenningsbeslissing het minimum 

aantal van 3 voltijdse equivalenten invoegwerknemers tewerkstellen; 

- binnen de drie jaar volgend op de datum van betekening van de erkenningsbeslissing minstens 30 % 

invoegwerknemers tewerkstellen op het totale personeelsbestand; 

- indien onderaanneming in het vooruitzicht wordt gesteld, de activiteiten voor minstens drie verschillende 

bedrijven uitvoeren; 

- de invoegwerknemers met een arbeidsovereenkomst van onbepaalde duur in dienst nemen; 

- de invoegwerknemers de in de sector vigerende lonen uitbetalen; als er twijfel bestaat over de toepassing 

van het correcte paritair comité moet dadelijk het advies van de bevoegde instantie, het ‘Toezicht op de 

Sociale Wetten’, te worden ingewonnen; 

Meer informatie over de bevoegdheden en de adressen van de regionale directies voor het ‘Toezicht op 

de Sociale Wetten’ vindt u terug op de website van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, 

Arbeid en Sociaal Overleg: http://www.meta.fgov.be (regelgeving→ CAO’s en paritaire comités→ Hoe 

wordt het bevoegde paritair comité bepaald ? 

- de wettelijke of reglementaire bepalingen betreffende de uitoefening van haar activiteit niet overtreden; 

- in geen geval middelen hanteren die marktverstorend zijn op het vlak van prijszetting; 

- gedurende minstens vier jaar na de laatste uitbetaling van de loonpremie voor een invoegwerknemer het 

aantal voltijds equivalente invoegwerknemers handhaven; 

- als het aantal tewerkgestelde invoegwerknemers verminderd wordt, de administratie en de 

trajectbegeleider van de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding hiervan op de 

148

hoogte brengen en aan de ontslagen invoegwerknemers het recht bieden om een beroep te doen op een 

erkend outplacementbureau; 

- jaarlijks de jaarrekening en werkgelegenheidscijfers bezorgen aan de administratie, evenals een 

inhoudelijke rapportering waaruit blijkt dat de onderneming: 

• de erkenningscriteria nakomt; 

• de beginselen van het maatschappelijk verantwoord ondernemen incorporeert en het betreffende 

actieplan naleeft; 

• voldoende inspanningen levert voor de begeleiding en de opleiding van de invoegwerknemers. 

- op verzoek van de administratie de nodige gegevens bezorgen om een monitoringsysteem uit te bouwen; 

- elke wijziging van de erkenningscriteria aan de voorafgaande goedkeuring van de minister onderwerpen. 

Begunstigden 

Enkel personen die voldoen aan onderstaande voorwaarden komen in aanmerking voor het statuut van 

invoegwerknemer: 

a) persoon met hoogstens een diploma hoger secundair onderwijs bij wie de trajectmatige begeleidingsactie 

uitwijst dat hij niet dadelijk toeleidbaar is naar de reguliere arbeidsmarkt en die de dag voor zijn 

aanwerving beantwoordt aan een van de volgende kenmerken: 

- hij is jonger dan 50 jaar en minstens twaalf maanden inactief; 

- hij is 50 jaar of ouder en ministens zes maanden inactief; 

- hij is minstens zes maanden leefloongerechtigde of gerechtigde op financieel maatschappelijke hulp. 

b) persoon die minstens zes maanden inactief is en behoort tot de doelgroep van de arbeidsgehandicapten; 

Arbeidsgehandicapte= 

- werkzoekende met een erkenning als persoon met een handicap bij het Vlaams Fonds voor de 

Sociale Integratie van Personen met een Handicap en die recht hebben op bijstand inzake 

tewerkstelling; 

- werkzoekende ex-leerling van het buitengewoon secundair onderwijs; 

- werkzoekende die, na attestering door een arts, bij de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en 

Beroepsopleiding geregistreerd is met een gedeeltelijke of een zeer beperkte geschiktheid. 

c) de deeltijds werkzoekende leerling van het deeltijds beroepssecundair onderwijs zoals geregeld bij het 

besluit van de Vlaamse Regering van 31 juli 1990 houdende inrichting van het deeltijds 

beroepssecundair onderwijs, zoals laatst gewijzigd bij het besluit van de Vlaamse Regering van 5 maart 

2004. 

Onder inactiviteit wordt begrepen: noch in loondienst, noch op zelfstandige basis hebben gewerkt, noch als 

cursist een individuele beroepsopleiding (IBO) hebben gevolgd. De minister bepaalt de periodes die met een 

periode van inactiviteit worden gelijkgesteld; 

Met trajectbegeleiding wordt het geheel van acties bedoeld, georganiseerd door de Vlaamse Dienst voor 

Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) of door de door deze dienst erkende derden waarbij de 

werkzoekende volgens een stappenplan door een trajectbegeleider naar een duurzame tewerkstelling wordt 

begeleid. 

Samenvattende tabel: 

-50 jaar +50 jaar 

6 maanden 

leefloon- 

gerechtigd 

Arbeidsgehandicapt 

Deeltijds 

lerende 

Trajectbegeleiding Ja Ja ja / / 

Max HSO Ja Ja ja neen / 

Inactief 12 maanden 6 maanden 1 dag 6 maand 1 dag 

149

Aanwerving van invoegwerknemers 

De toeleiding gebeurt via VDAB. De diensten van VDAB gaan na of een bepaalde werkzoekende in 

aanmerking komt om als invoegwerknemer tewerk gesteld te worden. Indien dit zo is, levert zij hiertoe een 

attest af. Pas wanneer dit attest in het bezit is van de werkgever, kan de persoon worden aangeworven als 

invoegwerknemer. 

De aanwerving van de eerste invoegwerknemer moet plaatsvinden binnen een periode van zes maanden 

vanaf de betekening van de erkenningsbeslissing. De indienstneming van het totale aantal toegekende voltijds 

equivalente invoegwerknemers, moet plaatsvinden binnen een periode van vier jaar vanaf de indiensttreding 

van de eerste invoegwerknemer. Voor de invoegwerknemers die niet binnen de vastgelegde 

aanwervingstermijn in dienst werden genomen, vervalt het recht op de toegekende premie. 

Vervanging van invoegwerknemers 

Een uit dienst getreden invoegwerknemer kan, met behoud van de toegekende premie, worden vervangen als 

die vervanging plaatsvindt binnen de zes maanden te rekenen vanaf de dag van de uitdiensttreding van de te 

vervangen invoegwerknemer. Als de invoegwerknemer niet binnen de vervangingstermijn in dienst werd 

genomen, vervalt het recht op de toegekende premie voor de openstaande arbeidsplaats. Een verlenging van 

deze termijn is niet mogelijk. 

Subsidiebedrag 

Binnen het begrotingskrediet kunnen de erkende invoegbedrijven en -afdelingen dienstenchequeondernemingen 

per voltijds equivalente invoegwerknemer aanspraak maken op een jaarlijkse loonpremie van 

€ 1.650 per voltijds equivalente invoegwerknemer. Deze subsidie wordt toegekend voor 4 jaar bij een 

erkenning als invoegbedrijf en voor 3 jaar bij een erkenning als invoegafdeling. 

Een invoegwerknemer heeft alleen recht op een premie voor de werkelijk verrichte en daarmee gelijkgestelde 

arbeidsprestaties. Bij deeltijdse tewerkstelling wordt de toegekende premie pro rata verrekend. 

Per voltijds equivalente invoegwerknemer neemt de subsidieperiode een aanvang op het ogenblik van de 

indiensttreding van de eerste invoegwerknemer-titularis. Die periode wordt wel verlengd met de termijn die 

verlopen is tussen de uitdiensttreding en de vervanging. 

Uitbetaling 

De dienst ‘Betalingen’ van het Vlaams Subsidieagentschap voor Werk en Sociale Economie betaalt de 

loonpremies. 

De onderneming vult bij de aanwerving van iedere invoegwerknemer een door de deze dienst ter beschikking 

gesteld inlichtingenblad in en bezorgt dat aan de VDAB. Telkens als zich een wijziging in de verstrekte 

gegevens voordoet, moet de werkgever dadelijk een vervangend inlichtingenblad bezorgen. 

De dienst ‘Betalingen’ stelt maandelijks het bedrag vast en stort dat als voorschot voor de tiende van de 

lopende kalendermaand. Er volgt een trimestriële afrekening volgens de werkelijk geleverde prestaties 

waarna eventueel een verrekening gebeurt bij de volgende maandelijkse storting. 

Procedure tot erkenning 

Documenten 

De aanvrager of onderneming die een erkenning als invoegbedrijf wenst en die invoegwerknemers wil 

aanwerven, richt een aanvraag tot de administratie met een formulier dat de administratie ter beschikking 

stelt. 

Bij de aanvraag moeten steeds de volgende stukken gevoegd worden: 

- de statuten of ontwerpstatuten van de onderneming; 

- een plan voor de opleiding en de begeleiding van de invoegwerknemers; 

- een actieplan betreffende het incorporeren van MVO in de bedrijfsstrategie van de onderneming; 

- een ondernemingsplan; 

150

- een financieel plan voor de komende 4 jaar met inbegrip van een resultatenprognose, een balansprognose 

en een liquiditeitsplan. 

Een bestaande onderneming moet bij de aanvraag bovendien de volgende documenten voegen: 

- de meest recente jaarrekening met toelichting; 

- een advies van de ondernemingsraad of van de vakbondsafvaardiging als die aanwezig is. 

Aanvragen waarbij een van voormelde stukken ontbreken, worden als niet ontvankelijk beschouwd en 

bijgevolg niet in procedure gezet. 

Adviesprocedure 

De aanvraag die formeel ontvankelijk werd verklaard wordt doorgestuurd voor advies aan: 

- het Regionaal Sociaal-economisch Overlegcomité (RESOC) in wiens ambtsgebied het merendeel van de 

invoegwerknemers doorlopend en recurrent activiteiten uitvoeren. 

Het RESOC brengt een op stukken (= aanvraagformulier) gebaseerd gemotiveerd advies uit ten aanzien 

van de minister binnen dertig kalenderdagen, te rekenen vanaf de dag waarop de adviesaanvraag werd 

verstuurd. Dit advies heeft betrekking op de beschikbaarheid van de invoegwerknemers, op het belang 

van het project in het kader van de regionale werkgelegenheidspolitiek en op het eventueel samenvallen 

of de eventuele concurrentie van de werkzaamheden met andere regionale sociale-economie-initiatieven. 

- het doorlichtingsteam: een door de minister erkend team van deskundigen in de adviesverlening in de 

sector van de sociale economie. 

Het doorlichtingsteam brengt een gemotiveerd adviesrapport uit ten aanzien van de minister binnen 

dertig kalenderdagen, te rekenen vanaf de dag waarop de adviesaanvraag werd verstuurd. Daartoe 

onderzoekt het de aanvraag op elk van de erkenningscriteria en de verbintenissen en geeft het op elk punt 

een exhaustieve uitleg met appreciatie. 

Als het doorlichtingsteam aanvullende informatie die noodzakelijk is voor het onderzoek aan de 

onderneming vraagt en niet dadelijk kan verkrijgen; of als de onderneming het doorlichtingsteam niet 

kan ontvangen binnen een termijn van veertien dagen na het verzenden van de aanvraag, wordt de 

adviesperiode op grond van een gemotiveerd verzoek van het doorlichtingsteam door de administratie 

geschorst. De schorsing wordt opgeheven zodra het doorlichtingsteam meldt dat de noodzakelijke 

informatie werd verkregen. 

De administratie bundelt het advies van het RESOC en het rapport van het doorlichtingsteam en legt het voor 

aan de adviescommissie. De adviescommissie formuleert een advies over de erkenning dat door de 

administratie samen met alle beschikbare informatie aan de minister wordt voorgelegd. 

Erkenningsbeslissing 

De minister beslist op basis van alle beschikbare informatie om een invoegbedrijf al dan niet te erkennen en 

om het gevraagde aantal invoegwerknemers geheel of gedeeltelijk toe te kennen. 

De erkenningsbeslissing omvat naast de eigenlijke erkenning het aantal toegekende voltijdse equivalente 

invoegwerknemers. Per toegekende voltijdse equivalent wordt de loonpremie op jaarbasis vermeld. 

Diversen 

Bijkomende ondersteuning 

1. Managementondersteuning 

Personen of ondernemingen die een invoegbedrijf wensen op te starten kunnen voor bedrijfsontwikkeling of 

bedrijfsondersteuning terecht bij een van de erkende regionale incubatiecentra, ook startcentra genaamd. 

De startcentra zijn eerste aanspreekpunt voor initiatiefnemers. Zij bevorderen op een pro-actieve wijze het 

ontstaan van ondernemingsideeën en -projecten en ontwikkelen deze in samenwerking met partners. 

Daarnaast zijn zij ook het eerste aanspreekpunt voor bestaande ondernemers. Zij bieden begeleiding en 

advies aan en kunnen door hun netwerking ondernemingen en initiatieven versterken. 

151

2. Adviesverlening 

Personen of ondernemingen die een invoegbedrijf wensen op te starten kunnen eenmalig een financiële 

tegemoetkoming krijgen voor een haalbaarheidsstudie. Indien dit onderzoek leidt tot de oprichting van een 

invoegbedrijf bedraagt de tussenkomst van het Vlaamse Gewest maximaal 75% van de advieskosten met een 

maximum van € 7.500 per bedrijfsadvies. Indien het onderzoek niet leidt tot de oprichting van een 

invoegbedrijf bedraagt de financiële tegemoetkoming maximaal 50% van de advieskosten met een maximum 

van € 2.500 per bedrijfsadvies. 

Jaarlijks wordt aan invoegbedrijven een basisopvolgingspakket aangeboden door een erkend adviesbureau. 

Deze basisopvolging is gratis tot één jaar na de periode dat zij invoegsubsidies ontvangt. Een 

basisopvolgingspakket is een sterkte zwakte-analyse. Ze omvat zowel een bedrijfseconomische en 

organisatorische analyse als een analyse op het vlak van de inhoudelijke criteria die in de regelgeving worden 

bepaald evenals aanbevelingen op deze terreinen. Ze is bedoeld als instrument ter verbetering van het 

functioneren als invoegbedrijf. 

Een erkend invoegbedrijf kan tenslotte een financiële tegemoetkoming krijgen bij ad hoc adviesverlening 

door een erkend adviesbureau in de sociale economie. Deze tegemoetkoming bedraagt maximaal 50% van de 

advieskosten met een maximum van € 7.500 per bedrijfsadvies. 

3. Risicokapitaalfonds Trividend 

Via het Vlaams Participatiefonds voor de sociale economie wordt risicokapitaal verstrekt via participaties en 

achtergestelde leningen aan ondernemingen in de sociale economie en ondernemingen die initiatieven in de 

sociale economie wensen op te starten. 

Trividend 

Vooruitgangstraat 333 bus 12 

1030 Brussel 

Tel.: 02/274 14 51 

Fax: 02/205 17 39 

E-mail: info@trividend.be 

Website: www.trividend.be 


Vlaamse Subsidieagentschap voor Werk en Sociale Economie 


1030 Brussel 

Gecofoon: 0800-141 87 

Fax: 02/553 43 68 

E-mail: gecofoon@vlaanderen.be 

Website: www.vlaanderen.be/werk 

152

2.4 OVERGANGSMAATREGEL VOOR DE VERGOEDING BIJ DE AANWERVING VAN 

PERSONEN MET EEN HANDICAP (CAO 26) EN DE VLAAMSE INSCHAKELINGSPREMIE 

(VIP) 


Werkgevers die een tussenkomst in de loonkost kregen in het kader van de Vlaamse Inschakelingspremie 

(VIP) of CAO 26, schakelen vanaf 1/10/08 over naar de regeling van de Vlaamse ondersteuningspremie 

(VOP). 

Hoe een VOP aanvragen? 

De overgang naar VOP gebeurt automatisch. 

Na ieder kwartaal moet je binnen het kwartaal de uitbetaling van de tegemoetkoming aanvragen. 

Hoeveel bedraagt de premie? 

Voor wie op 1-10-2008 een VIP krijgt: 

Periode van tewerkstelling % van referteloon 

Van 1-10-2008 tot 30-09-2012 30% 

Van 1-10-2012 tot einde tewerkstelling 20% (geplafonneerd) 

Voor wie op 1-10-2008 in het kader van CAO 26 een rendementsverlies van meer dan 30% krijgt: 


Van 1-10-2008 tot 30-09-2012 % van de CAO 26 


Voor wie op 1-10-2008 in het kader van CAO 26 een rendementsverlies van 20% tot 30% krijgt: 


Van 1-10-2008 tot 30-09-2012 30% 


Voor wie op 1-10-2008 in het kader van CAO 26 een rendementsverlies van minder dan 20% krijgt: 



Referteloon = het loon (waarop de RSZ berekend wordt) + verplichte werkgeversbijdragen RSZ – de 

verminderingen op de werkgeversbijdragen RSZ. 

Plafond = tweemaal het gewaarborgd gemiddelde minimummaandinkomen (GGMM) voor een werknemer 

vanaf 21 jaar. 


Op basis van een gemotiveerde aanvraag kan VDAB na het eerste jaar tijdelijk een hogere tegemoetkoming 

geven (tot maximaal 60% van het niet-geplafonneerd referteloon). 

Bij uitzendarbeid geldt een aparte overgangsregeling. 


VDAB 

Keizerslaan 11 

1000 Brussel 

Tel.: 0800 30 700 

Fax: 02/506 15 90 

E-mail: info@vdab.be 

Website: www.vdab.be/personenmeteenhandicap 

153

2.5 VLAAMSE ONDERSTEUNINGSPREMIE (VOP) 


Als je een persoon met een arbeidshandicap in dienst neemt of een van je medewerkers krijgt een 

arbeidshandicap, dan kan je een premie krijgen die kan oplopen tot 60% van de loonkost. 

Begunstigden 

- de natuurlijke personen of privaatrechtelijke rechtspersonen; 

- alle onderwijsinstellingen; 

- de provincies, gemeenten, OCMW’s en de door hen opgerichte verzelfstandigde agentschappen of 

verenigingen. 

Opmerking: voor uitzendkantoren en zelfstandigen is er een aparte regelgeving. 

Beschutte werkplaatsen komen niet in aanmerking. 

Welke werknemers kunnen er aanspraak op maken? 

Alle werknemers voor wie je een loon en sociale zekerheid betaalt én die beantwoorden aan een van de 

volgende profielen: 

- wie recht heeft op een loonkostensubsidie vanuit het Vlaams Agentschap voor Personen met een 

Handicap (VAPH); 

- wie vanuit het VAPH het recht heeft op tehuiswerkenden, verblijf in een pleeggezin, of beschermd, 

begeleid of zelfstandig wonen; 

- wie onderwijsvorm OV3 of OV4 volgde en niet verder studeerde; 

- wie in het onderwijs toegang had tot ION (inclusief onderwijs) voor type 2-leerlingen, GON 

(geïntegreerd onderwijs) voor Type 4- of Type 6-begeleiding in het secundair onderwijs gehad hebben; 

- wie volgens de federale dienst sociale zekerheid op de zelfredzaamheidschaal volwassenen een 

erkenning heeft van: 

· minimum 4 punten bij fysieke, verstandelijke, psychische of auditieve handicap; 

· minimum 9 punten bij visuele handicap. 

- wie recht heeft op bijkomende kinderbijslag; 

- wie een problematiek heeft die toegang geeft tot deze tegemoetkoming. De problematiek moet 

gediagnosticeerd zijn door een specialist en die moet verklaren dat er geen behandeling meer mogelijk 

is; 

- wie het recht gekregen heeft van VDAB op grond van een multi-elementenadvies. 

Opgepast: 

Je mag geen werknemers ontslaan om ze te vervangen door een werknemer met een arbeidshandicap die 

recht heeft op een VOP. Bovendien mag je geen werknemers ontslaan om ze nadien opnieuw aan te werven 

om een VOP te verkrijgen. 


Je doet met een elektronisch formulier een basisaanvraag. Je kan ook een aanvraag indienen door naar de 

servicelijn te bellen op 0800 30 700 (elke werkdag van 8 tot 20 uur) of naar een werkwinkel in jouw buurt te 

stappen. 

Dit formulier wordt overgemaakt aan de provinciale dienst arbeidshandicap van de vestigingsplaats van je 

bedrijf. 

Na ieder kwartaal moet je binnen het kwartaal de uitbetaling van de tegemoetkoming aanvragen. 

154

Hoeveel bedraagt de premie ? 

Algemeen 

Periode van tewerkstelling % van geplafonneerd referteloon 

1ste tot en met 5de kwartaal 40% 

6de tot en met het 17de kwartaal 30% 

18de kwartaal tot einde tewerkstelling 20% 

Referteloon = het loon (waarop de RSZ berekend wordt) + verplichte werkgeversbijdragen RSZ – de 

verminderingen op de werkgeversbijdragen RSZ. 

Plafond = tweemaal het gewaarborgd gemiddelde minimummaandinkomen (GGMM) voor een werknemer 

vanaf 21 jaar. 


Wanneer aan de VOP een gespecialiseerde individuele opleiding (GIBO) voorafgaat, wordt de startdatum 

van deze GIBO aanzien als datum van aanwerving. 

Op basis van een gemotiveerde aanvraag kan VDAB na het eerste jaar tijdelijk een hogere tegemoetkoming 

geven (tot maximaal 60% van het niet-geplafonneerd referteloon). 

Bij specifieke problematieken kan VDAB vanaf het eerste jaar tijdelijk een hogere tegemoetkoming geven 

(tot maximaal 60% van het niet-geplafonneerd referteloon). 

Voor de lopende loonkostensubsidies (CAO 26 en VIP) geldt een overgangsregeling. 


VDAB 


1000 Brussel 

Tel.: 0800 30 700 

Fax: 02/506 15 90 

E-mail: info@vdab.be 

Website: www.vdab.be/personenmeteenhandicap 

155

2.6 TEWERKSTELLINGSPREMIE VOOR 50+ 


De werkgever werft een 50-plusser aan met een contract van onbepaalde duur. Hij kan dan in aanmerking 

komen voor een vermindering in de loonkost gedurende maximaal vier kwartalen. Voor deze maatregel moet 

de werkgever wel gevestigd te zijn in het Vlaamse Gewest. 

Voorwaarden 

- 

U moet voldoen aan volgende positieve en negatieve voorwaarden: 

Positieve voorwaarden: 

- u bent een privéonderneming (u valt met andere woorden onder het toepassingsgebied van de CAO-wet 

van 5 december 1968); 

- u hebt een exploitatiezetel in het Vlaams Gewest of u verbindt er zich toe een exploitatiezetel in het 

Vlaams Gewest te vestigen binnen de vijf kwartaal vanaf de aanwerving die plaats vond in het kader van 

deze maatregel; 

- u leeft de geldende loon- en arbeidsvoorwaarden na. 

Negatieve voorwaarden: 

- u mag geen werknemers ontslaan met de uitsluitende bedoeling ze te vervangen door personen die recht 

geven op de tewerkstellingspremie; 

- u bent geen openbare instelling; 

- u behoort niet tot de steenkoolsector en de scheepsbouw (toepassing van Verordening nr 2204/2002 van 

de Commissie van 12 december 2002); 

- uw loonkosten werden, gedurende het jaar dat voorafgaat aan de aanvraag van de tewerkstellingspremie, 

niet voor meer dan vijftig procent gefinancierd met subsidies verleend door de federale of Vlaamse 

overheid; 

- in de zes maanden voorafgaand aan de indiensttreding mag de werknemer niet bij dezelfde of een andere 

onderneming van dezelfde groep in dienst geweest zijn. 

Opmerking: 

Onder subsidies worden de financiële tegemoetkomingen toegekend door de federale en/of Vlaamse overheid 

bedoeld. Het gaat om tegemoetkomingen die bij wet, decreet of besluit worden voorzien. Europese, lokale en 

provinciale tegemoetkomingen worden niet in aanmerking genomen. De subsidie kan de vorm aannemen van 

onder meer: 

- een loonsubsidie; 

- een werkingstoelage die onder andere moet besteed worden aan loonkost; 

- RIZIV-tegemoetkomingen. 

De RSZ-bijdrageverminderingen vallen niet onder het begrip subsidie. Vergoedingen die de federale of 

Vlaamse overheid betaalt als tegenprestatie voor de uitvoering van overheidsopdrachten zijn geen subsidies. 

- 

De werknemer moet voldoen aan volgende voorwaarden: 

- 50 jaar of ouder zijn; 

- de dag voorafgaand aan de indiensttreding moet hij ingeschreven zijn bij de VDAB als niet werkende 

werkzoekende; 

- hij moet aangeworven zijn met een contract van onbepaalde duur; 

- in de zes maanden voorafgaand aan de indiensttreding mag de werknemer niet bij dezelfde of een andere 

onderneming van dezelfde technische bedrijfseenheid in dienst geweest zijn. Een individuele 

beroepsopleiding in het bedrijf voorafgaand aan de tewerkstelling is wel mogelijk. Ook uitzendwerk kan 

als men voor de aanwerving 1 dag is ingeschreven als niet werkend werkzoekende bij de VDAB; 

- hij moet minstens vijf opeenvolgende kwartalen tewerkgesteld worden bij het bedrijf. 

156

Voordelen 

- 

U krijgt naargelang de grootte van het werkelijk betaald brutoloon van de werknemer per kwartaal een 

tegemoetkoming van de VDAB. 

De tewerkstellingspremie bedraagt: 

Brutoloon per kwartaal Tewerkstellingspremie per kwartaal 

2.400 - 6.000 EUR 1.200 EUR 

6.000 - 10.500 EUR 2.100 EUR 

Vanaf 10.500 EUR 3.000 EUR 

De premie wordt toegekend voor een maximale periode van 4 opeenvolgende kwartalen, te rekenen vanaf het 

kwartaal volgend op het kwartaal van indiensttreding. 

De tewerkstellingspremie wordt alleen toegekend voor de periodes waarvoor de onderneming loon 

verschuldigd is en uitbetaald heeft (dus niet tijdens periodes van langdurige ziekte, technische werkloosheid, 

...). 

De premie wordt vrijgesteld van vennootschapsbelasting. 

- 

De werknemer krijgt een contract van onbepaalde duur. 

Diversen 


- Dienstencheques (= betaalmiddel voor hulp van huishoudelijke aard) 


- ACTIVA voor min-45jarigen, ACTIVA voor 45-plussers; 

- oudere werknemers - vermindering RSZ werkgeversbijdragen; 

- werkhervattingstoeslag voor 50-plussers; 


- vergoeding tewerkstelling - gehandicapten; 

- …. 

Op voorwaarde dat: 

- het totaal aan subsidies niet groter wordt dan de loonkost; 

- aan de voorwaarden van beide maatregelen is voldaan (zo is cumul met bvb startbanen niet wettelijk 

verboden maar ook niet mogelijk omdat beide maatregelen totaal andere leeftijdsvoorwaarden hanteren). 


- 

• u moet zich als werkgever laten registreren in de gegevensdatabank van de VDAB; 

• via Mijn VDAB op de VDAB-website vult u het aanvraagformulier tot het bekomen van een 

tewerkstellingspremie in. De tewerkstellingspremie moet binnen de drie maanden na de aanwerving 

aangevraagd worden; 

• de VDAB keurt de aanvraag goed of af; 

• bij goedkeuring zal de VDAB per kwartaal de verschuldigde premie storten. 

157

- 

De werknemer moet zich voor de indiensttreding inschrijven bij de VDAB als niet werkende werkzoekende. 


VDAB – Training en Opleiding 


1000 Brussel 

Tel.: 0800 30 700 

Fax: 02/506 17 61 

E-mail: 50plus@vdab.be t.a.v. dhr. Willy Vermeir of Edwin De Pauw 

Website: www.vdab.be 

158

2.7 ACTIVA START 


Deze maatregel bevordert de herinschakeling van jonge laaggeschoolde werkzoekenden (jonger dan 26 

jaar) in het normale arbeidscircuit door het toekennen van een geactiveerde werkloosheidsuitkering 

(werkuitkering genaamd). 

De werkgever kan deze in mindering brengen van het te betalen nettoloon. De Rijksdienst voor 

Arbeidsvoorziening (RVA) betaalt deze uitkering aan de werknemer 

Voorwaarden 

- 

U dient een voltijdse arbeidsovereenkomst te sluiten met een voorziene mimimumduur van 6 maanden, 

gerekend van datum tot datum. Die voltijdse arbeidsovereenkomst moet bovendien een 

startbaanovereenkomst zijn. 

IWZ = ingeschreven als werkzoekende. 

Erg laaggeschoold = de werknemer heeft hoogstens een getuigschrift van de tweede graad (= 4e jaar) van het 

secundair onderwijs. 

Laaggeschoold = de werknemer heeft geen diploma of getuigschrift van het hoger secundair onderwijs. 

Buitenlandse afkomst = de werknemer bezit de nationaliteit niet van één van de landen van de Europese Unie 

(+ uitzonderingen). 

De werknemer komt in aanmerking: 

- als hij minder dan 26 jaar is; 

- en ALS hij IWZ is en beschikbaar voor de voltijdse arbeidsmarkt; 

- en ALS hij niet meer leerplichtig is én geen dagonderwijs meer volgt; 

- en ALS hij in de laatste 12 maanden niet van een activeringsvoordeel heeft genoten (= loonsubsidie) in 

het kader van een tewerkstelling met ACTIVA, doorstromingsprogramma of SINE; 

- en ALS hij: 

• erg laaggeschoold is; 

• laaggeschoold is en bovendien: 

· ofwel gehandicapt; 

· ofwel van buitenlandse afkomst. 

Voordelen 

- 

Er zijn enkel voordelen voor de werknemer of de werkzoekende. 

- 

De werknemer krijgt een geactiveerde werkloosheidsuitkering, werkuitkering genaamd. 

De werkuitkering bedraagt per maand: € 350 van kalendermaand 1 tot 6. 




Diversen 



159




- bijdragevermindering sociale zekerheid voor werkgevers in het kader van startbanen 


- 

1. De werknemer moet in het bezit zijn van een werkkaart ‘Activa Start’ 



30 dagen na de dag van de indienstneming. U gebruikt daarvoor het formulier C63 startbaan. U kan het 

formulier C63 startbaan bij het WB krijgen. U kan het ook downloaden van de website van de RVA. 

Opgelet: in geval van laattijdige aanvraag zal de RVA de werkuitkering wel toekennen, maar voor een 

verminderde periode. 

De periode wordt namelijk verminderd met een periode: 



is. 








In de praktijk kan u hiervoor het formulier ‘bijlage arbeidsovereenkomst ACTIVA START’ gebruiken. U 

kan dit formulier bij het WB krijgen. U kan het ook downloaden van de website van de RVA. 



arbeidsovereenkomst ACTIVA START in te dienen. Hij maakt deze stukken over aan zijn 

uitbetalingsinstelling (UI) (vakbond of Hulpkas voor Werkloosheidsuitkeringen - HVW). Deze dient die 

stukken in bij het WB. 














U geeft de werknemer een ingevuld formulier C78ACTIVA START. Deze zal dit indienen bij zijn UI die 

hem de maandelijkse werkuitkering zal uitbetalen. 

160


RVA 

Keizerslaan 7 

1000 Brussel 

Tel.: 02/515 41 11 

Fax: 02/514 11 06 

Website: www.rva.be 

161

DEEL IV : STEUN BIJ OPLEIDINGEN 

162

1. VLAAMSE DIENST VOOR ARBEIDSBEMIDDELING EN BEROEPSOPLEIDING (VDAB) 

1.1 INDIVIDUELE BEROEPSOPLEIDING IN DE ONDERNEMING 


De Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) organiseert een aantal 

beroepsopleidingen waar ondernemingen steun voor kunnen ontvangen. Eén van die opleidingen is de 

individuele beroepsopleiding in de onderneming. 

Een individuele opleiding kan afgesloten worden met het oog op de aanpassing en de vervolmaking van de 

beroepsbekwaamheden van een werkloze of met het oog op het aanleren van een beroep aan een werkloze 

om die toe te laten na afloop van de opleiding door de onderneming aangeworven te worden. 

Iedereen kan een individuele beroepsopleiding in de onderneming volgen. Er zijn geen specifieke 

doelgroepen. 

Begunstigden 

Kleine, middelgrote en grote ondernemingen (starters en niet-starters), vzw's en administratieve overheden 

kunnen een individuele opleiding in de onderneming organiseren. De exploitatiezetel waar de IBO 

plaatsvindt, moet gevestigd zijn in het Vlaamse Gewest of in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. 

Projecten 

Volgende projecten komen in aanmerking: 

- opleiding voor uitkeringsgerechtigde werklozen; 

- opleiding van werkzoekenden die geen uitkering krijgen; 

- opleiding van laaggeschoolde en langdurige werklozen in gewone economische bedrijven; 

- opleiding van laaggeschoolde personen bedreigd met langdurige werkloosheid (minder dan hoger 

secundair onderwijs of geen derde graad beroepsonderwijs); 

- opleiding van personen bedreigd met uitsluiting van de arbeidsmarkt (personen met een handicap, 

migranten, zeer langdurige werklozen, bestaansminimumtrekkers en niet-gedomicilieerden, exgedetineerden, 

politiek vluchtelingen van wie de aanvraag tot erkenning ontvankelijk werd verklaard en 

die beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt); 

- opleiding van vrouwen in het kader van het gelijke-kansen-beleid (herintredende vrouwen, werkloze 

vrouwen met geringe beroepskwalificaties); 

- … 

Diversen 

De opleidingsduur bedraagt minimum 1 en maximum 6 maand en wordt vastgelegd op basis van een 

gedetailleerd opleidingsprogramma dat in gemeenschappelijk overleg tussen de onderneming en de VDAB 

wordt vastgelegd, rekening houdend met de reeds verworven competenties van de cursist. Dit programma 

wordt aan het contract gehecht. Na advies van de Sociaal-economische Raad van de Regio (SERR) kan, 

omwille van de pedagogische noodzaak, de duurtijd vastgelegd worden tot maximum 12 maanden voor een 

laaggeschoolde en tevens langdurige uitkeringsgerechtigde werkloze. 

Tijdens de opleiding ontvangt de cursist, naast een uitkering of leefloon vanwege de VDAB een 

productiviteitspremie. Het bedrag van de premie wordt vastgelegd op basis van het 'normaal loon' dat voor 

het aangeleerde beroep is vastgelegd. Deze premie wordt uitgedrukt als het verschil tussen het normale loon 

in het beroep en de uitkering waar de cursist recht op heeft uit hoofde van werkloosheid of leefloon. 

Indien de cursist geen uitkering geniet uit hoofde van werkloosheid of leefloon wordt het bedrag van de 

productiviteitspremie uitgedrukt als een percentage van het verschil tussen het normale loon in het beroep en 

een compensatievergoeding. Deze compensatievergoeding is ten laste van de VDAB en bedraagt € 9,60 per 

dag in een regime van de zesdagenweek. Het bedrag kan worden gewijzigd door de Vlaamse regering na 

advies van de Raad van Bestuur van de VDAB. 

163

De onderneming is aan de VDAB maandelijks een bedrag verschuldigd dat het verschil tussen het normale 

loon in het beroep en de gemiddelde werkloosheidsuitkering. De gemiddelde werkloosheidsuitkering wordt 

door de Raad van Bestuur vastgelegd. 

De werkgever verbindt er zich toe de cursist, die in de onderneming een beroepsopleiding heeft gevolgd, 

onmiddellijk na het einde van de opleiding in het aangeleerde beroep in loondienst te werk te stellen met een 

contract van onbepaalde duur en voor een duur tenminste gelijk aan de duur van de opleiding. 


VDAB 


1000 Brussel 

Tel.: 02/506 29 20 

Fax: 02/506 29 52 

Website: www.vdab.be 

164

1.2 INSTAP-OPLEIDING 


Een instap-opleiding is een bedrijfsgerichte afwerking van een beroepsopleiding of studie. De opleiding duurt 

2 maanden en moet starten binnen de 4 maanden na het einde van de beroepsopleiding of studie. 

Begunstigden 

Om in aanmerking te komen voor een instap-opleiding moet men uitkeringsgerechtigd volledig werkloos, 

leefloongerechtigd of door de RVA erkend zijn in het kader van het jongerenactiva opleidingsplan. 

Men moet bovendien: 

- een beroepsopleiding, georganiseerd of erkend door de VDAB, van minstens 400 uur gevolgd hebben 

binnen de 9 maanden voor de instapopleiding; 

- of ingeschreven zijn bij de VDAB als schoolverlater en maximaal een diploma of studiebewijs hebben 

van: 

· eerste graad algemeen secundair onderwijs; 

· derde graad technisch of kunstsecundair onderwijs; 

· vierde graad beroepssecundair onderwijs; 

· middenstandsopleiding; 

· deeltijds beroepssecundair onderwijs; 

· alternerend beroepsonderwijs; 

· buitengewoon secundair onderwijs. 

De instap-opleiding moet starten: 

- binnen de 4 maanden na het einde van de beroepsopleiding; 

- binnen de 4 maanden na inschrijving als werkzoekende als men schoolverlater is. 

Diversen 

Voordelen als werkgever 

Tijdens de instap-opleiding betaal je geen RSZ of loon, enkel een productiviteitspremie die wordt berekend 

als het verschil tussen het normale loon en de gemiddelde werkloosheidsuitkering. Je betaalt wel de 

verplaatsingskosten van de cursist en verzekert hem of haar tegen arbeidsongevallen. Na de opleiding neem 

je de persoon in dienst met een arbeidsovereenkomst van onbepaalde duur. De overeenkomst wordt 

schriftelijk vastgelegd. Er is geen opleidingsprogramma vereist. 

Voordelen als werkzoekende 

Als werkzoekende krijg je na de instap-opleiding een arbeidsovereenkomst van onbepaalde duur. Tijdens de 

opleiding wordt de uitkering aangevuld met een productiviteitspremie, zodat het normale loon in het beroep 

benaderd wordt. 


Bel naar 0800/30700 voor meer informatie of ga langs bij een VDAB-kantoor in je buurt. 

Een aanvraagformulier voor een instap-opleiding vind je op www.vdab.be, eveneens kan je op dezelfde site 

een simulatie maken van de kostprijs van een instap-opleiding in je onderneming. 

Indien je bedrijf gevestigd is in het Brussels Hoofdstelijk Gewest dan kan je voor de aanvraag van een instapopleiding 

contact opnemen met de heer Gino Asselman (tel.: 02/505 15 26 – fax: 02/505 77 41 – e-mail: 

gasselman@bgda.be) 

VDAB – Training en Opleiding 


1000 Brussel 

Tel.: 02/506.29.20 

Fax: 02/506.29.52 

165

2. SECTORALE MAATREGELEN EN INITIATIEVEN 


De sectoren bieden een ruime waaier aan maatregelen en initiatieven, onder andere kosteloze opleidingen, 

opleidingspremies, hulp bij stages, opleidingen voor opleidingsverantwoordelijken, ontslagbegeleiding, 

enz… die gericht zijn op werknemers, werkzoekenden of werkgevers. 

Begunstigden 

Momenteel heeft de Vlaamse regering 25 sectorconvenants afgesloten waarvan 24 met de sociale partners 

van sectoren op basis van de paritaire comités (één convenant is niet met traditionele sectoren afgesloten 

namelijk de convenants met de lokale besturen). Door het afsluiten van een convenant nemen de sociale 

partners van de sector en de Vlaamse regering engagementen op in een aantal maatschappelijke domeinen. 

Deze engagementen hebben betrekking op het verhogen van de arbeidsmarktdeelname van de kansengroepen 

en het diversiteitsbeleid, het verbeteren van de aansluiting tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt, het 

bevorderen van opleiding, competentiemanagement en loopbaanontwikkeling en het bieden van begeleiding 

van herstructurering. De sectoren kunnen ook nog bijkomende modules onderschrijven zoals mobiliteit, 

vermijden van werkstress,… 

Alle informatie in verband met de sectorconvenants kunt u vinden op: 

http://www2.vlaanderen.be/ned/sites/werk/sectoren_situering.htm 


Een overzicht van de websites, adressen en contactpersonen van de 25 sectoren waarmee de Vlaamse 

regering een sectorconvenant heeft afgesloten kunt u aanvragen bij het. 



Enterprise Europe Network 


1030 Brussel 

Tel.: 02/553 38 77 

Fax: 02/553 38 20 

E-mail: enterprise.europe@vlaanderen.be 

Website: http://www.vlaanderen.be/enterprise-europe 

166

3. PROJECTEN TER STIMULERING VAN DE EVENREDIGE ARBEIDSDEELNAME EN 

DIVERSITEIT IN ONDERNEMINGEN, INSTELLINGEN EN LOKALE BESTUREN 

(DIVERSITEITSPLANNEN, CLUSTERPLANNEN, INSTAP- EN GROEIPLANNEN) 

Inhoud van de maatregel 

Een centraal uitgangspunt van het Vlaamse werkgelegenheidsbeleid is het verhogen van de 

werkzaamheidsgraad en het streven naar evenredige arbeidsdeelname. 

Evenredige arbeidsdeelname is gericht op het aanbieden van kansen op de arbeidsmarkt aan groepen die 

mede omwille van heersende stereotypen, vooroordelen en discriminatie of het hebben van bepaalde 

kenmerken, geconfronteerd worden met uitsluiting op (delen van) de arbeidsmarkt. 

Een diversiteitsplan is een geheel van maatregelen en acties, met oog voor het managen van verschil, die op 

een planmatige manier direct en indirect discriminerende drempels wegnemen en/of voorzieningen scheppen 

waardoor de verticale en horizontale mobiliteit (instroom, doorstroom, retentie en opleiding) van leden van 

de kansengroepen op de arbeidsmarkt worden vergroot. De prioritaire kansengroepen in dit verband zijn 

mensen van allochtone herkomst, mensen met een arbeidshandicap en ouder wordende werknemers (50+). 

In elk plan wordt aandacht besteed aan een combinatie van de volgende drie punten: 

- het aangeven van streefcijfers voor instroom, doorstroom, retentie en/of opleiding van kansengroepen; 

- het waarderen van veranderende verschillen met het oog op interne sensibilisering en het creëren van 

draagvlak voor het gevoerde of te voeren diversiteitsbeleid; 

- het verankeren van de resultaten van het diversiteitsplan met het oog op het continueren en verbeteren 

van het ontwikkelde beleid. 

Voor het introduceren en bestendigen van diversiteit en evenredige arbeidsdeelname in ondernemingen en 

organisaties via een diversiteitplan geeft de Vlaamse regering volgende ondersteuning: 

- diversiteitsplannen kunnen een subsidie bekomen tot een maximum van 2/3 van de totale subsidiabele 

kost, met een plafond van € 10.000; 

- clusterdiversiteitsplannen kunnen een subsidie bekomen tot een maximum van 2/3 van de totale 

subsidiabele kost, met een plafond van € 3.000 per clusterlid; 

- instap- en groeidiversiteitsplannen kunnen een subsidie bekomen tot een maximum van 1/2 van de totale 

subsidiabele kost, met een plafond van € 2.500. 

- gratis ondersteuning bij de ontwikkeling en uitvoering van elk diversiteitplan door een 

projectontwikkelaar 

Het aanvragende bedrijf gaat het engagement aan om ook na de subsidieperiode het diversiteitsbeleid in de 

organisatie voort te zetten door aan te geven welke structurele effecten het plan in kwestie beoogt en hoe dat 

zal worden gerealiseerd. Het bedrijf voorziet in cofinanciering van de kosten. Zowel loonkosten als 

werkingskosten ter voorbereiding en uitvoering van het plan komen in aanmerking voor financiering voor 

zover ze gemaakt zijn binnen de subsidieperiode. 

Begunstigden 

Kleine en grote ondernemingen, instellingen en lokale besturen (en voor clusterdiversiteitsplannen ook 

sectorfondsen, beroepsfederaties, en dergelijke) kunnen aankloppen voor ondersteuning en begeleiding van 

een instapdiversiteitsplan, diversiteitsplan, clusterdiversiteitsplan of groeidiversiteitsplan. Ook socialprofitbedrijven 

komen in aanmerking. 


Aanvragen tot het opstarten van een plan dienen voor advies voorgelegd te worden aan de SERR (de Sociaal- 

Economische Raad van de Regio) van de regio waar de betreffende organisatie is gelegen. Hiervoor kan men 

contact opnemen met de projectontwikkelaars van de SERR (of RESOC). Het aanvraagformulier en de 

details van de regelgeving zijn te vinden op: www.werk.be/beleid/div/. 

167



Departement Werk en Sociale Economie 

Afdeling Werkgelegenheidsbeleid 

Helpdesk EAD 


1030 Brussel 

Tel.: 02/553 43 33 

Fax: 02/553 40 10 

Website: www.werk.be 

168

4. VLAAMS AGENTSCHAP VOOR ONDERNEMERSVORMING - SYNTRA VLAANDEREN 

Het Vlaams Agentschap voor Ondernemersvorming – SYNTRA VLAANDEREN is een publiekrechtelijk 

vormgegeven extern verzelfstandigd agentschap (EVA) van de Vlaamse overheid. Het Agentschap erkent en 

subsidieert het SYNTRA-opleidingsnetwerk voor zelfstandigen en kmo’s. 

SYNTRA staat voor 24 campussen in Vlaanderen. Ze zijn samen goed voor een honderdtal praktische 

opleidingen en trainingen, toegespitst op de dagelijkse realiteit van de onderneming. Het zwaartepunt bij de 

SYNTRA-opleidingen is de praktijk. Hiervoor doet SYNTRA een beroep op lesgevers die zelf dagelijks in 

de praktijk van hun eigen onderneming staan. 

Diverse studies hebben aangetoond dat een degelijke opleiding een belangrijke factor is om het slagen van 

een onderneming te verzekeren. Of je nu een vak wilt leren, een (nieuwe) zaak beginnen of met je bedrijf 

nieuwe wegen wil verkennen… met SYNTRA sta je sterker. 

Opleiding bij SYNTRA kan via verschillende sporen: 

de ondernemersopleiding; 

korte cursussen en bijscholingen; 

de leertijd. 

4.1 DE ONDERNEMERSOPLEIDING 


Ondernemen is niet alleen een passie, maar ook een vak apart. Wie zich als zelfstandige wil vestigen of een 

eigen bedrijf wil opstarten, heeft er alle belang bij om dat vak perfect te beheersen. De ondernemersopleiding 

van SYNTRA beperkt het risico op beginnersfouten en verhoogt de kansen op succes. 

SYNTRA biedt ondernemers in spe zowel een cursus bedrijfsbeheer als specifieke beroepsvorming. Al dan 

niet aangevuld met een stage. Aan de hand van praktijklessen leer je van een vakman de nodige specifieke 

vakkennis. De beroepskennis heeft betrekking op een 350-tal beroepen. 

In het deel bedrijfsbeheer krijg je inzicht in het financieel en commercieel beleid van een eigen zaak Zo 

worden toekomstige bedrijfsleiders voorbereid op het leiden en beheren van een kmo. De cursus wordt 

afgesloten met het getuigschrift basiskennis bedrijfsbeheer waarmee aan de wettelijke 

vestigingsverplichtingen wordt voldaan. In de aansluitende cursus wordt de basiskennis aangevuld met meer 

doorgedreven inzicht in het verantwoord ondernemerschap. Voor wie bedrijfsleider is of een leidinggevende 

functie in een kmo heeft met een hogere vooropleiding worden cursussen bedrijfsmanagement voor de kmo 

georganiseerd. 

De lessen vinden 's avonds plaats, één tot twee keer per week. Op het einde van de opleiding ontvang je een 

officieel diploma, erkend door de Vlaamse overheid waarmee men aan de vereisten van de vestigingswet 

voldoet. Cursisten die de opleiding met succes afronden kunnen dus meteen aan de slag. De 

ondernemersopleidingen zijn modulair uitgebouwd en duren 1 tot 3 jaar, afhankelijk van de voorkennis en de 

beroepskeuze. 

Begunstigden 

Starters, zelfstandigen, kmo-ondernemers en hun medewerkers komen in aanmerking voor deze opleidingen. 

Via de opleiding voldoen de kandidaat-zelfstandigen aan de vestigingswet en programmawet. Voor de 

stageovereenkomst moet het ondernemer-opleider aan dezelfde voorwaarden te voldoen als voor de 

leerovereenkomst (cfr. Leertijd). 

169

Opleidingen 

Naast de opleidingen gericht op het algemeen bedrijfsbeheer, het management en de organisatie van de 

onderneming biedt SYNTRA ondernemersopleidingen in 28 sectoren: 

Administratie & onthaal 

Bouw 

Cultuur & podiumkunsten 

Dieren 

Elektro 

Financiën & Verzekeringen 

Gezondheid & sport 

Grafische & Audio-visuele technieken 

Groensector 

Horeca 

Informatica 

Kunst & antiek, ambachten 

Maatschappijgerichte vorming 

Management & bedrijfsbeheer 

Meubel & houtbewerking 

Mode & Kledij 

Ontwerpen 

Personenverzorging 

Reinigingsdiensten & schoonmaak 

Talen & redactie 

Technologie voor medische diagnostiek 

Toerisme & recreatie 

Transport & logistiek 

Vastgoed 

Veiligheid, preventie & milieu 

Verkoop & marketing 

Voeding 

Voertuigen & Metaal 

Stage 

De ondernemersopleiding kan gekoppeld worden aan een praktische opleiding in een onderneming met name 

de stageovereenkomst. Bij deze overeenkomst betaalt de ondernemer-opleider een stagevergoeding. 

De stagevergoeding hangt af van de ervaring en de vooropleiding van de stagiair: 

weinig of geen vooropleiding: 

jaar 1: minimum € 467,63 (+ kinderbijslag) 

jaar 2: minimum € 658,93 


voldoende vooropleiding: 




De cursisten-stagiairs worden vanaf 1 januari na hun 18 de verjaardag volledig onderworpen aan de RSZ. In 

dat geval moet zowel de cursist-stagiair (13,07%) als het ondernemer-opleider (23,72% gewone bijdragen + 

7,48% loonmatigingsbijdragen) RSZ-bijdragen betalen. 

De cursist-stagiair zal zijn RSZ-bijdragen kunnen recupereren via de werkbonus en dit voor zover zijn 

stagevergoeding niet meer bedraagt dan € 1.094 voltijds op maandbasis. Het ondernemer-opleider zal de 

meerkost die de volledige onderwerping met zich meebrengt volledig kunnen recupereren via de structurele 

vermindering en de nieuwe doelgroepvermindering jongeren (voor stagevergoeding tot ± € 1.000 op 

maandbasis). 

170

De volledige onderwerping opent momenteel voor de cursist-stagiair enkel bijkomende rechten op het vlak 

van de pensioenen, arbeidsongeschiktheids- en moederschapsverzekering, niet op het vlak van de 

werkloosheid. 

Meer info en een overzicht van het cursusaanbod vindt u op www.syntra.be. 

4.2 KORTE CURSUSSEN EN BIJSCHOLINGEN 


Het SYNTRA-netwerk organiseert een grote waaier aan bijscholingen en korte cursussen voor zelfstandigen, 

kmo-ondernemers en hun medewerkers. Als ondernemer heeft men immers permanent nood aan 

bijscholingen om bij te blijven met de evoluties in uw sector: nieuwe technieken, veranderende 

reglementering, updates van computersoftware,… SYNTRA biedt (gecertificeerde) bijscholingen in 28 

sectoren (kijk voor de lijst bij de rubriek ‘ondernemersopleidingen’). 

De bijscholingen zijn zowel gericht op vakkennis als op management-knowhow: 

gecertificeerde bijscholingen die aansluiten op een ondernemersopleiding; 

korte programma’s voor specifieke beroepen en beroepstechnieken; 

algemene programma’s over actuele thema’s; 

thema’s uit bedrijfsbeheer, management, personeelsbeleid, hrm,... ; 

seminaries over nieuwe reglementering; 

specifieke taalcursussen; 

… 

Begunstigden 

Zelfstandigen, kmo-ondernemers en hun naaste medewerkers komen in aanmerking voor deze opleidingen. 

Diversen 

Bij een gecertificeerde bijscholing ontvangt men, na slagen voor het examen, een officieel erkend 

getuigschrift van de Vlaamse overheid, uitgereikt door SYNTRA Vlaanderen. Enkele voorbeelden: erkend 

veiligheidscoördinator in de bouw, preventie-adviseur, milieucoördinator, habilitatie voor gasinstallateurs,… 

Meer info en een overzicht van het cursusaanbod vindt u op www.syntra.be. 

4.3 DE LEERTIJD 


De formule van de leertijd laat zelfstandige ondernemers toe om leerjongeren vanaf 15 jaar aan te werven en 

op te leiden. Vier dagen per week draait de leerjongen of -meisje volop mee in het bedrijf. De vijfde dag 

volgt hij of zij een aanvullende, praktijkgerichte cursus bij SYNTRA. In ruil voor een leervergoeding en een 

minimum aan andere kosten haalt de onderneming een leergierige, gemotiveerde jongere en bekwame 

toekomstige medewerker binnen. 

De leertijd duurt maximaal drie jaar. Kandidaat-leerjongeren kunnen kiezen uit een 200-tal beroepen en 

worden begeleid door een leertrajectbegeleider die meteen ook al het papierwerk voor zijn rekening neemt. 

Met het getuigschrift leertijd voldoet men voor de meeste gereglementeerde beroepen aan de 

vestigingsvoorwaarden inzake beroepskennis. 

171

Begunstigden 

Zelfstandigen en kleine en middelgrote ondernemingen komen in aanmerking voor het begeleiden van een 

leerjongere. 

De ondernemer-opleider moet aan de volgende voorwaarden voldoen: 

- 25 jaar geworden zijn en ten minste 5 jaar beroepspraktijk hebben, waarvan 2 jaar als 

ondernemingshoofd (23 jaar voor wie een diploma ondernemersopleiding heeft); 

- beschikken over een ondernemingsnummer; 

- waarborgen bieden dat hij een degelijke praktijkopleiding kan en wil geven; 

- zich aansluiten bij een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk en zorgen voor een 

arbeidsongevallenverzekering. 

Diversen: leervergoeding 2008 

Het ondernemer-opleider betaalt de leerjongere een leervergoeding. Deze bedragen worden jaarlijks aan de 

index aangepast. 

-18 jaar +18 jaar 

Eerste jaar leertijd € 280,57 € 374,10 

Tweede jaar leertijd € 374,10 € 420,86 

Derde jaar leertijd € 467,63 € 467,63 

De erkende leerovereenkomsten vallen gedeeltelijk onder de toepassing van de sociale zekerheid tot en met 

31 december van het jaar waarin zij 18 jaar worden. Alleen de regelingen betreffende jaarlijkse vakantie, de 

arbeidsongevallen en de beroepsziekten zijn van toepassing op deze leerlingen. De erkende leerovereenkomst 

is volledig onderworpen aan de sociale zekerheid vanaf 1 januari na de 18de verjaardag. In dat geval moet 

zowel de leerling (13,07 %) als het ondernemer-opleider (23,72 % gewone bijdragen + 7,48 % 

loonmatigingsbijdragen) RSZ-bijdragen betalen. 

De leerling zal zijn RSZ-bijdragen kunnen recupereren via de werkbonus en dit voor zover zijn 

leervergoeding niet meer bedraagt dan € 1.094 voltijds op maandbasis. 

Het ondernemer-opleider zal de meerkost die de volledige onderwerping met zich meebrengt volledig kunnen 

recupereren via de structurele vermindering en de nieuwe doelgroepvermindering jongeren (voor 

leervergoeding tot ± € 1.000 op maandbasis). De volledige onderwerping opent momenteel voor de leerling 

enkel bijkomende rechten op het vlak van de pensioenen, arbeidsongeschiktheids- en 

moederschapsverzekering, niet op het vlak van de werkloosheid. 

Meer info vindt u op www.leertijd.be. 


Vlaams Agentschap voor Ondernemersvorming - SYNTRA Vlaanderen 

Afdeling Sectorale werking 

Kanselarijstraat 19 

1000 Brussel 

Tel.: 02/227 63 93 

Fax: 02/217 46 12 

E-mail: info@syntravlaanderen.be 

Website: http://www.syntravlaanderen.be 

172

5. PETERSCHAPSPROJECTEN 


Peterschapsprojecten zijn projecten waarbij enerzijds beslissingsnemers van deelnemende ondernemingen 

gedurende een bepaalde periode op regelmatige tijdstippen in groepen begeleid worden door een of meer 

peters om door ervaringsuitwisseling de bedrijfsvoering van de deelnemende ondernemingen te 

professionaliseren en waarbij anderzijds bedrijfsgerichte activiteiten worden georganiseerd om de 

netwerkvorming en de ervaringsuitwisseling tussen alle deelnemende ondernemingen en peters te stimuleren. 

Begunstigden 

Elke organisatie, publiek of privé, die een professionele band heeft met het bedrijfsleven in het beoogde 

werkingsgebied kan het initiatief nemen voor het organiseren van een peterschapsproject en naar aanleiding 

van een oproep, door de minister bevoegd voor economie, een subsidieaanvraag indienen. 

Zelfstandige ondernemers, bedrijfsleiders of beslissingsnemers van ondernemingen kunnen deelnemen aan 

het project. Deelnemers kunnen via budget voor economisch advies (BEA) een deel van de kosten vergoed 

krijgen. 

Projecten 

Projecten die gericht zijn op technologische innovatie komen niet in aanmerking, evenals projecten die 

gericht zijn op minder dan 60 deelnemers. 

Kenmerken van een peterschapsproject zijn: 

- ervaringsuitwisseling tussen ondernemers staat centraal in het project; 

- de ervaringsuitwisseling draagt bij tot de professionalisering van de bedrijfsvoering van de deelnemende 

ondernemingen; 

- er is een periode afgebakend waarbinnen ondernemers op regelmatige basis onder leiding van peters 

bijeenkomen in groepen om aan ervaringsuitwisseling te doen; 

- elke groep krijgt minstens één peter toegewezen die hen begeleid en die zijn kennis en ervaring ter 

beschikking stelt van de groep; 

- de netwerkvorming en ervaringsuitwisseling over de groepen heen, wordt gestimuleerd door 

bedrijfsgerichte activiteiten. 

Diversen 

Maximaal twee keer per jaar kan de minister bevoegd voor economie een oproep voor peterschapsprojecten 

lanceren. Organisatoren van peterschapsprojecten die worden geselecteerd in het kader van de oproep worden 

erkend als peterschapsorganisator. 

Een lijst met lopende projecten is beschikbaar op onderstaande website. 




Afdeling Ondersteuningsbeleid 


1030 Brussel 

Tel.: 02/553 38 79 

Fax: 02/502 47 02 

Website: http://www.vlaanderen.be/peterschapsprojecten 

173

6. STAGEBONUS EN STARTBONUS 


Als een werkgever een deeltijds leerplichtige jongere opleidt of tewerkstelt, heeft hij recht op een stagebonus. 

Naast deze premie krijgt u ook een fiscale korting. 

De maatregel wil jongeren meer kansen bieden om een deeltijdse vorming te combineren met een 

praktijkopleiding of werkervaring. Op die manier krijgen ze een echte, volwaardige alternerende opleiding en 

verhogen ze hun latere kansen op de arbeidsmarkt. 

Per jongere kan een werkgever beide voordelen voor maximaal drie opleidingsjaren krijgen. De jongere van 

zijn kant heeft recht op een gelijkwaardige startbonus. 

Voorwaarden 

- 

U moet een jongere aanwerven met een arbeids- of opleidingsovereenkomst in het kader van een alternerende 

opleiding. 

Zo'n jongere mag geen voltijds secundair onderwijs volgen, maar wel deeltijds onderwijs, een deeltijdse 

vorming of de leertijd in het kader van de Middenstandsopleiding. De jongere moet nog leerplichtig zijn 

wanneer de overeenkomst begint. De overeenkomst mag ten vroegste beginnen op 1 juli 2006. 

Als ‘opleidingsovereenkomst’ komen in aanmerking: 

een leerovereenkomst; 

een opleidingsovereenkomst in een Brugproject; 

een beroepsinlevingsovereenkomst; 

een inschakelingsovereenkomst (Franse Gemeenschap). 

Voor een bepaald opleidingsjaar heeft u enkel recht op de stagebonus als de arbeids- of 

opleidingsovereenkomst gedurende minstens 3 maanden uitgevoerd werd in de loop van dat opleidingsjaar. 

Om voor een bepaald belastingjaar het voorzien fiscaal voordeel te krijgen, moet u kunnen aantonen dat u 

voor de betrokken jongere(n) effectief de stagebonus verkregen heeft van de RVA in de loop van dat 

belastingjaar. 

- 

De jongere moet met u een arbeids- of opleidingsovereenkomst sluiten in het kader van een alternerende 

opleiding. 

Hij mag geen voltijds secundair onderwijs volgen, maar wel deeltijds onderwijs, een deeltijdse vorming of de 

leertijd in het kader van de Middenstandsopleiding. De jongere moet nog leerplichtig zijn wanneer de 

overeenkomst begint. De overeenkomst mag ten vroegste beginnen op 1 juli 2006. 

Om voor een bepaald opleidingjaar de startbonus te kunnen krijgen, moet de jongere dat opleidingsjaar met 

succes voltooid hebben. 

Voordelen 

- 

Gedurende maximaal 3 opleidingsjaren krijgt u een forfaitaire premie (de stagebonus). 

Voor een eerste of tweede opleidingsjaar bedraagt die premie € 500. 

Voor een derde opleidingsjaar gaat het om € 750. 

174

Voor elke jongere waarvoor u de stagebonus verkrijgt, geldt het volgend fiscaal voordeel: uw winsten en 

baten worden vrijgesteld van belasting ten belope van 20% van de som van de lonen of leervergoedingen die 

u in het belastingjaar in kwestie aan de betrokken jongere heeft uitgekeerd en die u voor dat belastingjaar als 

beroepskosten aftrekt. 

- 

De jongere heeft recht op de Startbonus: premie voor minderjarigen die ‘werkend leren’. Gedurende 

maximaal 3 opleidingsjaren krijgt de jongere een premie (de startbonus). Voor een eerste of tweede 

opleidingsjaar bedraagt de premie € 500. Voor een derde jaar gaat het om € 750. 


- 

1. Globaal aanvraagdossier bij aanvang (formulier 63c bonus): 

Nadat u met de jongere de opleidings- of arbeidsovereenkomst gesloten hebt, moet u samen met de jongere 

en de begeleider van de betrokken onderwijsinstelling of opleidingsinstantie een globaal aanvraagdossier 

opmaken voor de stagebonus (premie voor uzelf) en de startbonus (premie voor de jongere) samen. 

Dit dossier bevat: 

- de identificatiegegevens van uzelf en de jongere; 

- de rekeningnummers waarop de RVA jullie bonussen mag overmaken; 

- een kopie van de opleidings- of arbeidsovereenkomst; 

- een attest van de betrokken onderwijs- of opleidingsinstelling, waarop volgende zaken staan: 

• de benaming en finaliteit van de alternerende opleiding; 

• de begin- en einddatum van de opleidingscyclus; 

• de einddatum van elk opleidingsjaar; 

• de tijdstippen waarop de evaluatie van elk opleidingsjaar voorzien wordt. 

Als u een jongere aanwerft die in de loop van zijn alternerende opleiding reeds bij een andere werkgever in 

dienst was, moet een nieuw globaal aanvraagdossier ingediend worden. 

In dit geval vermeldt het attest van de betrokken onderwijs- of opleidingsinstelling dat het gaat om de 

voortzetting van een alternerende opleiding waarvoor reeds eerder een aanvraagdossier werd ingediend. 

Het globaal aanvraagdossier moet ondertekend worden door uzelf, de jongere en zijn wettelijke 

vertegenwoordiger. 

Uzelf, de jongere of de begeleider van de onderwijsinstelling of opleidingsinstantie bezorgt het dossier 

binnen de 3 maanden na de aanvang van de opleidings- of arbeidsovereenkomst aan het bevoegd 

werkloosheidsbureau van de RVA, zoniet komt die opleiding NIET meer in aanmerking voor de toekenning 

van de twee bonussen. 

Het bevoegd werkloosheidsbureau van de RVA is datgene dat bevoegd is voor de hoofdverblijfplaats 

(‘domicilie’) van de jongere. 

Na ontvangst van een volledig aanvraagdossier bezorgt het werkloosheidsbureau aan u en aan de jongere een 

document dat de tijdstippen vermeldt waarop de RVA jullie bonussen normaal gezien zal uitbetalen, rekening 

houdend met de datums op het attest van de onderwijs- of opleidingsinstelling. 

2. Aanvraag tot uitbetaling van de stagebonus voor een bepaald opleidingsjaar: 

Om de stagebonus voor een bepaald opleidingsjaar te krijgen moet u een specifieke aanvraag indienen bij het 

bevoegd werkloosheidsbureau, binnen de 4 maanden na afloop van dat opleidingsjaar. 

Als u deze termijn laat voorbijgaan, dan kunt u de bonus voor dat opleidingsjaar niet meer krijgen. 

U moet bij uw aanvraag een attest van de onderwijs- of opleidingsinstelling voegen om aan te tonen dat de 

jongere het opleidingsjaar in kwestie beëindigd heeft. 

Wanneer de alternerende opleiding vroegtijdig werd stopgezet, vermeldt dit attest de effectieve einddatum 

ervan. In dit geval begint de termijn van 4 maanden te lopen vanaf die datum. 

175

3. Om het fiscaal voordeel te kunnen krijgen, moet u de volgende documenten ter beschikking houden van de 

belastingadministratie: 

- het bewijs dat u gedurende het belastbaar tijdperk voor de betrokken jongere(n) een stagebonus heeft 

verkregen van de RVA; 

- een nominatieve lijst van de tewerkgestelde jongeren met, voor elke jongere, vermelding van diens 

volledige identiteit, inclusief rijksregisternummer, en van de bruto belastbare bezoldigingen die u aan de 

jongere(n) hebt betaald of toegekend, met inbegrip van alle wettelijk of contractueel verschuldigde 

bijdragen en premies. 

- ) * +, - * . 

Voor de jongere geldt de aanvraagprocedure voor de Startbonus: premie voor minderjarigen die ‘werkend 

leren’. 

1. Globaal aanvraagdossier bij aanvang: 

Nadat u met de jongere de opleidings- of arbeidsovereenkomst gesloten hebt, moet de jongere samen met u 

en de begeleider van de betrokken onderwijsinstelling of opleidingsinstantie een globaal aanvraagdossier 

opmaken voor de stagebonus (premie voor uzelf) en de startbonus (premie voor de jongere) samen. 

Dit dossier bevat : 

- de identificatiegegevens van uzelf en jongere; 

- de rekeningnummers waarop de RVA jullie bonussen mag overmaken; 

- een kopie van de opleidings- of arbeidsovereenkomst; 

- een attest van de betrokken onderwijs- of opleidingsinstelling, waarop volgende zaken staan: 

• de benaming en finaliteit van de alternerende opleiding; 

• de begin- en einddatum van de opleidingscyclus; 

• de einddatum van elk opleidingsjaar; 

• de tijdstippen waarop de evaluatie van elk opleidingsjaar voorzien wordt. 

Als u een jongere aanwerft die in de loop van zijn alternerende opleiding reeds bij een andere werkgever in 

dienst was, moet een nieuw globaal aanvraagdossier ingediend worden. In dit geval vermeldt het attest van 

de betrokken onderwijs- of opleidingsinstelling dat het gaat om de voortzetting van een praktijkopleiding of 

tewerkstelling in het kader van een alternerende opleiding waarvoor reeds eerder een aanvraagdossier werd 

ingediend. 

Het globaal aanvraagdossier moet ondertekend worden door uzelf, de jongere en zijn wettelijke 

vertegenwoordiger. 

Uzelf, de jongere of de begeleider van de onderwijsinstelling of opleidingsinstantie bezorgt het dossier 

binnen de 3 maanden na de aanvang van de opleidings- of arbeidsovereenkomst aan het bevoegd 

werkloosheidsbureau van de RVA, zoniet komt die opleiding NIET meer in aanmerking voor de toekenning 

van de twee bonussen. 

Het bevoegd werkloosheidsbureau van de RVA is datgene dat bevoegd is voor de hoofdverblijfplaats 

(‘domicilie’) van de jongere. 

Na ontvangst van een volledig aanvraagdossier bezorgt het werkloosheidsbureau aan u en aan de jongere een 

document dat de tijdstippen vermeldt waarop de RVA jullie bonussen voor de opleiding in kwestie normaal 

gezien zal uitbetalen worden, rekening houdend met de datums op het attest van de onderwijs- of 

opleidingsinstelling. 

2. Aanvraag tot uitbetaling van de startbonus voor een bepaald opleidingsjaar: 

Om de startbonus voor een bepaald opleidingsjaar te krijgen moet de jongere een specifieke aanvraag 

indienen bij zijn werkloosheidsbureau, binnen de 4 maanden na afloop van dat opleidingsjaar. 

Als hij deze termijn laat voorbijgaan, dan kan hij de bonus voor dat opleidingsjaar niet meer krijgen. 

De jongere moet bij zijn aanvraag een attest van de onderwijs- of opleidingsinstelling voegen om aan te 

tonen dat hij met succes het opleidingsjaar in kwestie beëindigd heeft. 

176


RVA 

Keizerslaan 7 

1000 Brussel 

Tel.: 02/515 41 11 

Fax: 02/514 11 06 

Website: www.rva.be 

177

DEEL V : STEUN VOOR ONDERZOEK EN ONTWIKKELING 

178

1. INSTITUUT VOOR DE AANMOEDIGING VAN INNOVATIE DOOR WETENSCHAP EN 

TECHNOLOGIE IN VLAANDEREN (IWT-Vlaanderen) 

1.1 O&O-PROJECTEN VAN BEDRIJVEN – ALGEMEEN 


Deze financiële steun is bestemd voor bedrijven die door middel van een onderzoeks- of 

ontwikkelingsproject een innovatie wensen door te voeren en die daartoe kennis dienen te verwerven. In deze 

projecten worden de volgende O&O-activiteiten gesteund: onderzoek en ontwikkeling voor nieuwe of 

verbeterde producten, productieprocessen of diensten of een combinatie ervan. 

Begunstigden 

De projectsteun die het IWT toekent in het kader van deze maatregel is bestemd voor alle in Vlaanderen 

gevestigde bedrijven, van kmo tot dochter van een multinational. Noodzakelijk is dat het bedrijf een 

exploitatiezetel in Vlaanderen heeft waar tewerkstelling en economische activiteit plaatsvindt. De 

mogelijkheid tot valorisatie of toepassing van de onderzoeksresultaten in Vlaanderen (creatie van 

toegevoegde waarde) staat centraal. Alle ondernemingstypes komen in aanmerking, behalve beoefenaars van 

vrije beroepen of zelfstandigen. Er zijn geen sectorale beperkingen maar onderzoek met militaire affiniteit 

wordt niet gesteund. 

De projecten worden uitgevoerd door een onderneming alleen of in samenwerking met één of meerdere 

ondernemingen en/of onderzoeksinstellingen (onderzoekscentra, universiteiten, hogescholen). 

Projecten 

Met onderzoek wordt bedoeld: onderzoek gericht op het genereren van nieuwe kennis. Deze kennis kan 

achteraf gebruikt worden bij de ontwikkeling van nieuwe producten, processen of diensten, of kan de basis 

vormen voor het verbeteren van bestaande producten, processen of diensten. 

Ontwikkeling: dit type van activiteiten beoogt de omzetting van kennis in ontwerpen voor nieuwe, 

gewijzigde of verbeterde producten, processen of diensten. Dit omvat ook het vervaardigen van een eerste 

prototype of eerste demonstratie- of modelprojecten voor zover de resultaten niet rechtstreeks voor 

commerciële doeleinden kunnen worden aangewend. 

Bepaalde activiteiten zoals engineering, opleidingen, marktonderzoek en investeringen, kunnen niet de kern 

van een IWT-project uitmaken. 

Steunpercentages en modaliteiten 

IWT-Vlaanderen verleent voor onderzoek een subsidie van 40% van de aanvaarde brutokosten van het 

project. Voor ontwikkeling bedraagt de subsidie 15% van de aanvaarde brutokosten van het project. Een 

project kan een combinatie van beide types activiteiten inhouden. 

Extra steun 

De basissteun voor O&O-bedrijfsprojecten kan verhoogd worden met telkens 10% als het project: 

- wordt uitgevoerd door een kmo; 

- wordt uitgevoerd binnen internationale samenwerking; 

- een project voor DTO (Duurzame Technologische Ontwikkeling) is; 

- lucht- en ruimtevaart betreft; 

- zich primair focust op een toepassing binnen de automobielsector. 

Wanneer IWT-Vlaanderen beslist het project te steunen wordt een overeenkomst opgemaakt tussen het IWT 

en de projectpartners. Deze overeenkomst is in de eerste plaats een middelenverbintenis (de overeengekomen 

middelen moeten voor het beschreven project worden ingezet). Het IWT-Vlaanderen volgt de uitvoering van 

het project op. 

179

De betaling van de steun gebeurt in zesmaandelijkse schijven, die gekoppeld zijn aan verslaggeving. 


Voorbespreking 

Vooraleer een aanvraag op te stellen en in te dienen kan u zo gewenst een voorbespreking van uw 

projectvoorstel aanvragen met een adviseur van IWT-Vlaanderen of een sub-regionale innovatie adviseur 

(RIS-adviseur) uit uw provincie: http://www.iwt.be/steun/loket/oeno/index.html 

Projectvoorstellen 

Voorstellen voor O&O-projecten kunnen doorlopend ingediend worden bij IWT-Vlaanderen. Een 

projectvoorstel omvat de volgende onderdelen, in te vullen overeenkomstig de handleiding: 

- algemene administratieve inlichtingen over de aanvrager en eventuele andere deelnemers aan het project; 

- beschrijving van het innovatiedoel, nl. de probleemstelling, de verwachte, verifieerbare resultaten en de 

valorisatiemogelijkheden; 

- de positionering van het bedrijf binnen het project en de state of the art; 

- het werkprogramma; 

- de kostenraming en de gevraagde steun per partner; 

- de motivatie van de mogelijke economische impact van de resultaten; 

- profiel van de aanvrager en van de eventuele andere deelnemers aan het project. 

Het IWT-Vlaanderen beschikt over een gedetailleerde handleiding hiervoor, die op eenvoudige aanvraag en 

gratis verkrijgbaar is, of via de website: www.iwt.be 


Algemene informatie is terug te vinden op de homepage van IWT-Vlaanderen (http://www.iwt.be) en via email 

op het adres: iwt-bedrijfssubsidies@iwt.be 

IWT-Vlaanderen 

Leo Van de Loock 

Bischoffsheimlaan 25 

1000 Brussel 

Tel.: 02/20 90 900 

Fax: 02/22 31 181 

Website: http://www.iwt.be 

180

1.2 KMO-PROGRAMMA 


Het IWT-Vlaanderen (Instituut voor de aanmoediging van innovatie door Wetenschap en Technologie in 

Vlaanderen) heeft met het KMO-Programma als doel het innovatiegebeuren bij de Vlaamse kleine en 

middelgrote ondernemingen te stimuleren. Innovatie is daarbij gedefinieerd als het tot stand brengen van een 

nieuw of vernieuwend product, proces of dienst die een vernieuwing bij het bedrijf vereist en kan leiden tot 

een substantiële economische toegevoegde waarde. De activiteiten van kennisverwerving ten behoeve van 

deze innovatie kunnen financieel gesteund worden. 

In het KMO-Programma bestaan zeven specifieke projecttypes, waarbij de administratieve drempel zo laag 

mogelijk gehouden wordt. Deze zeven projecttypes zijn de KMO-Innovatiestudies (type 1, 2, 3, 4, 5 en 6) en 

de KMO-Innovatieprojecten. 

Begunstigden 

De steun die het IWT toekent in het kader van KMO-Innovatiestudies en KMO-Innovatieprojecten is 

bestemd voor alle in Vlaanderen gevestigde kmo’s. Een kmo is hier gedefinieerd als een onderneming met 

minder dan 250 werknemers, én met niet meer dan € 50 miljoen jaaromzet of niet meer dan € 43 miljoen 

jaarlijks balanstotaal. Bij de berekening van deze criteria moet er geconsolideerd worden over alle 

ondernemingen die een deelnemingsrelatie van 25% of meer van het kapitaal of de stemrechten in bezit 

hebben. Noodzakelijk is ook dat het bedrijf een exploitatiezetel heeft in Vlaanderen waar tewerkstelling en 

economische activiteit plaatsvindt. De mogelijkheid tot valorisatie of toepassing van de onderzoeksresultaten 

in Vlaanderen staat centraal. Alle ondernemingstypes komen in aanmerking, behalve beoefenaars van vrije 

beroepen, zelfstandigen of nationale monopolies. Er zijn geen sectorale beperkingen maar onderzoek met 

militaire affiniteit wordt niet gesteund. 

De projecten kunnen worden uitgevoerd door een kmo alleen of in samenwerking met één of meer 

ondernemingen en/of onderzoeksinstellingen (onderzoekscentra, universiteiten, hogescholen). Voor KMO- 

Innovatiestudies Type 1 en 3 geldt evenwel een verplichte samenwerking met derden, waarbij voor KMO- 

Innovatiestudies Type 1 de derde partij specifiek een door IWT-Vlaanderen erkend kenniscentrum moet zijn. 

Projecten 

KMO-Innovatiestudies Type 1 zijn grondige technologische adviezen van erkende kenniscentra. Dit advies 

moet een antwoord geven op een technologische vraag in verband met een mogelijke innovatie van een 

product, proces of dienst bij de kmo. De nadruk ligt op het realiseren van een zinvolle overdracht vanuit een 

erkend technisch kenniscentrum van voor de technologische probleemstelling relevante technologische 

kennis. Het advies moet de kmo in staat stellen om op onderbouwde wijze te beslissen om al dan niet verdere 

stappen voor innovatie te nemen en de wijze waarop dit best kan gebeuren te definiëren. Hieraan wordt een 

steunpercentage van 50% toegekend, met een maximum bedrag van € 6.500. 

KMO-Innovatiestudies Type 2 betreffen (voor)studies van beperkte omvang die tot doel hebben na te gaan of 

en op welke wijze een innovatie kan worden gerealiseerd. Door middel van studieactiviteiten wordt relevante 

kennis opgebouwd of verworven om gericht de verdere innovatieactiviteiten voor te bereiden. Typisch voor 

een KMO-Innovatiestudie Type 2 is dat de onderneming over voldoende competentie moet beschikken om de 

studie hoofdzakelijk in eigen beheer uit te voeren. Hieraan wordt een steunpercentage van 50% toegekend, 

met een maximum bedrag van € 22.000. 

KMO-Innovatiestudies Type 3 zijn inhoudelijk gelijk aan KMO-Innovatiestudies Type 2, waarbij de eigen 

inbreng van de kmo gecombineerd wordt met een noodzakelijke en substantiële externe inbreng. Deze 

samenwerking met derden moet een duidelijke technologische kennis en een meerwaarde opleveren. Hieraan 

wordt een steunpercentage van 50% toegekend, met een maximum bedrag van € 33.000. 

KMO-Innovatiestudies Type 4 zijn gericht op het voorbereidingstraject van een Europees onderzoeksvoorstel, 

een Eureka projectvoorstel of een technologie-transfersamenwerking via IRC-Vlaanderen. De 

activiteiten die gepaard gaan met het opzetten van dergelijk project van internationale samenwerking worden 

gesteund. Hieraan wordt een steunpercentage van 50% toegekend, met een maximum bedrag van € 10.000. 

181

KMO-Innovatiestudies Type 5 zijn er op gericht om binnen nog niet innovatieve kmo’s de capaciteit om tot 

innovatie te komen significant te verhogen. Concreet worden de op innovatie gerichte activiteiten van een bij 

de kmo nieuw aan te werven technisch hooggeschoolde ondersteund. Hieraan wordt een steunpercentage van 

50% toegekend, met een maximum bedrag van € 22.000 (verhoogd tot € 33.000 indien de kmo ook een 

beroep doet op een externe partij). 

KMO-Innovatiestudies Type 6 zijn studies waarmee een startende kmo kennis verwerft om gericht 

innovatiegerelateerde ontwikkelings- en businessactiviteiten op te starten. Vanuit het Vlaams Innovatiefonds 

(VINNOF) kan voor deze studies onder de vorm van een achtergestelde lening aanvullende financiële steun 

gegeven worden. 

De voorbereiding van een bedrijfsplan, het uitwerken van een aangepast business model, een eerste 

haalbaarheidsonderzoek en de voorbereiding van een vervolgproject behoren tot de steunbare activiteiten van 

een studie type 6. 

Tot een aanvaarde begroting van € 66.000 wordt de subsidie berekend à rato van 50%, met een maximum 

bedrag van € 33.000. Alle aanvaarde kosten boven € 66.000 worden gesubsidieerd à rato van 35%, met een 

maximum van € 67.000). De maximum IWT-subsidie voor een KMO-Innovatiestudie Type 6 kan aldus € 

100.000 bedragen. 

KMO-Innovatieprojecten zijn gericht op het realiseren van een technologische innovatie en het opdoen van 

de nodige kennis daartoe. Dit tot stand brengen van de innovatie (nieuw of vernieuwd product, proces of 

dienst) en de bijhorende kennisopbouw/verwerving geschiedt daarbij typisch door middel van technologische 

ontwikkelings- en/of implementatieactiviteiten. De resultaten van een KMO-Innovatieproject bestaan uit een 

concreet, geverifieerd ontwerp (eventueel een getest prototype) van een product, proces of dienst en zijn na 

beëindiging van het project vrij snel toepasbaar of commercialiseerbaar. Hieraan wordt een 

basissteunpercentage van 35% toegekend, met een maximum bedrag van € 200.000. Bepaalde projecten 

komen in aanmerking voor bijkomende steun (10% voor kleine ondernemingen; 10% voor samenwerking 

met andere ondernemingen waarbij geen van de industriële partners een aandeel van meer dan 70% van de 

totale projectbegroting bezit). Naast de subsidie kan voor KMO-Innovatieprojecten ook een aanvullende 

achtergestelde lening vanuit VINNOF toegekend worden tot een maximum van 80% van de aanvaardbare 

projectkosten. 

Diversen 

Zowel in KMO-Innovatiestudies als in KMO-Innovatieprojecten kunnen ook activiteiten van niettechnologische 

aard uitgevoerd worden. Deze aanverwante activiteiten moeten wel rechtstreeks verband 

houden met de innovatie die moet uitgewerkt worden (normeringen en reglementeringen, marktaspecten, 

intellectuele eigendom, ...). 


en de projectpartners. Deze overeenkomst is een middelenverbintenis (de overeengekomen middelen moeten 

voor het beschreven project worden ingezet) en een valorisatieverbintenis (de projectresultaten moeten in 

eerste instantie in Vlaanderen worden toegepast). Het IWT-Vlaanderen volgt de uitvoering van het project 

op. 

De betaling van de steun gebeurt in twee schijven voor KMO-Innovatiestudies en in zesmaandelijkse 

schijven voor KMO-Innovatieprojecten, die gekoppeld zijn aan verslaggeving. 


Vooraleer een aanvraag op te stellen en in te dienen kan u zo gewenst een voorbespreking van uw 

projectvoorstel aanvragen met een adviseur van IWT-Vlaanderen of een subregionale innovatieadviseur 

(RIS-adviseur) uit uw provincie: http://www.iwt.be/steun/loket/kmo/index.html. 

Voorstellen voor KMO-Innovatiestudies en KMO-Innovatieprojecten kunnen doorlopend ingediend worden 

bij IWT-Vlaanderen – KMO-Programma. Per kalenderjaar kunnen per kmo maximaal twee KMO- 

Innovatiestudies Type 1, twee KMO-Innovatiestudies Type 2 of 3, twee KMO-Innovatiestudies Type 4 en 

twee KMO-Innovatieprojecten voor steun aanvaard worden. Per kmo kan maximaal één KMO- 

Innovatiestudie Type 5 en één KMO-Innovatiestudie Type 6 gesteund worden. 

Het projectvoorstel omvat de volgende onderdelen: 

- algemene administratieve inlichtingen over de aanvrager en eventuele andere deelnemers aan het project; 

- beschrijving van het projectvoorstel; 

182

- het valorisatiepotentieel van de projectresultaten; 

- financiële aspecten van het project: begroting per partner en gevraagde steun; 

- profiel van de aanvrager en van de eventuele andere deelnemers aan het project. 

IWT-Vlaanderen beschikt voor elk projecttype in het KMO-Programma over een gedetailleerde handleiding, 

die op eenvoudige aanvraag en gratis verkrijgbaar is, of via de website: www.iwt.be 


Algemene informatie is terug te vinden op de homepage van IWT-Vlaanderen www.iwt.be en vragen kunnen 

steeds gesteld worden via e-mail op het adres: kmo.programma@iwt.be. 

IWT-Vlaanderen – KMO-Programma 

Luc De Buyser 


1000 Brussel 

Tel.: 02/20 90 900 

Fax: 02/22 31 181 

E-mail: kmo.programma@iwt.be 


183

1.3 EUREKA 


EUREKA is een intergouvernementeel initiatief voor de bevordering van de internationale samenwerking op 

het vlak van toegepast en marktgericht industrieel Onderzoek & Ontwikkeling. Het EUREKA netwerk omvat 

actueel 38 lidstaten en de Europese Unie. 

Het EUREKA netwerk begeleidt het opzetten van internationale samenwerkingsprojecten. Hierbij hanteert 

het (in tegenstelling tot het Kaderprogramma van de Europese Commissie) het ‘Bottom Up’ principe: de 

partners in een O&O project bepalen zèlf de inhoud, het samenwerkingsverband, en de timing van hun 

project. In een ‘EUREKA-project’ werken minstens twee onafhankelijke partners uit twee EUREKAlidstaten 

samen. Door het EUREKA netwerk wordt, mits gunstige evaluatie, aan de projecten een 

kwaliteitslabel toegekend dat het innovatief en internationaal karakter van het project erkent. De betrokken 

deelnemers kunnen zich voor financiële ondersteuning van hun aandeel in het project wenden tot hun eigen 

nationale of regionale overheden. In Vlaanderen staat IWT hiervoor in. 

Begunstigden 

Steun in het kader van EUREKA wordt door IWT toegekend aan alle in Vlaanderen gevestigde 

ondernemingen (van kmo tot dochter van een multinational), en hiermee samenwerkende onderzoekscentra, 

universiteiten en hogescholen. Voor de ondernemingen is het noodzakelijk dat ze een exploitatiezetel hebben 

in Vlaanderen waar tewerkstelling en economische activiteit plaatsvindt. De mogelijkheid tot valorisatie of 

toepassing van de onderzoeksresultaten in Vlaanderen staat centraal. Alle ondernemingstypes, met 

uitzondering van zelfstandigen, beoefenaars van vrije beroepen of nationale monopolies komen in 

aanmerking. Er zijn geen sectorale beperkingen maar onderzoek met militaire affiniteit wordt niet gesteund. 

Projecten 

Vlaamse bedrijven en hiermee samenwerkende onderzoeksinstellingen die partner zijn in een EUREKAproject 

kunnen bij IWT steun aanvragen voor industrieel onderzoek of ontwikkeling. Steunaanvragen in het 

kader van EUREKA volgen de gebruikelijke steunen evaluatieregels van IWT. IWT voorziet in een 

verhoging van het basissteunpercentage van 10% wanneer de (Vlaamse) steunaanvraag kadert in een 

EUREKA-project met een reëel internationaal karakter, met een voldoende evenwicht tussen de partners 

(geen van de ondernemingen draagt meer dan 70% van de kosten), en een samenwerking met minstens 1 

partner uit een andere lidstaat van de Europese Unie. 

Diversen 

EUREKA is een gebruiksvriendelijk kader voor internationale samenwerking in onderzoek en ontwikkeling. 

Het 'bottom up' karakter van EUREKA laat een grote vrijheid aan de deelnemende partners, die zelf bepalen 

met wie en waarover zij willen samenwerken. EUREKA-projecten zijn dikwijls bilaterale projecten. Het 

programma is daarom bijzonder populair bij kmo’s. 


De aanvraag omvat een dubbele procedure. Het EUREKA-label wordt aangevraagd via het EUREKAnetwerk 

en toegekend na evaluatie door de EUREKA-secretariaten van de betrokken landen. De aanvraag tot 

steunverlening aan de Vlaamse partners wordt ingediend bij, en behandeld door, het IWT. Voor een vlot 

verloop dienen beide procedures te worden gesynchroniseerd. Contacteer hiervoor, in een zo vroeg mogelijk 

stadium, de regionale contactpersoon voor EUREKA. 

184


Algemene informatie is terug te vinden op de website van IWT-Vlaanderen (http://www.iwt.be/) 

in het onderdeel EUREKA. 

Informatie over deelprogramma’s van EUREKA, oproepdata, en evenementen georganiseerd door het 

netwerk, is te vinden via de website van het Vlaams Contactpunt voor Europese Programma’s 

(http://www.europrogs.be/), onderdeel EUREKA. 

IWT 

Danny Van Steenkiste 

EUREKA Regionaal Contact 


1000 Brussel 

Tel.: 02/20 90 971 

Fax: 02/22 31 181 

E-mail: dvs@iwt.be 


185

1.4 VLAAMSE INNOVATIESAMENWERKINGSVERBANDEN 


Het VIS-Programma of de Vlaamse InnovatieSamenwerkingsverbanden stimuleren innovatieactiviteiten in 

het Vlaamse bedrijfsleven met financiële steun van de Vlaamse overheid. Het IWT selecteert in dit kader 

projecten en programma's die door groepen van bedrijven worden ingediend. 

Volgende projecttypes komen aan bod: 

- Collectief Onderzoek of CO; 

- Thematische Innovatiestimulering of TIS; 

- Technologische Dienstverlening of TD; 

- Subregionale innovatiestimulering of RIS; 

- VIS-Haalbaarheidsstudies; 

- VIS-Samenwerkingsprojecten; 

- VIS-Competentiepolen; 

- VIS-Proeftuinen. 

Begunstigden 

Aanvragen kunnen door Vlaamse Innovatiesamenwerkingsverbanden (VIS) ingediend worden als ze 

beantwoorden aan de volgende criteria: 

1) het samenwerkingsverband is een groepering van bedrijven met al dan niet andere organisaties of 

instellingen en is representatief voor de welomschreven doelgroep van bedrijven; 

2) de toetredingsvoorwaarden tot het samenwerkingsverband zijn gebaseerd op duidelijke en objectieve 

criteria; hetgeen moet toelaten het open karakter van het samenwerkingsverband te waarborgen; 

3) de beheersorganen van het samenwerkingsverband zijn representatief voor de samenstelling ervan; 

4) het samenwerkingsverband laat één of meer waarnemers, aangewezen door het IWT tot alle 

vergaderingen van de beheersorganen toe; 

5) het samenwerkingsverband beschikt over een rechtspersoonlijkheid of zal er minstens op korte termijn 

over beschikken; 

6) het samenwerkingsverband maakt een jaarlijks activiteitenverslag en beleidsplan, inclusief 

werkingsbegroting, op; 

7) in die mate dat voor de uitvoering van het programma voorzien wordt in de oprichting van een 

afzonderlijke juridische structuur, anders dan het samenwerkingsverband zelf, moet die structuur 

eveneens voldoen aan de criteria, vermeld in punt 1 tot en met 6. 

Een aanvraag kan ook ingediend worden door: 

- een collectief centrum dat middels het VIS-besluit erkend is als de facto een Vlaams 

Innovatiesamenwerkingsverband; 

- een organisatie die de facto kan optreden namens een groep van bedrijven. Het representatief karakter 

komt tot uiting door de niet-commerciële en neutrale positie die wordt ingenomen ten aanzien van de 

betrokken bedrijven. 

Projecten 

Collectief onderzoek 

Collectief onderzoek is gericht op het verwerven, het bundelen en het vertalen van kennis tot bruikbare 

innovatietoepassingen. Deze toepassingen moeten bruikbaar zijn voor een ruime groep van bedrijven. 

Projecten collectief onderzoek moeten ernaar streven om de competentie van de bedrijven te verhogen en zo 

op termijn een aantoonbare economische meerwaarde te genereren. 

Het basissteunpercentage voor een project collectief onderzoek bedraagt 80% van de projectkosten. 

Thematische Innovatiestimulering 

Projecten van Thematische Innovatiestimulering ondersteunen groepen van bedrijven die te maken krijgen 

met een gemeenschappelijke problematiek of uitdaging. Centraal in de aanpak staat de stimulering van 

netwerkvorming tussen bedrijven onderling en van bedrijven met technologische kenniscentra. 

U krijgt een subsidie voor 80% van de aanvaarde kosten. De maximale personeelsinzet is 2VTE. 

186

Technologische dienstverlening 

IWT verleent financiële steun voor het uitvoeren van een project Technologische Dienstverlening. Voor de 

uitvoering moet het samenwerkingsverband een beroep doen op één of meerdere geaccrediteerde 

kenniscentra, waar de technologische adviseur, gesteund door het IWT, ook tewerkgesteld wordt. De 

dienstverlening van het kenniscentrum bestaat enerzijds uit het verstrekken van bondige technologische 

adviezen voor individuele bedrijven. Anderzijds bevordert het technologische innovatie door 

stimuleringsactiviteiten. 

Het steunpercentage voor projecten TD bedraagt 80% van de aanvaarde kosten, met een maximale 

personeelsinzet van 2VTE. 

Sub-Regionale Innovatiestimulering (RIS) 

De missie van de RIS-werking is: vanuit een relaisfunctie naar het Vlaams Innovatienetwerk (VIN) de 

bedrijven en ondernemers aanmoedigen en begeleiden om efficiënt en duurzaam te innoveren. De algemene 

opdracht van een project subregionale innovatiestimulering bestaat erin alle bedrijven gelegen binnen een 

provincie te helpen bij het ondersteunen van hun innovatieproces en het nastreven van concrete synergie 

tussen de bedrijven onderling en tussen de bedrijven en de technisch-wetenschappelijke wereld. 

Kerntaken van de werking zijn: 

- informatie verschaffen omtrent het VIN (actoren, producten, diensten); 

- sensibiliseren en stimuleren: doelgroep aanzetten tot vervolgactiviteiten inzake innovatie; 

- adviesverlening: innovatieadvies, management en aanpak van innovatie; 

- individuele innovatiebegeleiding; 

- ondersteunen van de netwerking binnen het VIN. 

De innovatieadviseurs van deze projecten zijn generalisten met praktische bedrijfservaring en ruime kennis 

van innovatieondersteuning in de breedste zin. Ze zijn uw lokaal aanspreekpunt voor al uw innovatie 

gerelateerde vragen. Belangrijk is dat deze adviseurs totaal onafhankelijk zijn: ze zijn niet gebonden aan de 

kennisaanbieders of commerciële organisaties. Zij treden op als persoonlijk en competent aanspreekpunt voor 

bedrijven en gaan op zoek naar een efficiënt antwoord op uw vragen. Als ze de vraag zelf niet kunnen 

beantwoorden, begeleiden ze u naar de meest geschikte oplossingaanbieder voor uw vraag. 

Gemiddeld zijn er een 5-tal innovatieadviseurs per provincie actief. Zij richten zich in eerste instantie tot die 

bedrijven waar een sluimerend innovatiepotentieel aanwezig is. Hier kunnen zij de grootste toegevoegde 

waarde bieden. Bedrijven die al manifest actieve innovatoren zijn, behoren niet tot hun prioritaire doelgroep 

(wat niet weg neemt dat ook deze bedrijven gerichte vragen kunnen stellen aan de subregionale 

innovatieadviseurs). 

Via een grondige analyse helpen zij u bij het opsporen van innovatie-opportuniteiten en begeleiden u 

vervolgens om een innovatieproject op te starten. Hierbij kunnen ze ten gepaste tijde andere adviseurs 

(technologische of thematische) inschakelen om het traject op technologische basis verder uit te diepen. 

De subregionale adviseurs begeleiden het bedrijf verder en zorgen voor de invulling van de (belangrijke) 

randaspecten om technologische innovatie ook tot een commercieel succes te maken. 

Haalbaarheidsstudies 

De VIS-Haalbaarheidsstudies hebben als voornaamste doel de haalbaarheid van bepaalde belangrijke en 

omvangrijke initiatieven grondig voor te bereiden. Tevens wordt de mogelijkheid voorzien om de interactie 

tussen de bedrijven tijdens dit voorbereidingstraject sterk te stimuleren. 

Wat komt voor steun in aanmerking: 

- de uitvoering van verkenningsstudies; 

- de uitvoering van foresightstudies; 

- het opmaken van roadmaps; 

- grondige behoeftenanalyses. 

De loutere voorbereiding van een project in de reguliere kanalen (O&O-project, VIS-project, SBO-project) 

komt niet voor steun in aanmerking. 

187

De begroting is maximum € 200.000, in uitzonderlijke en goed gemotiveerde gevallen kan een hogere 

begroting aanvaard worden. 

Het steunpercentage bedraagt maximaal 80% van de aanvaarde begroting. 

Samenwerkingsprojecten 

VIS-Samenwerkingsprojecten hebben als voornaamste doel: 

- de performantie van het Vlaams Innovatienetwerk te verbeteren; 

- de professionaliteit van de diensten aangeboden vanuit het Vlaams Innovatienetwerk te verbeteren. 

Wat komt voor steun in aanmerking: 

- de ontwikkeling van instrumenten (tools); 

- de ontwikkeling van methodes en procedures; 

- de inschakeling van diensten geleverd door externe organisaties; 

- het uitvoeren van studies ten bate van het Vlaams Innovatienetwerk; 

De maximale begroting is € 100.000, in uitzonderlijke en goed gemotiveerde gevallen kan een hogere 

begroting aanvaard worden. 

De opdracht wordt in principe, via een offerte-aanvraag, uitbesteed aan een derde partij. De regels van de 

overheidsopdrachten dienen hierbij gerespecteerd. 

Het steunpercentage bedraagt maximaal 80% van de aanvaarde begroting. 

Competentiepolen 

Competentiepolen zijn gedefinieerd als initiatieven die een substantiële ‘kennissokkel’ willen uitbouwen 

inzake innovatie ten behoeve van belangrijke bedrijfssegmenten in Vlaanderen. De activiteiten van een 

competentiepool zijn in de eerste plaats gericht op collectief onderzoek en/of op de verspreiding van kennis. 

Deze activiteiten moeten uiteraard technologisch/wetenschappelijk ‘state of the art’ te zijn, maar moeten vrij 

directe en nuttige resultaten opleveren voor de innovatie bij bedrijven in Vlaanderen. De steunaanvraag is in 

de eerste plaats bedoeld voor opstartfase van competentiepolen. Voor de steunverlening wordt gebruik 

gemaakt van de programmamodaliteit uit het VIS-besluit (20 juli 2006). 

De steun is vastgesteld op maximaal 80% voor activiteiten van collectieve aard. Ook projecten met een meer 

coöperatief karakter kunnen gesteund worden. Het steunpercentage voor dit type projecten dient in 

overeenstemming gebracht te worden met de steunpercentages in de steunmodaliteit O&O-bedrijfsprojecten. 

Proeftuinen 

Proeftuinen van testgebruikers zijn testomgevingen, waarin bedrijven nieuwe innovatieve technologieën, 

producten en diensten kunnen toetsen binnen een groep van individuen, die als testers worden ingezet in hun 

eigen leef- en werkomgeving. De primaire doelstelling van proeftuinen is het versnellen en afstemmen van de 

valorisatie van innovatieve producten en diensten, wat impliciet de ontwikkeling van nieuwe markten met 

zich meebrengt. 

Het VIS-programma voor proeftuinen van testgebruikers is bedoeld voor proeftuinen waarbij het collectief 

karakter en de economische finaliteit centraal staan. Dat wil zeggen dat de proeftuin nuttige resultaten 

oplevert voor een brede groep van bedrijven. Het is echter zeer waarschijnlijk dat een proeftuin, naast deze 

economische doelstelling, ook belangrijke maatschappelijke doelstellingen zal hebben. 

De subsidie is vooral bedoeld ter ondersteuning van de kosten voor de menskracht die noodzakelijk is om de 

collectieve testen diensteninfrastructuur uit te bouwen, te onderhouden en te exploiteren. De opbouw van 

infrastructuur kan niet de hoofdmoot vormen van de aanvraag die ter subsidiëring wordt voorgelegd. 

Diversen 


en de projectpartners. Deze overeenkomst is een middelenverbintenis (de overeengekomen middelen moeten 

voor het beschreven project worden ingezet). Het IWT-Vlaanderen volgt de uitvoering van het project op. 

188


Projecten kunnen ingediend worden bij openstelling van een in principe jaarlijkse oproep voor de 

verschillende projecttypes. 

IWT-Vlaanderen beschikt voor elk projecttype in het VIS-programma over een gedetailleerde handleiding, 

die op verkrijgbaar is via de website: www.iwt.be 


Uitgebreide informatie over elk projecttype is terug te vinden op de homepage van IWT-Vlaanderen 

(http://www.iwt.be) 

IWT-Vlaanderen – VIS-Programma 


1000 Brussel 

Tel.: 02/20 90 900 

Fax: 02/22 31 181 


189

1.5 ONDERZOEKS- EN ONTWIKKELINGSPROGRAMMA'S VAN DE EUROPESE UNIE – 7 de 

KADERPROGRAMMA 


De EU stelt omvangrijke financiële middelen ter beschikking voor de bevordering van onderzoek-, 

technologische ontwikkelingen demonstratieprojecten in diverse domeinen en sectoren. 

Het is de bedoeling om door het stimuleren van de grensoverschrijdende samenwerking inzake onderzoek en 

technologische ontwikkeling (O&O) het concurrentievermogen van de Europese industriële ondernemingen 

op de wereldmarkt te vergroten. Een andere doelstelling is het bevorderen van de samenwerking tussen 

industriële ondernemingen, universiteiten en onderzoekscentra. 

De steunverlening verloopt hoofdzakelijk via de zogenaamde 'Kaderprogramma's voor Onderzoek, 

Ontwikkeling en Technologische Demonstratie'. Dit zijn meerjarenprogramma's die de prioriteiten alsook de 

financiële omvang van diverse actielijnen op middellange termijn aangeven. Zij vormen het 

beleidsinstrument voor het Europese O&O-beleid. Het Zevende Kaderprogramma, waarvoor een totaal 

budget is voorzien van € 50,521 miljard, loopt van 2007 tot 2013. 

De voordelen van deelname aan Europese programma's beperken zich niet louter tot financiële steun. Ook de 

internationale contacten, de waardevolle knowhow, en de toegang tot nieuwe markten die hierbij worden 

verkregen, zijn zeker niet zonder belang. 

Begunstigden 

Het Europese Kaderprogramma en zijn specifieke programma's staan open voor iedereen (openbare en 

particuliere instellingen), gevestigd in de 27 lidstaten van de Europese Unie (EU), ongeacht de vorm van de 

rechtspersoonlijkheid. Dit kunnen dus individuen, industriële en commerciële ondernemingen (inclusief 

kmo’s), universiteiten, onderzoeksinstellingen en organisaties voor technologieverspreiding zijn. 

Projecten 

Het Zevende Kaderprogramma is opgebouwd rond vier specifieke programma's: samenwerking, ideeën, 

mensen en capaciteit, elk met hun eigen thematische onderverdelingen: 

1. Samenwerking: 

- gezondheid; 

- voeding, landbouw en biotechnologie; 

- ICT; 

- nanowetenschappen, - technologieën, materialen en nieuwe productietechnologieën; 

- energie; 

- milieu (incl. klimaatverandering); 

- transport (incl. luchtvaart); 

- socio-economische wetenschappen en geesteswetenschappen; 

- ruimte; 

- veiligheid. 

2. Ideeën: 

- Europese Onderzoeksraad (ERC). 

3. Mensen: 

- initiële opleiding van onderzoekers; 

- levenslange opleiding en loopbaanontwikkeling; 

- industrie-academia trajecten; 

- internationale dimensie; 

- specifieke acties. 

4. Capaciteit: 

- Onderzoeksinfrastructuur; 

- Onderzoek ten behoeve van kmo’s; 

- Onderzoekspotentieel; 

190

- Kennisregio's; 

- Wetenschap in de maatschappij; 

- Ondersteuning van de samenhangende ontwikkeling van het onderzoeksbeleid; 

- Internationale samenwerkingsactiviteiten. 


Naar aanleiding van een officiële oproep voor een bepaald programma kunnen projectvoorstellen ingediend 

worden bij de diensten van de Europese Commissie; hierbij dienen bepaalde termijnen in acht te worden 

genomen. Het ingediende projectvoorstel moet aan de specifieke criteria en modaliteiten voldoen, die voor 

het betrokken programma zijn vastgesteld, bijvoorbeeld: 

- het onderzoek moet een precommercieel karakter hebben; 

- er moet transnationale samenwerking zijn tussen ondernemingen, onderzoeksinstellingen of 

universiteiten uit een andere lidstaat; 

- het geplande onderzoek moet nieuw zijn. 

Het indienen van projecten moet gebeuren volgens een gedetailleerde procedure die strikt te volgen is om 

onontvankelijkheid te vermijden. 

De gelanceerde oproepen kunnen geconsulteerd worden via volgende link: 

http://cordis.europa.eu/fp7/dc/index.cfm 


Algemene informatie vindt u op de website van het EU-kaderprogramma, die niet alleen de recentste 

informatie bevat over de komende oproepen, de lopende projecten, onderzoekspartners en projectresultaten 

maar ook alle nodige documenten voor het indienen van een projectvoorstel (handleidingen, 

aanvraagdocumenten, evaluatiehandleiding, en dergelijke): http://www.cordis.lu/fp7. 

Voor meer informatie over het Europese Kaderprogramma en begeleiding bij het indienen van een 

projectvoorstel kunt u ook terecht bij: 


Alain Deleener 


1000 Brussel 

Tel.: 02/209 09 25 

Fax: 02/223 11 81 

E-mail: adl@iwt.be 

Website: http://www.vlaanderen.be/6kp 

191

1.6 STRATEGISCH BASISONDERZOEK (SBO) 


Het financieringskanaal voor strategisch basisonderzoek (SBO) is gericht op de uitbouw van ruime 

kennisplatformen met brede toepassings- en verdere ontwikkelingsmogelijkheden. Strategisch 

basisonderzoek is kwalitatief hoogwaardig en op langere termijn gericht onderzoek dat het opbouwen van 

wetenschappelijke of technologische capaciteit beoogt die de basis vormt voor economische en/of 

maatschappelijke toepassingen in Vlaanderen. Strategisch basisonderzoek situeert zich tussen het algemeen 

kennisverruimend onderzoek enerzijds en de specifiek georiënteerde onderzoeks- en ontwikkelingsprojecten 

anderzijds. 

Een SBO-project heeft een generische dimensie waardoor de onderzoeksresultaten van belang kunnen zijn 

voor verschillende toepassingsgebieden en voor verschillende economische (deel)sectoren of/en 

maatschappelijke doelgroepen in Vlaanderen. De bedoeling is immers niet om direct te kunnen verhelpen 

aan een punctueel probleem of een specifiek knelpunt op kortere termijn van slechts één of enkele actoren. 

Wel wordt het leveren van een meer generische onderzoeksbijdrage met het oog op een bredere 

toepasbaarheid met meerdere concrete utilisaties en/of een meer structurele meerwaarde op termijn, beoogd. 

Het gewenste vervolgtraject van een geslaagd SBO-project omvat bilaterale projecten met de economische 

of/en maatschappelijke actoren met inbegrip van de totstandkoming van nieuwe spin-off bedrijven, diensten 

of organisaties. Van de uitvoerders van een SBO-project wordt verwacht dat zij een actieve inspanning 

leveren met het oog op de verdere effectieve benutting van de onderzoeksresultaten door (bestaande of 

toekomstige) economische of maatschappelijke actoren. Deze gevraagde inspanning naar het verdere 

valorisatietraject overstijgt de klassieke mechanismen voor de verspreiding van academische 

onderzoeksresultaten (publicaties, congresbijdragen, deelname aan netwerken met academische vakgenoten). 

Begunstigden 

Het SBO-kanaal is geconcipieerd als een open en toegankelijk instrument voor alle Vlaamse O&O-actoren. 

Een Vlaamse O&O-actor wordt hierbij gedefinieerd als een in het Vlaamse Gewest gevestigde O&O-actor 

(universiteit, hogeschool, bedrijf, collectief centrum, onderzoeksinstelling, ...) evenals een in het Brussels 

Hoofdstedelijk Gewest gevestigde Vlaamse universiteit of Vlaamse hogeschool. De primaire bedoeling is om 

de nodige expertise te mobiliseren en te combineren ongeacht de aard van de O&O-actor waar deze expertise 

voorhanden is. 

Een Vlaamse O&O-actor kan ook een projectvoorstel indienen met één of meerdere O&O-actoren van buiten 

Vlaanderen. De onderzoeksbijdrage van niet in Vlaanderen gevestigde O&O-actoren kan mee gesteund 

worden voor zover deze cumulatief maximaal 20 procent van de voorgestelde projectbegroting bedraagt. Het 

is immers de bedoeling dat voldoende expertise binnen Vlaanderen wordt opgebouwd, naast voordelen van 

kennistransfer van buiten Vlaanderen. 

Projecten 

Het financieringskanaal is horizontaal en staat open voor alle domeinen. Hierdoor is het zeer geschikt om 

multidisciplinaire generische onderzoeksprojecten tot ontplooiing te laten komen. Omdat strategisch 

basisonderzoek een adequate ‘kritische massa’ aan mensen en middelen vereist, wordt daarbij ook gestreefd 

naar projecten met een afdoende omvang en duur die bovendien de beste beschikbare krachten bundelen. 

De projectduur bedraagt in principe vier jaar. De basisbegroting voor een project is vastgelegd op minimaal € 

185.000 en maximaal € 500.000 per jaar. In het SBO-kanaal wordt verder een belangrijke aanmoediging 

ingebouwd tot samenwerking en consortiumvorming over instellingsgrenzen heen. Indien het project in 

consortiumverband wordt uitgevoerd, kan de projectbegroting worden verhoogd tot een maximum van € 

500.000 per jaar vermenigvuldigd met het aantal rechtspersonen die als projectaanvrager optreden op 

voorwaarde dat de deelprojectbegroting van deze projectaanvragers minimaal 15% van de totale 

projectbegroting bedraagt. Bij grote consortia met telkens substantiële bijdragen van onderzoekspartners kan 

dit aanleiding geven tot zeer grote projectbudgetten. Het is immers de expliciete bedoeling om dusdanig tot 

een afdoende kritische massa te komen, nodig om de grensverleggende onderzoeksambities daadwerkelijk te 

kunnen waarmaken. 

192

Steunpercentages. 

Het steunpercentage voor een SBO-projectvoorstel of een gedeelte van een SBO-projectvoorstel uitgevoerd 

door een openbare hoger-onderwijsinstelling of een openbaar onderzoekscentrum bedraagt 100% van de 

aanvaardbare kosten. 

Voor het bepalen van de steun aan een projectvoorstel of gedeelte van een projectvoorstel uitgevoerd door 

een andere projectaanvrager (bijvoorbeeld een bedrijf), gelden de regels voor de ondersteuning van het 

industrieel basisonderzoek zoals vastgelegd in het besluit van de Vlaamse regering van 5 oktober 2001 tot 

regeling van de steun aan projecten van technologisch onderzoek en ontwikkeling van het bedrijfsleven in 

Vlaanderen. Voor een dergelijke O&O-actor bedraagt het steunpercentage tussen 50% en 75 % van de 

aanvaardbare kosten. 


Projectvoorstellen kunnen worden ingediend in het kader van een jaarlijkse oproep voor projectvoorstellen. 

De projectselectie wordt uitgevoerd in meerdere fasen. Op basis van het ingediende projectvoorstel wordt 

eerst een grondige voorselectie uitgevoerd. Daarna volgt een diepgaande, inhoudelijke evaluatie, met o.m. 

externe deskundigen. De procedure en de modaliteiten zijn nader beschreven in het SBO-oproepdocument. 


Informatie over het SBO-steunkanaal is terug te vinden op de homepage van IWT-Vlaanderen 

(http://www.iwt.be/sbo.htm). 

Voor bijkomende inlichtingen kunt u steeds telefonisch, per fax of e-mail terecht bij : 

IWT-Vlaanderen SBO-financieringskanaal 

Paul Schreurs 


1000 BRUSSEL 

Tel.: 02/209 09 45 

Fax: 02/223 11 81 

E-mail: sbo@iwt.be 


193

1.7 TETRA-FONDS 


Het TETRA-fonds stimuleert technologie-gedreven kennisoverdracht tussen instellingen van hoger onderwijs 

en bedrijven en/of socialprofitorganisaties. 

De onderzoeksactiviteiten van het projecten zijn ingebed in de onderwijsopdracht van de betrokken 

hogescholen en universiteiten. 

De kennistransfer heeft een economische finaliteit; het onderzoek is gericht op toegepast onderzoek waarbij 

state-of-the-art technologie omgezet wordt in concrete toepassingen die na afloop van het project een aanzet 

geven tot een valorisatietraject bij bedrijven of socialprofitorganisaties. 

Begunstigden 

Vlaamse instellingen van hoger onderwijs, met als prioritaire doelgroep de hogescholen. Indien nodig is een 

samenwerking met andere onderzoeksinstellingen mogelijk (voor een beperkt budget). 

Bedrijven en socialprofitorganisaties kunnen contact opnemen met hogescholen of universiteiten om nieuwe 

projecten te bespreken waarvan zij menen dat die voor een grotere groep van nut zijn. Zo kunnen deze laatste 

zich voorbereiden op een toekomstige oproep. 

Projecten 

Vlaamse hogescholen of universiteiten stellen zelf projecten voor. Na selectie en goedkeuring financiert de 

Vlaamse overheid via IWT-Vlaanderen 92,5% van de begroting (personeels- en werkingskost). 

De projectresultaten zijn eigendom van de hogeschool en/of universiteit en worden na afloop van het project 

benut door bedrijven, socialprofitorganisaties en het onderwijs. Om de toepasbaarheid van projectresultaten 

te verhogen is er reeds tijdens het project een intense samenwerking met potentiële gebruikers. Een aantal 

bedrijven en socialprofitorganisaties die op termijn gebruiker kunnen zijn van de resultaten en de nodige 

organisaties om wettelijke en commerciële tussenstappen mogelijk te maken, zijn vertegenwoordigd als lid 

van een gebruikersgroep. Deze gebruikersgroep zorgt samen voor de financiering van de resterende 7,5%. 

Deze gebruikersgroep kan tijdens de loop van een project uitgebreid worden met nieuwe bedrijven of 

organisaties. Typisch bestaat een gebruikersgroep uit een 10-tal leden. Ook na afloop van het project kunnen 

nieuwe gebruikers contact opnemen met de hogeschool of universiteit om verder te werken met de 

projectresultaten. Een overzicht van de goedgekeurde en lopende projecten is terug te vinden via de website 

van het Vlaams InnovatieNetwerk (VIN): www.innovatienetwerk.be. 

Het TETRA-fonds is bedoeld als laag-drempelig innovatie-instrument om ook niet-hoogtechnologische 

kmo’s en socialprofitorganisaties in Vlaanderen toegang te geven tot innovatie. Projectvoorstellen zijn dan 

ook gericht op kennisoverdracht voor deze doelgroep. 

Een belangrijk aspect van het fonds is o.a. het netwerken van hogescholen onderling, met bedrijven en 

socialprofitorganisaties , met universiteiten en met andere onderzoeksorganisaties in binnen- en buitenland. 

Sinds 2006 is het mogelijk om via het TETRA-fonds deel te nemen aan internationale 

samenwerkingsprojecten via het ERA-SME programma (www.era-sme.net). 

De meeste TETRA-projecten hebben een looptijd van twee jaar. Sinds 2008 is het mogelijk om projecten in 

te dienen met een looptijd van 1 jaar ter oriëntatie en verkenning. Na afloop van dit type project wordt een 

projectvoorstel voor 2 jaar ingediend. Het is ook mogelijk om projecten met een langere duurtijd in te dienen 

(3 jaar) indien dit noodzakelijk is voor een betere overdracht van de technologie tot bruikbare resultaten voor 

de bedrijven en/of socialprofitorganisaties. 

In de periode 1997-2008 werden meer dan 300 projecten gesteund. Over die jaren heen konden gemiddeld 

35% van de aanvragen gehonoreerd worden. De steun wordt jaarlijks bepaald door de Vlaamse Regering. In 

2008 was er € 8,9 miljoen beschikbaar. 

194


Er is een jaarlijkse oproep voor TETRA-projecten. De projecten worden geëvalueerd door IWT-Vlaanderen, 

in samenspraak met commissies met externe deskundigen. Deze externe deskundigen worden gekozen uit de 

bedrijfswereld, socialprofitorganisaties en academische wereld. In functie van de beschikbare middelen 

worden deze middelen dan toegekend aan de hoogst gerangschikte projecten. 

De hoofdcriteria die het IWT hanteert bij de selectie, zijn: 

- de technologisch-wetenschappelijke kwaliteit van het voorstel; 

- het valorisatiepotentieel, zowel algemeen als specifiek voor kmo’s in Vlaanderen; 

- de diffusie van de praktische resultaten binnen de onderwijsopdracht. 


Algemene informatie is terug te vinden op http://www.iwt.be, in het bijzonder bij www.iwt.be/tetra en 

www.iwt.be/hobu. Van elk goedgekeurd project is tevens een individuele fiche beschikbaar op 

www.iwt.be/fiche. 


TETRA-Fonds 

Inge Arents 


1000 Brussel 

Tel.: 02/788.15.64 

Fax: 02/223 11 81 

E-mail: tetra@iwt.be 


195

1.8. LANDBOUWKUNDIG ONDERZOEK 


Op 18 februari 2005 heeft de Vlaamse regering haar goedkeuring gegeven aan een nieuw reglementair besluit 

voor de projectmatige financiering van het toegepast collectief onderzoek voor de landen tuinbouwsector. 

Deze steunverlening kadert in de overheveling van het landbouwonderzoek naar de Gewesten ingevolge het 

Lambermont-akkoord. Het programma Landbouwkundig Onderzoek beoogt het verwerven, bundelen en 

vertalen van wetenschappelijk-technologische kennis naar innovatieve toepassingen voor de Vlaamse land- 

en tuinbouw. 

Begunstigden 

Voor deze steunmaatregel komen in aanmerking de onderzoeksgroepen van de Vlaamse instellingen van 

hoger onderwijs, de onderzoeksinstellingen en de voor de Vlaamse landen tuinbouw erkende praktijkcentra. 

Zij kunnen zelfstandig een projectvoorstel indienen, dan wel in een gestructureerd samenwerkingsverband. 

Voor elke aanvraag dient een gebruikerscommissie samengesteld te worden die een representatieve 

vertegenwoordiging moet zijn van de landen tuinbouwsector waartoe het project zich richt. 

Projecten 

De projecten hebben een collectief karakter: ze moeten gericht zijn op de bevordering van de sector en niet 

op het oplossen van problemen van individuele landen tuinbouwbedrijven. De onderzoeksresultaten dienen 

dan ook een aantoonbare economische en - voor zover relevant - ook een sociale en ecologische meerwaarde 

te creëren. 

Een project in het programma Landbouwkundig Onderzoek duurt maximum 4 jaar. In dat geval is er na 2 jaar 

een tussentijdse evaluatie voorzien. De gebruikerscommissie komt om de zes maanden samen voor de 

opvolging en eventuele bijsturing van het project. 

Er wordt een zekere prioriteit gegeven aan projecten die: 

- een substantiële bijdrage leveren aan Duurzame Technologische Ontwikkeling (DTO); 

- op korte termijn een oplossing willen bieden aan voor de landen tuinbouw belangrijke problemen en/of 

waarvan de resultaten in een direct bruikbare vorm moeten doorstromen naar de praktijk (zgn. 

praktijkonderzoek). 

Steunpercentage en modaliteiten 

Het steunpercentage bedraagt minimaal 80 en maximaal 100% van de aanvaardbare kosten. 

Er is geen maximum steunbedrag per project voorzien. 


Ieder jaar organiseert het IWT in het najaar een oproep om projectvoorstellen in te dienen tegen een 

welbepaalde datum. Deze verschijnt in het magazine van het IWT, de Innovatiekrant, en wordt ook 

gepubliceerd op de website. Zolang een oproep loopt, kan u voor concrete informatie en alle details de 

handleiding voor het indienen van projectaanvragen in het programma Landbouwkundig Onderzoek 

raadplegen. 

Voor de evaluatie van de projectvoorstellen wordt beroep gedaan op colleges van onafhankelijke experten uit 

binnen- en buitenland. De hoofdcriteria die het IWT hanteert bij de beoordeling zijn zowel de 

wetenschappelijk-technologische kwaliteit als het valorisatiepotentieel van een projectvoorstel. 

Daar de relevantie van het project voor de Vlaamse landen tuinbouw een belangrijk selectiecriterium is, 

nemen ook vertegenwoordigers van de Vlaamse Landbouwadministratie deel aan de colleges. 

196


Algemene informatie is terug te vinden op de homepage van IWT-Vlaanderen (http://www.iwt.be) en via email 

op het adres: landbouwonderzoek@iwt.be. 


Ferdi Soors of Fredy Van Wassenhove 


1000 Brussel 

Tel.: 02/209 09 00 

Fax: 02/223 11 81 

E-mail: landbouwonderzoek@iwt.be 


197

1.9 DUURZAME TECHNOLOGISCHE ONTWIKKELING 


DTO is een aanvullende steunregeling en werd sinds medio 2002 geïntegreerd in de IWT-steun voor O&Obedrijfsprojecten, 

KMO-innovatieprojecten, KMO-innovatiestudies en in de oproep SBO, TETRA, VIS en 

Landbouwkundig Onderzoek, om onderzoeken ontwikkelingsprojecten gericht op duurzame technologische 

ontwikkeling te stimuleren. Een project dat aanspraak wenst te maken op DTO-steun, zal in de eerste plaats 

moeten voldoen aan de basis selectiecriteria voor IWT-steun, met name een voldoende wetenschappelijk- 

technologische kwaliteit en een voldoende valorisatiepotentieel dienen te worden aangetoond. 

De selectiviteit in de verschillende programma's moet ertoe leiden dat DTO-projecten preferentieel gesteund 

worden. DTO is immers een selectiecriterium voor O&O-bedrijfsprojecten en in de oproepen SBO, TETRA, 

VIS en Landbouwkundig onderzoek. DTO-bedrijfsprojecten kunnen daarenboven door een mechanisme van 

prioritaire projecten een hogere ranking krijgen en maken bijgevolg meer kans op subsidiëring. 

Een subsidiebonus van maximaal 10% voor sommige types van O&O-bedrijfsprojecten kan daarbij de 

attractiviteit nog verhogen. 

Daarnaast wordt aan de bedrijven de mogelijkheid geboden om aanvullend binnen een 

onderzoeksprogramma, DTO-studieactiviteiten met betrekking tot de zeven weerhouden doelstellingen te 

laten subsidiëren aan een basissteun van 50%. 

Begunstigden 

Voor ondernemingen die financiële steun aanvragen via O&O bedrijfssteun is er, als ze voldoen aan de DTOregeling, 

een extra steun mogelijk van 10%. Bovendien worden DTO-projecten prioritair gesteund, op 

voorwaarde dat ze kwalitatief ‘voldoende’ scoren. 

Projecten 

Projecten waarvan de innovatiedoelstelling (deels) gericht is op duurzame technologische ontwikkeling, 

kunnen genieten van extra-steunvoordelen in de reeds bestaande steunmaatregelen voor onderzoek en 

technologische innovatie beheerd door het IWT-Vlaanderen. Een project is gericht op duurzame 

technologische ontwikkeling als één of meerdere van volgende 7 doelstellingen wordt gerealiseerd: 

- grondstoffenbesparing; 

- energiebesparing; 

- reductie van de emissies; 

- vermindering van afval en van andere milieuhinder (geluid, geur, licht, elektromagnetische straling, ...); 

- ontwikkeling en gebruik van hernieuwbare grondstoffen- en energiebronnen; 

- hergebruik en recycleerbaarheid van grondstoffen (sluiten van de kringloop); 

- verhogen van de levensduur van producten of processen. 

Motivering 

Om extra steun te krijgen voor projecten met DTO-innovatiedoelstellingen zijn er drie mogelijke motivaties: 

- Indien een BBT-studie (Best Beschikbare Technologie) of BREF-studie (Europese BBT-studie) 

beschikbaar is, is het voldoende om aan te tonen dat het project een verbetering van BBT nastreeft en dat 

deze doelstelling haalbaar is. Er moet hierbij tevens een voldoende (DTO-) valorisatiepotentieel aanwezig 

zijn. 

- Indien geen BBT-studie beschikbaar is, kan met de ecopuntenmethode worden uitgerekend hoeveel 

milieukosten dankzij de nieuwe technologie vermeden zouden worden op 10 jaar tijd (t.o.v. de referentie). 

Indien deze vermeden kosten een factor 4 hoger zijn dan de subsidie, kent IWT-Vlaanderen de extra 

DTO-steun ook toe. 

- Indien uitzonderlijk de voorgaande methodes ontoereikend zijn, kunnen ook andere gekwantificeerde 

argumentaties aanvaard worden. Wanneer bijvoorbeeld kan aangetoond worden dat het project opgesteld 

werd om aan toekomstige strengere milieunormen te voldoen, is dit eveneens aanvaardbaar als 

argumentatie. Hierbij is dan wel een significante technologische sprong vereist en de normen moeten van 

toepassing worden na afloop van het project. Ook in dit geval moet het valorisatiepotentieel voldoende 

hoog zijn, waardoor de geclaimde milieuvoordelen ook in absolute termen voldoende groot uitvallen. 

198

Omvang steun 

Voor O&O-projecten kan een extra subsidie toegekend worden van 10%. 

Vanaf 01/01/09 kan voor KMO-Haalbaarheidsstudies en KMO-Innovatieprojecten die voldoen aan de criteria 

het steunplafond aanzienlijk verhoogd worden: € 25.000 + € 10.000 subsidie voor KMO- 

Haalbaarheidsstudies en € 200.000 + € 50.000 subsidie voor KMO-Innovatieprojecten. 

DTO-studie-activiteiten kunnen aan een basissteun van 50% gesteund worden. DTO-studie-activiteiten 

worden gedefinieerd als onderbouwende studies met betrekking tot de 7 weerhouden doelstellingen, 

waardoor de milieu-impact van een technologische innovatie a priori kan ingeschat worden (voorbeelden 

hiervan zijn levenscyclus analyse (LCA)-studies). 


Het indienen van DTO-projecten gebeurt met de handleiding die u kan terugvinden op de webstek van IWT- 

Vlaanderen. 



Kathleen Goris 


1000 Brussel 

Tel.: 02/788 15 73 

Fax: 02/223 11 81 

E-mail: DTO@iwt.be 

Website: http://www.iwt.be/dto 

199

1.10 LURU: STEUNREGELING VOOR INNOVATIE IN DE LUCHT- EN RUIMTEVAARTSECTOR 


De LuRu-steunregeling is een aanvullende maatregel bij de ondersteuning van Airbus – of ESA – 

programma’s. De LuRu-steun werd geïntegreerd in de IWT-steun voor O&O-projecten, KMO- 

Innovatiestudies en KMO-Innovatieprojecten. 

Begunstigden 

Alle kmo’s en grote bedrijven die financiële steun aanvragen via KMO-Innovatiestudie Type 2, 3, 5 of 6, via 

een KMO-Innovatieproject of via een O&O bedrijfsproject. 

Projecten 

- LuRu – kwalificatietraject: ondersteunt een deel van het innovatietraject dat uitgevoerd wordt met het 

oog op kwalificatie in de civiele vliegtuigbouw of de commerciële ruimtevaart. Dergelijke projecten 

krijgen 10% extra steun bij de basissubsidies voor O&O-bedrijfsprojecten. 

- LuRu – lanceringstraject: ondersteunt een deel van het innovatietraject dat kadert in een concrete 

samenwerking met betrekking tot civiele vliegtuigbouw of de commerciële ruimtevaart. Concreet wil dit 

zeggen dat het steunbaar innovatietraject verruimd wordt in vergelijking met wat normaal aanvaard 

wordt bij overige bedrijfsprojecten. 

Omvang steun 

Voor de LuRu kwalificatietrajecten is er een extra steun van 10% bovenop de basissubsidies van het IWT. 

In het geval van de LuRu lanceringstrajecten is er geen extra steunpercentage van 10% voorzien maar wordt 

het steunbare innovatietraject verruimd ten opzichte van wat normaal aanvaard wordt. 


Voor meer informatie over de aanvraagprocedure en modaliteiten kan men terecht bij: 


Annie Renders 


1000 Brussel 

Tel.: 02/209 09 52 

Fax: 02/223 11 81 

E-mail: luru@iwt.be 

Website: http://www.iwt.be/steun/prior/luru 

200

2. INNOVATIEPREMIE 


De eenmalige innovatiepremie is een maatregel die in 2006 ingevoerd wordt als experiment en verlengd werd 

tot eind 2008. Via deze maatregel kan een werkgever een financiële vergoeding toekennen aan een 

werknemer die innovatie voorstelt met een reële waardetoevoeging voor het bedrijf. Deze financiële 

vergoeding wordt vrijgesteld van sociale zekerheidsbijdragen en is niet belastbaar als aan de voorwaarden 

wordt voldaan. 

Begunstigden 

Deze tegemoetkoming kan toegekend worden aan alle werknemers van een onderneming die door een 

arbeidsovereenkomst verbonden zijn met die onderneming. Zelfstandig bedrijfsleiders zijn dus uitgesloten. 

Projecten 

Om voor de premie in aanmerking te komen moet het idee aan volgende voorwaarden voldoen: 

- de nieuwigheid moet een daadwerkelijke meerwaarde betekenen met betrekking tot de normale 

activiteiten van de werkgever die de premie toekent; 

- de innovatie mag niet het voorwerp uitmaken van een voorafgaande offerteaanvraag of vraag tot bestek 

voor de aanschaf van producten of processen die door een derde aan diegene die de premie toekent werd 

gericht; 

- de innovatie moet door de werkgever in zijn onderneming worden ingevoerd of het voorwerp zijn van 

een prototype, een aanvraag voor de vervaardiging van een prototype of er moeten interne 

onderrichtingen aanwezig zijn die erop wijzen welke wijzigingen de innovatie zal teweegbrengen in de 

normale activiteiten van de onderneming. 

De premie zelf moet voldoen aan volgende voorwaarden: 

- de premie mag niet toegekend worden ter vervanging of ter omzetting van in uitvoering van de 

arbeidsovereenkomst verschuldigd loon, premie of voordeel in natura of enig ander voordeel of een 

aanvulling hierbij, al dan niet bijdrageplichtig voor de sociale zekerheid; 

- de premie mag enkel toegekend worden aan werknemers die via een arbeidsovereenkomst gebonden zijn 

aan de werkgever die de premie toekent; 

- de totale som van de gedurende één kalenderjaar uitgekeerde premies bedraagt gezamenlijk niet meer 

dan 1% van het geheel van de loonmassa van de onderneming; 

- de premie is van toepassing op maximaal 10% van het aantal werknemers (hoogstens 3 voor bedrijven 

met minder dan 30 werknemers); 

- per innovatie mogen niet meer dan 10 werknemers de premie krijgen; 

- het bedrag van de premies uitbetaald per werknemer mag per kalenderjaar niet meer bedragen dan een 

maandloon. 

Omvang steun 

De aan de werknemers betaalde of toegekende eenmalige innovatiepremies worden vrijgesteld van de 

personenbelasting of de belasting der niet inwoners en van de sociale zekerheidsbijdragen voor zover aan alle 

voorwaarden voldaan is. 


Wenst u een beroep te doen op dit systeem van innovatiepremie, dan moeten criteria, procedures, en de 

identificatie van het project waarop de premie betrekking heeft, bekend gemaakt worden binnen de 

onderneming en aan de minister van Economie meegedeeld worden. 

Er moet ook een mededeling aan de RSZ gebeuren van de bedragen en de namen van de begunstigden van 

deze premie in de maand volgend op de toekenning van de premie. 

De communicatie van de gegevens aan de dienst Normalisatie en Competitiviteit van de FOD Economie, 

Kmo, Middenstand en Energie moet gebeuren via formulieren die beschikbaar zijn via de website: 

http://economie.fgov.be/enterprises/innovation_grant/home_nl.htm 

201


FOD Economie, Kmo, Middenstand en Energie 

WTC III 

Dienst Normalisatie en Competitiviteit (5 de verdieping) 

Simon Bolivarlaan 30 

1000 Brussel 

Tel.: 02/277 74 40 

Fax: 02/277 54 42 

E-mail: innovatiepremie@economie.fgov.be 

Website: http://economie.fgov.be/enterprises/innovation_grant/home_nl.htm 

202

DEEL VI : ENERGIE EN MILIEU 

203

1. DE ECOLOGIEPREMIE 


De ecologiepremie is een financiële tegemoetkoming vanwege de Vlaamse overheid aan ondernemingen die 

ecologie-investeringen doen. Ecologie-investeringen zijn milieu-investeringen en investeringen op 

energiegebied. 

Jaarlijks worden er drie op elkaar aansluitende oproepen georganiseerd waarop ondernemingen met hun 

investeringsproject kunnen intekenen. Per oproep kan een onderneming één aanvraag indienen. 

De derde call ecologiepremie van 2008 loopt vanaf 17 september tot 23 december 2008 (middernacht). Het 

budget bedraagt € 25 miljoen. 

De jaarlijkse oproepen kunt u consulteren via www.vlaanderen.be/ecologiepremie. 

De ingediende aanvragen worden op een objectieve wijze beoordeeld en vervolgens gerangschikt. 

Het voor de oproep beschikbare subsidiebedrag wordt verdeeld over de gunstig gerangschikte 

investeringsprojecten tot de beschikbare budgettaire enveloppe is opgebruikt. 

Begin 2009 zal er een grondige hervorming van deze steunmaatregel doorgevoerd worden. 

Begunstigden 

Alle kleine, middelgrote of grote ondernemingen met een aanvaardbare activiteit die ecologische 

investeringen realiseren in het Vlaamse Gewest, komen in aanmerking voor een ecologiepremie. 

Voor de bepaling van de hoogte van de ecologiepremie wordt er een onderscheid gemaakt tussen kleine en 

middelgrote ondernemingen (kmo’s) en grote ondernemingen (go’s) 

Een kleine onderneming voldoet aan de volgende voorwaarden: 

minder dan 50 werkzame personen; 

jaaromzet of jaarlijks balanstotaal van maximaal €10 miljoen. 

Een middelgrote onderneming voldoet aan de volgende voorwaarden: 

minder dan 250 werkzame persoon; 

een jaaromzet van maximaal € 50 miljoen of jaarlijks balanstotaal van maximaal € 43 miljoen; 

geen kleine onderneming. 

Een grote onderneming is een onderneming die nocht klein, noch middelgroot is. 

Projecten 

Volgende ecologie-investeringen komen in aanmerking voor een ecologiepremie: 

milieu-investeringen: investeringen gericht op de bescherming van het milieu, dit wil zeggen elke 

maatregel gericht op de preventie of het herstel van aantastingen van de natuurlijke omgeving of de 

natuurlijke hulpbronnen dan wel op de aanmoediging van het rationaal gebruik van die hulpbronnen; 

investeringen op energiegebied: investeringen en maatregelen die de onderneming in staat stellen het 

energiegebruik in haar productiecyclus te verminderen; 

limitatieve technologielijst: een opsomming van een aantal technologieën die in aanmerking komen voor 

een ecologiepremie. U kunt de lijst die aansluit bij de desbetreffende oproep waarvoor u intekent 

raadplegen via www.vlaanderen.be/ecologiepremie. 

De ecologiepremie bedraagt 10% voor grote ondernemingen en 20% voor kleine- en middelgrote 

ondernemingen en kan oplopen tot maximum € 1.500.000 per aanvraag. 

De steun wordt berekend op de ecologische meerkost van de in aanmerking komende 

investeringscomponenten. 

204


De persoon die gemachtigd is door de onderneming om een subsidieaanvraag in te dienen, moet zich kenbaar 

maken op via www.vlaanderen.be/ecologiepremie via zijn elektronische identiteitskaart of zijn federaal 

token. 

Meer informatie en een demo rond de registratieprocedure kan u eveneens vinden via 

www.vlaanderen.be/ecologiepremie. 





Koning Albert II – laan 35 bus 12 

1030 Brussel 

Tel.: 02/553 37 70 (Robert Kinable, algemeen), 02/553 38 24 (Chris Todts, webapplicatie), 02/553 46 30 (ir. 

Paul Zeebroek, Vlaams Energie Agentschap, technologieën) 

E-mail: robert.kinable@ewi.vlaanderen.be, chris.todts@ewi.vlaanderen.be, paul.zeebroek@vea.be 

Website: www.vlaanderen.be/ecologiepremie 

205

2. AANMOEDIGINGSMAATREGELEN RATIONEEL ENERGIEGEBRUIK 


Ter bevordering van het rationeel energiegebruik (REG) werd door de Vlaamse overheid met de diverse 

energiedistributienetbeheerders een aantal actieplannen afgesproken. 

Eandis staat in voor de promotie van het rationeel energiegebruik op het grondgebied van de gemengde 

distributienetbeheerders voor elektriciteit in Vlaanderen. Om energiebesparing aan te moedigen, geeft Eandis 

premies aan wie investeert in energiezuinige toepassingen. 

Begunstigden 

De premies ‘Ondernemingen’ zijn bedoeld voor zelfstandigen en vrije beroepen, ondernemingen, vzw’s en 

collectieven. 

De acties zijn geldig binnen het gebied van de gemengde distributienetbeheerders voor elektriciteit in 

Vlaanderen: Gasalwest, IMEA, Imewo, Intergem, Iveka, Iverlek en Sibelgas. De premie geldt enkel voor 

REG-maatregelen in een gebouw dat aangesloten is op het elektriciteitsdistributienet van bovenstaande 

distributienetbeheerders. 

Projecten 

Overzicht acties voorzien voor ondernemingen in 2008: 

Verwarming: 

Condensatieketel; 

Warmtepomp; 

Rechtstreekse aardgasverwarming voor gebouwen. 

Verlichting: 

Relighting; 

New lighting. 

Warm water: 

Zonneboiler. 

Isolatie en ventilatie: 

Ventilatiesysteem met warmterecuperatie; 

Plaatsing van superisolerende beglazing; 

Dak- en buitenmuurisolatie. 

Industriële toepassingen: 

Snelheidsregelaars; 

Hoogrendementsmotoren. 

De premie bedraagt maximum 50% van het factuurbedrag exclusief BTW. 


De premieaanvraag is geldig voor facturen met factuurdatum tussen 01/01/2008 en 31/12/2008. De 

aanvraagformulieren moeten worden ingediend voor 1 juli 2009 en kunnen tot 6 maanden na de aanvraag 

worden uitbetaald. De aanvraag kan schriftelijk of volledig online gebeuren via www.eandis.be. Wat betreft 

de schriftelijke aanvraag, kunnen de premieformulieren gedownload worden via www.eandis.be of bekomen 

worden in één van hun klantenkantoren. Deze moeten worden verstuurd aan onderstaand adres: 

Eandis REG-afdeling 

Postbus 50 

9700 Oudenaarde 

Fax: 09/ 263 48 56 

206



Graaf de Ferrarisgebouw 


1000 Brussel 

Tel.: 1700 

E-mail: energie@vlaanderen.be 

Website: www.energiesparen.be 

207

3. SUBSIDIES VOOR KMO’S DIE SELECTIEF AFVAL SORTEREN 


Kmo’s die bedrijfsmatig verpakkingsafval sorteren met het oog op recyclage kunnen bij VAL-I-PAC terecht 

voor een financiële vergoeding. VAL-I-PAC is het officiële orgaan voor de uitvoering van de terugname en 

informatieplicht van bedrijfsmatig verpakkingsafval. 

Begunstigden 

Om als kmo recht te hebben op deze subsidies, moet de verpakking: 

- afkomstig zijn van bedrijfsmatig verpakkingsafval; 

- ontstaan zijn op Belgisch grondgebied; 

- selectief gesorteerd worden met het oog op recyclage; 

- opgehaald worden door een operator die officieel erkend is door VAL-I-PAC. 

De ontpakkers moeten in geen geval lid zijn of worden van VAL-I-PAC om recht te hebben op een subsidie. 

Projecten 

De financiële ondersteuning gebeurt op 2 manieren. 

Het recyclageforfait is bedoeld om de recyclage te stimuleren van bedrijfsmatig verpakkingsafval dat 

ontstaan is op Belgisch grondgebied, namelijk kunststof en hout. 

Voor elke ton verzameld verpakkingsafval die gerecycleerd wordt, betaalt VAL-I-PAC een forfaitair bedrag 

aan de ontpakkers (€ 40 per ton recycleerbare kunststof of € 10 per ton recycleerbaar hout). 

Het containerforfait is bedoeld om de selectieve inzameling van bedrijfsmatig verpakkingsafval te stimuleren 

door tussenkomst in de huur van selectieve containers, zakken of andere inzamelsystemen. Deze subsidies 

variëren in functie van het type container: 

- € 110 per jaar per afzetcontainer vanaf 8 m³; 

- € 60 per jaar per kleine rolcontainer, 660 tot 999 liter; 

- € 110 per jaar per grote rolcontainer, 1000 liter tot 8 m³; 

- € 0,5 per zak > 500 liter voor selectieve inzameling van piepschuim (EPS); 

- € 0,5 per zak > 200 liter voor selectieve inzameling van plastic folie; 

- € 20 per jaar per plastic bak, 500 tot 680 liter; 

- € 60 per jaar per inzamelsysteem gevaarlijk afval, 680 - 800 liter; 

- € 60 per jaar per draadcontainer > 2,16 m³; 

- € 20 per jaar per draadcontainer 500 liter tot 2,16 m³. 


Eerst moet contact opgenomen worden met een afvalophaler om uw afval correct te sorteren. U moet 

controleren of u aan alle voorwaarden voldoet (zie Begunstigden). U ontvangt een certificaat van VAL-I- 

PAC, waarop u uw gegevens moet controleren en verder te vervolledigen. U stuurt dit terug naar VAL-I-PAC 

op onderstaand adres, waarop VAL-I-PAC de premies stort. 

208


VAL-I-PAC 

Koningin Astridlaan 59 bus 11 

1780 Wemmel 

Tel.: 02/456 83 10 

Fax: 02/456 83 20 

E-mail: info@valipac.be 

Website: www.valipac.be 

209

4. VLAAMSE GROENESTROOMCERTIFICATEN VOOR ZONNEPANELEN 


Groenestroomcertificaten worden door de VREG uitgereikt per 1.000 kWh geproduceerde elektriciteit, 

onafhankelijk of de stroom in het net wordt geïnjecteerd of door uzelf wordt verbruikt. Het is een virtueel 

certificaat dat bewaard wordt in een databank die de VREG beheert. 

Begunstigden 

Groenestroomcertificaten worden enkel uitgereikt voor de productie van elektriciteit. Zonneboilers, die 

worden gebruikt voor verwarming, komen niet in aanmerking voor dit type overheidssteun. 

Om de waarde van een groenestroomcertificaat te kunnen innen, moet u de groenestroomcertificaten die u 

van de VREG krijgt verkopen aan uw netbeheerder (voor recente installaties) of aan Elia (voor oudere 

installaties). 

Projecten 

Elia en de netbeheerders zijn wettelijk verplicht groenestroomcertificaten afkomstig uit zonnepanelen op te 

kopen aan een minimumprijs. Deze minimumprijs hangt af van de datum waarop de zonnepanelen in dienst 

werden genomen: 

Voor zonnepanelen die na 1 januari 2006 in dienst zijn genomen bedraagt de minimumprijs van een 

groenestroomcertificaat € 450. U ontvangt voor elk certificaat dat wordt uitgereikt € 450 en dit tot 20 

jaar na de indienstname van de installatie. Deze minimumprijs wordt betaald door uw netbeheerder. Een 

installatie van 1 kilowatt kan, indien deze normaal werkt en afhankelijk van de lichtinval, dus rekenen op 

een gemiddelde steun van ongeveer € 350 tot €450 per jaar, gedurende 20 jaar. 

Voor zonnepanelen die voor 1 januari 2006 in dienst zijn genomen bedraagt de waarde van een 

groenestroomcertificaat € 150. U ontvangt voor elk certificaat dat wordt uitgereikt € 150 en dit tot 10 

jaar na de indienstname van de installatie. Deze minimumprijs wordt betaald door Elia. Een installatie 

van 1 kilowatt kan, indien deze normaal werkt en afhankelijk van de lichtinval, dus rekenen op een 

gemiddelde steun van ongeveer € 110 tot € 150 per jaar, gedurende 10 jaar. 

Nadat de installatie meer dan 10 of meer dan 20 jaar in dienst is, worden nog verder groenestroomcertificaten 

toegekend door de VREG. Deze kunnen echter niet meer automatisch aan € 150 of € 450 worden verkocht. U 

kunt deze groenestroomcertificaten wel nog verhandelen op de certificatenmarkt, tegen een door u 

onderhandelde prijs. 


Het is van belang dat u tijdig groenestroomcertificaten aanvraagt om zo snel mogelijk na de indienstname 

van uw installatie recht te hebben op groenestroomcertificaten. Voor installaties tot 10kW ontvangt u 

groenestroomcertificaten voor de hoeveelheid elektriciteit die u hebt geproduceerd vanaf de datum waarop de 

VREG uw correcte en volledig ingevulde aanvraag voor groenestroomcertificaten ontvangt. 

Om de waarde van een groenestroomcertificaat te kunnen innen, moet dit certificaat worden verkocht aan uw 

netbeheerder. Die schrijft dan het geld over op uw bankrekening. 

U kunt zelf of via uw installateur een aanvraag indienen voor het verkrijgen van groenestroomcertificaten. 

Het is altijd de eigenaar van de installatie die de aanvraag moet ondertekenen. 

U kunt deze aanvraag indienen bij de VREG via een vereenvoudigd modelformulier, op voorwaarde dat de 

installatie een AC-vermogen heeft 10kW. Dit AC-vermogen vindt u terug op de papieren van uw 

installateur. Is dat niet het geval, neem dan contact op met uw installateur. 

De VREG maakt een onderscheid tussen: 

een modelformulier voor installaties die na 1 januari 2006 in dienst werden genomen; 

een modelformulier voor installaties die voor 1 januari 2006 in dienst werden genomen. 

Voor installaties met een geïnstalleerd AC-vermogen dat hoger is dan 10 kW moet het standaard 

aanvraagformulier voor groenestroomcertificaten worden ingediend. 

210


Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Eletriciteits- en Gasmarkt 



1000 Brussel 

Tel.: 02/553 13 53 

Fax.: 02/553 13 50 

E-mail: certificatenbeheer@vreg.be 

Website: www.vreg.be 

211

5. VLAAMSE WARMTEKRACHTKOPPELINGSCERTIFICATEN EN 

GROENESTROOMCERTIFICATEN VOOR ANDERE HERNIEUWBARE ENERGIEBRONNEN 

DAN ZONNEPANELEN 


Warmtekrachtkoppelingscertificaten 

De gelijktijdige productie van elektriciteit en warmte door middel van kwalitatieve warmtekrachtkoppeling 

wordt door de overheid aangemoedigd, onder meer via het systeem van warmtekrachtcertificaten (WKC). 

Dit systeem bestaat uit twee delen. Enerzijds is er de verplichting voor elke elektriciteitsleverancier om te 

zorgen voor een minimumaandeel aan elektriciteit uit kwalitatieve warmtekrachtinstallaties. Anderzijds 

kunnen eigenaars van kwalitatieve warmtekrachtinstallaties (WKK-producenten) warmtekrachtcertificaten 

aanvragen bij de VREG. 

Groenestroomcertificaten 

De productie van elektriciteit uit hernieuwbare energiebronnen wordt door de overheid aangemoedigd, onder 

meer via het systeem van groenestroomcertificaten. 

Dit systeem bestaat uit twee delen. Enerzijds kunnen producenten van elektriciteit uit hernieuwbare 

energiebronnen groenestroomcertificaten krijgen. Anderzijds is er een certificatenverplichting voor 

elektriciteitsleveranciers. Zij moeten een bepaald aantal groenestroomcertificaten inleveren. 

Begunstigden 

Warmtekrachtkoppelingscertificaten 

De VREG zal enkel warmtekrachtcertificaten toekennen voor de warmtekrachtbesparing die werd 

gerealiseerd door gebruik te maken van een warmtekrachtinstallatie, die: 

- kwalitatief is; 

- gelegen is in het Vlaams Gewest; 

- voorzien is van de nodige meetapparatuur om permanent de netto elektriciteitsproductie en (voor 

installaties met een elektrisch/mechanisch vermogen groter dan 200 kilowattuur - kW) de netto 

warmteproductie en het brandstof- of energieverbruik te meten. 

Een warmtekrachtinstallatie met een elektrisch of mechanisch vermogen groter dan of gelijk aan 1 megawatt 

(MW) is kwalitatief indien ze op jaarbasis een relatieve primaire energiebesparing realiseert die groter is dan 

of gelijk is aan 10 procent, ten opzichte van de gescheiden productie van warmte en elektriciteit. 

Een warmtekrachtinstallatie met een elektrisch of mechanisch vermogen lager dan 1 MW is kwalitatief 

indien ze op jaarbasis een positieve relatieve primaire energiebesparing realiseert. 

Groenestroomcertificaten 

De VREG keurt enkel een volledig en correct ingevulde aanvraag tot toekenning van 

groenestroomcertificaten goed wanneer is voldaan aan de volgende voorwaarden: 

de producent toont aan dat de elektriciteit die wordt geproduceerd in de productie-installatie waarvoor de 

aanvraag werd ingediend, wordt opgewekt in het Vlaams Gewest; 

de VREG reikt enkel groenestroomcertificaten uit voor elektriciteit die door middel van hernieuwbare 

energiebronnen werd opgewekt in het Vlaams Gewest. Voor elektriciteit die wordt opgewekt door 

middel van hernieuwbare energiebronnen in de Belgische zeegebieden (offshore) kent de CREG 

groenestroomcertificaten toe; 

de producent toont aan dat de elektriciteit die wordt geproduceerd in de productie-installatie waarvoor de 

aanvraag werd ingediend, wordt opgewekt via een van volgende hernieuwbare energiebronnen: Zonneenergie, 

Windenergie, Waterkracht, Getijdenenergie, Golfslagenergie, Geothermie, Biogas, Stortgas, 

Rioolwaterzuiveringsgas, Biomassa of; 

de producent toont aan dat de elektriciteit, die wordt geproduceerd in de productie-installatie waarvoor 

de aanvraag werd ingediend, wordt opgewekt met een van de hierboven vermelde hernieuwbare 

212

energiebronnen in hybride installaties die ook met conventionele energiebronnen werken, met inbegrip 

van hernieuwbare elektriciteit voor accumulatiesystemen en met uitzondering van elektriciteit die 

afkomstig is van dergelijke systemen; 

bij installaties die meer dan 100.000 kilowattuur (kWh) elektriciteit per jaar opwekken die in aanmerking 

komt voor de toekenning van groenestroomcertificaten, dient een erkend keuringsorgaan de installatie en 

de meetapparatuur te keuren (ten laste van de aanvrager). 


De aanvraag wordt bij voorkeur aangetekend verstuurd. Een aanvraag moet bestaan uit: 

een aanvraagformulier; 

een inlichtingenformulier van de OVAM (indien van toepassing); 

een keuringsverslag van een erkend organisme (indien van toepassing); 

bijlagen. 

Het aanvraagdossier moet in twee exemplaren worden ingediend. Ingeval de hernieuwbare energiebron een 

afvalstof is, moet het aanvraagdossier in drie exemplaren worden ingediend. 

Uit de aanvraag moet blijken dat aan alle voorwaarden voor goedkeuring van de aanvraag is voldaan. 

Wanneer het een aanvraag betreft tot toekenning van warmtekrachtcertificaten voor een installatie die als 

brandstof afvalstoffen gebruikt, al dan niet samen met andere energiebronnen, moet het aanvraagdossier 

eveneens een correct en volledig ingevuld inlichtingenformulier bevatten, bestemd voor de OVAM. 

Voor warmtekrachtinstallaties met een geïnstalleerd elektrisch of mechanisch vermogen van meer dan 1 

MW, dient een erkend keuringsorgaan de installatie en de meetapparatuur te keuren (ten laste van de 

aanvrager). Het keuringsverslag moet worden opgenomen bij de aanvraag voor warmtekrachtcertificaten. 

Een definitieve keuring kan pas worden uitgevoerd wanneer de installatie in dienst is. 


Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Eletriciteits- en Gasmarkt 



1000 Brussel 

Tel.: 02/553 13 53 

Fax.: 02/ 553 13 50 

E-mail: certificatenbeheer@vreg.be 

Website: www.vreg.be 

213

6. VERHOOGDE INVESTERINGSAFTREK VOOR ENERGIEBESPARENDE INVESTERINGEN 


Een onderneming, die bij de oprichting of uitbreiding een energiebesparende investering uitvoert, kan onder 

bepaalde voorwaarden een investeringsaftrek verkrijgen. Dit is een fiscaal voordeel waarbij men een bepaald 

percentage van de aanschaffings- of beleggingswaarde van de investeringen mag aftrekken van de belastbare 

winst. Het percentage past men éénmalig toe op de aanschaffings- of beleggingswaarde van de goederen. Bij 

de ‘gespreide’ investeringsaftrek gebeurt de berekening op het jaarlijks afschrijvingsbedrag. 

Indien de winst onvoldoende is, mogen de investeringsaftrekken die niet kunnen worden verricht, onder 

bepaalde voorwaarden overgedragen worden op de winsten van de volgende belastbare tijdperken. 

Projecten 

Steunpercentages 

Voor de energiebesparende investeringen uitgevoerd in 2007 (aanslagjaar 2008) en investeringen uitgevoerd 

in 2008 (aanslagjaar 2009) geldt een percentage van 13,5%. 

Gespreide aftrek 

Natuurlijke personen die op de eerste dag van het belastbare tijdperk verbonden aan aanslagjaar 2008 

(inkomsten 2007) minder dan 20 werknemers tewerkstellen, kunnen de investeringsaftrek over de 

afschrijvingsperiode van de verkregen of tot stand gebrachte activa spreiden. In dat geval wordt de aftrek 

voor die activa bepaald op 10,5 % van de afschrijvingen die voor elk belastbaar tijdperk van die periode 

worden aangenomen. 

In aanmerking komende investeringen 

De investeringen die in aanmerking komen voor de verhoogde investeringsaftrek moeten gericht zijn naar 

een rationeler gebruik van energie in de industrie, en in het bijzonder naar een verbetering van industriële 

processen louter uit energetische overwegingen. Bovendien moeten de investeringen kunnen gerangschikt 

worden onder één der 12 categorieën van Bijlage I bij het aanvraagformulier. 

De categorieën zijn verdeeld in 6 groepen welke het hoofddoel aangeven dat moet nagestreefd worden. Dit 

zijn : 

Groep 1: beperking van de energieverliezen; 

Groep 2: terugwinnen van energie; 

Groep 3: verbetering van het energetisch rendement; 

Groep 4: energetische valorisatie van biomassa en afvalstoffen; 

Groep 5: gebruik van hernieuwbare energieën; 

Groep 6: vervoer via spoor- of waterweg. 

Onder elke categorie staat een (limitatieve) opsomming van de diverse investeringen en de middelen die 

mogen aangewend worden om het doel te bereiken. 

De lijst met investeringen in Bijlage I is in principe een limitatieve lijst. Met andere woorden: investeringen 

die niet vermeld staan of niet gerangschikt kunnen worden onder één der categorieën, komen niet in 

aanmerking. 


Om de verhoogde investeringsaftrek voor energiebesparende investeringen te bekomen moet een attest 

worden voorgelegd dat wordt afgeleverd door de regionale overheid (Gewest) waar de investering gebeurt. 

Het attest moet door de belastingplichtige worden aangevraagd door middel van een aanvraagformulier, op 

straffe van verval binnen de 3 maanden na de laatste dag van het belastbaar tijdperk waarin de vaste activa 

zijn aangeschaft of tot stand gebracht. Wanneer de investering verschillende belastbare tijdperken dekt, wordt 

214

het laatste belastbaar tijdperk beschouwd als dat van de aanschaffing of totstandbrenging voor de berekening 

van de termijn van 3 maanden. 

De aanvraagformulieren kunnen bekomen worden bij: 



North Plaza B, Koning Albert II-laan 20 1000 Brussel 

Tel.: 02/553 46 00 

Fax: 02/553 46 01 

E-mail: energie@vlaanderen.be 

Website: http://www.energiesparen.be 

De investeringen die in aanmerking komen voor een verhoogde investeringsaftrek voor energiebesparende 

investeringen moeten kunnen worden gerangschikt onder één der 12 categorieën van Bijlage I bij het 

aanvraagformulier. 

Wanneer de belastingplichtige meerdere investeringen heeft uitgevoerd die onder verschillende in de Bijlage 

I vermelde categorieën vallen, moet hij per categorie een aanvraagformulier indienen. 

Het aanvraagformulier moet behoorlijk worden ingevuld, gedagtekend, ondertekend en aangetekend worden 

teruggezonden naar bovenvermeld adres. 

Als de investering kan gerangschikt worden onder één der categorieën van Bijlage I, wordt het attest ter 

beslissing voorgelegd aan de Vlaamse minister die de energie onder zijn bevoegdheid heeft. Na de beslissing 

wordt het attest aan de belastingplichtige toegezonden. 

De belastingplichtige moet op zijn beurt het attest, ofwel indienen samen met de belastingsaangifte voor de 

periode waarin de investeringen zijn gedaan, ofwel, indien dit niet meer mogelijk is, bezorgen aan de Administratie 

der Directe Belastingen binnen de 30 dagen vanaf de dag waarop het attest is afgeleverd. 

Indien de belastingplichtige bij de ondertekening van zijn belastingaangifte niet in staat is het gewenste attest 

bij te voegen, kan de belastingcontroleur, in afwachting van een beslissing van de Vlaamse minister, toch een 

aftrek toekennen door voorlopig rekening te houden met het vooropgestelde bedrag. Wanneer de 

eindbeslissing niet overeenstemt met de verwachtingen van de onderneming volgt er een rectificatie van de 

oorspronkelijke belasting. 

Bij de aanvraag dient in ieder geval te worden gevoegd: 

een gedetailleerde technische beschrijving van de investeringen, met de nadruk op de energiebesparende 

aspecten; 

een gemotiveerde raming van de totale jaarlijkse energiebesparingen (per energiedrager) die met de 

investeringen worden gerealiseerd; 

een globale overzichtlijst van de ingediende facturen; 

de afschriften van de gedetailleerde facturen (voor éénsluitend verklaard door de aanvrager); 

(eventueel) uittreksels uit de boekhouding voor wat betreft eigen loonkosten. 


FOD Financiën - Administratie van de Ondernemings- en Inkomensfiscaliteit 

North Galaxy bus 25 


1030 Brussel 



Website: www.fiscus.fgov.be 

215

7. LIFE +-PROGRAMMA 


LIFE (l'Instrument Financier pour L'Environnement) is opgestart in 1992 en bevindt zich momenteel reeds in 

de vierde fase. Het LIFE+-programma is een Europees financieringsprogramma. 

De algemene doelstelling bestaat erin bij te dragen tot de uitvoering, actualisering en ontwikkeling van het 

communautaire milieubeleid en de milieuwetgeving met het oog op duurzame ontwikkeling in de Europese 

Gemeenschap. 

De Europese Commissie startte in 2007 het Life+-programma op. Voor de programmaperiode 2007-2013 

wordt er € 1.894 miljoen voorzien. Life+ brengt een hele reeks van bestaande milieuprogramma’s samen in 

een enkele structuur. Deze bestaande instrumenten zijn het huidige LIFE-programma, de Forest Focus en 

Urban programma’s, de fondsen van DG Milieu voor milieu-ngo’s en een algemeen fonds voor de 

ontwikkeling en implementatie van het milieubeleid. 

Life+ zal focussen op de vier prioriteiten die werden vastgelegd in het Zesde Milieu-Actieprogramma (6EAP, 

dat loopt van 2002 tot 2012): klimaatverandering, natuur en biodiversiteit, gezondheid en levenskwaliteit en 

natuurlijke rijkdommen en afval. Er wordt ook aandacht besteed aan de zeven thematische strategieën van het 

programma. 

Begunstigden 

Minstens 78% van het totale budget zal gebruikt worden om projecten te subsidiëren, terwijl de resterende 

22% door de Commissie zullen uitgegeven worden aan milieumaatregelen, zoals impact assessments, 

communicatie, operationele subsidies voor ngo’s en uitgaven in de context van de aanpak van 

klimaatverandering, enzovoort. 

Minstens 50% van het budget voor de subsidies van projecten, zal gaan naar projecten ter ondersteuning van 

de natuur en de biodiversiteit. 

De Commissie zal er bovendien op toekijken dat minstens 15% van het budget voor de subsidiëring van 

projecten zal toegewezen worden aan transnationale projecten. Het LIFE+-programma wordt centraal 

beheerd door de Europese Commissie. 

Projecten 

Het nieuwe Life+- programma is verdeeld in drie onderdelen: 

Life+ Natuur en biodiversiteit: in dit onderdeel ligt de focus op de implementatie van de EU-Richtlijnen 

over het behoud van de natuurlijke habitats (‘Habitatrichtlijn’ 92/43/EEG) en de wilde fauna en flora 

(‘Vogelrichtlijn’ 79/409/EEG), en op het verdere versterken van de kennis die noodzakelijk is om het 

EU-beleid op het gebied van natuur en biodiversiteit te ontwikkelen, waarderen, controleren en 

evalueren; 

Life+ Milieubeleid en -beheer: dit onderdeel omvat klimaatverandering, gezondheid en levenskwaliteit 

en natuurlijke rijkdommen en afval, net als de strategische aanpak van beleidsontwikkeling, 

implementatie en handhaving; 

Life+ Informatie en Communicatie: de focus van het programma op concrete maatregelen zal bijdragen 

tot het verbeteren van het Europese milieu. Daarenboven zal het versterken van netwerken, 

communicatie en milieubeheer ervoor helpen zorgen dat goede praktijken over heel Europa verspreid 

raken en tot een gezamenlijk beleid zullen leiden. 

De eerste call for proposals in het kader van het Life+-programma werd gepubliceerd in het Europees 

Publiciatieblad op 15 juli 2008. De deadline voor het indienen van voorstellen bij de bevoegde nationale 

instanties is 21 november 2008. Nationale instanties kunnen de voorstellen doorsturen naar de Europese 

Commissie tot 5 januari 2009. Van januari tot juli 2009 zal de Europese Commissie de voorstellen 

beoordelen en evalueren. Voor 31 december 2009 moeten alle grant agreements ondertekend worden, zodat 

de eerste projectvoorstellen van 2008 in januari 2010 effectief van start kunnen gaan. 

216


Belgische ondernemers moeten de projecten indienen bij de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de 

Voedselketen en Leefmilieu. Algemene informatie over het LIFE-programma kan u vinden op volgende 

website: http://ec.europa.eu/environment/life/. 


FOD Volksgezondheid, Veiligheid van Voedselketen en Leefmilieu 

Diensten voor het Leefmilieu 

Dienst Studie en Coördinatie 

Herlinde Vanhoutte 

Victor Hortaplein 40 bus 10 

1060 Brussel 

Tel.: 02/524 95 04 

E-mail: herlinde.vanhoutte@health.fgov.be 

217

8. INTELLIGENT ENERGY FOR EUROPE 


Het IEE-programma is het financieel instrument van de Europese Unie voor niet-technologische 

steunverlening op energiegebied. Het programma voorziet in de verderzetting van acties die zijn ondernomen 

in de programma's ALTENER, SAVE en gedeeltelijk SYNERGY en omvat alle acties op energiegebied die 

bijdragen tot de communautaire doelstellingen voor energie, vervoer (energieaspecten) en duurzame 

ontwikkeling. 

Begunstigden 

Europese projecten met minstens 3 partners uit minstens evenveel landen, voor een projectduur van 

maximum 3 jaar. Budgetten liggen normaal tussen € 0,5 en € 2,5 miljoen (vooral personeelskosten). 

Opzetten van nieuwe lokale of regionale energieagentschappen waarvoor enkel lokale/regionale publieke 

overheden een aanvraag kunnen indienen, maximaal 1 voorstel per autoriteit en voor projecten met een 

maximale duur van 3,5 jaren. 

Projecten 

IEE-II bestaat uit drie verticale actiegebieden en een horizontaal deel, de zogenoemde integrated initiatives. 

Het gaat om: 

- SAVE: het verbeteren van energie-efficiëntie en het verhogen van rationeel energiegebruik, in het 

bijzonder voor woningen en in de industriële sector; 

- ALTENER: het stimuleren van hernieuwbare energiebronnen ; 

- STEER: ondersteuning voor alle energieaspecten voor transport; 

- De integrated initiatives omvatten projecten die in meer dan één actieterrein thuishoren. 

Een nieuwe projectoproep zal worden gelanceerd begin 2009. Tijdens de EU Sustainable Energy Week van 9 

tot 13 februari 2009 organiseert de Europese Commissie een Infoday. 

IEE is gericht op financiering van capaciteitsopbouw, verwerving, opbouw en verspreiding van kennis en 

expertise, ervaringsuitwisseling, ontwikkeling van markt en informatie, beleidsaanbevelingen, 

informatieverstrekking en promotie, en opleiding en training. 

Het IEE programma steunt geen hardware-investeringen en technische O&O projecten naar energieefficiëntie 

en hernieuwbare energie. 


Via de www.europrogs.be website wil het IWT u informeren over de Europese programma's op het vlak van 

onderzoek, technologische ontwikkeling en innovatie, en u een zo goed mogelijke begeleiding bieden indien 

u aan deze programma's wenst deel te nemen. Hiertoe werkt het europrogs-team van het IWT in coördinatie 

met het departement van het Vlaams ministerie van Economie, Wetenschap en Innovatie (EWI) en het 

Agentschap Economie. Deze coördinatiestructuur noemt het Vlaams Contactpunt Europese programma's. U 

kunt contact opnemen via: 

IWT 

Bisschoffsheimlaan 25 

1000 Brussel 

Tel.: 02/209 09 00 

Fax: 02/223 11 81 

E-mail: europrogs@iwt.be 

Website: www.iwt.be 

Website Europese Commissie Intelligent Energy for Europe: 

http://ec.europa.eu/energy/intelligent/index_en.html 

218

DEEL VII: STEUN BIJ EXPORT 

219

1. FLANDERS INVESTMENT AND TRADE – FIT (Vlaams Agentschap voor Internationaal 

Ondernemen) 

1.1 FINANCIELE TUSSENKOMSTEN VAN EXPORTGERICHTE INITIATIEVEN – KLEINE EN 

MIDDELGROTE ONDERNEMINGEN 


Flanders Investment & Trade, afgekort FIT (voorheen Export Vlaanderen), heeft van de Vlaamse regering de 

opdracht gekregen om financiële stimuli en subsidies toe te kennen aan Vlaamse kleine en middelgrote 

ondernemingen voor hun initiatieven ter bevordering van het internationaal ondernemen (Export en 

Investeringen). 

Op 27 mei 2005 (BS 26/07/2005) heeft de Vlaamse regering een nieuw besluit goedgekeurd dat de 

voorwaarden en de regels vaststelt inzake de toekenning van subsidies. De reglementering, die zich specifiek 

richt naar kleine en middelgrote Vlaamse ondernemingen, kadert in de Europese regelgeving inzake de de 

minimis. 

Begunstigden 

Kleine en middelgrote ondernemingen die een exploitatiezetel hebben in het Vlaamse Gewest. 

Dit zijn ondernemingen die aan de volgende voorwaarden voldoen: 

- er werken maximaal 250 werknemers; 

- de onderneming heeft een jaaromzet van maximaal € 50 mio OF een balanstotaal van maximaal € 43 

mio; 

- niet meer dan 25% van het kapitaal of van de stemrechten is in handen van één onderneming of van 

verscheidene ondernemingen gezamenlijk die niet aan deze definitie beantwoorden. 

Ondernemingen waarvan de activiteiten uitgesplitst zijn in verschillende juridische entiteiten worden voor de 

toepassing van het besluit beschouwd als één onderneming, tenzij er een substantiële tewerkstelling 

(minstens 10 VTE) is in alle betrokken entiteiten. 

Projecten 

Subsidieerbare initiatieven 

Aan kleine en middelgrote ondernemingen kunnen subsidies worden toegekend voor de volgende 

initiatieven: 

- individuele prospectiereizen, deelname aan groepszakenreizen, reizen in het kader van groepsstanden, 

reizen om een investering in het eigen bedrijf aan te trekken, reizen voor investeringen in het buitenland 

die geen delocalisatie tot gevolg hebben; 

- deelname aan buitenlandse beurzen met een internationale uitstraling; 

- aankoop van een lastenboek voor internationale aanbestedingen en voor aanbestedingen van 

multilaterale instellingen en multilateraal gefinancierde projecten; 

- oprichting van een prospectiekantoor; 

- interne technische opleiding ter uitvoering van een afgesloten contract; 

- prospectiereizen naar hoofdzetels en regionale zetels van multilaterale instellingen voor projecten die 

buiten de Europese Economische Ruimte plaatsvinden; 

- aanmaak van productdocumentatie en technische vertalingen ter ondersteuning van exportinspanningen; 

- registratie-, homologatie- en certificatiekosten ter ondersteuning van exportinspanningen; 

- uitnodiging naar Vlaanderen van aankopers en decision makers uit landen buiten de Europese 

Economische Ruimte; 

- huur van een ruimte voor de organisatie van publieke presentaties, -workshops, -modeshows en - 

seminaries; 

- kosten van een onderneming die een intrek neemt in een dienstencentrum van Flanders Investment & 

Trade; 

- éénmalige initiatieven met een uitzonderlijk belang voor de bevordering van de uitvoer/investeringen en 

een beduidende toegevoegde waarde in Vlaanderen. 

220

Diversen 

Algemene voorwaarden 

De belangrijkste voorwaarden om voor subsidiëring in aanmerking te komen zijn: 

- de goederen en/of diensten waarvoor prospectie wordt gedaan moeten bij de productie, verwerking of 

prestatie een duidelijke toegevoegde waarde creëren in het Vlaamse Gewest. Zijn uitgesloten van steun: 

de traders/tussenpersonen en handelsmaatschappijen die niet voor eigen rekening of risico werken, de 

sector van de banken en andere financiële instellingen, de verzekeringssector, de vastgoedsector, de 

openbare besturen en ondernemingen waarvan het aandelenkapitaal rechtstreeks of onrechtstreeks voor 

meer dan 50% in handen is van de overheid; 

- de initiatieven waarvoor steun wordt gevraagd moeten gericht zijn op de uitvoer naar landen die gelegen 

zijn buiten de Europese Economische Ruimte, met uitzondering van de deelname aan internationale 

beurzen, prospectiereizen naar multilaterale instellingen, de aanmaak van productdocumentatie en 

technische vertalingen, registratie-, homologatie- en certificatiekosten, en de huur van een ruimte voor 

de organisatie van publieke evenementen; 

- voor de meeste initiatieven is enkel steun mogelijk indien ze gericht zijn op landen waar de onderneming 

geen of een beperkte afzet realiseert. 


Aanvragen voor financiële steun moeten uiterlijk 15 kalenderdagen vóór het begin van het initiatief worden 

ingediend. Voor sommige initiatieven is voorzien in een hoogdringendheidsclausule. Steun wordt echter 

nooit retroactief toegekend. 

De gedelegeerd bestuurder van Flanders Investment and Trade beslist over de toekenning van de subsidie. 

De uitbetalingen gebeuren op basis van de bewijsstukken en de ingediende verslagen. 

Het bedrag van de steun hangt af van het initiatief en varieert van € 250 tot € 49.500. Flanders Investment & 

Trade kent subsidies toe ten belope van maximaal 50% van de aanvaarde kosten. 

Opmerking: 

Het gedeelte van het besluit van de Vlaamse regering van 27 mei 2005 dat betrekking had op de subsidiëring 

van bedrijfsgroeperingen werd opgeheven, en vervangen door het besluit van de Vlaamse regering van 10 

februari 2006 tot vaststelling van de voorwaarden en de regels inzake de toekenning van subsidies voor 

activiteiten ter bevordering van de uitvoer door bedrijfsgroeperingen en gemengde kamers. Tweemaal per 

jaar doet Flanders Investment and Trade een open oproep waarbij bedrijfsgroeperingen en gemengde kamers 

worden uitgenodigd om dossiers voor subsidieerbare projecten in te dienen. 


Flanders Investment and Trade 

Gaucheretstraat 90 

1030 Brussel 

Tel.: 02/504 87 11 

Fax: 02/504 88 99 

E-mail: yves.roekens@fitagency.be 

Website: www.fitagency.be (rubriek ‘aanvraag financiële steun’) 

221

1.2 VLAAMSE SUBSIDIES VOOR HAALBAARHEIDSSTUDIES 


Vanaf april 2006 kunnen Vlaamse studiebureaus, ingenieursbureaus en consultants bij Flanders Investment 

and Trade een subsidie krijgen voor het maken van een haalbaarheidsstudie met een ontwikkelingswaarde en 

met een duidelijke spin-off voor het Vlaamse bedrijfsleven. 

Projecten 

Een haalbaarheidsstudie wordt gedefinieerd als een studie, voorafgaand aan de ontwerpstudie, die de 

technische, economische en financiële haalbaarheid van het project bewijst en meestal verbonden is aan 

andere studies zoals de financiering en de duurzaamheid van het project. Om voor een subsidie in 

aanmerking te komen dient het project gerealiseerd te worden in een ontwikkelingsland (OESO-lijst van 

verkiesbare landen). 

De Vlaamse Regering besliste op 31 maart 2006 definitief tot toekenning van een subsidie voor 

haalbaarheidsstudies voor bouwen milieuprojecten in het buitenland met Vlaamse betrokkenheid. Onder 

bouwprojecten wordt verstaan: infrastructuurprojecten en alle bouwactiviteiten inclusief wegen, bruggen, 

gebouwen, haven- en waterwegenprojecten, openbaar vervoer, uitrusting van bedrijventerreinen en 

urbanisatieprojecten en ICT-toepassingen voor de bouwsector. 

Onder milieuprojecten: alle activiteiten rond drinkwatervoorziening, waterzuivering, slibbehandeling, 

bodemsanering, grondwatersanering, afvalverwerking, natuurprojecten, luchtemissies, alternatieve energie en 

ICT-toepassingen op het vlak van het milieu. 

Steun 

De subsidie voor een haalbaarheidsstudie bedraagt 50% van de kosten van de studieopdracht, maximaal € 

500.000 op een totale kost van maximaal € 1 miljoen. Een onderneming kan maximaal één aanvraag per 

kalenderjaar indienen. In de eerste plaats komen kleine en middelbare ondernemingen in aanmerking voor 

het indienen van een aanvraag. De studie moet gebeuren door de exploitatiezetel van de onderneming in het 

Vlaamse Gewest. 

Een evaluatiecomissie, die wordt voorgezeten door de gedelegeerd bestuurder van Flanders Investment and 

Trade, verleent advies over de ontvankelijke aanvragen. De ontvankelijkheid van een aanvraag wordt 

onderzocht door het secretariaat van deze commissie, dat wordt verzorgd door FIT. De uiteindelijke 

beslissing over de toekenning wordt genomen door de gedelegeerd bestuurder van FIT. Eenmaal 

goedgekeurd, wordt de subsidie uitbetaald in drie schijven. 


Het aanvraagformulier, alsook de tekst van het betreffende besluit van de Vlaamse Regering en de lijst van in 

aanmerking komende landen, kunt u downloaden van de website van FIT. 


Johan Malin, secretaris van de evaluatiecommissie 


1030 Brussel 

Tel.: 02/504 87 58 

Fax: 02/504 88 92 

E-mail: Johan.Malin@fitagency.be 

Website: www.fitagency.be 

222

1.3 TER BESCHIKKING STELLEN VAN VLAAMSE UITRUSTINGSGOEDEREN 


Het Flanders Investement en Trade is bevoegd voor het verlenen van subsidies ter bevordering van de uitvoer 

van Vlaamse uirustingsgoederen. Deze subsidieregeling werd voordien behandeld door het Agentschap 

Economie van de Vlaamse overheid. 

Projecten en steun 

Uitrustingsgoederen worden daarbij gedefinieerd als ‘machines of uitrusting met een hoge stukwaarde voor 

gebruik in een fabricageproces of in de handel, of andere kapitaalgoederen’. De uitrustingsgoederen moeten 

rechtstreeks worden geleverd aan de eindverbruikers. 

Sinds 2000 heeft de Vlaamse overheid zijn eigen financieel instrument voor het verlenen van exportkredieten 

en gebonden hulp aan de ontwikkelingslanden, naast het federale subsidie-instrument ‘Finexpo’. De 

tussenkomsten bedragen 50% voor de minst ontwikkelde landen (‘MOL’-landen) en 35% voor de overige 

ontwikkelingslanden en de groeilanden. 

Waar Finexpo tussenkomt om de rentelasten van exportkredieten (aangegaan door de Belgische exporteur of 

door de buitenlandse importeur) voor de uitvoer van Belgische uitrustingsgoederen te verlichten, biedt de 

subsidiëring van Flanders Investment and Trade een rechtstreekse korting op de aankoopprijs voor de 

aankoop van de Vlaamse uitrustingsgoederen aan. FIT biedt daarmee op rechtstreekse wijze een gift aan het 

ontwikkelingsland dat de goederen ontvangt, en koppelt op die manier exportpromotie aan 

ontwikkelingssamenwerking. De uitrustingsgoederen moeten door de aanvrager rechtstreeks aan de 

eindverbruiker worden geleverd. Een bijkomend verschil met Finexpo is dat voor de Vlaamse subsidiëring in 

principe alleen kmo’s in aanmerking komen, terwijl voor het federale instrument alle bedrijven in 

aanmerking komen. 

Bij de beoordeling van de dossiers worden de volgende criteria onderzocht: 

- het project is niet haalbaar op commerciële voorwaarden mede gelet op de potentiële koopkracht van de 

buitenlandse koper; 

- het project heeft invloed op de tewerkstelling bij de aanvrager; 

- de onderneming staat in concurrentie met andere aanbieders; 

- het project verhoogt de marktkansen van de aanvrager in het land of de regio in kwestie. 

De steun wordt uitbetaald in twee schijven. 


Het aanvraagformulier, alsook de tekst van het betreffende besluit van de Vlaamse Regering en de lijst van in 

aanmerking komende landen, kunt u downloaden van de website van FIT, www.fitagency.be. 


Christophe Boone 


1030 Brussel 

Tel.: 02/504 87 58 

Fax: 02/504 88 92 

E-mail: christophe.boone@fitagency.be 

Website: www.fitagency.be 

223

2. NATIONALE DELCREDEREDIENST - EXPORTKREDIETVERZEKERING 


De Nationale Delcrederedienst is een autonome overheidsinstelling die tot opdracht heeft de internationale 

economische betrekkingen te bevorderen. ONDD verzekert risico’s van internationale transacties en 

rechtstreekse investeringen in het buitenland. 

De Nationale Delcrederedienst is eveneens gemachtigd om wisselrisico's te dekken, exportfinanciering te 

verstrekken, en voor rekening van de Staat elke opdracht uit te voeren die hem wordt toevertrouwd op het 

technische of financiële gebied of op dat van de vertegenwoordiging. De verzekering geldt voornamelijk 

voor de markten buiten de OESO. 

De verplichtingen die de Nationale Delcrederedienst op zich neemt, worden gegarandeerd door de Staat. 

GEDEKTE RISICO'S 

- Commercieel risico 

Het commerciële risico houdt verband met bijvoorbeeld faillissement of willekeur van de koper, situaties 

waar de koper niet in staat is zijn verplichtingen na te komen of zich zonder wettige reden daaraan onttrekt. 

- Politiek risico 

De bekendste politieke risico's zijn staatsgrepen, oorlogen en onvoorziene beslissingen van de overheid. 

Maar er bestaan ook meer verborgen en frequentere politieke risico's, zoals beleidsvergissingen of externe 

gebeurtenissen die een algemene verstoring van de economische en financiële circuits veroorzaken, 

bijvoorbeeld deviezenschaarste, de staatsschuld, een te hoge schuldenlast, een devaluatie van de munt, 

handelsbelemmeringen, bankcrisissen ... 

Begunstigden 

Alle ondernemingen komen in aanmerking. Er zijn geen uitgesloten categorieën of sectoren. 

Projecten 

1) Kredietverzekering op middellange en lange termijn: 

- leverancierskrediet; 

- koperskrediet; 

- projectfinanciering; 

- speciale transacties met contante betaling; 

- financiële leasing; 

- operationele leasing; 

- confirmatie van documentaire kredieten. 

2) Verzekering van directe investeringen in het buitenland: 

Alle investeringsvormen kunnen voor verzekering in aanmerking komen. De meest voorkomende zijn: 

- oprichting van of deelneming in het kapitaal van een buitenlandse onderneming. De te verzekeren 

inbreng kan in geld of in natura gedaan worden; 

- met investeringen gelijk te stellen leningen. Deze leningen, die in principe niet gebonden zijn aan de 

levering van kapitaalgoederen, houden in dat de leninggever een ondernemingsrisico aanvaardt; dat 

betekent onder andere dat de leningen moeten worden verstrekt aan particuliere ondernemingen en het 

karakter van achtergestelde leningen moeten hebben; 

- borgstellingen voor bankleningen. Die worden door aandeelhouders gesteld ten gunste van bankenleninggevers. 

Deze banken kunnen Belgisch, lokaal of buitenlands zijn; 

- herinvestering van winsten. 

De verzekering dekt het verlies dat de verzekerde lijdt door: 

- aantasting van het eigendomsrecht; 

- non-betaling. 

224

Het verlies door aantasting van het eigendomsrecht en/of non-betaling moet het rechtstreekse gevolg zijn van 

een van de volgende gebeurtenissen: 

- onteigening; 

- non-transfer; 

- oorlog; 

- overheidsmaatregelen; 

- contractbreuk. 


Nationale Delcrederedienst 

Montoyerstraat 3 

1000 Brussel 

Tel.: 02/788 88 00 

Fax: 02/788 88 10 

E-mail: info@ondd.be 

Website: http://www.ondd.be 

Voor de verzekering van traditionele middellange en langlopende exportkredieten, speciale transacties, 

markttransacties, confirmatie van documentaire kredieten en directe investeringen in het buitenland: 

Dominique Meessen – d.meessen@ondd.be 

Stefaan Van Boxstael – s.vanboxstael@ondd.be 

225

3. FINEXPO – COMITE VOOR DE FINANCIELE ONDERSTEUNING VAN DE EXPORT 

3.1 STABILISERING VAN DE RENTEVOET 


De federale ministerraad heeft op 22 mei 1997 de oprichting van FINEXPO (Comité voor de financiële 

ondersteuning van de export) goedgekeurd. Dat Comité zal zowel Copromex (Comité voor de Bevordering 

van de uitvoer van Belgische uitrustingsgoederen) als het Interdepartementaal Comité voor de staatsleningen 

bevatten en bepaalde taken ervan overnemen. Eén van deze taken is het tegemoetkomen in de rentelasten die 

voortvloeien uit de financiering van de export om de Belgische exporteurs in staat te stellen het hoofd te 

bieden aan de buitenlandse concurrenten. Dat kan onder andere door te zorgen voor een stabilisering van de 

rentevoeten. 

Begunstigden 

Kleine, middelgrote en grote ondernemingen komen in aanmerking voor een stabilisering van de rentevoet. 

Projecten 

Volgend project komt in aanmerking: 

- uitvoer van uitrustings- en investeringsgoederen. 


Om een stabilisering van de rentevoet te bekomen moet de exporteur een officiële aanvraag indienen bij 

Finexpo. Hij vult hiervoor het gemeenschappelijk aanvraagformulier Finexpo – Delcredere in. Dat moet 

gebeuren vóór de ondertekening van het commercieel contract. Het officiële aanvraagformulier kan 

gevonden worden op de website van Finexpo (http://www.finexpo.be). Uit die aanvraag moet blijken dat de 

exporteur in concurrentie is met andere buitenlandse leveranciers en dat hij, om de concurrentie het hoofd te 

kunnen bieden, nood heeft aan een stabilisering van de rentevoet. 

Na een grondig onderzoek zal Finexpo advies uitbrengen aan de minister bevoegd voor de Buitenlandse 

Handel. De minister zal dan beslissen over de toekenning van de rentestabilisatie. Als er sprake is van een 

krediet van meer dan € 25.000.000, dan is het principieel akkoord van de ministerraad vereist. 

Vervolgens krijgt de beslissing over de toekenning van de rentestabilisatie concreet vorm door de uitgifte van 

een belofte die een bepaalde uitgangsrentevoet (CIRR-rente) voor een periode van vier maanden waarborgt, 

te rekenen vanaf de datum van ondertekening voor akkoord door de minister. 

Indien de transactie binnen deze termijn wordt afgesloten, wordt aan de exporteur bij ministerieel besluit de 

rentestabilisatie definitief toegekend. Indien de transactie niet binnen deze termijn wordt afgesloten, kan de 

belofte – mits schriftelijke aanvraag – verlengd worden met telkens vier maanden. 

Indien een exporteur of zijn bankier een financiering in vreemde deviezen moet aanvaarden, garandeert 

Finexpo een vaste rentevoet op het krediet dat aan de buitenlandse partij toegekend wordt voor de 

financiering van het uitvoerkrediet. Deze waarborg is van kracht wanneer de bank gebruik maakt van 

leningen op de eurodeviezenmarkt, waarbij de rentevoet op iedere vervaldag vastgesteld wordt. 

De vaste rentevoet die aan de koper wordt gegarandeerd, is de commerciële intrest-referentievoet voor 

deviezen, kortweg CIRR genoemd (Commercial Interest Reference Rate). Deze CIRR-rentevoeten worden 

maandelijks door het secretariaat van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling 

(OESO) vastgesteld en meegedeeld aan de lidstaten. 

Finexpo neemt bij elke semestriële aflossing het verschil ten laste tussen de gestabiliseerde rentevoet en de 

rentevoet waartegen de bank zich de deviezen aanschaft op de eurodeviezenmarkt, indien deze hoger is dan 

de CIRR-rente. Indien de rentevoet waartegen de bank zich de deviezen aanschaft lager is dan de CIRRrente, 

dan wordt het verschil gestort aan de schatkist. 

226


Finexpo 

Karmelietenstraat 19 

1000 Brussel 

Tel.: 02/501 82 53 - 02/501 89 78 - 02/501 83 98 

Fax: 02/501 88 27 

Website: http://www.finexpo.be 

227

3.2 INTRESTBONIFICATIES 


Naast de gewone rentestabilisaties kent Finexpo intrestbonificaties (vroeger supersubsidies) toe. Een 

intrestbonificatie is een interventie door Finexpo die tot doel heeft de aan exportkredieten gekoppelde 

rentevoet aanzienlijk te verminderen en de rente gedurende de aflossingstermijn te stabiliseren. De 

interventie van Finexpo door middel van een intrestbonificatie heeft tot gevolg dat de gegarandeerde 

rentevoet tot 0% wordt teruggebracht. Daardoor garandeert Finexpo een zeer lage rentevoet die een 

giftelement van minstens 35% respecteert. Bonificatiedossiers kunnen enkel in euro ingediend worden en 

moeten aan dezelfde eisen voldoen als de leningen van staat tot staat (commerciële niet-leefbaarheid van het 

project, ontwikkelingsrelevantie,…). De intrestbonificatie wordt toegekend aan projecten in de 

ontwikkelingslanden. Een aanbeveling van het DAC-comité van de OESO stelt dat alle hulp aan Minst- 

Ontwikkelde-Landen ongebonden moet zijn. Projecten in de Minst-Ontwikkelde-Landen komen daardoor 

niet meer in aanmerking voor een intrestbonificatie aangezien dit instrument gedefinieerd wordt als gebonden 

hulp. 

Begunstigden 

Kleine, middelgrote en grote ondernemingen komen in aanmerking voor een intrestbonificatie. 

Projecten 


- de transactie dient betrekking te hebben op de export van Belgische kapitaalgoederen en diensten; 

- de buitenlandse concurrentie moet van die aard zijn dat financiële hulp noodzakelijk is om de 

desbetreffende markt te veroveren; 

- het project mag niet commercieel haalbaar zijn; 

- het project moet ontwikkelingsrelevant zijn; 

- de mate van Belgische incorporatie moet toereikend zijn. 


Om een intrestbonificatie te bekomen moet de exporteur een officiële aanvraag indienen bij Finexpo. Na een 

grondig onderzoek zal Finexpo advies uitbrengen aan de minister bevoegd voor de Buitenlandse Handel. 

De minister zal dan beslissen over de toekenning van de intrestbonificatie. 

Vervolgens krijgt de beslissing over de toekenning van de intrestbonificatie concreet vorm door de uitgifte 

van een belofte die een minimum uitgangsrentevoet waarborgt gedurende 1 jaar, te rekenen vanaf de datum 

van ondertekening voor akkoord door de minister. 


intrestbonificatie definitief toegekend. Indien ze niet binnen deze termijn wordt afgesloten kan ze mits 

schriftelijke aanvraag tweemaal verlengd worden met telkens één jaar. 


Finexpo 


1000 Brussel 

Tel.: 02/501 82 53 - 02/501 89 78 - 02/501 83 98 

Fax: 02/501 88 27 


228

3.3 INTRESTBONIFICATIE MET AANVULLENDE GIFT 


In de Programmawet die goedgekeurd werd op 24 december 2002 is de mogelijkheid voorzien voor Finexpo 

‘tot het toekennen van een aanvullende gift ten belope van ten hoogste 50% van de 

kredietverzekeringspremie’. 

Doel van dit instrument is via de aanvullende gift de terugbetalingsperiode te verminderen en alsook de 

daarmee gepaard gaande Delcrederepremie, die vooral hoog is voor landen geklasseerd in categorie 5 en 6. 

Dit zijn de ontwikkelingslanden waar het betalingsrisico hoog wordt ingeschat. 

De gift en de intrestbonificatie dienen samen een concessioneel element van ten minste 35% te respecteren. 

De berekening van de gift gebeurt in nauw overleg tussen Finexpo en de Nationale Delcrederedienst. Voor de 

intrestbonificatie garandeert Finexpo een zeer lage rentevoet die – samen met de gift – een concessioneel 

element van minstens 35% respecteert. Bonificatiedossiers met aanvullende gift kunnen enkel in euro 

ingediend worden en moeten aan dezelfde eisen voldoen als de leningen van staat tot staat en 

intrestbonificaties (commerciële niet-leefbaarheid van het project, ontwikkelingsrelevantie,…). De 

intrestbonificatie met aanvulllende gift wordt toegekend aan projecten in ontwikkelingslanden die behoren tot 

categorie 5 en 6 bij de Nationale Delcrederedienst (na te gaan via de website: http://www.delcredere.be). 

Begunstigden 

Kleine, middelgrote en grote ondernemingen komen in aanmerking voor een intrestbonificatie met 

aanvullende gift. 

Projecten 


- uitvoer van uitrustings- en investeringsgoederen naar ontwikkelingslanden (niet naar de Minst- 

Ontwikkelde-Landen); 


Om een intrestbonificatie met aanvullende gift te bekomen moet de exporteur een officiële aanvraag indienen 

bij Finexpo. Na een grondig onderzoek zal Finexpo advies uitbrengen aan de minister bevoegd voor de 

Buitenlandse Handel. De minister zal dan beslissen over de toekenning van de intrestbonificatie met 

aanvullende gift. 

Vervolgens krijgt de beslissing over de toekenning van de intrestbonificatie met aanvullende gift concreet 

vorm door de uitgifte van een belofte die een minimum uitgangsrentevoet waarborgt gedurende 1 jaar, te 

rekenen vanaf de datum van ondertekening voor akkoord door de minister. 


intrestbonificatie met aanvullende gift definitief toegekend. Indien ze niet binnen deze termijn wordt 

afgesloten kan ze mits schriftelijke aanvraag tweemaal verlengd worden met telkens één jaar. 


Finexpo 


1000 Brussel 

Tel.: 02/501 89 78 - 02/501 83 98 – 02/501 82 53 

Fax: 02/501 88 27 


229

3.4 GIFTEN MET OF ZONDER EEN INTRESTBONIFICATIE 


Dit instrument betreft een gift met of zonder intrestbonificatie (de exporteur heeft hier de keuze). Uiteraard 

volgt dit nieuwe instrument ook de internationale regels en in het bijzonder de OESO-regeling (giftelement 

van minimum 35 %, project dat commercieel niet leefbaar is,...). 

Het instrument heeft twee nieuwigheden: 

de gift moet niet meer beperkt worden tot 50% van het bedrag van de Delcrederepremie; 

de gift moet niet meer verbonden worden aan een intrestbonificatie. 

Met andere woorden een uitvoerder mag een pure gift vragen voor zijn potentiële koper. 

Zoals geldt voor de andere Finexpo-instrumenten, moet het project waarvoor een gift wordt gevraagd tevens 

de gemeenschappelijke benadering en de richtsnoeren van de OESO voor multinationale ondernemingen 

naleven. 

Begunstigden 

Zowel kmo's als grote ondernemingen kunnen beroep doen op een intrestbonificatie voor de uitvoer van 

Belgische goederen en diensten. Het project mag niet commercieel leefbaar zijn. 


Om een gift met of zonder intrestbonificatie te bekomen moet de exporteur een officiële aanvraag indienen 

bij Finexpo. Na een grondig onderzoek zal Finexpo advies uitbrengen aan de minister, toegevoegd aan de 

minister van Economie, Energie, Buitenlandse Handel en Wetenschapsbeleid. De minister zal dan beslissen 

over de toekenning van de gift met of zonder intrestbonificatie. 

Vervolgens krijgt deze beslissing concreet vorm door de uitgifte van een belofte die een minimum 

uitgangsrentevoet waarborgt gedurende 1 jaar, te rekenen vanaf de datum van ondertekening voor akkoord 

door de minister. 

Indien de transactie binnen deze termijn wordt afgesloten, wordt aan de exporteur bij Ministerieel Besluit de 

gift met of zonder intrestbonificatie definitief toegekend. Indien ze niet binnen deze termijn wordt afgesloten 

kan ze mits schriftelijke aanvraag twee maal verlengd worden met telkens één jaar. 


Finexpo 


1000 Brussel 

Tel.: 02/501 82 53 - 02/501 89 78 - 02/501 83 98 

Fax: 02/501 88 27 


230

3.5 LENINGEN VAN STAAT TOT STAAT 


Staatsleningen worden door België toegekend aan ontwikkelingslanden met het oog op de concessionele 

financiering van de export van Belgische uitrustingsgoederen en aanverwante diensten. 

De staatsleningen beogen zodoende een dubbel doel: enerzijds bijdragen tot de ontwikkeling in de 

begunstigde landen en anderzijds de ondersteuning van de Belgische economie door de bevordering van de 

Belgische verre export. 

Sinds 1 januari 2002 zijn de Staatsleningen voor de Minst-Ontwikkelde-Landen (MOL) ongebonden. Enkel 

projecten met een bedrag kleiner dan 700.000 Speciale Trekkingsrechten (STR) komen nog in aanmerking 

voor gebonden hulp. 


De staatsleningen worden aan zeer concessionele voorwaarden toegekend: de krediettermijn bedraagt 30 jaar 

met een gratieperiode van 10 jaar. De intrest bedraagt 0 of 2% afhankelijk van het BNP/capita van de 

begunstigde landen. De staatsleningen worden omwille van het grote schenkingsdeel als ontwikkelingshulp 

erkend door het DAC-comité van de OESO. 

De staatsleningen worden bijna altijd gecombineerd met commerciële leningen. Er is dus meestal sprake van 

een ‘gemengde financiering’. 

De vraag voor een staatslening moet officieel aan het secretariaat van het Finexpo-comité voorgelegd 

worden. 

Gebonden hulp 

Voor projecten in niet-MOL of projecten met een bedrag kleiner dan 700.000 STR in MOL die in 

aanmerking komen voor een Lening van Staat tot Staat moeten de geïnteresseerde Belgische bedrijven een 

aanvraag indienen bij het secretariaat van Finexpo en de officiële vragenlijst toesturen (zoals voor 

intrestbonificaties). De geleverde antwoorden moeten toelaten onder andere de economische en 

ontwikkelingsrelevantie te onderzoeken van de Staatslening voor het begunstigde land. 

Ongebonden hulp 

Grotere projecten in MOL (meer dan 700.000 STR) worden via een specifieke vragenlijst ingediend door de 

overheid van het geïnteresseerde land of door een organisme in dat land dat staatsgarantie geniet. 


Thesaurie 

Kunstlaan 30 

1040 Brussel 

Tel.: 02/233 74 24 

Fax: 02/233 70 83 

Finexpo 


1000 Brussel 

Tel.: 02/501 84 90 – 02/501 82 53 

Fax: 02/501 88 27 


231

4. PRINS ALBERT FONDS 2009 


Het Prins Albert Fonds wil de ondernemerskwaliteiten van jonge professionals versterken en tevens 

Belgische bedrijven bijstaan bij het ontwikkelen van activiteiten buiten Europa. Het Fonds doet dit door een 

beurs toe te kennen aan jonge professionals, een project (of een deel ervan) inzake internationale 

commerciële ontwikkeling te realiseren ten behoeve van een bedrijf opgericht in België of waarvan de zetel 

zich in België bevindt. 

Het Prins Albert Fonds biedt een beurs onder de vorm van een jaarsalaris voor 12 maanden aan. De beurs 

omvat maximaal één maand voorbereiding in het bedrijf in België en 11 maanden werkervaring in het 

buitenland (buiten West-Europa). De onderneming voorziet in de kosten van verblijf en transport, alsook een 

bijdrage aan de werkingskosten van het Fonds. 

Uiterste datum van inschrijving: 5 januari 2009. 

Projecten 

Het programma legt het accent volledig op het leren in de praktijk. Met hun beurs kunnen de geselecteerde 

kandidaten één volledig jaar aan de slag gaan in alle delen van de wereld. 

Voor meer informatie: www.princealbertfund.be. 


Een onderneming die een project wenst in te dienen bij het Prins Albert Fonds moet een summiere 

voorstelling van de onderneming overmaken, informatie over de plaats en het land waar de stage zal 

plaatsvinden alsook informatie over de verantwoordelijke stagemeester en de gewenste startdatum van de 

stage. 


Bijkomende informatie over dit initiatief kan worden bekomen bij: 

Secretariaat Prins Albertfonds 

Brederodestraat 21 

1000 Brussel 

Tel.: 02/549 02 49 

Fax: 02/500 54 49 

E-mail: paf@kbs-frb.be 

Website: www.princealbertfund.be 

232

5. JAPAN EN DE EUROPESE UNIE - EXPROM 


Sinds 1979 moedigt de Europese Commissie Europese bedrijven aan om te investeren in de Japanse markt. 

Daarvoor zette de Commissie een reeks initiatieven op om de export naar Japan te stimuleren. Deze 

exportsteunende maatregelen worden ondergebracht onder de naam 'EXPROM'. 

Projecten 

Volgende activiteiten zijn in dit programma voorzien: 

5.1 EXECUTIVE TRAINING PROGRAMME JAPAN EN KOREA (ETP) 2009 -2010 

Dit programma biedt jaarlijks jonge kaderleden van Europese ondernemingen de kans om de Japanse en 

Koreaanse markt te ontdekken. Via een stage, een taalcursus en een managementcursus, worden de jonge 

kaderleden wegwijs gemaakt in de Japanse en Koreaansemarkt. Om in aanmerking te komen moet de 

kandidaat burger zijn van de Europese Unie en gedurende de tijd in Japan volledig ondersteund worden door 

het moederbedrijf. Daarnaast zijn een universitair diploma en een grondige kennis van het Engels 

noodzakelijk. 

Via een intensieve onderdompeling in de Japanse/Koreaanse taal en bedrijfscultur krijgen de bedrijven de 

noodzakelijke instrumenten in handen om zich met succes te positioneren op deze markten 

WAT BIEDT HET PROGRAMMA ? 

- 1 jaar intensieve opleiding waaronder: 

· 3 maanden opleiding in vermaarde Europese universiteiten; 

· 6 maanden opleiding in een Japanse/Koreaanse universiteit; 

· 3 maanden stage in een bedrijf in Japan/Korea. 

Beurs van € 24.000 per geselecteerde deelnemer ! 

WAT BRENGT HET OP VOOR DE BEDRIJVEN ? 

- U verkrijgt expertise binnen uw bedrijf rond Japanse/Koreaanse zakencultuur, taal en markt; 

- U ontwikkelt een uitgebreid netwerk zakencontacten; 

- U bouwt een grondige kennis op van uw sector in Japan/Korea. 

PRAKTISCHE DETAILS 

Startdatum van de opleiding: maart 2009. 

Deadline kandidaturen: 30 september 2008 !!! 

Slechts 45 plaatsen beschikbaar voor Japan en 15 voor Korea. 


Federatie der Kamers voor Handel en Nijverheid van België 

Veerle Geeraerts 

Louizalaan 500 

1050 Brussel 

Tel.: 02/209.05.50 

Fax: 02/209.05.68 

E-mail: vgeeraerts@cci.be 

Website: www.cci.be 

Via website: http://www.etp.org 

233

5.2 EU-GATEWAY-PROGRAMMA (2008-2015) 


EU-Gateway-programma is een programma, dat wordt gefinancierd en beheerd door de Europese Commissie 

ter ondersteuning van EU-bedrijven bij de ontwikkeling van zakelijke samenwerking met Japanse en 

Koreaanse ondernemingen. 

Vanaf 2 juni 2008 geeft het EU-Gateway-programma professionele begeleiding en coaching aan EUbedrijven 

die zaken willen doen in Japan en Korea en biedt hen de mogelijkheid om deel te nemen aan 

business-evenementen voor één week in deze doelmarkten. De nieuwe fase van dit 

samenwerkingsprogramma bouwt voort op de ervaring van de campagne "Gateway to Japan”, die ongeveer 

2.500 Europese bedrijven geholpen heeft bij het vinden van bedrijfspartners in Japan over de afgelopen 14 

jaar. 

In tegenstelling tot de traditionele business evenementen, steunt dit programma EU-bedrijven bij elke stap 

van hun bedrijfsstrategie die gericht is naar Japan en Korea. Deelnemers aan het EU-Gateway-programma 

zullen worden begeleid door een team van toegewijde en ervaren professionals uit het bedrijfsleven van deze 

dynamische markten. Coaching zal worden voorzien vóór, tijdens en na elk evenement en zal tevens 

mogelijk zijn tijdens de individuele gesprekken met potentiële Japanse en Koreaanse business partners. 

Het programma is gericht op de organisatie van ongeveer 30 missies naar Japan en 15 naar Korea voor de 

komende 6 jaar. Evenementen zullen worden georganiseerd naargelang de economische sector. Het aantal 

deelnemende EU-bedrijven bedraagt voor Japan 40 en voor Korea 30. 

Business evenementen 

Business evenementen zijn gepland voor de volgende sectoren: 

Japan: 

- Milieu- en energie-gerelateerde technologie 

- Informatie- en communicatietechnologie 

- Gezondheidszorg en medische technologie 

- Bouwtechnologie 

- Fashion Design 

- Interior Design 

Korea: 

- Milieu- en energie-gerelateerde technologie 

- Gezondheidszorg en medische technologie 

- Bouwtechnologie 

De business evenementen omvatten de volgende activiteiten: 

- Coaching vóór het vertrek: geselecteerde bedrijven nemen deel aan een coachingvergadering met hun 

plaatselijke EU-Gateway Coach, waar zij een grondige briefing over de doelgroep en over de Business 

Week krijgen. 

- Business Week: een week van zondag tot vrijdag in het land van bestemming. Het programma omvat: 

· inleiding tot de Japanse of Koreaanse markt door een Europese en een plaatselijke 

vertegenwoordiger van het bedrijfsleven; 

· Study Tour naargelang de activiteitensector; 

· individuele vergaderingen volgens een vooraf vastgesteld schema; 

· twee bedrijvendagen in een georganiseerde ruimte om eigen producten of technologieën aan 

geselecteerde Japanse of Koreaanse bedrijven voor te stellen; 

· begeleiding ter plaatse en logistieke ondersteuning tijdens de gehele Business Week; 

· individuele strategische en logistieke debriefing aan het einde van de Business Week. 

- Follow-up coaching: bij de terugkeer uit Japan of Korea worden de deelnemers geadviseerd over de 

follow-up met hun potentiële Japanse en Koreaanse business partners. 

234

Steun 

De deelnemers krijgen coaching en logistieke steun vóór, tijdens en na hun deelname aan een EU-Gatewaybusiness 

evenement. 

De coaching-ondersteuning omvat: 

- op maat gemaakte voorbereiding en een briefing over de doelmarkt voor vertrek; 

- individuele stand-by-coaching tijdens de Business Week; 

- advies over de opvolging van de bedrijfscontacten na de terugkeer naar Europa; 

- bedrijven kunnen om bijkomende aangepaste diensten vragen, bijvoorbeeld een persoonlijke tolk voor de 

hele week, het afdrukken van de documentatie van het bedrijf, extra uitrusting voor de stand,... 

Logistieke ondersteuning omvat: 

- hulp bij de douane-inklaring voor de tijdelijke invoer van producten voor de Business Week; 

- hotelaccommodatie tijdens de Business Week; 

- briefings door specialisten uit een bepaalde sector; 

- georganiseerde bedrijfsbezoeken; 

- georganiseerde ontmoetingsplaatsen voor de twee bedrijven; 

- stand-by-helpdesk. 

De EU Gateway-programma steunt EU-bedrijven: 

- tot € 1.000 financiering voor de kosten van een hotelkamer per bedrijf; 

- 80% van de totale kosten voor aangepaste diensten, met een maximum van € 1.600 per onderneming; 

- diensten opgenomen in het programma: coaching, vergaderplaats voor de twee bedrijvendagen, 

studietour, coaching ter plaatse en helpdesk. 

Voorwaarden deelname 

Om te kunnen deelnemen aan een EU-Gateway Business evenement moet het bedrijf aan volgende criteria 

voldoen: 

- ten minste 5 jaar bestaan; 

- volledig of meerderheidsbelang beheerd door EU-kapitaal; 

- is gevestigd en heeft haar belangrijkste activiteiten in de Europese Unie; 

- actief in een van de economische sectoren die vallen onder het EU-Gateway-programma; 

- heeft reeds deelgenomen aan internationale samenwerking tussen ondernemingen; 

- een solide business strategie hebben om de Japanse en/of de Koreaanse markt te kunnen betreden; 

- beschikken over voldoende omzet en over voldoende personeel om te kunnen toetreden tot de Japanse 

en/of Koreaanse markt; 

Merk op dat business consultants niet in aanmerking komen. 

Geselecteerde EU-bedrijven hebben de kans om deel te nemen aan maximaal drie Business evenementen in 

Japan en Korea. 


Dhr. Boudewijn Lejeune: e-mail: blejeune@eu-gateway.eu 

Dhr. Sebastiaan van der Peijl: e-mail: svanderpeijl@eu-gateway.eu 

Meer informatie vindt u terug op www.eu-gateway.eu 

235

DEEL VIII : EUROPESE STEUN 

236

Inleiding 

Hierna volgen een aantal algemene Europese maatregelen en programma’s van de EU die voor 

ondernemingen van belang zijn. 

Let wel op het feit dat specifieke Europese acties die passen bij de thematische aanpak van deze 

subsidiewegwijzer bij deze steunmaatregelen worden opgenomen, zoals bijvoorbeeld het 7 de 

Kaderprogramma bij Deel V: steun voor onderzoek en ontwikkeling. 

1. STRUCTUURFONDSEN 

1.1 EUROPEES FONDS VOOR REGIONALE ONTWIKKELING (EFRO) 

Inhoud Steunmaatregel 

Binnen de Europese Unie bestaan er grote verschillen op het gebied van economische en sociale 

ontwikkeling. Volgens het Verdrag van de Europese Unie heeft Europa dan ook tot taak de economische en 

sociale samenhang van het Europees territorium te versterken. Met het oog op het verminderen en het 

uiteindelijk wegwerken van deze sociaaleconomische dispariteiten zijn in 1975 de ‘Europese 

Structuurfondsen’ in het leven geroepen. 

Eén van deze structuurfondsen (naast het ESF - Europees Sociaal Fonds waarvan de activiteiten gericht zijn 

op de beroepsopleidingen en de stimulering van de werkgelegenheid - en het Cohesiefonds) is het EFRO 

‘Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling’. Dit financieel ondersteuningsinstrument richt zich 

voornamelijk op het verbeteren van de convergentie, het vergroten van het economisch 

concurrentievermogen, het scheppen van werkgelegenheid en het versterken van de duurzame interne 

cohesie. 

Om de toegevoegde waarde van deze financiële bijstand te verhogen, werden deze financiële middelen 

geconcentreerd rond 3 doelstellingen: 

Doelstelling 1 ‘Convergentie’, voor de lidstaten en regio's met een sociaaleconomische 

ontwikkelingsachterstand waarvan het inkomen per inwoner minder dan 75% van het gemiddelde 

inkomen in de Europese Unie bedraagt. Vlaanderen beschikt niet over een Doelstelling 1ondersteuningspakket. 

Doelstelling 2 ‘Regionaal Concurrentievermogen en Werkgelegenheid’, voor de lidstaten en regio's die 

niet vallen onder de Doelstelling 1-criteria. Een Doelstelling 2-ondersteuningspakket is via een 

operationeel (meerjaren)programma van toepassing op het gehele Vlaamse grondgebied voor de periode 

2007-2013. 

Doelstelling 3 ‘Europese territoriale samenwerking’, met het oog op het realiseren van projecten die een 

duurzame geïntegreerde Europese territoriale ontwikkeling bevorderen en de Europese interregionale 

samenwerking en uitwisseling van ervaringen ondersteund. Vlaanderen is actief in 4 

grensoverschrijdende, 2 transnationale en 3 interregionale operationele (meerjaren)programma's. 

Het beheer en de organisatie van de financiële controle van deze structurele bijstandverlening door het EFRO 

worden verricht door de afdeling Europa Economie van het Agentschap Economie. 

Het indienen van projectvoorstellen in het kader van doelstelling 2 ‘Regionaal Concurrentievermogen en 

Werkgelegenheid’ gebeurt uitsluitend elektronisch via een nieuwe webapplicatie bij het Agentschap 

Economie. 

237

1.1.1 Projecten EFRO - doelstelling 2 

Vlaanderen heeft van de EU voor doelstelling 2 voor de periode 2007-2013 een bedrag van € 201 miljoen 

ontvangen. Er werd een meerjarenprogramma opgesteld met 4 prioriteiten. Elke prioriteit heeft daarenboven 

zijn eigen accenten. 

1. Kenniseconomie en innovatie 

- sensibilisering; 

- begeleiding; 

- samenwerking; 

- internationalisering; 

- vernieuwende voorbeelden van kennisvalorisatie; 

- innovatie van de plattelandseconomie. 

2. Ondernemerschap 

- stimuleren van ondernemerszin en -vaardigheden; 

- creëren van een faciliteren start- , groeien overnamekader; 

- stimuleren van internationaal ondernemen. 

3. Ruimtelijk-economische omgevingsfactoren 

- duurzame versterking van de economische poorten, economische netwerken en de internationale 

multimodale bereikbaarheid; 

- kwaliteitsvolle bedrijventerreinen en bedrijfshuisvestingsmogelijkheden; 

- realisatie van Vlaamse en subregionale hefboomprojecten; 

- benutten van verduurzamingspotenties van economische concentraties. 

4. Stedelijke ontwikkeling 

- ondersteuning van geïntegreerde stedelijke ontwikkelingsprojecten, die een positieve bijdrage leveren tot 

het economisch succes van een stad en zijn regio; 

- verhogen van de stedelijke vitaliteit in de grootsteden Antwerpen en Gent, met bijzondere aandacht voor 

de achtergestelde buurten, door het ondersteunen van kleinschalige projecten op buurten wijkniveau. 

Doorheen deze doelstelling 2 zijn ‘gelijke kansen’, ‘duurzame ontwikkeling’ en ‘milieu’ thema’s die steeds 

moeten worden nagestreefd. Aan elk project kan tevens een meerwaarde gegeven worden door 

kennisoverdracht en samenwerking met andere Europese partners. 

Begunstigden 

In principe komt elk project in aanmerking voor EFRO-subsidiëring, op voorwaarde dat het past binnen de 

prioriteiten en doelstellingen van het programma en binnen het ter beschikking staande budget. 

De acties kunnen uitgaan van voornamelijk publieke maar ook van privéactoren (profit en non-profit komen 

in aanmerking). Wat deze laatste betreft, is de toekenning van EFRO-steun gebonden aan de van kracht 

zijnde reglementering inzake staatssteun. 

De individuele projectvoorstellen worden beoordeeld op basis van vooraf vastgelegde objectieve 

selectiecriteria. Dit gebeurt door het Comité van toezicht, bestaand uit vertegenwoordigers van de leden van 

de Vlaamse Regering, de provincies, de lokale besturen en de sociale partners. 

Financiering 

De EFRO-subsidie bedraagt maximaal 40% van de totale kostprijs van een project. Cofinanciering vanwege 

de bevoegde minister of andere overheden is evenwel mogelijk. Voor projecten met een economische 

draagwijdte kan een aanvraag voor co-financiering ingediend worden bij het Agentschap Economie. 

De uitvoeringstermijn van een project bedraagt in principe maximaal 2 jaar. 


Projectvoorstellen worden elektronisch ingediend bij het programmasecretariaat via de nieuwe webapplicatie: 

https://efro2007-2013.vlaanderen.be/efro/start/start.do. 

Voor de prioriteiten ‘1. Kenniseconomie en Innovatie’ en ‘2. Ondernemerschap’ wordt gewerkt met een 

projectoproepsysteem (‘calls’). Voor de andere prioriteiten ‘3. Ruimtelijk-economische omgevingsfactoren’ 

238

en ‘4. Stedelijke ontwikkeling’ kunnen projectvoorstellen op elk ogenblik tijdens de programmaperiode 

worden ingediend. 

Het Agentschap Economie kan u adviseren met betrekking tot uw projectideeën en/of -voorstellen. 


Afdeling Europa Economie 

Programmasecretariaat EFRO Doelstelling 2 


1030 Brussel 

Tel.: 02/553 38 63 

E-mail: economie.europa@vlaanderen.be 

Het programmasecretariaat bestaat ook uit provinciale en stedelijke contactpunten die begeleiding geven bij 

het opstellen van projectaanvragen : 

PROVINCIALE CONTACTPUNTEN: 

Provincie Antwerpen, Koningin Elizabethlei 22, 2018 Antwerpen 

Hanne Witters – hanne.witters@admin.provant.be – tel.: 03/240 58 22 

Provincie Limburg, Universiteitslaan 1, 3500 Hasselt 

Carla Vanherle – cvanherle@limburg.be – tel.: 011/23 74 34 

Robert Daniëls – rdaniels@limburg.be – tel.: 011/23 74 32 

Provincie Vlaams Brabant, Provincieplein 1, 3010 Leuven 

Frank Schoenmakers – frank.schoenmakers@vlaamsbrabant.be – tel.: 016/26 72 19 

Jeroen Ampe – Jeroen.Ampe@vlaamsbrabant.be – tel.: 016/26 72 10 

Provincie Oost-Vlaanderen, Seminiariestraat 2, 9000 Gent 

Tony Verplaetse – tony.verplaetse@oost-vlaanderen.be – tel.: 09/267 86 00 

Sofie Bracke – sofie.bracke@oost-vlaanderen.be – tel.: 09/267 86 37 

Provincie West-Vlaanderen, Provinciehuis Boeverbos, Koning Leopold II-laan 41,8200 Sint-Andries 

Andries Baekelandt – andries.baekelandt@west-vlaanderen.be – tel.: 050/40 34 66 

Ellen Cardoen – ellen.cardoen@west-vlaanderen.be – tel.: 050/40 31 72 

STEDELIJKE CONTACTPUNTEN: 

Antwerpen (AG Vespa), Generaal Lemanstraat 55, 2018 Antwerpen 

Ine Goris – ine.goris@vespa.antwerpen.be – tel.: 03/259 28 10 

Gent (Departement Stafdiensten – Abis, Programma Strategisch Fondsenbeheer), Hof van Rijhove, 

Onderstraat 22, 9000 Gent 

joris.demoor@gent.be – tel.: 09/266 58 08 

correspondentie: Stadhuis, Botermarkt 1, 9000 Gent 

239


Territoriale samenwerking staat voor de periode 2007 – 2013 helemaal in het teken van een versnelde 

realisatie van de doelstellingen uit de Lissabon en Gothenburg agenda’s. 

De nadruk ligt hierbij op: 

- het aanmoedigen van innovaties in ondernemingen, het stimuleren van ondernemerschap en de groei van 

de kenniseconomie; 

- de aantrekkelijkheid en de toegankelijkheid van lidstaten, regio’s en steden te vergroten door de 

vervoers- en communicatie-infrastructuur te verbeteren; 

- de bescherming van het milieu en het gezamenlijk beheer van natuurlijke en technologische risico’s. 

Vlaanderen is actief in 4 grensoverschrijdende, 2 transnationale en 1 interregionaal programma. 

Grensoverschrijdende programma's 

Vlaanderen – Nederland (€ 95 miljoen) gericht op het realiseren van een duurzame sociaal economische 

ontwikkeling van de grensregio door middel van op uitvoering gericht grensoverschrijdende initiatieven. 

Maas – Rijn (€ 72 miljoen) gericht op het duurzaam stimuleren van de totstandkoming van een op 

economisch, ruimtelijk en sociaal gebeid coherente Euregio Maas – Rijn waar de grenzen geen barrières 

vormen en die in Europa bekend staan als een innovatieve regio waar sociale cohesie en de bescherming van 

het milieu worden geïntegreerd in het proces van bevordering van economie en creatie van banen. 

Frankrijk – Wallonië – Vlaanderen (€ 138 miljoen) gericht op het tot stand brengen van synergie tussen de 

potentialiteiten van de grensoverschrijdende samenwerkingszonde om de duurzame, gecoördineerde en 

geïntegreerd ontwikkeling van de betrokken regio’s te bevorderen, in het voordeel van de grensbevolking. 

Engeland – Frankrijk – Vlaanderen – Nederland (maritiem grensgebied) (€ 160 miljoen) gericht op de 

ontwikkeling van een competitief en duurzaam groeipotentieel van het maritieme en non-maritieme kapitaal 

van het programmagebied door het opbouwen en bevorderen van partnerschappen voor grensoverschrijdende 

samenwerking. 

Transnationale programma’s 

Noordzee Regio (€ 138 miljoen) gericht op het van de Noordzee Regio een aantrekkelijkere locatie te maken 

om in te leven, te werken en te investeren. 

Noordwest Europa (€ 355 miljoen) gericht op het maximaal profijt halen uit de samenwerking tussen sleutel 

actoren om territoriale kwesties doorheen het Noordwest Europa gebied (NWE) aan te pakken. Het doel 

hierbij is om de competitiviteit van NWE te versterken en tegelijkertijd bij te dragen tot een regionaal 

evenwichtig gespreide en duurzame ontwikkeling in NWE. 

Interregionale programma’s 

Interregionaal samenwerkingsprogramma Interreg IVC (€ 321 miljoen) gericht op het verbeteren van de 

effectiviteit van het regionaal ontwikkelingsgebied door interregionale samenwerking en bijdragen aan 

economische modernisering en verhoogde competitiviteit in Europa op het gebied van innovatie, 

kenniseconomie, milieu en risicopreventie. 

Begunstigden 

In eerste instantie richten deze programma’s zich op publieke actoren. 

In het kader van de grensoverschrijdende en de transnationale programma’s kunnen privéactoren eveneens 

projectvoorstellen formuleren of deelnemen aan projecten indien deze geen onmiddellijk commercieel en/of 

winstgevend karakter hebben. In het geval van privéactoren is de staatssteunregeling van toepassing. 

In de interregionale programma’s komen enkel publieke autoriteiten in aanmerking voor de indiening van 

projecten. Privéactoren met een winstoogmerk kunnen enkel deelnemen aan projecten op eigen kosten. 

240

Financiering 

De grensoverschrijdende en transnationale programma’s financieren tot 50% van de totaal goedgekeurde 

projectkosten. In het geval van het Interregionaal samenwerkingsprogramma kan dit oplopen tot 75%. De 

overige financiering wordt aangedragen door de projectindieners. Voor projecten met een economische 

draagwijdte heeft het Agentschap Economie de mogelijkheid om als co-financierder op te treden. 


Grensoverschrijdende programma’s 

Het Agentschap Economie beheert en voert de grensoverschrijdende samenwerkingsprogramma’s uit in 

partnerschap met andere Europese lidstaten/regio’s en de Vlaamse provincies. Projectvoorstellen kunnen 

worden ingediend hetzij bij het centraal gemeenschappelijk secretariaat hetzij bij een regionale antenne. 

Transnationale programma’s 

Het Agentschap Economie beheert de transnationale samenwerkingsprogramma’s in partnerschap met andere 

EU lidstaten en regio’s. De programma’s werken met een systeem van periodieke oproepen voor de indiening 

van samenwerkingsvoorstellen (calls). Projectideeën en projectvoorstellen worden ingediend bij een centraal 

programmasecretariaat. 

Interregionaal programma 

Het Agentschap Economie beheert dit interregionale samenwerkingsprogramma in partnerschap met andere 

EU lidstaten. Het programma werkt met een systeem van periodieke oproepen voor de indiening van 

samenwerkingsvoorstellen (calls). Projectideeën en projectvoorstellen worden ingediend bij een centraal 

programmasecretariaat. 


Agentschap Economie – Afdeling Europa Economie 

Ellipsgebouw 


1030 Brussel 

Tel.: + 32 2 553 38 64 

Fax: + 32 2 502 47 02 

E-mail: economie.europa@vlaanderen.be 

Website: http://ae.vlaanderen.be 

Stichting Euregio Maas – Rijn 

Gosperstrasse 1 

4700 Eupen 

Tel.: + 32 87 789 630 

Fax: + 32 87 789 633 

E-mail: info@euregio-mr.eu 

Website: http://www.euregio-mr.org 

Noordzee Regio Interreg IIIB 

North Sea Programme 

Jernbanegade 22 

8800 Viborg 

Denmark 

Tel.: +45 87 27 19 99 

Fax: + 45 86 60 16 80 

E-mail: info@interregnorthsea.org 

Website: http://northsearegion.eu 

241

Nordwest – Europa Interreg IVB 

NWE Programme 

45, rue de Tournai 

59000 Lille 

France 

Tel.: + 33 3 20 78 55 00 

Fax: + 33 3 20 55 65 95 

E-mail: nwe@nweurope.org 

Website: www.nweurope.org 

Interreg IV-C programme 

45, rue de Tournai 

59000 Lille 

France 

Tel.: + 33 3 28 14 41 00 

Fax: + 33 3 28 14 41 09 

E-mail: info@interreg4c.eu 

Website: www.interreg3c.net/web/fic_en 

URBACT II-programma 

URBACT Secretariat 

194 Avenue President Wilson 

F-93217 St. Denis La Plaine, France 

Tel.: +33 149 174 752 

Fax: +33 149 174 545 

E-mail: info@urbact.eu 

Website: www.urbact.eu 

Interact II programma 

INTERACT Programme Secretariat 

Franz-Josefs-Kai 27 

A-1010 Wien, Austria 

Tel.: +43 1 533 87 47 31 

Fax: +43 1 533 87 47 66 

E-mail: interact@interact-eu.net 

Website: www.interact-eu.net 

242

1.2 EUROPEES SOCIAAL FONDS (ESF) 


Het ESF wil bijdragen tot de optimale benutting van het menselijk potentieel. Het betreft hier Europese 

subsidies, onderdeel van de structuurfondsen die willen verhinderen dat een belangrijk deel van het menselijk 

potentieel binnen de EU verloren zou gaan voor de arbeidsmarkt. 

Europa spreekt zich niet meer uit over individuele projecten. Dit wordt overgelaten aan de lidstaten, in ons 

geval de Vlaamse Overheid. 

Het ESF-Agentschap Vlaanderen kreeg de opdracht van de Vlaamse regering toegewezen om het ESFprogramma 

in Vlaanderen en de aanverwante programma's te beheren. 

De individuele projecten ingediend door promotoren dienen te beantwoorden aan de prioriteiten die in de 

programma's zijn opgenomen. 

Begunstigden 

Diverse categorieën van promotoren kunnen projecten indienen: 

- vzw's; 

- institutionele en/of publiekrechtelijke instanties; 

- bedrijven die hun personeel willen opleiden; 

- onderzoeksinstellingen. 

Projecten 

Voor de programmaperiode 2007-2013 werd een nieuw Vlaams ESF-programma Doelstelling 2 opgesteld 

met volgende prioriteiten: 

PRIORITEIT 1: TALENTENACTIVERING EN DUURZAME INTEGRATIE OP DE ARBEIDSMARKT 

Onder deze verticale prioriteit gaat het vooral om opleiding, begeleiding, trajectwerking, 

loopbaanbegeleiding en competentiebenadering. 

Mogelijke assen en actiedomeinen zijn: 

- transitie van school naar werk versoepelen (studiekeuze, leren werken, ongekwalificeerde uitstroom 

tegengaan,...); 

- transitie van inactiviteit/werkloosheid naar werk versoepelen (trajectbegeleiding en beroepsopleiding 

voor werkzoekenden, werkplekken, erkenning eerder verworven competenties,...); 

- transitie tussen beroepen en functie en van werk naar werk versoepelen (herstructurering, opleiding voor 

werkenden, loopbaanbegeleiding, erkenning eerder verworven competenties,...). 

PRIORITEIT 2: BEVORDEREN VAN SOCIALE INCLUSIE VAN KANSENGROEPEN VIA 

MAATGERICHT WERKEN 

Verhoging van arbeidsdeelname en sociale inclusie staan centraal in deze verticale prioriteit, in het bijzonder 

voor personen met een arbeidshandicap, allochtonen, ouderen, kortgeschoolden en langdurig werklozen. 


As 1: Werkervaring 

Actiedomein: Wep+ , … 

As 2: Aangepaste trajecten voor kansengroepen 

Actiedomein: niet arbeidsmarktgerelateerde problematieken, niet zichtbare kansengroepen, 

implementeren van een integraal looopbaanbegeleidingssysteem voor de doelgroepwerknemers, 

integrale ondernemerstrajecten voor kansengroepen, jobcoaching/jobhunting. 

243

As 3: Werken aan doorgroei en doorstroom in de sociale economie 

Actiedomein: modulair opgebouwde opleidingspakketten voor doelgroepwerknemers, motivering en 

mobilisering voor het erkennen van verworven competenties, versterken van aangepaste 

begeleidingsexpertise op vlak van werkvloerbegeleiding, opleiding op de werkvloer, coaching, 

advisering werkpostaanpassing, functioneel assesment, verfijnen en bestendigen van de methodiek 

‘supported employment’ en ‘enclavewerking’, implementeren van instrumenten van integratie en 

begeleiding van personen met een (arbeids) handicap in het NEC voorop stellen. 

PRIORITEIT 3: ONDERNEMINGS - EN ORGANISATIECULTUUR FOCUSSEN OP MENS EN 

MAATSCHAPPIJ 

In deze verticale prioriteit wordt bijzondere aandacht geschonken aan het strategische competentiebeleid 

binnen ondernemingen en organisaties, welzijn op het werk, de werkbaarheid van jobs en evenredige 

arbeidsdeelname en diversiteit. 


- strategisch HR - en competentiebeleid in ondernemingen; 

- gelijke kansen M/V beleid; 

- diversiteitsbeleid; 

- aangepaste arbeidsorganisatie aan de socio-economische evoluties; 

- maatschappelijk verantwoord ondernemen; 

- organisatiebekwaamheid en samenwerking. 

PRIORITEIT 4: INNOVATIE 

Het belang van innovatie is consequent binnen de Lissabonstrategie en het Vlaams Hervormingsprogramma 

voor duurzame groei en werkgelegenheidscreatie door de Europese Unie op de agenda geplaatst. Het kreeg 

een eigen plaats binnen de programmadoelstellingen om het als belangrijke hefboom voor het beleidsdomein 

te gebruiken. 

Het Vlaamse programma tekent hier op in door sociale innovatie consequent in te bouwen als hefboom voor 

de dynamiek van het Vlaamse arbeidsmarktbeleid. Innovatie zal, met eigen budgettaire ruimte, horizontaal 

doorheen het beleid bewegen, geconcentreerd naar de thematische dimensies in het programma. 

Binnen het Vlaamse ESF-programma kan innovatie een omgeving vinden die groei en vernieuwing toelaat en 

stimuleert. Voortbouwend op de reeds afgelegde weg in de vorige programmaperiodes wordt de gerichtheid 

op innovatie gewaarborgd door een aantal opties en maatregelen: 

Er is een aparte budgettaire ruimte die verzekert dat er blijvend inspanningen worden geleverd voor 

innovatie en onderzoek. Uit oogpunt de vereiste studies waar nodig een internationaal karakter te geven, 

kunnen innovatie en onderzoek ook een transnationale dimensie krijgen. Tegelijk wordt verzekerd dat 

deze financiële middelen zich verankeren aan de vooropgestelde thematische dimensies in het 

programma. Voor de financiering van innovatieprojecten wordt 50% vanuit de ESF-middelen voorzien. 

In de schoot van het Vlaams Monitoringcomité wordt een Commissie Horizontale Werking met onder 

meer een werkgroep Innovatie en Transnationaliteit opgericht. Samengesteld uit tal van beleidsactoren 

zal deze jaarlijks de thematische gerichtheid van de innovatieve acties ontwikkelen en de resultaten 

opvolgen. 

Voor innovatieve projecten wordt een systeem van permanente instapmogelijkheid voorzien binnen 

periodiek vastgelegde beslissingsperiodes in de loop van elk jaar. 

Alle relevante actoren in het ESF-programma krijgen vormings- en professionaliseringskansen 

aangeboden om innovatie kwaliteitsvol en succesvol te ontwikkelen via onder meer Project Cycle 

Management (PCM), zelfevaluatie-instrumenten en vormingsaanbod. 

Het actieniveau van elk innovatie project wordt overstegen in lerende netwerken, innovatieplatformen, 

peer reviews, themawerking om beleidsinnoverende en -invoerende aanzetten te leveren. 

De resultaten van elk innovatie project worden gescreend op hun meerwaarde. Dit valideringsproces 

bewaakt het belang van de ontwikkeling en de nodige effectiviteit. 

Het ESF-Agentschap Vlaanderen centraliseert alle ESF-kennis en neemt initiatieven om deze kennis 

permanent te delen via onder meer website, e-zines, nieuwsbrief, product-o-theek en fora in partnerschap 

met alle relevante beleidsactoren in Vlaanderen. 

244

Het vormt tenslotte een uitdaging om in de programmaperiode 2007-2013 de overdraagbaarheid en 

mainstreaming van de innovatieve acties én het aanpassingsvermogen van het reguliere beleid hieraan te 

bewerkstelligen 

PRIORITEIT 5: TRANSNATIONALE EN INTERREGIONALE SAMENWERKING 

De nadruk op grensoverschrijdende samenwerking en kennisdeling is een belangrijk en uniek element van de 

Europese Lissabonstrategie en het ESF. Binnen het Vlaamse ESF-programma 2007-2013 krijgt deze 

transnationale aanpak dan ook een centrale plaats: als horizontale prioriteit zal de transnationaliteit 

inhoudelijk gevoed worden in elk van de drie verticale thematische prioriteiten, met een gewaarborgd budget 

op programmaniveau. 

Volgende meerwaarden willen wij vanuit de transnationale en interregionale samenwerking bewerkstelligen: 

Stimuleren en ondersteunen van innovaties door uitwisseling van onderzoek, technische en praktische 

technieken en ervaring. Op deze wijze willen wij formele en informele uitwisseling van ideeën en 

ervaringen tussen lidstaten versterken. Het zal toelaten om een bredere kijk op het werkterrein te 

realiseren en om beter geïnformeerd te zijn over alternatieven en vergelijkbare activiteiten. 

Valideren en verspreiden van kennis en ervaring, waardoor wij dubbele investeringen kunnen vermijden. 

Op deze wijze komt een bredere basis voor benchmarking tot stand. Immers door gezamenlijke 

validering wordt de communicatie tussen deelnemende overheden en organisaties verbeterd en is 

wederzijds begrip veel groter. Op deze wijze kunnen gemeenschappelijke standaarden worden 

ontwikkeld en gepromoot en wordt productontwikkeling op een hoger niveau getild. 

Wij willen de capaciteit van de deelnemende administraties en organisaties verhogen. Op deze wijze 

worden de risico’s verbonden aan sociale en beleidsinnovaties verminderd door de real-time uitwisseling 

van informatie in verband met succes en mislukking. 

In het kader van deze prioriteit willen wij verschillende types van transnationale en interregionale 

samenwerking mogelijk maken: 

Partnerschappen tussen ESF autoriteiten (Beheerautoriteit, Certificerende autoriteit, Auditautoriteit en 

leden van VMC). Hierbij kan het gaan om uitwisseling van ervaringen, praktijk en ideeën in verband met 

de voorbereiding, implementatie, monitoring en evaluatie van alles wat met het Lissabon proces te 

maken heeft in het algemeen en deze van het ESF in het bijzonder. 

Samenwerking tussen organisaties of geografische partnerschappen. Deze samenwerking kan betrekking 

hebben op cross border aangelegenheden in verband met de ontwikkeling van de arbeidsmarkt, maar kan 

ook bredere aangelegenheden van samenwerking betreffen. 

Samenwerking van thematische netwerking over specifieke thema’s of problemen. Hier kunnen diverse 

stakeholders of groepen met een specifieke belangstelling samenwerken rond diverse actuele thema’s. 

Samenwerking tussen diverse projecten. Deze samenwerking beoogt de samenwerking zoals deze 

bijvoorbeeld onder Equal is georganiseerd in de periode 2000-2006. Elke samenwerking kan diverse 

vormen aannemen. Hierbij willen wij geen enkele vorm uitsluiten. Het kan gaan om eenvoudige 

uitwisseling van kennis of ervaring, van nationale, regionale of lokale regels en procedures en 

ervaringen. Maar evenzeer gezamenlijke ontwikkeling van nieuwe instrumenten, methodologieën, 

opleidingen, procedures, enzovoort, worden hier mogelijk gemaakt. 

Diversen 

Cofinanciering 

Het ESF is nooit de enige financieringsbron van projecten. Elk project moet mede gefinancierd worden door 

andere instanties, de zogenaamde 'cofinanciering'. Deze cofinanciering kan zowel publiekrechtelijk als 

privaatrechtelijk zijn. 

Omvang steun 

- Prioriteit 1, 2 en 3: per project wordt maximaal 45% van de totale subsidiabele kostprijs ESF-middelen 

voorzien. 

- Prioriteit 4: voor de financiering van innovatieprojecten wordt 50% vanuit de ESF-middelen voorzien. 

- Prioriteit 5: voor de financiering van het transnationale aspect wordt 60% vanuit de ESF-middelen 

voorzien. 

245


Binnen elke prioriteit worden een aantal oproepen georganiseerd. Deze worden gepubliceerd op de website 

van het ESF-agentschap: http://www.esf-agentschap.be 

Een project indienen gebeurt via de webapplicatie van het ESF-agentschap die het mogelijk maakt om uw 

project online in te dienen en op te volgen. De webapplicatie is eveneens toegankelijk via de website van het 

ESF-Agentschap. 


ESF-Agentschap Vlaanderen vzw 

Gasthuisstraat 31 (9 de verdieping) 

1000 Brussel 

Tel.: 02/546 22 11 

Fax: 02/546 22 40 

E-mail: info@esf-agentschap.be 

Website: http://www.esf-agentschap.be 

246

1.3 EUROPEES LANDBOUWFONDS VOOR PLATTELANDSONTWIKKELING (ELFPO) 


Het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling is het financieringsinstrument voor het 

Europees plattelandsontwikkelingsbeleid, de 2 de pijler van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). 

Het Europees beleid inzake plattelandsontwikkeling steunt op 3 doelstellingen: 

- verbetering van het concurrentievermogen van de landen bosbouw door steun te verlenen voor 

herstructurering, ontwikkeling en innovatie; 

- verbetering van het milieu en het platteland door steunverlening voor landbeheer; 

- verbetering van de leefkwaliteit op het platteland en bevordering van diversificatie van de economische 

bedrijvigheid. 

Deze drie doelstellingen worden aangevuld met een methodologische as die gewijd is aan de Leader 

benadering, hiervoor biedt de EU een minimumfinanciering van 5% aan. 

Om deze doelstellingen te bereiken biedt de Europese Plattelandsverordening een kader aan met maatregelen 

waarbinnen elke lidstaat/regio vrij is om hieraan uitvoering te geven. 

Vlaanderen heeft in ‘het Programma voor Plattelandsontwikkeling Vlaanderen 2007-2013’ aangegeven 

welke maatregelen zullen uitgevoerd worden. Per bovenstaande doelstelling is een As gedefinieerd met 

daarin een aantal maatregelen. 

Begunstigden 

De aard van de begunstigden van het ELFPO varieert naargelang de Assen: 

- voor As 1 (concurrentievermogen) zijn dit o.a. particuliere landen tuinbouwbedrijven en coöperaties, 

afzet- en verwerkingsbedrijven en erkende centra. Hier is een minimumfinanciering voorzien van 10% 

door de EU; 

- voor As 2 (landbeheer) zijn dit voornamelijk particuliere landen tuinbouwbedrijven en boseigenaars. 

Hier is een minimumfinanciering van 25% door de EU; 

- voor As 3 (leefbaarheid en diversificatie) is de doelgroep heel divers en omvat o.a. particuliere landen 

tuinbouwbedrijven en coöperaties, lokale besturen, publiekrechterlijke rechtspersonen, 

middenveldorganisaties en organisaties zonder winstoogmerk. Hier is een minimumfinanciering 

voorzien van 10% door de EU 

Projecten 

In het kader van dit programma zijn maatregelen gedefinieerd die deels via projecten worden uitgevoerd: 

- opleiding en sensibilisering inzake landbouw; 

- vestiging jonge landbouwers; 

- bedrijfsadviessystemen voor landen tuinbouwers; 

- investeringen in landbouwbedrijven; 

- verhoging van de toegevoegde waarde van landen bosbouwproducten; 

- deelname door landbouwers aan voedselkwaliteitsregelingen; 

- voorlichting en afzetbevordering van Vlaamse producten erkend als BOB/BGA/GTS; 

- compenserende betalingen: vergoeding natuur; 

- agromilieumaatregelen (Mechanische onkruidbestrijding, behoud van met uitsterven bedreigde lokale 

veerassen en variëteiten van hoogstamboogaarden. Introductie van vlinderbloemige gewassen in het 

silagevoeder, reductie van het gebruik van meststoffen en bestrijdingsmiddelen in de sierteelt, toepassen 

van de biologische productiemethode, beheersovereenkomst perceelsrandenbeheer, 

beheersovereenkomst soortenbescherming en erosiebestrijding, beheersovereenkomst water, 

beheersovereenkomst herstel, ontwikkeling en onderhoud van kleine landschapselementen en 

inrichtingsmaatregelen door landbouwers in het kader van de kaderrichtlijn water); 

- bebossing van landbouwgronden; 

- niet-productieve investeringen in bossen (subsidie voor herbebossing en ecologische bosfunctie); 

- investeringen met betrekking tot diversificatie van landbouwactiviteiten; 

247

- verlenen van zorg en activeren van zorgvragers op landen tuinbouwbedrijven; 

- gebiedsgerichte werking: 

• bevordering van toeristische activiteiten; 

• basisvoorzieningen voor economie en plattelandsbevolking; 

• dorpskernvernieuwing- en ontwikkeling; 

• instandhouding en opwaardering van het landelijk erfgoed; 

• intermediaire dienstverlening. 

- Leader 

• lokale ontwikkelingsstrategieën; 

• samenwerkingsprojecten. 


De algemene coördinatie van het programma wordt waargenomen door de Coördinerende Cel Europees 

Plattelandsbeleid (CCEP) binnen het Departement Landbouw en Visserij. Voor elke maatregel werd een 

verantwoordelijke beheersdienst aangeduid binnen de Vlaamse overheid. Een beheersdienst is 

verantwoordelijk voor de Vlaamse regelgeving terzake, voor de bekendmaking van de maatregel en voor het 

beheer ervan. Deze diensten situeren zich binnen het Beleidsdomein Landbouw en Visserij en het 

Beleidsdomein Leefmilieu, Natuur en Energie. 



Departement Landbouw en Visserij 


1030 Brussel 

Tel.: 02/552 74 95 

Fax: 02/552 74 71 

E-mail: rudi.geerts@lv.vlaanderen.be 

Website: http://www2.vlaanderen.be/ned/sites/landbouw/investeringen/ 

248

1.4 EUROPEES VISSERIJFONDS 


Verordening nr. 1198/2006 van de Raad van 27 juli 2006 roept een nieuw Europees Visserijfonds (EVF) in 

het leven. Het Europees Visserijfonds is het nieuwe programmeringsinstrument voor de visserij in het kader 

van de financiële vooruitzichten van de EU voor 2007-2013 en vervangt het financieringsinstrument voor de 

oriëntatie van de visserij (FIOV). 

Uit het Europese Visserijfonds zal financiële steun worden verleend om de economische en sociale en 

millieudoelstellingen in het kader van het gemeenschappelijk visserijbeleid te verwezenlijken: 

- waarborgen van het voortbestaan van de visserijactiviteiten en de duurzame exploitatie van de 

visbestanden; 

- verminderen van de druk op de visbestanden door de capaciteit van de vloot af te stemmen op de 

beschikbare visbestanden; 

- bevorderen van de duurzame ontwikkeling van de visserij in de binnenwateren; 

- ondersteunen van de ontwikkeling van economisch rendabele ondernemingen in de visserijsector; 

- vergroten van het concurrentievermogen van de structuren voor de exploitatie van de hulpbronnen; 

- beschermen en in stand houden van het milieu en de aquanautische hulpbronnen; 

- aanmoedigen van duurzame ontwikkeling en verbeteren van levensomstandigheden in de gebieden met 

activiteiten in de visserijsector; 

- bevorderen van gelijkheid van mannen en vrouwen in de visserijsector. 

Projecten 

Het Europees Visserijfonds richt zich op vijf prioriteiten: 

1) Maatregelen voor de aanpassing van de communautaire visserijvloot: 

- financiële steun voor de vissers en de eigenaars van vissersvaartuigen die getroffen zijn door de 

maatregelen die tot doel hadden de overbevissing tegen te gaan of de volksgezondheid te beschermen, 

vissersvaartuigen tijdelijk of permanent uit de vaart te nemen en vissers op te leiden, om te scholen of 

vervroegd te pensioneren; 

- bijdragen aan een verbetering van de arbeidsomstandigheden, de productkwaliteit, het energierendement 

en de selectiviteit van de vangst; 

- de vervanging van motoren; 

- eenmalige uitkeringen aan vissers die het slachtoffer zijn van een definitieve stopzetting van de visserij; 

- subsidies aan jonge vissers die hun eerste vissersvaartuig willen aankopen. 

De financiële steun mag niet leiden tot een verhoging van de vangstcapaciteit of van het vermogen van de 

motor van het vaartuig. 

2) Aquacultuur, binnenvisserij, verwerking en afzet van visserij- en aquacultuurproducten: 

- aanmoedigen van de aankoop van uitrusting en het gebruik van technieken aan die tot doel hebben de 

impact van de productie op het milieu te beperken, de omstandigheden op het gebied van hygiëne en 

gezondheid van mens en dier alsmede de productkwaliteit te verbeteren. 

De steun is beperkt tot micro-ondernemingen, tot het midden- en kleinbedrijf en tot enkele grote 

ondernemingen. Voorrang zal niettemin worden verleend aan kleine en micro-ondernemingen. 

3) Maatregelen van gemeenschappelijk belang: 

- projecten die bijdragen aan de duurzame ontwikkeling of de instandhouding van de visbestanden, aan de 

verbetering van de dienstverlening door de vissershavens, aan de versterking van de markten voor 

visserijproducten of aan de bevordering van partnerschappen tussen wetenschappers en actoren in de 

visserijsector. 

4) Duurzame ontwikkeling van de visserijgebieden: 

- maatregelen en initiatieven die gericht zijn op diversificatie en op een sterkere economische 

ontwikkeling van de visserijgebieden die met een afname van de visserijactiviteiten te kampen hebben. 

249

5) Technische bijstand: 

- financiering van acties die nodig zijn om de tenuitvoerlegging van de voorgestelde verordening voor te 

bereiden, op te volgen, op administratief en technisch vlak te ondersteunen, te evalueren, aan een audit te 

onderwerpen en te controleren. 

Diversen 

Om voor steun uit het Europees Visserijfonds in aanmerking te komen, moeten de lidstaten de Commissie 

een strategisch en een operationeel plan voorleggen. Het nationaal strategisch plan moet de doelstellingen en 

de prioriteiten van die lidstaat voor de toepassing van het gemeenschappelijk visserijbeleid bevatten. De 

strategische plannen dienen als basis voor de operationele plannen die ten doel hebben het beleid en de 

prioriteiten die door het Europees Visserijfonds medegefinancierd zullen worden, te verwezenlijken. 

Op de lidstaten rust de verplichting het grote publiek, de eventuele begunstigden en alle belanghebbenden in 

te lichten over de door het Europees Visserijfonds geboden mogelijkheden zodat de transparantie van de 

tussenkomsten van het Fonds gewaarborgd is en de rol van de Gemeenschap duidelijk wordt. 

Omvang steun 

Het Europees Visserijfonds beschikt over € 3.849 miljoen voor de programmeringsperiode 2007-2013. De 

Commissie stelt voor in deze periode tussen € 538 en € 556 miljoen per jaar toe te wijzen aan de 25 lidstaten. 

De bedragen worden over de lidstaten verdeeld volgens het belang van de visserijsector, het aantal personen 

dat in deze sector werkzaam is en de aanpassingen die voor de visserijsector en de voortzetting van de 

visserijactiviteiten noodzakelijk worden geacht. 


Voor meer informatie omtrent het indienen van projecten dient u zich te wenden tot het Beleidsdomein 

Landbouw en Visserij van de Vlaamse Overheid: http://www2.vlaanderen.be/ned/sites/landbouw/. 



Departement Landbouw en Visserij 

Pieter Gabriëls 

Administratief Centrum 

Vrijhavenstraat 5 

8400 Oostende 

Tel.: 059/43.19.20 

250

2. EUROPESE INVESTERINGSBANK (EIB) 

De Europese Investeringsbank (EIB), de financieringsinstelling van de Europese Unie, is opgericht met als doel 

bij te dragen tot de evenwichtige ontwikkeling van de Europese Unie door het toekennen van leningen ter 

financiering van investeringsprojecten. De steunverlening van de EIB is in de eerste plaats bedoeld voor de 

ontwikkeling van de minst begunstigde regio’s. Andere doelstellingen zijn de versterking van het 

concurrentievermogen van het bedrijfsleven, steun aan het midden- en kleinbedrijf (kmo’s), de opzet van 

transeuropese netwerken voor vervoer, telecommunicatie en energie, milieubescherming en verbetering van het 

leefklimaat, veiligstelling van de energievoorziening, uitbreiding en modernisering van de infrastructuur in het 

onderwijs en de gezondheidszorg, het ter beschikking stellen van risicokapitaalfaciliteiten ten behoeve van 

investeringen van vernieuwende en snelgroeiende kmo’s. 

De EIB is een financiële instelling zonder winstoogmerk. Zij trekt haar middelen op de kapitaalmarkten aan en 

leent deze vervolgens weer uit tegen zo gunstig mogelijke voorwaarden. Zij kan investeringsprojecten financieren 

van zowel de overheid als van de opdrachtgevers in de particuliere sector, in alle sectoren van de economie. 

De EIB streeft er in de eerste plaats naar om als katalysator andere financieringsbronnen te stimuleren of deze aan 

te vullen. Zelf financiert zij niet meer dan de helft van de investeringskosten van een project en vult met haar 

lange termijnleningen (kortere) leningen van andere, commerciële banken aan. 

2.1 INDIVIDUELE KREDIETEN 


Grotere projecten ter waarde van minimum € 25 miljoen worden gefinancierd door middel van individuele 

kredieten die rechtstreeks aan de betrokkenen worden toegekend. Zo werden bijvoorbeeld reeds kredieten 

toegekend voor waterprojecten van Aquafin, de hogesnelheidslijn van de NMBS, de vernieuwing van het 

productieapparaat en nieuw R&D-centrum IMEC. Afzonderlijke kredieten komen in onderhandelingen tussen de 

EIB, de projectopdrachtgever en in voorkomend geval zijn bank(en) tot stand. De kenmerken van de kredieten 

zijn aangepast aan de aard van het project, de uitvoeringsfase en de economische levensduur. 

De gebruikelijke looptijd van de kredieten varieert van 4 tot 20 jaar, afhankelijk van de aard en de technische 

levensduur van het project. 

Begunstigden 

De kredieten kunnen worden toegekend aan overheidsinstellingen of particuliere geldnemers in alle sectoren 

van de economie, met andere woorden privé, openbare of semi-openbare ondernemingen, coöperatieven, 

openbare instellingen of de lidstaat zelf komen in aanmerking (ongeacht statuut of nationaliteit). 

Projecten 

Investeringen van meer dan € 25 miljoen op het gebied van transportinfrastructuur (zoals wegen, spoorwegen, 

havens en vliegvelden), telecommunicatie, industrie (bedrijfsgebouwen en -terreinen, productie, verwerking, 

verpakking, ...), zakelijke dienstverlening, toerisme, energie, milieu, bosbouw, onderwijs en gezondheidszorg 

kunnen in aanmerking komen voor een EIB-krediet. Deze kunnen niet worden gebruikt voor de aankoop van een 

onderneming of voor niet-zakelijk onroerend goed. 

Diversen 

De EIB besluit tot financiering van een project op basis van een onderzoek naar de intrinsieke eigenschappen 

ervan. Het projectonderzoek vindt in nauwe samenwerking met de projectopdrachtgever plaats en heeft 

betrekking op: 

- de beantwoording van het project aan de doelstelling voor kredietverlening van de EIB; 

- zijn economische relevantie, financiële gezondheid, technische uitvoerbaarheid en de invloed op het milieu; 

- de financiële situatie van de projectopdrachtgever, het financieringsplan en de geboden zekerheden. 

251

De Europese Investeringsbank financiert maximaal 50% van de totale investeringskosten; de rest moet uit het 

eigen vermogen of van andere (externe) financieringsbronnen komen. 

De rente kan naar keuze vast, variabel, herzienbaar of convertibel (van variabel naar vast) zijn. De kredieten 

worden a pari uitgekeerd. De EIB berekent geen provisies, met uitzondering van een geringe marge ter dekking 

van haar administratiekosten. 

De EIB biedt leningen aan in één enkele valuta of in een combinatie van valuta naar gelang van de wensen van de 

kredietnemer en de bij de Bank beschikbare middelen. 

De aflossingen van hoofdsom en rente worden meestal in gelijke halfjaarlijkse of jaarlijkse termijnen betaald. De 

leningen worden terugbetaald in de valuta waarin ze werden verstrekt. Afhankelijk van de aard van de investering 

kan een aflossingsvrije periode worden overeengekomen die tot een derde van de looptijd van het project kan 

oplopen. 

De EIB oefent periodiek toezicht uit op de uitvoering van de werkzaamheden en eventueel de aanbestedingen. Na 

voltooiing van het project wordt een evaluatieverslag opgesteld, dat voor intern gebruik bij de EIB is bestemd. 


Verzoeken om afzonderlijke leningen, kunnen zonder formaliteiten rechtstreeks aan de EIB worden gedaan. 

252

2.2 GLOBALE KREDIETEN 


Kleine en middelgrote investeringsprojecten van minder dan € 25 miljoen in de openbare of de particuliere sector, 

die niet door middel van een individueel krediet kunnen worden gefinancierd, kunnen in aanmerking komen voor 

een lening die uit de globale kredieten wordt verstrekt. Globale kredieten zijn kredietlijnen die de Europese 

Investeringsbank aan lokale banken en andere financieringsinstellingen toekent. Deze lenen de van de EIB 

afkomstige middelen weer uit in de vorm van kleinere leningen voor de financiering van investeringen die op 

basis van de criteria van de EIB zijn geselecteerd. 

Begunstigden 

De kredieten kunnen worden toegekend aan kmo’s of lagere overheden. De EIB heeft besloten om haar 

definitie van kmo aan te passen aan de nieuwe definitie van de Commissie die van kracht is sedert 1 januari 

2005: 

- er werken maximaal 250 werknemers; 

- de onderneming heeft of een jaaromzet van maximaal € 50 miljoen, of een balanstotaal van maximaal € 

43 miljoen; 

- niet meer dan 25% van het kapitaal of van de stemrechten zijn in handen van één onderneming of van 

verscheidene ondernemingen die niet aan deze definitie beantwoorden. 

Projecten 

Investeringen van minder dan € 25 miljoen van kmo’s in de industrie, dienstverlening, het toerisme, de horeca en 

de handel in België kunnen in aanmerking komen. Niet-zakelijk onroerend goed valt buiten de 

financieringsmogelijkheden. Wat betreft investeringen in de overheidssector gaat het om projecten op het gebied 

van stadsvernieuwing, inclusief stedelijke infrastructuur, milieubescherming, onderwijs en gezondheidszorg. 

Diversen 

De leningen uit de globale kredieten worden toegekend door de bemiddelende instantie, tegen de voorwaarden 

die door haar zijn vastgesteld aan de hand van de criteria van de EIB. Deze instantie is ook verantwoordelijk voor 

het onderzoeken van de kredietaanvragen, de beoordeling van het risico en het beheer van de kredieten. 

U kunt banken en andere financiële instellingen die de globale kredieten in België uitvoeren vinden op: 

http://www.eib.org/cms/htm/en/eib.org/attachments/lending/inter_be.pdf . 

De EIB oefent periodiek toezicht uit op de krediettoewijzingen van de bemiddelende instanties, omdat zij er 

verzekerd van dient te zijn dat de toegekende fondsen worden gebruikt overeenkomstig de goedgekeurde 

doelstellingen van het gemeenschappelijk akkoord. 


Aanvragen voor leningen in het kader van de globale kredieten dienen rechtstreeks bij de bovengenoemde banken 

en de andere financiële instanties te worden ingediend. 


Algemene inlichtingen over de Europese Investeringsbank: 

InfoDesk: 

Tel.: +352 43 79 31 00 

Fax: +352 43 79 31 99 

E-mail: info@eib.org 

253

Algemeen adres en telefoonnummer: 

European Investment Bank 

100, boulevard Konrad Adenauer 

L-2950 Luxembourg 

Tel.: +352 43 79 1 

Fax: +352 43 77 04 

Website: http://www.eib.org 

Kantoor in België: 

Wetstraat 227 

1040 Brussel 

Tel.: 02/235 00 70 

Fax: 02/230 58 27 

Informatie over de activiteiten in België: 

Sabine Parisse 

Tel.: +352 43 79 21 46 

E-mail: s.parisse@eib.org 

Specifieke inlichtingen en aanvragen voor toegang tot documenten: 

Information and Communications Department 

Secretariat General 

100 boulevard Konrad Adenauer 


Fax: +352 43 79 31 91 

E-mail: infopol@eib.org 

254

2.3 FINANCIERINGSMOGELIJKHEDEN MET RISICODELING 


Het financieringsmechanisme met risicodeling is bedoeld als een aanvulling op het Zevende 

Kaderprogramma. De Europese Commissie zal via het Zevende Kaderprogramma een bedrag van € 1 miljard 

ter beschikking stellen. Daarnaast zal de Europese Investeringsbank ook een bedrag van € 1 miljard ter 

beschikking stellen. De combinatie van deze maatregelen moet ervoor zorgen dat projecten waarvan het 

financieringsrisico hoger ligt dan het gemiddelde van de EIB ook kunnen gesteund worden. 

Begunstigden 

De kredieten kunnen worden toegekend aan kmo’s, privé of publieke bedrijven, onderzoeksinstituten, 

universiteiten, organisatoren van projecten, stichtingen of andere legale instituties en bedrijven die zich bezig 

houden met onderzoeksinfrastructuur. 

Projecten 

Bij het financieringsmechanisme met risicodeling kan men een onderscheid maken tussen 2 verschillende 

vormen van steun: 

Directe steun van het financieringsmechanisme met risicodeling. 

Hierbij wordt het volgende aangeboden: 

gezamenlijk schuldfinanciering; 

project financiering; 

zaaikapitaal. 

Indirecte steun verkregen via intermediairen: 

kredietlijnen met risicodeling; 

waarborgregeling. 

De indirecte steun wordt toegekend door een bemiddelende instantie, tegen de voorwaarden die door haar 

zijn vastgesteld aan de hand van de criteria van de EIB. U kan deze bemiddelende instantie terug vinden op: 

http://www.eib.org/about/news/the-intermediary-banks-and-financing-institutions-for-credit-lines.htm 

Diversen 

De volgende algemene voorschriften zijn van toepassing op alle begunstigden van deze steunmaatregel: 

uitvoering van een in aanmerking komend project: de begunstigde implementeert een project dat voldoet 

aan de criteria die werden vastgesteld voor het financieringsmechanisme met risicodeling; 

financiële verplichtingen: de ontvanger van de steunmaatregel moet aantonen dat hij over voldoende 

cash flow beschikt zodoende dat hij de intresten en het geleende kapitaal kan terug betalen en dit ook 

voor andere financiële verplichtingen; 

wettelijke verplichtingen: de begunstigde moet kunnen aantonen dat de organisatie een legale entiteit is, 

dat de nationale wetgeving wordt gevolgd en de statuten worden gerespecteerd. 


Aanvragen voor het verkrijgen van deze steunmaatregel kunnen zonder formaliteiten rechtstreeks aan de EIB 

worden gedaan. 

255


Algemene inlichtingen over de Europese Investeringsbank: 

InfoDesk: 

Tel.: +352 43 79 31 00 

Fax: +352 43 79 31 99 

E-mail: info@eib.org 

Algemeen adres en telefoonnummer: 

European Investment Bank 



Tel.: +352 43 79 1 

Fax: +352 43 77 04 

Website: http://www.eib.org 

256

3. EUROPEES INVESTERINGSFONDS (EIF) 

Het Europees investeringsfonds (EIF) houdt zich bezig met activiteiten op drieërlei gebied, namelijk 

risicokapitaal, garanties en adviesdiensten: 

- de risicokapitaalinstrumenten van het EIF bestaan uit deelnemingen in participatiemaatschappijen en 

starterscentra ter ondersteuning van kmo’s, in het bijzonder die, welke zich in een vroeg stadium van 

ontwikkeling bevinden en op technologie gericht zijn; 

- de garantiefaciliteiten van het EIF bestaan uit het bieden van garanties aan financiële instellingen die 

kredieten verstrekken aan kmo’s; 

- adviesdiensten in verband met risicokapitaal, garantiefaciliteiten en complexe financiële structuren 

worden door het EIF verstrekt tegen markttarieven. 

Door het hefboomeffect van haar risicokapitaal en garantiefaciliteiten is het EIF in staat bij te dragen aan de 

ontwikkeling van de kmo’s in de lidstaten van de Europese Unie en de toetredingslanden. Deze bijdrage is in 

overeenstemming met de conclusies van de ECOFIN-Raad van 7 november 2000, die de nieuwe rol van het 

EIF benadrukt als de EU's gespecialiseerd instelling ten behoeve van de kmo’s. 

De risicokapitaalinstrumenten en de garantiefaciliteiten, die door het EIF worden gebruikt ten behoeve van 

de kmo’s, vormen een aanvulling op de globale kredieten die door de Europese Investeringsbank worden 

verstrekt aan bemiddelende financiële instellingen ter ondersteuning van kredietverlening aan kmo’s. 

De aandacht wordt erop gevestigd dat het EIF niet direct in kmo’s investeert, maar in plaats daarvan altijd 

werkt via bemiddelende tussenpersonen. Aan deze tussenpersonen worden de te verrichten activiteiten 

volledig gedelegeerd: het EIF is niet betrokken bij individuele investerings- en kredietbeslissingen. Kmo’s 

die op zoek zijn naar financiering moeten contact opnemen met een bemiddelende tussenpersoon voor het 

EIF in hun land of regio voor informatie over de selectiecriteria en de aanmeldingsprocedures. 

3.1 DURFKAPITAAL 


De durfkapitaalinstrumenten van het EIF bestaan uit het beleggen in aandelen in durfkapitaalfondsen die 

ondersteuning bieden aan het MKB, met name deze die in hun vroege stadia van ontwikkeling, en deze die 

zich op technologie richten. 

Ter ondersteuning van haar taak, heeft het EIF aanzienlijke middelen beschikbaar voor investeringen, met 

een van de huidige portefeuille van ruim € 4,4 miljard geïnvesteerd in 266 durfkapitaalfondsen en een 

doelstelling om te investeren aanzienlijk meer in de regio in de komende jaren. 

De EIF durfkapitaalinstrumenten worden hoofdzakelijk ondersteund door de middelen van haar belangrijkste 

aandeelhouders: 

kapitaal van de EIB-groep, namelijk de EIB en het EIF, vormen het leeuwenaandeel van de EIFinvesteringen; 

kapitaal van de Europese Commissie, is toegewezen in het kader van de High Growth & Innovative 

SME Facility (GIF), onder 2 programma’s namelijk GIF 1 en GIF 2. 

EIF maakt ook investeringen in durfkapitaal met middelen die ter beschikking worden gesteld van het EIF 

via mandaten van niet-aandeelhouder bronnen: 

EIF Dachfonds, dat EIF beheert voor rekening van het Duitse federale ministerie van Economie en 

Technologie (BMWi) en het Europees herstelprogramma (ERP); 

NEOTEC, een joint venture tussen het EIF en de Spaanse regering een entiteit; 

Dahlia, een pan-Europees fund-of-funds, gezamenlijk gesponsord door het EIF en Natixis Private 

Equity. 

Meer info op www.eif.org/venture/activity/index.htm. 

257

3.2 MARKTONDERZOEK 

Inhoud Steunmaatregel 

Het EIF is betrokken bij een aantal nieuwe projecten die risicokapitaal aanbieden ter ondersteuning van de 

financiering van het MKB op het gebied van innovatie, onderzoek en ontwikkeling. 

Het EIF speelt een belangrijke rol door middel van projecten die zich uitstrekken tot nieuwe gebieden, zowel 

in termen van geografische locatie als in termen van technologische gebieden: 

Twee projecten situeren zich in nieuwe gebieden, namelijk Turkije en Portugal: 

• Istanbul Venture Capital Initiative (iVCi) is een nieuw Turks fund-of-funds dat optreedt ter 

ondersteuning van de ontwikkeling van het risicokapitaal in Turkije; 

• Portugal Venture Capital Initiative (PVCi) is een fund-of-funds gericht op privé equity-en 

durfkapitaalfondsen in Portugal. 

EIF en clean tech 

EIF is een voorstander voor de opkomende sectoren in eco-innovatie of in schone technologieën. Ecoinnovatie 

is gedefinieerd als innovatie die gericht is op belangrijke en aantoonbare vooruitgang met 

duurzame ontwikkeling als doel, door middel van het verminderen van de effecten op het milieu of door het 

bereiken van een efficiëntere en een meer verantwoord gebruik van natuurlijke hulpbronnen, met inbegrip 

van energie. Het EIF-venture capital mandaat van de EU, GIF, is gericht op het ondersteunen van 

technologische innovaties. 

De Global Energy Efficiency and Renewable Energy Fund (GEEREF) is een nieuw project voor het leveren 

van wereldwijde investeringen in energie-efficiëntie- en hernieuwbare energieprojecten in 

ontwikkelingslanden en economieën in overgang. 


Europees Investeringsfonds 



LUXEMBOURG 

Tel : +352 42 66 88 1 

Fax : +352 42 66 88 200 

E-mail: info@eif.org 

Website: www.eif.org 

258

3.3 JEREMIE 


Het JEREMIE-programma (Jeremie staat voor ‘Gezamenlijke Europese middelen voor MKB’s’) is een 

initiatief van de Europese Commissie en van het Europees Investeringsfonds in samenwerking met de 

Europese Investeringsbank. Het programma biedt regionale autoriteiten de kans om een gedeelte van de 

regionale ontwikkelingsfondsen die ze van de EU hebben gekregen samen met aanvullende financiering van 

financiële instellingen te investeren om de toegang tot financieringsmiddelen voor MKB’s te verbeteren. De 

geldmiddelen van Jeremie zullen voor specifieke acties gebruikt worden om financiële instrumenten, zoals 

durfkapitaalfondsen, microkredieten en programma’s voor leninggaranties, te stimuleren. 

De Jeremie middelen zijn voornamelijk afkomstig uit EU-structuurfondsen voor de programmaperiode 2007- 

2013, de gelden uitgegeven door de Europese Commissie aan EU-lidstaten en hun regio’s voor het MKB. 

Nationale en regionale beheersautoriteiten van de EU-lidstaten kunnen ervoor kiezen om deel te nemen aan 

Jeremie. De beheersautoriteiten kunnen ook beslissen over de voorwaarden van Jeremie, zoals 

beleggingsstrategie en de daarmee samenhangende financiële instrumenten, de beschikbare financiële 

middelen of de selectie van de financiële instelling die de Jeremie initiatieven zal beheren. 

Jeremie is geen instelling maar een middel dat ter beschikking wordt gesteld aan de EU-lidstaten via het 

cohesiebeleid van de EU, en het wordt beheerd door een geselecteerde financiële instellingen, zoals het EIF. 

Begunstigden 

Het Jeremie-initiatief heeft betrekking op alle 27 EU-lidstaten en is niet beperkt tot de regio’s die vallen 

onder de Convergentiedoelstelling. 

Er zijn geen specifieke sectoren in Jeremie (met uitzondering van de sectoren die zijn uitgesloten door de 

EFRO-verordening). 


De Jeremie fondsen worden niet rechtstreeks verleend aan kmo’s. Kmo’s kunnen niet rechtstreeks contact 

opnemen met het EIF of met de Europese Commissie maar de aanvraag gebeurt via de financiële 

tussenpersonen aangesteld in hun land. 


Regional Business Development Division - Jeremie team 

European Investment Fund 


l-2968 Luxembourg 

Tel.: +352 42 66 88 295 

Fax: +352 42 66 88 280 

E-mail: jeremie@eif.org 

Website: www.eif.org/jeremie 

België 

Regional Business Development Division – Jeremie Team 

Wetstraat 227 

1040 Brussel 

Tel.: 02/235 00 71 

Fax: 02/230 58 27 

259

4. CENTRUM VOOR DE ONTWIKKELING VAN ONDERNEMINGEN (COO) 

4.1 SAMENWERKING MET DE ACS-LANDEN 


In het kader van de Conventie van Lomé, een overeenkomst tussen de Europese Unie en zeventig landen in 

Afrika, de Caraïben en de Stille Oceaan (Pacific), werd in 1977 het Centrum voor Industriële Ontwikkeling 

opgericht. 

Dat Centrum is een ACS-EU-institutie die gefinancierd wordt door het Europees Ontwikkelingsfonds. 

In het kader van het Cotonou-akkoord, ondertekend op 23 juni 2000 met 77 ACS-landen en de Europese 

Unie, kreeg het centrum een aantal extra taken op het gebied van toerisme, telecommunicatie en transport. De 

naam van het centrum werd eveneens gewijzigd in Centrum voor de Ontwikkeling van Ondernemingen 

(COO). 

Het Centrum voor de Ontwikkeling van Ondernemingen biedt ondersteuning bij de oprichting, uitbreiding, 

diversificatie en de reorganisatie van de productie of diensten van ACS-ondernemingen. Daarnaast helpt het 

centrum de competitiviteit te verbeteren, de intermediaire organisaties (onder andere de beroepsorganisaties 

en financiële instellingen) te versterken en de expertise van consultants te ondersteunen. 

Het centrum moedigt de regionale integratie van de ACS-landen aan, organiseert meetings tussen bedrijven 

van de Europese Unie en ACS-landen, ondersteunt de partnerschappen tussen partijen in de EU en de ACSlanden 

en informeert over de business en investeringsmogelijkheden in de ACS-landen. 

Projecten 

Het COO ondersteunt op twee manieren ondernemingen uit de ACS-landen en intermediaire organisaties: 

1) Een gestructureerde programma-aanpak voor groepen ondernemingen en intermediaire organisaties. 

Binnen de programma-aanpak wordt een onderscheid gemaakt tussen twee soorten programma's, namelijk de 

Sectorprogramma's en de cross-cutting programma's. 

Sectorprogramma's: 

- bio fuels pilot programme; 

- improving SMEs competitiveness in ecotourism and marketing; 

- promoting fair trade cotton and finished textile products for selected ACP countries; 

- supporting SMEs in the industrial and semi-industrial fish farming sector; 

- training in timber processing in sustainable forest management. 

Cross-cutting programma's: 

- assisting venture funds and equity finance institutions broaden SMEs access to investment finance; 

- building African private sector capabilities in the ICT sector; 

- developing sub-contracting and maintenance in the infrastructure sector; 

- enhancing the competitiveness of selected SMEs in key sectors: regional pilot programme; 

- supporting SMEs in optimal energy management. 

2) Ad-hoc steun aan individuele ondernemingen, intermediaire organisaties en dienstverleners van de 

privésector 

De steun aan ondernemingen is tweeledig: 

- Steun bij de creatie, uitbreiding, diversificatie en/of herstructurering van ACS-ondernemingen: 

• structurering en advies bij initiële projecten en concepten; 

• haalbaarheidsstudies; 

• zoeken naar technologie; 

• identificatie van mogelijke zakenpartners; 

• opmaken financiële planning; 

• implementatie van het project. 

260

- Steun op lange termijn voor bestaande ACS-ondernemingen: 

• specifieke bijstand aan het management en technische assistentie; 

• marketingsadvies; 

• opleiding van het personeel; 

• audits (technisch, financieel, operationeel); 

• specifieke technische assistentie (kwaliteit, labels, standaarden, milieu). 

Bijkomend biedt het COO ook steun aan privédienstverleners, consultancybedrijven en 

financieringsinstellingen opdat zij hun eigen capaciteiten kunnen versterken en zo hun werking in de ACSlanden 

kunnen verbeteren. 

Begunstigden 

In het algemeen komen bedrijven van een ACS-land of van een land in de Europese Unie die alleen of 

gezamenlijk een industrieel project in een van de ACS-landen willen opstarten in aanmerking voor de 

diensten van het Centrum voor de Ontwikkeling van Ondernemingen. 

Het gaat om bedrijven die in de opstartfase zitten of bedrijven die willen uitbreiden, diversifiëren of 

reorganiseren in een ACS-land. Ook consultants en consultancybedrijven die kunnen inspelen op de nieuwe 

behoeften van bedrijven komen in aanmerking. 

De volgende ACS-landen nemen deel: 

• Angola, Antigua en Barbuda, Bahama's, Barbades, Belize, Benin, Botswana, Burkina faso, Burundi, 

Cameroun, Cap vert, Comores, Congo, Ivoorkust, Djibouti, Dominique, Erythree, Ethiopië, Fiji, Gabon, 

Gambië, Ghana, Grenade, Guinee, Guinee-bissau, Guinee eqautoriale, Guyane, Haïti, Jamaica, Kenya, 

Kiribati, Lesotho, Liberia, Madagascar, Mali, Maurice, Mauretanië, Niger, Nigeria, Oeganda, Papua 

Nieuw Guinea, Centraal Afrikaans Republiek, Rwanda, Salomon eilanden, Samoa, Sao Tomé en 

Principe, Senegal, Seychellen, Sierra Leone, Somalië, St Kitts-et-Nevis, St-Lucie, St-Vincent et les 

grenadines, Soedan, Suriname, Tanzania, Tsjaad, Togo, Tonga, Trinite en Tobago, Tuvalu, Vanautu, 

Zambia. 

Diversen 

- Ondernemingen beschikken over minstens € 80.000 activa of hebben een jaarlijkse omzet van € 25.0000 

(uitzonderingen mogelijk voor dienstverleners). 

- Het totale bedrag van de investeringen bedraagt maximum € 10 miljoen. 

- De maximale bijdrage van het COO per project per jaar bedraagt € 50.000 en zal nooit meer bedragen 

dan 20% van de jaarlijkse omzet van de onderneming. 

- Het COO draagt maximaal 2/3 van de totale kosten bij. 


Aanvragen kunnen rechtstreeks ingediend worden bij het Centrum zelf of bij een van de antennes van het 

ACS-netwerk in de ACS-landen of de Europese Unie. Indieners van een aanvraag (bedrijven of promotors) 

moeten duidelijk bepalen welke bijstand en steun zij verwachten van het Centrum voor de Ontwikkeling van 

Ondernemingen. 

De formulieren om een aanvraag in te dienen, zijn beschikbaar op de website: http://www.cde.int 


Centrum voor de Ontwikkeling van Ondernemingen 

Herrmann Debrouxlaan 52 

1160 Brussel 

Tel.: 02/679 18 11 

Fax: 02/675 26 03 

E-mail: info@cde.int 

Website: http://www.cde.int 

261

5. OVERIGE INITIATIEVEN TER BEVORDERING VAN INTERNATIONALE 

SAMENWERKING 

5.1 AL-INVEST IV 


Het AL-Investprogramma werd in 1994 opgestart door de Europese Commissie met als doel de economische 

samenwerking tussen Europese en Latijns-Amerikaanse bedrijven en de investeringen en handelsrelaties 

tussen beide regio’s te ondersteunen. De standaardtaal is Spaans, maar de meeste informatie is ook 

beschikbaar in het Engels en het Portugees. 

Het programma is er ook op gericht: 

- steun te verlenen aan kmo’s in de EU en in Latijns-Amerika bij internationale activiteiten; 

- de investeringen door Europese kmo’s in kmo’s in Latijns-Amerika te bevorderen; 

- de betrekkingen tussen de twee regio’s te verbeteren door Europese technologieën en knowhow te 

verspreiden in landen in Latijns-Amerika; 

- langetermijnbetrekkingen te ondersteunen die alle betrokkenen voordeel opleveren en een duurzaam 

karakter hebben; 

- de overdracht van technologie, en de totstandkoming van joint ventures en commerciële akkoorden 

tussen bedrijven in de EU en in Latijns-Amerika te bevorderen. 

De betrokken landen zijn: 

- alle 27 EU-lidstaten; 

- 18 Latijns-Amerikaanse landen (Argentinië, Bolivië, Brazilië, Chili, Colombia, Costa Rica, Cuba, 

Ecuador, El Salvador, Guatemala, Honduras, Mexico, Nicaragua, Panama, Paraguay, Peru, Uruguay en 

Venezuela). 

Het programma Al-Invest IV loopt van 2009 tot 2012. Er zal een bedrag van € 50 miljoen ter beschikking 

worden gesteld. € 40 miljoen zal worden gebruikt als steun om het beoogde doel te bereiken. De andere € 10 

miljoen zal ter beschikking worden gesteld voor de dienstverlening. 

Begunstigden 

De begunstigden voor deze maatregel zijn publieke of privéorganisaties, kamers van koophandel, 

organisaties die het internationaal ondernemersschap bevorderen of organisaties die partners zijn van 

internationale of nationale organisaties zowel Europese als Latijn-Amerikaanse organisaties. 


AL-Invest IV 

European Commission 

Europe Aid Co-operation Office 

Unit B/2 

J-54 4/38 

Avenue du Bourget 1 

1049 Brussel 

E-mail: europeaid-AL-INVEST@ec.europa.eu 

Website: http://ec.europa.eu/europeaid/al-invest 

262

6. MEDIA 2007 


MEDIA 2007 is de opvolger van het Media Plus programma ter ondersteuning van de Europese audiovisuele 

sector. Het programma loopt van 2007 tot 2013 en er werd een budget voorzien van ongeveer € 755 miljoen. 

Een duidelijke prioriteit wordt verleend aan de distributie en promotie van Europese films buiten hun land 

van herkomst. 

MEDIA 2007 houdt een vereenvoudiging in van de administratie van het programma maar zeker niet van de 

doelstellingen: 

- een sterkere audivisuele sector die de culturele identiteit en het erfgoed van Europa weerspiegelt; 

- een bredere verspreiding van de Europese audiovisuele werken in de Europese Unie en daarbuiten; 

- een meer concurrerende Europese audiovisuele sector door eenvoudigere toegang tot financiering, met 

name ten behoeve van kmo’s, en door het gebruik van digitale technologieën. 

MEDIA 2007 richt zich vooral op de pre- en postproductiefases van het filmmaken. De productie zelf wordt 

niet gefinancierd. Er zijn vijf actiepunten: 

- Opleiding 

(techniek van het scenarioschrijven, economisch en financieel beheer, digitale technologieën) 

- ontwikkeling 

(individuele projecten, catalogi, nieuw talent, coproductie, andere financiering) 

- distributie 

(distributeurs, verkoopagenten, omroeporganisaties, biscoopexploitanten, digitaliseringsbedrijven) 

- promotie: 

(markttoegang, festivals, gezamenlijke evenementen, erfgoed) 

- 2 horizontale acties 

(toegang tot financiering en introductie van digitale technologieën) 

MEDIA 2007 voorziet op meerdere manieren in financiële steun aan de audiovisuele sector: 

1. Steunmaatregelen aan producenten 

Het MEDIA 2007 programma steunt onafhankelijke Europese audiovisuele productiebedrijven die projecten 

met een Europese dimensie willen ontwikkelen. MEDIA 2007 bundelt haar steun aan producenten in drie 

pijlers: ten eerste is er steun aan de ontwikkeling van projecten, ten tweede helpt ze bij de financiering en ten 

derde is er steun voor televisieproducties. 

1.1 Ontwikkeling 

De projectsteunmaatregelen van het MEDIA 2007 programma zijn opgevat om de noden van drie soorten 

productiebedrijven te lenigen. 

1.1.1 Individuele projecten 

MEDIA 2007 ondersteunt kleinere productiebedrijven met beperkte financiële mogelijkheden die wensen te 

investeren in de ontwikkeling van één enkel project. Het kan gaan om projecten in de categorieën fictie, 

creatieve documentaire, animatie en multimedia. 

1.1.2 Gebundelde projecten: Slate funding/Slate funding second stage 

Slate funding is bestemd voor middelgrote productiebedrijven met ervaring op internationaal niveau die de 

financiële middelen hebben om de gelijktijdige ontwikkeling van een pakket (slate) van verschillende 

projecten te overwegen. Slate funding kan voor een pakket van minstens 3 en hoogstens 6 projecten. Het kan 

gaan om projecten in de categorieën fictie, creatieve documentaire, animatie en multimedia. Bedrijven die 

genoten van Slate funding in 2005, 2006 of 2007 kunnen een Slate funding second stage aanvragen voor een 

nieuw pakket projecten. 

1.1.3 Interactieve projecten 

Deze steunmaatregelen voor productiehuizen heeft als doel de ontwikkeling van online en off-line 

interactieve projecten te ondersteunen die bestemd zijn voor de Europese en mondiale markt. 

263

1.2 Toegang tot financieringsinstrumenten (i2i) 

i2i, een programma van de EC in samenwerking met de Europese Investeringsbank, heeft tot doel de toegang 

van onafhankelijke producenten tot externe financieringsmogelijkheden te vereenvoudigen door een deel van 

de risico- en financieringskosten van een productie en/of van een deel van de garanties die door banken en 

financiële instellingen gevraagd worden, te dragen. 

1.3 TV Productie 

Met deze steunmaatregel wil het MEDIA 2007 programma onafhankelijke Europese audiovisuele 

productiebedrijven aanmoedigen om in samenwerking met minstens drie omroepen uit verschillende EUlidstaten, 

projecten (fictie, documentaire of animatie) voor televisie te ontwikkelen. 

2. Ondersteuning aan distributie 

MEDIA 2007 wil de circulatie van Europees audiovisuele werk over de verschillende deelnemende lidstaten 

stimuleren. Daarom levert ze financiële ondersteuning aan distributeurs van Europese films en Europese sales 

agents. 

2.1 Steun aan distributeurs van Europese films 

Media biedt steunmechanismen voor selectieve en voor automatische distributie. 

Met de steunmaatregel voor selectieve distributie wil men verdelers aanmoedigen om te investeren in de 

promotie en adequate distribute van niet-nationale Europese films. Tegelijkertijd wil men de samenwerking 

tussen Europese distributeurs onderling en de samenwerking tussen distributeurs en sales agents of 

producenten verbeteren. Digitale distributie wordt aangemoedigd in de vorm van een subsidie. 

De steunmaatregel voor automatische distributie neemt de vorm aan van een subsidie die wordt berekend aan 

de hand van het aantal betalende bezoekers per kalenderjaar voor niet-nationaele Europese films. 

2.2 Steun aan Sales Agents 

Met de steun aan Europese sales agents wil men deze aanzetten om te investeren in Europese bioscoopfilms, 

zodat de internationale verdeling van deze films wordt bevorderd. De maatregel beoogt ook de relatie tussen 

de productie- en distributiesector te verbeteren. 

3. Steun aan promotie 

Alle soorten van promotie die als doel hebben de Europese onafhankelijke producenten en verdelers toegang 

te verlenen en te laten participeren aan Europese en andere internationale evenementen worden door het 

MEDIA 2007 programma ondersteund. 

3.1 Promotie op professionele markten 

Er is steun voor individuele bedrijven/organisaties en voor Europese netwerken van nationale instellingen 

(publiek of privé), die gespecialiseerd zijn in promotie voor het organiseren/oprichten van: 

- acties die erop gericht zijn de toegang van professionals tot professionele audiovisuele markten en 

beurzen binnen Europa te vergemakkelijken. Het betreft markten voor de koop en verkoop van 

gerealiseerde audiovisuele werken. 

- Coproductiemarkten waar audiovisuele projecten in ontwikkelings-, research- of cofinancieringsfase 

worden aangeboden aan (co) producenten, financiers, investeerders, kopers en comissioning editors. 

- Databases, websites of portals met informatie over de audiovisuele en cinematografische industrie, 

bedoeld voor gebruik door professionals. 

- Gemeenschappelijke Europese activiteiten van nationale en/of pan-Europese organisaties die zich richten 

op de promotie en circulatie van Europese audiovisuele en/of cinematografische werken. 

3.2 Wereldwijde promotie van Europese films 

4. Ondersteuning aan festivals 

Het is de ambitie van het MEDIA 2007 programma de promotie en verspreiding van Europese audiovisuele 

werken op beurzen, markten en audiovisuele festivals binnen en buiten Europa te vereenvoudigen en te 

stimuleren. Daarom zijn er naast ondersteunende maatregelen voor festivals, ook maatregelen voor markten 

en andere fora voor professionals. 

5. Ondersteuning aan opleidingen 

MEDIA 2007 blijft opleidingen ondersteunen vanuit een dubbel perspectief: enerzijds beoogt de steun de 

verbetering van de opleidingen zelf en anderzijds wil MEDIA 2007 de opleidingen in een pan-Europees 

spectrum plaatsen door netwerking aan te moedigen. 

264

5.1 Steun voor opleidingsinitiatieven 

Doel is om kennis en vaardigheden te verspreiden om producten voor de Europese en internationale markt te 

kunnen ontwikkelen. Daarnaast ook het bevorderen van de samenwerking tussen opleidingsinstellingen 

onderling en met de sector zelf, zodat kennis en ervaring worden uitgewisseld. 

Begunstigden: gespecialiseerde opleidingscentra, film- en televisiescholen, universiteiten, audiovisuele 

bedrijven,… 

5.2 Steun voor netwerkvorming en mobiliteit van Europese trainingsprofessionals 

Deze maatregel beoogt enerzijds het verbeteren van de Europese dimensie van audiovisuele 

trainingsactiviteiten. Anderzijds wil men uitwisseling en samenwerking bevorderen door de ondersteuning 

van netwerken van Europese trainingsinstituten. Ten slotte wil men de mobiliteit van studenten en docenten 

in Europa aanwakkeren. 

De maatregel is bedoeld voor consortia die samengesteld zijn uit één of meer instellingen en organisaties in 

de categorieën opgesomd in 5.1. 

6. Steun voor Vertoningen 

Steun voor vertoningen is bestemd voor een netwerk van Europese bioscopen dat gezamenlijke activiteiten 

onderneemt op het gebied van vertoning en promotie van Europese films. De coördinerende organisatie van 

het netwerk zal zorg moeten dragen voor een communicatie- en informatiesysteem tussen de betrokken 

bioscopen. 

Met de steun wil men vanuit MEDIA 2007 netwerkvorming tussen bioscopen aanmoedigen. Bovendien wil 

men niet-nationale Europese films promoten en hun aandeel in het filmaanbod bevorderen. Ten slotte wil 

men een stimulans geven voor de ontwikkeling van educatieve activiteiten en meer belangstelling bij jonge 

bioscoopbezoekers creëren. 

7. Steun voor Nieuwe Technologieën 

In aanvulling op de talrijke steunmaatregelen die men ter beschikking stelt voor de Europese audiovisuele 

industrie wil men zich vanuit MEDIA 2007 ook verzekeren van het engagement van de begunstigden van de 

steunmaatregelen om de laatste technologieën en trends op te volgen en toe te passen in hun bedrijfspraktijk. 

Vandaag zijn er voor dit doel twee aanmoedigingsmechanisme: 

7.1 Steun voor VoD en DCD 

De belangrijkste doelstelling van deze steunmaatregel is het stimuleren van de ontwikkeling en exploitatie 

van catalogi van Europese werken, zodat deze digitaal over de grenzen heen verdeeld kunnen worden en een 

groter publiek kunnen bereiken. 

7.2 Pilootprojecten 

De steun aan Pilootprojecten heeft als doel het MEDIA 2007 Programma snel te laten inspelen op 

marktontwikkelingen door de nadruk te leggen op de introductie en het gebruik van nieuwe informatie- en 

communicatietechnologieën. Projecten die ondere deze maatregel vallen zijn: 

- nieuwe manieren van distributie en promotie van Europese content via non-lineaire diensten; 

- het ontwikkelen van databases om de toegang en de exploitatie van archieven en catalogi te verbeteren. 

Begunstigden 

Natuurlijke personen komen in aanmerking. 

Volgende landen kunnen deelnemen (mits ze voldoen aan de voorwaarden en mits aanvullende kredieten): de 

27 lidstaten van de EU, de EVA-landen die lid zijn van de Europese Economische Ruimte, de kandidaatlidstaten 

die betrokken zijn bij een pretoetredingsstrategie, de landen van de westelijke Balkan, de landen die 

partij zijn bij de overeenkomst van de Raad van Europa inzake de grensoverschrijdende omroep en andere 

derde landen die een associatie- of samenwerkingsovereenkomst met bepalingen op audiovisueel gebied met 

de EU hebben gesloten. 

Omvang steun 

De financiële steun bedraagt maximaal 50% van de kosten, bij uitzondering 75%. 

Naar gelang van de aard van de actie kan de financiële steun worden verleend in de vorm van subsidies of 

beurzen. 

265


U kunt bij de MEDIA Desk terecht voor informatie (over regels en procedures) en advies en begeleiding bij 

het aanvragen van steun. Door het inschakelen van de MEDIA Desks in andere landen kan de MEDIA Desk 

voor u bemiddelen wanneer u op zoek bent naar specifieke informatie en/of personen uit een ander Europees 

land. 

MEDIA Desk België - Vlaamse overheid 

Nathalie Goethals, coördinator 

Handelskaai 18/B3 

1000 Brussel 

Tel.: 02/226.06.55 

Fax: 02/219.19.36 

E-mail: info@mediadesk-vlaanderen.be 

Website: http://www.mediadesk-vlaanderen.be 

266

7. MARCO POLO II 


Het doel van Marco Polo is het verminderen van verkeersopstoppingen en het verbeteren van de milieuimpact 

van het vrachtvervoer binnen de Europese Unie. Concreet betekent dit dat projecten ondersteund 

worden die zorgen voor een omschakeling van wegvervoer naar korte zeevaart, binnenvaart en spoorverkeer. 

Marco Polo II loopt van 2007 tot 2013. Er is een totaal budget uitgetrokken van € 400 miljoen. 

Begunstigden 

Alleen commerciële ondernemingen kunnen deelnemen aan het programma. Projecten moeten steeds door 

minstens twee partners in minstens twee landen ingediend worden. 

Projecten 

Er zijn vijf types van projecten die ondersteund kunnen worden: 

- Wijziging van vervoersmodus 

Ondersteuning bij het opstarten van dienstverlening, waarbij er tonkilometers (tkm) omgezet wordt van de 

weg naar de andere modi. De steun bedraagt maximaal 35% van de kosten die in aanmerking komen en de 

maximale looptijd bedraagt 36 maanden. 

- Katalysator 

Ondersteuning voor innovatieve projecten die structurele marktbarrières doorbreken. 

Het steunpercentage bedraagt maximaal 35% van de kosten die in aanmerking komen en de maximale 

looptijd bedraagt 60 maanden. 

- Samenwerking en leren 

Het verbeteren van samenwerking en het uitwisselen van knowhow voor de complexe transport en logistieke 

markt. Het steunpercentage bedraagt maximaal 50% van de kosten die in aanmerking komen en de maximale 

looptijd bedraagt 24 maanden. 

- Snelwegen op zee 

Innovatieve acties die een impuls geven aan hoogfrequente intermodale diensten voor zeer grootschalig 

goederenvervoer via de korte vaart, eventueel ondersteund door spoor- en binnenvaartverbindingen met het 

hinterland. Er wordt een werkelijke, meetbare en duurzame modal shift verwacht van goederenvervoer op de 

weg naar de korte vaart en de binnenvaart. Het steunpercentage bedraagt maximaal 35% van de kosten die in 

aanmerking komen en de maximale looptijd bedraagt 60 maanden. 

- Verkeersvermijdingsacties 

Acties waarbij door integratie van de productielogistiek in de vervoerslogistiek de efficiëntie van het 

goederenvervoer kan vergroot worden. Hierbij wordt gestreefd naar wijziging van de productie- en/of 

distributieprocessen, en zodoende te komen tot kortere afstanden, hogere laadfactoren, minder lege ritten, 

vermindering van de afvalstromen of enig ander effect dat leidt tot een aanzienlijke vermindering van het 

goederenvervoer over de weg. Het steunpercentage bedraagt maximaal 35% van de kosten die in aanmerking 

komen en de maximale looptijd bedraagt 60 maanden. 


Ieder jaar wordt er een oproep gedaan, gewoonlijk in het eerste kwartaal. De oproep wordt gepubliceerd in 

het officiële publicatieblad, op de website van het Marco Poloprogramma en op de website van het Vlaams 

Contactpunt Europese programma's (IWT): www.europrogs.be. 

267


Europese Commissie 

Directoraat-generaal voor Energie en Vervoer 

Tel.: 02/299 64 48 

Fax: 02/296 37 65 

E-mail: TREN-MARCO-POLO@ec.europa.eu 

Website: http://ec.europa.eu./transport/marcopolo/index_en.htm 

268

8. KADERPROGRAMMA VOOR CONCURRENTIEVERMOGEN EN INNOVATIE (KCI) (2007- 

2013) 


Om aan de doelstellingen van de vernieuwde Lissabon-strategie te voldoen wordt er een kaderprogramma 

voor concurrentievermogen en innovatie (KCI) voor de periode 2007-2013 goedgekeurd. Het 

kaderprogramma ondersteunt acties ter bevordering van het concurrentie- en innovatievermogen binnen de 

Europese Unie. In het bijzonder moedigt het programma het gebruik van informatietechnologieën, 

milieutechnologieën en hernieuwbare energiebronnen aan. 

Het KCI bestaat uit drie specifieke programma’s. De belangen van het midden- en kleinbedrijf (MKB) en de 

eco-innovatie vormen gemeenschappelijke prioriteiten die in het hele kaderprogramma zijn terug te vinden. 

• Het Programma voor ondernemerschap en innovatie brengt diverse activiteiten ter bevordering van 

ondernemerschap, het concurrentievermogen van de industrie en innovatie onder één hoed. Dit 

programma is speciaal gericht op het Midden- en Klein Bedrijf. Het vergemakkelijkt de toegang van 

het Midden- en Klein Bedrijf tot financiering en investeringen in hun starten groeifase. Het biedt 

de ondernemingen ook toegang tot informatie en tot advies over de werking en de mogelijkheden 

van de interne markt. Hierbij vervullen de Europese diensten ter ondersteuning van het bedrijfsleven 

een belangrijke rol. Ook ondersteunt het de bevordering van de eco-innovatie door een volledige 

benutting van het potentieel van de milieutechnologieën aan te moedigen. Het Programma voor 

ondernemerschap en innovatie is gebaseerd op bepaalde instrumenten die worden gefinancierd door 

het meerjarenprogramma voor ondernemingen en ondernemerschap, het kaderprogramma voor 

onderzoek, het LIFE-programma en het programma voor het concurrentievermogen van de industrie 

dat afloopt op 31 december 2006. 

• Het Programma ter ondersteuning van het ICT-beleid is gericht op de bevordering van de toepassing 

en exploitatie van informatie- en communicatietechnologieën (ICT). Het programma maakt deel uit 

van de nieuwe strategie ‘i2010: Europese informatiemaatschappij’ en omvat de instrumenten die 

voorheen werden gefinancierd door de programma's eTEN, eContenu en Modinis. 

• Het Programma ‘Intelligente Energie – Europa’ (EN) draagt bij tot een snellere verwezenlijking 

van de doelstellingen op het gebied van duurzame energie. Het verzekert de voortzetting van het 

programma ‘Intelligente Energie – Europa’ (2003-2006) dat op 31 december 2006 afliep. 

Het KCI zorgt voor een eenvoudige en samenhangende uitvoering van zijn doelstellingen. Zo kunnen er 

uitvoeringsinstrumenten (financiële instrumenten, projecten, netwerken en analyse) worden toegepast voor 

elk van de specifieke programma's. Het KCI steunt niet alleen op de beproefde en goedgekeurde acties, maar 

introduceert ook nieuwe instrumenten. 

Verscheidene communautaire financiële instrumenten dragen bij tot de ondersteuning van de ondernemingen. 

De faciliteit voor snelgroeiende, innovatieve MKB-bedrijven (FSIM) begunstigt zo het aanbod van zaai- en 

startkapitaal voor het MKB in het beginstadium en - nieuw door het KCI ingevoerd element - het aanbod van 

"vervolgkapitaal" in de uitbreidingsfase. De MKB-garantiefaciliteit vergemakkelijkt de toegang van het 

MKB tot de financiering met vreemd vermogen (leningen of lease), tot microkredieten en tot 

aandelenkapitaal of quasi-aandelenkapitaal. Deze faciliteit omvat eveneens een nieuw mechanisme voor de 

securitisatie van portefeuilles voor bankleningen, waardoor extra vreemd vermogen voor leningen aan het 

MKB kan worden gemobiliseerd. 

Budget 

Het kaderprogramma duurt zeven jaar, namelijk van 1 januari 2007 tot 31 december 2013. Het budget 

bedraagt € 3,621 miljard voor de gehele duur van het programma. 

Volgens een indicatieve verdeling wordt 60% van het totale budget (€ 2,170 miljard) toegekend aan het 

programma voor ondernemerschap en innovatie. Een vijfde van dat bedrag (€ 430 miljoen) wordt bestemd 

voor de bevordering van eco-innovatie. 20% (€ 730 miljoen) van het totale budget wordt voorts bestemd voor 

het programma ter ondersteuning van het ICT-beleid en de resterende 20% (€ 730 miljoen) voor het 

programma ‘Intelligente Energie – Europa’. 

269

Begunstigden 

Het programma richt zich in hoofdzaak tot de kmo’s. 


De EU organiseert op regelmatige tijdstippen oproepen voor de verscheidene specifieke programma’s. 

Diversen 

Het KCI versterkt en ontwikkelt ook de ondersteunende diensten voor de ondernemingen en de innovatie. 

Deze diensten verstrekken de ondernemingen informatie over het beleid, de wetgeving en de 

Gemeenschapsprogramma's, met name wat de interne markt en de kaderprogramma's voor onderzoek betreft. 

De diensten verschaffen de ondernemingen eveneens informatie over de overdracht van innovatie, 

technologie en kennis. Zij verzekeren overigens feedback van de ondernemingen met het oog op de 

effectbeoordelingen en de ontwikkeling van het beleid. 


Website: http://ec.europa.eu/cip 

270

DEEL IX : SAMENWERKING MET CENTRAAL- EN OOST-EUROPA 

271

1. SAMENWERKINGSPROGRAMMA VLAANDEREN MET CENTRAAL- EN OOST- 

EUROPA 


Op 20 juli 2007 besloot de Vlaamse Regering om het Centraal- en Oost-Europabeleid aan te passen aan de 

situatie die ontstond na de laatste uitbreiding van de EU. Daarom wordt een onderscheid gemaakt tussen de 

nieuwe lidstaten enerzijds, en de landen die in de nabije toekomst zullen toetreden (Kroatië, Macedonië) en 

de andere potentiële kandidaat-lidstaten van de westelijke Balkan (Albanië, Bosnië-Herzegovina, 

Montenegro, Servië en Kosovo). Ook projecten in de buitengordel kunnen in aanmerking komen voor 

betoelaging. 

Het nieuwe Vlaamse buitenlandbeleid ten aanzien van Centraal- en Oost-Europa is sindsdien dan ook 

gestoeld op drie pijlers: 

De eerste pijler, de samenwerking met de nieuwe lidstaten Bulgarije, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, 

Polen, Roemenië, Slovenië, Slowakije en de Tsjechische Republiek omvat het zogenaamde 

postaccessiemodel. Dit wil zeggen dat het de bedoeling is hierbij het partnerschap te verstevigen binnen een 

breder Europees verband, als evenwaardige partners zoekend naar een win/win. Voor projecten binnen deze 

eerste pijler voorzag Vlaanderen in 2008 € 1.170.000. 

De tweede pijler is gericht op de samenwerking met de landen van de westelijke Balkan. Meer bepaald de 

toekomstige nieuwe EU-lidstaten Kroatië en Macedonië en de andere potentiële kandidaat-lidstaten Albanië, 

Bosnië - Herzegovina, Montenegro, Servië en Kosovo. In 2008 was hiervoor € 1.700.000 beschikbaar. 

Met een derde pijler wil Vlaanderen nauw samenwerken met landen langs de nieuwe buitengrens van de 

Europese Unie. De klemtoon wordt gelegd op de democratische en economische versterking, 

conflictpreventie en samenlevingsopbouw. De voorziene € 250.000 werd ook in 2008 integraal 

voorbehouden voor initiatieven in Oekraïne. 

Binnen dit kader wordt ook trilaterale samenwerking aangemoedigd waardoor grensoverschrijdende 

samenwerking, valorisatie van vroegere projecten of de uitbouw van bredere netwerken in verschillende 

landen tegelijk worden mogelijk gemaakt. 

Begunstigden 

De projecten dienen betrekking te hebben op een samenwerkingsverband tussen de Vlaamse promotor (een 

Vlaamse administratie, een Vlaamse openbare instelling of een instelling, organisatie of onderneming die 

haar exploitatiezetel binnen de grenzen van het Vlaamse Gewest of een Nederlandstalige instantie met zetel 

in Brussel) enerzijds, en minstens een partner in één van de hierboven vermelde landen, anderzijds. 

Projecten 

Volgende economische projecten komen in aanmerking voor steun: 

PIJLER 1 

Voorbeelden van projectvoorstellen die in aanmerking komen: 

- ontwikkeling van netwerken tussen Vlaanderen en de partnerlanden onder meer via samenwerking 

tussen koepelorganisaties (Kamers van Koophandel, federaties,…); 

- organisatie van promotionele acties waardoor Vlaanderen meer aanwezig wordt gesteld in het 

partnerland (vb. Vlaamse week in samenwerking met diverse actoren als Toerisme Vlaanderen, Vlaams 

agentschap voor internationaal ondernemen, administratie Cultuur,…); 

- ontwikkeling van stedenbanden of relaties tussen provinciale en regionale autoriteiten via de 

intermediaire organisaties of het opzetten van gezamenlijke acties (vb. samenwerking tussen VVSG en 

soortgelijke partners in het buitenland of stedenassociaties als bijvoorbeeld Hanzesteden, seminarie van 

gemeenteontvangers, …). Individuele stedenjumelages worden niet gefinancierd; 

- valoriseren van projecten die in het verleden werden ontwikkeld (vb. indienen van projectaanvragen bij 

de EU als resultaat van een Vlaams project) of het overnemen van deze resultaten en Vlaamse 

beleidsmodellen in nationale beleids- of actieplannen van het partnerland; 

272

- acties in het kader van interregionale samenwerking (INTERREG) waarvoor aanvullende financiering 

moet worden gevonden. De financiële lasten van deelname van Vlaamse partners aan dergelijke 

projecten mogen echter niet zomaar afgewenteld worden op de Vlaamse overheid. Ook de Vlaamse 

partner dient een belangrijke inbreng te doen; 

- stimuleren van bilaterale samenwerking tussen handelskamers, eventueel na voorbereidende 

samenwerking in het kader van een PLATO-project of landenclubs; 

- trilaterale samenwerking met landen van de buitengordel (samenbrengen van expertise uit Vlaanderen, 

een nieuwe lidstaat en een nieuw buurland – Oekraïne, Kroatië, ... – met betrekking tot de voorbereiding 

van subsidiedossiers, wetgeving, enz…, bijvoorbeeld ondersteuning van het democratiseringsproces in 

Kroatië in samenwerking met Hongaarse partners, grensoverschrijdende samenwerking vanuit Polen met 

grensregio's in Oekraïne, transponeren van vroegere projecten uit Centraal-Europa naar de buitengordel: 

bijvoorbeeld samenwerking van Vlaanderen met Hongarije uitbreiden naar Oekraïne); 

- organisatie van filmfestivals of bredere promotionele culturele manifestaties op basis van een wederzijds 

partnerschap; 

- samenwerking rond de regionale realiteit in Europa. 

PIJLERS 2 EN 3 

Het Vlaamse adviescomité hanteert de volgende inhoudelijke criteria bij de selectie van projecten: 

- beantwoordt dit project inhoudelijk aan de Vlaamse prioriteiten. (Wat betreft pijler 2 moet de preaccessiesteun 

bijdragen tot het EU-toetredingsproces en een succesvolle integratie van die landen in de 

Europese Unie vergemakkelijken. Ook zal Vlaanderen via pijler 3 met de landen van de buitengordel 

waar mogelijk en zinvol een samenwerkingsverband opstarten. Deze samenwerking zal tot stand komen 

in de vorm van capaciteitsopbouw, institutionele, democratische en economische versterking, 

conflictpreventie en samenlevingsopbouw); 

- gaat het hier om overdracht van kennis in een domein waar Vlaanderen grote expertise heeft opgebouwd; 

- beantwoordt het aan de EU-prioriteiten; biedt het ondersteuning voor de inspanningen die het 

partnerland zou moeten leveren om te voldoen aan de eisen die de EU aan het land stelt; 

- in hoeverre is de overheid in het partnerland (in de eerste plaats het betrokken ministerie, de lokale 

overheden, …) betrokken bij het tot stand komen van het project en hecht zij belang aan de realisatie 

ervan. 

Komen in aanmerking voor subsidiëring: 

- zendingskosten die verbonden zijn aan de voorbereiding en de uitvoering van het project; 

- investeringskosten, met uitzondering van infrastructurele werken, bouwprojecten of louter aankoop van 

investeringsgoederen, tenzij uitdrukkelijk wordt aangetoond dat deze vereist zijn voor het bereiken van 

de doelstellingen van het project; 

- personeelskosten; 

- werkingskosten; 

- uitgaven die verricht zijn in Vlaanderen voor de beoogde samenwerking: kosten inzake ontvangst en 

verblijf van partners uit het gastland, kosten inzake opleiding en vorming, uitrustingsuitgaven, studie- of 

consultancykosten. 

Komen niet in aanmerking voor subsidiëring: 

- uitsluitend levering van materialen of goederen; 

- louter infrastructurele of bouwactiviteiten; 

- eenmalige uitwisselingen, evenementen en conferenties; 

- studiebeurzen, studies van algemeen verkennende aard die geen projectgebonden karakter vertonen; 

- puur academische projecten; 

- humanitaire hulpacties. 

De maximale duur van een project is drie jaar. 

273

FINANCIËLE TEGEMOETKOMING 

Pijler 1: de financiële bijdrage van de Vlaamse overheid bedraagt maximaal 50% van het totale budget. 

Pijlers 2 en 3: de financiële tegemoetkoming kan maximaal 85% van de totale aanvaardbare kosten bedragen. 

De partners in Centraal- en Oost-Europa of het partnerland moeten in een cofinanciering van 15% voorzien. 

Privébedrijven met winstoogmerk, die een aanvraag indienen, moeten naast de inbreng vanwege het 

partnerland, ook zelf een minimale inbreng van 15% garanderen. 

Voor trilaterale projecten – zowel binnen pijlers 2 en 3 als binnen pijler 1 (vb. Vlaanderen + een nieuwe 

lidstaat + een kandidaat-lidstaat) – bedraagt de maximale tegemoetkoming vanwege de Vlaamse overheid 

50%. De promotor moet in alle gevallen samen met de verschillende partners instaan voor de resterende 50% 

(waarbij de begunstigde partner ten minste 15% inbrengt). 

Indien zowel de Vlaamse promotor als de begunstigde in Centraal- en Oost-Europa ondernemingen met 

winstoogmerk zijn, kan de tegemoetkoming maximaal 50% bedragen en de kosten verbonden aan opleiding 

en overdracht van technologie en op voorwaarde dat de investering voorheen is gerealiseerd door de 

promotor. 

De maximum tegemoetkoming per project wordt beperkt tot € 300.000; de maximale steun per jaar per 

project bedraagt € 150.000 (met echter als bijkomende beperking het maximale budget dat per land ter 

beschikking wordt gesteld). 


Aanvragen tot tegemoetkoming moeten worden ingediend bij het departement Internationaal Vlaanderen van 

de Vlaamse overheid, Boudewijnlaan 30, 1000 Brussel, tel.: 02/553.59.20, 

http://www.vlaanderen.be/centraalenoosteuropa. 

De vereiste aanvraagformulieren en bijkomende inlichtingen zijn te verkrijgen bij de afdeling Buitenlandse 

Zaken. 

Vormvereisten 

De kandidaten voor een project moeten schriftelijk een projectdossier indienen in het Engels, in twee 

identieke exemplaren, volgens de bepalingen van het aanvraagformulier. 

Een projectvoorstel moet voorzien zijn van de naam en handtekening van de aanvrager(s), gedateerd zijn en 

alle gegevens bevatten die nodig zijn voor een beslissing. 



Departement Internationaal Vlaanderen 

Afdeling Buitenlandse Zaken 

Boudewijnlaan 30 

1000 Brussel 

Tel.: 02/553 59 02 – 553 60 34 

Fax: 02/502 60 37 

E-mail: freddy.evens@iv.vlaanderen.be 

projecten-bcoe@vlaanderen.be 

Website: http://www.vlaanderen.be/centraalenoosteuropa 

274

275

2. IPA – INSTRUMENT VOOR PRETOETREDINGSSTEUN (2007-2013) 


Verordening nr. 1085/2006 van de Raad van 17 juli 2006 tot invoering van een instrument voor 

pretoetredingssteun (IPA) is in werking getreden op 1 januari 2007 en vervangt allerlei programma's en 

financieringsinstrumenten van de Gemeenschap voor aspirant- en kandidaat-lidstaten zoals PHARE, PHARE 

CBC, ISPA, SAPARD, CARDS en het financieel instrument voor Turkije. 

IPA is het nieuwe financiële instrument voor de periode 2007-2013 en beoogt een verbetering van de 

efficiëntie en de samenhang van de hulp die geboden wordt aan landen met Europese aspiraties. 

Begunstigden 

Er zijn twee groepen landen die IPA-steun kunnen krijgen: 

- landen die het lidmaatschap aangevraagd hebben (kandidaat-lidstaten, momenteel Kroatië, Turkije en de 

voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië); 

- potentiële kandidaat-lidstaten in de Balkan (Albanië, Bosnië-Herzegovina, Servië-Montenegro, Kosovo). 

Projecten 

Het IPA is opgezet om beter op de behoeften van de begunstigde landen in het kader van de pretoetreding te 

kunnen inspelen. 

Het is voornamelijk gericht op de ondersteuning van: 

- de institutionele opbouw en de rechtsstaat; 

- de mensenrechten, met inbegrip van de fundamentele vrijheden, de rechten van minderheden, de 

gelijkheid van mannen en vrouwen en non-discriminatie; 

- administratieve en economische hervormingen; 

- economische en sociale ontwikkeling; 

- verzoening en wederopbouw; 

- regionale en grensoverschrijdende samenwerking. 

Om het bovenstaande te verwezenlijken omvat het IPA 5 componenten met elk hun eigen prioriteiten: 

- hulp bij de overgang en versterking van de instellingen bedoeld om de capaciteits- en de institutionele 

opbouw te financieren; 

- grensoverschrijdende samenwerking bedoeld om de begunstigde landen te steunen op het gebied van de 

grensoverschrijdende samenwerking onderling, met de lidstaten of in het kader van transnationale of 

interregionale maatregelen. 

Beide categorieën van landen komen in aanmerking voor steun in het kader van deze eerste 2 componenten. 

- regionale ontwikkeling bedoeld om het land voor te bereiden op de tenuitvoerlegging van het 

communautaire cohesiebeleid en meer in het bijzonder op het Europees Fonds voor Regionale 

Ontwikkeling en het Cohesiefonds; 

- ontwikkeling van het menselijk potentieel betreft de voorbereiding op het cohesiebeleid en het Europees 

Sociaal Fonds; 

- plattelandsontwikkeling betreft de voorbereiding op het gemeenschappelijk landbouwbeleid en de 

daarmee verbonden beleidsterreinen alsook op het Europees Landbouwfonds voor 

Plattelandsontwikkeling. 

Enkel de kandidaat-landen komen in aanmerking voor steun in het kader van deze 3 laatste componenten. 

De steun in het kader van IPA kan onder meer de volgende vorm aannemen: 

- investeringen, leveringscontracten of subsidies; 

- administratieve samenwerking, met detachering van deskundigen uit de lidstaten; 

- maatregelen van de Gemeenschap in het belang van het begunstigde land; 

- ondersteunende maatregelen voor het tenuitvoerleggingsproces en het beheer van de programma's; 

- begrotingssteun. 

276

Projecten 

De steun wordt verleend via meerjarenprogramma's of jaarprogramma's die per land en per afdeling, of 

eventueel per groep landen of per thema, zijn opgesteld volgens de in indicatieve meerjarenplannen 

vastgestelde prioriteiten. 

De steun die wordt verleend kan onder andere worden gebruikt voor het financieren van investeringen, 

leveringscontracten, subsidies, inclusief rentesubsidies, bijzondere leningen, leninggaranties en financiële 

steun, begrotingssteun en andere specifieke vormen van begrotingshulp, alsmede van participaties in het 

kapitaal van internationale financiële instellingen of regionale ontwikkelingsbanken. 

De procedures voor overheidsopdrachten en subsidieovereenkomsten die worden gefinancierd staan open 

voor alle natuurlijke personen en rechtspersonen uit de EU-lidstaten, (potentiële) kandidaat-lidstaten, landen 

die voor het Europees nabuurschaps- en partnerschapsinstrument in aanmerking komen, lidstaten van de 

Europese Economische Ruimte, alle ander landen mits wederkerige toegang tot hun buitenlandse hulp is 

vastgesteld, en internationale organisaties. 

De hoogte van de bijdrage wordt per geval bepaald. 

Aanvragen kunnen worden ingediend bij de Europese Commissie. 


Europese Commissie 

Directoraat-Generaal Uitbreiding 

Websites: 

http://ec.europa.eu/enlargement/financial_assistance/index_nl.htm 

http://europa.eu/scadplus/leg/nl/lvb/e50020.htm 

277

278



Enterprise Europe Network Vlaanderen 


B-1030 Brussel 

Telefoon: 

02/553 39 22 

02/553 38 77 

02/553 37 02 

02/553 37 01 

02/553 37 33 

02/553 09 18 

Fax: 

02/553 38 20 

E-mail: enterprise.europe@vlaanderen.be 

Website: http://www.vlaanderen.be/enterprise-europe 

279

www.vlaanderen.be/enterprise-europe 

280

Subsidie Wegwijzer voor Ondernemingen - Publicaties - Vlaanderen ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?