Oktober

Oktober 2012 

SENWES 

scenario 

BINNE 

GEEN UITDAGING TE 

GROOT VIR GRAINLINK 

CHRIS SCHOONWINKEL 

Tegnologie sy 

vennoot tot sukses 

OP JUL MERKE, 

GEREED, PLANT! – BL. 40 

BREEK NUWE GROND

50 Jaar van Uitstaande Produkte & Diens 

www.voermol.co.za 

Vir meer inligting skakel 083 456 3636 

Voermol Superfos, Regnr. V17422 (Wet 36/1947). Registrasiehouer: Voermol Voere (Edms) Bpk.Posbus 13, Maidstone, 4380. 

VOERMOL 

SUPERFOS 

BEPROEF! 

Met Voermol Superfos 

word navorsing prakties 

toegepas 

Superfos is deeglik 

beproef as: 

Fosfaat en spoormineraal 

aanvulling op groen weidings 

 

soetveld waar inname van 

tradisionele fosfaatlekke 

laag is 

 

Superfos het min sout in 

 

en vroee lente om fosfor 

en proteien aan te vul 

Wat die natuur kort - 

sal Voermol voorsien

Maak seker jy ontvang die 

eScenario e-nuusbrief elke tweede maand 

vir relevante maatskappy- en industrienuus. 

Teken in by www.senwes.co.za 

inhoud 

REDAKTEURSBRIEF 

2 Om weer op te staan 

HOOFSTORIE 

4 Geen uitdaging te groot vir Grainlink 

KOLLIG OP CHRIS SCHOONWINKEL 

8 Tegnologie my vennoot tot sukses 

NUUS 

16 Produsente beïndruk met puik bywoning 

17 Vrystaat Landbou bestuur die volgende dekade 

18 “Ons glo in Afrika” – Bunge 

21 Drie in ’n ry vir drie van die bestes 

23 Aangeplante weiding wat vet voer 

24 Plaasveiligheid kry hupstoot danksy Senwes 

26 Knap gedaan, personeel! 

FOKUS OP: BREEK NUWE GROND 

28 Variasie van grondsuurheid en ander 

chemiese elemente 

34 Wat kan ek verwag tydens planttyd? 

40 Op julle merke, gereed, plant! 

LANDBOU-TEGNIEK 

65 Haal die swartskaap uit jou beplanning 

SENWES VILLAGE 

46 Focus on Efekto’s gardening range 

48 Die Kaap is Hollands met nuwe vennootskap 

50 Welsynsorganisasies baat steeds by veldtog 

50 Kyk hoe lyk ons nou! 

51 Apteekkonsep is dieremedisyne se voorland 

SENWES GRAINLINK 

52 Hoe pas landbouchemikalieë by die nuwe 

wetgewing in? 

55 Senwes werknemers blink uit 

TEGNOLOGIE 

56 Gaping in landelike telekommunikasie dalk 

iets van die verlede 

Oktober 2012 • www.senwes.co.za 

FUTURE FOCUS 

66 The liquid gold rush – it’s all about water 

ALGEMEEN 

3 ALLES EN NOG WAT: Spotprent; Sê Wie; Uit 

Ouma se medisynekas en meer 

75 LEEFSTYL: Wen met Feather Hill Spa 

RUBRIEKE 

62 AGRI-WENKE: Droë najaar wek kommer 

73 VIR DIE SIEL: Die groot ontferming van God 

76 IN MY VISIER: Hoe mooier die pronker 

DEVELOPING AGRICULTURE 

58 Climatic factors that determine planting dates 

KOMPETISIE 

74 Geniet ’n welverdiende ruskans 

Oktober 2012 

PROMOSIE-ARTIKELS 

6 Jonsson: Legendary. Remarkable and rugged. 

For real men. 

15 Feedpro: Grys word in die vroeë lente 

25 Advance seed: Lucerne seed – be informed 

37 Efekto: Waterbesparingswenke vir jou grasperk 

en tuin 

39 SKF-landboureeks – waarom nie? 

72 All Sweet en Crimson Sweet-tipe basters palm 

die waatlemoenmark in 

OP O DIE VOORBLAD 

Vir V Chris Schoonwinkel van 

Wesselsbron W 

is nuwe tegnologie 

onontbeerlik. o 

Sy vrou, Lizette, 

is i sy regterhand en ondersteun 

hom h in alle aspekte van sy 

boerdery. b Die voorbladfoto is 

geneem g deur Wayne Viljoen. 

Dui Senwes Senwes Scenario-artikels o aaan 

wat beskikbaar is op Senwes se 

webwerf by www.senwes.co.za 

••• •• • • 

> 

1

2 

••• REDAKTEURSBRIEF 

Om weer op te staan 

Na afloop van my eerste perdryles 

is ek huis toe met ’n klomp stukkende merke, 

bloukolle en ’n knop op my kop. Ek het afgeval op 

presies dieselfde manier as heelwat ander onervare 

ruiters – weens ’n perd wat te vinnig na my vermoë 

gehardloop het. 

Na jare se gekerm het my pa my uiteindelik op 

sewejarige ouderdom vir perdrylesse gevat. Dit was 

nie soseer ’n les nie, maar eerder ’n groot groep 

mense wat op hulle perde al om ’n dam gery het. 

Daar was ’n “vinnige” groep en ’n “stadige” groep. 

Ek het my perd, Adelaar, sonder enige huiwering by 

die stadige groep laat aansluit. Ons was rustig op 

pad terug toe ’n perd wat iewers losgekom het, 

verbysnel teen ’n spoed wat vir my soos 120 km/h 

gevoel het. En daar besluit Adelaar om by die 

speletjie aan te sluit en spring weg teen ’n spoed 

wat ’n 3,0 liter Hilux bakkie sou laat bloos. Ek het 

geskree en probeer stop maar nadat ek vir sowat 

200 meter soos ’n bosluis aan die perd se nek 

geklou het, het ek besluit om eerder te laat gaan en 

moes toe maar met die vernedering wat met só ’n 

episode gepaardgaan, saamleef. 

My pa het net gelag en gesê: “Dis reg, jy moet 

leer. ’n Mens kan eers perdry nadat jy sewe keer 

afgeval het.” Ek het lankal die sewe-merk verby gesteek 

en het al meer as net bloukolle en stukkende 

SENWES SCENARIO 

HOOFREDAKTEUR 

Johan Grobler, Assistent-Hoofbestuurder: 

Korporatiewe Bemarking, 

Senwes, Tel: (018) 464-7199 

E-pos: johan.grobler@senwes.co.za 

UITGEWER 

Johan Smit, Infoworks 

Tel: (018) 468-2716 Sel: 082 553 7806 

E-pos: johan@infoworks.biz 

> 

REDAKTEUR 

Elmarie Schoeman, Infoworks 

Tel: (018) 468-2716 Sel: 073 339 2920 

E-pos: elmarie@infoworks.biz 

MEDEWERKERS 

Koos Barnard, ds Willie Botha, Dries Kruger, 

Jacques Odendaal, Johan du Toit, Jaco 

Vermeulen, Gerrit Oosthuizen, Castuff Sekgala, 

Julias Ramohlabi, Theo Venter, Ruth Schultz, 

Graham Lottering, Ansoné Venter, Elmarie Beyers, 

Bernard Muller, Pieter van Eeden, Mariana 

Purnell, Carel Nel, Riaan Botes, Peter Mascher, 

Jenny Mathews. 

elmboë opgedoen. Ek kan nou met sekerheid sê, 

ek KAN perdry. Dit gaan nou wel nie keer dat ek 

ooit weer met die aarde kennis maak nie want as 

daardie perd besluit jy moet af, dan moet jy af! Die 

belangrikste is om weer op te klim na jy afgeval het. 

Net so het mens geen beheer oor die natuur nie. 

Gaan dit genoeg reën hierdie seisoen om die grond - 

vog en weiding te herstel? Al kan ’n mens nie hierdie 

dinge voorspel nie, is goeie voorbereiding van kardinale 

belang vir enige produsent. Op bladsy 42 deel 

twee van Senwes se werkswinkelbestuurders handige 

meganisasie-wenke vir planttyd. Lees ook op bladsy 

28 meer oor die variasie van grondsuurheid en ander 

grondchemiese elemente waarna ’n produsent moet 

oplet. 

Senwes het onlangs ’n 50%-aandeel in die 

familie besigheid JD Implemente (JDI) in die Wes- 

Kaap verkry. Leer ken die man agter JDI beter op 

bladsy 46. 

Mag dit dié seisoen reën waar jy jou gewasse 

geplant het en mag die wind waai waar jou wasgoed 

hang! 

Elmarie 

ADVERTENSIES 

Ingrid Bailey, Infoworks 

Tel: (018) 468-2716 Sel: 082 744 6971 

E-pos: ads@infoworks.biz 

UITGEGEE EN GRAFIES VERSORG 

DEUR INFOWORKS 

Uitlegkunstenaar: Mercia Venter 

Tel: (018) 468-2716, Postnet Suite 32, 

Privaat sak X10, Flamwood, 2572 

SUBSKRIPSIE 

JanDirk Engelbrecht 

Tel: (018) 464-7604 

Faks: 086 504 2313 

E-pos: jandirk.engelbrecht@senwes.co.za 

EIENAAR 

Senwes, Posbus 31, Klerksdorp, 2570 

Tel: (018) 464-7800 

DRUKWERK 

Colorpress 

Tel: (011) 493-8622 

• Alle regte van die inhoud van Senwes Scenario word voorbehou ingevolge die bepalings van Artikel 12 (7) van die Wet op Outeursreg. 

• Die eienaar en uitgewer aanvaar nie aanspreeklikheid vir enige uitlatings in advertensies, promosie-artikels of deur medewerkers nie. 

Elmarie Schoeman 

www.senwes.co.za • Oktober 2012

Pieter & Tsepo 


ALLES EN NOG WAT • THIS AND THAT ••• 

>> SAYS WHO? 

A two-year-old is 

kind of like having 

a blender, but you 

don’t have a top 

for it. 

– JERRY SEINFELD – 

Try not to become a 

man of success, but 

rather try to become 

a man of value. 

– ALBERT EINSTEIN – 

>> SÊ WIE? 

Geleenthede gaan 

by die meeste 

mense verby, omdat 

dit ’n oorpak aanhet 

’n Apteekkonsep met betrekking tot dieremedisyne sal nou in Senwes Villages geïmplementeer 

word. Dié besluit is geneem vanweë uiters goed georganiseerde sindikate wat en na werk lyk. 

hulle toespits op die diefstal van dieremedisyne. Lees meer hieroor op bladsy 51. 1. – THOMAS EDISON – 

The king of all sheep... 

Altai Argali (Ovis Ammon Ammon) is referred to as 

the king of all sheep. Bearing the heaviest horns with 

the most beautiful shapes, Altai Argali is a dream for 

any wildlife enthusiasts. Altai Argali's main habitats 

are exposed hills and rocky pockets between the 

snow-capped peaks of the Asian Altai Mountains of 

Siberia and Mongolia. Altai Argali has a light brown 

coat with a white rump patch. A male of Altai Argali 

is over 120 cm - 125 cm tall, with a body length 

of 150 cm and weighs 170 kg - 180 kg. The horns 

curve in a spiral and normally measure 127 cm - 

153 cm in length and 38 cm - 50 cm in circumference 

on the base. 

Source: http://en.wikipedia.org/wiki/Altai_argali 

>> UIT OUMA MAA 

SE MEDISYNEKAS 

> 

3 

Somertyd is sandale 

tyd en dan is dit 

noodsaaklik om skurwe 

en gebarste hakke aan te 

spreek. Daar is verskeie mengsels wat kan help: 

• Maak ’n oorryp piesang fyn, smeer aan hakke en los 

aan vir ’n halfuur. Was voete met warm water en trek 

kouse aan. ’n Teelepel heuning en ’n halwe teelepel 

suurlemoensap kan ook by die piesang gevoeg 

word. Vir erg gebarste hakke kan avokado ook 

by die piesangmengsel gevoeg word. 

• Smelt parafienwaks en meng met 

kokosneutolie. Smeer aan die hakke, trek 

kouse aan en was dit in oggend af. 

• Skrop jou voete met ’n mengsel van heuning, appelasyn 

en rysmeel (twee tot drie lepels rys fynge maak tot 

’n growwe meel). As jou hakke baie erg gebars is, voeg 

olyfolie by die mengsel, week jou voete vir sowat 20 

minute in warm water en masseer dit dan met hierdie 

mengsel. S 

nis 

ddit 

m skkurwe 

kke aan te 

verskeie mengsels wat kan help: 

yp piesang fyn, smeer aan hakke en los 

ur. Was voete met warm water en trek 

eelepel 

eg 

k 

Source: http://www.myhomeremedies.net/2009/03/ 

SPOEDVRAAT 

Die vinnigste wat ’n mens kan hardloop p 

is 37,6 km/h, terwyl ’n jagluiperd 

amper drie keer vinniger kan hardloop 

teen 102,9 km/h.

4 

••• HOOFSTORIE 

> 

Geen uitdaging te 

groot vir Grainlink 

DIE SILOBEDRYF VAN SENWES GRAINLINK SE 

STREWE OM TEN ALLE TYE OPLOSSINGS VIR KLANTE 

SE BEHOEFTES TE BIED, HET HIERDIE JAAR VERDER 

TOT SY REG GEKOM. DIÉ SPESIFIEKE AFDELING 

VAN SENWES GRAINLINK VERSEKER DAT KLANTE 

OP ’N JAARLIKSE BASIS INTYDSE MARKTOEGANG 

HET DEUR GEBRUIK TE MAAK VAN DROËR- EN 

DEURLUGTING-TEGNOLOGIE. 

> TEKS: GRAHAM LOTTERING 

Hierdie jaar het Senwes egter sy 

slagspreuk, “Breek nuwe grond”, gestand gedoen 

deur vir klante geleent he de te skep om marktoegang 

beter te benut teen geen addi sionele koste nie. Dit 

het weer eens verseker dat die klante van Senwes 

fokus op dit wat hul so suksesvol gemaak het tot op 

hede, naamlik die vermoë om graan te produseer. 

Senwes hanteer alle graansoorte en moet dus 

deurlopend oplossings bied vir elke tipe graan se 

unieke uitdagings. ’n Goeie voor beeld hiervan is 

vog, siende dat dit ’n baie belangrike rol speel 

wanneer graan gestroop word en daarom ook een 

van die grootste risiko’s is wanneer graan opge berg 

word. Indien graan nie teen die korrek te voginhoud 

opgeberg word nie, kan dit groot ver liese tot gevolg 

hê, veral wanneer in ag geneem word dat graan 

vinniger gestroop word as wat dit gedroog word. 

Ten spyte van die risiko’s verbonde aan graan, het 

Senwes besluit om klante vanjaar tegemoet te 

kom deur vergunnings in plek te stel sodat risiko’s 

verminder word en geleenthede in die mark benut 

kon word: 

• Mielies met ’n voginhoud van tot 14,5% is by 

alle silo’s ontvang, selfs silo’s waar daar nie 

droogfasiliteite beskikbaar is nie. Mielies met 

’n voginhoud van tot en met 16% is by alle 

silo’s wat oor droogfasiliteite beskik, ontvang, 

sonder enige droogkoste vir die klant (vergunning 

was beskikbaar vanaf 16 Mei 2012). Massaaanpassings 

is wel gedoen volgens die normale 


industrienorm. Hierdie vergunnings was ’n eerste 

in die industrie en die produsente het werklik 

gebruik gemaak van hierdie geleentheid. 

• Sonneblom kan groot opbrengsverliese tot 

gevolg hê weens voëlskade en oesverlies tydens 

die stroopproses. Die besluit is geneem om 

sonneblom te ontvang met ’n vogpersentasie 

van tot en met 10,5%, sonder droogkoste by 

die silo’s waar deurlugting en droogfasiliteite wel 

beskikbaar is. 

• Soja het selfs ’n groter opbrengsverliesrisiko 

tydens die afdroog- en stroopproses. Met 

hierdie risiko in gedagte, is besluit om sojabone 

te ontvang met ’n vogpersentasie tot en met 

15%, waar droogfasiliteite beskikbaar is. 

Geen droogkoste is verhaalbaar vir sojabone 

met ’n voginhoud van tot en met 13,5% nie, 

om sodoende behulpsaam te wees om die 

opbrengsverliesrisiko te verminder. 

Indien in ag geneem word dat koste deurlopend 

styg, is dit duidelik dat Senwes fokus op sy klante, 

om deur middel van kostebestuur vir die klant, geld 

terug te sit in hul sak. 

Die fisiese verliese-aftrekking is ook onder die 

vergrootglas geplaas en voortspruitend hieruit is die 

WINTERGRAANTARIEWE VIR DIE NUWE SEISOEN 

HANTERING/TON 

1. Opbergingsopsies en -tariewe: 1 Oktober 2012 - 30 September 2013 

OPBERGING 

1.1 Algemene Opberging R39,50 (BTW uitgesluit) R0,66 (BTW uitgesluit) per ton per dag 

R45,03 (BTW ingesluit) R0,75 (BTW ingesluit) per ton per dag 

1.2 Volume Opberging (sekere silo’s) R61,85 (BTW uitgesluit) 

R70,51 (BTW ingesluit) 

Ingesluit by hantering 

1.3 Seisoentarief: Onmiddellike keuse R105,50 (BTW uitgesluit) 



Uitgestelde keuse R110,00 (BTW uitgesluit) 


1.4 Periode Opberging (sekere silo’s) 90 dae 

2. Uitgestelde Opberging 

3. Oordragvoorrade: 1 Oktober 2012 

R66,10 (BTW uitgesluit) 



Klante het tot 31 Maart 2013 om 

‘n opbergingsopsie te kies 

R0,66 (BTW uitgesluit) per ton per dag 

R0,75 (BTW ingesluit) per ton per dag 

Tot maksimum van R66,00 (BTW uitgesluit) 

* Klante moet hulself vergewis van die volledige tariewe en reëls soos in die Inligtingsbrief uiteengesit. 

Klante kan hul graanbetalingsadvies elektronies 

ontvang. Indien jy dit so verkies, sms jou e-posadres 

en klantnommer na 086 586 4540. 


HOOFSTORIE ••• 

volgende byvoeging gemaak wat tot voordeel van 

produsente is: 

• Die standaard 1%-aftrekking vir mielies is steeds 

van toepassing, maar word slegs toegepas indien 

die sifselspersentasie meer as 2% onder die 

6,35 mm-sif is. 

• ’n Nuwe aftrekking van 0,85% is bygevoeg vir 

mielies ontvang met ’n sifselspersentasie van 

minder as 2% onder die 6,35 mm-sif. 

Aangesien sekere dele in die tradisionele Senwes gebied 

droogteskade ondervind het, het dit gelei tot 

mielies met pitte wat kleiner is as die normale grootte. 

Dit het sy eie uitdagings daargestel en om hierdie 

klante te help om steeds te deel in die mark, is die 

opsie op die tafel geplaas wat behels dat die fisiese 

sifsels afgetrek word deur middel van ’n sif-aksie. 

Senwes Grainlink se silobedryf is verbind tot 

eersteklasdiens en tegnologiese verbetering om 

sodoende by klante se behoeftes aan te pas en 

derhalwe markgeleenthede te kan benut. S 

Graham Lottering is ’n Streeksbestuurder by Senwes 

Grainlink se silobedryf. Vir meer inligting, skakel hom by 

079 883 7503 of stuur ’n e-pos na 

graham.lottering@senwes.co.za.>> 

Vir meer inligting, kontak Pieter Malan (Assistent 

Hoofbestuurder: Grainlink Bedryf) by (018) 464-7395 of 

stuur ‘n e-pos na pieter.malan@senwes.co.za.>> 

> 

5

6 

••• PROMOTIONAL ARTICLE: JONSSON 

LEGENDARY 

WORK JACKET 

Legendary. 

Remarkable and rugged. For real men. 

LEGENDARY 

SHORT-SLEEVED 

SHIRT 

LEGENDARY 

MULTI-POCKET 

CARGO PANTS 

LEGENDARY 

MULTI-POCKET 

CARGO SHORTS 

The new Jonsson “Legendary” range is inspired 

by the hardworking men of the 1950’s – real, rugged and 

stripped of excess, baring just the essentials. Hard-wearing, fit for 

purpose. The original workwear reconstructed. 

“Legendary” is a stylish and casual workwear range for REAL 

MEN. “Legendary” admires men who take on life and win. It respects 

men with values and ambition. “Legendary” calls them 

“True Men”, men with guts, men with character. “Legendary” is 

always inspirational. It’s bold, motivating and instills pride. 

The “Legendary” range consists of the following garments: 

• Short-sleeved shirts; 

• Long-sleeved shirts; 

• Multi-pocket cargo pants; 

• Multi-pocket cargo shorts; 

• Work vests; and 

• Work jackets. 

The Jonsson “Legendary” range is 100% cotton, triple needle 

posted (enhancing the durability of the garment) and has been 

put through a hard stone abrasive wash – giving the range the real 

rugged, washed-in and worn-in look. S 

LEGENDARY 

WORK VEST 

LEGENDARY 

LONG-SLEEVED 

SHIRT 

> www.senwes.co.za • OOktober 

2012

BASF Area-verkoopsbestuurders: 

Vrystaat (Oos): Dieter Terblanche 079 513 8371 

Vrystaat (Wes): Leon Botha 072 615 6468 

Noord-Wes (Oos): Olivier Slabbert 082 900 1614 

Noord-Wes (Wes): Jéan Roy Holmes 082 900 0746 

Mpumalanga (Oos): Richard Schulze 083 375 0038 

Mpumalanga (Wes): Waldo Bosho 076 981 1879 

KwaZulu-Natal (Noord): Mynhardt Noeth 072 615 6483 

KwaZulu-Natal (Suid): Gavin Smit 082 900 8440 

Noord-Kaap: Heinrich Havemann 082 498 4437 

Laeveld: Zander Kotze 082 900 1619 

Limpopo: Jacques Bredenkamp 082 900 1635 

Oos- en Suid-Kaap: Eduard Louw 082 886 3731 

Wes-Kaap: Cobus Wiersma 072 615 6208 

BASF Suid-Afrika (Edms) Bpk Sestiendestraat 852, Midrand Tel: +27 11 203 2400 Faks: +27 11 203 2461 Epos: AgCelence-za@basf.com. 

Abacus ® Reg. No. L8048 Wet No. 36 van 1947. Aktiewe bestanddele: Piraklostrobien 62,5 g/l. Epoksikonasool 62,5 g/l. Skadelik. 

Verwys asseblef na die produketiket vir volledige gebruiksaanwysings. Abacus ® en AgCelence TM is geregistreerde handelsmerke van BASF Suid-Afrika (Edms) Bpk. 

uppe marketing A07168/SS

8 ••• KOLLIG OP CHRIS SCHOONWINKEL 

Tegnologie my 


OP ’N PLAAS IN DIE VRY STAAT, DAAR 

WAAR DIE PAD JOU VAN WESSELS BRON 

NA HOOP STAD LEI, VIND EK ONLANGS 

’N ONUITPUTBARE BRON VAN KENNIS. 

’N VOOR STAANDER VAN NIE NET NUWE 

TEGNOLOGIE IN DIE LANDBOUBEDRYF NIE, 

MAAR OOK VAN BESPARINGSPRAKTYKE 

WAT ’N BLINK TOEKOMS VIR LANDBOU 

IN SUID-AFRIKA KAN VERSEKER. IEMAND 

WAT NIE SKROOM OM SY MENING OOR 

LANDBOUSAKE TE LUG NIE EN DUIDELIK 

PASSIEVOL IS OOR SY BOERDERY. CHRIS 

SCHOONWINKEL SE PA HET HOM MOS 

GELEER: “DOEN DIT WAT JY GRAAG WIL 

DOEN, WANT DIT SAL JY DIE BESTE 

DOEN.” 

> TEKS: ELMARIE SCHOEMAN 

> FOTO’S: WAYNE VILJOEN 

Chris het op die plaas Welgegund, geleë 

tussen Wesselsbron en Hoopstad, waar hy ook tans boer, 

grootgeword. Hy het op Wesselsbron skoolgegaan en 

gematrikuleer en is daarna weermag toe. Later het hy 

BAgric aan Kovsies studeer en vanaf 1991 saam sy pa 

begin boer. Sy pa het gedeeltelik uit die boerdery getree 

en woon tans op Wesselsbron, vanwaar hy die boerdery 

se veefaktor, wat uit vleisbeeste bestaan, bestuur. 

Op Welgegund plant Chris tans 1 100 ha mielies, 

250 ha koring en 150 ha sonneblom op droëland. Hy 

werk op ’n russtelsel, waarvan ongeveer 15% - 20% van 

die gronde gerus word. Chris gaan vanjaar vir die eerste 

keer sojabone plant. “Ons was altyd onder die indruk dat 

sojabone nie die vreeslike hitte van die omgewing kan 

> 


Chris is ’n groot John Deere aanhanger, 

omdat hy glo die kwaliteit van hulle 

produkte is van onskatbare waarde. 


KOLLIG OP CHRIS SCHOONWINKEL ••• 

hanteer nie, maar die bone wat verlede 

jaar in die omgewing geplant is, het baie 

goeie resultate gelewer. Sojabone het ook 

die voordeel dat dit stikstof in die grond 

terugplaas,” sê Chris. 

Chris is ’n voorstaander van presisieboerdery, 

maar nie tot op die mate 

waar hulle kunsmis en saad varieer 

nie. Die lande word deur Senwes se 

grondkarteerders “gegrid” en die 

grond se kalkbehoeftes word ook 

aangespreek. Volgens Chris 

spaar hy ongelooflik baie 

geld hierdeur. “Ons is ook in 

die proses om die res van die 

chemiese ontledings variërend 

reg te stel,” sê hy. 

’n Praktyk waarin Chris hom 

roem, is die feit dat hulle driekwart 

van die benodigde kunsmis twee tot 

drie maande voor die tyd plant. “Ek kom 

al baie jare met die praktyk saam, maar 

dit het nou eers standaard geword in die 

omgewing. Tyd het bewys dat dit baie beter is 

om dit so te doen,” noem hy. 

PRAKTYKE WAT SPAAR WORD 

DEEL VAN LANDBOU 

Massahantering van kunsmis is ’n praktyk waaroor 

Chris baie te sê het en hy kan nie uitgepraat raak 

oor die voordele wat dit vir ’n produsent inhou 

nie. Volgens hom is dit koste-effektief en kan jy 

tussen R200 en R300 per ton spaar net omdat die 

kunsmis nie meer in 50 kg-sakke gekoop word nie. 

Chris koop ook kunsmis wat op die internasionale 

markte beskikbaar is. “Die res van die wêreld het 

hierdie praktyk reeds deel van hulle boerderye 

gemaak; slegs in Suid-Afrika is hier nog 50 kgsakke 

kunsmis beskikbaar. Op die vraag of die 

meganisasie wat vir hierdie praktyk benodig word, 

’n mens nie baie uit die sak jaag nie, was Chris se 

antwoord: “’n Mens moet ’n bietjie meganiseer vir 

massakunsmishantering, ja, maar dit wat jy daaruit 

wen is baie en jy spaar heelwat tyd. Dit wat jou 

gewoonlik vier weke gevat het om te doen, sal jy 

nou in drie weke doen met dié praktyk.” Chris sal 

ook graag in die toekoms wil sien dat Suid- 

Afrika dieselfde rigting as die res van 

die wêreld moet inslaan wat die 

massahantering van saad betref. 

Nog ’n besparingspraktyk 

WELGEGUND 

WELGEG W 

vervolg op bladsy 10 

> 

9

10 

••• KOLLIG OP CHRIS SCHOONWINKEL 

Tegnologie my 


vervolg van bladsy 9 

waarvan Chris gebruik maak, is om hoogloopspuite 

in plaas van sleep spuite te gebruik, omdat dit 

volgens hom meer effektief is en baie minder water 

gebruik. “Omdat jy vinniger met ’n hoogloopspuit as 

’n sleepspuit kan ry, gebruik jy laer volumes water 

en dus minder glifosaat,” sê hy. 

Die afgelope plantseisoen het maar moeilik op 

Welgegund verloop weens verskeie redes. Chris kon 

eers laat begin plant as gevolg van die laat reën en 

die droogte het, soos met meeste produsente in 

die land, die verloop van sy produksie gekniehalter. 

Rooispinmeit, wat oor die algemeen in die Vaalharts-besproeiingsgebied 

voorkom, het ook gemaai 

onder sy mielies. Chris het sedert verlede seisoen 

besluit om die rye tussen sy mielies te vernou. “Ek 

het my rye van 1,25 m na 0,93 m vernou, omdat 

ek gesien het die mielies moet so vinnig as moontlik 

’n ‘canopy’ maak om die rye toe te maak sodat 

daar nie sonlig op die grond kom nie. Wanneer die 

son te veel deurkom en die sand te warm word, 

Agter elke suksesvolle man is daar ’n vrou wat hom steun. Lizette Schoonwinkel is 

Chris se regterhand en staan hom in alle aspekte van sy boerdery by. 

> 

ontkiem die onkruid vinniger,” meen Chris. Hy het sy 

plantpopulasie effens gelig, maar nie veel nie. Die 

rye is wel nou nouer, maar die mielies staan verder 

uitmekaar in die rye. “Daar is ’n klomp tegniese 

bestuurspraktyke waarop mens bedag moet wees. 

As jy jou kunsmis per hektaar en die plantestand 

dieselfde hou, verdeel jy jou kunsmis en saad 

tussen die rye en dus raak die kunsmis heelwat 

minder per ry,” sê hy. 

DAAR IS NET EEN TREKKER EN DIT IS 

’N JOHN DEERE TREKKER 

As daar nou één John Deere aanhanger is, is dit 

Chris Schoonwinkel. “Alles op my plaas is John 

Deere en die rede is eenvoudig: Die kwaliteit is 

onmeetbaar. Ek kry sonder uitsondering meer vir 

daardie produk na 10 - 15 jaar se diens as wat ek 

vir hom betaal het en dit kan jy nie van die ander 

fabrikate sê nie. John Deere se naverkoopdiens 



Tegnologie my 



is ook uitstekend en hier op Wesselsbron is ’n 

goeie werkswinkel wat na die implemente omsien. 

Jy spandeer nie so baie op die produk ná jy hom 

gekoop het nie, al is hy ook hóé oud en al het hy 

ook hóéveel ure se diens agter die rug,” sê hy. 

Volgens Chris is John Deere se nuwe tegnologie ook 

baie gebruikersvriendelik. “My een werker, wat nie 

eers kan lees of skryf nie, kon die nuwe tegnologie 

baasraak.” 

Chris maak van al Senwes se dienste gebruik 

en is baie beïndruk met die manier waarop Senwes 

probleme hanteer en oplos. “Hier was moeilikheid 

by Wesselsbron se werkswinkel en ons is baie 

dankbaar dat hulle dit reggestel het. Senwes het 

nie net die probleem opgelos nie, hulle het dinge 

sommer baie beter gemaak. Al die produsente in die 

omgewing is beïndruk dat Senwes ons klagtes en 

vrese aangehoor het en dadelik tot aksie oorgegaan 

het. Dit gee ’n mens gemoedsrus,” sê Chris. 

>> AGTER DIE SKERMS 

• Chris is getroud met Lizette en hulle het drie 

kinders, naamlik Louis (15), William (14) en 

Benita (11). 

• Een ding waarsonder hy nie kan klaarkom 

nie, is om ’n nou pad met die Here te stap. 

• Gunsteling-kos: Sushi. 

• Gunsteling-nagereg: Melktert. 

• Vir ontspanning geniet hy en sy gesin graag 

’n vakansie op hul plaas langs die Vaalrivier en 

hulle het ook onlangs begin boogskiet. 


KOLLIG OP CHRIS SCHOONWINKEL ••• 

Dit is vir Chris 

onontbeerlik 

dat die 

nuutste 

tegnologie 

in sy 

implemente 

geïnstalleer 

is. Volgens 

hom spaar dit 

tyd en geld, 

en dit is basies 

waarheen enige 

produsent werk. 

GEORGANISEERDE LANDBOU 

LOOP STERK DEUR SY ARE 

Chris het al op die bestuur van menige boereverenigings 

gedien en dien tans ook as ’n lid op 

Graan SA se Dagbestuur namens Streek 21. 

Wanneer jy met hom gesels, kom jy vinnig agter 

dat hierdie man ’n passie het vir georganiseerde 

landbou. “Georganiseerde landbou is eenvoudig 

onontbeerlik. Geen produsent kan alleen sy saak 

gaan veg nie. Daar word slegs notisie geneem 

wanneer ’n instansie of ’n groep mense ’n kwessie 

aanspreek. As dit nie vir Graan SA of Agri SA 

was nie, sou daar nog meer probleme met die 

grondeienaarskap-kwessie gewees het. ’n Produsent 

se waardevolste besitting is grond en sonder grond 

kan ons niks doen nie.” 

Wat is sy wens vir landbou in Suid-Afrika? 

“Grondeienaarskap, want dit sal verseker dat die 

produsente van die land genoeg kos produseer 

en sodoende voedselsekerheid bewerkstellig. 

Produsente moet net ’n geleentheid gegun word.” 

Vir Chris is dit eintlik ’n groot verligting dat die Suid- 

Afrikaanse regering tot ’n groot mate nie inmeng 

in die produsente se sake nie. “Ek het gesien 

wat dit aan produsente in ander lande doen. Die 

wetgewing bind daardie produsente sodat hulle 

nie kan maak wat hulle wil nie en dit inhibeer hul 

produksievermoë. Dié produsente is eenvoudig 

gefrustreerd.” Chris voel tog daar is funksies wat 

die regering moet verrig, soos om byvoorbeeld die 

landbousektor teen invoere te beskerm. S 

Elmarie Schoeman is die Redakteur van S enwes S cenario. 

Skakel haar by (018) 468-2716 of stuur ’n e-pos na 

elmarie@infoworks.biz vir meer inligting.>> 

> 

13

Uit die hart van die beeswêreld 

“Bekend maak bemind” bly nou maar eenmaal ‘n waar sêding. FeedPro, ‘n suksesvolle veevoervervaardiger wat op Vryburg 

geleë is, is geen nuweling in die beeswêreld van Suid-Afrika nie. Inderdaad is ons jou vennoot in diere voeding úít jou omgewing, 

vír die eiesoortige behoefte van jou omgewing. 

Deur FeedPro te gebruik, kry die veeboer ononderhandelbare kwaliteit, veeprestasie en effektiewe omset van koste. Ons 

omvattende produkreeks bestaan uit meer as 70 verskillende dierevoedingsprodukte en bied verskeie winsgewende voordele. 

Kontak ons span in die veld om jou te besoek...of kom loer gerus in vir soveel meer en beter. 

Industriaweg 10 Industria Road • Posbus/PO Box 927 • Vryburg • 8600 

Tel: +27 (53) 927 5406 • Faks/Fax: +27 (53) 927 5509 

E-pos/Email: feedpro@feedpro.co.za • www.feedpro.co.za

Grys word in die 

vroeë lente 

LENTE IS HIER EN TEN SPYTE VAN ’N 

NUWE SEISOEN WAT AANGEBREEK 

HET, IS DIT OOK DIE TYDPERK WAARIN 

DIE MEESTE VEEPRODUSENTE GRYS- 

HARE BYKRY, SOOS DIE AFGELOPE 

SEISOEN DIE GEVAL WAS. TEEN 

HIER DIE TYD IS DIE OESRESTE KLAAR 

OPGEVREET, IS DIE VELDWEIDING 

SE VOEDINGSWAARDE NIE NET OP 

SY LAAGSTE VLAKKE NIE, MAAR OOK 

UITGETRAP, EN KOM KOUE TOESTANDE 

NOG VOOR. 

> TEKS: STEPHAN VAN DER WESTHUIZEN 

Weens sulke heersende toestande 

is dit algemeen dat diere se lekinnames met be trekking 

tot ’n winterlek/onderhoudslek verhoog en dat 

ureumvergiftiging (pasop vir onvoorsiene reënbuie) 

en liggaamsmassaverliese van tot 80 kg/dier by 

beeste voorkom, veral by reproduserende diere. 

Tydens die laat winter/vroeë lente begin die energiebehoefte 

van veral dragtige tot lakterende diere 

die energievoorsiening van die veldweiding oorskry 

en probeer die diere om met hoër lekinnames in hul 

voedingsbehoefte te voorsien. Dit raak daarom dus 

nodig om beide proteïene en energie aanvullend 

vir hierdie diere te verskaf tesame met die nodige 

minerale en vitamiene. 

Hierdie aanvullings kan gedoen word met 

behulp van ’n produksielek of ’n oorgangslek wat 

genoegsame energie, proteïene, minerale en 

vitamiene bevat. ’n Produksielek en ’n oorgangslek 

se aanbevole daaglikse innames per dier is hoër 

as dié van ’n winterlek/onderhoudslek en is dus 

gevolglik duurder per kop per dag. Met die gedagte 

van ’n 10% liggaamsmassaverlies en ’n 30% 

herkonsepsieverlaging van reproduserende diere, 

maak dit die voorsiening van ’n produksielek of 

oorgangslek aanvullend tot laat winter- en vroeë 


PROMOSIE-ARTIKEL: FEEDPRO ••• 

lente-veldweiding ’n noodsaaklikheid. 

Dit is raadsaam om diere vir die eerste sewe 

tot twaalf dae met ’n produksielek of oorgangslek 

aan te pas om sodoende oorvretings en gevalle van 

vergiftigings te voorkom. ’n Aanpassingspraktyk, met 

die oorskakeling van een lek na ’n ander, behels 

dat klein toenemende hoeveelhede van ’n lek aan 

diere beskikbaar gestel word totdat die sewe-tottwaalf-dag-termyn 

verby is. Minder, maar gereelde, 

innames van ’n lek is baie meer doeltreffend as 

groot eenmalige innames met lang tussenposes 

van 24 uur en langer. Die voorsiening van ’n P6fosfaatlek 

is ook ’n goeie praktyk om moontlike 

souttekorte by diere te bevredig. 

FeedPro Animal Nutrition het die volgende 

produksie- en oorgangslekke beskikbaar: 

1. FeedPro Vrymol 20 (V21943): 

• Inname vir grootvee: 1 000 g tot 

1 500 g/dier/dag. 

• Inname vir kleinvee: 150 g tot 250 g/dier/dag. 

2. FeedPro Produksielek 25 (V15171): 

• Inname vir grootvee: 600 g tot 

1 000g/dier/dag. 


3. FeedPro Somer/Winter 30 (V15886): 

• Inname vir grootvee: 500 g tot 600 g/dier/dag. 


Bogenoemde lekke is volledige produkte wat net 

uit geskud kan word. ’n Produksielek kan ook met 

die volgende lekke op ’n 50/50-basis vermeng 

word met ’n aanbevole inname van 1 000 g tot 

1 500 g/dier/dag vir grootvee en 100 g tot 

250 g/dier/dag vir kleinvee. 

1. FeedPro Winterlek 40 (V15175); en 

2. FeedPro Vrymol 45 (V21944). 

Kom kleur nou daardie gryshare met behulp van 

FeedPro Animal Nutrition se reeks lekke en maak 

jou boerdery en kudde soveel beter. S 

Vir meer inligting, kontak Stephan van der Westhuizen 

(Bestuurder: Tegniese Dierevoeding, FeedPro Animal 

Nutrition) by (053) 927-5406 of stuur ‘n e-pos na 

stephan@feedpro.co.za.>> 

> 

15

16 

••• NUUS 

Produsente beïndruk 

met puik bywoning 

SENWES IN SAMEWERKING MET 

MAKOKSKRAAL BOEREVERENIGING 

HET OP 26 JULIE ’N UITERS 

GESLAAGDE BOEREDAG GEHOU 

WAARVAN DIE OPKOMS UITSTEKEND 

WAS; SOVEEL SO DAT WILLIE LOUW 

(ASSISTENT BESTUURDER: UNIVISION) 

DIE BOERE DAGGANGERS IN SY 

TOESPRAAK BEDANK HET: “’N MENS 

SUKKEL DEESDAE OM SO ’N GROOT 

GROEP PRODUSENTE BYMEKAAR TE 

KRY. DIT IS VOORWAAR VIR MY ’N 

MOOI GESIG,” HET HY GESÊ. 


Frans du Plessis (Hoofbestuurder: 

Senwes Village) het die boeredaggangers verwelkom 

en hulle oor Senwes se pad vorentoe toegespreek. 

Hy het genoem dat Senwes gedurende die laaste 

tydperk baie gediversifiseer en gegroei het. Frans 

Tydens die 

demonstrasie dag 

het Dries Kruger 

(Senior Agronoom: 

Senwes) gepraat 

oor aangeplante 

weiding. 

> 

Thys Grobbelaar 

lewer ’n mieliemarkvoor 

uitskouing 

tydens die 

boeredag. 

het ook die geleentheid gebruik om die elemente 

wat vir Senwes die belangrikste is, te bespreek. 

Hierdie elemente sluit vennootskappe in, omdat 

niemand volgens hom in isolasie kan funksioneer 

nie. Ander elemente wat ook bespreek is, is onder 

andere diversifikasie, volhoubaarheid, korporatiewe 

beheer, risikobestuur en ’n gesonde besigheidsetiek. 

Thys Grobbelaar (Senior Graananalis: Senwes 

Grainlink) het ’n mieliemark-vooruitskouing gelewer 

en die prysdrywers in die mark, naamlik makroekonomie 

asook vraag en aanbod, bespreek. 

Die winsgewendheid van die Suid-Afrikaanse 

vee- en graanboerdery is deur Ramondé Odendaal 

(Landbou-ekonoom: Senwes Landboudienste) 

tydens die dag bespreek. Sy het ook verskeie ander 

brandpunte in die landboubedryf aangeraak, soos 

hoe Suid-Afrikaanse boerderye op internasionale 

vlak vergelyk, insetkostes vir die komende seisoen 

asook meganisasie. 

Tydens die dag het boeredaggangers ook 

demonstrasies, wat deur verskeie afdelings 

aangebied is, geniet. S 

Bernard Muller 

(Agronoom: Senwes) het 

’n profielgat gegrawe 

en ook die verskillende 

tipes grondbewerking 

bespreek. 

Almero Olwagen 

(Hulpbron (Hul tegno loog: 

Senwes) Se bespreek 

Senwes S Landbou 

b dienste se 

karterings diens te 

asook die koste en 

vvoordele 

daaraan 

vverbonde. 


Skakel haar by (018) 468-2716 vir meer inligting of 

stuur ’n e-pos na elmarie@infoworks.biz.>> 


Nuutverkose Visepresident van Vrystaat Landbou, Kobus Breytenbach 

(links), Louw Steytler (voormalige President) en die nuwe President, 

Dan Kriek. 

VRYSTAAT LANDBOU HET OP 1 EN 

2 AUGUSTUS ’N VRUGTEVOLLE 

JAARKONGRES IN BLOEMFONTEIN 

GEHOU. DIE TWEE DAE IS GEKEN- 

MERK DEUR UITNEMENDE SPREKERS 

WIE SE TOESPRAKE AANGESLUIT HET 

BY DIE TEMA VAN DIE KONGRES. 

> TEKS: ANSONÉ VENTER 

Volgens Louw Steytler (voormalige 

President: Vrystaat Landbou) streef Vrystaat Landbou 

daarna om voedselsekuriteit en -sekerheid daar 

te stel in dié provinsie, die land asook die globale 

omgewing. “Vrystaat Landbou verbind homself om 

’n verskil te maak met die breë uitdagings waarmee 

ons gekonfronteer word, vandaar ons tema: 

‘Vrystaat Landbou bestuur die volgende dekade.’” 

Steytler bedank ook die lede van Vrystaat Land - 

bou vir hul volgehoue ondersteuning tot die organisasie. 

“Ons is trots daarop dat Vrystaat Landbou 

as die enkele grootste provinsiale landbou-unie van 


NUUS ••• 

Foto onder: Die manne van Senwes 

geniet iets te ete. Van links: Frans du 

Plessis (Hoofbestuurder: Senwes Village), 

Francois Strydom (Besturende Direkteur: 

Senwes) en Johan Grobler (Assistent 

Hoofbestuurder: Korporatiewe Bemarking). 

Vrystaat Landbou bestuur 

die volgende dekade 

kommersiële produsente erken word.” Steytler het 

ook verskeie ander kwessies aangeraak, waaronder 

grondhervorming, die Lesothogrens-hofsaak en die 

veiligheid van landbouers in die Vrystaat. 

Max du Preez (gewese koerantredakteur en 

televisiepersoonlikheid), Lincoln Mali (Standard 

Bank), Nicky Weimar (Senior Ekonoom: Nedbank) 

en Marieta Groenewald het die kongresgangers 

toegespreek. 

Dan Kriek (voormalige Visepresident: Vrystaat 

Landbou) is onbestrede verkies tot die President van 

Vrystaat Landbou, na Steytler se uittrede. Kobus 

Breytenbach is verkies tot Visepresident. 

Francois Strydom (Besturende Direkteur: Senwes) 

het gedurende die jaarkon gres-aandfunksie, waar 

Senwes as hoofborg opgetree het, kongres gangers 

toegespreek. “Senwes se siening is dat produsente, 

net soos landboubesighede, hul eie toekoms moet 

skep. Ek vind dus aanklank by Vrystaat Landbou 

se kongrestema, wat daarop toegespits is om die 

volgende dekade te bestuur.” S 

Ansoné Venter is ’n gereelde medewerker vir Senwes 

Scenario. Vir meer inligting, skakel haar by 

(018) 468-2716 of stuur ’n e-pos na 

ansone@infoworks.biz.>> 

> 

17

18 

••• NUUS 

“Ons glo in Afrika” 

– Bunge 

“TEEN 2050 SAL DIE WÊRELD- 

BEVOLKING OP NEGE MILJARD TE 

STAAN KOM. NA BERAMING SAL 

BYNA EEN UIT ELKE VIER MENSE IN 

DIE WÊRELD IN AFRIKA WOON – DIE 

MEERDERHEID IN STEDE.” 

> TEKS: RUTH SCHULTZ 

Met hierdie statistiek het Jean- 

Louis Gourbin (voormalige Uitvoerende Hoof: Bunge 

Europa, Midde-Ooste en Afrika) die Bunge Afrika 

Forum, wat gedurende Augustus in Johannesburg 

aangebied is, se program ingelei. Hoe daar steeds 

’n volhoubare voedselwaardeketting in Afrika geskep 

kan word ten spyte van dié statistiese uitdaging 

is deur Bunge, Senwes en ander kundiges van 

verskillende dele in Afrika by die forum bespreek. 

Afrika het die verantwoordelikheid om die wêreld 

te help. “Die grootste uitdaging in die volgende 40 

jaar is dat die wêreld 1,5 miljard ton meer graan en 

oliesade gaan benodig. Dit is 70% meer as wat tans 

geproduseer word,” het Alberto Weisser (Voorsitter 

en Besturende Direkteur: Bunge Limited) tydens ’n 

mediasessie by die forum gesê. 

Volgens Weisser sal die volgende vier sleutel aspekte 

in Afrika ’n volhoubare voedselwaardeketting 

verseker: 

• Vennootskappe met regerings, 

landboumaatskappye, produsente, 

insetverskaffers en finansieringsmaatskappye. 

• Infrastruktuur. 

• Winsgewendheid. 

• Smart beleide (vryehandel en grondbesit is 

belangrik). 

“Ons het verlede jaar ’n gesamentlike onderneming 

met Senwes gestig omdat ons in Afrika glo,” het 

Weisser verduidelik. Die gesamentlike onderneming 

het reeds kantore in Mosambiek, Malawi, Kenia en 

Zambië geopen. 

Francois Strydom (Besturende Direkteur: Senwes) 

het by Weisser aangesluit en gesê dat vennoot skappe 

soos dié van kardinale belang is om die waar- 

> 

Van die Bunge Afrika-forumgangers wat ingesit het op 

die mediasessie is Japie Grobler (Voorsitter: Senwes), 

Alberto Weisser (Voorsitter en Besturende Direkteur: 

Bunge Limited), Francisco Ganzer (Besturende Direkteur: 

sub-Sahara Afrika, Bunge EMEA) en Francois 

Stry dom (Besturende Direkteur: Senwes). 

deketting te ontwikkel. “Hierdie is ’n vennootskap 

tussen Bunge, ’n multinasionale rolspeler wat die 

ontwikkeling in verskillende streke van die wêreld 

verstaan, en Senwes, ’n plaaslike rolspeler wat 

ons plaaslike kennis asook ons eie 2020-strategie 

gebruik om ons besigheid te internasionaliseer.” 

Senwes is ernstig oor dié nuwe sake-onderneming 

en dit is hoekom dié landbou maatskappy 

die onderneming ’n langtermyn volhoubare 

besigheid wil maak, “maar vir al die skakels in die 

ketting om winsgewend te wees, moet Afrika eers 

op globale vlak mededingend wees. In die verlede 

was Afrika as ’n bestemming gesien, maar ons wil 

Afrika nou die produksie- en verkrygingsbron maak,” 

het Strydom gesê. 

Ten einde te reageer op die groeiende proteïen- 

en plantoliemark in Suid-Afrika is Bunge Limited 

en Senwes Beperk besig om ondersoek in te stel 

na die moontlikheid om ’n grootskaalse persaanleg 

vir oliesaad in Suid-Afrika op te rig. Die mark sal 

mettertyd ingelig word oor die vordering van dié 

projek. S 

Ruth Schultz is ’n gereelde medewerker vir Senwes 

Scenario. Vir meer inligting, skakel haar by 


ruth@infoworks.biz.>> 


Mycofix ® 

 

 

 

 

® 

die- 

 

Biomin Suid-Afrika, 

 

 

 

 

MYCOTOXIN RISK 

M A N A G 

M Y C OF IX 

E M E N T

Met Frontier ® Optima 

is dit altyd mooiweer ... 

... sodat jy die beste uit jou seisoen kan kry. 

Met Frontier ® Optima kan jy jou seisoen voorspel omdat die gevorderde 

tegnologie van die onkruiddoder jou in ’n verskeidenheid van gewasse, 

verbeterde vooropkomsbeheer teen gras-, breëblaaronkruide en geeluintjies 

gee, sonder dat jy aan seisoenale fl uktuasies blootgestel word. 

Frontier ® Optima – Bly in beheer. Of dit nou reën, hael of skroei. 

Frontier ® Optima Reg. No. L7011 Wet No. 36 van 1947. Aktiewe bestanddeel: S-dimeteenamied 720 g / ℓ. Versigtig. 

Verwys asseblief na die produketiket vir volledige gebruiksaanwysings. Frontier ® Optima is ’n geregistreerde handelsmerk van BASF. 

. 


’n Groep 

opkomende produsente 

wat die boeredag 

bygewoon het. 



Drie in ’n ry vir drie van die bestes 

DIE OVERVAAL BONSMARA-GROEP, 

IN SAMEWERKING MET SENWES EN 

BAYER, HET OP 21 JULIE VIR DIE 

DERDE AGTEREENVOLGENDE JAAR 

’N UITERS GESLAAGDE BOEREDAG 

AANGEBIED OP DIE PLAAS VAN HEN- 

DRIK BEYERS (TIGANE BONS MARAS). 

> TEKS: ELMARIE BEYERS 

Die bywoning van nagenoeg 

80 opkomende produsente het weer eens bewys 

dat die jaarlikse boeredag van krag tot krag gaan. 

Diegene wat die boeredag bygewoon het, het van 

so ver as Polokwane en Theunissen gekom om na 

die talle sprekers te luister en hul kennis rakende 

Bonsmara-beeste te verbreed. 

Johan du Toit (Bestuurder: Senwes Landboudienste) 

en Castuff Sekgala (Veekundige: Senwes) 

het die dag se lesings begin deur aan die hand 

van praktiese illustrasies die noodsaaklikheid en 

die gebruikswaarde van volledige en akkurate 

hulpbronbeplanning (bepaling van drakrag en 

kampstelsel) asook die belangrikheid van veerekordhouding 

(“om te meet is om te weet”) te 

verduidelik. 

André Noeth en dr Phumzile Qwalela, onderskeidelik 

’n Streeksbestuurder en Veearts verbonde 

aan Bayer, het ook bygedra tot die dag se sukses. 

Qwalela het onder andere oor die algemene gesondheid 

van vee gepraat. Hy het ook oor die voordele 

van Zeropar Aerosol uitgebrei. Zeropar Aerosol 

is verantwoordelik vir die dood van bloubosluise, 

beskerm vee teen lasvlieë, help met die genesing 

van wonde, voorkom die infeksies van wonde en 

bevat ’n kleurstof wat aanwending vergemaklik. 

Daarna het Qwalela die produsente se aandag 

opnuut vasgevang deur sy lesing met ’n vraag-enantwoord 

sessie af te sluit. 

Jantjie Manjedi, ’n opkomende produsent van 

Mmabatho, het daarna vertel hoe hy op een hektaar 

grond, met net ’n bul en ’n paar koeie, begin boer 

het. Manjedi het sedertdien sulke groot vordering 

in sy boerdery beleef dat hy eersdaags sy kudde as 

stoet by Bonsmara SA gaan registreer. 

Praktiese demonstrasies het na afloop van Manjedi 

se lesing gevolg. Daar is op die keuringsproses 

van beeste, wat deur Johan de Jager van die Overvaal 

Bonsmara-groep en Senior Keurder van die Bonsmara-genootskap 

behartig is, gefokus. ’n Paar van 

die opkomende produsente is ook die geleent heid 

gegun om self ’n aantal keurings te doen. Danksy 

Senwes het die personeel van Axxon Tru Test ’n 

demonstrasie behartig in verband met skale en die 

belangrikheid van die weegproses beklemtoon. 

Overvaal Bonsmara-groep bedank al die borge 

opreg vir hul jarelange ondersteuning en volgehoue 

hulp in verband met die boeredag: 

• Senwes Bpk en Bayer vir ’n baie suksesvolle en 

leersame dag. 

• Bonsmara SA, vir die skenk van Bonsmarajoernale 

en ’n geskiedenisboek wat aan die 

hoofborge en sprekers oorhandig is. S 

Vir meer inligting, skakel Elmarie Beyers by 


beyersboerdery@lantic.net.>> 

> 

21

Johan (links), 

sy seun, Riaan 

Jurgensen en 

Jaco de Beer, 

al die pad van 

Ventersdorp, het 

die Weidingsdag 

bygewoon. 



Aangeplante weiding wat vet voer 

’N GOED-AFGERONDE SPEENKALF KAN 

JOU BEURSIE BEHOORLIK LAAT BULT, 

MAAR MET AL DIE VERSKILLENDE 

PRO DUKTE OP DIE MARK BLY 

SOM MIGE PRODUSENTE STEEDS 

WINSLOOS. PANNAR SE JAARLIKSE 

WEIDINGSDAG HET EGTER AAN 

PRODUSENTE DIE GE LEENTHEID 

GEBIED OM HUL OPSIES TE HER OOR- 

WEEG EN DIE BESTE KULTI VARS VIR 

HUL BOERDERY AAN TE KOOP. 

> TEKS: ANSONÉ VENTER 

Pannar en NWK het op 5 Sep tember 

saamgespan om van Weidingsdag 2012 ’n groot 

sukses te maak. Die proefplaas buite Lichtenburg 

Ansoné Venter is ’n gereelde medewerker vir S enwes 

S cenario. Vir meer inligting, kontak haar by 


ansone@infoworks.biz.>> 

Corné van der 

Westhuizen 

(Agronoom: 

Pannar Saad) 

het die 

produsente 

meer oor 

Pannar se 

groenvoerpakket 

vertel. 

het vanjaar meer as 200 produsente van verskeie 

streke gehuisves. 

Kundige sprekers het produsente meer oor 

die aanplant van weiding en die voordele van 

hul aangeplante kultivars vertel. “Pannar se 

Weidingsdag is die grootste van sy soort. Ons 

probeer om jaarliks iets ekstra vir die produsente 

wat dit bywoon, te gee,” het Jan Coetzer 

(Weidingsprodukbestuurder: Pannar Saad) gesê. 

Volgens Deon van Rooyen (Besturende Direkteur: 

Pannar Saad) gaan kommersiële produsente in die 

toekoms ’n belangrike rol in voedselsekuriteit speel. 

Van Rooyen het klem gelê op die belangrikheid 

van tegnologie in die saadbedryf en bygevoeg dat 

Pannar deur middel van voortdurende navorsing 

en ontwikkeling sal voortgaan om produkte van 

hoogstaande gehalte aan hul klante te lewer. S 

Produsente help mekaar 

na brandskade 

Produsente van die Groenebloem-boerevereniging 

in die Viljoenskroon-distrik het altesaam 33 ton 

mielies aan produsente in die Dewetsdorp-distrik 

geskenk wat onlangs groot skade gely het weens 

verwoestende veldbrande. Van die produsente het 

100% van hulle weiding asook baie vee verloor. Peter 

Southwood van Southtrans het die vervoer van 

die vrag mielies na Dewetsdorp behartig. Op die 

foto, van links na regs, is: AC Botma (Produsent en 

Groenebloem-lid), Peter Southwood (Southtrans), 

Coenie Venter (Produsent en Groenebloem-lid) en 

Adam Allem (Allem Bros). S 

> 

23

24 ••• NUUS 

Plaasveiligheid kry 

hupstoot danksy Senwes 

> TEKS: SENWES SCENARIO REDAKSIE 

’n Agri Securitas Gholfdag 

gehou by die Val de Grace Gholfbaan buite Parys 

op 30 Augus tus, het R100 000 ten bate van die 

veiligheid van produsente en plaas werkers ingesamel. 

Fondse wat gedurende die dag ingesamel is, sal 

gebruik word om van die inisiatiewe wat Agri Securitas 

aanpak, te befonds. Die oprigting van valhekke 

in die Vrystaat, traumaberadingswerkwinkels, verskaffing 

van toerusting aan die SAPD en Agri SA 

se Transformasie Kommunikasie Inisiatief, om net 

’n paar te noem, vorm deel van die meer as 100 

projekte wat Agri Securitas vanaf sy ontstaan in 

1999 geloods het. 

“Landbou is ons passie en daarom is Senwes 

besorg oor die veiligheid van landbouprodusente, 

hul gesinne en hul werkers. Teen hierdie agtergrond 

is ek opgewonde daaroor dat Senwes en sy inset- 

Monsanto-produkte en -tegnologie het nog altyd bygedra tot jou sukses. Soos ons chemiese ie iese se 

produkte, ons gevorderde katoen-, groente- en mieliesaad, ons biotegnologie. Ons wil deel ee eel 

wees van jou besigheid en die toekoms met sy vele uitdagings saam met jou aanpak. Uitdagings dag ag agin in ings gs 

soos volhoubare landbou saam met uitstekende diens, kwaliteit produkte en rotsvaste waar waardes. arde des. s. 

Jy kan op Monsanto vertrou ... 

vir jóú sukses. 

Meer oor Monsanto Maatskappy 

Monsanto-maatskappy is ’n toonaangewende, globale verskaffer van tegnologiegebaseerde oplossings sings ngs en e en 

landbouprodukte wat die produktiwiteit op die plaas en die kwaliteit van voedsel verbeter. Monsanto anto nto is 

daarop gefokus om die kleinboere sowel as die grootskaalse boere by te staan om meer uit hul grond ro rond nd te 

kry terwyl hul toenemend die wêreld se natuurlike hulpbronne, soos water en energie, bewaar. 

Kliënte is welkom om ons kliëntedienslyn te skakel by 011 790-8201 of stuur ’n e-pos aan: customercare.sa@monsanto.com. 

nsanto.com. m. 

Om meer te wete te kom oor ons besigheid en ons verbintenisse, gaan na: www.monsanto.com. Volg ons bedrywighede op Twitter ® by 

www.twitter.com/MonsantoCo, op Facebook ® ter 

by www.facebook.com/MonsantoCo, of teken in op ons NewsRelease RSS Feed. 

® by 

’n Deelnemer slaan af tydens ’n onlangse Agri Secu ritas 

Gholfdag ten bate van landelike beveiliging. 

verskaffers weer eens kon saamwerk om dié netjiese 

bedrag van R100 000 in te samel. Die landboubedryf 

is bevoorreg om oor ’n organisasie soos Agri Securitas 

te beskik, wat landelike bevei liging bevorder,” 

het Francois Strydom, Besturende Direkteur van 

Senwes, na afloop van die gholfdag gesê. 

Volgens Japie Grobler, Voorsitter van die Agri 

Securitas Trustfonds, was dit die grootste gholfdag 

nóg wat deur Agri Securitas gereël is. Die aanbied 

van gholfdae as ’n fondsinsamelingsgeleentheid is 

een van die maniere waarop die trustfonds fondse 

bekom. S 

uppe marketing A06632SS

PROMOTIONAL ARTICLE: ADVANCE SEED ••• 

Lucerne seed 

– be informed 

ADVANCE SEED PROVIDES INSIGHT 

INTO THE EFFECTIVE USE OF COATED 

SEEDS WHEN SEEDING LUCERNE PAS- 

TURES. 

There is a big misunderstanding among 

producers with regards to seeds, seeing as they 

believe that there are less coated seeds in a 25 kg 

pocket than there are in a 25 kg pocket of uncoated 

seeds. Establishing stands that have the required 

population is thus compromised as a result. 

According to Niels Harmuth (Chief Agronomist: Advance 

Seed) there are approximately 400 000 seeds 

in a kilogram of uncoated lucerne seed, whereas 

there is an approximated average of 220 000 seeds 

in a kilogram of coated seed. This may vary slightly 

depending on the size of the original seed before 

coating. 

Generally speaking, 25 kg of uncoated lucerne 

seed is recommended to establish a one hectare 

field or stand. This equates to approximately 

10 000 000 seeds, broken down at 25 bags x 

400 000 seeds per kilogram. 

However, what is important to note is that three to 

six months after sowing, a well-established lucerne 

pas ture will present approximately 60 - 90 plants per 

square metre with a total of 600 000 - 900 000 

actual plants per hectare. The balance would either 

have been crowded out or died due to natural 

causes; in addition to this, approximately 5% of 

seeds simply don’t germinate. 

The essence of the matter is that a final stand of 

60 - 90 plants per square metre is more than sufficient 

to achieve optimum yields. 

“Now let’s take coated seeds. After crunching 

the numbers, when sowing 25 kg of Agricote-coated 

lucerne seeds, the actual number of seeds sown 

totals approximately 5,5 million per hectare,” adds 

Harmuth. “The coating provides a more sustainable 

seedling during the germination phase, as the nutrients 

it requires are in the coating. As a result, the 

final population of plants, three to six months after 

planting, will also be at 60 - 90 plants per square 

metre.” 

According to Harmuth, Advance Seed has proven, 

through qualified research, that there is simply 

no need for a producer to plant more than 25 kg 

of seed per hectare, whether the seeds are coated 

or not. This being said, the following needs to be 

taken into consideration: Seedbed preparation (fine 

tilth), depth of planting as well as the availability of 

moisture throughout the germination phase. If any 

of the above is, for whatever reason, not achievable, 

then, and only then, should consideration be given 

to seeding at rates in excess of 25 kg per hectare, 

for both coated and uncoated seeds. 

He also adds that soil temperature during germination 

is critical. Lucerne will germinate at low 

soil temperatures, and ideal temperatures vary 

between 10°C and 18°C. Seeds bedded in soil at 

temperatures between 1°C and 5°C will take longer 

to germinate (three to four weeks). During this period, 

seedlings are subjected to unnecessary stress 

and it is in such instances that coated seeds have an 

advantage. 

However, according to Harmuth, one should 

avoid planting at these temperatures if possible. He 

adds that accurate and even placement of seed is 

critical to ensure a suitable total stand. Good seedto-soil 

contact is enhanced when using Agricote 

seed; something that rolling after sowing can also 

improve significantly. S 

For more information, contact Dean Miller (Group 

Marketing: Advance Seed) at (011) 762-5261 or visit 

http://www.advanceseed.com.>> 

25

26 ••• NUUS 

Johan du Plessis (Bestuurder: 

Bultfontein Village) is 

as Entrepreneur van die 

Jaar aangewys. Die Beste 

Meganisasie Aanbodtoekenning 

het ook aan 

Bultfontein Village gegaan. 

Willie Dietrechsen 

(Bestuurder 

Meganisasie: 

Senwes Village) is 

die wenner in die 

Groep Finansiële 

Toekenningkategorie 

en 

het die Village 

Meganisasieafdeling 

se netto 

wins met 1 330% 

verhoog. 

> 

Knap gedaan, 

personeel! 

SENWES SE JAARLIKSE 

PRESTASIETOEKENNINGSFUNKSIE VIR PERSONEEL 

IS OP 7 SEPTEMBER BY DIE OUDITORIUM VAN DIE 

NOORDWES-UNIVERSITEIT IN POTCHEFSTROOM 

GEHOU. TYDENS DIE GESELLIGHEID IS DIE WENNERS 

VAN DIE VERSKILLENDE KATEGORIEË 

AANGEKONDIG EN MET ’N SERTIFIKAAT EN 

KONTANTBEDRAG BELOON. 

Grainlink se Bin Scraperspan 

het met die Beste 

Span-toekenning weggestap. 

Van links staan: Thys 

Albertse (Voorman), 

Barend Botha (Assistent 

Silobestuurder: Magogong), 

Dawie Oberholzer 

(Voorman) en Frik Boshof 

(Instandhoudingsbestuurder). 

Die Innovasieprys het aan 

Ryno Viljoen (Ketelmaker: 

Senwes Grainlink) vir sy 

vervoerbandkatrol gegaan. 


Barry Hutchinson (Werkswinkelbestuurder, middel) het met die 

Bedryfsuitnemendheidstoekenning weggestap. Gerhard Louw 

(Bestuurder: Viljoenskroon Village, links) was in die derde plek en 

Johan Smith (Besigheidsanalis: Senwes Credit) in die tweede plek. 

Lizell van der Westhuizen (Bestuurder: 

Graanbemarking) neem hier die BDtoekenning 

in ontvangs van Francois 

Strydom (Besturende Direkteur). 

P 2653 WB 

Puik vir watertafelgronde. Puik vir hoë potensiaal omgewingstoestande. 


Die Kliëntedienstoekenningwenner 

was Ferdie Pieterse 

(Bemarkingsbestuurder: 

Heelwerktuie). Hier ontvang Ferdie 

(links) sy toekenning van 

Frans du Plessis. 

Die Volhoubaarheidstoekenning 

het aan 

Dirk Theron (Bestuurder: 

Hoopstad Village) gegaan. 

Hoopstad Village is ook as 

die Beste Gekombineerde 

Winkel bekroon. S 

Tel: +27 12 683 5700 www.pioneer.com 

27

28 Fokus 

op BREEK NUWE GROND D 

Variasie van grondsuurheid 

en ander grondchemiese elemente 

> 

’N BETEKENIS VOLLE 

VARIASIE VAN 

GROND SUURHEID 

EN ANDER 

GROND CHEMIESE 

ELEMENTE KOM 

BINNE LANDE VOOR 

ASOOK BINNE ’N 

GROTER STREEK 

WAT TRADISIONEEL 

AS HOMOGEEN 

BESKOU EN 

BESTUUR WORD. 

> TEKS: BERNARD MULLER 

Dit is nie vreemd dat daar 

letterlik duisende hektaar grond is waar ’n 

“standaard behande lingsresep’’ (“one-sizefits-all”) 

vir plantvoeding en bekalking gevolg 

word omrede die grondchemiese variasie 

nie in ag geneem is nie. Met “standaard 

behandelingsresep” word bedoel dat min 

of meer dieselfde hoeveelheid kalk of 

bemestingstowwe toegedien word binne ’n 

plaas en selfs ook op verskillende plase binne 

’n streek. ’n Mens kan die redenasie aanvoer 

dat die werkswyse nie te ver verkeerd kan wees 

nie, omrede dit tog goed gaan met van die produsente 

wat wel die resepte volg en nie bekalk 

of bemes volgens variasie nie. 

Wat as ’n mens krities is en die vraag vra of 

die “goed gaan” nie moontlik eerder “uitstekend 

gaan” kon gewees het nie? ’n Ander 

vraag is of dit regtig so goed gaan met al die 

resep-volgelinge? 

BESPREKING 

Senwes Landboudienste lewer ’n omvattende 

diens waar grondkartering gedoen word en 

ruit patroon-grondmonsters geneem word. 

Hierdie opnames identifiseer die ruim telike 

verspreiding van grondfisiese en -chemiese 

eienskappe binne landerye. Die gebruikswaarde 

van hierdie inligting staan op drie bene, 

naamlik die korrekte identifikasie van variasie, 

interpretasie van inligting asook ’n optimale 

behandelingsplan. Dit verg lang verduidelikings 

om die variasie asook belangrikheid van al 

die plantvoedingselemente en grondsuurheid 

uiteen te sit, wat nie binne ’n eenmalige 

tydskrifartikel geakkommodeer kan word nie. 

Daar is gevolglik net gefokus op die variasie 

van twee makro-elemente, naamlik fosfor en 

kalium asook grondsuurheid wat pH (KCl) en 


suurversadiging insluit. Die ander makro-elemente, 

naamlik swawel, kalsium en magnesium asook 

mikro-elemente soos boor, mangaan, molibdeen, 

koper, yster en sink speel ook ’n belangrike rol en 

moet nie as onbelangrik beskou word nie. Dit is 

belangrik om te verstaan dat alles wat te doen het 

met plantegroei en opbrengs in 

sinergie moet wees en dat enige tekorte, oormaat 

of wanbalans van die bogenoemde elemente 

plante groei belemmer en opbrengs kortwiek. 

Daar bestaan verskeie denkmodelle en filosofieë 

oor bemestingsaanbevelings en opheffing van 

grondsuurheid. Alhoewel daar raakpunte en ooreenstemmings 

tussen sekere beginsels/metodes 

mag wees, is daar ook teenstrydighede. Dit is 

belangrik dat die produsent homself moet vergewis 

of die beginsel/filosofie wat deur sy adviseur voorgehou 

word op wetenskaplik beproefde beginsels 

gegrond is of nie. Daar bestaan ook verskeie norme 

en riglyne waarbinne die bogenoemde voeding - 

stow we wat as voorbeeld gebruik is, asook grondsuurheid 

beoordeel en gekategoriseer kan word. 

Tabel 1 is ’n voorbeeld van hoe fosfor, kalium, % 

suurversadiging en pH se ontledingsdata ingedeel 

kan word in groepe volgens ’n bepaalde betekenis 

of norm (die tabel is saamgestel uit inligting uit 

verskeie bronne). 

MATERIAAL EN METODES 

8 059 bogrondmonsters is binne ’n radius van 


BREEK NUWE GROND 

Fokus 

op 

28 km by 27 verskillende produsente in die 

Noordwes-Vrystaat op 61 plase op ’n ruitpatroon- 

basis (grid basis) geneem. Die totale oppervlakte is 

nagenoeg 18 000 hektaar. Mielies is die hoofgewas 

op hier die hoëpotensiaal saaigrond wat oorwegend 

uit watertafelgronde bestaan, met die gevolg dat die 

bespreking ook rondom mielieverbouing ressorteer. 

Die grondontledingsresultate van fosfor, kalium, 

pH en suurversadiging is gegroepeer volgens die 

uiteensetting in Tabel 1, waaruit sirkelgrafieke 

geskep is wat die persentasiebydrae van elke 

groepering aantoon. ’n Mens behoort ook te 

aanvaar dat die resultate nie “te sleg” behoort te 

wees nie omrede die produsente wat hierdie tipe 

van opnames laat doen as ’n reël ’n hoë vlak van 

bestuur handhaaf en die belangrikheid van goeie 

grondgesondheid deeglik besef. 

RESULTATE 

Die belangrikheid van fosfor (mg/kg; Bray1), kalium 

(mg/kg), pH (KCl) en suurversadigingpersentasie 

asook die variasie daarvan wat binne die 18 000 

hektaar waargeneem is, word kortliks bespreek. 

FOSFOR 

Fosfor is noodsaaklik vir die verdeling van selle 

aan die groeipunte van plante se wortels onder die 

grond asook vir die groeipunte van bogrondse groei. 


TABEL 1: INDELING VAN FOSFOR, KALIUM ASOOK PH (KCI) EN % SUURVERSADIGING SE WAARDES 

VOLGENS KATEGORIEË. 

Indeling Fosfor mg/kg Kalium mg/kg Grondsuurheid % SV pH (KCI) 

Laag >15 >60 Uiters suur >60 45 >180 Matig suur 20 - 30 4,3 - 4,5 

Grondtekstuur kan bogenoemde norme beïnvloed 

Effens suur 

Bevredigend 

10 - 20 

0 

4,5 - 5,0 

>5,0 

> 

29

30 

Fokus 

op 

Variasie van grondsuurheid en 

ander grondchemiese elemente 



Indien plante te min fosfor opneem, groei dit stadig 

en raak verpot. Voldoende fosfor word benodig vir 

vinnige en sterk wortelgroei sodat die plante die 

ander plantvoedingstowwe en water in die grond kan 

gebruik. 

Fosfor 

25 - 35 

Fosfor 

25 - 35 

FOSFOR mg/kg 

14% 

Fosfor 

>45 

35% 

7% 7% 

Fosfor 

>15 

37% 

Fosfor 

15 - 25 

Figuur 1: Sirkelfiguur van die variasie van fosfor en die 

persentasie bydrae van elke indeling. 

Beide fosfor en kalium se indelings/norme moet 

binne die konteks van die spesifieke gronde se kleiinhoud 

beoordeel word. Meegaande bespreking is 

ter wille van eenvoud gestandaardiseer met die aanname 

dat die kleipersentasie in die bogrond 

min der as 12% is. Die laagste waar des is 2,4 mg/kg 

en die hoogste 74 mg/kg met ’n gemiddeld van 

> 

28 mg/kg. Volgens Figuur 1 is dit duidelik dat 

daar 7% of 1 260 hektaar was waarvan die fosfor 

as laag beskou kan word en dringende aanvulling 

vereis. Onder hier die toestande kan plantegroei en 

oesopbrengs sonder twyfel nadelig beïnvloed word. 

37% of 6 660 hektaar was medium wat ook ’n 

addisionele fosforaanvulling benodig buiten die fosfor 

wat normaalweg in die bemes tingsprogram ingesluit 

word. 35% of 

6 300 hek taar se fosfor is medium-hoog en onderhouds 

bemesting van fosfor kan hier as voldoende 

beskou word. 21% (14% + 7%) of 3 780 hektaar 

was hoog tot baie hoog met voldoende fosfor. 

KALIUM 

Kalium speel ’n belangrike rol by die plantsappe 

binne-in die plantselle, deurdat dit die plant help 

om sekere ander stowwe te vervaardig wat belang - 

rik is vir groei. Kalium aktiveer ensieme en verrig 

ook ’n belangrike funksie by verbeterde weerstand 

teen siektes, koue en droogtetoestande. Voldoende 

K-opname deur die plante bewerkstellig goeie stamsterkte, 

graankwaliteit, graanvorming, houvermoë en 

grootte van graan. 

Kalium 

>180 

Kalium 

120 - 180 

KALIUM mg/kg 

20% 

Kalium 

>60 

44% 

1% 

5% 

Kalium 

60 - 80 

30% 

Kalium 

80 - 120 

Figuur 2: Sirkelfiguur van die variasie van kalium en die 


Die laagste waardes is 21 mg/kg en die hoogste 

572 mg/kg met ’n gemiddeld van 145 mg/kg. 

Volgens Figuur 2 is dit duidelik dat 1% of 

180 hek taar se kalium baie laag is en dringende 


www.infoworks.biz 

aanvulling/regstelling word vereis. 5% of 900 hektaar 

se kalium is as medium geïdentifiseer en 

dringende aanvulling word ook hier benodig. 30% 

of 5 400 hektaar se kalium is medium-hoog en ’n 

mens kan steeds kalium in die bemestingsprogram 

insluit onder hoë potensiaal toestande. 44% of 

7 920 hektaar kan as hoog geklassifiseer word 

en daar kan selfs nog oorweeg word om met 

’n klein bietjie kalium (10 kg) te plant, veral by 

waardes nader aan die 120 mg/kg waardes onder 

hoëpotensiaal toestande. 20% of 3 600 hektaar 

se kalium kan as baie hoog beskou word en geen 

addisionele kaliumaanvulling word benodig indien 

mielies aangeplant sou word nie. 

PH (KCI) 

Alhoewel die waterstof-ioon konsentrasie logaritmies 

toeneem soos wat die pH verlaag, is dit nie regtig 

die pH wat die groei en ontwikkeling van plante 

benadeel nie, maar die aluminium (asook mangaan) 

in die grond wat by lae pH oplosbaar is en die 

opname-kanale in die wortels blok sodat kalsium nie 

opgeneem kan word nie. Aktiwiteite van natuurlike 

mikrobes word ook belemmer óf kom selfs tot 

stilstand onder suur grondtoestande. Sodoende is 

skadelike fungi geneig om die aktiwiteite van nuttige 

mikrobes oor te neem. 

In suurgrond verbind fosfate met aluminium en 

yster om komplekse verbindings te vorm wat nie 

geredelik vir die plant beskikbaar is nie. Dit staan 

bekend as fosfor-vaslegging. Met ander woorde, 

daar ontstaan ’n kunsmatige tekort aan fosfate. 

Hou in gedagte dat fosfaat die duurste makrovoedingselement 

is. 

Die laagste pH (KCl) waardes is 3,5 en die hoogste 

7,3 met ’n gemiddeld van 4,66. 1% of 180 

hektaar se pH is tussen 3,5 en 3,8 en val binne 

die indeling van baie sterk suur. Ernstige opbrengsverliese 

kan onder hierdie omstandighede verwag 

word. 9% of 1 620 hektaar se pH is in die kate gorie 

van sterk suur wat tussen ph 3,81 en 4,0 is. Hierdie 

situasie is ook nie wenslik vir plantegroei nie en 

Afrika se spil van sukses 

Vanaf 1994 


pH 

>5,1 

pH 

4,51 - 5,0 

pH (KCI) 

pH 

3,5 - 3,8 

20% 

29% 

1% 

9% 

pH 

3,81 - 4,0 

17% 

24% 

Fokus 

op 

pH 

4,31 - 4,5 

pH 

4,1 - 4,30 

Figuur 3: Sirkelfiguur van die variasie van pH en die 


dringende regstelling sal moet plaasvind. 

24% of 4 320 hektaar se pH is tussen 

4,1 en 4,30 wat as suur ingedeel 

is. Opbrengsverliese kan verwag word 

en opheffing van grondsuurheid sal 

moet plaasvind. 17% of 3 060 hektaar 

se pH is as matig suur ingedeel. Ten einde 

volhoubaar te produseer, sal bekalking ook 

hier moet plaasvind. 29% of 5 220 

hektaar se pH is tussen 4,5 en 5 wat as 

effens suur beskou kan word. ’n Mens kan 

verwag dat kalk ook benodig gaan word op 

veral die ontledings waar die pH-waardes 

minder as 4,8 is. Slegs 20% of 3 

600 hektaar se pH het meer as 5,0 

ontleed wat as bevredigend beskou 

kan word. Die bespreking van pH 

is heelwat vereenvoudig en die pH, 

suurversadiging, kalsiumvlakke asook 

magnesiumvlakke moet in ag geneem 

word (veral by hoë pH-lesings van 4,7>) 

om ’n ingeligte besluit rondom 

bekalking te neem. 


PASSIEVOL OOR ’N SPILPUNT! 

By SENTER 360 is spilpunte vir ons ’n passie. Juis daarom bou ons nie net 

’n buitengewone sterk en taai struktuur nie – ons bestee ook heelwat tyd en 

aandag aan die klein besonderhede wat ’n groot verskil aan jou dag kan 

maak soos ’n standaard I-Wob sprinkelpakket en ’n patent wat 

die laaste spuite permanent skoonhou! 

Tel: +27 (18) 469-1331 

E-pos: info@senter360.co.za 

www.senter360.co.za 

31

Variasie van grondsuurheid en 

ander grondchemiese elemente 


% SUURVERSADIGING 

Aluminium (Al) en waterstof (H), ook genoem uitruilbare 

suur, bepaal hoe hoog die suurversadiging 

is tesame met ander basiese katione, naamlik 

kalsium, magnesium, kalium en natrium. 

% SV 

21 - 30 

% SV 

10 - 20 

% Suurversadiging 

% SV 

31 - 40 

1% 

2% 

10% 

34% 

% SV 

41 - 50 

20% 

33% 

Figuur 4: Sirkelfiguur van die variasie van suur versadiging 

en die persentasie bydrae van elke indeling. 


% SV 

1 - 10 

% SV 

0 

Die laagste suurversadiging is nul en die hoogste 

67% met ’n gemiddeld van 9,35%. Net soos pH kan 

suurversadiging ook nie net in isolasie beoordeel 

word nie omrede ander elemente soos kalsium, 

magnesium, kalium en natrium ook ’n belangrike rol 

speel in die besluitnemingsproses. Die bespreking 

wat volg is ook ietwat vereenvoudig ter wille van 

praktiese verduideliking. 33% of 5 940 hektaar se 

suurversadiging was nul wat as bevredigend beskou 

kan word en teoreties geen kalk benodig nie. 8% of 

1 440 hektaar se suurversadiging is 1% - 5% wat 

ook onder die definisie van bevredigend ressorteer 

en ook nog nie groot hoeveelhede kalk benodig nie. 

12% of 2 160 hektaar se suurversadiging is 

5% - 10% en die waarskynlikheid is goed dat daar 

wel meriete in sal wees om te bekalk. 34% of 

6 120 hek taar se suurversadiging is tussen 10% 

en 20% wat as effens suur beskou kan word. 

Opbrengs verliese kan in die situasie verwag word 

en bekal king is noodsaaklik. 10% oftewel 1 800 

hektaar se suurversadiging is tussen 20% en 30% 

wat as matig suur beskou kan word. Betekenisvolle 

opbrengsverliese kan verwag word en bekalking 


Fokus 

op 

moet vinnig aandag geniet. 3% of 540 hektaar 

se suurversadiging is meer as 30% wat opbrengs 

ernstig kan kortwiek en bekalking is uiters 

noodsaaklik. 

SLOTOPMERKINGS 

Die gemiddelde waardes uit die 8 059 bogrondontledings 

is 28 mg/kg vir fosfor, 145 mg/kg vir kalium, 

pH (KCl) 4,66 en suurversadiging 9,35 wat as 

redelik bevredigend beskou kan word vir mielieverbouing. 

Hierdie waardes is opgemaak uit 

lae/swak ontledingsresultate asook hoë/goeie 

ontledingsresultate wat dan “goeie” gemiddeldes 

gee. Dieselfde tendens van variasie word ook as ’n 

reël binne lande en plase waargeneem. Stikstofbehoefte 

word bepaal deur die grond poten siaal, 

klimaat en die mikpuntstelling. Kombineer die 

fout faktor wanneer konstante stikstoftoedienning 

plaasvind sonder om die grondpotensiaal, wat baie 

binne lande wissel, in ag te neem, tesame met ’n 

situasie waar die ander elemente soos die variasie 

van fosfor en kalium ook nie volgens variasie 

bestuur word nie. Die antwoord is dan “standaard 

behandelingsresep’’ wat nie die werklike behoeftes 

aanspreek nie en nie die werklike grondpotensiaal 

kan ontsluit nie. Bemestingskoste maak maklik 

30% - 35% uit van die direkte produksie koste. 

Die gemiddelde bemestingskoste vir ’n mielieopbrengsmikpunt 

van 5,5 ton/ha is tans in die orde 

van R2 200/ha. Indien die 18 000 hektaar wat in 

die artikel ter sprake is met die bemestingskoste 

van R2 200/ha vermenigvuldig word, is dit ’n bedrag 

van R39,6 miljoen – genoeg om oor deeglik te gaan 

nadink. S 

Die artikel is saamgestel deur Bernard Muller 

(Bestuurder: Akkerbou en Grondkartering, Senwes 

Landboudienste). Skakel hom by 083 458 1293 vir 

meer inligting. >> 

Die volgende persone kan gekontak word vir meer 

inligting rondom grondkartering en ruitpatroongrondmonsterneming: 

• Noordwes-Vrystaat – Jacques Odendaal: 083 458 1296 

• Sentraal-Vrystaat – Pieter Snyman: 082 302 3992 

• Noordwes en Gauteng – Almero Olwagen: 083 320 0599 

Dankbetuigings: 

• Produsente wat Senwes Landboudienste getrou ondersteun. 

• LNR-Kleingraansentrum vir die grondontledings. 

• Jacques Odendaal van Senwes Landboudienste wat die 

grondmonsters fisies geneem het. 

> 

33

34 

Fokus 

op 

BREEK NUWE GROND ND 

Wat kan 

ek verwag 

tydens 

planttyd? 

VERBRUIKERS IN DIE NOORDELIKE 

HALFROND SAL HUL GORDELS STYF 

OM DIE MAAG MOET TREK TEN EINDE 

HULSELF DEUR TE SIEN TOT DIE 

VOLGENDE SEISOEN. DAAR WORD 

NOU STAATGEMAAK OP DIE SUIDELIKE 

HALFROND OM TOT DIE REDDING 

TE KOM; DIT IS EGTER ’N GROOT 

TAAK. WÊRELDVOORRAAD SAL DUN 

GESMEER BLY VIR DIE VOLGENDE 

TWAALF MAANDE. 

> TEKS: THEO VENTER 

BYDRAE TOT WÊRELDMIELIEPRODUKSIE 

3% 

13% 

11% 

7% 

30% 

36% 

Noord-Amerika Ander 

Oos-, Suid- en 

Suid-Amerika 

Suidoos-Asië 

Europa en voormalige Sub-Sahara Afrika 

Sowjetunie 

> 

Brasilië en Argentinië dra slegs 

12% van die wêreldmielieproduksie by en selfs 

rekordoeste hier sal slegs ’n druppel in die emmer 

wees. Die hele Suidelike Halfrond dra minder as ’n 

kwart tot die wêreld se mielieproduksie by. 

Die kanse is goed dat pryse stewig sal bly, selfs 

tydens die Suidelike Halfrond se produksieseisoen. 

Met planttyd om die draai, kan plaaslike produsente 

dus breed glimlag oor graanpryse asook oor 

die vooruitsigte vir ’n kookwater-seisoen. 

As die weer ook nog gunstig is, sal daar van hoek - 

paal tot hoekpaal geplant kan word. Die oppervlak 

onder mielies het reeds verlede jaar met ’n indrukwekkende 

14% uitgebrei tot 2 699 200 ha. Daar 

sal waarskynlik nog meer mielies in die komen de 

seisoen geplant word. Gedurende die laaste tien 

jaar was die grootste oppervlak onder mielies die 

3 184 950 ha in 2003. Die daar opvolgende nege 

jaar het egter nie die 2 900 000 ha-merk oorskry 

nie. Sojabone is op rekordoppervlakte geplant vir die 

OPPERVLAK ONDER MIELIES, SOJABONE 

EN SONNEBLOM 

Totale mielies Sojabone Sonneblom 



36 

Fokus 

op 


Wat kan ek verwag tydens planttyd? 


afgelope drie jaar. Sonneblom se aandeel hang van 

die prysverhouding met mielies en sojabone af. 

Die Julie-termynkontrak lok die meeste belangstelling. 

Die prys van die kontrak tydens planttyd 

bepaal tot ’n groot mate hoeveel geplant sal word. 

Die onderstaande grafiek toon hoe die hoë Juliepryse 

aanplantings ook verhoog. Indien die Julie 

2013-kontrak met vorige seisoene vergelyk word, 

staan dit kop en skouers bo die ander uit. 

GEMIDDELDE JULIE-PRYS TYDENS PLANTTYD 

Jul 08 Jul 09 Jul 10 Jul 11 Jul 12 Jul 13 

OPPERVLAK GEPLANT 

Produsente sal egter nog kopkrap oor watter gewas 

om te plant. Meksiko het verlede seisoen 

1 162 100 ton witmielies en hierdie seisoen al 

484 238 ton witmielies tot einde Augustus ingevoer. 

Meksiko sal na alle waarskynlikheid egter nie 

meer smag na Suid-Afrika se witmielies nie. Die 

Meksikane se oes kan tot soveel as 22 miljoen 

ton wees, na droogte die vorige oes tot ’n skamele 

18,1 miljoen ton geplunder het. Dit beteken hulle 

sal genoeg produseer vir hul tortillas en slegs 

geelmielies invoer vir veevoer. Witmieliepryse kan 

> 

dus laer as die van geelmieliepryse verhandel. Die 

wêreld sal egter nie so vol fiemies wees wat die 

kleur van mielies betref nie, aangesien daar maar 

min beskikbaar is. Misoeste in Afrika kan ook die 

situasie verander. 

Mieliepryse is baie aanloklik, maar sojaboonpryse 

is selfs meer indrukwekkend en kan ’n paar hek taar 

by mielies afneem. Verlede jaar is 472 000 ha 

geplant, maar die komende seisoen sal waar skynlik 

nog rekords laat spat. Plaaslike verwerkingskapasiteit 

is besig om uit te brei, maar nie so vinnig 

as wat aanvanklik verwag is nie. Ten spyte hiervan is 

daar nog ’n groot vraag uit die buiteland. Veral die 

Midde-Ooste en Suid-Asië sal wil weglê aan Suid- 

Afrika se soja. 

DIE VRAAG NA SA SE SOJABONE 

Gepers vir olie en oliekoek Uitvoere 

Sonneblom bly nog ’n goeie opsie vir vroeë aan plantings 

en produsente kan probeer om van die stewige 

Maartpryse gebruik te maak. Met die Maartprys 

nog ongeveer R750 bo dié van Meimaand, sal 

produsente graag vroeër wil lewer. Reën het 

reeds vroeg in Septembermaand geval, wat vroeë 

aanplantings aangehits het. 

Op die oomblik is daar nog min sekerheid oor wat 

die weer vir die seisoen inhou. Produsente sal egter 

steeds reeds hul planters begin afstof soos wat ’n 

blink seisoen op die horison wink. S 

Theo Venter is ’n Graananalis by Senwes Grainlink. Vir 

meer inligting, skakel hom by (018) 464-7723 of stuur ’n 

e-pos na theo.venter@senwes.co.za.>> 



Promosie-artikel: Efekto 

Waterbesparingswenke 

vir jou grasperk en tuin 

In die somermaande verdubbel 

munisipale waterverbruik. Dit is die seisoen wanneer 

Suid-Afrikaners hulle grasperke en tuine natmaak 

en hierdie someraanvraag plaas enorme druk op 

munisipale waterstelsels. Soos watervoorrade 

verminder gedurende tydperke van lae reënval, moet 

sommige munisipaliteite waterbeperkings verklaar 

wat die natmaak van grasperke en tuine betref. 

Deur die volgende handige wenke toe te pas, kan 

jou grasperk en tuin droogtetoestande hanteer 

en kan jy terselfdertyd die vermorsing van water 

verminder: 

• Hou altyd die hoeveelheid reën in gedagte. Gebruik 

’n Efekto-reënmeter op die werf om jou 

te help om reënval te monitor (maak dit een keer 

per week leeg). Alhoewel die gemiddelde tuin 

25 mm water per week benodig, kan die wenke 

hierlangsaan gevolg word om te bepaal hoeveel 

water bygevoeg behoort te word. Dit is ook ’n 

Vir meer inligting, skakel Nico van der Westhuis by 

031 700-1024 of stuur ’n e-pos na 

nicovdw@efekto.co.za.>> 

Fokus 

op 

goeie idee om enige waterbeperkings wat in jou 

area mag geld, in gedagte te hou. 

• Gee water in die vroeë oggend asook voor 09:00 in 

die voormiddag om verdamping en die skroei van 

blare deur die son te verminder. Lei op wind stil dae 

nat om “wind drift” en verdamping te voorkom. 

• Stel jou Efekto-sproeier om harde oppervlaktes 

soos opritte en patio’s te vermy. 

• Lei stadig nat om afloop te vermy en om te ver se - 

ker dat die water deur die grond geabsorbeer word. 

• Gaan gereeld jou tuinslangtoerusting en 

besproeiingsisteem na vir lekkasies of blokkasies. 

• As jy ’n Efekto-sproeier kies, kies een wat naby 

aan die grond bespuit. Die gebruik van ’n Efekto- 

“timer” saam met die Efekto-sproeier sal ook 

help om die vermorsing van water te bestry. S 

37



Promosie-artikel: SKF 

SKF-landboureeks 

– waarom nie? 

SKF BIED ’N VERSKEIDENHEID 

KOEËL LAERS (BEARINGS), SEËLS, 

KRAG TRANS MISSIES EN OLIE- 

SME RINGS PRODUKTE AAN DIE 

LANDBOUSEKTOR. SENWES IS EEN 

VAN DIE AMPTELIKE LANDBOUVER- 

SPREIDERS VAN SKF-PRODUKTE. MET 

AGENTE REGOOR DIE LAND, STREEF 

ONS DAARNA OM VOLHOUBARE DIENS 

AAN DIE LANDBOUSEKTOR TE LEWER. 

SKF Y-koeëllaers, ook bekend 

as invoegselkoeëllaers, is basies verseëlde diepgroef 

koeëllaers in die 62- en 63-reeks wat ’n 

konveksie buitering bevat. Hierdie koeëllaers word 

in verskillende groottes vervaardig en is beskikbaar 

met ’n standaard binne- of buitering wat verleng is 

aan albei kante. Die verskeidenheid invoeringsreeks 

verskil in so ’n mate dat die koeëllaer op die skag lê. 

Koeëllaers vervul ’n uiters belangrike rol in die 

werksomgewing waarin dit gebruik word. Verminderde 

wrywing veroorsaak dat masjinerie makliker werk 

asook minder krag en smering gebruik. SKF is 

voortdurend besig met verbeterde werksverrigting 

ten einde effektiewe produkte en toerusting aan 

die mark te voorsien. Die vervaardigingstegnieke 

van SKF word só beplan en geïmplementeer dat 

dit beskerming aan natuurlike bronne verleen. SKF 

verbind hulle tot omgewingsvriendelike, volhoubare 

en verantwoordelike groei. 

Verhoog landbouproduktiwiteit deur van SKF Agri 

Hub vir planterkouters gebruik te maak. 

• Geen hersmering. 

• Verhoog produktiwiteit met 150%. 

• Uitgawes verminder met 30%. 

• Bestuurskoste verminder tot met 90%. 

• ’n Oplossing wat omgewingsvriendelik is. 

• Maklike instandhouding. 

• Koste-effektief. 

• Verkoopsvoordele: 

- Verhoog landbouproduktiwiteit. 

- Maklike installering en vervanging. 

Fokus 

op 

Die SKF Agri Hub is ’n volledige eenheid wat beide 

geseël en geghries is vir ’n leeftyd lank. S 

Vir meer inligting, skakel u naaste Senwes Village 

onderdele afdeling, of ons produkbestuurder, Pieter 

Redelinghuys by (018) 464-7320 of stuur ’n e-pos na 

pieter.redelinghuys@senwes.co.za.>> 

> 

39

40 

Fokus 

op 


Op julle merke, 

gereed, plant! 

DIE EERSTE TEKENS VAN REËN 

IS AL IN DIE LUG EN DAAR WORD 

GEWERSKAF OM DIE GROND VIR DIE 

KOMENDE PLANTSEISOEN VOOR TE 

BEREI. DAAR IS EGTER ’N PAAR DINGE 

WAARAAN AANDAG GEGEE MOET 

WORD VOORDAT DIE PLANTSEISOEN 

AANBREEK. 

> TEKS: PIETER VAN EEDEN EN RIAAN BOTES 

Uit ’n werkswinkel-oogpunt is 

die belangrikste hiervan die onderhoud van werktuie. 

Dit is raadsaam vir ’n produsent om sy trekkers 

vroegtydig, verkieslik voor die aanvang van die 

plantseisoen, te diens en te hersien. Onnodige 

probleme wat vroegtydig voorkom kan word, 

> 

veroorsaak gewoonlik ’n lang staantydperk van 

werktuie, wat weer ’n ongelukkige produsent tot 

gevolg het. 

TREKKERS 

Produsente moet eerstens ’n lys opstel van al die 

toerusting wat benodig word vir planttyd en elkeen 

se huidige toestand asook die vorige seisoen se 

probleme daarmee op die lys aanbring sodat hulle 

die nodige voorbereiding of herstelwerk kan doen. 

Gaan die dienstydperke van trekkers na en maak 

seker alle dienste is gedoen voor die aanvang van 

die plantseisoen. Belangrike aspekte waarop gelet 

moet word, is veral die inlaat- en verkoelingstelsel. 

Lugfilters moet ook nagegaan word vir diens baarheid. 

’n Lugfilter wat vuil en vol stof is, gaan nie 

die hele seisoen hou nie. Vervang dit dadelik as 

’n stel, met ander woorde beide die primêre en 

sekondêre filters. Onthou die goue reël: As jou neus 

toe is, kry jy nie asem nie; dieselfde geld vir jou 



Wanneer dit by 

groei kom, moet 

jy groot dink … 

Deur samewerking waar ons kennis en idees uitruil, streef ons voortdurend daarna om aan 

jou innoverende, kwaliteit oplossings te bied. Sodoende kan jy en jou gewasse jul volle 

potensiaal behaal. BASF bied jou, as produsent, die voordeel van globale kundigheid in 

diverse industrieë. Terselfdertyd kry jy toegang tot wêreldklas innovasie en wetenskap, 

want … as produsent, is jy die middelpunt van ons bestaan; is jou volhoubare sukses ook 

ons sukses. 

BASF - Bereik jou volle potensiaal. 

BASF Suid-Afrika (Edms) Bpk Sestiendestraat 852, Midrand, 1685Posbus 2801, Halfweghuis, 1685 Tel: +27 11 203 2400 Faks: +27 11 203 2461 


Op jul merke, gereed, plant! 


enjin se lugfilters. Gaan ook klampe van inlaatpype 

na, aangesien dit as ’n risiko beskou word waar 

stof die enjin kan binnegaan en die enjin sodoende 

beskadig. 

Daar bestaan by sommige produsente die 

gewoonte om lugfilters skoon te blaas; dit is egter 

nie ’n goeie praktyk nie. Hoewel jy geld spaar deur 

nie ’n nuwe filter te koop nie, word die stof steeds 

deur saamgeperste lug deur die papier-element 

van die filter forseer en beskadig dus só die filter. 

Mettertyd word die papier só erg beskadig dat groot 

stofdeeltjies deurgelaat word. As die sekondêre 

filter dit nie meer kan hanteer nie, gaan stof in 

die enjin ingesuig word en die enjin erg beskadig. 

’n Beskadigde enjin wat binne ’n kort tydsperiode 

herstel moet word, sal hoë koste tot gevolg hê. 

Die verkoelingstelsel is ook baie belangrik. 

Verskeie produsente verkeer onder die wanindruk 

dat ’n verkoelingsmiddel slegs in die winter benodig 

word, maar in die somer is die verkoelingsmiddel 

net so belangrik. Dit hou die enjin skoon van roes 

en beskerm die verskillende komponente daarvan. 

Die verkoelingsmiddel verhoed ook lugborrels wat 

die suiers laat deurput en sodoende water in die olie 

laat beland. Dit laat ook die enjin koeler luier, wat 

weer enjinkomponente se slytasie verminder. Maak 

seker dat die verkoelerprop en v-belt nie beskadig 

is nie en dat die verkoeler nie toegepak is met stof 

en blare nie. Maak ook baie seker dat waterpype 

behoorlik vasgeklamp is en nie teen die trekker se 

raam of ander komponente kan deurskuur nie. 

Gaan die turbine na vir eksterne olielekkasies wat 

moontlik kan aandui dat die turbine foutief is. Die 

enjin moet ook nagegaan word, sodat alle olielekkasies 

wat seëls en pakstukke (“gaskets”) benodig, 

herstel word. Herstel ook enige diesellekkasies om 

te verhinder dat stof daar aanpak en sodoende 

brand stof vermors, wat uiteindelik jou brandstofkoste 

gedurende die seisoen gaan verhoog. Dit is ook ’n 

goeie idee om jou herstelwinkel opdrag te gee om 

die masjien se inspuiters (“injectors”) elke 2 000 

enjinure te toets en te herstel indien nodig. Dit is 

ook dieselfde aantal ure waarop klepspeling (“valve 

clearance”) nagegaan en verstel moet word. Ten 

einde ’n lang enjinlewe te verseker, is dit absoluut 

noodsaaklik dat die herstelwerk deur korrek-op geleide 

persone hanteer en gedoen word. 

Gaan hidrouliese- en transmissie-olie na vir die 



Fokus 

op 

korrekte vlakke asook vir diensbaarheid. Hidrouliese-olie 

wat vir ’n lang tydsperiode in diens is, 

verloor nie net smering nie, maar veroorsaak 

ook slytasie van hidrouliese komponente asook 

transmissiekomponente en sy-aste. Die koste vir die 

aankoop van olie en filters is goedkoper as die koste 

met betrekking tot die staantyd van trekkers asook 

die aankoop van onderdele vir die herstel van ’n 

groot meganiese fout. 

Gaan lugversorgerfilters na en vervang dit indien 

nodig. ’n Filter wat met saamgeperste lug skoongemaak 

word, word mettertyd beskadig en dit gaan 

vir seker ander komponente nadelig affekteer en 

beskadig. Maak ook seker dat die lugversorging 

voldoende werk, sodat dit betyds herstel kan word 

indien dit foutief is. 

PLANTERS 

’n Planter is ’n baie belangrike werktuig vir die 

korrekte plasing van saad asook kunsmis. Indien 

voorafplasing nie gedoen word nie, word die kunsmisapplikasie 

deur die planter hanteer en moet 

bakke en awegare ook sodoende nagegaan word. 

Die belangrikste is dat die saaduitmeet meganis 

me nagegaan word. Jou Senwes handelaar kan 

dit nagaan, toets en herstel voor die plantseisoen ’n 

aanvang neem, of jy kan self seker maak dat dit reg 

is. Op ’n vingeruitmeetmeganisme is dit belangrik om 

te kyk dat al die vingers heel is en dus nie geslyt is 


> 

43

44 

Fokus 

op 


Op jul merke, gereed, plant! 


nie asook dat al die veertjies wat hulle bymekaar hou, 

nie gebreek is nie. Die “papbord” waarop die vingers 

loop, moet ook nie weggeslyt wees nie. Laastens 

moet die speling op die vingers korrek wees en die 

koppelaar wat die meganisme aandryf, mag nie geslyt 

wees nie; dus wanneer die uitmeetmeganisme en 

bak aanmekaar is en in die planterraam gesit word, 

moet die koppelaar se vingers met die aandryfrat se 

vingers oplyn. 

By vakuumplanters is die uitmeetmeganisme net 

so belangrik. Maak seker dat saadplate nie te veel 

weggeslyt is nie en dat die rubberseël wat vir die 

vakuum op die bak verantwoordelik is, onbeskadig is 

en behoorlik seël. Indien jy twyfel, vervang die rubber. 

Gaan ook die dubbel-illuminator na en maak seker 

dat dit so verstel is dat dubbelpitte afgeslaan word, 

maar wel ook dat dit nie al die pitte afslaan nie. 

Soos die geval met die vingerplanter, het die 

vakuumplanter ook ’n koppelaar wat koppel na die 

ry-eenheid vir aandrywing. Die koppelaar moenie te 

veel geslyt wees nie, terwyl daar ook seker gemaak 

moet word dat die koppelaar se vingers, waar dit 

koppel met die rat se vingers, behoorlik oplyn, die 

vingers oormekaar klim en gaan daar probleme met 

plantestand wees. 

Laastens is dit ’n goeie praktyk om die vakuumblaser 

oop te maak en dit behoorlik skoon te maak. 

Die talkpoeier en gif op die saad is geneig om ’n 

taai aanpaksel binne die blaser te vorm, dit uit 

balans te gooi en sodoende die blasermotor te 

beskadig. Wanneer daar met ’n John Deere masjien 

gewerk word, moet daar ook seker gemaak word dat 

die blasermotor se pype wat op die trekker koppel, 

wel die korrekte hidrouliese koppeling met die 

pennetjie bevat waar dit met die trekker koppel. 

Spuit aandryfkettings vroegtydig met kettingolie 

(“chain lube”) of laat lê dit in diesel, sodat die 

kettings los en vrylik oor die ratte kan beweeg. 

Die moontlike spring van kettings word sodoende 

verhoed, terwyl die plantestand ook nie beïnvloed 

word nie. Gaan jou handleiding na vir die hoeveelheid 

plante wat jy per hektaar wil plant en doen die 

kalibrasie daarvolgens; die boek is net ’n riglyn. Die 

belangrikste is egter om die kalibrasie in die land na 

te gaan. 

’n Planter se trekstang moet ten alle tye oplyn 

met die trekker se trekstang, anders is die ry- 

> 

eenhede geneig om te “bulldose” of te diep te loop. 

Gaan alle laers na voor die begin van die seisoen 

sodat dié wat riskant is, vervang kan word voordat 

dit jou in die steek laat. Maak ook seker vanwaar 

jy die kunsmis en saad wil toedien, en gaan elke ry 

na. Verstel die saaddiepte en maak seker dat die 

drukvere van ry-eenhede reg is. 

Terwyl jy plant, gaan ry-eenhede na en maak 

seker dat saadbakke gelyk leeg word; maak ook die 

saadbuise gereeld skoon. Indien jy ’n saadmonitor 

gebruik, toets dit vooraf en sorg dat dit korrek werk. 

PRESISIETOESTELLE 

Voordat jy begin werk, sorg dat jy die tydperk vir wat 

die sein nog geaktiveer is, nagaan, en koop betyds 

nuwe sein vir die tydsperiode wat jy wil werk. 

WERKSWINKELS 

Senwes werkswinkels is gerat vir die komende 

seisoen en sal gedurende planttyd langer ure oop 

bly om tot die produsente se diens te wees. Diens 

en herstel masjiene vroegtydig, sodat wanneer 

planttyd ’n aanvang neem, daar nie ’n oponthoud is 

met masjiene wat by die werkswinkels staan nie. 

’n Aksie is geloods om die voorraadvlakke te 

verhoog, veral nou met John Deere se pakhuis wat in 

die proses is om te verhuis. Dit sal verseker dat jou 

Senwes handelaar altyd voorraad beskikbaar sal hê. 

Die nagaan van alle John Deere produkte kan 

vergemaklik word deur tegnikusse na die plaas te 

stuur en saam met die produsent en operateur 

die betrokke toerusting te ondersoek en só alle 

herstelwerk te doen. 

Die onderdele-afdeling het ook ’n groot aantal 

John Deere planter-aanlegstukke bestel, wat reeds 

op ’n allokasiebasis aan sekere klante se name 

gekoppel is. S 

Riaan Botes is die Werkswinkelbestuurder by Senwes 

Village: Bultfontein. Vir meer inligting, skakel hom by 


Bultfontein.werkswinkel1@senwes.co.za. 

Pieter van Eeden is die Werkswinkelbestuurder by Senwes 

Village: Bothaville. Vir meer inligting, skakel hom by 


bothaville.werkswinkel01@senwes.co.za.>> 


46 ••• SENWES VILLAGE: FOCUS ON EFEKTO'S GARDENING RANGE 

Green fingers 

for sale! 

Keith Kirsten’s 

garden tips 

Have the right tools to garden with. Essentials 

are: spade, fork, hand trowel, secateurs, loppers, 

rake, hosepipe and watering can. 

Preparation is key: Dig decent sized holes 

for plants and dig over garden beds 

thoroughly before planting. 

Source: http://www.houseandleisure.co.za/ 

> 


SENWES VILLAGE: FOCUS ON EFEKTO'S FEKTO'S FE GARDEN 

GARDENING EN E ING RA RRANGE 

••• 

SPRING IS IN THE AIR AND SUMMER IS 

ON ITS WAY. MANY PEOPLE REGARD IT 

AS THE PERFECT TIME OF THE YEAR TO 

START GARDENING AGAIN AND AS SUCH 

GET RID OF THE EVIDENCE OF WINTER. 

FOR OTHERS, IT CAN BE A DAUNTING 

TASK, ESPECIALLY IF GARDENING IS NOT 

IN YOUR BLOOD. WITH EFEKTO’S NEW 

GARDENING RANGE, AVAILABLE AT ALL 

SENWES VILLAGES, GARDENING WILL 

NOT ONLY BE EASIER, BUT ALSO MUCH 

MORE ENJOYABLE. 


HEAVY DUTY 

BYPASS 

PRUNER 

• Cast aluminium 

handle with 

soft-touch grip. 

• 4,5 cm blade 

manufactured from 

Japanese SK5 steel. 

• Ergonomic design. 

PINK NITRILE 

GLOVES 

• High-quality soft nitrile garden 

gloves. 

• Nitrile gloves are three times more 

puncture resistant than regular latex gloves. 

• Lower resistance to friction, making them 

easier to put on and take off your hands. 

SHOULDER 

PRESSURE 

SPRAYER 

5 LITRE 

• Fully equipped 

5 litre sprayer. 

• Manufactured 

from high-quality 

engineering ABS 

Plastic. 

• Tap connector for 

26,5 mm garden tap. 

• Manufactured from 

high-quality engineering 

ABS Plastic. 

• Soft-touch grip. 

TAP 

CONNECTOR 

19 MM 

SOFT FACE 

STARTER SET 

• Soft-touch grip. 

• Adjustable hand-held spray nozzle. 

• Manufactured from high-quality engineering 

ABS Plastic. 

• Hose connectors for 12 mm - 15 mm hosepipe. 

• Tap connector for 21 mm - 26,5 mm garden tap. 

> 

S 

47

48 

••• SENWES VILLAGE 

SENWES HET ONLANGS ’N 50%- 

AANDEEL IN DIE FAMILIEBESIGHEID 

JD IMPLEMENTE (JDI) IN DIE WES- 

KAAP VERKRY. VOLGENS EMILIUS 

TOMLINSON, EIENAAR VAN JD 

IMPLEMENTE, HOU HIERDIE VEN- 

NOOTSKAP VIR ALBEI MAATSKAPPYE 

VOORDELE IN, WAT VERDER KAN 

BYDRA TOT HUL SUKSES. SENWES 

SCENARIO HET MET EMILIUS GESELS 

OM MEER UIT TE VIND OOR HOM, 

DIE BESIGHEID EN MOONTLIKE 

TOEKOMSPLANNE. 


> 

Die Kaap is Hollands 

met nuwe vennootskap 

Emilius Tomlinson (middel) en sy twee seuns, 

Emile (links) en Jason. 

Emilius is op Swellendam 

gebore en het ook daar grootgeword. Na 

voltooiing van sy skoolloopbaan is hy vir 

twee jaar weermag toe, waarna hy ’n kursus in 

Bestuur aan Tygerberg Kollege voltooi het. 

In 1896 het Emilius se oupagrootjie die familiebesigheid 

DM Tomlinson en Kie gestig, wat merendeels 

gefokus het op die invoer van Massey 

Ferguson ysterwieltrekkers uit Engeland. “In die 

vroeë veertigs het hulle baie gesukkel om onderdele 

vir die Massey Ferguson trekkers te kry en dit is toe 

dat my oupagrootjie na ’n ander fabrikaat begin 

soek het.” Gedurende die vyftigs het hy begin om 

John Deere’s te verkoop. Intussen het my pa, 

Simon, en my oom, Lindenberg, by hom begin werk 

as verkoopsmanne. In 1960 het my pa en oom 

die maatskappy JD Implemente gestig. Dit is ook 

die jaar waartydens John Deere ’n agentskap op 

Nigel geopen het. “Sedertdien is ons ’n volwaardige 

John Deere handelaar.” In 1980 het Emilius by JD 

Implemente in die onderdele-afdeling begin werk. 

JD Implemente dryf al vir 52 jaar handel en is 

daarom die oudste aaneenlopende John Deere 

handelaar in die land. “Dit is voorwaar iets om 

op trots te wees,” sê Emilius. In 1994 het die 

werkswinkel op Swellendam te klein geword en is 

daar dus ’n nuwe gebou opgerig. Weens die goeie 

trekkerverkope in die Bredasdorp-area, het hy 


“My toekomswens is dat ek en my twee 

seuns ’n lang pad saam met Senwes 

kan stap en dat albei maatskappye 

nuwe hoogtes sal bereik.” 

besluit om ’n handelswinkel daar te open. In 2004 het 

John Deere SA Emilius genader in verband met verdere 

uitbreiding in die Oos-Kaap. “Ek was baie opgewonde 

en het dadelik ingestem.” Dieselfde jaar het hy ’n 

handelswinkel op Hankey in die Oos-Kaap gekoop. Dit 

is ’n groot sitrus-, aartappel- en melkarea. 

JD Implemente se hoëkwaliteit diens het daartoe 

gelei dat die besigheid ’n goeie naam in die area 

opgebou het; soveel so dat Emilius in 2009 nog ’n 

volwaardige John Deere handelswinkel kon open, die 

keer op Cradock. Na drie jaar is hulle besig om ’n 

nuwe gebou daar op te rig, wat ’n groter werkswinkel 

en onderdele-afdeling insluit. Intussen het Emilius ’n 

dienshandelaar op Addo aangestel om namens JD 

Implemente die nodige diens in verband met John 

Deere’s in daardie area te verskaf. In Januarie 2010 

het Emilius se oudste seun, Emile, by JD Implemente 

begin werk. Hy behartig die verkope van heelgoedere 

in die Swellendam/Heidelberg- en Barrydale-omgewing. 

Aan die begin van 2012 het Emilius se ander seun, 

Jason, ook by die besigheid aangesluit. Jason word 

in presisieboerdery opgelei om die hele JDI-area te 

bedien. 

JD Implemente se hoofkantoor is op Swellendam 

met handelswinkels op Bredasdorp, Hankey, Cra dock 

en Addo. Emilius en sy span beplan om binne die 

volgende vier jaar nog drie John Deere han dels winkels 

in die Oos-Kaap te open. “Dit was nogal ’n aanpassing 

om van ’n privaat- na ’n kor poratiewe maatskappy oor 

te gaan. Die same smel ting hou vir albei maatskappye 

baie voordele in, wat wedersyds gebruik kan word,” sê 

Emilius. 

“Vir JDI se klante is daar nou meer heelgoedere 

beskikbaar. Ons seisoene oorvleuel, wat uitruiling van 

voorraad vergemaklik. Ons wil graag die hele Senwes 

mandjie na die JDI-area bring tot voordeel van die 

klante. 

“My toekomswens is dat ek en my twee seuns ’n 

lang pad saam met Senwes kan stap en dat albei 

maatskappye nuwe hoogtes sal bereik.” S 


Skakel haar by (018) 468-2716 vir meer inligting of stuur 

’n e-pos na elmarie@infoworks.biz.>> 


JD Implemente se 

onderskeie handelswinkels 

Swellendam 

(Hoofkantoor) 

Cradock 

Addo 

SENWES VILLAGE ••• 

Bredasdorp 

Hankey 

> 

49

50 ••• SENWES VILLAGE 

Welsynsorganisasies 

baat steeds by veldtog 

Vanjaar se “From Greens 2 Dreams”veldtog 

werk effens anders as verlede jaar. Die veldtog, Senwes 

Village se sosiale verantwoordelikheidsprojek, dien as basis vir 

die allokering van fondse aan verskeie welsynsorganisasies. 

Die genoemde fondse word tydens die jaarlikse Senwes Village 

Verskaffersgholfdag ingesamel. 

Geregistreerde welsynsorganisasies kan hul behoeftes per 

e-pos na web@senwes.co.za stuur om in aanmerking te kom vir ’n 

moontlike donasie. Die behoeftes wat geregistreer word, sal op ’n 

maandelikse basis deur ’n Senwes Village paneel geëvalueer word, 

waarna donasies aan die suksesvolle instansies gemaak sal word. 

Klante word versoek om die boodskap van die projek in hul 

gemeenskappe te versprei ten einde behoeftige organisasies in 

kennis te stel, sodat hulle hulself kan nomineer. 

Verwys asseblief alle belangstellendes en kwalifiserende 

organisasies na die Senwes webblad, waar meer inligting 

beskikbaar is oor die proses, tipe organisasies wat kwalifiseer en 

die inligting wat voorsien moet word. S 

K yk hoe lyk ons nou! 

Donald Lemme 

(Dieregesondheid) 

> 

SENWES VILLAGE 

WERKNEMERS BE- 

DIEN KLANTE TANS 

IN KLEREDRAG WAT 

EIE IS AAN SY/HAAR 

AFDELING EN MAKLIK 

DEUR KLANTE UIT- 

GEKEN KAN WORD. 

DIE WERKNEMERS 

VAN VERSKEIE 

AFDELINGS BINNE 

SENWES VILLAGE: 

KLERKSDORP HET 

MODEL GESPEEL. S 

Justine Poonsaib 

(Geldlaai) 

Johannes Motsumi 

en William Tau (Stoor) 

McPherson Nazaba 

(Besproeiing) 

Silas Chupoeng 

(Ontvangs) 


SENWES VILLAGE ••• 


51 

Apteekkonsep 

is dieremedisyne se 

voorland 

VANWEË UITERS GOED GEORGA- 

NISEERDE SINDIKATE WAT HULLE 

TOESPITS OP DIE DIEFSTAL VAN 

DIEREMEDISYNE IN SENWES VILLAGE 

SE BEDIENINGSGEBIED, WORD 

VILLAGE GENOODSAAK OM ANDER 

MAATREËLS TOE TE PAS TEN EINDE 

SY AANDEELHOUERS SE BELANG TE 

BESKERM. 

Die handelswinkels wat tans 

die hardste getref word, is in die nabye omgewing 

van mynbedrywighede geleë. Dit is egter 

ongelukkig nie die enigste handelswinkels wat 

deur hierdie sindikate geteister word nie. Die 

konsep wat geïmplementeer word, het slegs ten 

doel om geordende toegang tot dieremedisyne te 

verseker en diefstal daardeur te beperk. In sekere 

gevalle word daar van toesluitbare draadmandjies, 

soortgelyk aan sekere apteekgroepe se werkswyse, 

gebruik gemaak om dieregesondheidmiddels te 

neem vanaf die bedieningsgebied tot by die kassier 

waar betaling plaasvind. 

Oberholzer en Theunissen is die eerste twee 

handelswinkels waar hierdie konsep met groot 

sukses geïmplementeer is. Stelselmatig sal 

al meer handelswinkels oorskakel na hierdie 

werkswyse. Senwes Village vertrou dat sy klante 

en aandeelhouers die rede vir sodanige maatreëls 

terdeë besef en terselfdertyd wil Village ’n woord 

van dank uitspreek teenoor sy klante vir hul 

volgehoue ondersteuning. S

52 

••• SENWES GRAINLINK 

Hoe pas landbouchemikalieë by 

die nuwe wetgewing in? 

DIE VERBRUIKER BEÏNVLOED 

AL JARE LANK DIE PRODUSENT 

SE KEUSE VAN VARIËTEIT, 

LANDBOUPRAKTYKE EN SELFS 

DIE HANTERING EN BEMARKING 

VAN DIE KOMMODITEIT. DIE NUWE 

VERBRUIKERSBESKERMINGS- 

WETGEWING KAN EGTER LEI TOT 

NOG ’N GROTER INVLOED DEUR DIE 

VERBRUIKER EN ’N VERHOOGDE 

AANSPREEKLIKHEID VIR ALLE 

ROLSPELERS IN DIE VOEDSELBEDRYF. 

> TEKS: MARIANA PURNELL 

Voedselveiligheid, ’n openbare 

gesondheidskwessie van toenemende belang, is ’n 

inherente aspek van verbruikersbeskerming. Mense 

het die reg om te verwag dat die kos wat hulle eet 

veilig is en geskik is vir verbruik. Naspeurbaarheid 

word gevolglik al hoe belangriker om verbruikers 

gemoedsrus te gee dat sekere prosedures tydens 

produksie, hantering, vervoer, verwerking en 

verpakking streng volgens protokol uitgevoer is. 

WAT BETEKEN DIT VIR DIE GRAANBEDRYF? 

Wêreldwye tendense in voedselveiligheid bied ’n uitdaging 

vir die graanprodusent om ’n produk van hoë 

kwaliteit te lewer wat voldoen aan voedsel veilig heid - 

standaarde. Die belangrikste voedselveiligheidsrisiko’s 

in die graanbedryf is mikrobiese siektes soos 

mikotoksiene wat gevorm word deur swamme wat 

op die graan groei en residue wat verband hou met 

die gebruik van landbouchemikalieë. Laasgenoemde 

is ten volle onder die produsent se beheer. 

Die gebruik van chemiese middels en beperkings 

daarop op die graan wat gelewer sal word, is veral 

ter sprake. Wetlike voorskrifte bepaal die gebruik 

van onkruiddoders, insekdoders en verskeie ander 

landboukundige chemikalieë en die residu-vlakke 

van sodanige produkte wat in die kommoditeit 

> 

teenwoordig mag wees. Produsente moet hulle 

vergewis van hierdie wetlike vereistes en voldoen 

aan die standaarde wat daarin neergelê is. 

Behalwe vir die gradering van graan en oliesade 

volgens die Wet op Landbouprodukstandaarde 

(Wet Nr. 119 van 1990) word wetenskaplike 

toetse ook deesdae gedoen om produkgehalte te 

staaf. Kopers vereis egter toenemend inligting oor 

die landbouchemikalieë wat gebruik is om seker 

te maak die graan is veilig en geskik vir verbruik. 

Bykomende inligting oor produksiepraktyke en 

die gebruik van chemiese middels word dus al 

belangriker om naspeurbaarheid te verseker. 

LANDBOUCHEMIESE MIDDELS 

Die produsent moet kennis dra van die landbouchemiese 

middels en beperkings daarop op die 

onderskeie tipes graan en oliesade soos gestipuleer 

in die Wet op Misstowwe, Veevoedsel, Landboumiddels 

en Veemiddels (Wet Nr. 36 van 1947). 

Hierdie wet omskryf standaarde vir die gebruik van 

sekere onkruiddoders, insekdoders en verskeie 

ander landboukundige chemikalieë. Die lys van 

geregistreerde middels word 

gereeld aangepas – nuwe 

landbouchemikalieë word 

geregistreer vir verskeie 

aanwendings, terwyl 

verouderde 

middels verwyder en die 

gebruik daarvan onwettig 

verklaar word. Dit is dus baie 

belang rik om op hoogte te bly 

van die lys van geregistreerde 

middels. 

Die Wet op Voedingsmiddels, 

Skoonheidsmiddels en Ont smettingsmiddels 

(Wet Nr. 54 van 

1972) bepaal die maksimum 

residu-vlakke van landbou chemikalieë 

wat in voedselprodukte 


in Suid-Afrika mag voorkom en word deur die 

Departement van Gesondheid toege pas. 

Senwes het in die verlede vereis dat produsente 

’n chemiese verklaring indien alvorens enige graan 

by ’n Senwes silo gelewer mag word, maar dit 

is onlangs vervang met die verklaring wat op die 

agtersy van elke leweringstrokie gedruk is. Deur 

hierdie lewering strokie te teken, bevestig die 

produsent dat hy kennis dra van die riglyne soos 

deur Wet Nr. 36 van 1947 voorgeskryf en is hy 

aanspreeklik vir die chemiese produkte wat op die 

graan en oliesade gebruik is. 

HULPMIDDELS VIR DIE PRODUSENT 

1. Rekordhouding 

Rekordhouding op plaasvlak word al hoe belang ri ker 

om naspeurbaarheid te verseker. Dit is raadsaam 

vir die produsent om self ’n tabel op te trek vir noukeurige 

rekordhouding op plaasvlak. Voorgestelde 

inskrywings op sodanige tabel is soos volg: 

Inligting oor die gewas: 

• Plaasnaam/Standplaasnommer; 

• Kultivar; 

• Landnaam/Landnommer; 

• Hektaar; en 

• Datum van landbouchemiese toediening. 

Inligting oor bespuiting van onkruid doder of 

beheermiddel vir ’n plaag/siekte: 

• Aktiewe bestanddeel; 

• Lotnommer; 

• Verskaffer; 

• Verskaffer se ACDASA-nommer; 

• Konsentrasie toegedien liter/ha; 

• Toegedien deur; en 

• Rede vir landbouchemiese toediening. 

2. Etikette 

Dit is belangrik om te let op die etiketvoorskrifte 

rakende registrasie van landbouchemiese middels 

vir die onderskeie tipes graan en oliesade om 

’n bepaalde onkruid, swam of plaag te beheer. 

Behalwe die lotnommer, is dit ook raadsaam 

om die vervaardigingsdatum van die houers te 

bewaar. Let veral na gif wat oorbly van die vorige 

oes. Die invloed van tipe spuitpunte, tyd van 

toediening, spuitlewering, gebruiksbeperkings, 

mengbaarheid met ander produkte en algemene 

veiligheidsmaatreëls moet in ag geneem word. 

Gif moet ook ’n lotnommer ophê, wat beteken 


SENWES GRAINLINK ••• 

Senwes se graankwaliteit- en voedselveiligheidlaboratorium 

toets elke seisoen nuwe lewerings vir landbouchemikalieë 

om te verseker dat geen skadelike 

chemiese residu in die graan en oliesade voorkom nie. 

die middel is geregistreer vir gebruik in Suid-Afrika. 

Die produsent moet ook aandring op ’n “Material 

Safety Data Sheet” (MSDS) vanaf die verskaffer. Die 

MSDS verskaf alle inligting oor die produk, selfs die 

tipe noodhulp wat toegepas kan word. Die MSDS 

word kosteloos voorsien met die aankoop van 

landbouchemiese middels. 

3. Aanbevelings deur agente 

Dring altyd daarop aan dat alle aanbevelings ten 

opsigte van landbouchemiese toedienings op 

skrif gestel word. Maak seker dat die agent of 

verteenwoordiger wat aanbevelings maak aan 

die nodige vereistes voldoen, soos deur ACDASA 

(Agricultural Chemical Distribution Association of 

South Africa) voorgeskryf word. 

Indien toedienings deur ’n landbouchemiese 

adviseur hanteer word, maak seker die persoon 

verskaf sy naam en P-nommer op die aanbeveling. 

Die P-nommer word deur die Departement van 

Landbou, Bosbou en Visserye uitgereik nadat 

die adviseur die nodige opleiding ondergaan het. 

Die operateur se P-registrasie moet ook in die 

toepaslike veld van toediening wees, byvoorbeeld 

onkruidbeheer, beroking en lugbespuiting is almal 

aparte registrasievelde. 

4. Produksieriglyne 

Die Landbounavorsingsraad (LNR) se Instituut 

vir Graangewasse in Potchefstroom en die 

Kleingraaninstituut op Bethlehem publiseer jaarliks 

riglyne in dié verband in die Mielie-inligtingsgids en 

die Handleiding vir die Produksie van Kleingrane. Die 

publikasies word gratis aan produsente verskaf. S 

Vir verdere navrae, skakel Mariana Purnell (Bestuurder: 

Spesiale Produkte, Senwes Grainlink) by 

(018) 464-7271 of 082 336 8534.>> 

> 

53

S enwes werknemers blink uit 

AL DRIE SENWES SE NOMINASIES VIR AGRISETA SE 

JAARLIKSE UITNE MENDHEID-TOEKENNINGS IS AS 

FINALISTE VIR DIÉ TOEKENNINGS AANGEWYS. 

SENWES GRAINLINK ••• 

AgriSETA (Agricultural Sector Education Training 

Authority) hou vanjaar hul derde toekenningsgeleentheid wat gerig is op 

erkenning en beloning vir diegene wat uitgeblink het in die landbousektor op 

die gebied van vaardigheidsontwikkeling. 

Die kategorieë waarvoor ingeskryf is, sluit die volgende in: 

• Chantelle du Plessis (Assistent Silobestuurder: Wesselsbron Silo): Beste 

presteerder in ’n leerlingskapprogram; 

• Thabang Ramagodi (Kwaliteit-analis: Senwes Grainlink Laborato rium): 

Beste presteerder in ’n ervaringsleerprogram; en 

• Die Senwes Graduate-program: Leier-werkgewer – AgriSETA vaardig heidsontwikkeling, 

werksplek-ervaring. Dit is die eerste keer dat Senwes vir dié 

toekenning ingeskryf het. S 

- 

Thabang Ramagodi 

55 

Chantelle du Plessis

56 ••• TEGNOLOGIE 

Gaping in landelike 

telekommunikasie dalk 

iets van die verlede 

Vodacom Business en Agri SA 

het op 31 Julie ’n vennootskapsooreenkoms aangekondig 

met betrekking tot ’n satelliet-gebaseerde 

kommunikasie-oplossing vir die breër landelike 

gemeenskap. 

Hierdie ooreenkoms volg op ’n besluit tydens 

Agri SA se 2011-kongres waartydens Agri SA opdrag 

gegee is om alternatiewe telekommunikasiestelsels 

vir landelike gebruikers te ondersoek. 

“Die agteruitgang in landelike vastelyn-telefoon - 

infrastruktuur beteken dat doeltreffende tele kom mu - 

nikasie in verskeie streke feitlik onmoontlik geraak 

het, veral wat betref toegang tot die internet, e-posfasiliteite 

en meer onlangs, spraakkommunikasie. 

Telekommunikasie is belangrik vir produsente en die 

breër landelike gemeenskap vir transaksiedoeleindes 

asook vir veiligheidsredes,” sê Johannes Möller, 

President van Agri SA. 

“Vodacom is bewus van die feit dat landelike 

dele van Suid-Afrika onderbedien is wat betref 

dienslewering. Dit het werklike uitdagings tot gevolg 

– nie slegs vir die boeregemeenskap nie, maar 

ook vir hul klante, diensverskaffers en landelike 

gemeenskappe in die algemeen,” meen Chris 

Lazarus, Uitvoerende Bestuurder van Vodacom 

Business Services. 

“Landbou is ’n belangrike sektor vir ontwikkeling, 

indiensneming en die ekonomie van die land. Om sy 

volle potensiaal te bereik, benodig rolspelers in die 

landbousektor gevorderde tegnologie om hul besig- 

hede te bemark en uit te brei. Hierdie vennoot skap 

met Agri SA sal dien as katalisator om ’n werklik 

mobiele, toeganklike en bekostigbare oplossing na 

hierdie gebiede te bring,” aldus Lazarus. 

Vodacom het ’n verbandhoudende aankondiging 

gemaak om die eerste 1 000 satelliet-kommuni ka - 

siestelsels gratis vir gebruikers te installeer. Hierdie 

aanbieding geld tot 30 November 2012. 

Produsentelede wat op hierdie aanbod reageer 

deur 082 1930 te skakel, kan ’n besparing van 

R4 118 verwag met ’n standaardinstallasie. S 

Vir meer inligting, skakel Kobus Visser van Agri SA by 082 

388 0010 of (012) 643-3400.>> 


FOSBLOCK 

FOSFAAT-SPOORMINERAALAANVULLING VIR HERKOUERS 

HOË DIEREPRESTASIE ... ... HOOGS OPNEEMBAAR 

MOLATEK MO FOSBLOCK: 

• Is 

weerbestand 

• VVerskaf 

voldoende fosfaat- en spoormineraalaanvulling aan herkouers 

• Is 

die ideale aanvulling gedurende die groen, sappige weidingsperiode 

• VVerseker 

hoë diereprestasie 

• SSorg 

vir verhoogde winsgewendheid 

INDIEN JY NIE FOSBLOCK WIL GEBRUIK NIE, BIED MOLATEK JOU OOK 

FOSLEK AS UITSTEKENDE AANVULLING VIR BEESTE EN SKAPE. 

Skakel Molatek by Tel: +27 (0)13 791-1036 • Faks: +27 (0)13 790-0095 • E-pos: molatek@tsb.co.za • www.molatek.co.za 

Fosblock Reg. No. V22502 (Wet 36 van 1947) N-FF 2471 • Foslek Reg. No. V16059 (Wet 36 van 1947) N-FF 1407 

uppe marketing A07502

58 

••• DEVELOPING AGRICULTURE 

The producer should take into 

account soil moisture content and 

temperatures, among other things, 

before planting outside normal 

timeframes. 

Climatic factors 

that determine planting dates 

SEVERAL FACTORS SHOULD BE CON- 

SIDERED WHEN DECIDING ON THE 

OPTIMUM PLANTING TIME OF MAIZE 

AND THESE INCLUDE PLANNING 

FOR THE PREDICTABLE MIDSUMMER 

DROUGHT AND FROST, AMONG OTHER 

THINGS. 

> TEXT: JULIAS RAMOHLABI 

Planting maize without considering 

climatic conditions such as heat units, rainfall, 

drought and frost, the producer is faced with the 

risk of harvesting low yield. This article thus basically 

> 

explains the role played by climatic factors on the 

planting time of maize. 

HEAT UNITS 

Heat units are the most important environmental 

factors, making the largest contribution to the 

growth rate of the maize plant. This includes the 

development of the roots, stem and leaves. The 

plant cannot develop from one stage to the next advanced 

stage without receiving the necessary heat 

units. The optimum temperature for development of 

the maize plant is approximately 30°C. At temperatures 

below 6°C and above 45°C, photosynthesis 

comes to a standstill. The following formula was 

specifically developed for the maize plant. 

Heat units = max + min – 10°C 

2 


The maximum and minimum temperatures are recorded 

over a 24 hour period (per day). The reason 

for subtracting 10°C from the average temperature 

is that the maize plant stops developing below 10°C. 

The maize plant can be regarded as a starch factory. 

The plant utilises water and nutrients from the soil, 

CO2 from the atmosphere and sunlight (heat units) 

as the energy source to manufacture plant food, of 

which starch is the main component. In the process, 

heat units play an essential role in determining the 

final yield and quality of the grain. This means that as 

days shorten, the quicker they mature. 

The shorter the days get, the less heat units are 

available per day and the quicker grain filling comes 

to an end. This is one of the reasons why late planting 

tend to give disappointing yields and poor quality 

grain. The growth period is shortened by insufficient 

heat units. 

Typical symptoms seen in late plantings are 

purple leaves, which indicate that the sugar translocation 

from the leaves to the crop is taking place at 

a reduced rate because of low temperatures. Sugar 

starts to accumulate in the leaves and causes the 

purple colour. Optimum plant dates vary between 

production regions. The long-term temperatures 

(heat units) play an extremely important role. When 

cultivating dry land maize, it is also important to 

consider long-term rainfall and distribution. 

SOIL WATER 

It is of the utmost importance to use the stored 

soil water before planting as an indicator of possible 

risk of crop failure and yield potential. A good 

rule of thumb is that it is very helpful to commence 

planting at a point where the soils are wet up to 

the effective routing depth of the soil or up to the 

restrictive layer. 

Initially the moisture requirement is low and 

builds to a maximum during the flowering period 

of the maize plant. During this period the water 

requirement can be up to 8 mm of water per day. 

Thereafter the moisture requirement progressively 

decreases until the plants are physiologically mature. 

In practice it is important to remember that the 

moisture requirement is at its highest approximately 

two weeks before and two weeks after pollination. 

During this period all the leaves will have unfolded 

and the first critical stages of grain development will 

take place. The definition of a stress day is when 

the plant starts to wilt early in the morning. In other 

words, it did not recover from the previous day’s 

drought stress. 


DEVELOPING AGRICULTURE ••• 

MIDSUMMER DROUGHT 

The midsummer drought experienced from 15 January 

to 15 February in the Senwes area played an 

increasing role in the choice of the planting date. 

It is important to select your cultivars and planting 

date to ensure that pollination does not take place 

during this period. The planting date should be such 

that the bulk of the maize production flowers after 

the traditional midsummer drought. 

The effect of midsummer drought and a situation 

of low stored water can cause silks not to receive 

pollen; thus the kernels are not fertilised and do 

not develop. Developing kernels can also abort for 

several weeks after pollination. Drought later in 

grain fill has a less serious effect on yield, though 

root function may decrease and kernels may not fill 

completely. 

While effects of a prolonged period of drought 

can never be eliminated in rain fed maize production, 

there are some techniques that help to reduce 

the effect of drought on yield. Lying 30% of your 

arable land fallow is one of the techniques that have 

been benefiting most producers. It is important to 

store as much rainwater as possible during this 

fallow period and weed control must be properly 

maintained at all cost. Depending on the climate 

pattern, one can adjust the planting date to help 

adjust/move the pollination period into a time period 

of better water supply. For instance, it takes a 

maize plant 69 days from planting to flowering – it 

would be wise to plant before 15 October or after 

8 November. Seed companies use the formula for 

heat units to calculate the approximate number of 

days to flower and physiological maturity for cool 

and warm production regions. Seed companies also 

class their cultivars as ultra short, short, medium 

short, medium and medium late. These are broad 

guidelines to differentiate between different types of 

hybrids. 

continued on page 60 

> 

59

60 

••• DEVELOPING AGRICULTURE 

Climatic factors that 

determine planting dates 

continued from page 59 

FROST 

It is important for the producers to take into consideration 

the 30% probable occurrence of early 

frost which normally takes place in the Senwes area 

around 25 April to 10 May (see Table 1). 

Late frost is another climatic threat. The first 

five leaves of a maize plant develop from the underground 

node. If frost occurs while the growing 

point is still underground, the plant will recover, but 

frost will seriously damage any growth above surface. 

Remember that it takes about 35 days from 

planting to the five-leaf stage for early planting (see 

Table 2). 

TABLE 1: 30% PROBABILITIY OF FROST EARLIER THAN... 

TABLE 2: SUGGESTED MAIZE PLANTING DATES 

> 

CONCLUDING REMARK 

The deviations from planting dates should be 

treated with caution. The producer should take into 

account soil moisture content and temperatures, 

among other things, before planting outside normal 

timeframes. S 

References 

• NN (2000). How corn plants develop? University 

of Illinois, Extension Publication C 1389, Iowa 

State University. 

• Know maize plant: Pannar 

• Agri Santam weather focus 

Julias Ramohlabi is an 

Agronomist at Senwes Developing 

Agriculture. For more information 

on this article or the references 

used, send an email to 

julias.ramohlabi@senwes.co.za or 

contact him at (018) 464-7156 

or 083 314 7579.>> 

District 

Free State 

Short grower Medium grower 

Bothaville 20 November to 31 December 5 November to 15 December 

Hoopstad 20 November to 4 January 5 November to 15 December 

Kroonstad 15 November to 20 December 1 November to 7 December 

Viljoenskroon 15 November to 21 December 1 November to 5 December 

Welkom 15 November to 25 December 5 November to 15 December 

Wesselsbron 

North-West 

20 November to 31 December 5 November to 15 December 

Potchefstroom 

Moderate Eastern North-west 

20 November to 25 December 10 November to 18 December 

Randfontein 

Southern Free State 

1 October to 30 November 1 October to 20 November 

Bloemfontein 20 November to 31 December 5 November to 10 December 


62 

••• AGRI-WENKE 

Droë najaar wek kommer 

IN TEENSTELLING MET DIE VORIGE 

SEISOEN, IS DAAR HIERDIE SEISOEN 

BAIE MINDER OORGEDRAAGDE 

GRONDWATER EN INDIEN GOEIE 

LENTEREËN NIE VOORKOM NIE, SAL 

DAAR DUS OOK NIE BAIE VROEË 

AANPLANTINGS (BYVOORBEELD 

SONNEBLOM) KAN WEES NIE. DIT IS 

VERAL DIE GRONDE MET ’N HOËR 

KLEIPERSENTASIE, DIE DIEP ROOI 

GRONDE, WAT ALGEMEEN IN DIE 

NOORDWES PROVINSIE VOORKOM 

ASOOK DIÉ WAAROP DIE GRONDBONE 

EN SONNEBLOM DIE AFGELOPE 

SEISOEN VERBOU IS, WAT DROOG IS. 

Kyk ’n mens na die hoeveelheid 

aangeplante weidings wat omgewerk word met 

die doel om kontantgewasse te plant, is daar 

rede tot kommer. Indien die gronde wat onder 

aangeplante weidings was nie ten minste vir een 

seisoen braak/skoon gelê het nie, sal die reserwegrondvog 

aan die lae kant wees. Daar is ook dele 

waar die reserwe-grondvog op bestaande lande aan 

die lae kant is. Indien die seisoen se reënval nie 

goedverspreid en genoeg gaan wees nie, is die kans 

goed dat die oes op een of ander stadium in die 

groeiseisoen waterstremming gaan kry. Die effek van 

hierdie stremming kan wissel van katastrofies tot 

aanvaarbaar en gaan afhang van die intensiteit van 

> 

5. 

3. 

1. Johan du Toit 

2. Castuff Sekgala 

3. Jacques Odendaal 

2. 

4. 

4. Gerrit Oosthuizen 

5. Jaco Vermeulen 

6. Dries Kruger 

watertekort asook die groeifase van die plante. Die 

vraag is egter of jy jouself wil blootstel aan hierdie 

risiko net ter wille van die hoë kommoditeitspryse. 

Die meeste van ons het al vergeet hoe dit lyk 

as dit regtig droog raak. Die afgelope seisoen was 

so ’n ligte voorsmakie van wat kan gebeur indien 

die reën (nie net die hoeveelheid nie, maar ook 

die verspreiding daarvan) nie saamspeel nie. In 

sommige streke was die effek van die droogte egter 

meer intens en is die oesopbrengste erg daardeur 

geraak. 

’n Goeie beginsel bly egter om die opge gaarde 

grondwater te bepaal wanneer daar opbrengsmikpuntstellings 

(wat bemestingspeile beïnvloed) 

gemaak word. Dit is veral van toepassing op die 

watertafelgronde. Indien die seisoen se reënval nie 

saamspeel nie, dien hierdie opgegaarde grondwater 

dan as buffer om die oes te help deurtrek. Die 

evapotranspirasiebehoefte vir ’n 3 ton/ha-mielieoes 

is in die koers van 300 mm. 50% hiervan 

beteken dat daar ten minste 150 mm opgegaarde 

grondwater voor planttyd beskikbaar moet wees. 

Vir ’n 5 ton/ha-mielie-oes moet daar weer ten 

minste 234 mm voor planttyd in die grond opgegaar 

wees. ’n Landboukundige kan jou help met hierdie 

grondwatermetings om die presiese hoeveelheid 

plantbeskikbare water te bepaal. Alternatiewelik kan 

’n duimreël gebruik word waar die grondprofiel ten 

minste deurnat moet wees tot op die diepte wat as 

die effektiewe worteldiepte beskou word. 

VAALHARTS BESPROEIINGSKEMA 

Koring- en garslande moet nou gemonitor word 

vir luis-, blaarmyner- en valsbolwurmbesmetting. 

Hierdie plae kom sporadies voor en kan drastiese 

www.senwes.co.za • Oktober 2012 

6. 

1.

oesverliese tot gevolg hê indien dit nie vroegtydig 

beheer word nie. Die plae word tans gemonitor 

met lokvalle en inligting sal per SMS deurgegee 

word indien dit blyk of daar drastiese probleme 

voorkom. Die verwagting is dat daar vanjaar weer 

soos voorverledejaar drastiese uitbrake kan wees, 

aangesien die veld baie droog is buitentoe en kos 

vir die insekte redelik beperk is. Wanneer beheer of 

bespuitings nodig is, moet daarop gelet word dat 

slegs sekere produkte geregistreer is. Gesels eers 

met jou chemiese verteenwoordiger voordat beheer 

toegepas word. Hou asseblief dan ook hierdie 

inligting beskikbaar vir die invul op jou chemiese 

paspoort. 

VEE EN WEIDINGS 

Dit is daardie tyd van die jaar wanneer koeie kalf en 

bulle by koeie geplaas word. Fosfaat-gebaseerde 

voer moet toegedien word teen 0,25 kg per dier 

per dag om vrugbaarheid te stimuleer. Soos gras 

se voedingswaarde verander, moet diere teen 

metaboliese siektes ingeënt word. 

Die inenting van beeste word onderhuids of 

binne spiers toegedien; die etiket van die produk wat 

toegedien word sal aandui watter metode gevolg 

moet word. Vir albei die genoemde toedienings is 

die nek die beste plek om in te ent. Die nekgedeelte 

is die goedkoper vleis aan die karkas, sou daar 

naald- of entstofskade ontstaan weens die aksie. 

Die praktyk om diere in die agterkwart of in die 

skouergedeelte in te ent, moet liefs vermy word, 

aangesien dit van die duur snitte aan die karkas is. 

Vir onderhuidse toediening in die nek, trek die vel 

aan die hare weg van die spier en druk die naald 

teen ’n hoek tussen die vel en die spier in. Vir 

binnespierse toediening word die naald direk in die 

dikspier van die nek ingedruk. 

Die driehoek wat vorm van agter die oor, die 

bokant van die nek tot voor die blad en die bokant 

van die nekwerwels, is die ideale plek om in te ent. 

BOERDERYBESTUUR 

In ons reeks oor strategiese bestuur, kyk ons in 

hierdie uitgawe na Taak 2, naamlik die saamstel van 

langtermyn-boerderydoelwitte (doelstellings). 

Strategiese doelwitte verwys na die toekomstige 

besigheidsprofiel (produkte, kliënte en markte) van 

die boerdery-onderneming. 

Dit is belangrik om daarop te let dat strategiese 

doelwitte en die visie met mekaar belyn moet wees. 

Langtermyndoelwitte behoort die volgende drie 

areas te dek en kan aspekte insluit soos: 


AGRI-WENKE ••• 

1. Strategiese doelwitte: 

• Produseer ’n beter kwaliteit produk. 

• Laer kosteverhoudings. 

• Verhoogde produksie/reproduksie. 

• Uitbrei van markaandeel. 

• Beter omgewingsvriendelike produksiepraktyke. 

2. Finansiële doelwitte: 

• Verhoogde opbrengs op totale kapitaalbelegging. 

• Verhoogde rendement op eie kapitaal 

geïnvesteer. 

• Verhoogde bruto en netto winsmarge. 

• Volgehoue positiewe netto kontantvloei. 

• Gediversifiseerde inkomstebasis. 

• Volgehoue verbetering in ekwiteit (eie kapitaal). 

3. Persoonlike doelwitte: 

• Persoonlike welvaart. 

• Ontspanning. 

• Werk/leef-balans. 

• Selfontwikkeling. 

• Opvolging. 

Ten einde volgehoue fokus te verseker, behoort die 

aantal doelwitte wat nagestreef wil word nie meer as 

vyf tot ses te wees nie. Namate doelwitte bereik of 

hersien word, kan bestaandes deur nuwes vervang 

word. Onthou, strategie is ’n dinamiese proses! S 

Die artikel is saamgestel deur Johan du Toit, Jaco 

Vermeulen, Gerrit Oosthuizen, Dries Kruger, Castuff 

Sekgala en Jacques Odendaal (Senwes Landboudienste). 

Skakel hulle by (018) 464-7604 

vir meer inligting.>> 

> 

63



LANDBOU-TEGNIEK ••• 

Haal die swartskaap 

uit jou beplanning 

IN DIE VORIGE UITGAWE VAN 

SENWES SCENARIO HET ONS ’N 

INLEIDING OOR LAPAROSKOPIESE 

BEVRUGTING GEGEE ASOOK DIE 

VOORDELE EN NADELE DAARVAN 

BESPREEK. 

> TEKS: CAREL NEL 

Wanneer jy sou besluit om jou 

ooie laparoskopies te bevrug, is tydige beplanning 

van kardinale belang. ’n Mens moet tydens laparoskopiese 

bevrug ting ’n tydwaardering doen wat 

terug werkend ge skied vanaf die tyd of oomblik van 

aksie, in hierdie geval die lamdatum. Ooie dra 150 

dae, wat beteken dat jou afspraak met die veearts 

dieselfde hoeveel heid dae voor die lamdatum moet 

plaasvind. 

Die sinchronisasie van die ooie met sponsies vind 

16 dae voor die dag van laparoskopie (ook bekend 

as lapa-dag) plaas. Twee dae voor laparoskopie 

word die sponsies onttrek en word die hormoon 

DMS op aanbeveelde dosis binnespiers toegedien. 

Hierdie laaste twee aksies is uiters bepalend tot 

die sukses van laparoskopiese bevrugting. Daar is 

egter ’n klomp ander faktore wat ook ’n rol speel 

om optimale reproduksie uit die ooie te kry wat 

vir laparoskopiese bevrugting geïdentifiseer is. Die 

voorbereiding van die ooie vir en die behandeling 

van die ooie na laparoskopie is eweneens belangrik. 

Nie net moet die ooie in ’n groeifase wees nie, hulle 

moet ook onder geen omstandighede vet wees op 

die dag van laparoskopie nie. 

Beplande voorbereiding begin ses weke voor 

die aanvang van laparoskopiese bevrugting. Die 

ooie moet een vir een ondersoek word sodat dié 

wie se uiers nie reg is nie of enige ander probleem 

onder lede het, geëlimineer word. Die ondersoek 

bied ook sommer ’n geleentheid om die ooie met 

’n goeie breëspektrummiddel, wat ook minerale 

en vitamienes bevat, te behandel en met entstof 

soos One Shot Ultra, Ultrachoice 7, Glanvac 6 of 

iets soortgelyk in te ent. Dit is ook uiters belangrik 

dat die geïdentifiseerde ooie van nou af geensins in 

kondisie afneem nie. Alhoewel genoegsame weiding 

met ’n lek vir eers voldoende is, is dit belang rik dat 

die ooie se lek drie weke voor die datum aangepas 

word na Maxiwol, aangesien dit verbyvloei-proteïe ne 

bevat. Dit is die beste lek om vir die ooie te gee 

gedurende dié tydperk, selfs al sou voedingstoestande 

wissel in die tydperk tot en met die lamtyd. 

Dit is ook raadsaam om die ooie ’n maand voor 

laparoskopiese bevrugting plaasvind, in te ent teen 

ensoötiese aborsie en ’n week later teen blou-uier. 

Al die genoemde voorsorgmaatreëls is daarop gemik 

om die ooie direk na laparoskopiese bevrugting so 

min as moontlik te hanteer en hulle verkieslik eers 

’n maand later weer te kraal. Teen daardie tyd is 

die embrio’s nie net al geheg nie, maar het dit ook 

reeds begin ontwikkel. Die dragtigheidsperiode is 

’n belangrike en bepalende tydperk waartydens die 

fetus groei; dit is dus goed om die ooi tydens dié 

tydperk van die nodige hulp te voorsien ten einde 

optimale produksie te waarborg. 

Na agt weke word die ooie gesonar om dragtigheid 

te bepaal. Eenling- en meerlingooie word 

geïdentifiseer en duidelik gemerk sodat hulle net 

voor lamtyd geskei kan word. Ooie wat nie dragtig is 

nie, word uit die trop verwyder. Dit is ook raadsaam 

om ooie weer ses weke voor lamtyd te doseer met 

’n breëspektrummiddel wat neuswurm dek. Intussen 

moet daar gesorg word dat Maxiwol-lek steeds 

beskikbaar is en word daar dan voorberei vir die dag 

wat die eerste lammetjie gebore word. S 

> 

65 

REGSTELLING: Die artikel, “Skapie, skapie, waar 

kom jy vandaan?” op bladsy 52 van ons Augustusuitgawe, 

verwys daarna dat ooie tydens lamtyd in 

kleiner lamgroepe verdeel word en gereeld nagegaan 

word om te verseker die laparoskopiese bevrugting 

verloop suksesvol. Laasgenoemde word egter gedoen 

om seker te maak alles verloop suksesvol – nie net die 

bevrugting-proses nie. Verder kry elke ooi ’n antibiotikainspuiting 

wat snelle inwendige herstel verseker nadat 

sy gelam het – en nie na afloop van die laparoskopiese 

bevrugting (soos in die artikel genoem nie). Die 

redaksie stel graag hierdie feite reg – Redakteur. 

Vir meer inligting, skakel Carel Nel by 082 828 1984 of 

besoek Ramsem se webblad by www.ramsem.com. >>

66 ••• FUTURE FOCUS 

The liquid gold rush 

– it’s all about water 

HAVE YOU EVER STOPPED TO CON- 

SIDER HEADLINES LIKE: “IF YOU HAD 

A CUP OF COFFEE, A COUPLE OF 

SLICES OF TOAST AND AN EGG THIS 

MORNING, YOU ALSO INADVERTENTLY 

CONSUMED AROUND 4 000 LITRES OF 

WATER – ENOUGH FOR THREE BATHS! 

(ALERTNET, THOMSON REUTERS 

FOUNDATION’S HUMANITARIAN NEWS 

SERVICE)” AND “IT TAKES 50 LITRES 

TO PRODUCE ONE TOMATO, 125 LI- 

TRES TO PRODUCE AN APPLE, 160 

LITRES TO GROW A LARGE BANANA, 

170 LITRES TO PRODUCE A PINT OF 

BEER, 255 LITRES TO PRODUCE ONE 

GLASS OF MILK, 1 265 LITRES FOR A 

BLOCK OF CHEESE AND 3 850 LITRES 

TO PRODUCE ONE PORTION OF STEAK 

(WATERTRUST.ORG).” 

> TEXT: JENNY MATHEWS 

The Organisation for Economic 

Co-operation and Development (OECD) observes 

that farming around the world uses 70% of the 

water resources available. Strategic planners for 

Southern Africa believe we will be running out of 

> 

adequate water 

supplies by 2025 

and the main agents 

causing this crisis will be global 

warming, the population increase, agriculture 

usage, pollution and urbanisation. 

Should Sh Should ld farmers be concerned about b the th the 

water crisis, especially when they are 

named and blamed as being being (i) the largest 

consumers of the world’s land- and freshwater, 

and (ii) responsible for the levels of 

toxic or contaminated runoff from farm- farm- 

land, which is one of the greatest concerns 

to policymakers? 

Environmental E i t l analyst l t Lester L t Brown, B founder f d of f th 

the 

Worldwatch Institute, believes the battle for water 

will reshape our world. The growing demand for 

food, by implication, means there will be a growing 

demand for water and conversely, water shortages 

mean food shortages. He also says the most underpriced 

commodity in the world today is water. 

Clearly agriculture needs to play a critical role in 

the shift towards a more environmentally sustainable 

future. Increasingly the pressure is on farmers 

with slogans like “We need more crop per drop!” 

and on consumers to “Eat less beef and more 

fish!” and to have “Meatless Mondays!”. 

I believe it is critical that farmers understand the 

issues and organise themselves to address the increasing 

pressures that will come from politicians 

and policymakers: 

• We will have to keep our slate as clean as possible 

whilst pursuing our livelihoods as farmers who 


...agriculture needs to play a critical role in the shift 

towards a more environmentally sustainable future. 

will be producing food in a food insecure world 

(OECD statistics predict that up to 2030, agriculture 

will face the challenge of having to produce 

50% more food and by 2050, production needs 

to be doubled – with less water). 

• We should be preparing our lobby with accurate 

facts and figures in an environment where agricultural 

issues have been used as a punching 

bag and emotional outcries have blurred the 

realities of farming. This is not a time to be passive 

on any level, it is a time to measure and 

manage our use of water as well as the quality of 

our used water. 

• Farmers will have to employ increasingly more 

efficient technologies to measure water usage, 

ensure efficiency in application and pay attention 

to optimum water management. Terms like “mitigation” 

and “adaptation” must be understood, 

defined in real terms and practised so as to justify 

farmers’ water use. 

• Understanding the international recognition that 

skilled farmers are a vital link to a sustainable 

future is empowering. We are recognised custodians 

of the soil, producers of food and creators of 

employment. Vice-president for sustainable development 

at the World Bank, Rachel Kyte, says 

one of the biggest changes underway in agriculture 

is efforts to make apparent the connections 

between agricultural success and the health of 

natural ecosystems. 

• At the Rio+20 United Nations Conference on 

Sustainable Development during June 2012, 

the World Bank launched the 50/50 Campaign, 

which aims to get 50 governments and 50 companies 

to commit to support Natural Capital Accounting. 

What is this? Essentially it is a system 

 


FUTURE FOCUS ••• 

which measures natural resources, acknowledges 

their value and incorporates these values into decision 

making. Understanding the value of natural 

resources empowers governments and companies 

to recognise the impact of their activities on 

these resources. UK Deputy Prime Minister Clegg 

said: “National governments must move beyond 

a narrow understanding of wealth. Right now we 

judge how well a country is doing by looking almost 

exclusively at the money it makes, ignoring 

the state of assets like forests or coastal areas – 

vital natural capital.” 

(http://www.worldbank.org/en/news/2012/06/20) 

• The global food crisis triggered as early as 2007, 

saw countries accustomed to importing produce, 

suddenly realising they had a food security 

problem when exporting countries closed their 

borders to better secure their own food supplies 

and control food price inflation. Realising they 

could not totally depend on imports, they began 

the process now known as land grabs. We need 

to understand that land grabs are also water 

grabs. 

• A greater awareness of water issues on the African 

continent could also empower the farmer 

lobby. One example is the current dam building 

activity in Ethiopia. 

THE ETHIOPIAN DAM BOOM 

Lori Pottinger, a water advocate who monitors developments 

in Africa for her organisation International 

Rivers, creates awareness of current events on the 

continent. The picture she paints is a tangled web 

of people, politics and power which leaves one 

aghast at what is already happening. What we see 


> 

67

68 

••• FUTURE FOCUS 


– it's all about water 


is the active pursuit of access to water by foreign 

countries and how powerless local communities are 

when governments pursue their own agendas. 

Ethiopia is currently the biggest dam-building 

country on the African continent with a multibilliondollar 

programme being rolled out. Pottinger says 

there is a worrying lack of transparency, since it is 

not exactly clear as to who is benefiting or who is 

paying the costs and neither is there any evidence 

of research into the impact of the dam builds on the 

ecosystems and watersheds below the dam walls. 

The Gibe III Dam on the Omo River being built 

for hydro-electricity and irrigation is creating havoc 

into the Lower Omo Valley and beyond. The valley 

is home to 500 000 people who are primarily 

agro-pastoralists dependent on the flow of the river 

and the nutrient-rich sediment which it brings to 

their cultivated lands. Important fish migrations will 

be ended and will impact the commercial fishing 

activities on the river. Forests along the river supply 

material for construction and medicinal plants. 

They are also a habitat for wildlife and honeybees, 

all essential food sources for the locals. Not only will 

food security be threatened, but regional peace and 

security as well, seeing as tensions build between 

different tribes which ultimately lead to cross-border 

conflicts. 

Furthermore, there has been little consideration 

of the impact further downstream into the catchment 

area of Lake Turkana, a desert lake in 

Kenya which supports up to 300 000 people. The 

lake is recognised as “an outstanding laboratory for 

the study of plant and animal communities”, which 

together with the rich fossil finds being discovered in 

the area, saw it recognised as a World Heritage 

Site in 1997. The Gibe III Dam 

in Ethiopia would likely take 

at least a full year to 

store water 

> 

...as agriculturalists on the African continent, 

we should probably be paying attention to 

the “chess game” being played around water 

and land supplies. 

and this would irrevocably change the river’s cycle, 

cause a drop in the water levels of Lake Turkana in 

Kenya, increase the lake’s salt content and change 

the ecosystem permanently. 

This debate sees activists like the Human Rights 

Watch calling for the World Bank to stop its reckless 

funding of Gibe III projects, which is undermining 

the rights of indigenous people and the environment 

with its approval on 12 July 2012 of a $684 

million loan. On the other side, voices favouring 

progress see the projects as a way forward for Africa. 

The World Bank released a media statement in 

July 2012 in which it states that it sees the Eastern 

Electricity Highway as a transformational initiative 

which will connect Ethiopia’s electricity grid with Kenya 

and will “create power sharing between the two 

countries, reduce energy costs, promote sustainable 

and renewable power generation, better protect the 

regions environment” (worldbank.org). The benefits 

of improved power supplies, transport linkages and 

job creation are highlighted. However, the same 

statement very specifically points out: “Contrary to 

claims, the World Bank is not financing the Gibe III 

Dam in Ethiopia.” 

It is hard to choose sides in this debate. Suffice 

it to say that as agriculturalists on the African continent, 

we should probably be paying attention to the 

“chess game” being played around water and land 

supplies. 

Brazil’s proactive approach to these issues has 

them recognised as world leaders. Their interventions 

have improved agricultural production within 

an environmentally friendly approach. That country 

has the advantage of considerable investment in 

agricultural research which has seen a 178% 

boost in food production on 37% more land over 

20 years. The focus was multidisciplinary, from increasing 

production to a programme encouraging 

their youth to become farmers. We need to rise to 

the challenge and make known wherever we are addressing 

issues effectively. 



Ons grootste 

prestasie is ... NIKS! 

Presies waarna jy op soek is wanneer dit kom by onkruidbeheer! 

Skoon, onkruidvrye lande. 

BASF se na-opkoms onkruiddoder, Stellar ® , neem behoorlike beheer en 

speel klaar met die breedste spektrum van onkruide by mielies, selfs al 

weet jy nie watter onkruide kop uitgesteek het nie. Stellar ® beskerm jou 

opbrengs met een oplossing sodat jy die beste uit jou oes kan haal. 

Met Stellar ® beteken niks vir jou ... méér! 

NEEM BEHEER 

Stellar ® Reg. No. L8522 Wet No. 36 van 1947. Aktiewe bestanddele: Topramesoon 50 g / ℓ. Dikamba 160 g / ℓ. Versigtig. 

Verwys asseblief na die produketiket vir volledige gebruiksaanwysings. Stellar ® BASF Suid-Afrika (Edms) Bpk. Sestiendestraat 852, Midrand, 1685 Posbus 2801, Halfweghuis, 1685 Tel: +27 11 203 2400 Faks: +27 11 203 2461 

is ’n geregistreerde handelsmerk van BASF Suid-Afrika (Edms) Bpk. 

uppe marketing A07144/SC


– it's all about water 


The water crisis requires that we seek solutions beyond 

commercial producers, solutions that involve 

every individual who strives to earn a living on the 

land of the African continent. We also need to be 

informed and able to lobby politicians and policy- 

makers, so we need to address issues like: 

• Efficient water management – We must learn 

how to use “non-conventional” rather than “blue” 

water. Blue water is from natural sources such as 

underground aquifers, rivers and lakes, whereas 

non-conventional sources are those which are 

considered safe to re-use, like treated waste water 

and even desalinated water. According to one 

United Nations water report, over 80% of waste 

water worldwide is not collected or treated. 

• Seed quality – Improved varieties with shorter 

growing periods. 

• Improving soil fertility while still monitoring seepages 

into water systems. 

• Crop protection – Making crops less vulnerable to 

extreme weather and pests. 

• Building farmer capacity. 

• Monitor and measure the impact of the agricultural 

industries which are seen to threaten the 

environment. 

• Land audits and large-scale land purchases by 

foreigners should be monitored. 

• The growing competition between agriculture, 

industry and human settlements for water, needs 

consideration. Some of the biggest users of water 

locally include Eskom and Sasol as well as 

the mining industry. Interestingly, they are considered 

strategic water users and are unlikely to 

have their supply curtailed. Speaking at the World 

Water Forum in France earlier this year, Sasol’s 

sustainable water manager, Andries Meyer, said 

they would be focusing on improving water use 


FUTURE FOCUS ••• 

If food is the new oil, land and water are the new gold. 

efficiency, but regarded other areas as significant 

risks, such as municipal water conservation 

management and the agricultural sector, which 

also needs to manage water use more effectively. 

They reported that many municipalities lose a 

quarter to a third of the water they use through 

leakages and they pointed fingers at producers 

who are illegally abstracting water. 

• Prepare to adapt to climate change through 

implementation of conservation agriculture practises. 

• Efficient water storage facilities could help farmers 

regulate water supply and use. 

• Look to wider use of solar power rather than 

hydro-power. 

• Plant indigenous trees which build resilience in 

the face of climate change by helping conserve 

water and prevent soil erosion, making farmlands 

more productive and drought-resistant. 

Food prices are rising steadily with no 

prospect of going back down. If food is 

the new oil, land and water are the new 

gold. The role of politicians is crucial and 

agriculture’s role players need to 

participate in assessments of the impact 

of water shortages on agriculture – and 

the impact of agriculture on water 

quality. We need to develop a common 

vision, agree on shared values, be 

transparent and address inefficiencies. S 

Food prices are rising steadily with no 

prospect of going back down. If food is 

the new oil, land and water are the new 

gold. The role of politicians is crucial and 

agriculture’s role players need to 

participate in assessments of the impact 

of water shortages on agriculture – and 

the impact of agriculture on water 

quality. We need to develop a common 

vision, agree on shared values, be 

transparent and address inefficiencies. S 

Jenny Mathews is a contributor to S enwes S cenario. For 

more information, contact her on 082 805 6851 or send 

an email to jenjonmat@gmail.com. 

> 

>> 

71

72 

••• PROMOSIE-ARTIKEL: STARKE AYRES 

All Sweet en Crimson Sweet-tipe basters 

palm die waatlemoenmark in 

DIE VERSKEIE VOORDELE WAT PRODU- 

SENTE ONDERVIND WANNEER HULLE 

F1-BASTERWAATLEMOENE PLANT, HET 

VEROORSAAK DAT DIE GROOTSTE DEEL 

VAN DIE TRADISIONEEL OOPBE STUIFDE 

MARK BEGIN OORBEWEEG NA ALL 

SWEET-TIPE BASTERMARKLEIERS SOOS 

STAR 9905 EN STAR 9906 ASOOK 

CRIMSON SWEET-TIPE BASTERS SOOS 

AUDRY EN SERENA. 

Tipies basters, is hulle kragtige 

groeiers wat hoë opbrengste eenvormige vrugte van 

uitstaande gehalte met klein pitjies lewer. ’n Verdere 

voordeel van basters is dat jy minder hektaar benodig 

om dieselfde aantal vrugte te produseer. 

STAR 9905 is ’n vroeë- en hoofseisoen All Sweettipe 

baster met groeikragtige ranke en kenmerkende 

groot blare, wat die hoë opbrengs ondersteun. 

Groot tot jumbo-grootte vrugte (10 kg tot 15 kg) 

word gelewer. Die variëteit is ideaal vir droëland- en 

besproeiingsproduksie en presteer selfs in koeler 

toestande goed. Die voordele van ’n hoër opbrengs 

en siekteweerstand teen Fusarium 1 en Antraknose 1 

laat STAR 9905 kop-en-skouers bo die ou, oopbestuifde 

variëteite soos All Sweet, uittroon. 

STAR 9906 is ook ’n All Sweet-tipe baster en is 

veral geskik vir die hoofseisoen. Dit presteer goed 

op sowel droëland as onder besproeiing. Star 9906 

se ranke is groot en lewenskragtig met ’n uiters hoë 

opbrengspotensiaal van medium tot groot vrugte 

(10 kg tot 13 kg) van ’n uitstekende gehalte met 

helderrooi vleis en ’n hoë suikerinhoud. STAR 9906 

bied sterk weerstand teen Antraknose 1 en Fusarium 

1, wat hom ’n staatmaker in uiterste toestande 

maak. 

AUDRY is ’n Crimson Sweet-tipe baster wat 

regdeur die seisoen geplant kan word. Die groeikragtige 

plant het ’n hoë toleransie teen Fusarium 0 

en Fusarium 1 en produseer eenvormige groot 

vrugte (10 kg tot 13 kg) met uitstekende interne en 

eksterne kwaliteit. AUDRY het oor die jare al oor en 

oor sukses behaal deur konstante hoë produksie van 

smaaklike vrugte te lewer. Produ sente wat hierdie 

variëteit plant, word ook bevoor deel deur sy vroeë 

bekwaamheid (83 tot 85 dae) en kan dus ’n week 

voor meeste ander variëteite op die mark wees. 

SERENA is ook ’n Crimson Sweet-tipe baster wat 

ná sy bekendstelling verlede jaar vinnig besig is om 

aanplantings oor te neem in ’n hele paar areas. 

Die vrugte het ’n diep rooi kleur, ’n heerlike smaak, 

weeg tussen 11 kg en 16 kg en raak bekwaam in 

84 tot 86 dae. Die bykomende voordeel van Fusa - 

rium 1- en Antraknose 1-toleransie maak SERENA 

’n móét vir enige Crimson Sweet-tipe waatlemoenprodusent. 

Vir meer inligting rakende waatlemoensaad, skakel 

Starke Ayres se Produkbestuurder, Riaan Duvenhage, 

by 071 106 0066. S 

Vir inligting oor Starke Ayres se ander voortreflike 

groentesaad, skakel kliëntedienste by 0860 782 753 of 

besoek www.starkeayres.co.za.>> 


Ds Willie Botha 

Lees Matt 18:21 - 35 en Rom 12:1 - 2 

Romeine is al dikwels beskou 

as ’n soort kommentaar op die vier Evangelies. 

Dit is ’n geliefde boek omdat dit die essensie 

van ons Christelike geloof op ’n treffende manier 

verduidelik. In hoofstuk 12 begin die skrywer met 

die woorde: “En nou doen ek ’n beroep op julle 

broers, op grond van die groot ontferming van 

God...” Ons is geneig om die belangrikheid van die 

woord “ontferming” mis te lees. God se ontferming 

is in wese niks anders as God se genade vir ons 

nie. God se genade beteken dat God vir ons die 

teenoorgestelde gedoen het as wat ons verdien het. 

God se genade word soms beskryf as God se vrye 

guns. Dit is egter meer as dit. Wanneer jy vir iemand 

’n guns doen, hou dit nie rekening met die gevolge 

sou die guns nie gedoen gewees het nie. Sonder 

die ontferming van God sou ons verlore wees. In die 

>> DINK HIEROOR NA 

God het Hom ontferm oor mense wat dit 

nie verdien het nie. 

Sonder God se ontferming sou ons verlore 

gewees het. 

God se ontferming wil dat ons ook ontferm. 

Die Heilige Gees maak ons sensitief vir God 

se groot ontferming. 


VIR DIE SIEL ••• 

Die groot ontferming van God 

taal van Romeine word ons vryspraak wat ons deur 

die geloof verkry ook as ’n tipe hofsaak verstaan. 

Ons is skuldig en staan reg om veroordeel te word. 

Dan kom Jesus Christus egter en hy neem ons straf 

op Hom. Van daardie oomblik af word die hofsaak 

nietig verklaar. Christus het in ons plek die straf 

uitgedien. Dit is die groot ontferming van God! 

Die verhaal van die koning wat sy boeke nagaan 

en ontdek dat een van sy amptenare hom ’n groot 

som geld skuld, is ’n goeie voorbeeld van die 

ontferming van God (Matt 18:21 - 35). Nadat die 

skuldenaar voor die koning gebring is, is beveel 

dat sy vrou, kinders en al sy besittings verkoop 

moet word ten einde die skuld te delg. Dan val die 

skuldige egter voor die koning en smeek hom om 

genade. Die koning het die man innig jammer gekry 

en al sy skuld afgeskryf. Ongelukkig weet ons dat 

daar ’n ander nadraai was omdat dieselfde man 

nie ’n ander persoon wat hom maar ’n paar rand 

geskuld het, se skuld afgeskryf het nie. In wese 

gaan die verhaal egter oor die groot ontferming van 

die Koning, wat natuurlik sinspeel op God. 

God se ontferming oor ons wil dat ons ook 

ontferm. Ons word ’n verlengstuk van God se 

genade wanneer ons ook genade aan ander betoon. 

Dit is egter wesenlik dat ons verstaan dat al die 

goeie en mooi dinge wat ons doen nie aan ons eie 

vroomheid toe te skryf is nie. Dit is maar net die 

liefde en genade van God wat deur die werking van 

die Heilige Gees ons onherroepbaar verander het. S 

Ds Willie Botha is van die Nederduitsch Hervormde Gemeen 

te op Lydenburg. Skakel hom by 082 786 3458 of 

stuur ’n e-pos na wbot@absamail.co.za.>> 

> 

73

74 ••• KOMPETISIE 

Geniet ’n 

welverdiende 

ruskans 

DIT MAAK NIE SAAK OF JY VERKIES 

OM MET JOU VOETE IN DIE SAND 

TE SIT EN MET DIE GELUID VAN 

BRANDERS IN DIE AGTERGROND 

AAN DIE SLAAP TE RAAK OF EERDER 

NA ’N BRULLENDE LEEU EN ANDER 

SOORTGELYKE BOSGELUIDE WIL 

LUISTER NIE – ’N VAKANSIE IS ’N 

MOET! DIE JAAR IS BYNA WEER OP 

SY KOP EN MEESTE VAN ONS HET 

NET ’N VINNIGE RUSKANS NODIG 

VOORDAT ONS DIE LAASTE DEEL VAN 

2012 AANDURF. 

Een gelukkige leser kan ’n 

wegbreeknaweek ter waarde van R5 000 vir 

twee volwassenes en twee kinders (onder die 

ouderdom van twaalf) by enige van die genoemde 

bestemmings op TradeUnipoint.com wen. Kies jou 

bestemming en skryf in! Die bewys is geldig tot 21 

Februarie 2013. 

HOE SKRYF JY IN? 

SMS die woord Senwes + Scenario 

+ jou naam + jou e-posadres na 

31022. Standaard SMS-tariewe geld. Die 

sluitingsdatum is 2 November 2012. S 

WENNER AUGUSTUS 2012: Theo van 

Ellunckhuyzen van Bloemfontein het die 

Leatherman gewen. Baie geluk! 

Werknemers van Senwes en naaste familie van ’n Senwes werknemer mag 

nie inskryf nie • Die wenner sal telefonies in kennis gestel word en sy/haar 

naam sal in die volgende uitgawe van Senwes Scenario verskyn • Die prys 

sal na die naaste Senwes Village gestuur word en kan daar afgehaal word 

• Die prys kan nie vir kontant verruil word nie • Die prystrekking word deur 

Infoworks Media Publishing in Klerksdorp behartig. 


SKRYF SÓ IN 

SMS Senwes + Spa 

+ jou naam en van 

+ e-posadres na 31022. 

Oktober Okt b 2012 

• www.senwes.co.za 

Standaard SMS-tariewe geld. 

Sluitingsdatum: 

2 November 2012 

LEEFSTYL: FEATHER HILL SPA ••• 

Vriendinne, 

kom kuier saam by 

F eather H ill Spa 

Tien vroue kan op 16 November 

elk ’n vriendin saambring om ’n dag van 

pret, vermaak en ontspanning by Feather 

Hill Spa (Potchefstroom) te geniet. Die 

dag se verrigtinge sal om 08:00 begin en 

omstreeks 17:00 eindig. Aangesien hierdie 

maand se tema oor selfversorging handel, 

sal die kompetisiewenners en hul vriendinne 

onder andere meer leer oor hoe die Bruid vir 

Christus haarself na Gees, Siel en Liggaam 

moet versorg. Dit is ’n gebeurtenis wat 

eenvoudig nie misgeloop kan word nie! S 

www.featherhillspa.com 

(018) 285-1050 

073 776 7756 

WENNERS AUGUSTUS 2012 

Die volgende persone het elkeen ’n Spa-dag by Feather Hill gewen. Baie geluk! 

Hannie Carstens (Ventersdorp), Let van Aswegen (Ventersdorp), Rochelle Viljoen (Potchefstroom), Colleen Wilkinson (Ottosdal), Mardine 

Jersich (Klerksdorp), Herman Fourie (Klerksdorp), Rensche Nortje (Carletonville), Veronica Meiring (Ventersdorp), Carien van der Merwe 

(Leeudoringstad), Annalize Brits (Bothaville), Charlotte Cilliers (Potchefstroom), Tillie Bosman (Potchefstroom), Susan Hamilton-Hall 

(Klerksdorp), Koba Jacobs (Klerksdorp), Ronel Fourie (Lichtenburg), Sanet Venter (Wolmaransstad). 

Werknemers van Senwes en naaste familie van ’n Senwes werknemer mag nie inskryf nie • Die wenner sal telefonies in kennis gestel word en sy/haar naam sal 

in die volgende uitgawe van Senwes Scenario verskyn • Die prys sal na die naaste Senwes Village gestuur word en kan daar afgehaal word • Die prys kan nie vir 

kontant verruil word nie • Die prystrekking word deur Infoworks Media Publishing in Klerksdorp behartig. 

> 

75 

Manne geniet ’n welverdiende ruskans 

Die wenners van die mannedag, wat op 17 Augustus 

by Feather Hill Spa gehou is, is deur Johan Grobler 

welkom geheet en het die dag terdeë geniet. Op 

die foto is, voor: Dirk Cilliers en Janel Grobler 

(Bestuurder: Feather Hill Spa). 

Agter: Johan Meyer, Toenie Nieuwoudt, 

JB Reynders, Gustav Kruger en Johan Grobler.

76 ••• IN MY VISIER 

Hoe mooier die pronker 

Sy geel sokkies. Dit is wat die 

bul weggegee het. Njalabulle het pragtige helder, 

oranje-geel onderbene en dit is een van dié bene 

wat my oog gevang het. 

Die son het nog op die rand van sy kooi gesit, 

traag om die dag aan te pak, toe ek die Toyota 

parkeer en die windrigting toets. Oorkant ’n kloof 

het ses kameelperde langnek vir my staan en kyk. 

Ek het die 30-06 oor my skouer gegooi en met ’n 

draai begin aanstap in die rigting van die kloof waar 

ek en ’n njalabul die vorige dag skramsweg kennis 

gemaak het. 

Dit was koud en daar was reeds tekens dat die 

wind oor die rante en deur die klowe wou galop. Ek 

het onder by die groot dwarskloof, die een waarin 

die rivier loop, gaan draai en teen die fris windjie op 

genavigeer na waar die bosbedekte hang skuinslinks 

voor my gelê het. Met die verkyker voor my 

oë het ek kort-kort minute lank getalm om elke 

sonkolletjie noukeurig te betrag. Sou ’n njala daar 

hitte kom soek, was dood sy voorland. Die oop kolle 

het egter my leeg bly koggel. 

Die kloof onderkant die hang waarteen ek gesoek 

het, het amper reg wes geloop en vorentoe in 

twee vertak met een loper wat skerp suid geswaai 

het. Bo daardie uitloperkloof het die rant ’n hang 

gemaak wat lokkend in die oggendson lê en sluimer 

het. Ek het onder ’n kiepersolboom gaan sit en my 

verkyker die soekwerk laat doen. Na 20 minute was 

ek oortuig dat ook daar geen lewe was nie. Miskien 

moes ek aanvaar dat ’n njala my nie beskore was 

nie. My voete het buitendien begin koud raak, dus 

het ek opgestaan en aanstaltes gemaak om aan 

te stap. Ek het egter nog een maal die verkyk-oë 

oor die hang laat gly en dit is toe dat die stukkie 

geel skielik in die lens vassteek. Dit was net ’n klein 

stukkie geel agter ’n groot donkergroen bos wat 

bewegingloos in die verkyker se beeld bly talm het. 

En toe…Na minute beweeg dit effens vorentoe. Dit 

was inderdaad ’n njala. 

Ek sou reguit moes afstap teen die rant en ’n 

diep, digbegroeide sloot kruis. Dan sou ek al langs 

> 

Koos Barnard 

die digste bosse teen die oorkantste hang moes 

beweeg na waar die uitloper suid draai. Eens daar, 

sou ek hopelik oor die kloof ’n skoot op die bul 

kry…As hy nog daar was en as hy groot genoeg 

was. Ek het stadig gevorder, maar gelukkig was die 

wind, wat met groter ongeduld aan my klere begin 

pluk het, in my guns. 

So 50 treë van die kloof af het die bome effens 

minder dig begin bondel en ek het een vlugtige blik 

op die njala gekry voor die bos hom weer ingesluk 

het. Hy was ’n mooi bul. Ek het plat op my boude 

gaan sit en versigtig aangeskuifel na ’n doringboom 

vanwaar ek ’n groter gedeelte van die hang sou kon 

sien. Daar aangekom, kon ek nie verder nie, want 

vier koedoes het onder in die kloof, skaars 50 treë 

weg, teen die koue wind geskuil. Die njala het 

skielik weer verskyn, maar voordat ek kon reageer 

agter ’n bos gestop met net sy agterkwart sigbaar… 

Steeds geen skoot nie. Dit was baie koud, die wind 

het moedswillig sterk geraak en kwaai begin dwarrel 

waar ek gesit het. Die koedoes móés my een of 

ander tyd ruik. 

Toe die onvermydelike gebeur, het hulle vinnig 

laat spaander en so ook die njala. Ek het bewend in 

die koue wind bly sit en gelate aanvaar dat my jag 

verby was. Sekondes later sien ek dit egter weer… 

Oranje-geel kouse effens hoër op teen die rant. Die 

volgende oomblik kom vyf njalabulle in sig waarvan 

die agterste een ’n pragbul was. Die 30-06 het 

outomaties my skouer gesoek en die kruishaar het 

teen die bul se blad op gebewe en toe vasgeklou. 

Dertig treë. Dit is hoe ver die bul gevorder het 

nadat die koeël getref het. Ek het ’n paar minute 

doodstil bly sit. Was dit nie vir daardie pragtige 

oranje-geel bene van die eerste bul nie, sou ek nie 

my bok gehad het nie. Tog snaaks, het ek gedink, 

hoedat skoonheid soms ’n Achilleshiel kan wees. By 

mense ook; as jy wil pronk met iets moet jy bereid 

wees om die gevolge te dra…Almal van hulle. S 

Koos Barnard is ’n voltydse jagskrywer.>> 

www.senwes.co.za • Oktober 2012 

Ko

THE LEGEND 

AT WORK 

NEW JONSSON LEGENDARY RANGE NOW AVAILABLE 

AT SELECTED SENWES STORES 

Bultfontein, Heilbron, Koppies, Parys, Oberholzer, Ventersdorp, Wesselsbron, Welkom, 

Vereeniging, Jan Kempsdorp, Potchestroom 

www.senwes.co.za

Oktober

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?