FamilySearch - Familiekunde Vlaanderen vzw

FamilySearch
één van de spelers op gebied van familiekunde
die informatie tot in de huiskamer brengt
Jean Huysmans
Field Relations Manager FamilySearch, Benelux en Polen
FamilySearch is bij velen beter gekend als de Genealogical Society of Utah (GSU). De meesten
die genealogisch onderzoek doen, zijn wel eens geholpen geweest door de vele microfilms
die door de mormonen gemaakt werden. Begin 2000 besloot de GSU om digitaal te
gaan en werd ook de naam gewijzigd in FamilySearch. Het nieuwe credo werd more records
to more people in shorter time en tevens kwam men tot het besef dat men het niet alleen
kon doen. Vandaar dat FamilySearch meer en meer overgaat tot gezamenlijke projecten in
samenwerking met allerlei organisaties.
Het ideaal van FamilySearch is dat mensen hun genealogisch onderzoek van thuis uit kunnen
doen, gewoon achter de computer en toegang hebben tot alle genealogische documenten.
In gevallen waar archieven de toestemming geven om hun gegevens vrijelijk op het internet
te plaatsen, geeft FamilySearch via haar website vrijelijk toegang tot deze documenten.
Zo kan men bladeren doorheen miljoenen bladzijden van burgerlijke stand, parochieregisters,
bevolkingsboeken van over de hele wereld. Daar waar archieven niet de toestemming
(kunnen) geven om de originele documenten op internet te plaatsen, probeert FamilySearch
op z’n minst te bekomen dat naamsindexen vrij voor iedereen toegankelijk gemaakt worden.
In dat verband heeft FamilySearch thans een groep van ongeveer 400.000 vrijwilligers
die bijna dagelijks 1.000.000 akten indexeren. Zo is er ook een Belgisch project lopende;
daarover later iets meer.
De vraag die zich stelt is: waar kan men concreet gegevens vinden? Hieronder volgt daarom
stapsgewijs de weg die je moet volgen om gegevens van heel Europa en de wereld te
kunnen vinden.
− Ga naar www.familysearch.org
✓ klik op ‘Search Records’
✓ kies dan voor ‘Record Search Pilot’
✓ klik vervolgens op ‘Search or Browse our record collections’
✓ dan kan je op de wereldkaart een keuze maken voor een werelddeel
✓ binnen het gekozen werelddeel kan je dan je voorkeurland kiezen.
− Ga naar http://beta.familysearch.org
✓ Klik onderaan op ‘Browse by location’
✓ Kies dan op de map je voorkeurland.
Zodra je via één van beide bovenstaande wegen bij je voorkeurland bent gekomen, zijn er
twee mogelijkheden. Ofwel kan je nagaan of een bepaalde naam voorkomt in de gecreëerde
index(en), ofwel kan je effectief de originele boeken doorbladeren (in dit geval staat er achteraan
het landsdeel ‘Browse images only’). Zo kan je bv. registers van de Burgerlijke Stand
van diverse Nederlandse provincies en van Luxembourg raadplegen. De aangeboden collecties
en indexen groeien dagelijks aan. Wat je vandaag niet vindt, kan morgen eventueel
wel verschijnen.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 1

Voor diegenen die geïnteresseerd zijn in de indexeringsinspanningen van FamilySearch, volgt
hierbij een korte uitleg.
Sinds 2008 werkt het Algemeen Rijksarchief van België samen met FamilySearch in de creatie
van een naamindex van de burgerlijke stand van België voor de periode 1796 tot 1900. Het
Algemeen Rijksarchief concentreert zich op de periode 1796-1850 en gebruikt daarvoor haar
degelijk programma Demogen. FamilySearch neemt de periode 1851-1900 voor haar rekening
en hanteert haar eigen FSI-programma. Dit is een erg gebruiksvriendelijk onlineprogramma,
gestationeerd op www.indexing.familysearch.org. Als men daar klikt op ‘Get Started’ en dan
op ‘Download Now’ zal de nodige software gedownload worden en verschijnt er een icoontje
met een boompje op je scherm. Vandaaruit kan je dan met je username en password
toegang krijgen tot de meeste lopende indexeringsprojecten. Zij die echter willen werken
aan de Belgische projecten, dienen even een berichtje te zenden naar Jean Huysmans met
hun username en password, en Jean Huysmans zal je dan toegang geven tot de Belgische
projecten (HuysmansJ@familysearch.org)
Om dit project mogelijk te maken converteert FamilySearch meer dan 15.000 microfilmen
naar digitaal formaat. Het Algemeen Rijksarchief maakt van al deze geconverteerde data een
correcte volume-index. Aan de hand van deze volume-index maakt FamilySearch dan batches
(2 tot 5 pagina’s uit een register), die men kan downloaden en in een 30-tal minuten kan
indexeren. Het Algemeen Rijksarchief stelt deze digitale beelden stapsgewijs ter beschikking
via Intranet in de diverse Provinciale Rijksarchieven. Dit voorkomt dat men in de toekomst
nog van Archief naar Archief moet reizen indien voorouders uit diverse provincies komen.
2
Openingsscherm om te starten met indexering
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

Indexeringswerkblad met bovenaan de akte en onderaan de invulvelden
FamilySearch hoopt in de komende jaren mede een rol te spelen in het sneller en beter ter
beschikking stellen van meer genealogisch materiaal via het Internet, en dit liefst vrijelijk
toegankelijk voor iedereen. FamilySearch gelooft ook in het Belgisch moto “Eendracht maakt
macht” en hoopt dat duizenden vorsers de handen in elkaar slagen om een gemeenschappelijke
index te maken die in enkele jaren tijd gans België kan beslaan, in plaats dat eenieder
voor zich zijn eigen indexen creëert in eigen formaten en die vaak na jaren verloren gaan
voor de gemeenschap. Uiteindelijk zijn wij één grote familie die belang heeft aan intense
samenwerking van alle krachten.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 3

4
heralDiSch cOlleGe VVF
addenda et corrigenda
Wapen DE PRINS
Nr. 389. Vlaamse Stam, maart - april 2010 - p. 133.
Errata:
Motivatie
Kleuren: keel en goud zijn de …
Wapen LECLUYSE
Nr. 392. Vlaamse Stam, maart - april 2010 - p. 137.
Addenda
Het wapen mag gevoerd worden door de naamdragende afstammelingen van Bardeyn
Lecluyse (° ca 1550) mits toestemming van de aanvrager of diens gemachtigde.
Wapen DEVEL
Nr. 394. Vlaamse Stam, maart - april 2010 - p. 138.
Mededeling
Gezien het koninklijk besluit van 10 januari 2010 bij uittreksel in het Belgisch Staatsblad van
5 februari 2010, bladzijde 6240, waarbij aan de heer Devel, Etienne Marie Denis Richard,
machtiging wordt verleend om zijn geslachtsnaam te veranderen in die van ‘ De Vel’.
Errata:
Beschrijving
in lazuur …, beladen met 3 vijfpuntige sterren.
Wrong en dekkleden: zilver, gevoerd van lazuur.
Wapen DE PRYCK
Nr. 397. Vlaamse Stam, september - oktober 2010 - p. 423.
Corrigenda
De aanvrager wenst zijn wapenspreuk ‘Oogt naar de toekomst’ te wijzigen in: ‘Oculus pro
posterus’.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

GenealOGiSche eerlijkheiD.
Dr. Paul Vandewalle
Een goede 40 jaar geleden werd ik lid van de VVF en begon met groot enthousiasme aan
het opstellen van mijn familiestamboom. Ik had geluk, mijn voorouders-naamdragers waren
allen afkomstig uit de Westhoek, en dan nog uit dat gedeelte dat niet door Wereldoorlog I
getroffen was.
In vrij korte tijd kon ik volgende stamreeks voorstellen.
A. Paul Isidoor Cornelius Vandewalle, ° Brugge 25.4.1941.
B. Joseph Henri Cornil Vandewalle, ° Westvleteren 24.5.1941 - † Veurne 22.10.2003 (92 jaar).
C. Isidoor Jozef Vandewalle, ° Beveren-aan-de-IJzer 22.4.1883 - † Leisele 19.2.1953 (69 jaar).
D. Henri Benedictus Vandewalle, ° Westvleteren 29.8.1857 - † De Moeren 14.3.1925 (67 jaar).
E. Engel Albert Van de Walle, ° Reninge 23.8.1819 - † Reninge 28.5.1859 (39 jaar).
F. Jan Cornelis Van de Walle, ° Pollinkhove 25.2.1779 - † Reninge 20.2.1853 (75 jaar).
G. Cornelis Christiaen Van de Walle, ° Proven 21.3.1731 - † Reninge 2.6.1804 (73 jaar).
H. Adriaen vanden Walle, ° Watou 27.3.1700 - † Pollinkhove 1772 (72 jaar).
Tot en met Adriaen vanden Walle waren er geen problemen: de opvolging kon perfect gevolgd
worden in de parochieregisters en de registers van de burgerlijke stand van de betrokken
parochies en gemeenten.
Logischerwijze ging ik in Watou op zoek naar de ouders van onze Adriaen. Ik vond dat zijn vader
Joos (of Judocus) vanden Walle was, zijn moeder was Anna Maria Bossaert uit Houtkerke,
een parochie op enkele kilometers van Watou in de kasselrij Sint-Winoksbergen. Meer nog:
ik vond de geboortedatum van (een) Joos: 28 januari 1682. Deze datum deed me toch even
aarzelen: hij was maar 18 jaar als zijn eerste kind geboren werd, toch wat jong om vader te
zijn enerzijds, maar op dat ogenblik werden onze gewesten geteisterd door de vele oorlogen
van Lodewijk XIV, die meer dan eens in onze streken uitgevochten werden. Ook vond ik geen
spoor van een huwelijk tussen Adriaen en Maria Anna Bossaert.
Wellicht kon de telling van 1697 van Watou meer informatie geven: daarin werden alle gezinshoofden,
ook de armen, van deze parochie opgesomd, maar geen enkele vanden Walle
te vinden!
Een beetje tegen wil en dank nam ik aan dat Joos vanden Walle de vader van Adriaen was.
Met Joos als uitgangspunt kon ik via zijn vader Nicolaas vanden Walle een stamboom van een
familie Vandewalle opstellen die haar oorsprong vond in 1470 te Houtkerke met Christiaen
vanden Walle.
Ondertussen vlogen de jaren voorbij en werkte ik met Lucien Lefevere, Werner Verbeke en
Willy Maréchal mee aan het ontwerpen van het genealogisch computerprogramma Stam.
Om dit programma te kunnen uittesten begon ik een paar jaar geleden aan het opstellen
van mijn kwartierstaat. Het kwam er op aan om zoveel mogelijk voorouders te vinden en in
het programma te verwerken. Op Geneanet kon ik heel wat (niet altijd correcte) informatie
inwinnen, en eerder toevallig kwam ik op het spoor van mijn Joos ( Judocus ) Vandewalle gehuwd
met Maria Anna Bossaert en vader van Adriaen. Enig verder speurwerk was dus nodig.
In de Archives Départementales du Nord te Rijsel kon ik de gedigitaliseerde parochieregisters
van Houtkerke raadplegen. En daar vond ik de geboorte van Judocus van de Walle op 7
april 1661 als zoon van Judocus van de Walle en Elisabeth de Muynck. Nu vader Judocus is in
werkelijkheid Gerardus van de Walle, zoals hij vermeld wordt bij de geboorte van zijn latere
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 5

kinderen. Maar het meest belangrijke was de naam van de peter: Judocus vande Walle ex
(H)ansbeke broer van de vader. Nu ligt Hansbeke helemaal niet in de buurt, wel in het Land
van Nevele. Uit de beschikbare bronnen kan ik de hiernavolgende nieuwe afstamming opstellen.
A. Gheeraert Vande Walle, ° ca 1570.
B. Adriaen Vande Walle, ° ca 1600 - † Hansbeke 18.8.1664.
Hij huwde tweemaal:
1. Ca 1600 met Elisabeth van Vinkt † Hansbeke 1641
2. Na 1641 met Janneken Martens.
C. Gheeraert Vanden Walle, ° ca 1630 – † Houtkerke 29.1.1693, (kind uit het eerste huwelijk),
huwde met Elisabeth de Muynck, waarvan:
D. Joos vanden Walle, ° Houtkerke 7.4.1661 - † Watou 4.4.1710 (48 jaar), huwde met Maria
Anna Bouchart (Bossaert).
De vraag die mij natuurlijk bezig houdt is: waarom Gheeraert Vanen Walle Hansbeke verliet
om zich meer dan 70 km westwaarts te gaan vestigen in Houtkerke.
De volkstelling van 1697 in de kasselrij Sint-Winoksbergen vermeldt 4 naamgenoten:
- de weduwe van Gheraert vande Walle, die belast werd op 7,48 ha land;
- Joos vande Walle, had een hoeve met 26,87 ha grond en had 2 knechten en 1 meid in
dienst;
- Christoffel vande Walle, wellicht een oudere broer van Gheeraert, met 17,62 ha;
- de weduwe van Rogier vande Walle beheerde 3,52 ha land. Momenteel weet ik niet of
deze Rogier een familieband had met voornoemde naamgenoten.
Met deze nieuwe gegevens kon ik een aantal naamgenoten in Noord-Frankrijk aan de bestaande
tak hechten, meer nog, de vijf zonen van Adriaen Vande Walle hadden wellicht nakomelingen,
en wie weet, leven nu nog afstammelingen van deze mensen. Ik ga er in ieder
geval op zoek naar.
Ik wil dit kort artikel besluiten met enkele beschouwingen:
- iedereen maakt fouten, dit is op zich niet zo erg als men maar de eerlijkheid heeft om
die te erkennen, en meer nog, te verbeteren;
- men kan niet kritisch genoeg zijn over zijn eigen werk, zeker als er enige vorm van twijfel
mogelijk is!
- externe bronnen raadplegen kan gerust, maar uiterst kritisch handelen, blijft de boodschap.
6
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

STamBOOmOnDerZOek in enGelanD 1
Michaël Boers
Een aantal van mijn voorouders is vanuit Nederland naar Engeland vertrokken en ik wil vertellen
over mijn ervaringen met het achterhalen van gegevens over hen. Het eerste deel behandelt
algemene regelgeving met betrekking tot persoonsregistratie in het Verenigd Koninkrijk,
terwijl het tweede deel onderzoektips geeft, meer vertelt over twee archieven in Londen
en voorbeelden geeft van Internetbronnen. Alle vermelde prijzen zijn in Britse ponden. De
conversiekoers wisselt en is £ 1 = € 1,1 (stand eind september 2010).
Deel 1. Wet- en regelgeving in Engeland
Het Verenigd Koninkrijk heeft verschillende wetgeving en administraties voor de verschillende
delen van het land: Engeland en Wales, Schotland, Noord-Ierland, de Kanaaleilanden
en het eiland Man. Omdat ik alleen ervaring heb met onderzoek in Engeland en met name
in Londen zal ik me daartoe beperken. In de referenties op het eind zal ik ook naar bronnen
verwijzen met informatie over andere delen van het Koninkrijk.
Hieronder volgt een aantal voorbeelden waar de Engelse administratie afwijkt van wat we
in Nederland gewend zijn.
Pas in 1837 is er in Engeland een burgerlijke bevolkingsadministratie opgezet, vergelijkbaar
met onze burgerlijke stand. Vóór die tijd konden er alleen wettige huwelijken worden afgesloten
in de Anglicaanse Kerk, bij de Quakers, of in een Joodse Synagoge. Pas vanaf 1837
konden Rooms Katholieken en andere geloofsgemeenschappen een aanvraag indienen om
hun kerkgenootschap te erkennen voor het sluiten van wettige huwelijken. Pas in 1874 werden
er boetes opgelegd, wanneer ouders de geboorte van een kind niet op tijd aangaven.
De periode tussen geboorte en aangifte mag maximaal drie maanden bedragen. Dit heeft
ermee te maken dat alle aangiften van geboorten, huwelijken en overlijden per kwartaal
gebundeld worden door de lokale administratiekantoren (Local Record Offices – LRO) en dan
doorgestuurd worden naar de centrale bevolkingsadministratie (General Record Office – GRO
in Sommerset House in Londen).
Er wordt geschat dat circa 15 procent van de geboorten in de periode 1837-1847 niet is geregistreerd
en circa 2,5 procent van de geboorten tussen 1837 en 1899.
De overlijdensaktes bevatten aanzienlijk minder informatie dan de Nederlandse en worden
over het algemeen beschouwd als weinig behulpzaam in het terugvinden van voorouders.
Wat de Engelse overlijdensaktes wel hebben, en de Nederlandse niet, is een vermelding
van de oorzaak van het overlijden. Deze wordt altijd in het Latijn vermeld, dus een medisch
woordenboek kan nodig zijn om te weten wat er nu precies aan de hand was.
De Engelse administratie kent geen 10-jarentafels of jaartafels, zoals wij, slechts kwartaaltafels,
wat het zoeken een stuk lastiger maakt.
Daarnaast kent Engeland ook geen Bevolkingsregister, zoals wij dat kennen, waarin een
persoon of gezin exact gevolgd kan worden, wanneer zij van adres naar adres verhuizen. In
Engeland kent men - net als in veel andere landen - alleen een volkstelling (census) die iedere
1 Dit artikel is eerder gepubliceerd in Gens Nostra¸maandblad van de Nederlandse Genealogische Vereniging,
65ste jg., nr. 11, november 2010., Het wordt gepubliceerd met toelating van de hoofdredacteur en van
de auteur.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 7

tien jaar wordt gehouden. In 1801, 1811, 1821 en 1831 werden volkstellingen gehouden,
die zijn uitgevoerd door vertegenwoordigers van de Anglicaanse Kerk en vanaf 1841 worden
de tellingen door regeringsfunctionarissen uitgevoerd. De gegevens die genoteerd werden,
verschillen van jaar tot jaar. De meest recente volkstelling, waarvan de gegevens vrijelijk
beschikbaar zijn, is die van 1911. De gegevens van een volkstelling worden pas na 100 jaar
openbaar, hoewel die van 1911 al in 2009 doorzoekbaar was op het Internet.
8
Voorbeeld van de volkstelling van 1911, gedownload van FindMyPast
Nog een opvallend verschil tussen Engeland en Nederland: er blijkt hoegenaamd geen bescherming
van privacy van levende personen te zijn: De kiesregisters (Voters Registration)
waarin iedereen wordt opgenomen die wil stemmen in Engeland, en die volledige naam en
adresgegevens bevatten, zijn volledig openbaar. Bovendien kunnen geboorte-, huwelijks- en
overlijdensakten (Birth, Marriage and Death certificates – BMD) van iedereen vrijelijk opgevraagd
worden, zonder opgaaf van reden waarom je die zou willen hebben.
Het volgende opvallende verschil is naamswijziging. Hoewel getrouwde vrouwen in Nederland
vaak de naam van hun echtgenoot gebruiken in het dagelijkse verkeer (sinds kort mag de
man ook de naam van zijn vrouw gebruiken), blijken vrouwen in officiële aktes steeds met
hun meisjesnaam te worden aangeduid. In Engeland neemt een vrouw bij haar huwelijk
werkelijk de naam van haar man over en wordt zij daarna in alle officiële documenten zo
aangeduid, met uitzondering van een echtscheidingsakte, die ook de meisjesnaam zal vermelden.
Ik heb er geen ervaring mee wat er in een echtscheidingsakte voor naam van de
vrouw staat, als zij al meerdere keren getrouwd is geweest.
Sterker nog: het is bij de Engelse wet toegestaan aan iedereen om een andere naam aan
te nemen, zonder dat dit in een officiële akte wordt vastgelegd, met uitzondering van die
gevallen waarin dit gedaan wordt met het oogmerk van fraude of het ontlopen van wettelijke
verplichtingen.
Een laatste verschil dat ik hier wil behandelen, is het huwelijk. Net als in Nederland, is bigamie
in Engeland verboden. Maar het komt daar veel vaker voor dan hier, omdat er bij een
huwelijk niet gecontroleerd wordt of huwelijkskandidaten ook werkelijk zijn wie ze claimen
te zijn. Noch wordt er bewijs gevraagd dat beide partners ongebonden zijn (ongehuwd, weduwe/weduwnaar
of gescheiden). De overheid gaat dus helemaal uit van de goede trouw
van de kandidaten. In één familie kwam ik daarom al snel twee gevallen van bigamie tegen
en volgens een dominee die ik sprak, komt het regelmatig voor. Hierbij moet niet meteen
gedacht worden aan mensen die doelbewust met meerdere partners samenleven, maar eerder
aan mensen die de moeite niet nemen om officieel te scheiden voordat ze hertrouwen,
of hertrouwen voordat de echtscheiding van de vorige partner definitief is.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

Dit alles bij elkaar levert dus een recept voor een moeizame zoektocht: aan de ene kant zijn
er minder officiële registraties dan in Nederland en aan de andere kant zijn lang niet alle
belangrijke gebeurtenissen geregistreerd. Onderzoek in Engeland zal dan ook altijd zwaar
leunen op secundaire bronnen, zoals daar zijn: naturalisatieaanvragen, schooladministraties,
testamenten (in Engeland wordt onderscheid gemaakt tussen een will die de verdeling van
onroerend goed regelt, en testament dat roerende goederen en geld regelt. Zowel will, als
testament kunnen via codicilen worden geamendeerd), successierechten (Death Duties), pathologisch
onderzoeksrapporten (Coronary inquests), militaire dienststaten (Service Records),
onderscheidingsregisters (Medal Cards) en weeshuisadministraties (Poorhouse records).
Een pathologisch onderzoek wordt ingesteld bij ieder overlijden, waarvan niet met zekerheid
is te stellen dat deze natuurlijk was, of wanneer deze plaatsvond in een gevangenis. Hieronder
valt bijvoorbeeld ook een wiegendood, zoals in mijn familie een keer is voorgekomen.
BMD-records in Engeland zijn niet gratis in te zien. Sterker nog: je kunt ze helemaal niet inzien!
Het enige dat je kunt doen, is een kopie ervan aanvragen. Een gewaarmerkte kopie van
een geboorte-, huwelijks-, of overlijdensakte kost £ 9,25 per stuk en kan gebruikt worden
als juridisch bewijsmateriaal. Uiteraard heb je dit als genealoog niet nodig, maar dit zijn de
enige kopieën die er gemaakt worden. Het goede nieuws is dat je ervoor niet naar Engeland
hoeft, maar dat je ze via het internet kunt bestellen.
Wat je nodig hebt, is het type akte, de plaats waar de akte is opgemaakt, het jaar en kwartaal
waarin de akte is opgemaakt, het registernummer en paginanummer en verder de namen
van de betrokken persoon, zoals vermeld in de BMD-index. Deze indexen zijn van 1837 tot
en met circa 2003 beschikbaar en in te zien.
Een opvallende bron
Een op het eerste gezicht niet zo’n voor de hand liggend archief bleek dat van de Royal and
Sun Alliance property insurance records of the ‘Sun Fire Office’ te zijn. Hieruit diepte ik het
adres van een voorouder in Londen op in 1816. Ik weet niet of er rond die tijd in Nederland
al inboedelverzekeringen bestonden. Dit bedrijf begon al met verzekeren in 1706! Dit archief
wordt bewaard in de Guildhall Library in Londen, dat in de loop van 2010 is opgegaan in het
London Metropolitan Archives (LMA).
Opvallende afwezigen
Zowel in The National Archives (TNA), als in LMA heb ik vergeefs gezocht naar publicaties
van feitelijke stamboomgegevens, of ingebonden jaargangen van genealogische tijdschriften.
Ook in boekwinkels zul je tevergeefs naar tijdschriften met genealogische gegevens zoeken.
Ik heb wel zo’n vijf of zes verschillende tijdschrifttitels in de boekwinkel zien liggen, maar
deze bevatten geen van alle feitelijke gegevens. Mogelijk dat de bibliotheek van de Society
Of Genealogists (SOG) wel zulke boeken bezit, maar ik vind hun bezoekersprijzen hoog en
ben er daarom niet naartoe gegaan.
Deel 2 Hoe nu een onderzoek aan te pakken?
Ik beperk me hier tot de 19de en 20ste eeuw, omdat ik alleen daarmee ervaring heb. Vanwege
het grote aantal personen waar ik naar zoek, heeft het voor mij de moeite geloond om een
halfjaar abonnement op de volledige service van FindMyPast te nemen. Ik heb daar veel
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 9

nuttige informatie uit gehaald, maar ik begrijp dat dit een zware investering is als je maar
naar één afgedwaald familielid zoekt.
Probeer eerst via FreeBMD of er primaire informatie over de gezochte personen is te vinden.
Deze gratis dienst die door vrijwilligers is opgezet en wordt onderhouden, bevat lang nog niet
de gegevens van alle indexen. Er zitten nu gegevens in de database van grofweg 1837 tot
en met 1937 in met wat huwelijken die tot circa 1950 gaan. Ideaal aan deze database is dat
je er echt in kunt zoeken in tegenstelling tot de indexen in de archieven of bij FindMyPast,
waarin je alleen kunt bladeren per kwartaal. Overigens heeft FindMypast voor de records van
na 1983 weer wel een doorzoekbare index.
Bedenk dat buitenlandse namen in Engeland, nog veel meer dan bij ons het geval is, verbasterd
worden. Dus blijf altijd zoeken op naamsvarianten, of bij voorbeeld alleen op voornamen.
Zoek getrouwde vrouwen altijd met de achternaam van hun echtgenoot, zelfs als
ze gescheiden zijn.
Probeer daarna of de personen in de volkstellingen zijn te vinden. Probeer ook op goed
geluk of de gezochte personen in de Old Bailey (arrondissements rechtbank van Londen)
proceedings en de London Gazette (Staats Courant) voorkomen. Heb je het geluk dat je bij
het archief van de London Times kunt komen (het is een korte periode gratis toegankelijk
geweest), dan is dit een grote aanrader. Ik heb hier veel interessante informatie uitgehaald,
onder andere een voor mij interessant rechtbankverslag, waarvan de originele papieren niet
bewaard zijn gebleven.
En doorzoek voor de moderne nakomelingen het telefoonboek. Ook heb ik goede resultaten
geboekt met de Facebook en LinkedIn diensten om verloren gewaande familieleden terug
te vinden. Eenmaal gevonden en contact met ze gemaakt, kunnen zij vaak weer informatie
leveren die verder zoeken mogelijk maakt.
Zijn al deze bronnen uitgeput en wil je meer, dan eerst de website van het TNA doorploegen
en voor zover van toepassing die van het LMA.
Heb je toegang tot de Engelse gegevens van Ancestry zoek dan ook in de oude telefoonboeken.
Het LMA heeft een uitgebreide overeenkomst afgesloten met Ancestry om hun bronnen
door Ancestry te laten digitaliseren, dus deze dienst zal voor onderzoek in Engeland steeds
interessanter worden.
Het internet
Ga niet naar een Engels archief toe zonder eerst het internet grondig te hebben omgespit.
Het kan een hoop geld en tijd besparen. Ikzelf dacht geld te besparen door BMD records in
Engeland zelf te gaan halen (ik had er een stuk of vijftig nodig), maar kwam dus van een
koude kermis thuis. Zij zijn in Engeland net zo min in te zien en net zo min gratis te krijgen,
als vanuit huis.
Het TNA heeft tientallen zogenaamde ‘study guides’ gemaakt die via hun website zijn te
downloaden en die allerlei speciale gevallen behandelen, zoals regels met betrekking to
naamswijziging, The Old Bailey and the Central Criminal Court: Criminal Trials, Use of the
campaign medal card index First World War, een vier pagina lange lijst van websites die je
kunt gebruiken voor je onderzoek in Engeland, etc. Deze guides zijn gratis in het TNA in papieren
vorm te krijgen.
10
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

De website van het TNA is erg overzichtelijk en wat je hebben wil, is goed te vinden. Met de
website van het LMA had ik meer moeite, mede omdat je om de haverklap op de website
van de gemeente Londen terecht komt, zonder dat dit meteen duidelijk is. Ook bij iedere
teruggang naar de homepage van de website wordt er opnieuw om je gebruikersnummer
gevraagd. Dit gaat al snel irriteren.
Bezoek aan Londen
Ik ben 2½ week in Londen geweest en heb erg veel gemak gehad van een zogenaamde
Oyster Card voor het openbare vervoer. Het gebruik ervan is grotendeels te vergelijken met
de Nederlandse OV chipkaart en heeft als voordeel dat wanneer je veel in- en uitstapt in
metro, bus of trein, er een maximaal bedrag per dag wordt afgeschreven. Zit je eenmaal aan
je limiet dan reis je verder die dag gratis. Verder zijn de ritprijzen lager met een Oyster Card
dan wanneer je losse kaartjes, of dagkaarten koopt en kun je veel sneller door de controlepoortjes.
Zeker wanneer je tijdens de spits in de metro reist, is dit bijna een must, wil je
geen opstopping aan de poortjes veroorzaken. De kaart zelf kost £ 3,= die je niet terug krijgt.
Archieven in Engeland
Vanaf 2010 zal het in alle archieven in Engeland nodig zijn om een archiefkaart voor dat specifieke
archief aan te laten maken, voordat je originelen kunt aanvragen. Voor onderzoek op
pc’s die meestal ook in de archieven aanwezig zijn, is geen archiefkaart nodig.
Om een archiefkaart aan te kunnen maken heb je een in Engeland erkend wettig identiteitsbewijs
nodig en een erkend bewijs van huidig adres. Dit laatste is essentieel en zonder dat
kom je de originelenzaal van het archief niet in.
Als identiteitsbewijs geldt voor ons Nederlanders een paspoort (zonder dat kom je Engeland
niet eens in).
Als bewijs van adres geldt een bankafschrift, creditcard afschrift, energierekening, etc. Officieel
moet het afschrift ook nog in het Engels gesteld zijn, maar daarover wordt niet moeilijk gedaan.
Het bewijs van huidig adres mag niet ouder dan drie maanden zijn. Let er wel op dat
de rekening of het afschrift wel dezelfde naam vermeldt als het identiteitsbewijs. Omdat
ik mijn bankafschrift onderweg naar Engeland was kwijtgeraakt, heb ik de bevestiging van
mijn hotelreservering, die gelukkig mijn huisadres vermeldde, gebruikt. Hierover werd wel
gefronst en gebeld met een supervisor, maar het werd uiteindelijk wel geaccepteerd. Des
ondanks zou ik het afraden om er op te rekenen dat ze deze coulance vaker zullen toepassen.
Maximaal vier weken voordat je het archief bezoekt, kun je voor het LMA en TNA je gegevens
al via hun website invoeren, waardoor de procedure in het archief (iets) korter duurt.
Ironisch genoeg moet je daarna de details van je opgegeven identificatie weer op een papieren
formulier invullen. Ik vermoed dat er iemand in het archiefwezen niet goed heeft
nagedacht over automatisering.
Zowel het TNA, als het LMA zijn voor rolstoelen toegankelijk en bij beide archieven zijn diverse
pc’s gereserveerd voor diegenen die visuele of motorische beperkingen hebben. De
pc’s hebben een trackball in plaats van een muis en de schermen zijn op extra grote letters
en kleuren met een hoog contrastverschil ingesteld.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 11

The National Archives (TNA) in Kew, vlakbij de beroemde botanische tuinen, is een archieffabriek
waarin ons Nationaal Archief (NA), het CBG, de Koninklijk Bibliotheek en Iconografisch
Bureau samen gemakkelijk drie keer inpassen en dan blijft er nog ruimte over. Het archief is
zowel met de trein als de metro te bereiken. Vanuit Londen centrum zijn dit vier metrozones
en een enkele reis kost £ 2,40. Vanaf het station wordt de route naar het archief duidelijk
met bordjes aangegeven. Het is ongeveer tien minuten lopen.
12
Ingang van het Nationaal Archief in Kew
Sinds begin dit jaar zijn de regels hier erg veranderd. Het archief is nu open van dinsdag tot
en met zaterdag van 9 tot 17 uur. en op dinsdag en donderdag zijn de algemene studiezalen
open tot 19 uur. Er is een zeer goed voorziene kantine voorhanden die ’s middags ook
warme maaltijden serveert voor een schappelijke prijs en verder is er een gespecialiseerde
boekwinkel.
De huisregels in het archief zijn vergelijkbaar met die bij ons in het NA, alleen zijn ze strenger.
Je mag alleen met een potlood schrijven en er mag geen gummetje achterop je potlood
zitten. Iedere keer dat je de originelenzaal in of uit wil moet je langs een elektronische scanner,
worden alle papieren die je bij je hebt doorgebladerd op zoek naar gestolen waar, moet
je een eventuele laptop die je bij je hebt openmaken, en mag je alleen spullen meenemen
in een doorzichtige kunststof draagtas die je gratis kan meenemen uit de garderobe. Overal
in het archief lopen beveiligers rond die in de gaten houden of je je aan de regels houdt.
Vooral ballpoints worden streng afgekeurd.
Fotograferen is gratis en er zijn een tiental professionele, in hoogte verstelbare camerastatieven
beschikbaar. Dit lijkt veel, maar bedenk dat mensen werkelijk uit alle hoeken van de
wereld hier komen zoeken en dat er op ieder moment zeker zo’n honderd mensen in de originelenzaal
zitten. Er zijn verder twee professionele documentscanners beschikbaar. Volgens
mij is de output hiervan altijd een printer, maar dit weet ik niet zeker. Afdrukken kosten £
0,20 en zijn altijd op A3 formaat. Je betaalt door eerst geld te storten op je identiteitskaart,
die je vervolgens door een paslezer haalt bij de printer.
Er is een aparte originelenzaal voor kaarten en grote documenten, maar daar ben ik niet
geweest.
Het TNA bevat gegevens van alle plaatsen in Engeland en Wales, van de overzeese gebiedsdelen,
de nationale regering en de strijdkrachten (waar dan ook gelegerd).
Voor mij waren vooral belangrijk de naturalisatieaanvragen, de echtscheidingspapieren en
de pathologisch onderzoeksrapporten. Meer nog dan in ons NA is er zoveel in het TNA, dat
je gewoon niet weet waar je moet beginnen met zoeken. Hun website met de online archiefindexen
is zeker een goed startpunt.
Het TNA heeft tientallen pc’s klaarstaan, waarop, naast de eigen archiefinventarissen, ook
de databases van Ancestry en FindMyPast kunnen worden doorzocht voor zover het Engelse
bronnen betreft. Daarnaast kunnen de digitale archieven van de kranten London Times en
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

Daily Mirror worden doorzocht, die overigens alleen via een abonnement bereikbaar zijn,
net zoals Ancestry en FindMyPast.
Verder is er een erg grote handbibliotheek beschikbaar met teveel om op te noemen, maar
twee vielen me er in het bijzonder op:
− Arlene Beare, A Guide to Jewish Genealogy in Latvia and Estonia, number 8 in the Jewish
Ancestor Series, 2001. Deze serie bevat een aantal dunne boekjes over Joods onderzoek
in diverse landen;
− Doreen Berger, The Jewish Victorian; Genealogical Information from the Jewish
Newspapers 1861-1870 and 1871-1880, 1999. Ik kwam hier een in Amsterdam geboren
en in Hull overleden muzikant in tegen. 2
The London Metropolitan Archives (LMA) is het stadsarchief van Groot-Londen, dus de stad
Londen met alle voorsteden. Een gebied ongeveer zo groot als de provincie Utrecht. Het archief
ligt in de wijk Islington in het noordoosten van het centrum in het midden tussen de
drie metrostations Angel, Old Street en Farrington. Het laatste station is ook een treinstation.
Behalve dat je in het bezit moet zijn van een archiefkaart van het LMA, dien je je ook in te
schrijven op een presentielijst bij de portier. De studiezaal is op de tweede etage. Op de eerste
etage is een garderobe, koffie- en frisdrankautomaat. Om te eten moet je of zelf iets meenemen,
of naar één van de diverse restaurants gaan die om de hoek van het archief zitten.
Er hangt een mededeling in het archief dat ze aan het verbouwen zijn en dat onder andere
de temperatuurcontrole verbeterd is. Dit was kennelijk nog niet klaar, want ik heb zitten verkleumen
van de kou. Ook in het TNA heb ik mensen in het Internetcafé met hun winterjas
aan zien zitten, vanwege de ijskoude tocht die vanaf de hoofdingang het café inblies.
Het LMA rekent een dagvergoeding van £2,80 voor het maken van foto’s van originelen.
Afdrukken en kopieën kosten £0,10 en zijn op A4 formaat. Ook hier moet je eerst je identiteitskaart
laden met geld, voordat je kunt afdrukken of kopiëren.
Op de computers in de studiezaal van het LMA kun je behalve de archiefinventarissen doorzoeken,
ook de commerciële diensten van FindMyPast en Ancestry, voor zover het om bronnen
met betrekking tot Londen gaat en het krantenarchief van de London Times doorzoeken.
Naast indexen op BMD records, gaat dit bij voorbeeld ook om passagierslijsten van en naar
Engeland en telefoonboeken tussen 1960 en 1980.
Een bijzonderheid is dat Ancestry een aantal kerkregisters (Parish Registers) heeft verfilmd en
geïndexeerd. Deze documenten bevatten exact dezelfde informatie als de officiële documenten
in de GRO, die er alleen tegen betaling kunnen besteld worden en er gratis in te zien zijn.
Voor mij waren vooral interessant de papieren van de verschillende weeshuizen (Poorhouses),
die Ancestry bezig is ook te verfilmen en te indexeren. Verschillende van deze registers zijn
ook verfilmd door de Church of the Latter Day Saints (LDS) en zijn dus op te vragen in een
lokaal Family History Center van de LDS.
2 Het gaat om: Salomon (Solomon) Kinsbergen, geb. Amsterdam 21-12-1826, overl. Hull 15-2-1875.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 13

Referenties
Kathy Chater, Tracing your family history; How to get started, Hermes House publishers,
Londen 2007 en 2008. ISBN 9781846811609 (eerder uitgegeven als onderdeel van Family
History Made Easy).
The National Archives (TNG) Study Guide Change of Name – Legal Records Information 32,
Kew 23-5-2008.
Telefoonboek van Groot-Brittanië. http://www.infobel.com/uk/
De London, Edinburgh en Dublin Gazette vormen samen het equivalent van de Nederlandse
Staats Courant. Hierin worden alle officiële mededelingen van de staat aan de burger gedaan,
zoals naamsveranderingen, uitgereikte onderscheidingen, wijziging van rang van militairen,
etc. Gratis dienst en de originele pagina’s zijn te downloaden. http://www.gazettesonline.
co.uk/
De Britse lintjesregen van 1-1-2010. http://www.londongazette.co.uk/issues/59282/
supplements/page.htm
Indexen op rechtbankverslagen in het bezit van TNA. http://www.oldbaileyonline.org/
Gratis index op de volkstelling van 1901. http://www.1901census.nationalarchives.gov.uk/
Doorzoekbare indexen op de BMD records. De hier gevonden informatie is noodzakelijk voordat
bij het GRO een kopie van een acte kan worden opgevraagd. http://www.freebmd.org.uk/
cgi/search.pl
The General Record Office, de dienst waar kopieën van BMD records besteld kunnen worden.
http://www.gro.gov.uk/gro/content/
Archiefinventarissen van het TNA in Kew. http://www.catalogue.nationalarchives.gov.uk/
search.asp
Archiefinventarissen van het LMA in Londen. http://search.lma.gov.uk/
Plattegrond en algemene gegevens voor het LMA. Het gebouw is erg anoniem en niet
snel als archief te herkennen. http://www.cityoflondon.gov.uk/Corporation/LGNL_Services/
Leisure_and_culture/Records_and_archives/Visitor_information/
Betaalde dienst met passagierslijsten van inkomende schepen naar Engeland, telefoonboeken,
parish records. http://search.ancestry.co.uk/
Betaalde dienst met onder andere: originele census records die downloadbaar zijn van 1871,
1881, 1891, 1901 en 1911, BMD indexes van 1837 tot en met 2003 (tussen 1837 en 1983
alleen doorbladerbaar; tussen 1983 en 2003 doorzoekbaar), diverse passagierslijsten alleen
voor schepen die vanuit Engeland vertrekken en diverse indexen voor militaire archieven.
http://www.findmypast.com/
Betaalde dienst met het digitale archief van de London Times. http://archive.timesonline.co.uk/
tol/archive/
Betaalde dienst om levende personen op te sporen. Je kunt gratis zoeken of de naam voorkomt,
maar voor de details moet eerst betaald worden. Circa £4,= per naam. http://www.192.com/
Society Of Genealogists (SGO). Hun bibliotheek is toegankelijk voor £4,= per uur, of £18,= per
dag en gratis voor leden. http://www.sog.org.uk/membership/opening.shtml
14
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

STamBOOmOnDerZOek in enGelanD
Vóór De 18De eeuw.
Werner Peene
In navolging van een publicatie van Michael Broers, die voornamelijk de latere periode benadert
voor het genealogisch onderzoek in Groot-Brittannië, wil ik mijn eigen ervaringen
meedelen voor de vroegere periode. Het betreft meestal de 16 de en 17 de eeuw.
Heel wat van onze voorouders verlieten in de 16 de eeuw onze streken als gevolg van de
godsdienstperikelen en kwamen zo terecht in de regio Kent met als bakermat Londen en
Maidstone.
Uit Roeselare hadden heel wat personen deze stap gezet, waaronder de familie Van Peene 1 .
Gelukkig had ik een (halve) naamgenoot ‘Peen’ nabij Maidstone wonen die me hierbij heel
wat geholpen heeft.
1. Centre for Kentish Studies
In Maidstone bevindt zich het Centre for Kentish
Studies. Het is gelegen in the County Hall in het
centrum van Maidstone. Daar bevinden zich alle
manuscripten en registers van Kent. Om toegelaten
te worden moet je een toegangskaart
laten aanmaken, waarop een pasfoto wordt
gekleefd. Deze is geldig voor 1 jaar. Strenge
voorwaarden zoals vermeld in het artikel van
Michael Broers zijn er niet. Men is er zeer behulpzaam.
Ook hier zijn balpennen ten strengste
verboden2 . Microfilms zijn voorhanden van de Parish records voor alle parochies in Kent. Heel
wat van deze registers nemen reeds een aanvang op het einde van de 16de eeuw.
Bij ons kennen we eveneens, naast de parochieregisters, de staten van goed als bijkomend
onderzoeksgebied. In de UK kent men dit als ‘Wills’. Het grote verschil met onze staten van
goed is, dat daarin heel weinig genealogische gegevens staan. Het is een grote uitzondering
als de naam van de vader vermeld wordt. De ‘Will’ is eerder een testament. Bij het overlijden
wordt dan een eindnota opgemaakt.
In het ‘Centre for Kentish Studies’ is een leeszaal aanwezig met een zeer uitgebreide bibliotheek
die vrij te raadplegen is. Hierin bevinden zich heel wat inventarissen van bewerkte
parochieregisters, lijsten van wills. Hierbij kan men dankbaar gebruik maken om, bijvoorbeeld
‘wills’ die bewaard worden in Canterbury, daar op microfilm te raadplegen.
Nu is niet iedereen zo maar in de mogelijkheid om tot ginder te reizen. Hierbij is internet
opnieuw de oplossing. Deze link
http://www.kent.gov.uk/leisure_and_culture/archives_and_local_history/archive_and_local_history/
centre_for_kentish_studies.aspx brengt je op hun website. Hier kan je de onlinecatalogus
raadplegen. Je kan eveneens de keuze maken om te zoeken in catalogi van andere archie-
1 W. PEENE, Het Roeselaarse verhaal Vanpeene in de 16de eeuw, in: Vlaamse Stam, 33ste jg., nr. 1, 1997,
pp. 21-28 en Het Roeselaarse verhaal Vanpeene in de 16de eeuw (deel 2), in: Vlaamse Stam, 38ste jg.,
nr. 7-8 – 2002, pp. 366-370.
2 Dit verbod bestond in Groot-Brittannië reeds veel vroeger dan in België.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 15

ven. Bij het intikken van een trefwoord krijg je lijst waarin je verder kan aanklikken voor
een korte beschrijving. Als voorbeeld geef ik wat het resultaat is voor het trefwoord ‘Peene’.
22 items kwamen te voorschijn: 13 uit de 16 de eeuw, 4 uit de 17 de eeuw, 2 uit de 18 de eeuw,
1 uit de 19 de eeuw en 2 uit de 20 ste eeuw.
Alle zoekmogelijkheden op deze site bespreken is hier onmogelijk, maar bij nader onderzoek
komen nog heel wat onderzoeksmogelijkheden voor op genealogisch gebied.
2. Huguenot Society of Great -Britain and Ireland
Iemand die familieonderzoek verricht van personen die in de 16de en de 17de eeuw uitgeweken
zijn, kan niet zonder de Huguenot Society. Dit is gelegen in Londen. In tegenstelling
tot het Centre for Kentish Studies moet men hiervoor lidgeld betalen en een afspraak maken
om ter plaatse onderzoek te doen. Sinds de 19de eeuw heeft de organisatie heel wat degelijke
zaken gepubliceerd, die enkel nog in antiquariaten of grote bibliotheken te vinden zijn.
Gelukkig heeft men deze publicaties (bijna) allemaal gedigitaliseerd en op cd geplaatst. Een
lijst hiervan is te vinden op hun site http://www.huguenotsociety.org.uk/ . Wie in het bezit
is van deze cd’s hoeft in geen geval de trip te maken naar Londen.
3. The National Archives
Hier kan men op de site van The National Archives, http://www.nationalarchives.gov.uk/
terecht voor onderzoek naar familie in de 16de en 17de eeuw. Bij het doorzoeken van de
site kan men een zoekfunctie invullen om te zoeken naar de ‘wills’. Als voorbeeld neem ik
opnieuw de naam Peene en komen zo 23 items naar voor tussen 1577 en 1853. Hiervan
16
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

kunnen eenvoudig afdrukken besteld worden, wat nog altijd goedkoper is dan ze ter plaatse
te bekijken.
Ook hier is het niet mogelijk om alle zoekmogelijkheden te bespreken.
4. The Dutch Church Austin Friars
Wie in Londen is mag evenmin nalaten een bezoek te brengen aan de Dutch Church Austin
Friars. Men is er zeer behulpzaam om hun archieven en bibliotheek in te kijken. Heel wat
Vlamingen kwamen er terecht in de 16de eeuw.
Hun website http://www.dutchchurch.org.uk/ geeft weliswaar weinig informatie over het
archief, maar via het contactadres kan heel informatie verkregen worden en dit kan gerust
in het Nederlands.
5. British Library
Dit is de nationale bibliotheek van het Verenigd Koninkrijk en zij behoort tot de grootste
bibliotheken ter wereld. Zij is zeker een bezoek waard. Men moet echter veel tijd en voldoende
voorbereiding voorzien om daar opzoekingen te verrichten. Deze voorbereiding kan men
voldoende maken aan de hand van hun website http://www.bl.uk/ . In het British Museum
bevindt zich de gigantische reading room.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 17

5. Regionale centra
Er zijn ook heel wat regionale centra die heel wat informatie bezitten. Zo heb ik ervaring
met een dergelijk centrum in Marden (Kent). Ook via hun sites zijn heel wat zaken op te
sporen. Ze zijn te vergelijken met onze regionale VVF-centra. Als voorbeeld hier The Marden
Heritage Centre
http://www.mardenhistory.org.uk/
6. Diverse digitale bronnen
Een belangrijke bron is de publicatie van William John Charles Moens, ‘The marriage,
baptismal and burial registers, 1571-1874, and monumental inscriptions of the Dutch Church
Austin Friars’, London. Sinds kort is dit werk via e-book te downloaden via de volgende link
http://www.archive.org/details/marriagebaptism00moengoog .
S &N genealogy supplies, http://www.genealogysupplies.com/, geeft de mogelijkheid om
heel wat cd’s aan te kopen met de bewerking van parochieregisters. Een zeer uitgebreide
lijst is aanwezig op de site.
Via Ancestry.com , http://www.ancestry.com/ is men ook in de mogelijkheid te zoeken en
cd’s aan te kopen.
British history online, http://www.british-history.ac.uk/ biedt ook heel wat mogelijkheden
die zelfs uitbreiding nemen naar diverse Britse regio’s.
18
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

Wie dan wat zijn familiegeschiedenis in de UK wil aanvullen met documentatie kan terecht
op http://www.oldtowns.co.uk/ waar oude kaarten of geschiedenisboeken kunnen aangekocht
worden.
De diverse Yahoo-nieuwsgroepen, zoals we bij ons kennen zijn ook daar bekend. Zelf heb
ik ervaring met de Kent- en Londongroep. Die zijn in geen geval zo actief als onze West-
Vlaamse, Oost-Vlaamse, enz., maar bij de Kentgroep krijg je zonder uitsluitsel een antwoord
op je gestelde vraag. Het is een ideaal medium om een vaste contactpersoon te hebben in
een bepaalde regio die je alle informatie kan bezorgen.
Tot slot nog dit. Wie toch de trip waagt naar een regio waar men zijn naam hoopt terug
te vinden mag beslist geen begraafplaats overslaan. Op heel wat begraafplaatsen zijn nog
18 de en zelfs 17 de - eeuwse grafstenen aanwezig, al of niet goed leesbaar. Momenteel is
men volop bezig met de grafstenen te inventariseren.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 19

20
De Familie TayarT De BOrmS
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011
Dr. René De Clercq en Dr. Luc Goeminne
Inleiding
Het is opvallend, dat de familie Tayaert (later: Tayart) in de literatuur over de Belgische adellijke
families vrij stiefmoederlijk behandeld wordt. Enkele individuele vertegenwoordigers
worden weliswaar vermeld in de boeken die het hebben over de ambtenaren in Vlaamse
grafelijke dienst, maar nergens vindt men een uitgewerkte familiegeschiedenis met opgave
van de familiale verbanden tussen de individuele vertegenwoordigers. Men moet wachten
tot 1865.
In dat jaar verschijnt te Gent de Nobiliaire des pays Bas et de Bourgogne, waarin baron de
Herckenrode op 3 bladzijden (pp. 1873-1875) een graatgenealogie laat verschijnen, waarbij
hij helaas de vertegenwoordigers van de eerste en de tweede generatie ‘N Tayaert’ moet
noemen. Dertig jaar later verschijnt te Antwerpen de eerste familiegeschiedenis, opgesteld
in het Frans door César Emile Tayart. Het 68 bladzijden tellende werk krijgt de veelbelovende
naam ‘Monument de Famille’. De auteur legt de lezer een afschrift voor van de bronnen
waarin een Tayart (meestal ambtenaar) vermeld wordt, maar legt geen onderlinge familieverbanden,
tenzij voor de laatste generaties (pp. 43-53). Maar nog tijdens datzelfde jaar
1894 legt baron Isidore Stein d’Altenstein die verbanden wel. In zijn annuaire La Noblesse
Belge van dat jaar laat hij op 16 bladzijden (pp. 158-174) een Généalogie Tayart de Borms
verschijnen, beginnende bij de stamvader van de familie, de primus gentis Jan Tayaert. Hij
laat de genealogie eerlijk voorafgaan door een lijstje van gevonden naamgenoten, die hij
in de genealogie niet kan inpassen. O. Coomans de Brachêne, opsteller van de reeks Etat
Présent de la Noblesse, die bij de voorgaande reeks aansluit, behandelt wel de familie Tayart
de Borms, maar enkel vanaf de 19 e eeuw. Merkwaardig genoeg worden er in de 20 e en
21 e eeuwse genealogische werken (E. Warlop : De Vlaamse adel vóór 1300, Kortrijk 1979,
P. Janssens : De Belgische adel sinds de late middeleeuwen, Brussel 1990 en P. Donche Edelen
en leenmannen van Vlaanderen in 1437, Antwerpen 2010) met geen woord over de familie
Tayaert gerept. Wel verschijnen af en toe artikels over vertegenwoordigers van de familie,
vooral in tijdschriften over lokale geschiedenis.
Men is dus, zoals zo dikwijls, aangewezen op de bewaarde stukken in de archieven. Over de
oudst gekende Tayaert komt men niet veel te weten, alleen dat hij de vader is van Boudewijn,
die in 1386 een bien-fonds verkoopt, gelegen te Beoosterblijde (NL, Zeeuws Vlaanderen).
Daarvoor moet men het Cartularium van de Boudelooabdij raadplegen in het Rijksarchief Gent,
akte van 1386. Het grote poldergebied Beoosterblijde paalt oost aan Koewacht (NL), zuid aan
de huidige Nederlands-Belgische grens, west aan Zuiddorpe (NL) en noord aan de Zeeuwse
stad Axel. In 1386 is Jan waarschijnlijk reeds overleden want Boudewijn is dan grootvader:
hij zegelt namelijk de verkoopakte in aanwezigheid van zijn dochter Margriet (zelf weduwe),
geassisteerd door haar zoon Jan Wauters. Men komt dus tot de vrij onthutsende vaststelling,
dat Jan in leven was in het begin van de 14 e eeuw, meer nog, dat hij kan deelgenomen hebben
aan de Slag van de Gulden Sporen, mogelijks aan de zijde van Willem Van Saaftinge.
Saaftinge (NL) lag in vogelvlucht op 10 km ten noordoosten van Beoosterblijde. Die deelname
aan ‘de slag’ van de eerste voorouder is een ‘taaie’ familielegende. Bovendien staat men op
slechts een paar jaren van het in gebruik geraken van de erfelijke familienamen, zodat de
etymologie van de familienaam met grote waarschijnlijkheid terug te voeren is op Tayaert

taai-aard = iemand met een taaie ingesteldheid, wat overigens bijzonder goed past voor
een bewoner van het polderland. Andere etymologieën voeren de naam terug op Tayaert
< tailleur = kleermaker of steenhouwer, of op Tayaert < taillarde-gebruiker = iemand die vecht
met een taillarde-zwaard. Maar waarom het ingewikkeld maken, als het ook eenvoudig kan?
Hoe dan ook, de familie Tayaert leeft in de 14 e eeuw in Zeeuws-Vlaanderen. Zij blijft tot het
einde van de 16 e eeuw de heren van Beoosterblijde (NL) leveren. Haar leenheer was trouwens
de abt van de Sint-Pietersabdij te Gent, bij wie zij generatie na generatie hun leen kwam
verheffen. Hun zegel en wapenschild zal ongewijzigd blijven: twee gouden spoorraderen
bovenaan en een witte roos onderaan op een blauw veld. Het Devies Virtus Sibi Calcar is van
jongere datum. Het betekent: de degelijkheid weze voor u een aansporing.
Vanaf de 15 e eeuw, bij de IIIe generatie, treft men al een vertegenwoordiger aan te Gent,
waar hij schepen van de keure is. Met zekerheid wordt deze schilddragende familie tot de
adel toegelaten in 1486. En dat blijft zo tot de VIIIe generatie (16 e eeuw). Maar het is net
of een ‘bovennatuurlijke kracht’ de naamdragers Tayaert naar Gent aanzuigt, want talrijke
uitgeweken familieleden zullen later naar de ‘fiere stede’ terugkeren. Zij bouwen er een
stevige reputatie op van bekwame schepenen, baljuws, advocaten, rechters, secretarissen.
In de 16 e eeuw worden de voelhorens naar Kortrijk uitgestoken. Een vertegenwoordiger,
geboren in Beoosterblijde (NL) vestigt zich te Gent, krijgt een belangrijke administratieve
functie in Kortrijk, waar hij overlijdt, maar toch nog begraven wordt te Gent in het familiegraf
Tayaert in het klooster van de Karmelieten. Zijn afstammelingen tot de XIIe generatie
(medio 18 e eeuw) maken zich verdienstelijk in de hoofdstad van de kasselrij Kortrijk, waarbij
ze meestal een band met Gent blijven behouden. Zij hebben een prachtig landhuis-buitenverblijf-kasteelhoeve
te Machelen.
In de XIIe generatie verwerft een vertegenwoordiger de belangrijke administratieve post
van ‘hoogschepen van het Land van Waas’ te Sint-Niklaas en wordt heer van de heerlijkheid
Borms, op het huidige grondgebied van de stad Sint-Niklaas, palende oost aan de baan naar
Temse (huidige Prins Alexanderlaan), zuid aan de huidige E17, west aan de baan naar Tielrode
(huidig Tereken en Dendermondsesteenweg) en noord aan de zuidkant van de bebouwde
kom (huidige Koningin Astridlaan). Tot de XV e generatie (18 e eeuw) vindt men de Tayaerts
terug in het Waasland, met verblijven te Aalst en Dendermonde. De reputatie begint nu ook
de verdediging van de Vlaamse taal in de administratie te omvatten. Velen worden lid van
de toen bloeiende rederijkerskamers.
Een van de vertegenwoordigers van de XV e generatie heeft in de Franse tijd een leidende
functie bij de financiën en belandt uiteindelijk in Petegem / Deinze na heel wat omzwervingen
in dienst van de Franse en nadien van de Nederlandse administratie. Voor zover bekend
sterven de overige takken uit, en alle vertegenwoordigers van de XVII e tot de XXII e generatie
stammen van hem af. De naam wordt nu Tayaert, en, na de bevestiging van adel (1893
een 1899) Tayart de Borms. Een lichte verfransing dus, en dat voor een ‘taaie’ verdediger
van de Vlaamse taal …
Vanaf de XVII e generatie (19 e eeuw) komt er een Franse en een Belgische tak, deze laatste
gevestigd in het Antwerpse en het Brusselse.
De huidige vertegenwoordigers van de familienaam Tayart situeren zich vooral te Gent,
Antwerpen en Geel, met een paar naamdragers te Bergen, Anhée, Yvoir en Profondeville; In
het totaal zijn er nog 17 in België, waarvan slechts 2 mannelijke, die voor een verderzetten
van de naam kunnen zorgen. Wellicht woont nog een kleine familietak in Noord-Frankrijk.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 21

De familie heeft zich dus in de loop van de eeuwen weinig uitgebreid. Daarvoor vonden wij
drie redenen, die wij poogden te becijferen tussen 1700 en 1900.
− Op een totaal van 70 geboorten overleden 35 kinderen op zeer jonge leeftijd, dus een
ontzettend hoge kindersterfte, ook bij deze niet-onbemiddelde familie.
− Op de 49 gezinnen bleven er 10 kinderloos, dus een opmerkelijk hoog aantal kinderloze
huwelijken,
− Op die 70 geboorten waren er slechts 32 jongens voor 38 meisjes, wat een man / vrouw
verhouding betekende van 0,8, in plaats van 1,0, dus een opvallend lage seksratio.
Vooraleer de genealogische sequentie van de vertegenwoordigers van de familie Tayaert voor
te stellen, moet de nadruk gelegd worden op het feit, dat deze sequentie geen aanspraak kan
maken op volledigheid, en wel om drie redenen, die alle drie te maken hebben de heuristiek.
− Wij zijn vooral afhankelijk van gepubliceerde bronnen.
− Onze vondsten in de archieven zijn typisch casueel en wij kunnen ze ook niet steeds
plaatsen in het schema.
− Talrijke naamgenoten worden zeker nog vermeld in de archieven, die we niet hebben
kunnen raadplegen, vooral na 1900 (wetten op de privacy).
Het wapenschild.
Het schild is van lazuur, een roos van zilver, vergezeld in het schildhoofd van twee spoorraderen van goud.
De Herckenrode. Nobiliaire 1863. Armorial nr. 1996.
22
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

De Stamboom
I-1 Jan Tayaert (circa 1280? – circa 1350)
De stamvader van de familie Tayaert zou omstreeks 1280 kunnen geboren zijn, en zou deelgenomen
hebben aan de slag van de Gulden Sporen te Kortrijk, mogelijks aan de zijde van
Willem van Saaftinge. Saaftinge (NL) lag namelijk in vogelvlucht op 10 km ten noordoosten
van Beoosterblijde (NL), en daar zal Jans zoon Boudewijn in 1386 een bodem van leen
verkopen. Uiteraard zijn dat geen bewijzen, maar vaststellingen, die de zeer hardnekkige
familielegende over Jans deelname aan ‘1302’ een soort krediet zouden kunnen verlenen.
Over Jan is niets geweten, tenzij, dat hij in 1386 ‘vader van Boudewijn’ genoemd wordt.
Op dat ogenblik is hij praktisch zeker overleden, want Boudewijn is dan zelf reeds grootvader,
en zegelt de verkoopakte in aanwezigheid van zijn dochter Margriet (zelf weduwe),
geassisteerd door haar zoon Jan Wauters.
1.Boudewijn (circa 1315). Volgt onder II-1
II-1 Boudewijn Tayaert (circa 1315 – na 1386)
De zoon van Jan is de enig bekende vertegenwoordiger van de tweede generatie.
De naam van zijn echtgenote kent men niet.
In 1386 verkoopt hij een bodem van leen te Beoostenblijde (NL) even ten zuiden van Axel.
Hij zegelt de verkoopsakte in aanwezigheid van zijn dochter Margriet, zelf weduwe van
Boudewijn Wauters, die geassisteerd is door haar zoon Jan.
1. Willem (circa 1350 – na 1425). Hij huwt omstreeks 1380 met Catharina van Ieper.
Hij wordt vermeld als schepen van de keure van Gent (1420, 1425).
2. Margriet (circa 1355 – na 1386). Zij trouwt met Boudewijn Wauters, en wordt in
1386 vermeld in een verkoopakte van haar vader. Zij is dan reeds weduwe en wordt
geassisteerd door haar zoon Jan.
3. Jan gezegd ‘de oude’ (circa 1360). Volgt onder III-1.
III-1 Jan Tayaert gezegd ‘de oude’ (circa 1360 – na 1405)
De zoon van Boudewijn zet het geslacht verder.
Hij verheft Beoosterblijde (NL) bij de abt van de Sint-Pietersabdij van Gent (1386?)
Omstreeks 1405 huwt hij met Margriet Tunckx.
Vóór 1451 overlijdt zijn echtgenote.
1. Willem, (ca. 1410). Volgt onder IV-1.
2. Zegher (Sohier), (ca. 1415). Volgt onder IV-2.
3. Jan jr., (ca. 1430 – na 1486). In 1451 wordt hij bevoogd door zijn broer Willem. Hij
verheft Beoosterblijde bij de abt van de Sint-Pietersabdij te Gent (1486).
IV-1 Willem Tayaert (ca. 1410 – ca. 1470)
Deze zoon van Jan en van Margriet Tunckx is gehuwd met een vrouw,van wie de naam niet is
overgeleverd. Hij voert het wapenschild met de spoorraderen en de roos, en is eerste schepen
van de keure te Gent in 1436. In 1451 is hij voogd over zijn broer Jan jr.
1. Jan (ca. 1450). Volgt onder V-1. Sommigen aanzien Jan als de zoon van Zeger (IV-2)
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 23

IV-2 Zeger (Sohier) Tayaert (ca. 1415 – vóór 1486)
Ook van deze zoon van Jan en van Margriet Tunckx kent men de naam van zijn echtgenote niet.
1. Jan (ca. 1450). Volgt onder V-1. Sommigen aanzien Jan als de zoon van Willem (IV-1)
V-1 Jan Tayaert (circa 1450 – voor 1518)
De zoon van Willem of van Zeger huwt met Margriet Biermans, dochter van Hendrik, jonker,
bezitter van een bodem van leen te Wondelgem. Hij verheft Beoosterblijde (NL) in 1493 bij
de abt van de Sint Pietersabdij te Gent en zegelt die leenverheffing.
1. Roelant (ca. 1485). Volgt onder VI-1.
2. Boudewijn (soms Jan of Joachim genoemd) (ca. 1490) Volgt onder VI-2.
3. Maria (ca. 1495 – ca. 1549). Sommigen houden haar voor een dochter of zelfs voor
een kleindochter van Boudewijn. Zij huwt een eerste maal met Gisleen van Ghendt, de
jongste zoon van Joos en Christyne van Maldeghem, en na diens overlijden, een tweede
maal met Jacob van Halsberghe.
4. Margriet (ca. 1500 – ca. 1571). Er bestaan grote twijfels over haar genealogische plaatsing.
Zij is volgens deze versie de zuster van Boudewijn, maar volgens anderen is
zij de dochter van dezelfde Boudewijn en volgens nog anderen de kleindochter van
diezelfde Boudewijn! In 1517 wordt zij bevoogd door haar vader. Zij huwt met Rogier
van Huffelghem, zoon van Lieven en Elisabeth Snellaert, die overlijdt vóór 1554. In dat
jaar doet zij een belangrijke schenking aan de kinderen van haar broer Boudewijn (of
aan haar broers en zusters?). In 1571 bezit zij, samen met Gillis Van Waesberghe, het
goed ‘Te Voorde’ in de Pachthofstraat te Petegem / Deinze, op de grens met Machelen
(34 ha. op Petegem en 13 ha. op Machelen), dat verhuurd wordt aan Lieven Bekaert.
5. Anna (ca. 1501 – Gent Sint- Pietersparochie 28 april 1559). Sommigen houden haar voor
een dochter of een kleindochter van Boudewijn. In 1517 wordt zij bevoogd door haar
vader. Zij huwt met Lieven De Schoemaker, zoon van Frans. Haar man is ontvanger van de
Oudburg van Gent. Hij zal te Gent op de Sint-Pietersparochie overlijden op 14 maart 1561.
VI-1 Roelant Tayaert (ca. 1485 – ca. 1518)
De oudste zoon van Jan en Margriet Biermans trouwt met Elisabeth van Ghendt, de oudste
dochter van Joos, heer van Ter Donckt en van Christyne van Maldeghem.
Na zijn vroegtijdig overlijden, zal Elisabeth hertrouwen met Joos De Hauwe.
1. Joos (ca. 1510 – voor 1532). Hij wordt heer van Beoosterblijde (NL) in 1518, maar het is
zijn oom Boudewijn Tayaert, die als voogd optreedt. Hij overlijdt ongehuwd.
2. Anna (ca. 1511 – Gent 5 november 1533). Zij wordt eveneens bevoogd door haar oom
Boudewijn Tayaert (1518) en huwt met Jan Wychuus, zoon van Jan en Josyne de Craene.
Bij de dood van haar broer wordt zij vrouw van Beoosterblijde (NL), maar sterft het jaar
nadien.
VI-2 Boudewijn (soms Jan of Joachim) Tayaert (ca. 1490 – ca. 1537)
De tweede zoon van Jan en Margriet Biermans wordt in 1518 voogd over de twee kinderen van
zijn broer Roelant. Hij verheft in 1518 Beoosterblijde (NL) bij de abt van de Sint-Pietersabdij
te Gent in naam van Joos Tayaert. Hij wordt in 1530 vermeld als baljuw van Axel. Omstreeks
die periode trouwt hij met N Heindrickx, dochter van N en van N Vilain.
Na haar overlijden hertrouwt hij met Livyne Fiers, die op haar beurt na zijn overlijden zal
hertrouwen met Thomas Hoorick en nadien met Arnout Vande Meere, die zal sterven in 1546,
en haar (voor de derde maal) als weduwe zal achterlaten.
24
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

1. Lieven Jan (ca. 1520). Volgt onder VII-1
2. Adriaen (ca. 1522 voor 1574). Wordt steeds ‘meester’ genoemd. In 1554 ontvangt hij
een gift van zijn tante Margriet Tayaert. De naam van zijn echtgenote is niet bekend.
In 1571 bezit hij te Petegem / Deinze een eigendom, die hij verhuurt aan Jacob Buuck.
Er zijn geen nakomelingen bekend.
3. Willem (ca. 1525). Volgt onder VII-2
4. Jan Joachim (ca. 1527). Volgt onder VII-3.
5. Simon (ca. 1530). Over zijn genealogische plaatsing bestaan de grootste twijfels, en
de meesten aanzien hem als de zoon van een totaal andere Jan Tayaerts, die dan door
zijn huwelijk omstreeks 1560 met Elisabeth’s Vos, dochter van Anthone en Elisabeth
De Maesschalck, de stamvader wordt van een familie Tayaerts. Hij wordt hier niet
verder besproken.
VII-1 Lieven Jan Tayaert (ca. 1520 – Gent 1580)
De oudste zoon van Boudewijn en zijn eerste echtgenote N Heindrickx trouwt met Jacoba
Cappe, dochter van N en N Crabbe. Omstreeks 1550 woont hij te Axel (NL). Hij wordt in 1554
begiftigd door zijn tante (of zuster) Margriet Tayaert. Hij is jonker, en wordt vanaf 1559 aangesteld
als schepen van de keure te Gent (hernieuwd in 1566, 1575, 1578 en 1580). Tussendoor
is hij ook stadsontvanger (1574). Hij komt echter in een heftig conflict met de Gentse
calvinisten, en wordt op de Appelbrug gewurgd door de protestanten onder de leiding van
Jan van Hembyse en Frans de la Kethulle.
1. Jacob A. (Axel ca. 1540 – Nederland). Deze zeer begaafde vertegenwoordiger van de
Tayaerts wordt licentiaat in beide rechten, advocaat bij de Raad van Vlaanderen en pensionaris
van Gent (1579). Hij bekeert zich tot het hervormd geloof en speelt een rol in
het bestuur van de stad tijdens de calvinistische republiek. In 1582 is hij te Antwerpen
voorzitter van de Staten Generaal. Er komt echter een proces omwille van zijn geloofsovertuiging,
en hij wordt verbannen en zijn goederen worden verbeurd verklaard. Hij
sterft in ballingschap in de Noordelijke Provinciën.
2. Margriet (Axel ca. 1542 – overlijdensdatum niet bekend). Zij zou in 1571 met Gillis Van
Waesberghe het goed ‘Te Voorde’ bezitten in de Pachthofstraat te Petegem / Deinze,
op de grens met Machelen (34 ha. op Petegem en 13 ha. op Machelen), dat verhuurd
wordt aan Lieven Bekaert (volgens sommigen gaat het om een gelijknamige zuster van
haar grootvader Boudewijn of om een zuster van Boudewijn). Omstreeks 1574 huwt zij
met Jacob Temmerman.
3. Lieven jr. (Axel ca. 1545). Volgt onder VIII-1.
4. Cypriaen (Axel ca. 1547 – tussen 1573 en 1587). Over hem is enkel bekend, dat hij
huwde met een vrouw, van wie de naam niet overgeleverd is, maar die na zijn dood zal
hertrouwen met Andries Schoon.
5. Arnoldyne (Gent ca. 1550 – voor 1574).
6. Hector (Gent ca. 1552 – overlijdensdatum niet bekend).
VII-2 Willem Tayaert (ca. 1525 – tussen 1557 en 1579)
De derde zoon uit het huwelijk van Boudewijn met N Heindrickx wordt in 1554 begiftigd door
zijn tante Margriet Tayaert met ondermeer het bodem van lene te Wondelgem. Hij wordt ook
heer van Beoosterblijde (NL). Te Gent woont hij in het Nagelstraetkin. Hij trouwt met Livyne
Doe(de)ns, dochter van Boudewijn en Livyne Van Loo. Op 13 maart 1579 zal door een protestantse
bende in de Nagelstraat een inval gedaan worden. Zijn weduwe zal gemolesteerd
worden, doch in leven gelaten.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 25

1. Regnier (ca. 1546 – overlijdensdatum onbekend). In 1585 ruilt hij een rente met zijn
neef Joos Tayaert, zoon van Jan Joachim.
Met zijn niet bij naam bekende echtgenote heeft hij een dochter, Catharina Francyne, die
huwt met Jan Du Chenet, jonker. Jonker Jan overlijdt te Gent op 6 juni 1627. Catharina
Francyne staat nog tot 1630 te Gent bekend als eigenaarster.
2. Geraert (ca. 1548 – overleden voor 1587)
3. Margriet (ca. 1560 – overlijdensdatum onbekend). Zij huwt met Jan Meganck, zoon van
Antoon.
4. Livyne (ca. 1563 – overlijdensdatum niet bekend). Zij huwt met Frans Van Harduwyn en
is op 11 april 1582 te Gent moeder van de bekende dichter Justus De Harduwyn.
VII-3 Jan Joachim Tayaert (ca. 1527 – na 1583)
De jongste zoon van Boudewijn en N Heindrickx trouwt met een zuster van de echtgenote
van zijn broer Lieven Jan, N Cappe, dochter van N en N Crabbe. Zij wonen te Beoosterblijde
(NL). Zij sterft zeer jong en kinderloos. Hij gaat een tweede huwelijk aan met Anna Vande
Cappelle, weduwe van Jacob Neyt. Hij wordt in 1583 aangesteld tot commissaris voor de
benoeming van de nieuwe magistratuur te Gent. Na zijn dood zal zijn weduwe nog hertrouwen
met Gisleen Zoete gezegd Van Laecke.
1. Joos (Beoosterblijde (NL) ca. 1550). Volgt onder VIII-2.
2. Jan (soms Joachim) jr. (Beoosterblijde (NL) ca. 1550 – Gent Sint-Maartensparochie 1592).
Vanaf 1568 wordt hij aangesteld tot ontvanger van het issue-recht te Gent, en vanaf 1575
treft men hem aan als schepen van de keure (hernieuwd in 1577 en 1586). Hij moet
zich uit die laatste functie in 1578 terugtrekken ten voordele van zijn volle neef Lieven
Tayaert jr., want de costume van Gent verbiedt de gelijktijdige aanwezigheid van twee
naaste bloedverwanten op de schepenbank. Hij trouwt met Livyne Vlaminck, weduwe van
Willem De Ruddere, zoon van Jan. Door aankoop van de familie Van Maldeghem wordt
hij heer van de heerlijkheid Maldeghem (onder Huise). In 1588 verpandt hij Maldeghem
aan jonker Joos De Stoppelaere, die ze in 1592 ‘tot zich trekt’. Bij Livyne heeft hij één
dochter, Anna Tayaert, die overlijdt vóór 1596.
VIII-1 Lieven Tayaert de jonghere (Axel ca. 1545 – Gent ca. 1624)
De tweede zoon van Lieven Jan en Jacoba Cappe trouwt ca. 1570 te Axel (NL) met Clara
Struyvinck, zelf geboren te Axel (NL) omstreeks 1550 als dochter van Jacob, jonker, en Joanna
Van Tessele. Hij wijkt uit naar Gent en wordt er schepen van de keure (1578), waarbij zijn
volle neef Jan Tayaert zich uit de schepenbank terugtrekt. Mogelijks is hij ook schilder en
handelaar in schilderijen, die regelmatig in de Noordelijke Provinciën reist. In 1587 verwerft
hij een leengoed te Merelbeke, afhangende van het leenhof van de abdij van Gent
Sint-Pieters. Zijn vrouw sterft in 1588.
1. Daneel (ca. 1570 – na 1618). Hij wordt koopman te Rijsel (F). In 1594 verwerft hij na
een proces omwille van ‘naerhede van bloede’ de door jonker Joos De Stoppelaere ‘tot
zich getrokken’ heerlijkheid Maldeghem. Hij haast zich die te verkopen aan jonker Lucas
De Wingaard van Brugge.
2. Livyne Joanna (ca. 1572 – Gent Sint-Niklaasparochie 22 maart 1607). Zij trouwt in de
Gentse Sint-Niklaaskerk op 23 augustus 1594 met Albijn de Richebourg, zoon van Hugo
en Jacoba Le Roy. Na haar overlijden zal zij begraven worden in het grafmonument van
de familie de Richebourg, waarin haar weduwnaar omstreeks 1630 zal bijgezet worden.
3. Joanna Livyne (ca. 1575 – overlijdensdatum niet bekend). Zij trouwt ook in de
Sint-Niklaaskerk, maar dan op 6 februari 1611, met Jacob Vander Heyden, procureur bij
de Raad van Vlaanderen.
26
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

4. Isabella (ca. 1580 – Gent 16..). Zij wordt kloosterzuster in het ‘Klooster van Deinze’ te
Gent op Ekkergem.
5. Susanna (ca. 1585 – Gent voor 1594)
6. Esther (ca. 1587 – 16..). Zij huwt in de Sint-Niklaaskerk te Gent op 1 november 1604 met
Jan Cornelis Vanden Hoeve, die overlijdt vóór 1625.
VIII-2 Joos Tayaert (Beoosterblijde (NL) ca. 1550 – Kortrijk 24 april 1590)
Deze zoon van Jan Joachim en N Cappe wordt door sommigen gehouden voor een zoon van
Lieven, Jan en Jacoba Cappe. Hij studeert rechten en behaalt het diploma van JUL (Licenciatus
Utrumque Jurium). Hij wordt advocaat in de Raad van Vlaanderen, maar blijft tevens eigenaar
te Beoostenblijde (NL). Op 28 maart 1569 trouwt hij te Komen (?) met Maria Wyts gezegd de
Materne, geboren te Komen als dochter van Boudewijn, heer van Chantraine en van Maria van
Hollebeke, vrouw van Wulverghem. Omstreeks 1570 is hij testamentaire voogd over Pieter
Cappe, zijn ‘rechtsweer’. In 1585 ruilt hij een rente met zijn neef Regnier. In 1590 krijgt hij
de benoeming van burgemeester van Kortrijk aangeboden. Hij sterft te Kortrijk op 24 april
1590, maar wordt te Gent begraven in het familiegraf in de kloosterkerk van de geschoeide
Karmelieten. Zijn Staat van Goed zal opgesteld worden op 1 februari 1592, en zijn weduwe
zal enkele dagen nadien, op 12 februari, overlijden en in het familiegraf begraven worden.
1. Karel (Beoostenblijde (NL) ca. 1570 – Gent 29 juni 1588). Hij is ongehuwd gebleven.
2. Maria (Beoostenblijde (NL) ca. 1572 – Gent 11 juni 1645). Zij trouwt in 1593 te Gent in de
Sint-Niklaaskerk met Frans Rooze, advocaat bij de Raad van Vlaanderen. Haar weduwnaar
zal haar slechts 5 maanden overleven en zal te Gent op 17 november 1645 overlijden.
3. Frans Jan (Beoostenblijde (NL) ca. 1575 – overlijdensdatum niet bekend). Hij trouwt met
Sara Vande Wyngaerde, en bezit eigendommen te Gent tussen 1614 en 1616.
4. Livyne (Beoostenblijde (NL) ca. 1577 – overlijdensdatum niet bekend). Zij huwt met Jan
Jaye, die sterft voor 1605. Zij bezit omstreeks 1605-1606 eigendommen te Gent.
5. Joanna (Beoostenblijde (Nl) ca. 1580 – na 1627). Zij huwt N X, en staat tussen 1617 en
1627 als eigenares te Gent bekend.
6. Boudewijn (Gent of Beoostenblijde 1582). Volgt onder IX-1.
7. Anna (Gent of Beoostenblijde ca. 1585 – Gent Sint-Maartensparochie 14 november 1626).
Zij wordt kloosterzuster en volgens sommigen zelfs kluizenaarster, en zal begraven
worden in het familiegraf bij de geschoeide Karmelieten.
IX-1 Boudewijn Tayaert (Beoostenblijde (NL) of Gent 1582 – Kortrijk 29 april 1667)
De jongste zoon van Joos en Maria Wuyts heeft zijn hart verpand aan Kortrijk. Op 9 september
1607 trouwt hij aldaar met Anna Van Rijckeghem, zelf te Kortrijk geboren ca. 1587 als dochter
van de pensionaris van de stad (afkomstig van Roeselare) en van Anna Vander Varent. Het
jonge echtpaar betrekt een mooie woning aan de Broel. Reeds in 1609 wordt hij schepen van
Kortrijk (verschillende malen hernieuwd tussen 1610 en 1628). Hij verwerft de heerlijkheid
ter Elst in Machelen. Tussen 1629 en 1662 is hij burgemeester van Kortrijk. Zijn echtgenote
overlijdt er op 29 oktober 1635 en wordt bijgezet in een grafkelder in de Sint-Maartenskerk.
Boudewijn wordt door de Kortrijkzanen op de handen gedragen en zal met een indrukwekkende
plechtigheid begraven worden in de Sint-Maartenskerk op 2 mei 1667. Hij is dus 85 jaar
oud geworden en is 33 jaar ononderbroken burgemeester geweest. De vier kwartierschilden
Tayart-Cappe-Materne-Hollebeke zullen te zien zijn op een obiit, die omstreeks 1709 nog in
de Sint-Maartenskerk zal hangen. Een straat tussen de Broelkaai en de Kleine Leie zal naar
hem Tayaertsgat (later Burgemeester Tayaertstraat) genoemd worden.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 27

1. N(m) (Kortrijk Broel 1608 – Gent 16..). Hij treedt binnen bij de geschoeide karmelieten
te Gent.
2. Maria (Kortrijk Broel 1610 – Gent 16..). Zij wordt karmelietenzuster te Gent
3. Frans Willem of Willem Frans (Kortrijk Broel 20 juni 1613). Volgt onder X-1.
4. Pieter Joos (Kortrijk Broel ca. 1615 – Gent 14 juni 1646). Hij wordt heer van Winderinge.
Hij zal begraven worden te Gent in de familiekelder in de kloosterkerk van de geschoeide
karmelieten.
X-1 Frans Willem of Willem Frans Tayaert (Kortrijk Broel 20 juni 1613 – Kortrijk 26 september
1645).
Deze zoon van Boudewijn en Anna Van Rijckeghem wordt heer van de heerlijkheid Walle
(in Kortrijk zelf), en wel causa uxoris, namelijk door zijn huwelijk in 1639 met Barbara van
Nieulant, dochter van Frederik, ridder, heer van Ter Walle, en van Maria Ferdinandina de
Castillo. In 1642 wordt hij schepen van de stad. Hij zal nooit heer van Ter Elst in Machelen
worden, want hij sterft vóór zijn vader.
1. Maria Anna (Kortrijk 5 februari 1640 – Gent). Zij wordt in 1658 kloosterzuster bij de orde
van de Cisterciënzerinnen en treedt binnen in het klooster Nieuwenbossche te Gent.
2. Franyne Theresa (Kotrijk 16 september 1641 – Oosteeklo). Zij volgt haar zuster bij de
Cisterciënzerinnen in 1663.
3. Pieter Frans (Kortrijk 1643). Volgt onder XI-1.
4. Barbara (Kortrijk 28 augustus 1645 – Gent Sint-Niklaasparochie 25 maart 1713). Zij trouwt
ca. 1665 met Albert van Vaernewyck, heer van Overmeersch in Machelen. Haar man
is de zoon van Denijs, heer van Diepenbroek in Lovendegem, en van Joanna Francyne
Le Cerf. Hij is ook de broer van Antoinette van Vaernewyck, die huwt met Barbara’s broer
Pieter Frans. Albert overlijdt op 12 juni 1679. Zij overleeft hem ruim 35 jaar, en sterft
te Gent op de Sint-Niklaasparochie op 25 maart 1713. Zij zal begraven worden in de
grafkelder van de familie van Nieulant in de Sint-Niklaaskerk.
XI-1 Pieter Frans Tayaert (Kortrijk Sint-Maartensparochie 19 december 1643 – Machelen
Kasteelhoeve Overmeersch 10 november 1706). Hij is jonker.
Zijn vader Frans Willem sterft in 1643, en Pieter Frans wordt heer van Ter Walle (in Kortrijk).
In 1665 en 1666 wordt hij schepen van Kortrijk. Zijn grootvader sterft in 1667, en hij wordt
heer van ter Elst op Machelen. Op 22 april 1668 huwt hij te Kortrijk met Antoinette van
Vaernewyck, dochter van Denys, heer van Diepenbroeck, en van Joanna Francyne Le Cerf.
Zijn vrouw is dus de zuster van Albert, die huwt met Pieter Frans’zuster Barbara. Antoinette
sterft te Kortrijk op 15 december 1676 in het kraambed van Maria Anna B. Zes maand
later hertrouwt hij te Gent met de 19-jarige Joanna Livyne Vaentkens, geboren te Gent in
de Sint-Niklaasparochie op 20 februari 1658 als dochter van Frans, advocaat bij de Raad van
Vlaanderen en heer van Bruynsvelt, en van Barbara Vande Putte. Omstreeks 1680 is hij te
Destelbergen eigenaar van twee stukken grond: de leenakker, noord de Ledebeek en de
Krimpakker, oost het lantstraetken, waarvan hij de renten schenkt aan de Kartuizers van
Gent. Van 1685 tot 1686 treedt hij in de voetsporen van zijn grootvader als burgemeester
van Kortrijk. Omstreeks 1690 wordt hij echter algemeen ontvanger van de kasselrij Kortrijk.
Zijn tweede echtgenote sterft te Machelen op de kasteelhoeve Overmeersch op 6 oktober
1693. Hijzelf overlijdt er op 10 november 1706.
Zijn beide vrouwen hebben hem elk vijf kinderen geschonken.
28
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

1. Maria Anna A (Kortrijk 1 juni 1670 – Kortrijk vóór 1676)
2. Denijs (Kortrijk 15 oktober 1671 – Machelen Overmeersch 5 november 1708). Hij is
jonker en wordt ontvoogd in 1693. In 1695 wordt hij te Machelen op de kasteelhoeve
Overmeersch geregistreerd, samen met zijn zuster Ursula en zijn volle broer Jan en zijn
halfbroer Lieven Frans. Hij huwt met Isabella Meirle, die op 26 juni 1702 te Machelen
(?) sterft, waarschijnlijk na een bevalling. Hijzelf overlijdt op 5 november 1708, tijdens
de Spaanse Successieoorlog.
3. Ursula (Kortrijk 7 februari 1673 – 17 december 1749). Zij is jonkvrouw. In 1695 wordt
zij te Machelen op de kasteelhoeve als ‘zuster’ geregistreerd bij haar twee volle broers
Denijs en Jan en haar halfbroer Lieven Frans. Zij overlijdt net voor haar gepland huwelijk.
4. Jan (Kortrijk 18 juni 1675 – 1702). Hij is jonker. In 1695 wordt hij te Machelen op de
kasteelhoeve als ‘broer’ geregistreerd bij zijn volle broer Denijs en zijn halfbroer Lieven
Frans en zijn volle zuster Ursula. Hij overlijdt ongehuwd.
5. Maria Anna B (Kortrijk 30 november 1676 – Kortrijk 17 december 1676)
6. Lieven Frans (Kortrijk 2 april 1680). Hij is de oudste van het tweede huwelijk van zijn
vader en volgt onder XII-1.
7. Joseph (Kortrijk 28 september 1681 – 1706). Hij is jonker en sterft ongehuwd.
8. Frans Jules (Kortrijk 30 april 1683 – Kortrijk 12 september 1683)
9. Pieter (ca. 1684 – Kortrijk 13 juni 1708). Hij is eveneens jonker, maar geniet niet van
een goede gezondheid. Daarom sturen zijn ouders hem in 1704 op bedevaart naar de
zwarte Onze)Lieve-Vrouw van Halle. In de kapel palende aan de kerk van Halle kan men
een schilderij zien van N Desaert. Zij toont een jonge edelman, iets bleek, in een keurig
Henri IV-pak en geknield aan de voeten van Onze Lieve Vrouw. Hij biedt haar een hart
aan. Naast hem ligt een jachthond. Het gekende Tayaert-wapenschild (twee spoorraderen
en een roos) staat afgebeeld in de linker bovenhoek.
10. Joanna Isabella (1685 – Gent 9 januari 1746). Zij wordt kloosterzuster bij de Penitenten
op de Sint-Jacobsparochie te Gent.
XII-1 Lieven Frans Tayaert (Kortrijk 2 april 1680 – Gent 31 december 1742)
Hij is de oudste van het tweede huwelijk van zijn vader Pieter Frans met Joanna Livyne
Vaentkens, en tevens de enige van de twee maal vijf kinderen van Pieter-Frans, die het geslacht
verder zet. Hij is jonker. In 1695 wordt hij te Machelen op de kasteelhoeve Overmeersch
geregistreerd bij zijn halfbroers Denijs en Jan en zijn halfzuster Ursula. Hij wordt heer van
Winderinge, Waeyenberghe en Willemskerke (in Assenede). Op 12 april 1705 huwt hij te
Antwerpen met Joanna Maria Guyot, zelf geboren te Antwerpen op de Sint-Jorisparochie op
3 maart 1676 als dochter van Daneel en Maria Anna Greyns. Het jonge paar vestigt zich te
Antwerpen. Als zijn vader in Machelen op de Kasteelhoeve Overmeersch op 10 november
1706 overlijdt wordt hij heer van Bruynvelt. In 1712 verhuist hij met zijn gezin naar Gent,
waar hij in 1713 griffier wordt van de Oudburg. Omstreeks 1720 koopt hij Overmeersch van
jonker Willem van Vaernewyck. Zijn echtgenote overlijdt te Gent op 2 april 1741, en reeds
in 1742 hertrouwt hij met Clara Agnes de Lahaye. Lang kan hij van die radicale ommekeer
niet genieten, want hij overlijdt te Gent op 31 december 1742. Hij zal bijgezet worden in het
familiegraf in de kloosterkerk van de geschoeide karmelieten.
1. Maria Francyne (Antwerpen O.-L.-Vr. Zuid 20 april 1706 – Antwerpen 25 juni 1773).
Zij overlijdt ongehuwd.
2. Theresa (Antwerpen 1707 – Antwerpen 1709)
3. Karel (Antwerpen 1708 – Antwerpen 1709)
4. Caroline (Antwerpen 1709 – Antwerpen 1709)
5. Isabella Joanna (Antwerpen Sint-Jorisparochie 15 februari 1711 – Antwerpen 24 juli 1784).
Zij trouwt te Antwerpen in 1750 met Arnout De Ruddere.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 29

6. Lieven Pieter Lodewijk (Gent Sint-Michiels Zuid parochie 13 augustus 1712). Volgt
onder XIII-1.
7. Lodewijk Pieter Frans Nicolaes (Gent Sint-Jacobsparochie 1 juni 1715). Volgt onder XIII-2.
XIII-1 Lieven Pieter Lodewijk Tayaert (Gent Sint-Michiel Zuid 13 augustus 1712 –
Dendermonde 5 september 1790)
Hij is jonker. Bij het overlijden van zijn vader Lieven Frans in 1742 wordt hij heer van
Bruynsputte en ter Rede. Hij treedt in het huwelijk te Wetteren op 12 april 1744 met Joanna
Francyne Borré, afkomstig van Wetteren. Aanvankelijk woont het jonge paar te Wetteren,
maar in 1748 verhuist het naar Ronse, op de Sint-Pietersparochie. Lieven Pieter wordt dan
griffier van Vrasene en Sint-Gillis-Dendermonde en nadien hoogbaljuw van Dendermonde. Hij
komt in Dendermonde wonen omstreeks 1755. Zijn weduwe zal in Dendermonde overlijden.
1. Ursula-Theresia (Wetteren 20 maart 1745 – jong overleden)
2. Lodewijk Jan Antoon (Wetteren 28 mei 1746 – Vrasene na 1804). Hij trouwt te Vrasene
op 19 juli 1772 met Maria Catharina Nys, zelf geboren te Vrasene op 25 juni 1733. Zijn
echtgenote overlijdt te Vrasene op 25 juli 1804.
Zij maakt hem vader van twee zonen:
− August Jan (Vrasene, 16 september 1773 – Vrasene 8 oktober 1791). Hij is ongehuwd
overleden en zijn obiit hangt in de pastorij van Vrasene,
− Gillis Anthone (Vrasene 22 oktober 1775 – Vrasene 23 november 1775).
3. Claude (Ronse Sint-Pieters 1749 – jong overleden).
4. Claudine (Ronse Sint-Pieters 12 februari 1751 – jong overleden).
5. Frans (Ronse Sint-Pieters 2 oktober 1752 – jong overleden).
6. Pieter Anthone (Dendermonde O.-L.-Vr.-parochie 30 maart 1757 – jong overleden).
7. Maria Theresia (Dendermonde ca. 1760 – jong overleden).
8. Coleta Theresia (Sint-Gillis bij Dendermonde 2 april 1764 – jong overleden).
XIII-2 Lodewijk Pieter Frans Nicolaes Tayaert, vanaf 1775 Tayart de Borms (Gent
Sint-Jacobsparochie 1 juni 1715 – Sint Niklaas 6 april 1792 19 uur. après une indisposition)
De jongste zoon van Lieven Frans is eveneens jonker. Hij erft Overmeersch te Machelen in
1742, en in 1743 verwerft hij ten zuiden van Sint-Niklaas de heerlijkheid van Borms, 21 ha.
groot. Op 3 juni 1745 huwt hij te Dendermonde met Catharina Antoinette De Jeude (of De
Jode), dochter van Gaspard en Anna Theresia Van Sasseghem. Het paar vestigt zich eerst te
Dendermonde, in 1747 te Aalst en vanaf 1749 te Sint Niklaas. Hij is een zeer actief lid van
de Sint-Niklase rederijkerskamer ‘De Goudblomme’, en wordt er Prins. Op 5 juli 1749 legt
deze ‘den rijmconst minnende heer’ de eed af als hoogschepen van het Land van Waes, wat
natuurlijk bij de rederijkerskamer met grote feestelijkheden gepaard gaat. Omstreeks 1775
geeft hij toe aan een modeverschijnsel bij de adel : hij wijzigt zijn familienaam in ‘Tayart de
Borms’. In 1778 wordt hij geregistreerd als eigenaar van het kasteelgoed Overmeersch te
Machelen, dat dan 52 ha. groot is. Hij is ook heer van Ter Elst in Machelen. 1789, het jaar
van de Franse Revolutie, is ook voor Lodewijk Pieter een zeer belangrijk jaar: op 7 januari is
hij te Ekkergem (Gent) in de kapel van het ‘Klooster van Deinze’ in groot ornaat aanwezig
als eerste getuige bij het huwelijk van zijn zoon Claude. Op 20 januari overlijdt zijn echtgenote
te Sint Niklaas, in april wordt hij door de Brabantse Omwenteling uit zijn ambt gezet,
en op 25 december 1789 wordt hij door de Oostenrijkers gerehabiliteerd en stelt men hem
terug aan als hoogschepen van Sint Niklaas. Bij het overlijden van zijn broer Lieven Pieter in
1790 wordt hij nog heer van Bruynsputte, en neemt hij ook de functie van hoogbaljuw van
Dendermonde waar. Zijn degen zal na zijn overlijden in het bezit komen van zijn zoon Claude
Jan Antoon, en uiteindelijk door zijn achterkleinzoon Frans Frederik Alexander aan het museum
30
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

van Sint Niklaas geschonken worden. Zijn drie zonen zien achtereenvolgens het levenslicht
te Dendermonde, Aalst en Sint Niklaas:
1. Benedikt Pieter Jan Jozef (Dendermonde O.-L.-VR.-parochie 29 april 1746 – Dendermonde
1746)
2. Claude Jan Antoon Louis (Aalst Sint-Maartensparochie 24 mei 1748). Hij volgt onder XIV-1
3. Lieven Pieter (Sint Niklaas 10 mei 1750 – Sint-Niklaas 10 juli 1750)
XIV-1 Claude Jan Antoon Louis Tayaert, vanaf 1775 Tayart de Borms
(Aalst Sint-Maartensparochie 24 mei 1748 – Sint Niklaas 9 juli 1823)
Deze zoon van Louis Pieter Frans en Catharina Antoinette De Jeude is de enige, die het geslacht
verder zet. Hij is jonker en studeert rechten, waarna hij advocaat in de Raad van Vlaanderen
wordt. Op 7 januari 1769 huwt hij te Ekkergem (Gent) met grote plechtigheid en bijzondere
dispensaties in de kapel van het klooster van Deinze met Maria Joanna Francyne Ramont,
geboren te Sint Niklaas op 5 juni 1749 als dochter van Jan Frederik Karel, hoogbaljuw van het
Land van Waes, en van Isabella Van Goethem. De Gentse huwelijksakte wordt in de parochieregisters
van Sint Niklaas overgeschreven. Vanaf 1776 is hij burgemeester van Sint Niklaas.
In 1787 wordt hij raadsheer te Sint Niklaas en in 1790, bij het overlijden van zijn oom Lieven
Pieter, griffier van Vrasene en Sint-Gillis bij Dendermonde. Net voor het ‘einde van de onveranderlijkheid’
sterft zijn vader (1792) en wordt hij heer van Borms en Bruynsputte, en erft
hij het kasteelgoed Overmeersch te Machelen, op dat ogenblik 68 ha. groot, naast een kapitaal
van 27000 £, en de zorgvuldig bewaarde degen van zijn vader. Te Machelen is hij de
4 e rijkste eigenaar. Zijn echtgenote overlijdt te Sint-Niklaas op 31 augustus 1795. Omstreeks
het jaar 8 (1800) vindt men hem terug als vrederechter van Sint-Niklaas. Na zijn dood zal de
staatsiedegen van zijn vader geërfd worden door zijn zoon Louis Jan Claude.
1. Maria Anna Louisa (Sint-Niklaas 15 september 1769 – Dendermonde 10 mei 1809).
Zij huwt te Sint Niklaas op 18 januari 1795 met Joseph Antoine Rodier (of Rodin),
afkomstig uit Cassel (F, Nord).
2. N2 (Sint-Niklaas 1770 – Sint-Niklaas 1770)
3. N3 (Sint-Niklaas 1771 – Sint-Niklaas 1771).
4. Louis Jan Claude (Sint-Niklaas 20 maart 1773). Volgt onder XV-1.
5. N5 (Sint-Niklaas 1774 – Sint-Niklaas 1775).
6. Catharina Livyne Colette (Sint-Niklaas 23 januari 1775 – 18..). Zij huwt op 10 augustus
1796 te Gent met Matthijs Ermens, geboren te Leuven op 3 juli 1761 als zoon van Willem
en Anna Goossens. Haar man is militair.
7. N7 (Sint-Niklaas 1776 – Sint-Niklaas 1777).
8. N8 (Sint-Niklaas 1777 – Sint-Niklaas 1779).
9. N9 (Sint-Niklaas 1778 – Sint-Niklaas 1780).
10. Claude Karel Louis (Sint-Niklaas 30 september 1779). Volgt onder XV-2.
11. N11 (Sint-Niklaas 1781 – Sint-Niklaas 1784).
12. N12 (Sint-Niklaas 1783 – Sint-Niklaas 1785).
13. N13 (Sint-Niklaas 1785 – Sint-Niklaas 1787).
14. N14 (Sint-Niklaas 1787 – Sint-Niklaas 1789).
15. N15 (Sint-Niklaas 1790 – Sint-Niklaas 1790
XV-1 Louis Jan Claude Tayart (Sint Niklaas 20 maart 1773 – Sint-Gillis Waas 1850)
Het 4 e kind van jonker Claude Jan Antoon en Maria Joanna Francyne Ramont zet de stam
verder. Hij is jonker, zijn adelstand wordt bevestigd te Wenen (A) in 1794 en hij behaalt het
diploma van licentiaat in de rechten in 1796. Door de omstandigheden van de Franse overheersing
maakt hij geen aanspraak op zijn adellijke titel. Hij wordt advocaat en vestigt zich in
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 31

de collegestraat te Sint-Niklaas. Op 29 Floréal 12 (19 mei 1804) trouwt hij met Coleta Francyne
Van Mieghem. Zijn grootvaders degen zal hij, naast talrijke onroerende goederen, erven bij
het overlijden van zijn vader in 1823. Zijn gezin zal later getypeerd worden als une famille
tres honorablement connue, qui n’a laissée que de tres bons souvenirs. Na zijn overlijden zal
onderpastoor Frans Frederik Alexander de zorgvuldig bewaarde degen van bonpapa erven.
1. Rosalie (Sint Niklaas 1805 – jong overleden).
2. Sophie (Sint Niklaas 1806 – jong overleden).
3. Regine (Sint Niklaas 1807 – jong overleden).
4. Cécile (Sint-Niklaas 1808 – jong overleden).
5. Aline (Sint Niklaas 1810 – jong overleden).
6. Josephine (Sint Niklaas 1812 – Evergem ? 18..). Zij huwt op 3 mei 1845 te Sint Niklaas
met Hendrik Cauwe. Haar man is brouwer te Evergem aan het Rabot.
7. Frans Frederik Alexander (Sint Niklaas 2 februari 1814 – Sint-Gillis Waas ca. 1895). Hij
wordt priester gewijd en begint een loopbaan als prêtre séculier. In 1838 en 1839 komt
hij als onderpastoor-coadjutor de pastoor van Wontergem bijstaan. Daarna wordt hij
onderpastoor te Sint Gillis Waas. In 1850 erft hij de precieuze degen van zijn overgrootvader
jonker Louis Pieter Frans, die hij, samen met een obiit met het wapenschild van
de familie Tayaert, aan het museum van Sint Niklaas schenkt. Hij leeft een vrij teruggetrokken
leven en stelt nota’s op over de familiegeschiedenis Taya(e)rt.
8. Claudine (Sint Niklaas 1815 – jong overleden).
9. Louis (Sint Niklaas 1817 – jong overleden).
10. Augustin (Sint Niklaas 1820 – jong overleden).
XV-2 Claude Karel Louis Tayart (Sint Niklaas 30 september 1779 – Petegem/Deinze
Oudenaardse Steenweg 16 september 1850)
Het 10 e kind van jonker Claude Jan Antoon en Maria Joanna Francyne Ramont zet eveneens
de stam verder. Ook hij is jonker, zijn adelstand wordt zelfs in 1794 te Wenen (A) bevestigd,
maar tijdens de Franse Tijd maakt hij geen aanspraak op zijn adellijke titel. Later zal men stellen,
dat hij door de sansculotten onterfd en smadelijk uit Machelen verdreven werd omwille
van zijn Vlaamse en Katholieke overtuiging! In het jaar 8 (1800) begint hij een loopbaan bij
de verschillende elkaar opvolgende ministeries van financiën: de Franse, de Nederlandse en
de Belgische. Aanvankelijk is hij commis à pied des Droits Réunis te Sint Niklaas, komt in het
jaar 9 (1801) als attaché te Oostende in het Militair Hospitaal en te Gent in 1808, nog steeds
als commis à pied. In 1810 wordt hij commis à cheval de première classe de l’octroi te Lede
en in 1814 wordt hij dienstoverste te Dendermonde en in hetzelfde jaar wordt hij als chef
de service overgeplaatst naar Gent bij de Importations Directes. Ondanks het feit, dat hem
op 3 september 1814 te Parijs (F) de décoration du Lys toegekend wordt, schijnt hij weinig
Franse sympathieën te koesteren. De Hollanders stellen hem in 1815 aan te Oosterzele als
dienstoverste bij de Rechtstreeksche Invoerregten, en het jaar daarop te Geraardsbergen als
bijzonder ontfanger. In 1819 trouwt hij te Gent met Maria Livyne Maes, geboren te Gent in
het jaar 8 (1800) als dochter van Constant en Joanna Theresa De Lathauwer. Zijn schoonmoeder
is de zuster van Lieven Armand De Lathauwer, letterkundige en grondeigenaar te
Waarschoot. Te Gent woont hij op Lange Schipgracht N° 7. In 1820 wordt hij aangesteld als
rijksontfanger te Petegem/Deinze. Als zijn vader sterft in 1823, erft hij, naast een eigendom
te Sint Niklaas, de kasteelhoeve Overmeersch te Machelen bij de Leie, met 51 ha. gronden.
Hij heeft het goed nog bewoond, maar verkoopt het in 1840 aan de Gentse grootgrondbezitter
Ferdinand Verhulst. Tijdens de Belgische Periode blijft hij ontfanger te Petegem/Deinze,
tot zijn pensioen in 1841. Daarna wordt hij als ‘bijzondere’ geregistreerd te Petegem op de
Wijk Driesch, Oudenaardse Steenweg N° 272. Op de wijk Kouterken bezit hij enkele woningen
: een schoon en welgelegen buitengoed, met grote stallingen en moeshof aan de ingang
32
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

van het spoorwegstation, met nog twee moestuinen, een hoveniershofstedeken van twee
woningen met een partij zaailand en een woonhuis met welgekalante paardensmidse. In
1851 zal zijn weduwe naar Gent verhuizen, maar reeds op 9 oktober 1852 terugkeren naar
Petegem met haar zoon. In 1858 zal zij de eigendommen op het Kouterken openbaar laten
verkopen om uit de onverdeeldheid te treden. Omstreeks die periode zal de familie Tayart ook
geen eigendommen meer hebben te Machelen. Zijn weduwe zal te Gent overlijden in 1879.
1. Adriaen Adolf (Gent 18 oktober 1819). Hij volgt onder XVI-1
XV-1 Adriaen Adolf Tayart (Gent Lange Schipgracht 18 oktober 1819 – Petegem/Deinze
29 januari 1862, Oudenaardse Steenweg in het klaslokaal door een beroerte overleden
tijdens het lesgeven, volgens de kinderen na het eten van veel rijstpap) Bijnaam: ‘Den rechtschapen
borger’.
De enige zoon van Claude Charles Louis en Maria Livyne Maes is meteen de enige, die het
geslacht verder zet. Alle levende Tayarts stammen van hem af. Het onderwijs zit hem in het
bloed. In 1838, hij is dan 19 jaar, vestigt hij zich als onderwijzer-schoolhoofd te Petegem/
Deinze bij hem thuis langs de Gaverse Steenweg (nabij het Goed te Reybroeck bij de spoorwegovergang).
Ook de aangehechte kostschool voor jongelingen bestuurt hij. De gemeente
kent hem jaarlijks een wedde toe van 15 Gld. 75 ct., met een tussenkomst van 35 Gld.
voor het huis en 9 Gld. voor de schoolbehoeften. Iedereen is het er over eens, dat hij een
‘kundig’ onderwijzer is, maar naast onderwijzen is zijn tweede passie het meewerken aan
de plaatselijke culturele genootschappen. Vanaf 1839 is hij te Deinze secretaris van ‘Geen
Kunst zonder Nijd’, een vereniging, die haar wortels heeft in de vroegere rederijkersverenigingen.
Reeds in 1841 is zijn instelling te klein, en installeert hij zijn school met pensionaat
bij zijn ouders, op de Oudenaardse Steenweg N° 272 (later 279), gelegen tussen (of naast)
café ‘Den Tabbaard’ en café De Wippe rechtover de boomgaard van Colle (het gaat om het
eerste huis ten zuiden van de spoorweg langs de oostzijde van de huidige Gaverse steenweg,
dat afgebroken werd voor de vernieuwing van het station). Hij neemt ook Adolf Jacob
Tonneel aan als hulponderwijzer. Op 16 juni 1842 wordt hij lid van de Petegemse ‘Confrerie
der berechtiging’, waarvan de confrères de pastoor bijstaan bij het toedienen van de laatste
sacramenten aan stervenden. Zijn school wordt in 1844 door de gemeente wettelijk ‘aangenomen’,
en zijn betoelaging is dan verzekerd, met als verloning de officiële wedde van ‘communale
onderwijzer’: 130 Fr. per jaar. Waarschijnlijk heeft die beslissing een rol gespeeld bij
het afwijzen door het stadsbestuur van Deinze in 1844 van zijn postuleren voor de post van
onderwijzer bij de eerste stadsschool, die uiteindelijk aan meester Van Coppenolle toegekend
wordt. In Petegem is hij intussen een zeer geliefd figuur geworden en op 6 september
1847 wordt zijn jaarwedde opgetrokken tot 200 Fr., naast indemniteiten van 100 Fr. voor de
huisvesting, 125 Fr. voor het onderwijs aan arme kinderen en 15 Fr. als ‘warmgeld’. Hij toont
geen enkele belangstelling voor het valoriseren van zijn adellijke afkomst. Op 1 maart 1848
wordt te Deinze het ‘Vlaamsch Gezelfschap’ opgericht, en als moedig voorstander van de
Vlaamse Beweging (sommigen noemen hem een ‘hevige flamingant’) is hij daar stichtend
lid en eerste ‘geheimschrijver’. Op 6 september van dat zelfde jaar wordt zijn jaarwedde nog
maar eens opgetrokken tot 440 Fr., naast vergoedingen voor onderhoud van schoolgebouwen
en meubelen. Op 11 maart 1849 zit hij te Deinze het feest van het eenjarig bestaan van
het ‘Vlaamsch Gezelschap’ voor en krijgt daar negatieve kritiek (‘bezwaddering’) vanwege
De Vuyst. Het jaar daarop overlijdt zijn vader te Petegem en erft hij de bezittingen met zijn
moeder. Als ongehuwde 31-jarige jonkman neemt hij zijn 21-jarige toekomstige in huis, wat
nogal wat stof doet opwaaien. De roddels verstommen na zijn huwelijk op 30 april 1851 te
Petegem met de hoogzwangere Pauline Bekaert, geboren op 18 maart 1829 te Petegem
als dochter van Albert en Theresa De Brabander. Zij zal hem vader maken van zes zonen.
In oktober 1851 vertegenwoordigt hij ‘Geen Kunst zonder Nijd’ op een literair feest te Vinkt.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 33

In die periode stelt de gemeenteraad van Petegem hem aan als gemeenteontvanger. In 1857
wordt hij testamentuitvoerder van Lieven Amand De Lathauwer, de broer van zijn moederlijke
grootmoeder, en erft daarbij zelf de merkwaardige bibliotheek van die ‘grondbezitterletterkundige’.
Begin 1858 treedt Adriaan Adolf uit onverdeeldheid met zijn moeder, en moet
daarvoor het ‘buitengoed’ van vader Claude Charles Louis Tayart op de wijk Kouterken openbaar
laten verkopen. Vanaf 2 maart 1858 verhuist hij naar Deinze, nabij de Knok, eerst in de
Kerkstraat (huidige Kortrijksesteenweg), en vanaf 1860 in Tussenbruggen dichtbij de vroegere
‘Tolpoort’ (huidige Tolpoortstraat). De ‘geheimschrijver’ van het ‘Vlaamsch Gezelschap’ is een
beetje op den dool, maar er schijnt licht in de duisternis. Op 20 oktober 1859 namelijk keurt de
gemeenteraad van Petegem de aankoop goed voor 1440 Fr. van een stuk grond van 17,20 are,
gelegen langs de Oudenaardse Steenweg, N° 276 bis, genaamd het perceel Noterman, rechtover
het domein Colle (thans Legestraat, 51, rechtover de Poelstraat met het verbindingsstraatje
tussen de Gaverse Steenweg en de parallele Legestraat, rechtover de fabriek Colle,
thans garage De Vos). Daar wordt dan een nieuwe gemeenteschool gebouwd, die Adriaan
Adolf gaat bewonen op 25 juni 1861, 6 maand vóór zijn overlijden. Op zaterdag 1 februari
1862 zal een grootse begrafenisplechtigheid plaats vinden, waarbij opvallende grafredes
zullen worden uitgesproken, onder meer door Victor Soenen, namens ‘Geen Kunst zonder Nijd’.
In de school zal hij opgevolgd worden door meester Camille Balcaen uit Elsegem, die dan in
1879 de schoolstrijd zal moeten meemaken, met de leegloop van de gemeenteschool. Op
20 februari 1895 zal de rechtbank van Eerste Aanleg te Gent een vonnis vellen, waarbij zijn
naam bij de geboorteaangifte retroactief moet gewijzigd worden in Tayart de Borms, en op
23 november 1898 zal te Gent de Eerste Kamer van de burgerlijke rechtbank de toevoeging
‘de Borms’ bevestigen ten voordele van zijn 4 zonen (Cesar-)Emile, (Frans)Adolf jr., Gustaaf
(-Gentil) en Victor. Zijn herinnering zal nog lang te Petegem verder leven.
1. Karel (Lodewijk Lieven) (Petegem / D. Wijk Kouterken 5 mei 1851 – 1898). Hij laat zich
bij het Belgisch Leger inlijven in 1866, een soort kindsoldaat avant la lettre. In 1867 is hij
reeds sergeant, en in 1870 officier van de genie. Maar 3 jaar later neemt hij ontslag en
vertrekt naar Frankrijk. Hij wordt er Entrepreneur des Travaux Publics. Op 22 februari 1879
huwt hij te Verdun (F) met Jeanne Antoinette Genasi, geboren te Verdun (F) op 25 mei
1852 als dochter van François Philippe en Barbe Foulain. In 1893 draagt zijn broer Cesar
Emile de monografie ‘Monument de Famille’ aan hem op. Het echtpaar blijft kinderloos.
2. (Cesar) Emile (Bernard) (Petegem / D. Wijk Kouterken 10 mei 1853). Hij volgt onder
XVII-1.
3. (Frans Adriaan) Adolf jr. (Petegem / D. Wijk Kouterken 28 november 1855 – Vorst
25 augustus in het Genieregiment. In 1879 dient hij ontslag in en trouwt op 5 augustus
van dat jaar te Berchem bij Antwerpen met Josephine Bally, geboren te Antwerpen op
17 oktober 1854 als dochter van Filips Matthijs en Maria Theresia Lemmens. Daarna
bekleedt hij een reeks posities, die als très honorables omschreven worden. Hij is ook
vervangend lid van de Kamer van Volksvertegenwoordigers. In 1893 is hij te Merksem
fabrieksdirecteur, en op 5 augustus 1893 verkrijgt hij erkenning van adel. Een vonnis
van de rechtbank van Ie aanleg te Gent van 20 februari 1895 wijzigt zijn familienaam in
Tayart de Borms, bevestigd door een vonnis van de 1 e kamer van de burgerlijke rechtbank
te Gent op 23 november 1898. Zijn weduwe zal te Vorst overlijden op 11 januari
1922. Er zijn geen kinderen bekend.
4. Gustaaf Gentil (Deinze Kerkstraat 28 februari 1858 – 1899). Hij wordt meester-kleermaker,
en vestigt zich te Gent, als het ware aangezogen door de familiale aantrekkingskracht
voor de fiere stede. Daar trouwt hij op 27 juni 1885 met Charlotte Jeanne Apers, geboren
te Gent op 4 augustus 1860 als dochter van Jan Victor en Helena Verdyck. Een vonnis
van de rechtbank van Ie aanleg te Gent van 20 februari 1895 wijzigt zijn familienaam in
34
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

Tayart de Borms, bevestigd door een vonnis van de 1 e kamer van de burgerlijke rechtbank
te Gent op 23 november 1898. Er zijn geen kinderen bekend.
5. Henri Jérôme Florent (Deinze Tusschenbruggen 7 februari 1860). Hij volgt onder XVII-2.
6. Victor Eugène Joseph (Petegem / D. 13 augustus 1861 – Elsene 10 november 1941).
In 1879 lijft hij zich in bij het genieregiment van het leger. Vijf jaar later breekt hij die
inlijving af en trouwt op 19 juni 1884 te Berchem / Antwerpen met Joanna Catharina
Perremans, geboren te Berchem / Antwerpen op 14 juli 1860 als dochter van Pieter
Joseph en Maria Theresia Mattheus. Het echtpaar vestigt zich te Brussel. Daar begint hij
een loopbaan bij de politie van Brussel, en laat zich daarbij opmerken door zijn schranderheid.
In 1886 wordt hij bevorderd tot adjunct-politiecommissaris van Brussel, een
functie die zijn broer in 1893 typeert als emploi très honorable et tres avantageux sous
plusieurs rapports. Op 5 augustus 1893 verkrijgt hij erkenning van adel. Omstreeks 1895
wordt hij lid van de Brusselse toneelkring ‘Hoop in de Toekomst’. Een vonnis van de
rechtbank van de Eerste Aanleg te Gent van 20 februari 1895 wijzigt zijn familienaam
in Tayart de Borms, bevestigd door een vonnis van de Eerste Kamer van de burgerlijke
rechtbank te Gent op 23 november 1898. Bij KB van 12 november 1905 wordt hij
politiecommissaris van Brussel. Hij wordt onderscheiden met talrijke eretekens: commandeur
in de Leopoldsorde, officier in de Leopoldsorde met gouden doorstreping, ridder in
de Kroonorde, ridder van het Erelegioen, ridder in de Orde van Oranje Nassau enz. Zijn
echtgenote overlijdt te Vorst op 20 juni 1939.
De enige dochter is Martha Theresa Adriana Tayart de Borms (Brussel 14 januari 1895
– Vorst 18 maart 1975). Zij huwt te Brussel op 14 januari 1913 met Emmanuel Georges
Guerry-Hughes, geboren te Elsene op 13 april 1883 als aangenomen zoon van Florent
Hughes en Ferdinande Elise Guerry. Haar man sterft te Elsene op 10 juni 1948 en zij
hertrouwt op 26 september 1951 te Schaarbeek met Louis Saeys, geboren te Aalst
op 7 oktober 1888 als zoon van Casimir Eduard en Maria Louisa Van Leuven, en die
gescheiden was van Maria Josepha De Clercq. Haar tweede echtgenoot sterft te Vorst
op 15 december 1973.
XVII-1 (Cesar) Emiel (Bernard) Tayart (na 1898: Tayart de Borms) (Petegem / Deinze Wijk
Kouterken 10 mei 1853 – Mortsel 18 januari 1918)
De tweede van de zes zonen van meester Adriaan Adolf en Paulin Bekaert wordt op 11 mei
1853 gedoopt in de Sint-Martenskerk van Petegem, waarbij Leonard Maes uit Schelderode
zijn peter is. Hij volgt de voetsporen van zijn oudere broer en lijft zich in bij de genietroepen
van het Belgisch leger in 1868. In 1876 is hij daar commis en toeziener op de werken
van de militaire genie te Antwerpen. Op 6 december van dat jaar stapt hij te Zinnik in het
huwelijksbootje met Malvina Maria Lenoir, die geboren was te Zinnik op 21 september 1853 in
het gezin van Celestin en Louise De Croes. Net zoals zijn eigen vader, wordt hijzelf vader van
6 zonen. Hij bouwt zijn militaire loopbaan verder uit : in 1879 is hij commis de 1 e classe en in
1886 commis principal de 2 e classe. Hij interesseert zich aan zijn familiegeschiedenis, zet ze
op papier in 1893 en laat ze als monografie te Antwerpen verschijnen in 1894 onder de titel
‘Monument de Famille’, opgedragen aan zijn oudere broer Karel. Een vonnis van de Eerste
Kamer van de burgerlijke rechtbank te Gent van 23 november 1898 bevestigt de toevoeging
van ‘de Borms’ aan zijn familienaam. Zijn weduwe zal te Mortsel overlijden op 24 maart 1923.
1. (Ernest Charles) Adolphe (Berchem / Antwerpen 10 oktober 1877 – Ampsin 17 april
1954). Hij trouwt te Deurne op 18 december 1897 met Marie Louise Camille, geboren
te Lorient (F, Morbihan) op 9 maart 1878. Vanaf 1899 krijgt hij erkenning van adel met
jonker als titel. Zijn vrouw sterft kinderloos te Luik op 7 augustus 1934, en hij hertrouwt
in die stad op 7 december 1935 met Céline Marie Jeanne Dujardin, die er geboren was
op 19 oktober 1877 als dochter van Nicolas Jean en Marie Cathérine Graindorge, en die
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 35

weduwe is van Auguste Napoléon Nizet. Hij wordt nog onderscheiden als ridder in de
kroonorde. Zijn weduwe zal overlijden te Luik op 5 maart 1968.
2. Victor (Clement Emmanuel) (Berchem / Antwerpen 15 januari 1878 – Le Perreux sur
Marne (F, Val de Marne) 2 december 1928). Hij verkrijgt erkenning van adel in 1899 met
de titel van jonker. Op 9 december 1911 treedt hij te Aubervilliers (F, Seine-Saint Denis)
in het huwelijk met Marie Victorine Bonneau, die er geboren was op 4 mei 1885 in het
gezin van Antoine Ulysse en Victorine Goguelet. Hij wordt nog onderscheiden als ridder
in de Kroonorde. Zijn weduwe zal hem bijna 40 jaar overleven en te Parijs (F) sterven
op 13 november 1966.
3. (Armand) Gaston (Merksem 25 februari 1881). Volgt onder XVIII-1.
4. Eugène (Omer) (Merksem 2 augustus 1882 – Herentals 15 februari 1962). Ook hij
verkrijgt in 1899 erkenning van adel en de titel van jonker. Op 4 december 1906 verbindt
hij zijn lot te Stabroek aan dat van Joanna Emilia Steenhaut, geboren te Destelbergen
op 18 augustus 1877 als dochter van Pieter en van Adèle Van Mol. Op 25 februari 1926
wordt zijn huwelijk te Esneux ontbonden, en op 9 december van datzelfde jaar hertrouwt
hij te Luik met Elisabeth Barbe Vallée, die te Luik geboren was op 15 september 1889
in het gezin van Louis en Hubertine Kaanen. Beide huwelijken blijven kinderloos. Zijn
eerste vrouw sterft te Esneux op 10 juni 1931, terwijl zijn tweede als weduwe zal
sterven te Luik op 16 november 1973.
5. Albert (Paul Celestin) (Merksem 2 september 1885 – Berchem bij Antwerpen 14 juli 1906).
In 1899 verkrijgt hij erkenning van adel en de titel van jonker. Hij overlijdt ongehuwd.
6. Karel (Louis) (Merksem 18 januari 1890 – Ekeren 18 maart 1915). Ook hij verkrijgt in
1899 erkenning van adel en de titel van jonker, en overlijdt ongehuwd.
XVII-2 Henri (Jerome Florent) Tayart (Deinze, Tusschenbruggen 7 februari 1860 – 1936)
Hij wordt beeldhouwer te Deinze en Gent en wijkt in 1881 naar Frankrijk uit bij zijn
oudere broer Karel. Daar wordt hij ook entrepreneur des travaux publics. Op 16 januari 1893
trouwt hij te Saint Maure les Fosses (F, Seine) met Marie Salgues, die te Fermillac (F, Lot) (of
Montgesty (F, Lot) geboren was in 1872 als dochter van Pierre en Marie Verdier. Zijn weduwe
zal in 1960 overlijden.
1. Charles (Marie-Pierre) (1898). Hij volgt onder XVIII-2.
2. Adrienne (1894 – 1919). Zij huwt in Frankrijk met N X en overlijdt kinderloos.
XVIII-1 (Armand) Gaston Tayart (na 1899 : Tayart de Borms) (Merksem 25 februari 1881 –
Antwerpen 24 februari 1954)
De derde van de zes zonen van (Cesar) Emile (Bernard) en Malvina Maria Lenoir verkrijgt
in 1899 erkenning van adel en de titel van jonker. Meteen wordt ‘de Borms’ aan zijn naam
toegevoegd. Op 8 december 1900 erkent de 19-jarige jonker het kind van Jeanne Hortense
Van Praet als zijn dochter, en op 7 april 1903 staat hij te Berchem / Antwerpen voor de ambtenaar
van de Burgerlijke Stand, die hem in den huwelijkschen staat verbindt met Joanna
Hortense Van Praet. Zij was daar geboren op 1 juni 1876 in het gezin van Emmanuel en
Marie Therese De Vos. Uit de geboorteplaatsen van zijn kinderen blijken zijn achtereenvolgende
verblijfplaatsen: Berchem / Antwerpen (1900), Halanzy (1903), Stabroek (1904), terug
Berchem / Antwerpen (1907), Deurne (1908) en Mortsel (1910). Op 10 juli 1911 sterft zijn
nog jonge vrouw te Mortsel na haar laatste kinderbed. Hij gaat dan een tweede huwelijk aan
te Wommelgem op 18 juni 1913 met Dorothea Faes, geboren te Schoten op 10 december
1881 als dochter van Jean Baptiste en Cecilia Hegerath. Hij verhuist dan naar Wommelgem,
waar zijn vrouw hem vader maakt van een dochter. Dorothea zal hem nog 15 jaar overleven
en overlijden op 19 april 1969 te Antwerpen.
36
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

1. Jeanne (Margriet) (Berchem / Antwerpen 8 december 1900 – Berchem / Antwerpen
28 november 1957). Zij wordt door haar vader erkend en gewettigd. Zij verbindt haar
lot te Antwerpen op 15 september 1923 aan dat van Joseph Augustin Dams, geboren
te Geel op 25 februari 1898 als zoon van Jan Lieven en Maria Joanna Vansant. Na haar
overlijden zal haar man hertrouwen te Berchem / Antwerpen in 1958 met Angelique
De Smet en zelf overlijden te Lier op 6 juni 1973.
2. Emile (Celestin) (Halanzy 10 juli 1903). Hij volgt onder XIX-1.
3. Victor (Adolphe Emmanuel (Stabroek 10 november 1904). Volgt onder XIX-2.
4. Marie Emilie (Berchem / Antwerpen 7 juli 1907 – Duffel 4 augustus 1989). Zij gaat op
6 september 1930 te Mortsel een huwelijk aan met Jules Ludovic Borré, zelf geboren te
Mortsel op 3 september 1890 in het gezin van Jan Benoit en Anna Catharina Moonen.
Haar man overlijdt te Mortsel op 4 februari 1976.
5. Germaine (Deurne 19 november 1908 – Kortrijk 9 augustus 1994). Zij trouwt op 9 augustus
1930 te Mortsel met Jean Philippe Verhaaren, die te Kontich op 17 juni 1907 geboren
was als zoon van Michel Isidoor en Maria Leontina Hinrichs. Haar echtgenoot overlijdt
op 15 maart 1986 te Gent.
6. Adolphine Marguerite (Mortsel 30 september 1910 – Antwerpen 2 april 1990). Zij
verbindt haar lot op 10 november 1951 te Antwerpen aan dat van Jan Cornelis Vriens,
die geboren was te Bergen op Zoom (NL) op 6 april 1899 in het gezin van Cornelis
en Jacoba Van Oosten. Haar man was gescheiden van Henriette Josephine Janssen. Zij
verliest hem te Antwerpen op 3 juli 1958.
7. Cesarine Jeanne Angèle (Wommelgem 8 april 1914). De enige dochter uit het tweede
huwelijk trouwt tijdens de tweede wereldoorlog te Berchem bij Antwerpen op 22 juli
1943 met Guillaume Jacques Rentiers, die te Antwerpen geboren was op 9 december
1907 als zoon van Antoine Emile en Marie Aldegonde Lauwers. Haar man was gescheiden
van Isabella De Kerf. Hij sterft te Antwerpen op 20 maart 1975. In 1999 woont zij te 2600
Antwerpen in de Velodroomstraat 4.
XVIII-2 Charles Marie Pierre Tayart (1898 – 1977)
De zoon van Henri (Jerome Florent) en Marie Salgues huwt in Frankrijk omstreeks 1925 met
Marie Louise Vrignonceaux, die geboren was in 1902. Zijn echtgenote overlijdt in 1971.
1. Pierre (Henri Charles) (1924). Hij volgt onder XIX-3.
2. (Adrienne) Jacqueline (1928). Zij huwt omstreeks 1946 in Frankrijk met Daniel Rupaud,
geboren in 1919. Zij wordt moeder van twee kinderen.
XIX-1 Emile (Célestin) Tayart de Borms (Halanzy 10 juli 1903 – Duffel 31 januari 1993)
De oudste zoon van Armand en Joanna Van Praet is jonker. Op 18 mei 1929 trouwt hij te
Mortsel met Jeanne De Boeck, geboren te Waarloos op 18 juli 1907 als dochter van Gustaaf
en Virginie Merckx. Hij wordt zaakvoerder in een bedrijf te Antwerpen. Hij verliest zijn vrouw
op 3 juli 1986 te Antwerpen.
1. Gaston (Gilbert Emile) (Antwerpen 22 februari 1930). Hij is jonker. Hij behaalt het diploma
van licentiaat in de economische en financiële wetenschappen, en wordt zaakvoerder
in een Antwerps bedrijf. Op 17 januari 1956 trouwt hij te Lier met Liliane Vissers, die
te Kontich geboren was op 18 juli 1934 als dochter van Frans en Louise De Weert. Zijn
huwelijk loopt echter op de klippen en op 4 maart 1970 wordt te Lier de echtscheiding
geregistreerd. Twee jaar later, op 19 april 1972, krijgt hij zijn tweede kans en trouwt te
Kontich met Winnie Marie André Johnson, die aldaar geboren was op 3 januari 1948 in
het gezin van Henry en Joanna Victoria Baks. In 1999 woont hij te 2550 Kontich in de
Mechelsesteenweg 55.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 37

Zijn twee kinderen komen uit zijn eerste huwelijk en overlijden beiden jong, zodat deze
tak dus uitsterft in de mannelijke lijn. (1) Christian (Patrick) (Deurne 16 november 1961
– Antwerpen 25 april 1970) en (2) Patrick (Christian) (Deurne 8 april 1963 – Antwerpen
10 mei 1972).
2. Simone (Dora) (Kontich 24 augustus 1933 – Kontich 1 maart 1934)
3. Liliane (Jeanne) (Kontich 24 december 1934). Op 8 mei 1956 gaat zij te Lier een huwelijk
aan met Paul De Winter, die geboren was te Rumst op 24 oktober 1932 in het gezin
van Antoine René en Amelie De Bruyn. Haar huwelijk wordt ontbonden te Rumst op
15 juli 1959, en zij hertrouwt op 13 december 1960 te Kontich met Frans De Cleyn, die als
zoon van Jan Frans en Elise Jeanne Lambrechts te Borgerhout op 14 december 1937 ter
wereld gekomen was. Ook haar tweede huwelijk wordt ontbonden verklaard te Kontich
op 24 mei 1976. Toch hertrouwt zij voor de derde maal, en wel op 24 september 1994
te Brecht, met Karel Van Deuren, die te Antwerpen geboren was op 12 juli 1925. Haar
derde man was voordien gescheiden van Jeanne Josephe Van Audenaerden en nadien
weduwnaar van Marie Jeanne Hermans. In 1999 woont zij te 2600 Antwerpen, in de
Ruggeveldlaan 641.
4. Nicole (Mariette) (Kontich 1 april 1941). Ze trouwt op 24 april 1962 te Kontich met
Walter Van Houtven, die te Lier op 5 augustus 1939 geboren was in het gezin van Filips
en Marie Therese Rossau. Op 13 maart 1970 houdt zij haar huwelijk voor bekeken en
men registreert haar echtscheiding te Kontich. Vijf jaar later, op 14 april 1975 waagt zij
haar tweede kans te Herentals met Herman Breugelmans, die ongeveer even oud is als
zijzelf en als zoon van Albert en Paula Darquenne te Lier geboren was op 19 april 1941.
Haar tweede man was reeds gescheiden van Adila Van Baelen. Ook haar tweede huwelijk
loopt op de klippen, en op 14 april 1988 wordt het ontbonden te Herentals. Intussen
was haar eerste man in 1977 hertrouwd met Christiana Van Reeth. In 1999 woont zij te
2280 Grobbendonk in de Kivitensdras 9 c.
XIX-2 Victor (Adolphe Emmanuel) Tayart de Borms (Stabroek 10 november 1904 – Herentals
8 mei 1960)
De tweede zoon van Armand en Jeanne Van Praet is eveneens jonker. Hij legt zijn hand op
18 mei 1929 te Mortsel in die van Julie Ghislaine Bossuyt, die ter wereld gekomen was in
Harelbeke op 11 juli 1903 in het gezin van Henri Camille en Marie Elodie De Meyere. Victor
overlijdt op 8 mei 1960 te Herentals. Zijn weduwe zal op 19 december 1964 te Mortsel
hertrouwen met Ferdinand Van Eylen en overlijden te Mortsel op 10 januari 1990.
1. Victor (Gaston Cornelis) (Mortsel 31 maart 1931). Hij volgt onder XX-1.
XIX-3 Pierre Henri Charles Tayart (1922)
De zoon van Charles Marie Pierre en Marie Louise Vrignonceaux trouwt omstreeks 1947 in
Frankrijk met Charlotte Fievez, geboren in 1924.
1. Charles Edouard (1948). Hij volgt onder XX-2.
2. Isabelle (1951). Zij trouwt met Thierry Karcher en schenkt hem twee dochters.
3. Philippe (1955). Hij blijft ongehuwd.
XX-1 Victor (Gaston Cornelis) Tayart de Borms (Mortsel 31 maart 1931)
Het enig kind van Victor (Adolphe Emmanuel) is jonker. Hij volbrengt een loopbaan bij de
luchtmacht van het Belgisch leger, waar hij kapitein commandant vliegenier en navigator
wordt. Op 14 juli 1956 huwt hij te Beerse met Simone Marie Voeten, als dochter van Emile
Adrien en Melanie Michielsen er geboren op 4 april 1935. Hij wordt gedecoreerd als officier
38
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

in de Kroonorde en als officier in de Leopoldsorde. In 1999 woont hij te 2640 Mortsel in de
W. Pompelaan 51.
1. Luc (Victor Emmanuel) (Beerse 30 april 1957). Hij volgt onder XXI-1.
2. Diana (Emilienne) (Beerse 8 april 1961). Zij wordt regentes in snit en naad en woont in
1999 te 2600 Antwerpen in de Troyentenhoflaan 26.
XX-2 Charles Edouard Tayart (Frankrijk 1948)
De oudste zoon van Pierre Henri en Charlotte Fiévez trouwt in 1973 met Maria Karcher.
1. Cedric.
2. N2 (v).
3. Fabien.
4. Brice.
XXI-1 Luc (Victor Emmanuel) Tayart de Borms (Beerse 30 april 1957)
De zoon van Victor (Gaston Cornelis) en Simone (Maria) Voeten wordt geboren als jonker. Hij
behaalt het diploma moraalwetenschappen aan de Universiteit Gent. Omstreeks 1985 huwt
hij met Anna Laevens. Hij is afgevaardigdenbestuurder van de Koning Boudewijnstichting
te Brussel. Bovendien is hij actief bij verschillende organisaties, dikwijls als voorzitter: het
‘European Foundation Centre’, de ‘Council on Foundations’ (USA), het ‘Network of European
Foundations for Innovative Cooperation’, het ‘European Policy Center’, de ‘European Cultural
Foundation’, de ‘European Venture Philanthropy Association’, de ‘King Baudouin Foundation
United States’ (USA), The Hague Club’ (NL) en ‘Guidestar International’. Hij is auteur van
‘Philanthropy in Europe’, en van ‘Foundations – Creating Impact in a Globalized World’,
twee zeer geapprecieerd werken in de vakliteratuur. Hij wordt baron. In 1999 woont hij te
9000 Gent, Pluimstraat 13 A en in 2010 is zijn adres Oostende, Kemmelbergstraat 32.
Zijn drie kinderen vormen de XXIIe generatie van de deelnemer aan de slag van de Gulden
Sporen.
1. Celine (Gent 19 februari 1988). Zij woont te Gent in de Pluimstraat 13 A.
2. Emiel (Gent 7 juni 1990). Hij is student te Gent.
3. Alexander (18 januari 2006).
Bibliografie
A. Niet uitgegeven
Kerk O.-L.-VR. van Halle, bijgebouwde kapel: schilderij van Desaert (1704) (afbeelding Pieter
Tayaert).
Kon. Biblioth. Brussel: VAN HEURCK Généalogies des familles d’Anvers (handschrift), Dl. V, p. 57.
RA Gent Cartularium Boudelooabdij, akte van 1386.
RA Gent Volkstelling jaar 4 (1796) Deinze.
RA Gent Volkstelling 1847 Petegem / Deinze.
RA Beveren Waas PR Sint Niklaas.
RA Kortrijk Bruine pakken 6274.
SA Gent PR Gent, dopen, huwelijken, overlijdens.
SA Gent Second Cartulaire de Gand (uitg. Frans DE POTTER), Gent 1890, p. 181.
SA Gent Bouc van den Crimen 1578-1581, p. 34v.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 39

TAYART DE BORMS Luc Victor, persoonlijk archief 2010. Met dank voor het ter beschikking
stellen.
B. Uitgegeven
Almanach / Wegwijzer van de stad Gent, Gent 1839, pp. 189 en 337.
Almanach / Wegwijzer van de stad Gent, Gent 1840, pp. 199 en 371.
Almanach / Wegwijzer van de stad Gent, Gent 1841, pp. 286 en 391.
Almanach / Wegwijzer van de stad Gent, Gent 1842, pp. 289 en 400.
Annuaire de la Noblesse de Belgique (uitg. Isidore STEIN D’ALTENSTEIN), Brussel 1894, Dl. I,
pp. 158-174 (Généalogie Tayart de Borms) en 247 (Addition).
Annuaire de la Noblesse de Belgique (uitg. Isidore STEIN D’ALTENSTEIN), Brussel 1895, Dl. I,
pp. 237-238 (Additions).
Annuaire de la Noblesse de Belgique (uitg. Isidore STEIN D’ALTENSTEIN), Brussel 1898, Dl. II,
p. 2279 (Additions).
Annuaire de la Noblesse de Belgique, Brussel 1946-50, Dl. II, pp. 27-29 (Tayart de Borms).
BAERT Gaston P., Het gildeboek der confrérie van de berechtynghe tot Peteghem, in Verslagen
KOK III (1932), pp. 28 en 31-32 (noot 17).
BAERT Gaston P., De tienden van het leen Reibroeck, in Bijdragen KOK, JB XXXIV (1967), p. 168.
BERGHMANS P., Claude Tayart de Borms, in: Bibliographie Nationale, Brussel Dl. XXIX,
pp. 644-645
BLOMMAERT, Graf- en gedenkschriften, Reeks II, kloosterkerken, Recollettenklooster, Dl. I,
p. 263.
CASSIMAN Achilles, Petegem, in Bijdragen KOK, JB VII (1940), p. 39.
CASTELEIN Rik Feodaal en kerkelijk bezit in Omwegen: de heerlijkheid Maldeghem,
in: Handelingen GOK Oudenaarde, XXXIII (1996), pp. 73 en 80 (noten 58, 59 en 61).
DE CLERCQ René & GOEMINNE, Luc Bevolking en Grondbezit te Petegem / Buyten in 1571,
in Bijdragen KGK van Deinze, JB LXXVI (2009), pp. 255, 258 en 273.
DE GRAUWE Jan Destelbergen en de Gentse Kartuis, in: Cartusiana, 14 april 2010-11-25
DE HERCKENRODE Nobiliaire des Pays Bas et de Bourgogne par Vegiano-Saint d’Hotel, Gent
1868, pp. 1873-1875.
DE L’ESPINOY Philippe, Recherches des Antiquitez et Noblesse de Flandre, Gent 1631, pp. 629,
892, 904, 906, 916-17, 923, 932, 938.
DE POTTER Frans en BROECKAERT Jan, Geschiedenis van de gemeenten van Oost-Vlaanderen,
Gent 1870 vlg., Sint-Niklaas, pp. 167 en 230.
DE POTTER Petit cartulaire de Gand, Gent 1885.
D’HANE DE STEENHUYSE & HUYTTENS Grandeur et Décadence de la Noblesse, Gent 1899, p. 140.
D’ostende àArlon, Blaise Noblesse belge d’Aujourd’hui, Parijs (F) 1965, p. 45.
DUMONT N. Fragments Généalogiques, Genève (CH) 1776, (heruitgave in de Catalogue
Van Hulthem, Gent 1860), Dl. IV, p. 145.
Etat Présent de la Noblesse de Belgique (uitg. O. COOMANS DE BRACHÊNE), Brussel 1968,
pp. 250-252 (Tayart de Borms).
Etat Présent de la Noblesse de Belgique (uitg. O. COOMANS DE BRACHÊNE), Brussel 1982,
pp. 1-4 (Tayart de Borms).
Etat Présent de la Noblesse de Belgique (uitg. O. COOMANS DE BRACHÊNE), Brussel 1999,
pp. 151-155 (Tayart de Borms).
GOEMINNE, Luc De Bevolking van Machelen / Leie in 1695, in Bijdragen geschiedenis van
Zulte, JB 2001, pp. 107-116.
GOEMINNE Luc & DE CLERC René, Bevolking en grondbezit te Machelen in de 18 e eeuw, in:
Bijdragen tot de geschiedenis van Zulte, JB 2008-2009, pp. 90, 101, 132 en 138.
40
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

GOEMINNE Luc & VANDE PUTTE Maurits, Bevolking van Machelen in 1695, in: Bijdragen tot
de geschiedenis van Zulte, JB 2000-2001, pp. 111 en 116 en GOEMINNE Luc & VAN HEE,
Tony,Toponymie van Petegem, p. 107.
HELLING N, Histoire du Chapître de Saint Bavon, Gent, p. 101.
HELLING N, Histoire du Chapître de Saint Bavon, supplément, Gent, p. 248.
HEYERICK André, Uithangborden in Petegem / Deinze, in Bijdragen KGK, LXX (2003), pp. 262-265,
363-364.
HEYERICK André, Historiek van de lagere gemeentescholen in Deinze, Dl. I : Deinze en Petegem,
in: Bijdragen KGK LXXV (2008), pp. 388, 402, 415 (noot 6) en 423 (noten 109 en 114).
HEYERICK André, Levensstandaard der onderwijzers, in Bijdragen KGK, JB LXXVI (2009),
pp. 333-34 (tabel), 350, 368-69, 434 (noten 73-76) en 437 (noten 123-124).
HUYS Paul, Adriaan Adolf Tayart, gemeenteonderwijzer te Petegem, in Kontaktblad KOK 8 e
jg. N°2 (FEB1988), p. 948, noot 969.
HUYS Paul, Deinze honderd jaar geleden, in Contactblad KGK 25 e jg. N°1 (jan 2005), p. 3251.
JANSSENS Paul, De evolutie van de Belgische adel sinds de late middeleeuwen (Reeks
historische uitgaven, N°93), Brussel 1998.
MAES Herman Over de geschiedenis van het Vlaamsch Gezelschap, in Bijdragen KOK, JB XXIX
(1962), pp. 25, 29, 44-45, 47, 52, 64-65, 102, 131 (noot 23), 136 (noot 58) en 137 (noot
71), Bijlage 2.
MAES, Herman, De eerste stadsschool te Deinze in 1863, in Bijdragen KGK, JG LXIX (2002),
pp. 98 en 112 (noot 12).
MAES Herman, Onderwijs te Deinze 1830-1860, in: Bijdragen KGK, JB LXXIII (2006), p. 101.
MAES Herman Adolf Tonneel, in: Contactblad KGK, 27 e jg. N°1 (JAN2007), p. 35550, nota 2100.
MAES, Herman, Tayaert, in Contactblad KGK, 27 e jg, N° 1 (jan. 2007), p. 3552, nota 2102.
MAES Herman Tayart, in: Contactblad KGK, 28 e jg. N° 4 (okt. 2008), p. 3776, nota 2192.
SCHOUTEETE DE TERVARENT, Les anciennes magistratures du Pays de Waes et leurs titulaires,
Sint-Niklaas 1867, pp. 207, 217.
TAYART C.E.B. Monument de Famille, Antwerpen 1894 (privé-uitgave), 66 pp. (vooral de
pp. 43-53).
VANDEN ABEELE Hugo, Geschiedenis der Rederijkerskamer ‘Geen Kunst zonder Nijdt’, in:
Bijdragen KOK JB XII (1945), p. 103.
VANDER SMISSEN Michel, Koning Boudewijnstichting praat voor het eerst openlijk over haar
beleggingen, krantenartikel in: De Standaard, 19-20 juni 2010, Bijlage Mens & Economie,
pp. 10-11.
VANDE VIVERE Jan, Chronycke van Ghendt (uitg. F. De Potter), Gent 1890, pp. 322, 327.
WARLOP Ernest, Wapenboek van Vlaanderen, Handzame 1972.
WARLOP Ernest, Flemisch Nobility before 1300, Kortrijk 1979.
X, N Costumen van den Lande van Waes, Gent 1773
X, N artikel in Annalen van de Oudheidkundige Kring van Sint-Niklaas, Dl. 5, pp. 349 en 353.
X, N artikel in Annalen van de Oudheidkundige Kring van Sint-Niklaas, Dl. 7, p. 127.
X, N Schildknaap Victor Tayart de Borms, in: De Gazette van Deinze, 18 e jg. N° 918
(26NOV1905), p. 1.
X, N Tayart, in: D’Euzie, juni 1983 (overgenomen als nota in Kontaktblad KOK, 5 e jg. N° 6
(AUG1989), p. 519.
X, N Interview met Luc Tayart de Borms, in: Alliance, 18 november 2010.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 41

42
hulp uiT OnVerwachTe hOek:
De inSchrijVinGSreGiSTerS Van De
anTwerpSe DrOOGScheerDerS-leerlinGen
alS GenealOGiSche BrOn
(deel Viii) 1
Dyt sijen de lerknapen dye[n] Peter Bechk en[de] Franshoes de Schot
als dekens bijen[en] onsen jaere[n] ontfangh[en] hebben beghijn[en]
de den 15 dach maij a˚ 1550
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011
Jan De Meester
den 15 mij
It[em] ontfangh[en] van Bertelmeus Ophoven van en[en] lerchnecht ghehetten Nycholaes
Ophoven syn broeder
den 19 dach mij
It[em] ontfangh[en] van Jan Dresselere ene[n] lerchnap ghenamt Ghijlam de Gherdyen van
Duvay 2
gepasseert
den 19 dach mij
It[em] ontfangh[en] van Jan van Batenboerch ene[n] lerchnap ghenamt Gherat vander Beechk
gepassert
den 30 maij
It[em] ontfangh[en] van Jeronymys de Repalij ene[n] lerchnap ghenamt Nycholaes Behout
van Antwerpe[n] 3
den 2 junije[s]
It[em] ontfangh[en] van Peter Eechkel 4 en[en] lerchnap ghenamt Thyelman Boldewijen
gepasseert
den 3 junije[s]
It[em] ontfangh[en] van Peter Bechk 5 en[en] lerchnap ghenamt Wyellem Wels van
Antwerpe[n] 6
gepassert
1 De vorige afleveringen verschenen in eerdere nummers van dit tijdschrift: J. DE MEESTER, Hulp uit onverwachte
hoek: de inschrijvingslijsten van de Antwerpse droogscheerders-leerlingen als genealogische
bron, in: Vlaamse Stam, 44ste jg., 2008, nr. 3, pp. 233-261, nr. 6, pp. 557-571, 45ste jg., 2009, nr. 4, pp.
373-391, nr. 5, pp. 462-477, 46ste jg., 2010, nr. 3, pp. 203-224, nr. 4, pp. 319-332, nr. 6, pp. 505-528.
2 Niet genoteerd in de poorterboeken.
3 Niet genoteerd in de poorterboeken.
4 Peter van der Eycke, zoon van Jan van der Eycke, geboren in Aken en Antwerps poorter geworden op
22 november 1538 met als beroep droogscheerder.
5 Peter Beck, zoon van Jan Beck, geboren in Helmont en Antwerps poorter geworden op 24 november 1536
met als beroep droogscheerder.
6 Niet genoteerd in de poorterboeken.

den 10 junye[s]
It[em] ontfangh[en] van Peter Dalmans 7 ene[n] lerchnap ghenamt Jachop Clochks van
Valkenberch 8
gepaseert
den 12 junye[s]
It[em] ontfangh[en] van Jan van Berkel alias Scindel 9 en[en] lerchnap ghenamt Jan Frans
out den Haghe[n] 10
gepasseert
den 12 junye[s]
It[em] noch ontfangh[en] van Anthonys van Kellen en[en] lerchnap ghenamt Jan Wyesser
van Nymeghe[n] 11
13 junye[s]
It[em] ontfangh[en] van Wyellem van hedere[n] en[en] lerchnap ghenamt Wyellem Aerssen
van Rossendal 12
gepasseert
15 junye[s]
It[em] ontfangh[en] van Franshoes Choernelis 13 van ene[n] lerchnap ghenamt Does Beket 14
van Bruycghe[n] 15
gepasseert
16 junye[s]
It[em] ontfangh[en] van Aedolf van Vesten 16 en[en] lerchnap ghenamt Nijcholaes Scherle[n]
van Kolen 17
gepasseert
22 junye[s]
It[em] ontfangh[en] van Jan de Chant ene[n] lerchnecht ghenamt Symon Pyeters
gepassert hy en mach int jaer niet wytsteken
23 junye[s]
It[em] ontfangh[en] van Pyeter Ghoetheys va[n] en[en] lerchnap ghenamt Joes Tlaert van
Antwerpe[n] 18
7 Peter Daelmans, zoon van Jan Daelmans, geboren in Brunshem en Antwerps poorter geworden op
8 juli 1541 met als beroep bereider.
8 Niet genoteerd in de poorterboeken.
9 Niet genoteerd in de poorterboeken.
10 Niet genoteerd in de poorterboeken.
11 Niet genoteerd in de poorterboeken.
12 Niet genoteerd in de poorterboeken.
13 Frans Cornelis, zoon van Adriaan Cornelis, geboren in Gorkum en Antwerps poorter geworden op
11 februari 1536 met als beroep droogscheerder.
14 In de marge staat genoteerd ‘overgeset den 16 julij op Jaspaer Oems’.
15 Niet genoteerd in de poorterboeken.
16 Adolf van Westen, zoon van Jan van Westen, geboren in Keulen en Antwerps poorter geworden op
10 juni 1541 met als beroep droogscheerder.
17 Niet genoteerd in de poorterboeken.
18 Niet genoteerd in de poorterboeken.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 43

den 23 junye[s]
It[em] ontfangh[en] van Wouter vander Molen 19 en[en] lerchnecht ghenamt Jachop van
Myerlen out den land van Kessel 20
gepasseert
den ersten julius
It[em] ontfangh[en] van Wouter Serroy 21 en[en] lerchnecht ghenamt Dyerychk Gherssen
van Svolle[n] 22
gepasseert
3 dach julius
It[em] ontfangh[en] van Aeryan Montyer en[en] lerchnap ghenamt Lodewijchk Temper van
Antwerpen 23
den 4 dach julyes
It[em] ontfangh[en] van Dyerychk Poelman en[en] lerchnecht ghenamt Eevert Boghel van
Doert 24
gepasseert
den 7 julijs
It[em] ontfangh[en] van Henderychk Boest en[en] lerchnap ghenamt Wyellem Ghersen
gepasseert
den 8 dach julys
It[em] noch ontfangh[en] van Andrys van Herrenthom van en[en] lerchnap ghenamt Hans
van Dyemen
gepasseert
den 9 dach Julyes
It[em] ontfangh[en] van Merten de Koster van en[en] lerchnap ghenamt Hans Perredams
van Thurnout 25
gepasseert
den 9 julys
It[em] ontfangh[en] van Pauels de Ryemer en[en] lerchnecht ghenamt Chons Chombijer 26
gepasseert
den 15 julijs
It[em] ontfangh[en] van Melsen Schryvers en[en] lerchnecht ghenamt Henderychk Dyersse[n]
gepasseert
den 15 julys
It[em] ontfangh[en] van Aedam Rynijers en[en] lerchnecht ghenamt Anthonyes Boesschert
van Mechghel[en] 27
gepasseert
19 Wouter van der Moelen, zoon van Hendrik van der Moelen, geboren in Sint-Stevens-Woluwe en Antwerps
poorter geworden op 4 januari 1544 met als beroep droogscheerder.
20 Niet genoteerd in de poorterboeken.
21 Wouter Sroijen, zoon van Jan Sroijen, geboren in Webekom en Antwerps poorter geworden op
2 oktober 1540 met als beroep droogscheerder.
22 Niet genoteerd in de poorterboeken.
23 Niet genoteerd in de poorterboeken.
24 Niet genoteerd in de poorterboeken.
25 Niet genoteerd in de poorterboeken.
26 Konrad Cobier, zoon van Peter Cobier, geboren in Ruytesin in Biscode en Antwerps poorter geworden op
18 december 1556 met als beroep droogscheerder.
27 Niet genoteerd in de poorterboeken.
44
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

den 17 julys
It[em] ontfangh[en] van Jan Trep en[en] lerchnecht ghenamt Hans Loes van Mechghel[en] 28
den 18 julys
It[em] ontfangh[en] van Lambrecht de Moer 29 en[en] lerchnecht ghenamt Choernelis
Bechker 30
gepasseert
den 20 julys
It[em] ontfangh[en] van Lauryes Bochk en[en] lerchnecht ghenamt Dyerychk Sluyter out
lant van Clef 31
gepasseert
27 gepasseert
den 3 dach aughustus
It[em] ontfangh[en] van Jan van Vynchkelroy en[en] lerchnecht ghenamt Hans Staes van
Rethy in de Kempen 32
gepasseert
den 6 aughustus
It[em] noch ontfangh[en] van Choernels van de Wiken 33 een[en] lerchnecht ghenamt Herman
van Breda
den 25 aughustus
It[em] ontfangh[en] van Art van Kuellen en[en] lerchnecht ghenamt Hans van Merkennichen
gepasseert
den 26 aughustus
It[em] noch ontfangh[en] van Henderychk van Berkel e[nen] lerchnecht ghenamt Choernels
va[n] Berkel
gepasseert
den 30 aughustus
It[em] noch van Dyerijchk Hoeft en[en] lerchnap ghenamt Albert Konynchs
gepasseert
den ersten september
It[em] ontfangh[en] van Choernels Schot en[en] lerchnecht ghenamt Hans van Malen 34 van
Antwerpe[n] 35
den 2 september
It[em] ontfangh[en] van Wouter Werhinghe[n] een[en] lerchnecht ghenamt Danel van
Vlijrderen
gepasseert
28 Niet genoteerd in de poorterboeken.
29 Lambrecht Moeren, zoon van Peter Moeren, geboren in Weert en Antwerps poorter geworden op
3 september 1535 met als beroep droogscheerder.
30 Cornelis Becker, zoon van Lenaart Becker, geboren in Wassenborch en Antwerps poorter geworden op
6 maart 1556 met als beroep droogscheerder.
31 Niet genoteerd in de poorterboeken.
32 Hans Staes, zoon van Aart Staes, geboren in Retie en Antwerps poorter geworden op 15 februari 1555
met als beroep droogscheerder.
33 Cornelis van den Veken, zoon van Wouter van den Veken, geboren in Dongen en Antwerps poorter
geworden op 31 januari 1550 met als beroep droogscheerder.
34 In de marge staat genoteerd ‘is overgheset de[n] 22 meyen 1551 op Gabriel Selbier’.
35 Niet genoteerd in de poorterboeken.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 45

den 6 september
It[em] ontfangh[en] van Jachop Bossaert een[en] lerchnecht ghenamt Hans van Breen van
Thonloe 36
gepasseert hy en mach in een jaer niet wytsteken
den 11 dach september
It[em] ontfangh[en] van Choernels van Wyndelbeke[n] outsnijder 37 en[en] lerchnecht
ghenamt Hans van Baerle
gepasseert
den 12 september
It[em] ontfangh[en] van Steven Inghehof 38 en[en] lerchnecht ghenamt Rochthijes vander
Hert 39 int lant van Cleve 40
gepasseert
15 september
It[em] ontfangh[en] van Peter Rentsel 41 en[en] lerchnecht ghenamt Dyerychk Baertssen
gepasseert
den 30 september
It[em] ontfangh[en] van Anthonyes van Houte[n] 42 en[en] lerchnecht ghenamt Hans Vijelmss
gepasseert
den 5 ochthober
It[em] ontfangh[en] van Aert Offerman 43 en[en] lerchnecht ghenamt Dyerychk Snoecks van
Homboerch 44
is overgeset den 12 en julio op Jan Loese[n]
gepasseert
It[em] noch ontfangh[en] den 16 ochthober van Joryes Smets 45 en[en] lerchnecht ghenamt
Hans de Lechanier
gepasseert
den 22 ochthober
It[em] ontfangh[en] van Steven Noets en[en] lerchnecht ghenamt Hans van Myllyngx out
den land van Cleve[n] 46
gepasseert
36 Niet genoteerd in de poorterboeken.
37 Het begrip uitsnijder heeft een dubbele betekenis: ofwel is het iemand die zich bezighield met het
snijden van lakens in kleinere lengtes ofwel is het een lakenmaker of drapenier. Het uitsnijdersambacht
ressorteerde onder de Lakengilde. In de hernieuwde principale brief van 30 mei 1576 worden de taken
van de uitsnijders toegelicht. Zie SAA, GA 4017, Het Guldenboeck. Lakengilde, f° 331 r°-334 r°.
38 Steven Ingeenhove, zoon van Bernaart Ingeenhove, geboren in Rijnsberg en Antwerps poorter geworden
op 14 september 1543 met als beroep droogscheerder.
39 In de marge staat genoteerd ’Adj 7 mert overgeset op Seeger Coppers’.
40 Niet genoteerd in de poorterboeken.
41 Peter Runtel, zoon van Klaas Runtel, geboren in Lutzerath en Antwerps poorter geworden op 14 november
1544 met als beroep droogscheerder.
42 Antonis van Houte, zoon van Mattheus van Houte, geboren in Ronse en Antwerps poorter geworden op
7 september 1543 met als beroep droogscheerder.
43 Aart Offerman, zoon van Merten Offerman, geboren in Aken en Antwerps poorter geworden op
30 juli 1539 met als beroep droogscheerder.
44 Niet genoteerd in de poorterboeken.
45 Joris Smeets, zoon van Amandus Smeets, geboren in Geel en Antwerps poorter geworden op 16 januari 1545
met als beroep droogscheerder.
46 Niet genoteerd in de poorterboeken.
46
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

den 26 ochthober
It[em] ontfangh[en] van Symon van Bowel en[en] lerchnecht ghenamt Hans van Suijlen van
Thijnne[n] 47
gepasseert
den 30 dach ochthober
It[em] ontfangh[en] van Aeryan Choerneliss outsnyder 48 en[en] lerchnecht ghenamt
Henderychk van Herendel
gepasseert
31 ochthober
It[em] ontfangh[en] van Andries Dams en[en] lerchnecht ghenamt Servaes Blast van Breda 49
den 3 november
It[em] ontfangh[en] van Choenels Bryckhove ene[n] lerchnap ghenamt Frans Ghroe[n] van
Antwerpe[n] 50
gepasseert
3 november
It[em] ontfangh[en] van Melsen Hoeghhus 51 va[n] en[en] lerchnecht ghenamt Geret van
Svolle[n]
gepasseert
5 nowember
It[em] ontfangh[en] van Frans de Chammer en[en] lerchnecht ghenamt Wyellem Faber van
Syttert 52
gepasseert
den 6 november
It[em] ontfangh[en] van Joes vand[en] Berghe[n] en[en] lerchnecht ghenamt Jackop de
Clijme[n]
gepasseert
den 13 november
It[em] ontfangh[en] van Aryan Henderssen 53 van en[en] lerchnecht ghenamt Lenaert de
Raijmaker
gepasseert
den 24 november
It[em] ontfangh[en] van Mercelijes van Ghemmert en[en] lerchnecht ghenamt Merten Faber
gepasseert
den 24 november
It[em] ontfangh[en] van Jan de Chremer 54 en[en] lerchnecht Ghovaert van Colem van
Serthoghe[n] Boes 55
gepasseert
47 Niet genoteerd in de poorterboeken.
48 Zie voetnoot 36.
49 Niet genoteerd in de poorterboeken.
50 Niet genoteerd in de poorterboeken.
51 Melchior Hoochhuys, zoon van Herman Hoochhuys, geboren in Essen in land van Cleve en Antwerps
poorter geworden op 21 maart 1550 met als beroep droogscheerder.
52 Niet genoteerd in de poorterboeken.
53 Adriaan Henricx, zoon van Geert Henricx, geboren in Gierle en Antwerps poorter geworden op 9 juni 1542
met als beroep droogscheerder.
54 Jan de Creemer, zoon van Cornelis de Creemer, geboren in Woensdrecht en Antwerps poorter geworden
op 1 augustus 1544 met als beroep droogscheerder.
55 Niet genoteerd in de poorterboeken.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 47

den 30 november
It[em] ontfangh[en] van Jackop Helaers 56 en[en] lerchnecht ghenamt Rynijr Choppens 57
gepasseert
den 30 november
It[em] ontfangh[en] van Wensem de Kale[n] 58 een[en] lerchnecht ghenamt Jackop Vijlmss
gepasseert
den 3 desember
It[em] ontfangh[en] van Ghovaert van Lijt en[en] lerchnecht ghenamt Pijeter de Wyesser 59
den 3 desember
It[em] ontfangh[en] van Huybrecht Wyels en[en] lerchnecht ghenamt Hans Kettemes
gepasseert
den 9 desember
It[em] ontfangh[en] van Gherat de la Chroes en[en] lerchnecht ghenamt Davijt Hoernynck
gepasseert
den 9 dach desember
It[em] ontfangh[en] van Jan vanden Brochk 60 en[en] lerchnecht ghenamt Ghovaert Schrever
van Syttert 61
gepasseert
den 9 desember
It[em] ontfangh[en] van Andrys Nouwen en[en] lerchnecht ghenamt Peter Thomas van 62
gepasseert
den 9 desember
It[em] ontfangh[en] van Choernels Iessebout en[en] lerchnap ghenamt Claes Dansaert
gepasseert
den 16 desember
It[em] noch ontfangh[en] van Hendreijck Wernec 63 van en[en] lerchnecht ghenamt Jachop
Fockx van Synthruye[n] 64
gepasseert
den 21 dach desember
It[em] noch ontfangh[en] van Flyps Dyerssen ene[n] lerchnecht ghenamt Wyelleken van
Kassel van Ghent 65
gepasseert
56 Jacob Hellaerts, zoon van Jan Hellaerts, geboren in Wijnegem en Antwerps poorter geworden op
4 november 1547 met als beroep droogscheerder.
57 In de marge staat genoteerd ‘in Ja[n] Alewijns tyt overgeset den 15en mert 1551 op Heynderick va[n]
Geel’.
58 Vincent Calo, zoon van Vincent Calo, geboren in Diest en Antwerps poorter geworden op 27 juni 1544
met als beroep droogscheerder.
59 In de marge staat genoteerd ‘adj 16 november a° 51 overgeset op Bernaert Haeck’.
60 Jan van den Broeke, zoon van Willem van den Broeke, geboren in Brussel en Antwerps poorter geworden
op 10 juni 1539 met als beroep droogscheerder.
61 Niet genoteerd in de poorterboeken.
62 Geen herkomstplaats vermeld.
63 Hendrik Wernicke, zoon van Raeymaker Wernicke, geboorteplaats onbekend en Antwerps poorter geworden
op 25 juli 1539 met als beroep droogscheerder.
64 Jacob Fockx, zoon van Jan Fockx,geboren in Sint-Truiden en Antwerps poorter geworden op 19 april 1555
met als beroep droogscheerder.
65 Niet genoteerd in de poorterboeken.
48
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

den 29 desember
It[em] noch ontfangh[en] van Hans Bruyn 66 en[en] lerchnecht ghenamt Ghregorij[s] de Basyet
van Rijssel 67
gepasseert
den 31 desember
It[em] ontfangh[en] van Montrijer 68 ene[n] lerchnecht ghenamt Jan Lantschryver van Thijel 69
gepasseert
35 gepasseert
den 5 janwaris
It[em] ontfangh[en] van Eemont de Wetter 70 een[en] lerchnecht ghenamt Florijs van
Damme[n] 71
gepasseert
den 5 janwarys
It[em] ontfangh[en] van Gheret Lochkert en[en] lerchnecht ghenamt Bertelmijs Schipmans
gepasseert
den 12 janwaris
It[em] ontfangh[en] van Gheret Chrythyck en[en] lerchnecht ghenamt Jan Dyersse[n] Mathijs
Claessen
gepasseert
den 12 janwaris
It[em] ontfangh[en] van Jan Rubbens 72 en[en] lerchnecht ghenamt Machthij Fockxs
gepasseert
den 16 janwarys
It[em] ontfangh[en] van Bernaert van Bove[n] ene[n] lerchnecht ghenamt Aert de Herre[n]
gepasseert
den 16 janwaris
It[em] ontfangh[en] van Jan Woerchk en[en] lerchnecht ghenamt Choernels van Hijest van
de Langestrat 73
gepasseert
den 20 janwarys
It[em] ontfangh[en] van Joes de Bochk en[en] lerchnecht ghenamt Frans Langhouff van
Antwerpe[n] 74
hij en mach in een jaer niet wytsteck[en]
gepasseert
66 Jan Broens, zoon van Jan Broens, geboren in Dorsten en Antwerps poorter geworden op 18 juni 1535 met
als beroep droogscheerder.
67 Niet genoteerd in de poorterboeken.
68 Waarschijnlijk Adriaen Montenier.
69 Niet genoteerd in de poorterboeken.
70 Edmont de Vette, zoon van Claus de Vette, geboren in Rode en Antwerps poorter geworden op 3 januari 1539
met als beroep droogscheerder.
71 Floris van Damme, zoon van Adriaan van Damme, geboren in Den Haag en Antwerps poorter geworden
op 15 mei 1556 met als beroep droogscheerder.
72 Jan Rubbens, zoon van Jacob Rubbens, geboren in Oelegem en Antwerps poorter geworden op
3 januari 1550 met als beroep droogscheerder.
73 Cornelis van Heyst, zoon van Peter Gielis van Heyst, geboren in de Langstraat en Antwerps poorter
geworden op 9 juni 1559 met als beroep lakenbereider.
74 Niet genoteerd in de poorterboeken.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 49

den 23 janwarys
It[em] ontfangh[en] van Jan Nowollant de jonghe[n] en[en] lerchnecht ghenamt Dijerychk
Pyeterss out den Haghe[n] 75
den 28 en januaris gepasseert
den 28 dach janwarys
It[em] ontfangh[en] van Peter Gheha 76 ene[n] lerchnecht ghenamt Mathijs Ghrever
gepasseert
den 30 janwarys
It[em] ontfangh[en] van Huyberecht Theyss ene[n] lerchnap ghenamt Jan Wlytthinck out den
land van Luychk 77
den 30 janwarys
It[em] ontfangh[en] van Claes van Aes 78 en[en] lerchnap ghenamt Jackop Eethem van
Serthoghen Boes 79
gepasseert
den 3 febrarys
It[em] ontfangh[en] van Rynyer Selbyer ene[n] lerchnecht ghenamt Jan Goesijen
gepasseert
den 27 janwaris
It[em] ontfangh[en] van Hendryck vanden Berge[n] 80 en[en] lerchnecht ghenamt Aert
Brower 81
gepasseert
den 6 febrarys
It[em] ontfangh[en] van Choernelyes Chammer en[en] lerchnecht ghenamt Peter Wal van
Nymeghen 82
gepasseert
den 6 febrarys
It[em] ontfangh[en] van Anthony[s] Masslyer en[en] lerchnecht ghenamt Robbrecht Byechot
van Hesdoy 83
gepasseert
den 11 febrarys
It[em] ontfangh[en] van Jan vanden Berghe[n] 84 ene[n] lerchnecht ghenamt Pyeter Pyeterssen
van Antwerpen 85
gepasseert
75 Niet genoteerd in de poorterboeken.
76 Peter Geha, zoon van Jan Geha, geboren in Aken en Antwerps poorter geworden op 7 oktober 1547 met
als beroep droogscheerder.
77 Niet genoteerd in de poorterboeken.
78 Niklaas van Assche, zoon van Niklaas van Assche, geboren in Mechelen en Antwerps poorter geworden
op 2 mei 1550 met als beroep droogscheerder.
79 Jacob Etlyn, zoon van Jan Etlyn, geboren in ’s Hertoghenbosch en Antwerps poorter geworden op 22 maart 1553
met als beroep droogscheerder.
80 Hendrik van Berchem, zoon van Peter van Berchem, geboren in Keulen en Antwerps poorter geworden
op 8 augustus 1539 met als beroep droogscheerder.
81 Aart Brouwers, zoon van Jan Brouwers, geboren in Sale en Antwerps poorter geworden op 29 februari 1561
met als beroep droogscheerder.
82 Niet genoteerd in de poorterboeken.
83 Niet genoteerd in de poorterboeken.
84 Jan van den Berghe, zoon van Jan van den Berghe, geboren in Rupelmonde en Antwerps poorter geworden
op 25 juli 1539 met als beroep droogscheerder.
85 Niet genoteerd in de poorterboeken.
50
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

den 11 febearys
It[em] ontfangh[en] van Peter van Achterhout en[en] lerchnap ghenamt Eechbert Wrijesse[n]
van Antwerpe[n] 86
gepasseert
den 23 febearys
It[em] ontfangh[en] van Berthelmeus Jansen ene[n] lerchnecht ghenamt Goes Sluyter out
den land van Ghelder 87
gepasseert
den 24 febearys
It[em] ontfangh[en] van Andryes van Leet 88 ene[n] lerchnecht ghenamt Hijen Snyers 89 van
Mechghele[n] 90
gepasseert
den 27 febearys
It[em] ontfangh[en] van Hendreyck van Roey 91 ene[n] lerchnecht ghenamt Ghert Trynel
den 4 mert
It[em] ontfangh[en] van Jan Hepsken 92 en[en] lerchnecht ghenamt Ruytghert van Bove[n]
out den land van Cleve[n] 93
den 10 mert
It[em] ontfangh[en] van Herman Scholten 94 en[en] lerchnap ghenamt Jan van Plyerre[n]
van Rees 95
gepasseert
den 18 mert
It[em] ontfangh[en] van Ghovaert Schryvers ene[n] lerchnap ghenamt Henderychk van Teck
gepasseert
den 18 mert
It[em] ontfangh[en] van Hendryck van Berghen 96 en[en] lerchnap ghenamt Ghodefroij Ghras
gepasseert
86 Niet genoteerd in de poorterboeken.
87 Niet genoteerd in de poorterboeken.
88 Andries van Lith, zoon van Hendrik van Lith, geboren in Kraainem en Antwerps poorter geworden op
16 januari 1544 met als beroep droogscheerder.
89 In de marge staat genoteerd ‘overgeset in Fransoys Scots tyd op Koenraet Meerscreef’.
90 Niet genoteerd in de poorterboeken.
91 Hendrik van Roey, zoon van Lubbert van Roey, geboren in Buerick en Antwerps poorter geworden op
4 januari 1549 met als beroep droogscheerder.
92 Jan Hepkens, zoon van Geert Hepkens, geboren in Reinberg bij Keulen en Antwerps poorter geworden
op 28 april 1542 met als beroep droogscheerder.
93 Niet genoteerd in de poorterboeken.
94 Herman Scholten, zoon van Jan Scholten, geboren in Rees en Antwerps poorter geworden op 9 mei 1539
met als beroep droogscheerder.
95 Hans van Pluren, zoon van Herman van Pluren, geboren in Rees en Antwerps poorter geworden op
26 september 1561 met als beroep bereider.
96 Zie voetnoot 79.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 51

24 mert
It[em] ontfangh[en] van Aedolf van Eeverslagh 97 en[en] lerchnecht ghenamt Henderychk
van Seve[n]
is overgeset den 12 en julis 1552 op Peter Daelmans 98
gepasseert
24 mert
It[em] ontfangh[en] van Joes de Wyesser en[en] leryongen ghenamt Goes de Souter van
Themsijnchk 99
gepasseert
2 apryl
It[em] ontfangh[en] van Jachop Wyelssen en[en] lerchnecht ghenamt Hans van Hevel
gepasseert
den 6 apryel
It[em] ontfangh[en] van Jan Herdewel 100 en[en] lerchnap ghenamt Kersten Herdewel synen
broeder
gepasseert
den 6 apryel
It[em] ontfangh[en] van Aeryan Wolboes en[en] lerchnecht ghenamt Robbyen Bollens 101
den 8 apryel
It[em] ontfangh[en] van Desemys van Chollem 102 en[en] lerchnecht ghenamt Hans Morel 103
gepasseert
den 11 apryel
It[em] ontfangh[en] van Henderychk Mons 104 ene[n] lerchnecht ghenamt Theyes Mons van
Mechghele[n] 105
den 14 apryel
It[em] ontfangh[en] van Bernaert Huydepoel ene[n] lerchnecht ghenamt Hans van Strale[n]
gepasseert
den 15 apryel
It[em] ontfangh[en] van Andryes Wynkelroey en[en] lerchnecht ghenamt Aelbrecht de
Donchker van Mechghel[en] 106
gepasseert
97 Adolf van Everslage, zoon van Jacob van Everslage, geboren in Middelburg en Antwerps poorter geworden
op 8 april 1547 met als beroep droogscheerder.
98 Peter Daelmans, zoon van Jan Daelmans, geboren in Brunshem en Antwerps poorter geworden op
8 juli 1541 met als beroep bereider.
99 Niet genoteerd in de poorterboeken.
100 Jan Herdewel, zoon van Klaas Herdewel, geboren in Stekene in Vlaanderen en Antwerps poorter geworden
op 28 maart 1550 met als beroep droogscheerder.
101 Robijn Bollincx, zoon van Christaan Bollincx, geboren in Sint-Truiden en Antwerps poorter geworden op
22 mei 1562 met als beroep droogscheerder.
102 Dismas van Coolem, zoon van Augustijn van Coolem, geboren in Leuven en Antwerps poorter geworden
op 11 december 1545 met als beroep droogscheerder.
103 Jan Moreel, zoon van Jan Moreel, geboren in Roermond en Antwerps poorter geworden op 14 juli 1564
met als beroep droogscheerder.
104 Hendrik Moons, zoon van Antonis Moons, geboren in Mechelen en Antwerps poorter geworden op
10 april 1551 met als beroep droogscheerder.
105 Niet genoteerd in de poorterboeken.
106 Embrecht de Doncker, zoon van Jan de Doncker, geboren in Mechelen en Antwerps poorter geworden op
13 juni 1561 met als beroep droogscheerder.
52
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

den 15 apryel
It[em] ontfangh[en] van Gheret van Chranenberch een[en] lerchnecht ghenamt Floryes van
Thuyel 107
gepasseert
den 16 apryel
It[em] ontfangh[en] van Claes Chols en[en] lerchnecht ghenamt Chonrat Haeck van
Francfoert 108
gepasseert
It[em] ontfangh[en] den 25 apryel van Pawels Hons een[en] lerchnecht ghenamt Franchoes
van Thenronde
den 27 apryel
It[em] ontfangh[en] van Jan de Chanter de jonghe[n] en[en] lerchnecht ghenamt Jan Losyet
gepasseert
den 4 may[o]
It[em] ontfangh[en] van Rynyer van Roye[n] en[en] lerchnecht ghenamt Jasper Hemelrychk
gepasseert
den 4 may[o]
It[em] ontfangh[en] van Jan Danels van en[en] lerchnecht ghenamt Wyellem de Raymaker
gepasseert
den 6 may[o]
It[em] ontfangh[en] van Basten Rymenberch en[en] lerchnecht ghenamt Kristoffel Meus van
Muynster 109
gepasseert
den 8 maij[o]
It[em] ontfangh[en] van Gheret Wyelmss van en[en] lerchnecht ghenamt Luychk van Aeken 110
gepassyrt
den 8 dach may[o]
It[em] ontfangh[en] van Machghyel Thyes 111 en[en] lerchnecht ghenamt Jeronyes Assens 112
van Bruijghe 113
gepasseert
den 8 dach may[o]
It[em] ontfangh[en] van Franshoes Chommers en[en] lerchnecht ghenamt Franshoes
Bruyssels 114 van Antwerpe[n] 115
gepasseert
107 In de marge staat genoteerd ‘overgeset op Dirck Poelma[n] op 23en januarus 1552’.
108 Niet genoteerd in de poorterboeken.
109 Christoffel Meeus, zoon van Andries Meeus, geboren in Hisbarch en Antwerps poorter geworden op
23 februari 1560 met als beroep droogscheerder.
110 In de marge staat genoteerd ‘oevergeset den 5 february op Lambrecht Massart’.
111 Michiel Tys, zoon van Reinier Tys, geboren in Budel en Antwerps poorter geworden op 1 augustus 1550
met als beroep droogscheerder.
112 In de marge staat genoteerd ‘overgeset den 12 ocktober op den oude[n] Jan Goes Gielis Soen’.
113 Niet genoteerd in de poorterboeken.
114 In de marge staat genoteerd ‘overgeset den 19en februar op Cornelis van Lijbergen’.
115 Niet genoteerd in de poorterboeken.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 53

den 18 en mey
It[em] ontfangh[en] van Choernels de Chremer 116 en[en] lerchnecht ghenamt Jan Dyerssen
out den land van Cleve[n] 117
gepasseert
54
Dit sijn de leerknapen die vij Jan Ald[e]wijns ende Jan Vorck als dekens
binnen onsen jaer[n] ontfangen hebben begint den 25 meij a˚ 1551
Adj 118 25 meij ontfangen van Pa[w]oels Triers eene[n] lerknaep met name[n] Vijllem Truijens
Peeters sone[n] van Aest 119
gepasseert
Adj 26 meij ontfange[n] van Dierick vander Heijden 120 eene[n] lerknaep met name[n] Hans
Rolof van Bielevelt 121
gepasseert
Adj 27 meij ontfange[n] van Steve[n] Wouters eene[n] lerknaep met name[n] Claes Reder
van Nimwege[n] 122
Adj 29 meij ontfange[n] van Jacop Verporte[n] eene[n] lerknaep met name[n] Jans van Sallem
gepasseert
Adj 8 junij ontfange[n] van Hans van Os eene[n] lerknaep met name[n] Hans Reckelinckhussen 123
gepasseert
Adj 8 junij ontfange[n] van Peeter Geijlen eene[n] lerknaep met name Dierick van Muers
Ruts soenne[n] 124
gepassyrt
Adj 9 junij ontfange[n] van Markus van Aken eene[n] lerknaep met name Hans de Smijtt
gepasseert
Adj 15 junij van Claes Verstrrijp eenne[n] met name[n] Melcen Seegers van Geele 125
gepasseert
Adj 15 junij ontfange[n] van Lambrecht Stockman eenne[n] lerknaep met name[n] Stannen
van Colen
gepasseert
hy en mach in 1 jaer niet wuijtstecken
gepasseert (sic!)
116 Cornelius de Creemer, zoon van Jaspar de Creemer, geboren in Woensdrecht en Antwerps poorter geworden
op 12 mei 1553 met als beroep droogscheerder.
117 Jan Diericx, zoon van Hendrick Diericx, geboren in Griethausen in land van Kleve en Antwerps poorter
geworden op 24 september 1557 met als beroep droogscheerder.
118 Adj = a di of a dy en betekent ‘op de dag’. Zie DEKKER C., BAETENS, R. en MAAERSCHALKERWEERD-
DECHAMPS, S. (eds.), Album Palaeographicum XVII provinciarum, Turnhout, 1992, p. 279.
119 Willem Truyens, zoon van Peter Truyens, geboren in Bergeijk en Antwerps poorter geworden op 19 juni
1556 met als beroep droogscheerder.
120 Dirk van der Heyden, zoon van Frans van der Heyden, geboren in Roermond en Antwerps poorter geworden
op 26 augustus 1547 met als beroep droogscheerder.
121 Niet genoteerd in de poorterboeken.
122 Niet genoteerd in de poorterboeken.
123 Onder voornaam staat naam ‘Joest’ vermeld.
124 In de marge staat genoteerd ‘overgeset den 15 apryl anno 51 op Jacop Cop weder overgeset den
19en januarius op Hank va[n] Muyrs sij[n] broeder’.
125 Melchior Sergers, zoon van Andries Sergers, geboren in Geel en Antwerps poorter geworden op 26 juni 1562
met als beroep lakenbereider.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

Adj 16 junij ontfange[n] van Jacop van Eck eenne[n] lerknaep met name[n] Claes Tack van
Eijmerrick 126
Adj 23 junij ontfange[n] van Rutgert van Nuyes eenne[n] lerknaep met name[n] Hendrick
Rom van Dortmont 127
gepasseert
Adj 25 junij ontfange[n] van Antonis de Backer eenne[n] lerknaep met name[n] Hans Coen
van Aken
gepasseert
Adj 26 junij ontfange[n] van Jan van Demen 128 eenne[n] lerknaep met namen Bernaert van
Velsen
Adj 27 junij ontfange[n] van Matheus van de[n] Vater 129 eenne[n] lerknaep met namen Jan
Albrechs van Delft 130
gepasseert
Adj 29 junij ontfange[n] van Bonefacijus Villevaert 131 eenne[n] lerknaep met name[n] Rijcaert
vanden Poel van Poelle 132
gepasseert
Adj 29 junij ontfange[n] van Sanders vande[n] Berge[n] eenne[n] leerknaep met name[n]
Wijllem van Vorst van Westloe 133
gepassert
Adj 30 junij ontfange[n] van Kerstijaen Vermole[n] 134 eenne[n] leerknaep met name[n] Peeter
Peeterssen Hoeijmaker van Sertogen Bos 135
Adj 3 julij ontfange[n] van Peeter van Heeteren eenne[n] lerknaep met name[n] Dries de
Vriesse van Antwerpen 136
gepassyrt
Adj 8 julij ontfange[n] van Peeter Daems eenne[n] lerknaep met name[n] Antheunis Mijters
van Oldenzee 137
gepasseert
Adj 9 julij ontfange[n] van Peeter van Goethem 138 eenne[n] leerknaep met name[n] Hans
Hocken van Sint Truijen 139
gepasseert
126 Niet genoteerd in de poorterboeken.
127 Niet genoteerd in de poorterboeken.
128 Hans van Diehem, zoon van Koert van Diehem, geboren in Nieuwenhuis en Antwerps poorter geworden
op 16 januari 1545 met als beroep droogscheerder.
129 Mattheus Van den Water, zoon van Gijsbrecht van den Water, geboren in Baarle en Antwerps poorter
geworden op 12 januari 1537 met als beroep droogscheerder.
130 Niet genoteerd in de poorterboeken.
131 Bonifacius Willersaert, zoon van Antonis Willersaert, geboren in Aken en Antwerps poorter geworden op
31 januari 1550 met als beroep droogscheerder.
132 Niet genoteerd in de poorterboeken.
133 Niet genoteerd in de poorterboeken.
134 Kerstiaan Vermoelen, zoon van Lambrecht Vermoelen, geboren in Rommerskirchen in het sticht van Keulen
en Antwerps poorter geworden op 18 juli 1544 met als beroep droogscheerder.
135 Niet genoteerd in de poorterboeken.
136 Niet genoteerd in de poorterboeken.
137 Niet genoteerd in de poorterboeken.
138 Peter van Goethem, zoon van Jan van Goethem, geboren in Burcht en Antwerps poorter geworden op
22 maart 1549 met als beroep droogscheerder.
139 Jan Hocken, zoon van Hendrik Hocken, geboren in Sint-Truiden en Antwerps poorter geworden op
17 februari 1559 met als beroep droogscheerder.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 55

Adj 10 ditto ontfange[n] van Jan Bachracht eenne[n] leerknaep met name[n] Lodowijck
Rijthem van Deventer 140
gepasseert
Adj 16 julij ontfange[n] van Aert Nouts eenne[n] leerknape met name[n] Hendrick Pijl van
Vereren 141
gepasseert
Adj 16 julij ontfange[n] van Dierick Cluijten eennen leer knape met name Peeter Thuenis
Sijmons soene vijter Lange Straet 142
gepasseert
Adj 17 julij ontfange[n] van Jeronymus van Halle eenne[n] leer knaep met name Jaspaer
Gruis van Antwerpen 143
gepasseert
Adj 18 julij ontfange[n] van Jan Beijen eenne[n] leer knaep met name[n] Thijs van Kerst van
Hasselt 144
gepasseert
Adj 19 ditto ontfange[n] van Claes vander Banck 145 eenne[n] leer knaep met namen Peeter
van Ey[n]de 146 van Aelst 147
gepassyrt
Adj 20 julij ontfange[n] van Geraert Beijen eenne[n] leer knaep met name[n] Hendrick van
Holthuijsse[n] van Kalkeren 148
gepasseert
Adj 27 julij ontfange[n] van Valerijus van Ecke eenne[n] leerknape met name Joes Roelof
vanden Bos 149
gepassyrt
Adj 27 julij ontfange[n] van Cornelis Flinckenborch eenne[n] leerknaep met name Pauoels
Aerensen van Swolle 150
gepasseert
Adj 2 augusti ontfange[n] van Jan van Peer 151 eenne[n] leer knaep met name Hans Lauereijs
van Antwerpe[n] 152 ende dieen om gods vijlle ontfangen 153
gepassyrt
140 Niet genoteerd in de poorterboeken.
141 Niet genoteerd in de poorterboeken.
142 Niet genoteerd in de poorterboeken.
143 Niet genoteerd in de poorterboeken.
144 Niet genoteerd in de poorterboeken.
145 Klaas van den Banck, zoon van Michiel van den Banck, geboren in Aken en Antwerps poorter geworden
op 16 november 1548 met als beroep droogscheerder.
146 In de marge staat genoteerd ‘oevergeset den 9en julis 1552 over Frans va[n] Duyre[n]’.
147 Niet genoteerd in de poorterboeken.
148 Niet genoteerd in de poorterboeken.
149 Niet genoteerd in de poorterboeken.
150 Niet genoteerd in de poorterboeken.
151 Jan van Peer, zoon van Lenaart van Peer, geboren in land van Gullik en Antwerps poorter geworden op
17 februari 1549 met als beroep droogscheerder.
152 Niet genoteerd in de poorterboeken.
153 Gratis ingeschreven als leerling.
56
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

Adj 3 augusti ontfange[n] van Vijllem de Greve eenne[n] leer knape met name[n] Jacop
Alekast 154 van Antwerpen 155
Adj 4 augusti ontfangen van Jacop van Dist eenne[n] leer knape met name Jan Cort van
Doesborch 156
gepasseert
Adj 6 augusti ontfange[n] van Hendrick de Cock eenne[n] leer knape met name[n] Hans
Hems van Antwerpe[n] 157
gepasseert
Adj 6 augusti ontfangen van Jeronijmus vanden Cruijs eenne[n] leer knape met name[n]
Villeboert van Bachracht
gepassyrt
Adj 8 augustij ontfange[n] van Caerel van Innes 158 eenne[n] leer knape met name[n] Antonis
van Dijke 159 van Roettzelaer 160
gepassyrt
Adj 8 augusti ontfange[n] van Jan Broddijn 161 eenne[n] leerknape met name[n] Everaert
vande Cleerc
gepasseert
Adj 19 augusti ontfange[n] van Aert van Herijton met name[n] Claes van Herel 162
gepassyrt
Adj 22 augusti ontfangen van Mercelis van Batenborch eennen leerknape met name Aert
Hagen van Vollen Hoeve 163
gepassyrt
Adj 25 augusti ontfange[n] van Francoijs Scot eenne[n] leerknape met name[n] Phijlip de
Gistille van Aet in Henegou 164
Adj 28 augusti ontfange[n] van Cornelis Leijdecker eene[n] leerknaep met name[n] Baltazar
de Ladecker van Antwerpe[n] 165
Adj 28 augusti ontfange[n] van Hendrick van Aelst 166 ene[n] leerknaep met namen Villem
van Pelden van Berck 167
gepassyrt
Adj 5 september ontfange[n] van Mathis de Heere eenne[n] leerknaep met name[n] Karel
Bollis van Sint Trijen 168
gepassyrt
154 In de marge staat genoteerd ‘overgeset den 21 en septe[m]ber 1552 op Zeger Coppens’.
155 Niet genoteerd in de poorterboeken.
156 Niet genoteerd in de poorterboeken.
157 Niet genoteerd in de poorterboeken.
158 Karel Innis, vader onbekend, geboren in Leuven en Antwerps poorter geworden op 21 november 1533
met als beroep droogscheerder.
159 In de marge staat genoteerd ‘overgeset den 22 en nove[m]ber op Joest Meylbart’.
160 Niet genoteerd in de poorterboeken.
161 Jan Brodyn, zoon van Alaart Brodyn, geboren in Aken en Antwerps poorter geworden op 23 mei 1544
met als beroep droogscheerder.
162 In de marge staat genoteerd ‘overgeset den 14 en mert 1552 op Jan Reijns’.
163 Niet genoteerd in de poorterboeken.
164 Niet genoteerd in de poorterboeken.
165 Niet genoteerd in de poorterboeken.
166 Hendrik van Aelst, zoon van Jan van Aelst, geboorteplaats onbekend en Antwerps poorter geworden op
25 januari 1549 met als beroep droogscheerder.
167 Niet genoteerd in de poorterboeken.
168 Niet genoteerd in de poorterboeken.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 57

Adj 10 september ontfange[n] van Hendrick Klerck eenne[n] leerknaep met name[n] Hendrick Thijs
gepassyrt
Adj 15 september ontfange[n] van Merte[n] op den Hof 169 eenne[n] leerknape met name[n]
Villem van Merwelle van Dist 170
gepassyrt
Adj 15 september ontfange[n] van Peeter van Hemert eenne[n] lerknaep met name[n] Jan
Goes 171
gepassyrt
Adj 22 september ontfange[n] van Peeter Claes eenne[n] lerknap met name Hendrick Hulst 172
van 173
Adj 25 september ontfange[n] van Pauwels van Bergen 174 eenne[n] leerknaep met name
Pawels van Druenen
Adj 18 ocktober ontfange[n] van Lauerijs Tielemans 175 eenne[n] leerknape met namen Hans
Kruij van Bodbicht 176
Adj 20 ditto ontfange[n] van Lenaert Smijts 177 eenne[n] leerknape met name[n] Guert
Ingenbacht van Berck 178
Adj 21 ocktober ontfange[n] van Peeter Dressellers eenne[n] leer knape met name[n] Peeter
Tornako van Luijck 179
Adj 21 ocktober ontfange[n] van Jan van Plassendonck eenne[n] leer knape met name[n]
Sameuel Crijstoffelle van Straesborch 180
Adj 22 ocktober ontfange[n] van Hendrick van Soelinge[n] eenne[n] leer knape met name[n]
Hans van Smalt
Adj 23 ocktober ontfange[n] van Vijllem de Vijsser eenne[n] leer knaepe met name[n] Jacop
Jacopsen vanden Briel 181
Adj 29 ocktober ontfange[n] van Peeter Vereyck eenne[n] leer knaep met name[n] Kertsijaen
vander Horst van Craeneborch 182
Adj 30 ocktober ontfangen van Vijllem van Aerscot eenne[n] leer knape met name[n] Laurens
Machils van den Mere[n]haven
Adj 30 ocktober ontfange[n] van Rochus Dressellers eenne[n] leer knape met namen Maes
Yegers van Kalkeren 183
gepassyrt
169 Merten van Hove, zoon van Adriaan van Hove, geboren in Oplinter en Antwerps poorter geworden op
19 januari 1537 met als beroep droogscheerder.
170 Niet genoteerd in de poorterboeken.
171 In de marge staat genoteerd ‘overgeset op Heyndrick va[n] Geel den 19 en dece[m]ber 1552’.
172 In de marge staat genoteerd ‘adj 7 january overgeset op Herma[n] Bernaerts’.
173 Herkomstplaats van leerling onleesbaar gemaakt in de tekst.
174 Pauwel van Berghen, zoon van Marten van Berghen, geboorteplaats onbekend en Antwerps poorter
geworden op 20 maart 1556 met als beroep lakenkoper.
175 Laureis Thielmans, zoon van Godevaart Thielmans, geboren in Esch en Antwerps poorter geworden op
19 december 1544 met als beroep droogscheerder.
176 Niet genoteerd in de poorterboeken.
177 Lenaart Smet, zoon van Jan Smet, geboren in Gangelt en Antwerps poorter geworden op 14 juli 1542
met als beroep droogscheerder.
178 Niet genoteerd in de poorterboeken.
179 Niet genoteerd in de poorterboeken.
180 Niet genoteerd in de poorterboeken.
181 Niet genoteerd in de poorterboeken.
182 Niet genoteerd in de poorterboeken.
183 Niet genoteerd in de poorterboeken.
58
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

Adj 30 ocktober ontfange[n] van Jan van Eeeme[n] eenne[n] leer knap met name[n] Lieven
Engelbert van Gent 184
gepassyrt
Adj 2 november ontfange[n] van Aert van Houte 185 eenne[n] leer knaep met name[n] Hennen
van Koersel bij Diest 186
gepassyrt
Adj 2 november ontfangen van Cornelis Hoefmans 187 eenne[n] leer knaep met name[n]
Peeter Nieling van Geller 188
gepassyrt
Adj 6 november ontfangen van Villem Swickaert 189 eenne[n] leer knaep met name Claes van
Merre vijten lant van Cleve 190
gepassyrt
Adj 19 november ontfange[n] van Frans Boes eenne[n] leer knape met name Art Herinck
vijt styft van Colen 191
gepassyrt
Adj 22 ditto ontfange[n] van Dierick de Raijmaker 192 eenne[n] leer knaep met name[n]
Huijbrecht Kijp van Aken 193
gepassyrt
Adj 24 november ontfangen van Gert van Batenborch eenne[n] leer knape met name[n]
Vijllem van Hekelroe van Muers 194
gepassyrt
Adj 26 november ontfange[n] van Gert van Houte 195 eenne[n] leer knape met name Gert
Sonderdanck van Amsterdame 196
gepassyrt
Adj 8 december ontfange[n] van Gielis Rogiers 197 eenne[n] leer knape met name[n] Scaerel
Ruts van Mechellen 198
gepassyrt
184 Niet genoteerd in de poorterboeken.
185 Aart van den Houte, zoon van Peter van den Houte, geboren in Koersel bij Diest en Antwerps poorter
geworden op 29 maart 1549 met als beroep droogscheerder.
186 Niet genoteerd in de poorterboeken.
187 Cornelis Hofman, zoon van Kersten Hofman, geboren in Oldekerk en Antwerps poorter geworden op
27 juli 1539 met als beroep droogscheerder.
188 Niet genoteerd in de poorterboeken.
189 Willem Zwiggaert, zoon van Herman Zwiggaert, geboren in Rez en Antwerps poorter geworden op
23 juni 1536 met als beroep droogscheerder.
190 Niet genoteerd in de poorterboeken.
191 Niet genoteerd in de poorterboeken.
192 Dirk de Raeymaker, zoon van Andries de Raeymaker, geboorteplaats onbekend en Antwerps poorter
geworden op 8 augustus 1539 met als beroep droogscheerder.
193 Huibrecht Kippe, zoon van Lambrecht Kippe, geboren in Aken en Antwerps poorter geworden op 13 april 1554
met als beroep lakenverkoper.
194 Willem Henckelrode, zoon van Jan Henckelrode, geboren in Mörs in Keulen en Antwerps poorter geworden
op 5 december 1559 met als beroep droogscheerder.
195 Geert van Houte, zoon van Claus van Houte, geboorteplaats onbekend en Antwerps poorter geworden
op 25 juli 1539 met als beroep droogscheerder.
196 Niet genoteerd in de poorterboeken.
197 Gielis Rogiers, zoon van Claus Rogiers, geboren in Beerst en Antwerps poorter geworden op 7 juli 1536
met als beroep droogscheerder.
198 Niet genoteerd in de poorterboeken.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 59

Adj 15 december ontfange[n] van Frans Garet 199 eenne[n] lerknape met name[n] Ulrick Kalf
van Maestricht 200
Adj 21 december ontfange[n] van Adrijaen Stevens eennen leer knape met name Peeter Beck
gepassyrt
Adj 30 december ontfangen van Aert Merselis eenne[n] leerknape met name Adrijaen Jansen
van Dorp vijt Hage 201
gepassyrt
Adj 1 jannuarij ontfangen van Jaspar de Merve eenne[n] leerknape met name[n] Melcijor
Pelleteps
gepassyrt
Adj 2 jannuarij ontfange[n] van Vijllem vanden Kerckhove eenne[n] leer knape met name[n]
Jaspaer vanden Kerckhove sijn bastaert soenne[n]
gepassyrt
Adj 4 jannuarij ontfange[n] van Jan vander Elst 202 eenne[n] leer knape met name[n] Hans
Pamelaert
gepassyrt
Adj 8 jannuarij ontfange[n] van Jan Bijns eenne[n] leer knape met name[n] Hans Gans van
Antwerpe[n] 203
gepassyrt
Adj 12 ditto ontfange[n] van Antonis van Lomel eenne[n] leerknape met name[n] Geert Aert
Segermonts 204 van Loen 205
gepassyrt
Adj 26 jannuarij ontfange[n] van Bernart van Kessel 206 eenne[n] leer knape met name Mens
van Aerenborch
gepassyrt
Adj 5 februarij ontfangen van Lovijs Phlips 207 eenne[n] leerknape met name[n] Jan Goyvaerts
van Gorckom 208
Adj 15 februarij ontfangen van Cornelis Steevens eenne[n] leerknape met name Elzo Santvoert
gepassijrt
Adj 16 februarij ontfangen van Dierick Kijf 209 eenne[n] leer knape met name Rasel van
Achellen
gepassyrt
199 Frans Garet, zoon van Jan Garet, geboren in Aarschot en Antwerps poorter geworden op 30 juli 1539 met
als beroep droogscheerder.
200 Niet genoteerd in de poorterboeken.
201 Niet genoteerd in de poorterboeken.
202 Jan van der Elst, zoon van Pauwel van der Elst, geboren in Geraardsbergen en Antwerps poorter geworden
op 2 april 1535 met als beroep droogscheerder.
203 Niet genoteerd in de poorterboeken.
204 In de marge staat genoteerd ‘overgeset den 10 en october 1552 op Jan van Buesel’.
205 Niet genoteerd in de poorterboeken.
206 Bernaart van Kessel, zoon van Hendrik van Kessel, geboren in Someren en Antwerps poorter geworden
op 15 februari 1544 met als beroep droogscheerder.
207 Elooi Philippe, zoon van Jacob Philippe, geboren in Doornik en Antwerps poorter geworden op 23 december
1541 met als beroep droogscheerder.
208 Niet genoteerd in de poorterboeken.
209 Dirk Kyff, zoon van Hendrik Kyff, geboren in Keulen en Antwerps poorter geworden op 29 september 1542
met als beroep uitsnijder.
60
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

Adj 27 ditto ontfange[n] van Frans vanden Wesel eenne[n] leer knape met name[n] Michil
dite Tresemoet
gepassyrt
Adj 1 mert ontfangen van Jan van Deemen 210 eenne[n] leer knape met name Goessen
vander Sceer van Campen 211
gepassyrt
Adj 14 mert ontfangen van Hendrick van Roij 212 eenne[n] leer knape met name[n] Frans
van Hoeij
gepassyrt
Adj 15 ditto oft mert ontfange[n] van Jacop vanden Berge eenne[n] leer knape met name[n]
Roelof Jan Claessen vanden Bos 213
den 28 en meij a˚ 54 ghepasseert
Adj 15 mert ontfange[n] van Hendrick Danraet eenne[n] leer knape met name Joessep Vyck
ghepasseert den 18 en meij a˚ 54
Adj 21 mert ontfange[n] van Jan de Respainge[n] eenne[n] leer knape met name[n] Jaques
Bane
Adj 24 mert ontfange[n] van Jan van Genderduer eenne[n] leer knape met name[n] Peeter
Hendricks
gepassyrt
Adj 26 mert ontfange[n] van Dierck de Vijsser eenne leer knape met name[n] Herman van
Danckhoef
gepassyrt
Adj 11 april ontfange[n] Crijstoffel Quinget eenne[n] leer knape met name Vijllem Clerck
van Emerick 214
gepassyrt
Adj 13 april ontfange[n] van Jacop den Vet eenne[n] lerknaepe met name[n] Hans Doeker
van Dursten 215
Adj 16 ditto ontfange[n] van Jan Gertsen 216 eenne[n] leer knape met name Teophelius van
Ophuysen van Craneborch 217
gepassyrt
Adj 29 april ontfange[n] van Sanders van Etten eenne[n] leer knape met name Seeger Gertzen
van Deventer 218
gepassyrt
Adj 2 meij ontfange[n] van Vijnant van Bollant eenne[n] leer knape met name Lieve[n]
Eijsman van Maron 219
den 12 en meij a˚ 54 gepasseert
210 Hans van Diehem, zoon van Koert van Diehem, geboren in Nieuwenhuis en Antwerps poorter geworden
op 16 januari 1545 met als beroep droogscheerder.
211 Niet genoteerd in de poorterboeken.
212 Zie voetnoot 90.
213 Niet genoteerd in de poorterboeken.
214 Niet genoteerd in de poorterboeken.
215 Niet genoteerd in de poorterboeken.
216 Jan Gheerdts, zoon van Jan Gheerdts, geboren in ’s Hertoghenbosch en Antwerps poorter geworden op
31 oktober 1544 met als beroep droogscheerder.
217 Niet genoteerd in de poorterboeken.
218 Niet genoteerd in de poorterboeken.
219 Niet genoteerd in de poorterboeken.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 61

Adj 4 meij ontfange[n] van Thomaes de Respanijge eenne[n] leer knape met name[n] Fredrick
Morten van Homborch 220
gepassyrt
Adj 5 meij ontfangen van Peeter Jansens 221 eenne[n] leer knape met name Antonis Hermans
van Antwerpen 222
gepassyrt
Adj 10 meij ontfangen van Jan van Genijge eenne[n] leer knape met name[n] Hans Veekens
van Mol 223
den 8 en junij a˚ 54 ghepasseert
Adj 11 meij ontfange[n] van Bartolomeus Cloet eenne[n] leer knape met name Hendrick
Goetbloet van Hasselt 224
den 21 mey a˚ 54 ghepassert
Adj 13 meij ontfange[n] van Iserel Ameldoncks eenne[n] leer knape met name[n] Aelbrecht
Vasbijnder van Soust 225
den 15 en meij a˚ 54 gepasseert
Adj 14 ditto ontfangen van Francoijs Pelgeren 226 eenne[n] leer knape met name[n] Lowijs
de Raet 227 van Ronsse 228
Adj 18 meij ontfangen van Jaspaer vanden Kerckhove eenne[n] leer knape met name[n]
Severius Mertens
den 8 en junij a˚ 54 ghepasseert 229
Adj 18 ditto ontfange[n] van Wouter Moens 230 eenne[n] leer knape met name Aernolt Duijster
van Dueren 231
den 19 meij a˚ 54 ghepasseert
Adj 23 meij ontfange[n] van Joris Braemhof 232 eenne[n] leer knape met name Jorich Meijlich
van Kovelens 233
ghepasseert
Adj 4 junij ontfange[n] van Peeter Beck 234 eenne[n] leer knape met name Melchior
Gommersbach
ghepasseert
220 Niet genoteerd in de poorterboeken.
221 Peter Janssen alias de Zeelander, vader en geboorteplaats onbekend en Antwerps poorter geworden op
16 juli 1535 met als beroep droogscheerder.
222 Niet genoteerd in de poorterboeken.
223 Niet genoteerd in de poorterboeken.
224 Niet genoteerd in de poorterboeken.
225 Niet genoteerd in de poorterboeken.
226 Frans Pelgroms, zoon van Frans Pelgroms, geboren in Haarlem en Antwerps poorter geworden op
1 augustus 1539 met als beroep droogscheerder.
227 In de marge staat genoteerd ‘overgeset op Vyman van Wijck den 13 en augustus 1552’.
228 Niet genoteerd in de poorterboeken.
229 In de tekst is ‘den 19 en mey a˚ 54 gheadmiteert’ doorstreept.
230 Wouter Moons, zoon van Augustijn Moons, geboren in Lommel en Antwerps poorter geworden op
14 juni 1549 met als beroep droogscheerder.
231 Niet genoteerd in de poorterboeken.
232 Joris Bramhoff, zoon van Bruin Bramhoff, geboren in Münster en Antwerps poorter geworden op
2 mei 1550 met als beroep droogscheerder.
233 Niet genoteerd in de poorterboeken.
234 Peter Beck, zoon van Jan Beck, geboren in Helmont en Antwerps poorter geworden op 24 november 1536
met als beroep droogscheerder.
62
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

Wilrijck
VOlkSTellinG wilrijk 1693
Johan Van Looy en Victor Driessens
Wij pastoor, drossaert, schepenen ende secretaris van Wilrijck, verclaeren onder den eedt die
wij gepresenteert hebben int aen komen van ons offitien, gedaen te hebben soo daenich
nerstich ondersoecke als ons mogelijck is geweest, van alle die vaste innewoonderen van
den voorschreven dorpe van Wilrijck, van wat sex, ouderdom, staet ofte conditie de selve
mochten wesen, ingevolghe van sijne majestijts placcaeten vanden sevensten novembris
sesthien hondert ende drijen negentich, ende aldaer bevonden te hebben alle de persoonen
hier onder vuytgedruckt, bij naeme ende toenaeme.
1. In den eersten, den heere pastoor 1 ende Barbara Van Opstal sijn meysen.
2. Peeter Driessens 2 Merten Coppens ende Cornelia Verbert, sijne huysvrouwe, Cornelia,
Cellia, Jan ende Anna Coppens, het outste kint 16 jaeren.
3. Peeter Driessens ende Mayken De Roeck, sijne huysvrouwe, Anna out 22 jaeren,
Maddelie ende Elisabeth Driessens, henne kinderen. Andriaen Neffs, Jan Driessens,
ende Jan Moermans, sijne knechten, Elisabeth Strobbaerts, sijn meysen.
4. Jacques Bal ende Maergrit De Ridder, sijne huysvrouwe, Aert, Peeter, Jenneken ende
Maycken Bal, henne kinders, Cattelijn Peeters, henne meysen, het outste kint 19 jaer.
5. Antonij Meus ende Elisabeth Wyckmans, sijn huysvrouwe, Jan, Peeter, Franchois,
Elisabeth ende Dillis Meus, henne kinderen.
6. Adriaen Boyennants ende Cattelijn Slootmans, sijne huysvrouwe, Jan, Joseph ende
Elisabeth Boyennants, henne kinderen.
7. Adriaen Cools ende Inneken Wouters, sijne huysvrouwe.
8. Peeter Aerts ende Anna Verbert, sijne huysvrouwe, Maycken out 10 jaer, Catarina,
Peeternel ende Jan Aerts, henne kinderen.
9. Jan Van Malder ende Catlijn Verbist, sijne huysvrouwe, Jenneken Bray haere dochter, out
elff jaere, Gommer Withaegen sijnen knecht ende Susanna Van Den Bosch haer meysen.
10. Jacques Verbert ende Anna Van De Wouwer, sijn huysvrouwe, Frans, Jan, Maycken,
Elisabeth, Anna, Clara ende Beycken sijne kinderen, waarvan het outste out is 13 jaer, P
(?) De Laet, Peeter Castelijns, knechten, ende Maycken … hen meysen.
11. Jan De Laet ende Anna Mortelmans, sijne huysvrouwe, Elisabeth out 9 jaer, Jan, Catlijn,
Jenneken, Adriaen ende Cornelia De Laet, henne kinderen, Anna Strobbaert henne
meysen.
12. Jacques Van De Velde ende Tresia Geerts, sijne huysvrouwe, Adriaen Van De Velde, hen kint.
13. Antony Verbeeck ende Elisabeth Pauwels, sijn huysvrouwe, Anna out 14 jaer, Catlijn,
Jenneken, Peeter ende Maycken Verbeeck, henne kinderen, Merten Rom, Adriaen
Nagels henne knechten.
14. Jan Heyns den schepene ende Anna Van Dijck sijn huysvrouwe, Niclaes ende Anna
Heyns Dijck 3 henne kinderen, het oudste out 20 jaer, Peeter Luycx armen jongen,
Gommer Van Regemortel, Peeter Ken 4 Peeter Lambrechts, henne knechten. Elisabeth
De Ridder ende Anna De Schutter henne meysens.
1 Abraham Dergent was pastoor in Wilrijk van 1684 tot †1698.
2 Peeter Driessens doorstreept.
3 Dijck doorstreept.
4 Waarschijnlijk Kennes.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 63

15. Peeter Berckelaer ende Anna Wyckmans, sijne huysvrouwe, Frans ende Peeter
Berckelaer, henne kinderen, Jenneken De Groot het meysen.
16. Peeter Mortelmans ende Elisabeth Verbeeck sijn huysvrouw, Dillis out 13 jaer, Antony,
Adam ende Peeter Mortelmans henne kinderen.
17. Jan Lauwers ende Magdalena Verbert sijne huysvrouw, Franchois out 12 jaer, ende
Maria Lauwers henne kinderen, Magdalena Beuckelaer hen meysen.
18. Dielis Verhoeven ende Jenneken Priem sijne huisvrouwe, Elisabeth out 12 jaer ende
Adriaen 5 hen kinders, Peeter Permans henne knecht, Cattelijn Geerts sijn meyssen,
ende Cattelijn Bal sijne moeder.
19. Michiel Mertens ende Jenneken Daem sijne huysvrouwe, Dillis out 20 jaer, Clara, Jan,
Maria ende Elisabeth Mertens henne kinderen.
20. Niclaes De Laet weduwer, Anneken De Laet sijn dochter out 25 jaer, Jan Mennis ende
Jan Naegels sijne knechten, Jenneken De Roy ende Peeternel Verhaegen sijn meysens.
21. Elisabeth Van Bemden weduwe van Peter De Laet wijlen, Franchois De Laet ende
Jenneken Van Schil sijne huysvrouwe, Cornelis De Laet ende Merck De Laet haere
kinderen, het oudste out 21 jaer, ende eenen jongen voorden rest, Jackemijn
Keersmaeckers ende Elisabeth ende Elisabeth Diercx henne meysens.
22. Dielis Verhoeven Jooszone ende Susanne De Laet sijne huysvrouwe, Dielis out 12 jaer,
ende Antoni, Franchois, Anneken, Maycken ende Elisabeth Verhoeven, haere kinderen.
23. Peeter Peeters ende Anna Van Den Werne sijn huysvrouwe, Jan out 9 jaer, Pieter ende
Dillis haer kinderen.
24. Philips Van Brussel ende Cornelia Coveliers sijne huysvrouwe, ende vijff kinderen, het
outste kint 10 jaer.
25. Michiel Verhoeven ende Elisabeth Regemortel sijne huysvrouwe, Elisabet out 19 jaer,
Tomas, Beadrix Maria, ende Anneken henne kinderen.
26. Mertinus De Cock weduwer, Anna Bossch 6 sijn meysen, Adriaen Geeraert knecht,
Jenneken Pennincx Mertens moeder.
27. Cornelis Batens met … 7 sijne huysvrouwe, Jan out 8 jaer, Betteken ende Franchois
hen kinders, Gommer Grep 8 Jan Beucke 9 zijn knechten, Lisabeth Berckelaers ende
Jenneken … meysens.
28. Wouter Diericx ende Lisabeth Van Den Bosch sijne huysvrouwe, Jan Janssens henne
knecht.
29. Cornelis Stuyck ende Catlijn Verhoeven sijn huysvrouwe, Anna out 17 jaer, Merc, 10
Michiel, Peter, Elisabeth, Catlijn ende Jan Stuyck henne kinderen, Daniel Verhoeven
knecht ende Elisabeth Verhoeven meysen.
30. Antony Meroen ende Elisabeth Verhoeven sijn huysvrouwe, Antony ende Maria Meroen
13 jaer, henne kinderen, Jan De Vos, Peeter Middelaer henne knechten, ende Elisabeth
Van Den Bosch meysen.
31. Jan Lemput ende Cattelijn Verbeeck sijne huysvrouwe, ende Antony De Hert arm kint.
32. Jan Slootmans ende Elisabeth Verhoeven sijne huysvrouwe, Antony ende Sebrecht
Slootmans henne kinderen.
33. Lenaert Lauwers ende Maria De Wever sijne huysvrouwe, Anneken ende Peeter Lauwers
de kinderen.
5 Tweemaal Adriaen.
6 Waarschijnlijk Bosschaert.
7 Volgens de parochieregisters: Elisabeth De Wolf.
8 Volgens de parochieregisters: Grijp.
9 Waarschijnlijk Beuckelaers.
10 Tussen Anna en Michiel wordt in de parochieregisters Marcus vermeld.
64
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

34. Peeter Van Den Brandt ende Elisabeth Beuckelaers sijne huysvrouwe, Peeternel Torff
out 16 jaer voordochter, Melsen Puttoors den knecht.
35. Sebrecht Huybrechts weduwer, Anna Franssen sijn meysen.
36. Cornelis Slootmans ende Maria Huybrechts sijne huysvrouwe, ende Elisabeth Anne 11
meysen.
37. Franchois Somers ende Maycken Beuckelaers, sijne huysvrouwe, Maria out 12 jaer,
Catarina, Frans ende Barbara Somers henne kinders, Adriaen Verbeeck, Cornelis Van
Camp henne knechten, Lisabet Vereecken ende Elisabet Buyens henne meysens.
38. Jan Van De Wouwer weduwer, Gommer Van De Wouwer ende Anna Claes sijne
huysvrouwe, Jan Van De Wouwer Janssone 20 jaeren out, Catarina Van De Velde ende
Maeyken Eliaerts meysens.
39. Adriaen Buschops ende Jenneken Van Bouwel sijne huysvrouwe, Maria out 17 jaeren,
Clara, Peeter ende Anneken Buschops henne kinderen, Dillis Slootmans, Jan Lanckhens
ende Jan Mast knechten, Lisabeth Struyff, Merteyn Poelmans meysens.
40. Jaspar Fyens weduwer, Jan Segers ende Maddeleen Fyens sijne huysvrouw, Elisabeth
out 17 jaer, Cattelijn, Jan, Peeter, Jan Baptista, Jaspar, Baltasar, Adriaen, Ger 12 ende
Maria Seghers, alle henne kinderen.
41. Jan De Cempenaer ende Catleyn Verlinden sijne huysvrouw, Jan De Cempenaer haer
kind 4 jaer out, Cornelis De Kempenaer haren knecht, Jan Geerts eenen armen jongen,
Elisabeth De Groof haer meysen.
42. Henderick De Clerck ende Jackemijn Mertens sijne huysvrouw, Jenneken out 18 jaeren,
Maria, Jan ende Geeraert De Klerck ende Antony De Clerck.
43. Peeter Boyennants ende Joseyntien Coutermans sijne huysvrouwe, Lanceloot
Boyennants, haer kint, out elff jaer.
44. Gommer Van De Velde ende Barbara De Ridder sijne huysvrouwe, Franchois, Jan ende
Peeter Van De Velde haer kinderen, Bastiaen Mertens knecht, maycken Van Aelst hen
meysen.
45. Adriaen Rammey ende Catelijn Gotens, sijn huysvrouw, Maddeleen out 20 jaer, ende
Anna Rammey, haer kinderen.
46. Adriaen De Roy ende Maddeleen Verhaegen 13 sijne huysvrouwe, Maria ende Maddeleen
De Roy, haer kinderen, het outste 6 jaer, Ad 14 Strobbaerts ende Jan Thijs, knechten,
Maycken Verhoeven ende Maycken Peeters, meysens, Jan De Roy, armen jongen.
47. Maria Cherch 15 jonge dochter.
48. Jan Rammey ende Lisabeth De Groeff, sijne huysvrouwe, Maria De Groeff, out 7 jaer.
49. Jooa Huybrechts ende Catlijn Van Ishoven sijne huysvrouw, Catlijn Van Ishoven, out 8
jaer, haer kint.
50. Franchois Verbeeck ende Barbara Somers, sijne huysvrouw, Anna out 12 jaer, Cornelis,
Franchois, Elisabeth ende …terus 16 Verbeeck, haer kinderen, Antony Van Antenaecken,
Augustijn Voet, knechten Aeriaentien 17 Claes, Jackemijn Toelans, mijsens.
51. Bavo Bellens ende Anna Hoyvaerts, huysvrouw, Jenneken out 12 jaer, Adriaen ende
Bavo Bellens haer kinders.
11 Lees Anné.
12 Waarschijnlijk Geeraert.
13 Volgens de parochieregisters: Magdalena Verhoeven.
14 Adriaen of Adam.
15 Kersau, Karsau, Carsauw, Cassauwe, Cassauwers.
16 Mogelijk Gelterus = Walterus.
17 Aeriaentien = Hendrica.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 65

52. Peeter De Laet ende Catlijn Keersmakers, sijne huysvrouw, Niclaes out 16 jaer, Peeter,
Maddeleen, Catarina, Elisabeth, Peternel, Franchois ende Jenno, haer kinderen, Anna
Van Immerseel ende Cornelia Rom, mijsens.
53. Christiaen Lauwers ende Maycken Bray, sijne huysvrouw, Simon ende Madeleen
Lauwers haer kinders, het outste out 24 jaer.
54. Geeraert De Bruyn ende Maddeleen Somers sijn huysvrouw, Adriaen ende Geeraert De
Bruyn, haer kinders, het outste out 20 jaer, Peeter De Groeff knecht, Cattelijn Lauwers,
Maycken De Leeuw, meysens ende een arm kint out 10 jaer.
55. Antony Huybrechts ende Catlijn Janssens sijn huysvrouw, Anna out 10 jaer, Dielis, Jan
ende Antony Huybrechts haer kinderen Maeycken ... haer meysen.
56. Adam Van Bracht ende Elisabeth Strobbaerts, sijne huysvrouwe, Jan out 15 jaer
Franchois ende Maycken Van Bracht henne kinderen.
57. Peeter Thijs weduwer, Elisabeth out 16 jaer, Peeter, Anna, Maria, Jacob, Melchior ende
Franchois Thijs, sijne kinderen, Adriana Thijs sijn meysen.
58. Gillis Van Der Borcht, meyer, ende Cornelia Walschaert, sijne huysvrouwe, ende Jacobus
haer kint, out 11 jaer, Maycken Van Camp, hen meysen.
59. Antony Slootmans ende Maria Van Der Borcht, sijne huysvrouw, ende een kint, ende
Peeters Peeters, haeren knecht.
60. Jan Franchois Van Brussel ende Isabella Coppens, sijne huysvrouw, Jan Franchois out 8
jaer, Beeke 18 ende Maria Van Brussel haer kinderen.
61. Peeter Verbeeck ende Jackemijn Strobbaerts, sijne huysvrouw, Jan, Melsen, Beycken,
Cornelis Verbeeck ende Elisabeth Verbeeck henne kinders.
62. Adriaen Dillis ende Joossijn Fyens sijn huysvrouwe, Maria ende Adam Dillis henne kinders.
63. Joncker Maximiliaen Nobertus Fredericx woonachtich tot Wilrijck.
64. Merten Seldenslach ende Catlijn Struyf sijne huysvrouwe, Maycken Seldenslach 13 kint
Augustijn Van Tholhuysen, Guilliam Dom, henne knechten ende Beycken Ge 19 hen
meysen Jacques Van Camp ende Barbara Vo(?)Spols 20 , sijne huysvrouw, Maycken out 13
jaer Adriaen Peeter, Jenneken ende Jacques Van Camp, Peeter Wyckmans sijnen knecht,
Maycken Roufs, sijnen meysen.
65. Jan Van Dijck ende Susanna Van Den Bosch, sijne huysvrouw, Maria Van Dijck henne dochter.
66. Jan Peeters ende Maycken De Roy, sijne huysvrouw, Francis, Maycken ende Peeter,
henne kinders.
67. Peeter Wijckmans ende Anna Slootmans, sijne huysvrouw, Jan out 13 jaer, Stoffel ende
Peeter Wijckmans henne kinders.
68. Jan Van De Velde, Peeters sone, jongman, Maria Aerts sijn meysen, out 16 jaer.
69. Niclaes Van Schiel ende Elisabeth Van Berckelaer, sijne huysvrouw, Jan out 16 jaer,
Franchijne, Huybrecht ende Catarina Van Schil, henne kinders, Adriaen Geerts, Maycken
Geerts, Anna Van Brussel hen knechts ende meysen.
70. Adriaen Ceulemans ende Anna De Laet sijne huysvrouw, Elisabet out 12 jaer, ende
Jenneken De Backer, henne kinderen.
71. Cornelis Van De Velde ende Maycken Verbert, sijne huysvrouwe, Anna, Maria, Sebrecht,
Jan ende Elisabeth Van De Velde, out 14 jaer, alle henne kinderen.
72. Adriaen Somers ende Catlijn V(?) Camp 21 sijn huysvrouwe, Maria out 16 jaer, Jan,
Elisabeth, Adriaen, ende Jenneken Somers, henne kinders, Jan Van Berendonck, sijne
knecht, Catlijn Strobbaert, sijn mysen, ende Gillis Van Den Broeck.
18 Beeke = Beatrijs.
19 Volgens de parochieregisters, huwt in 1695 te Wilrijk ene Beycken Geerts met Josephus Van Cauter,
Martinus Seldenslagh is getuige.
20 Waarschijnlijk Voorspoels.
21 Volgens de parochieregisters: Van Camp.
66
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

73. Cornelis Wijckmans ende Catlijn Dioens, sijn huysvrouwe, Antony ende Catarina
Wijckmans, henne kinderen, ende Anna Van Camp sijn voorkint.
74. Jan Claes ende Jenneken Haverhals, sijne huysvrouwe, Lauwereys out 24 jaer, Maria
Anna, Antony, Elisabeth, Claes, Peeter Verbert, ende Jenneken Claes, sijn kinderen.
75. Peeter Seldenslach ende Christina Van Camp, sijne huysvrouwe, Maria ende Cornelis
Van Den Broeck, die sij in hunne kost hebben.
76. Jan De Laet ende Maria Van Immer 22 sijne huysvrouwe, ende Sander De Laet hun kint.
77. Peeter De Roeck weduwer, Elisabeth De Rock, sijne dochter out 23 jaer, Maycken,
Cattelijn, Mynten, Jan, Adriaen, Peeter ende Anna De Rock, sijne kinderen, Thomas Van
Ishoven, knecht.
78. Joos Slootmans ende Maria Van De Velde sijne huysvrouwe, Andries, Sander, Jan ende
Peeter Slootmans, henne kinderen.
79. Dillis Verbeeck ende Catlijn Bray, sijne huysvrouwe, Franchois out 23 jaer, Anna, Dillis
Verbeeck, henne kinderen, ende Jan Bray ende Catlijn Pooters 23 , henne knecht en
meysen.
80. Cornelis Meus ende Anna Bray, sijne huysvrouw, Peeter, Jan, Anna ende Catlijn Bogaerts,
ende Anna Bogerts henne kinderen, het oudste kint 17 jaer
81. Sander Gillis ende Maria Vervliedt, sijne huysvrouw, Geeraert Gillis 24 , Sander ende Jan
Gillis, hunne kinders.
82. Peeter Fijdt ende Elisabeth Berckelaers, sijne huysvrouwe, Elisabeth Fijt, hun kint.
83. Jan Sergers ende Barbara Somers, sijne huysvrouwe, Maria out 18, Adriaen, ende Anna
Sergers, henne kinderen, Peeter Pie 25 , Jacques Mortelmans, sijn knechten ende Maria
De Voecht, sijn meysen.
84. Jan Wilms ende Clara Nagels, sijn huysvrouwe, Cornelis Wilms, hun kint.
85. Jan Verbeeck ende Maycken Cools, sijn huysvrouwe, Maycken 18 jaeren, Anna, Cornelius,
Jan, ende Elisabeth Verbeeck, kinderen.
86. Guilliam Van Beirendonck ende Beycken Gootens, sijn huysvrouwe, Guilliam 17 jaeren,
Augustijn ende Christiaen Van Beirendonck.
87. Peeter Van Camp ende Maycken Van Regemorter, sijn huysvrouwe, Geeraert 27 jaer,
Antonie ende Elisabeth Van Camp, Catlijn Peeters ende Maycken De Laet, mijsens.
88. Antony Ruys ende Anna Tayaerts, sijne huysvrouwe, Maycken ende Elisabeth Ruys
henne kinders, Maycken De Backer, arm kint.
89. Carel De Groeff ende Jenneken Lauwers, sijn huysvrouw, Catlijn 14 jaer, ende Barbara
De Groeff, kinderen, Jaspar Openbroeck 26 den knecht.
90. Jan Coveliers ende Franchijn Gierts 27 sijne huysvrouwe, Catlijn 17 jaeren, Cornelia,
Jackemijn ende Maycken Coveliers, kinderen.
91. Lucas Coppens met Elisabeth De Schutter, sijne huysvrouwe, Antoni, Andries en Jan
Coppens, kinderen, Catlijn Coppens hen meysen.
92. Gommer Segers met Catlijn Huysmans sijne huysvrouw, Maycken 10 jaeren, Jan Jacques
ende Catlijn Segers, kinderen, Catlijn Bals arm vrouw.
22 Volgens de parochieregisters: Van Immerseel.
23 Mogelijk Peeters.
24 Vermoedelijk een voornaam, in de parochieregisters is er na Gerardus sprake van Guilielmus.
25 Pieters of Peeters.
26 Mogelijk Oxenbroeck.
27 Waarschijnlijk Geerts.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 67

93. Gillis Verijcken ende Magdalena Van Camp sijne huysvrouwe, Jacques 9 jaeren,
Maycken, Ja 28 Vereecken, hun kinderen, Anna Maria Arin 29 Jan Heyns, Groenenhoeck,
ende Magdalena Tayaerts, sijne huysvrouw, Maycken, Cornel 30 ? Catlijn ende Anna Hens,
hen kinders, Catlijn Mampay, meysens.
94. Stoffel Rompay ende Catlijn Weg 31 sijne huysvrouw, Adriaen Loghers 32 knecht,
Jenneken De Keyser meysen.
95. Adriaen Bal, Joossone, Catlijn Som 33 sijne huysvrouw, Anna out 23 jaeren, Bey 34 Catlijn,
Jenneken, Ariaentien, Clara, ende Joos Bal, Cornelis Carssauw, Govaert Commenhoeck
ende Cornelis Bosmans, henne knechten, Catlijn Hertsens ende Catlijn Schoesitters,
meysens.
96. Jan Delye ende Geertruyd De Laet, sijne huysvrouwe, Elisabeth ende Jan Dely, out 28
jaeren, henne kinders.
97. Jenneken Delye weduwe van ... Magdalena Thijs haer dochter, out 19 jaer.
98. Gillis Jacobs, weduwer.
99. Peeter Van De Wijngaert, Gillis Huybrechts ende Jenneken Van De Wijngaert, sijn
huysvrouw, ende Jan Huybrechts hen kint, Melsen Cools ende Jan Berckelaers,
knechten, Sarken Fijt, Barbara Bray, dinstmijten.
100. Peeter Dillis ende Maycken De Visscher, sijn huysvrouwe, ende Catlijn De Visscher, hen
mij. 35
101. Gillis Dom ende Maycken Thijs, sijne huysvrouw, Elisabeth Dom hen kint ende Elisabeth
Van Camp, hen mijsen.
102. Jan Heyns, Janssone, ende Anna Huyb 36 sijne huysvrouwe, Jenneken ende Jan Heyns,
henne kinderen, Jaspar Gorremans, Jan Verhoeven ende Jan Beys henne knechten,
Maycken Van Den Brant, Anna Nauwelaers ende Elisabeth Verbist, henne meysens.
103. Gommer Strobbaerts ende Elisabeth De Visscher, sijne huysvrouw, Jan, Gommer, Melsen,
Peeter, Anneken, Elisabeth, Catarina ende Magdalena Strobbaerts, henne kinders.
104. Susanna Lauwers, weduwe van ...
105. Anna Huysmans, weduwe Franchois Fransen wijlen, Gommer De Schutter, Geeraert
De Schutter, Antony Huybrechts, Gommer Van Beirendonck ende Wouter De Schutter,
haere knechten, Anna De Schutter ende Anna Van Berendonck, haer meysens.
106. Jan Slootmans, Catlijn Van De Velde, sijne huysvrouwe, Peeter ende Jan Slootmans,
henne kinders.
107. Jenneken 37 Somers, weduwe ... 38 Peeter 24 jaeren ende Catlijn Slootmans, haer kinders.
108. Catlijn Sutendael weduwe ... 39 Cornelis Slootmans 12 jaeren, haeren sone.
109. Matthijs Verbeeck ende Anna Mertens, sijne huysvrouwe, Anneken, Franchijntien ende
Francis Verbeeck 15 jaeren, Peeter Nagels knecht, Clara Franck huer meysen.
110. Jan Van Camp ende Catlijn Thijs, sijne huysvrouw, Jan ende Barbara Van Camp, kinderen.
28 Mogelijk Jan.
29 Of Arien? Lijkt te beginnen met K.
30 Volgens de parochieregisters: Cornelius.
31 Wegge of Weghe.
32 Mogelijk Seghers.
33 Volgens de parochieregisters en schepenakten: Somers.
34 Beycken = Barbara.
35 Mijt of mijsen.
36 Waarschijnlijk Huybrechts.
37 Slotmans = doorstreept.
38 Volgens de parochieregisters: Joannes Slootmans.
39 Volgens de parochieregisters: Egidius Slootmans.
68
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

111. Peeter Delvau ende Jenneken Schoeters, sijne huysvrouw, Hendrick Delvau, hun kint,
armen jongen Jan Huysmans.
112. Symon Ruys ende Maycken Verbeeck, sijne huysvrouw, Sibertus out 18 jaer, Meynken 40 ,
Maycken, Elisabeth, Catlijn, Francus ende Wouter Ruys, haere kinders, Willem Verbe 41
knecht, Cornelia Verbeeck ende Catlijn Mortelmans, meysen.
113. Peeter Van Den Bosch ende Lucia Van Schil, sijne huysvrouw, Lucas Van Den Bosch,
Anna Dillis sijn huysvrouwe, Jan Costermans knecht, Elisabeth Slootmans ende Jenn 42
De Groef, mijsens.
114. Jan Rom ende Maycken Haverhals, sij huysvrouw, Anna 14 jaeren, Cornelis ende Joos
Van De Werve, henne kinders, Adriaen ende Jan 43 henne kinders.
115. Jan Van Den Bosch, Cornelia Slootmans, sijne huysvrouwe, Frans, Elisabeth ende Jan
Van Den Bosch, kinderen, Jan Mertens armen jongen ende Catlijn Slootmans, meysen.
116. Jacobus De Groeff, jonckman seynde, 29 jaer oud, ende Pieter De Groeff 44 in sijnen cost.
117. Matthijs Vloeberghs ende Maria Heys 45 , sijne huysvrouwe, Catlijn ende Jan Vloeberghs,
henne kinderen.
118. Jan Van De Velde ende Catlijn Van Antenaecken, sijne huysvrouwe.
119. Peeter Keersmaeckers ende Maria Van 46 sijne huysvrouwe, Jan, Guilliam, Peeter ende
Maycken Kersmakers, henne kinderen, Jan out sijne 15 jaeren.
120. Jan Dillis ende Maria Van Schil sijne huysvrouwe, Peeter, Jaspar, Frans.. Dillis, henne
kinderen, Jan 47 (* geen komma tussen Jan Dillis) Dillis ende Peeternel, out sijne 19 jaer,
voorkinderen, Peeter Meulenbroeck, Cornelis Somers sijn knechten, Maria Goremans
ende Barbara De Roeck, sijn meysens.
121. Jan Huybrecht ende Elisabeth Van Schil, sijne huysvrouw, Jan ende Anna Huybrechts,
hun kinderen, Dominicus De Cock, arm kint
122. Jaspar Withaegen, ende Jaspar Lambrechts sijn knecht, Catlijn Bal, ende Anna Rompay,
sijn meysens.
123. Merten De Meulder ende Elisabeth Gijsbrechts, sijne huysvrouwe, Elisabeth De Meulder
hun kint, ende Anna Vervaert hun meysen.
124. Antony Fondri ende Franseyntien Vinck sijne huysvrouwe, Catlijn out 15 jaer, Dingen, 48
Jan, Peeter, Gommer ende Francus Fondry, henne kinderen.
125. Barbara Slootmans, weduwe van Joos Schoeters, ende Ariaentien, haer kint, out 20 jaer,
ende noch twee arm kinderen.
126. Dillis Goytens ende Magdalena Vinck, sijne huysvrouw, Dillis Beuckelaers out sijnde 15
jaer, Jan, Maria, Jenneken Beuckelaers, voorkinderen, ende Jan Goytens, naerkint, noch
een kint dat den selven is hebbende.
127. Franchois Van Ishoven ende Catlijn Van Loeck, sijne huysvrouw, Maria out 12 jaer, Lucas,
Jan, Antony, Franchois ende Adriaen Van Ishoven haer kinderen.
128. Anna Lijffvelts 49 , weduwe van Sander De Meulder.
40 Jacomijne.
41 Waarschijnlijk Verbeeck, mogelijk Verbert, Verberck.
42 Waarschijnlijk Jenneken.
43 Mogelijk Rom.
44 Mogelijk ook De Graeff.
45 Waarschijnlijk Heyns.
46 Volgens de parochieregisters: Van Schil.
47 Waarschijnlijk Heyns.
48 Dymphna.
49 Volgens de parochieregisters: Anna Loofvelt.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 69

129. Lucas Van Ishoven, weduwer, ende Peeter, Maria ende Eelisabeth Van Ishoven, sijne
kinderen.
130. Peeter Segers ende Martijn Lauwers, sijne huysvrouwe, Jacobus Segers hen kint, Anna
De Backer sijn meysen.
131. Peeter Dom ende Maria Bray, sijne huysvrouwe, Jan out 10 jaer, Guilliam, Anna, Barbara
ende Catlijn Dom, sijne kinderen, Peeter Naegels ende Adriaen Naegels, sijn knechten,
Fransijn Bray, Catlijn Van De Velde, sijn meysens.
132. Jan Claes ende Elisabeth Huysmans sijne huysvrouw, Jan ende Catarina Claes, sijne
kinderen.
133. Jan Huysmans ende Catlijn Verbert, sijne huysvrouwe, Jan Huysmans, hen kint, Anna
ende Maria Van Der ... 50 , voorkinderen.
134. Philips Mortelmans ende Sara De Meulder, sijne huysvrouwe, Susanna out 14 jaeren,
Peeter, Cornelis, Sander, Anna, Jenneken ende Jan Mortelmans, hun kinderen.
135. Peeter Beuckelaer ende Margareta Van Den Wijngaert, sijne huysvrouwe, ende Jan ende
Andries Beuckelaers, sijne knechten, Jenneken De Graeff ende Maria Van Osta, sijne
meysens.
136. Lauwerijs Van Camp, Cornelia Keersm 51 sijn huysvrouwe, Jan Van Camp, kint.
137. Pauwels Van Reet ende Elisabeth Vere 52 sijn huysvrouw, Francus, elff jaer, Lisabeth, Jan,
Anneken ende Peeter Van Reet, alle haere kinders.
138. Jan 53 Delye ende Beatrix Schillemans, sijne huysvrouwe, Jan 12 jaer, ende Elisabeth
Delie, haere kinders, Peeter Dierckx ende Peeter Cools, knechten, Jenneken ... ende
Elisabeth ... henne meysens.
139. Catlijn Dircx, weduwe van ..., 54 Simon 19 jaer, ende Catlijn Strobbaerts, haere kinders.
140. Joos Van Ishoven ende Maycken Bray, sijne huysvrouwe, maycken 14 jaer, Lisken,
Matthijs ende Joos Van Ishoven, haer kinderen.
141. Jan Baptista Van Rompay ende Beycken Buschop, sijne huysvrouwe, Jacqs 55 20 jaer,
Maycken ende Elisabeth Verhoeven ende Peeter Van Rompay, alle haere kinderen, ende
Bernaert Driessens, sijnen knecht.
142. Guilliam De Bije ende Magdalena Keersmaeckers, sijne huysvrouwe, Catlijn De Bie 19
jaer, haer dochter.
143. Jan Hertsens ende 56 Vetters, sijne huysvrouwe.
144. Tomas Lambert, Margarita Hillens, sijne huysvrouwe, Jacques Lambert, haer sone, 22
jaer, Arnoldus Van Bocxvelt, knecht, ende Jackemijn Van Den Bosch, meysen.
145. Jan Op De Beeck ende Adriaentien Van Linden, sijne huysvrouwe, Elisabeth 12 jaer,
Catarina, Anneken ende Adriaentien Op De Beeck, haere kinderen, ende Franchijn
Oddaerts, meysen.
146. Augustijn Valentijn ende Catlijn De Cempenaer, sijne huysvrouwe, Guilliam Valentijn, 20
jaer s 57 Jan ende Peeter Valentijn, oock h 58 sonen.
147. Cornelis Dioens ende Maycken Segers, sijne huysvrouwe, Cornelis 18 jaer, ende Jan
Dioens, haere kinderen.
50 Onvolledig, volgens de parochieregisters: Vanden Brande.
51 Volgens de parochieregisters: Keersmaeckers.
52 Volgens de parochieregisters: Verelst.
53 Schille doorstreept.
54 Volgens de parochieregisters: Petrus Strobbaerts.
55 Jacques.
56 Voornaam ontbreekt.
57 Waarschijnlijk sone.
58 Waarschijnlijk haere.
70
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

148. Sybertus Huybrechts ende Jaquemijn Peeters, sijne huysvrouwe, Jenneken out 23 jaer,
ende Anneken Huybrechts.
149. Joos Dioens ende Catlijn Coeckela 59 sijne huysvrouwe, Anna 21 jaer, Franchijn, Clara,
Magdalena, Jan, Peeter, Abraha 60 ende Adriaen Dioens.
150. Jaspar Wegge ende Anna Verbeeck, sijne huysvrouw, Peeter De Schutter knecht, Digna
Covens, meysen, Adriaen De Schutter armen jongen.
151. Dillis Lauwers ende Cattelijn Schoeters, sijne huysvrouwe, Maria ende Jacobus Lauwers,
Catlijn De Back 61 meysen.
152. Antony Van De Wouwer ende Catlijn Segers, sijne huysvrouwe, Peeternel ende Jenneken
Van De Wouwer, Adriaen Naege 62 knecht, Maria Verbeeck, meysen.
153. Maycken Van Camp, weduwe van Adriaen Van Camp, Barbara Van Camp haer kint.
154. Cornelis Schuerwegen ende Franchijn Cools, sijne huysvrouwe, Anna Oddaert 2 63
jaeren, Merten ende Antony Oddaerts, haere kinderen.
155. Jeronimus Bastiaens ende Catlijn De Roeck, sijne huysvrouwe.
156. Jan Heyns, Gillissone, ende Anneken Diericx, sijne huysvrouwe, Ruddolff, Lenaert
ende Maycken Wijckmans, henne kinders, Michiel Wils 64 ende Christiaen Hendericx,
knechten, Elisabeth Van Boes, Maycken Waes, meysen.
157. Michiel Deli ende Anna Janssens, sijne huysvrouwe, Elisabeth ende Adriaen Dely, sijne
kinderen.
158. Jan Peeters ende Elisabeth Thijs, sijne huysvrouwe, Peeter Peeters sijn kint, ende Anna
Wellens.
159. Adriaen Cools ende Anna Coeckelaers, sijne huysvrouwe, Elisabeth, Catlijn, Maria,
Livinus, Anna, Adriaen ende Antony Cools, henne kinderen.
160. Adriaen Strobbaerts ende Catlijn Kersmaeckers, sijne huysvrouwe, ende Jenneken
Strobbaerts sijn kint, out sijnde 21 jaer.
161. Jaspar Van Den Velde ende Lusia Verbert, sijne huysvrouwe, Jan out 18, ende Antony,
Maria, Clara ende Jacobus Van Den Velden, henne kinderen.
162. Adriaen Bal, Jacquessone, ende Elisabeth Rompay, sijne huysvrouwe, Anna out 12,
ende Joos ende Maria Bal henne kinders Cornelis Van Den Velde ende Adriaen Van
Bieren ende Antony Slootmans, henne knechten, Maria Daen ende Jenneken Daen, sijn
meysens.
163. Hendrick De Klerck ende Franchois, Anna ende Maria De Klerck, sijne kinders, ende
Peeter Van Schil.
164. Magdalena Tayaerts, weduwe sijnde van Franchois Kersmaeckers.
165. Marck De Laet ende Paschijntien Verbert, sijne huysvrouwe, Barbara, Merten, ende
Franchois, Peeter ende Elisabeth De Laet, henne kinders, Barbara out sijnde 16 jaer.
166. Gommer Franck, Franchois out 25 jaer, Adriaen, Maria, Anna ende Catlijn Franck, sijne
kinderen.
167. Jan Mast ende Martijn W 65 sijne huysvrouwe, ende Rossier, Maria, Antony, henne
kinders, Antony sijnde 14 jaer.
168. Antony Pese ende Elisabeth Janssens, sijne huysvrouwe.
169. Antony Mertens
59 Volgens de parochieregisters: Coeckelaers.
60 Volgens de parochieregisters: Abraham.
61 Waarschijnlijk De Backer.
62 Waarschijnlijk Naegels.
63 Ongeveer 24 volgens de parochieregisters.
64 Of Wuls.
65 Volgens de parochieregisters en de schepenakten Wilrijk: waarschijnlijk Wuyts.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 71

170. Adriaen Dioens ende Maria De Bruyn, sijne huysvrouw, Baltasar out 12 jaer, ende Peeter,
Elisabeth, Jenneken ende Maria Dioens, henne kinders.
171. Jan De Cock ende Maria Lauwers, sijne huysvrouwe, ende Jan De Cock, sijn kint
172. Cornelis Segers ende Anna Vermaelen, sijne huysvrouwe, Maria out 14, Anna, Elisabeth,
Jan ende Cornelis Segers, henne kinderen, Peeter Struys, Christiaen Verreycken, sijn
knechten, Naentien Sel (?) sijn meysene.
173. Jan Schoesetter ende Maria Wijckm 66 sijne huysvrouwe, Cornelis, Peeter out 13 jaer,
Antony ende Maria Schoesetters, henne kinderen, Adriaen Berckelaers sijnen knecht,
ende Anna sijne dinstmeyte.
174. Alexander Mertens ende Clara Slootmans, sijne huysvrouwe, Antony out 26 jaeren,
Paschijn, Geeraert, Sander ende Cornelis Mertens, henne kinders.
Beloopende de voorschreven persoonen, soo mans, vrouwen, kinderen, knechten, meysens
ende andere, ter quantitijt van een duysent ende twintich persoonen.
In teecken der waerheyt hebben wij pastoor, drossard, schepenen ende secretaris boven
genoempt, alle dese onderteeckent ende daer op doen drucken onsen gemeynen segele,
desen dertichsten novembris een duysent sessehondert ende dryennegentich, was
onderteeckent,
A : Dergent, pastoor in Wilrijk,
J : Aug : Van De Werve, drossaert,
M : Della Faille ende Jan Heyns
Antony Meroen ende het merck van
Geeraert De Bruyn, alle schepenen,
ende J : Verreycken, secretaris.
72
Accordeert met sijn origineel
Verreycken
Bron: Rijksarchief Anderlecht, Fiscaal Officie (Officie Fiscaal, FO 360), Raad van Brabant
66 Volgens de parochieregisters: Wijckmans.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

GeDepOrTeerD naar DuiTSlanD TijDenS
werelDOOrlOG ii.
landgenoten aan de slag in den vreemde.
Wilfried Devoldere
1. Mijn vader Alfons Devoldere uit Pittem.
In juli 2010 trof ik enkele voorbereidingen om deel te nemen aan de 62. Deutscher
Genealogentag, het jaarlijkse congres van de Duitstalige genealogen, dat van 17 tot 20 september
plaats had in de Hanzestad Stralsund. Een prachtige stad in het vroegere Oostblok
maar niet direct bij de deur, zeker wanneer men er op vrijdagavond verwacht wordt om
19 uur voor de openingszitting van het congres. De heenreis werd dan ook gepland in twee
etappes. Een rit van 960 km werd dus opgesplitst.
Zo bracht mijn zoektocht me in de buurt van Hamburg (ca. 700 km) voor een halte en dus
in mijn geval in de streek (de Lüneburger Heide) waar mijn vader Alfons (°Pittem, 1924)
van 1943 tot ver na de bevrijding (begin oktober 1945) verplicht tewerkgesteld werd. Toen
mijn ouders op zondag in juli 2010 kwamen tafelen, sprak ik vader over mijn voornemen
om even een hotelletje te zoeken in die streek of omgeving. Hij wist me te vertellen dat er
in het dorp zelf waar hij werkte (Garlstorf am Walde, het andere Garlstorf ligt aan de Elbe)
toen al een hotel bestond. Wie weet? Even controleren op het internet: het hotel bleek
echter op donderdag gesloten.
Even verder surfen want er waren nog andere mogelijkheden om in het dorp te overnachten,
zo o.m. een vakantiewoning op de boerderij. Ik klikte de webstek van de bewuste
Ferienwohnung aan (www.jagau-garlstorf.de) en vertelde mijn vader dat volgens wat hij me
vroeger meegedeeld had over de ligging in het dorp, die hoeve aardig in de buurt lag van zijn
vroeger verplicht verblijf. Hij bekeek even de foto van de hoeve en wist me prompt te vertellen:
‘dat is het, nog weinig of niets veranderd’. Toen ik vertelde dat internet als uitbater een
familie Jagau weergaf, vernam ik uit zijn mond dat het tijdens de Tweede Wereldoorlog ook
al het geval was. Geen twijfel meer. Even mailen met wat uitleg over de ultieme bestemming
aan de Oostzee, mijn interessesfeer, enige informatie over mijn vader en de vraag of
de vakantiewoning ook voor één nachtje kon gehuurd worden. Na een paar dagen kreeg ik
een verlossend antwoord: we (Edgard Seynaeve en ikzelf) waren er van harte welkom. De
vrouw des huizes was zelf geïnteresseerd in familiegeschiedenis en in de geschiedenis van
deze oude hoeve. De prijs (50 euro) hiervoor, met twee slaapkamers, bleek ook mee te vallen!
Alleszins goedkoper dan overnachten in een of ander groot hotel. Een volgende mail uit
Garlstorf volgde waarbij we uitgenodigd werden voor de koffie – Kaffee und Kuchen – tegen
half vier indien dat zou lukken.
Donderdag 16 september 2010 was het dan zover. Om vijf uur ’s morgens vertrokken we
reeds om files in de Kennedytunnel en op de Antwerpse ring te vermijden. Een paar stops
en 660 km later namen we ’s namiddags afrit 40 ‘Garlstorf’ van de autosnelweg Hannover-
Hamburg. Het dorp ligt langs de autosnelweg die volgens mijn vader in die tijd gebouwd
werd richting Hamburg. Meteen kwam de vraag in me op hoe lang mijn vader hierover
gedaan had in april 1943. De GPS bracht ons feilloos ter plekke. Hier stond ik dan 65 jaar later
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 73

op dezelfde plek waar mijn vader meer dan twee jaar van zijn leven gesleten had: hij was
net geen 19 jaar oud toen hij hier aankwam en (met een korte onderbreking) meer dan 21
toen hij naar België kon terugkeren. Het deed me wel wat toen ik hieraan moest denken: ik
was hier onbekommerd aangekomen terwijl hij bij zijn aankomst allerminst uitzicht had op
een spoedige terugkeer. Hoe was hij hier trouwens heengebracht?
74
Het woonhuis van het Meierhof in september 2010 (Foto Wilfried Devoldere)
De gastvrouw Anke Jagau verwelkomde ons zeer hartelijk. Haar man Horst Jagau, kleinzoon
van de uitbater Kurt tijdens de oorlog, is in het dorp Ortsburgermeister maar ook landbouwer
op dezelfde hoeve van 250 ha die blijkbaar Meierhof heet. In de nabijheid ligt ook Soltau
waar de Belgische kunstenaar Georges Goffart (1891-1974) een straatnaam kreeg. Hij was
er tijdens de eerste wereldoorlog krijgsgevangen en zorgde voor de inrichting van het interieur
van de plaatselijke Mariakerk. Het Lager Soltau was het grootste krijgsgevangenenkamp
tijdens die oorlog. Toen ik het er over had met een oudere bekende (° 1927) wist hij me te
vertellen dat zijn vader (° Staden) ook gevangen was in Soltau. Later was hij op een boerderij
verzeild. Toen een tante van die bekende stierf, wist ze te vertellen dat zijn vader een souvenir
had achtergelaten in Soltau. Onze vriend had een onbekende (half)zuster in Duitsland. Toen
werd hem alles duidelijk toen er in het ouderlijk huis wat discussie was en zijn moeder zei
dat hij maar naar zijn Frieda (naam van de bewuste moeder van zijn halfzus) moest lopen…
Ook mijn vader had lachend gezegd even te informeren of er geen van zijn kinderen in het
dorp te bespeuren waren. Anke vertelde ons dat er een drietal dorpelingen met Belgische
roots gekend zijn, enkele maanden geleden nam een Belg contact op met haar man (in zijn
functie van burgemeester) om te vernemen waar een bepaalde vrouw (geboren tijdens WO
II) woonde. Deze gedeporteerde wist dus wel duidelijk met wie hij een avontuurtje had met
waarschijnlijk ongewenst resultaat…
De boerderij is een erg oude hoeve qua geschiedenis. Volgens lokale informatie was het een
hoeve waar de omwonenden hun tienden moest komen betalen. Wanneer we de geschiedenis
lezen van deze boerderij met oudste vermelding in 1317 zouden we durven schrijven dat het
een soort foncier van een heerlijkheid was. In 1888 kwam ze in handen van Heinrich Jagau,
zoon Kurt volgde hem op in 1919. Diens zoon Kurt-Günther nam het bedrijf over in 1963 tot
de huidige uitbater in 1986 aan het roer kwam. Alle generaties waren paardenliefhebbers,
getuige nu nog de aanwezigheid van een aantal rijpaarden en pony’s.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

Kurt Jagau en zijn echtgenote Margarethe Kuhlmann, de uitbaters van de hoeve
ten tijde van het verblijf van mijn vader tijdens WO II (Album Anke Jagau)
Die namiddag brachten we voor een groot gedeelte door in de mooie woonkamer van het
huis. Mijn vader was hier nooit binnen geweest, enkel aan de zijkant om er het morgen-,
middag- of avondmaal te gebruiken. Wij werden er rijkelijk verwend met koffie en zelfgebakken
taart. Wat een tegenstelling met de oorlogsjaren!
De herenboer uit de tijd van mijn vader was dus Kurt Jagau. Hij werd geboren in Gross Bülten
(Kreis Peine) op 16 maart 1887, pas het jaar erop kwamen zijn ouders zich vestigen in Garlstorf.
In 1920 trad hij in het huwelijk met Margarethe Kuhlmann. Hij zou overlijden in 1962. Mijn vader
zag de uitbater heel weinig want die was niet alleen landbouwer maar ook officier bij het
Duitse leger. Dank zij zijn interesse voor paarden en een gedegen kennis ervan kon hij tijdens
de Tweede Wereldoorlog dicht bij huis aan de slag op het Bezirkscommando Lüneburg (op een
afstand van 25 km van het dorp) waar hij instond voor de logistiek, o.a. voor de paarden. Een
van de prominent aanwezige figuren bij de uitbating van de hoeve was een zekere Leo Luszer
die er zestig jaar Milchmeister was. Die moet men vader ongetwijfeld gekend hebben. Misschien
is dit de persoon die hij aanduidde als verantwoordelijke voor de veestapel (zie verder)?
Uit de rijke documentatie van Anke Jagau (twee dikke albums met foto’s, vereremerkingen,
brieven, e.d.) vernamen we ook dat twee van de vier zonen de oorlog niet overleefden. Eén
sneuvelde tijdens het Ardennenoffensief, een andere bleef vermist achter in Rusland. De
andere twee waren ook ingelijfd en vroegen zich aan het einde van de oorlog in een schrijven
aan hun ouders af ‘waar dat ultieme wapen van de Führer blijft’… Ook de familie Jagau
kwam niet ongedeerd uit de oorlog. Mijn vader was hiervan niet op de hoogte, hij wist zelfs
niet dat er vier zonen waren. De afstand tussen herenboer en dienstpersoneel op de hoeve
was blijkbaar erg groot.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 75

Op wandelafstand bevindt zich het vroegere stationnetje van Garlstorf. Destijds was er reeds
een Gaststätte aan verbonden. Mijn vader ging er op zondag soms iets drinken. Nu kan je er
nog terecht voor een glas Duitse pils maar ook voor een degelijk maal. We gingen er ’s avonds
iets eten (Gaststätte Waldklause) en toen ik de waardin op de hoogte bracht dat mijn vader
er 65 jaar geleden ook al te gast was, stopte ze prompt een ansichtkaart van het gebouw in
mijn handen. Ook hier was dezelfde familie nog aan de slag, ‘je vader moet in die tijd die
Tante Elsa gekend hebben…’. Het achterliggende spoor is in onbruik geraakt, sporadisch komt
er nog eens een goederentransport voorbij.
76
Kaart van gedeporteerde Alfons Devoldere, uitgereikt enkele jaren na de oorlog.
Maar laat ik even vader zelf aan het woord. De heenreis in 1943 verliep per trein vanuit
Tielt. Daar stond de Pittemnaar Remi Van Rijssel (VNV-er en plaatselijk textielfabrikant) die
een oogje in het zeil hield of iedereen wel de trein nam! Vader herinnert zich nog dat ze in
Leuven voorbij kwamen. Daar hadden namelijk een aantal medereizigers stenen verzameld
waarmee ze de ruiten van het Leuvense stationsgebouw bekogelden. Het was even benauwd
afwachten of er geen represailles zouden komen vanwege de Duitsers. Hij herinnert zich niet
meer tot waar de trein hen bracht, vanaf een bepaald punt werd iedereen dan naar de plek
van tewerkstelling gebracht, in zijn geval dus de boerderij.
Mijn vader kreeg er ’s morgens een soort brij uit een grote ketel en vier boterhammen.
Voldoende zou je denken maar die waren ook bedoeld om rond 9 uur op te eten tijdens het
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

werk op de uitgestrekte akkers. Maar als jonge kerel had hij alles al direct verorberd… ’s
Middags keerde men met paard en ploeg terug naar de hoeve waar er gewoonlijk aardappelen
geserveerd werden die zwommen in het water, met een stukje vlees dat ineens in
de mond verdween.
Het werk bestond er meestal uit ploegen, de akkers waren er zo groot dat na een kwartier
stappen achter paard en ploeg, het einde van de akker nog niet in zicht was. Er waren minimum
zes paarden, er was speciaal een knecht voor de grote kudde koeien maar er waren
ook veel varkens en zeker meer dan 100 schapen (we zijn op de Lüneburger Heide!).
Door de aanwezigheid van de in aanleg zijnde autosnelweg (‘Bundesautobahn 7’) was mijn
vader regelmatig getuige van bombardementen. Dit moet erg beangstigend geweest zijn
wanneer hij onbeschermd midden de uitgestrekte landerijen aan de slag was. Veel te schuilen
viel er niet! Gewoonlijk legde hij zich dan in de dichtstbijzijnde gracht… Ook ’s nachts
werden hij en zijn kompanen van hun bed gelicht bij bomalarm om in de kelder te schuilen
– Aufstehen!!! - tot hij het beu werd en gewoon bleef doorslapen… Op zekere dag vlogen
honderden vliegtuigen boven het dorp met een hevig bombardement van de autosnelweg
tot gevolg. ’s Anderendaags, zo getuigt mijn vader, gingen we kijken en trokken de brandbommen
uit de grond… Uiteraard niet erg verstandig.
Verplicht tewerkgestelden op de hoeve, 28 mei 1944.
Alfons Devoldere zit achteraan op de tractor, vooraan tweede van links een zekere Henri uit
Assebroek (Brugge), de anderen zijn Poolse arbeiders. (Eigen verzameling)
Vader wist op de foto’s die ik er in september 2010 schoot de schuur aan te wijzen waar hij
op zolder sliep. Hij verbleef er met een zekere Henri uit Assebroek (de familienaam herinnert
hij zich niet meer) en enkele Polen, samen werden ze op 28 mei 1944 gefotografeerd.
Mijn vader zit op een grote tractor, tweede van links vooraan die ‘Henri’ waarvan hij zich de
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 77

familienaam niet meer kan herinneren. De schuur is ondertussen verdwenen. Het was met
die Henri dat hij de slaapstede deelde. Veel moesten we ons daarbij niet voorstellen: een
kafzak die vol muizen zat. ’s Nachts hoorde men de diertjes piepen, ‘soms werden we wakker
omdat ze over ons gezicht liepen. En in die zak vermenigvuldigden ze zich ook nog!’ Hygiëne
was er niet want ‘we moesten gedurende die twee jaar dezelfde kleren dragen. Door het vele
stappen op het land met onze gewone schoenen waren die om de haverklap versleten, het
weinige geld dat we ontvingen als dagloon ging dan ook grotendeels naar de schoenlapper!’
Hij was er tewerkgesteld van 14 april 1943 tot 10 maart 1944 wanneer hij voor een korte
vakantie mocht terugkeren naar België. Normaal gezien mocht hij maar een week vakantie
nemen. Wat later dan voorzien vertrok hij opnieuw naar Duitsland samen met zijn broer
Georges en diens echtgenote Maria Lowie. Gelukkig was hij vertrokken want daags na zijn
vertrek stonden de Duitsers aan de deur om hem op te pakken. Op 24 maart was hij (met
enkele dagen vertraging dus) terug aan de slag tot 2 oktober 1945. Op zekere dag lagen bomen
dwars over de weg die van de afrit van de autosnelweg naar het dorp liep. Mijn vader
was overtuigd dat dit een wegversperring was om de op komst zijnde geallieerden tegen
te houden, ‘de Engelsen zijn in aantocht’ wist hij te vertellen aan zijn kameraad. Waarop de
boer hem vroeg wat hij zei, waarschijnlijk had hij iets begrepen over de Engelsen. Korte tijd
nadien reden ze inderdaad de hofplaats op met hun jeeps. Mijn vader gooide zijn krowel (een
haakse riek) weg en zei tot de boer ‘je kunt zelf werken’ (resoluut, zo ken ik hem wel!). Voor
de rest van de tijd in het dorp mocht hij op een andere hoeve in de nabijheid verblijven. Op
zekere dag werd iedereen naar een grote fabriek gebracht waar enorm veel volk samen zat.
De oorlog was in onze streken reeds maar dan een jaar achter de rug, in zijn geboortedorp
Pittem waren de gedeporteerde dorpsgenoten vanaf april aan het terugkeren en op 27 augustus
1945 had er de Vredesstoet plaats 1 . Van uit die grote fabriek werden ze honderden
kilometers gerepatrieerd met grote open vrachtwagens waarbij ze de reis tot Brussel einde
september - begin oktober rechtstaande in die open camions moesten meemaken! De overnachting
in Brussel gebeurde in het justitiepaleis, we hadden in lange tijd niet meer in zo’n
goed bed geslapen, zo wist mijn vader. Eerst moest iedereen het bovenlijf ontbloten, bepaalde
SS’ers of collaborateurs hadden zich tussen de bevrijde gedeporteerde arbeiders gemengd,
ze werden echter herkend aan hun ‘SS’-tatoeage op hun arm. ’s Anderendaags kon
iedereen naar zijn eigen streek terugkeren met de trein, in het geval van mijn vader was dat
met een ticket naar Lichtervelde.
Er waren ook nog twee ooms van me tewerk gesteld in Duitsland. Georges Devoldere (°
1919) was in 1942 gehuwd en was met zijn vrouw vrijwillig naar Duitsland getrokken om
er te gaan werken. Een andere oom Emeric (° 1921) was aanvankelijk lid van de weerstand
(terwijl de oudste Maurice - ° 1913 - als VNV’er bij de Tieltse hulppolitie actief was 2 – van
tegenstellingen gesproken) en werkte in een weverij van de Pittemse collaborateur Van
Rijssel (hierboven vernoemd). Op het einde van zijn leven vertelde hij me dat zijn werkgever
hem op de hoogte had gebracht van een nakende gevangenneming, in dat geval zou hij als
krijgsgevangene in een of ander kamp terecht gekomen zijn. Hij koos het zekere voor het
onzekere en ging zich vrijwillig melden om in Duitsland te gaan werken.
Tijdens hetzelfde gesprek vernam ik ook dat diezelfde oom Emeric mijn vader per fiets ging
halen in Lichtervelde met een tweede fiets aan de hand. Dat gebeurde na vaders telefoon-
1 V. ARICKX, Geschiedenis van Pittem, Pittem 1951, p. 214.
2 K. RAVYTS en P. STRUYVE, Het Tieltse 1940-1945. Bedreigd, bezet, bevrijd, Heemkring De Roede van Tielt,
Tielt 1995, p. 109.
78
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

tje uit Lichtervelde naar de familie Carron, het huis met de dichtstbijzijnde telefoon. Mijn
tante Alixe (° 1935, de jongste van zeven) herkende haar teruggekeerde broer niet wiens
gezicht helemaal onder de zweren zat! Hoewel Arickx schrijft dat de Pittemse gedeporteerden
pas vanaf april 1945 terugkeerden, moeten beide broers Devoldere waarschijnlijk al voor
Nieuwjaar 1945 terug in Pittem aangekomen zijn. Mijn tante Alixe zat toen nog op de lagere
school en moest van de kloosterzuster een passage opnemen in haar nieuwjaarsbrief ‘dat
mijnen derden broeder weldra naar huis terug mag keren’. Bij het voorlezen op nieuwjaarsdag
kwam ze niet verder dan deze zin. ‘Eerst begon moeder te wenen, daarna vader en de
brief vloog onvolledig voorgelezen in de kast…’
Toen we met het Davidsfonds van Pittem rond 1973 een tentoonstelling opzetten over de
geschiedenis van Pittem kon ik ook een aantal brieven etaleren van Pittemnaars die tijdens
WO II in Duitsland verbleven als gedeporteerde. Het was een prachtige collectie. Er zaten
brieven bij van mijn ooms en van mijn vader. De verzameling behoorde toe aan ere-hoofdonderwijzer
Gillis Vergote die de brieven als KAJ-leider verzameld had. Na zijn dood poogde
ik de verzameling in handen te krijgen om die te kopiëren of te fotograferen maar dat is nooit
gelukt. Ondertussen is zijn weduwe eveneens overleden en blijkt de verzameling spoorloos
of verdwenen. Jammer.
2. Jozef Aerbeydt uit Roeselare.
Toen ik aan buurman en vriend Andreas Aerbeydt en zijn echtgenote vertelde over de deportatie
van vader naar Duitsland, wist hij me te vertellen dat ook zijn pa (toen al gehuwd)
aan de slag moest bij de ‘vijand’. Meer nog, ‘we hebben daar nog papieren van en ook een
dagboekje’. Mijn interesse was dus gewekt. Het gaat hier om Jozef Aerbeydt die geboren
werd in Roeselare op 23.12.1905 als Joseph Eduard Frans3 . Hij trouwde in september 1930
met Magdalena Maria Devogelaere. Het gezin had vijf kinderen van wie twee klein stierven.
Het resultaat van de zoektocht naar de papieren op zolder werd mij ter inzage bezorgd: een
schat aan eigentijdse documenten en ook een (bescheiden) dagboekje.
Behalve het dagboekje en het trouwboekje van de schoonouders van Jozef Aerbeydt bevatten
de ‘schatten op zolder’ volgende stukken:
- Beslissing van het ministerie van openbare werken en wederopbouw waarbij Joseph Eduard
Frans Aerbeydt, meubelmakergast, Wilgenstraat 95 te Roeselare in zitting van 3 september
1953 erkend wordt als ‘weggevoerde voor de verplichte arbeid tijdens de oorlog 1940-1945’
(dossier nr. 334.683/1819/1766).
- Een Dienstverpflichtungsbescheid (Kennisgeving van verplichting tot dienstneming) uitgeschreven
te Roeselare op 2 juni 1943 door de Deutsche Werbestelle Gent, Aussenstelle
Roeselare. Hij dient zich diezelfde dag aan te melden om 6.30 uur in het station van Roeselare.
Bestemming is Magdeburg.
- Een Arbeitskarte für ausländische Arbeitskräfte aus Belgien op zijn naam. Hieruit blijkt
dat hij aan de slag moest als Abraumarbeiter in de ‘A.Riebeck’sche Montanwerke AG’ in
Oberröblingen, een plaats in de huidige deelstaat Saksen-Anhalt waar hij blijkbaar ook zijn
3 De stamboom van deze familie werd gepubliceerd in dit tijdschrift. Zie: G. AERBEYDT, De familie Aerbeydt
te Roeselare, in: Vlaamse Stam, 8 ste jg., 1972, nr. 4, pp. 261-268 en nr. 5, pp. 323-329. Jozef Aerbeydt waarover
sprake in dit artikel vind je p. 329. Over de familie Aerbeydt, zie ook: G. AERBEYDT, Een moeilijkheid die na
ruim vijfendertig jaar opgelost is. De familie Aerbeydt in Roeselare, in: Vlaamse Stam, 36 ste jg., 2000, nr. 11-
12, pp. 520-521. Jozef was de broer van bankdirecteur Saturnijn Aerbeydt wiens kwartierstaat gepubliceerd
werd, zie W. DEVOLDERE, Onze kwartierstaat: Saturnijn Aerbeydt, in: Vlaamse Stam, 34 ste jg., nr. 9, 1998, pp.
349-352.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 79

woonplaats had. De werkkaart is uitgeschreven door het Arbeitsamt van het nabijgelegen
Eisleben Lutherstadt 4 .
- Een reispas afgeleverd te Brussel op 1 september 1943 om gedurende twee jaar op en af te
mogen reizen tussen België en Duitsland. Het document bevat een zesmaandelijks visum
om zich naar België te verplaatsen.
80
Het Dienstverpflichtungsbescheid van Jozef Aerbeydt
(in het bezit van de familie Andreas Aerbeydt-Simoens)
4 Eisleben is bekend als ‘Lutherstadt’, Maarten Luther werd er geboren in 1483 en stierf er in 1546.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

De hiernaast vermelde documenten kloppen met het dagboekje dat Jozef Aerbeydt in 1943
bijhield. Het is een jaaragenda 1943 van 8 bij 12,5 cm. Het bevat ook een aantal adressen
van familieleden maar ook van andere weggevoerden die o.a. in Kiel, Berlijn, Potsdam en
Hannover aan de slag waren. Soms noteert hij enkele opeenvolgende dagen zijn wedervaren
(vooral de eerste weken) maar meestal ook zijn gemoedstoestand, andere keren duurt het
weken vooraleer we iets nieuws vernemen. Ik laat hem aan het woord (het dagboekje wordt
hier niet volledig weergegeven) en behouden de originele tekst en spelling:
2 juni 1943. Vandaag dag van mijn vertrek naar Duitschland. Kortrijk vertrek 9 ½ uur, doe
mijn avondgebed, kan niet slapen, denk aan huis.
3 juni 1943. In den nacht 12 uren Wuppertal Elberfeld. En denken dat het hoogdag is 5 . 5 uren
in de morgen, eten, bidden, en altijd maar rijden. 6 ½ Hannover 9 ½ Magdenburg eindelijk
naar het arbeidsambt, neen naar een zaal die versch gescheurd met kreoline, om 11 uren
soep ? om 4 uren x stralen, om 9 u avond alle man op de grond en slapen ?
4 juni 1943. Vrijdag morgen 5 u appel, brood? koffie? en wachten, altijt maar wachten, om
10 uren 30 krijgen we met 4 man onze papieren om te vertrekken met den trein van 10u32
? en vertrekken om 11u24 Halle – 3 Eisleben – 4 vertrek uit Eisleben naar het einde van onze
reis Oberröblingen am See.
5 juni 1943. Van den enen doctoor naar de andere. We krijgen onze zegels, wassen en vervelen
ons, schrijven naar huis met de tranen in de oogen als we aan alles denken wat we
verlaten hebben. Ons huis vrouw en kinders, ons vaderland, al de vrienden en kennissen (ik
schrijf ook naar Rinus Moermans en Poelkapelle).
Zondag 6 juni 1943. Om 7 uren op en zoeken achter een kerk als ik een vind is de mis juist
gedaan. Ik spreek met den priester en hij geeft mij de communie, dan gaan eten en terug
naar de hoogmis. Het is middag, ik schrijf, het regent, wij kaarten tot het duister is en dan
in bed, morgen aan het werk.
7 juni 1943. Maandag 5 uren in den morgen eten en naar ons fabriek, en terug naar den
doctoor, nen rare vogel, dan terug naar het fabriek en we beginnen onze 6 maanden. 1 werkwinkel,
2 banken en 10 schrynwerkers, om 4 ½ gedaan en naar ons huis ? Eten, schrijven
en slapen, is een dag voorbij.
8 juni 1943. Krijgen ons eerste eten in het fabriek, het is heel goed. Hebben een goede meester
die niet geirne werkt, zoodus hier is de wet ‘meister nicht arbeiten knecht ook nicht arbeiden’.
Vandaag ga ik mijn rantzoen koopen in de winkel, goed ontvangen, trek goed mijn plan.
9 juni 1943. Vandaag alles zijn gewone gang, krijgen macaroni in de fabriek, krijg 2 rantsoene,
schrijf naar huis, ben redelijk geknakt. Denk te veel aan huis en aan mijn duurbaar
vaderland, en alles wat mij lief is, het is een week dat ik van huis ben.
10 juni 1943. Ben vandaag veel beter gesteld, werp me als over kop in het werk en vergeet
voor eenige uren mijn huis, vrouw en kinders en zoo ben ik beter. Het is ongelooflijk en tog
moet ge ze nu en dan eens uit uw gedacht zetten, anders loopt het hier mis.
(Op 11 juni schrijft hij een brief naar huis.)
12 juni 1943. Vandaag om 2 ½ uren vrij, we gaan gevieren naar het stortbad, daarna achter
ons brood en daar ik verstrooiing noodig heb trek ik naar de cinema voor de eerste en
laatste maal. Dat kan ik verzekeren, een paardenstal met stoelen in gezet, en propaganda
filmen, heb zitten slaapen.
Pinksteren 13 juni 1943. Vandaag hoogdag, ga naar de mis van 7 ½ te communie, dan gaan
eten en terug naar de hoogmis waar juist een oficier trouwd (sic), een echte aandoenlijke
plechtigheid met een schoon gelegenheidssermoen. Na de mis eten en schrijven naar huis,
naar vader en moeder, naar Gerard (Berlijn) en naar paters. Denk aan St. Amand kermis.
Eerste alarm, alles goed.
5 O.-L.-Heer Hemelvaart viel in 1943 op donderdag 3 juni.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 81

82
De voor- en achterzijde van de Arbeitskarte (archief A. Aerbeydt-Simoens)
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

14 juni 1943. Vandaag moeten wij niet werken maar zijn tog betaald. Doe mijn eerste wasch
in Duitschland en verveel me zoo veel mogelijk. Ga mijn brief van gisteren posten per expres.
Verlang naar nieuws uit het vaderland. Lees in boeken. Zie in verbeelding mijn kinderen op
de paardjes zitten op St. Amand en zou in hun vreugde willen smaken, nu dat komt.
15 juni 1943. Vandaag alles goed. Ben er door, denk niet meer zo veel en zoo voel ik mij
beter. We zijn hier 11 dagen en het regent 11 dagen. Vandaag potteke gekookt met gebraden
hesp, eet zoo smakelijk als thuis. Denk ik ten minsten. 2 de alarm 2 uren ’s morgens.
16 juni 1943. Schrijf naar Kiel naar Paul Vanden Bulcke uit Moorslede. Heb het voornemen
genomen niet meer te schrijven tot ik een brief van huis krijg, maar kan het niet laten en
vandaag ben ik weer bezig, de bekoring is sterker dan de wil. En zoo begin ik anders niets
bijzonders.
17 juni 1943. Alles gaat goed, niets te melden. Dezen nacht 2 ½ uren 3 de alarm.
18 juni 1943. Krijgen vandaag ons zeep in de fabriek, 2 stukken aan 10 M(ar)k. ’t stuk. Schrijf
dezen avond naer mijn vrouw.
19 juni 1943. Ontvang vandaag een brief uit Berlin van Gerard en schrijf seffens terug, het
doet me goed nieuws te hebben van een vriend, wat zal het dan zijn als ik een brief krijg
van mijn vrouw ?
20 juni 1943. Heb vandaag gaan werken van 6 tot 2 uren. Kook pattatten en schrijf voor de
zooveelste keer naar huis. Dezen nacht alarm maar ben nooit wakker gekomen.
21 juni 1943. Wat een gelukkigen dag, 4 brieven in eens van mijn vrouw. Seffens terug
schrijven, wat een zoete troost ze te lezen en ze (h)erlezen. Vandaag alarm van 2 tot 4 uren
namiddag. Antwoord naar huis.
22 juni 1943. Vandaag verlangend naar nog nieuws maar niet te zien.
23 juni 1943. Vandaag weer geen nieuws. Het is tog aardig nu ik nieuws gekregen heb zou
ik er alle dagen willen, een mensch is tog nooit kontent, schrijf nog eens naar huis.
24 juni 1943. Vandaag 2 brieven van huis, een van Rinus en een van Paul (Vanden)Bulcke.
Schrijf vandaag naar mijn kinders, denk aan de plechtige communie te Rouselare toekomend
jaar heb ik ook een, denk van dezen dag vast en zeker thuis te zijn.
25 juni 1943. Schrijf 6 bladzijden naar mijn vrouw, ontvang een brief van haar door Henri,
krijg 48 M(ar)k op mijn loon, mijn eerste geld in Deutschland. Moraal goed, dagen vliegen.
26 juni 1943. En tog ga ik vandaag weder naar de cinema. Het is hier mijn eenig verzet.
Weet nog niet hoe het deutsche bier smaakt, dat komt misschien later, heb nog geen last
om op caffee te gaan. Hier zijn er maar twee.
27 juni 1943. Ontvang vandaag een brief van Rinus, als ook een pakje van huis. Het eerste.
Ga naar de mis te communie en dan naar de hoogmis en prossessie. Antwoord naar Rinus
en schrijf ook naar mijn vrouw. Doe een schone wandeling in het veld.
29 juni 1943. Ontvang de 6 de brief van mijn vrouw.
Op 1 juli schrijft hij dat hij binnen 5 maanden even naar huis mag, ’s anderendaags denkt hij
aan de processie die in Roeselare uitging. Op 6 juli 1943 maakt hij zich zorgen: ‘hier komt
geen enkel brief meer uit België, we weten niet wat denken, ieder zegt het zijne, we winden
elkander op’. De notities worden minder frequent, op 9 juli ontvangt hij te weinig loon en
krijgt als antwoord langsam…’s Anderendaags ontvangt hij na 17 dagen als enige een brief.
Nog dezelfde maand (19 juli) worden 37 mannen ziek ‘van het eten’, na het doktersbezoek
krijgen ze ‘thee, poeders en pillen’. De 21 ste juli heeft Jozef geen zin om te werken op zijn
nationale feestdag: ‘om het nationaal feest te vieren werk ik vandaag geen slag en loop 10
uren rond in de fabriek van het eene naar het andere en fluit nu en dan de Brabancon’. Een
week later noteert hij: ‘vandaag St. Anna, waar is de tijd dat we jong waren en vierden en
dat pitje (= grootvader) ruttelde als we om 8 uren naar huis kwamen, waar is die tijd tog
gevaren ?’. Zijn vriend laat hem weten ‘ze denken in Kiel dat het gauw zal gedaan zijn’.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 83

Toch wat voorbarig nieuws… Tijdens die periode einde juli hebben Jozef en zijn lotgenoten
last van de hitte.
Hij kan het schrijven aan zijn echtgenote niet laten: de 3 de augustus schrijft hij zijn 23 ste
brief in twee maanden.
8 augustus 1943. Zie veel af van mijn voeten die gansch open liggen van barvoets in mijn
sandalen te loopen.
9 augustus 1943. Schrijf naar huis, ontvang vandaag 3 brieven van mijn vrouw en een van
de kinders, gelukkige dag maar langs de andere kant komt een ongeluksdag. Want als we in
ons kamer komen heeft een van onze mannen een einde aan zijn leven gesteld door hem
op te hangen, we zijn allen van de hand Gods geslagen.
’s Anderendaags ziet hij ‘gansch den dag onze opgehangen makker voor mijn oogen. Wat zal
zijn moeder in België zeggen, wat een dag voor haar’ (hij wordt de 12 de augustus begraven).
Zondag 29 augustus 1943. Kermiszondag en ik zit hier op mijn kamer te schrijven. Wat doen
ze nu in Roeselare, ook zeker aan mij denken lijk ik aan hen?
De 10 de september stuurt hij 250 marken naar huis, op het einde van de maand denkt hij
aan zijn trouwverjaardag (27 sept.): ‘het is vandaag 13 jaar dat we getrouwd zijn, zoete herinnering.
Spijtig dat ik op zulk een dag zoo ver van mijn vrouw ben’.
Zijn notities worden sporadisch, op zondag 7 november schrijft hij nog iets in zijn dagboekje:
‘ga vandaag bij een boer gaan werken en krijg er goed en veel eten. Denk van er nog te
gaan werken’. Een week later (15 november) komen er 3 nieuwe mannen bij ‘van over zee’,
twee ervan zijn goed verstaanbaar. De laatste aantekeningen dateren van 21 en 22 december:
‘ontvang vandaag tabak uit Berlin’ en ‘schrijf naar mijn ouders’. Einde december zou hij
korte tijd met vakantie mogen gaan.
Spijtig dat het dagboek enkel de eerste maanden van zijn deportatie bevat maar het geeft
ons toch nuttige informatie over zijn verblijf in Duitsland. Zijn zoon Andreas (° 1932) wist ons
nog enkele zaken te vertellen over het verblijf van zijn vader in Duitsland. Zo onder meer dat
vader Jozef regelmatig met vakantie mocht komen – bewijs de reisvisa, zie afbeelding – omdat
hij gehuwd was en drie kinderen had. Maar dat was meteen ook de reden waarom hij
altijd tijdig zijn verplichte werkstek bereikte. Hij was bang om achter te blijven als gehuwd
vader! De mijn waar hij werkte in Oberröblingen was een open mijn, dus bovengronds. Het
was een plek waar bruinkool werd opgehaald die moest dienen om bakeliet te maken dat
via Spanje in de Verenigde Staten terecht kwam, aldus onze zegsman. Van bommen had hij
weinig of geen last, dit in tegenstelling tot zijn broer Pierre die in Berlijn aan de slag moest.
Jozef werkte er samen met o.a. twee broers Sintobin uit Moeskroen. Toen hij na de oorlog
terug naar Roeselare kwam was de treinhalte voor Jozef Lichtervelde. Men dacht dat hij niet
meer in zijn woonplaats zou geraken. Daardoor werd hij door zijn werkgever Moerman (aan
de Sint-Michielskerk, hoek met de Arme Klarenstraat die er een meubelwinkel had - en een
meubelfabriek in de Kattenstraat) met paard en koets afgehaald. Waardoor hij natuurlijk veel
bekijks had bij zijn aankomst in Roeselare.
84
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

Het visum (een viertal op dezelfde bladzijde) waarbij Jozef de toelating had om telkens naar België
te mogen reizen (archief A. Aerbeydt-Simoens)
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 85

3. Alfons Dedeyne uit Roeselare huwt de Poolse Marianna Wauryniak.
(Alle gebruikte afbeeldingen komen uit de verzameling van Alfons Dedeyne.)
Ik herinnerde me nog een verhaal over een andere Roeselaarse gedeporteerde. Die werd een
paar jaar geleden gebracht door zijn zoon ‘Alfons’ – Willy Dedeyne (° 1944). Toen het artikel
werd voorbereid nam ik ook met hem contact met de vraag om het verhaal dat hij me toen
bracht te mogen noteren en opnemen. Prompt haalde hij er zijn vader bij, de echte getuige
dus: Alfons Gerard Dedeyne, geboren te Beveren-Roeselare op 22 december 1922 als zoon
van Camiel en Julia Ameye. Ik mocht direct kennis maken met iemand die nog enorm veel
wist te vertellen over die periode. Ook had hij indertijd aan de achterkant van iedere foto alle
gegevens genoteerd over wie er op de afbeelding vereeuwigd werd, bij welke gelegenheid
en meestal ook de datum van het gebeuren. Een schat aan informatie dus voor zijn nazaten.
Alfons Dedeyne had een zestal maanden in Frankrijk gewerkt voor de Duitsers. Zo kende hij
al wat Duits toen hij in maart 1943 moest vertrekken naar Ashausen. Dit dorpje ligt aan afrit
3 van de autosnelweg A250 die van Lüneburg naar de voornoemde Bundesautobahn 7 loopt
(Hannover-Hamburg). Het bevindt zich in de buurt van Winsen (Luhe) – Luhe is een riviertje
- en niet zo ver van de Elbe. In september had ik in Garlstorf, het deportatiedorp van mijn
vader, aanwijzers gezien naar Winsen, het stadje ligt inderdaad amper 20 km verwijderd van
Garlstorf. Alfons ging er aan de slag op de hoeve van de familie Rudolf Neven. Dit gezin had
drie zonen waarvan er een in die periode vermist achter bleef in Rusland.
Daar leerde hij een Poolse leeftijdsgenoot kennen. Marianne Wauryniak, want zo heette
ze, Ze was op 24 januari 1923 geboren in Jamnice, een onooglijk dorp in het district Kalisz,
een grotere stad in de buurt is Pozna. Marianne was opgegroeid bij een oom en tante want
ze kwam vrij vroeg alleen op de wereld te
staan. Die hadden zelf vier kinderen. Samen
met de twee nichten kreeg ze de kroep en
moest naar het ziekenhuis gebracht worden
in de dichtstbijzijnde stad. Alleen Marianne
bracht het er levend van af.
86
Alfons en Marianne planten samen
aardappelen in 1943.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011
In 1939 werd Marianne zestien jaar oud; dat
jaar werd Polen onder de voet gelopen door
de Nazi’s. Meteen werden 300.000 Polen als
krijgsgevangene naar Duitsland gedeporteerd.
Daarnaast werden nog eens 560.000
Poolse arbeiders gerekruteerd om aan de
slag te gaan in het land van de Führer 6 . Ook
Marianna Wauryniak werd naar Duitsland
overgebracht. Ze kwam terecht in Hohnstorf
aan de Elbe. Na anderhalf jaar verhuisde ze
naar een nieuwe werkgever in Ashausen op
de hoeve van Rudolf Neven. Daar leerde ze
Alfons Dedeyne kennen. Marianne had nooit
de kans gehad om te studeren maar was van
nature uit erg taalvaardig: naast haar moedertaal
sprak ze ook Duits en wat Russisch.
6 J. GERYL, Werken voor de eindzege. De inzet in Duitsland van arbeiders uit Groot-Roeselare tijdens de Tweede
Wereldoorlog, Stad Roeselare, Roeselare, 2010, p. 25.

Hij vertelt ons over die Diele, een schuur waar aan de ene kant koeien en paarden gestald
stonden en waar Marianne en hijzelf aan de andere kant moest overnachten. Een Diele is
echter een plankenvloer, waarschijnlijk verwart hij met de harde bodem waarop eventueel
een strozak lag om de nacht door te brengen. Ofwel wordt dit woord er in het plaatselijke
dialect toch gebruikt om een schuur te definiëren? In het dorp waren nog gedeporteerde
Belgen aan de slag op andere hofsteden: een zekere Bisschop en Laurent uit Sint-Kruis bij
Brugge, Emiel Gekiere uit Gits en Maurits Debusschere uit Ledegem. Alle boerderijen zelf lagen
bij elkaar en dicht bij het dorp. De bijhorende landerijen bevonden zich een stuk verwijderd.
Gedeporteerde landgenoten in Ashausen: v.l.n.r.:zien we Laurent (Sint-Kruis Brugge), Alfons Dedeyne
zelf, Bisschop (Sint-Kruis Brugge), Emiel Gekiere (Gits) en Maurits Debusschere (Ledegem).
In december 1943 vertrekt Alfons naar het vaderland voor een vakantieverblijf van 3 weken.
Eenmaal thuis besluit hij niet meer terug te keren en zoals andere gedeporteerden onder te
duiken. Ondertussen woonde het gezin Dedeyne-Ameye in Gits maar in het ouderlijk huis
verblijven was nog gevaarlijker, daarom ging hij op de gemeente aan de slag bij landbouwer
Colpaert die een hoeve uitbaatte waarvan de achterkant aan het kerkhof grensde. Op zekere
morgen waren ze met zijn allen (Alfons, de koeherder, de boerin en een andere werkman)
rond 9 uur aan het eten toen de Duitsers voorbij marcheerden. Gelukkig stapten ze voorbij
maar plots kwamen ze langs de achterdeur naar binnen. Alfons kon zich net verstoppen achter
een grote zetel waarin de boerin zat. De vijand waarschuwde de boer dat indien hij niet
meewerkte en ze de verstopte werkman zouden vinden, ook hij gestraft zou worden. Van
het plekje achter de zetel verhuisde Alfons naar de houtvumme op het erf…
Rond die tijd bracht zijn moeder een brief uit Duitsland. De afzender was een van zijn lotgenoten
in Ashausen, de reeds vernoemde Laurent uit Sint-Kruis bij Brugge. Gelukkig had
moeder de brief ongeopend afgegeven. Zijn kompaan schreef hem namelijk om te melden
dat Marianne op 10 februari 1944 bevallen was van een zoon Alfons (later meestal Willy
genoemd) in de nabije stad Winsen (Luhe). Alfons sr. wist direct wat er gebeurd was in die
Diele en besloot na een paar dagen om zijn verantwoordelijkheid op te nemen en vertrok toch
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 87

opnieuw naar Duitsland. Voor zijn vertrek dacht hij dat het nuttig was om eerst het stadhuis
van Roeselare aan te doen om een geboorteattest op te vragen, ook ging hij aankloppen bij
de pastoor van Beveren-Roeselare voor een afschrift van zijn doopakte.
88
De hoevewoning van de familie Otto Behr.
Zo kwam Alfons einde maart 1944 terug in Ashausen aan waar hij kon werken bij de familie
Otto Behr in de Lindenstrasse. Otto zelf was soldaat in het Duitse leger zodat vrouw Hulda (°
1914-+1987) de boerderij leidde. Hij werd er zeer goed opgevangen door de boerin. Marianne
ging aan de slag op de hoeve van Walter Pohrt.
Van bombardementen had men er weinig last maar het gebeurde toch wel eens dat men
moest schuilen. Zo vluchtte Marianne op zekere dag naar de schuilkelder, de kleine was in
een deken gewikkeld. Maar toen ze in de kelder aankwam had ze alleen nog het deken in
haar armen. De kleine Alfons jr. lag te spartelen in de sneeuw… Alfons wist ons ook nog te
vertellen dat er geen bieten maar raapkolen werden geplant omdat het er vroeger donker
is dan hier in Vlaanderen, het gewas heeft blijkbaar minder zonlicht nodig.
Daar vader Alfons en moeder Marianne beiden werkten op de boerderij werd de jonge
Alfons weggebracht in een soort kamp of opvanghuis. Er was echter weinig eten voorzien,
de Russische oppasseressen aten het meeste zelf op. Het ene na het andere kind stierf in dit
kamp. Alle gedeporteerden kregen een rantsoen tabak, de Vlamingen verzamelden hun portie
en brachten alles naar de plaatselijke burgemeester en konden hem op die manier min
of meer omkopen om het kind van Marianne en Alfons uit het kamp te halen.
In Ashausen was ook een Lager waar naast Servische ook Franse en Italiaanse krijgsgevangenen
gelogeerd waren. Alfons toonde me een paar groepsfoto’s van die gevangenen. Ook werkte
een zekere Serviër die naar de naam Nestro luisterde, op de boerderij van de familie Behr.
Gevangenen werden ’s ochtends naar de hoeve gebracht en ’s avonds opnieuw naar het Lager.
Ondertussen had ook Marianne de nodige papieren in haar bezit om te trouwen. Op 30
mei 1945 trokken Alfons en zijn toekomstige vrouw naar de stad Lüneburg waar ze diezelfde
dag nog kerkelijk huwden. In juli van hetzelfde jaar werden ze met de trein naar
België gebracht maar dat gebeurde in beestenwagens, dus in weinig benijdenswaardige om-
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

Twee Servische krijgsgevangenen met rechts
Nestro die ook op de hoeve werkte.
Bemerk de uniforme kledij van deze gevangenen.
Marianne en Alfons op hun trouwdag in
Lüneburg. Alfons schreef achteraan de
foto: ‘je ziet het, we hadden niet veel van
kleren als we trouwden en toch zijn we er
gekomen.’
standigheden. Hun kind maakte de reis mee in de kinderwagen. Alfons had vroeger al eens
naar huis geschreven dat hij misschien wel niet alleen naar huis zou komen, zijn ouders waren
niet op de hoogte, maar vader schreef terug dat er ‘alhier ook meisjes zijn’. Tot ze in Gits
aankwamen met zijn drieën…
We schrijven 1963. De oorlog is al een heel eind achter de rug en zoon Alfons jr. vraagt uitstel
van legerdienst daar hij student ingenieur is. Tot er op bepaalde dag een oproep komt
uit Duitsland om daar legerdienst te verrichten. Het schrijven uit Gits in de jaren ’50 aan de
Duitse instanties had in de naweeën van de oorlog blijkbaar nooit zijn eindbestemming bereikt.
Na informatie bij de plaatselijke politie en de rechtbank van Kortrijk werd hem aangeraden
naar de rechtbank van Hamburg te trekken. Wat ook gebeurde. De ganse familie
Dedeyne trok naar deze Noord-Duitse stad aan de Elbe. Hier moest Alfons zijn vader Alfons
erkennen als zijnde zijn vader!
Ze profiteerden ook van de gelegenheid om naar Ashausen te reizen, trouwens niet zo ver
daar vandaan. Daar werden ze hartelijk ontvangen door de familie Behr. Ook de plaatselijke
krant Winsener Anzeiger van 3 september 1963 schonk de nodige aandacht aan het bezoek
onder de titel ‘Wiedersehen nach 18 Jahren. In Ashausen fanden Sie ihr Lebensglück.
Ehemalige Fremdarbeiter kamen zu Besuch’. Het was het begin van regelmatig contact tussen
beide families. Ook de familieleden in Polen werden opgezocht en bezocht. Echtgenote
Marianne zou overlijden in Roeselare op 16 november 2002.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 89

Nawoord
Met deze bijdrage wilde ik er de lezer van Vlaamse Stam gewoon op wijzen dat het hoog tijd
is om vader, grootvader of een oom te interviewen over hun wedervaren tijdens hun deportatie.
Het zijn ondertussen alle hoogbejaarde mannen (en vrouwen) geworden. Misschien
vind je ook nog wat documenten uit die periode die je prompt kunt scannen of digitaal fotograferen
zodat ze zeker bewaard worden.
90
De foto in de Winser Anzeiger verscheen in 1963.
V.l.n.r. Hulda en Otto Behr, Marianne Wauryniak, zoon Alfons Dedeyne,
Alfons Dedeyne sr. en twee zonen Behr.
Ik heb het hier bewust niet gehad over bronnen, instellingen (zoals de Werbestelle) en acties
van de Duitsers over het hoe en waarom van die deportatie. In het bijgaande nummer van
Genealogie en Heraldiek in Vlaanderen vind je een (laattijdig) verslag van een studiedag
die in februari 2010 plaats vond in het Algemeen Rijksarchief onder de titel ’In de nasleep
van de Tweede Wereldoorlog’. Tijdens die interessante dag kwamen heel wat sprekers aan
bod, een verslag kan je dus nalezen.
Toen mijn artikel klaar was vernam ik dat het stadsarchief Roeselare over hetzelfde onderwerp
net een boek had gepubliceerd. Het stadsbestuur van Roeselare besloot in 2001 om systematisch
de verhandelingen van studenten over de geschiedenis van Roeselare te publiceren.
Het boek bevat heel wat nuttige informatie (zie eveneens het andere tijdschrift waarin alle
gegevens vermeld zijn hoe het boek kan besteld worden).
Wie niet genoeg krijgt van dergelijke oorlogsverhalen kan ook het boek lezen van Mieke De
Jaegher: De weggevoerden. Oorlogsverhalen van gewone mensen. (ISBN 978 90 5617 9151).
In dezelfde periode dat het boek in Roeselare gepubliceerd werd, kwam ook een werk op de
markt van Bruno De Wever en Rudi Van Doorslaer: Gekleurd verleden. Familie in oorlog. De
gelijknamige tentoonstelling loopt nog tot 24 april 2011 in de Sint-Pietersabdij te Gent (zie
Genealogie en Heraldiek in Vlaanderen).
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

een echTelijke ruZie Te hOeGaarDen, GeaTTeS-
TeerD DOOr meeSTer henDrik VanDen BempT,
chirurGijn Te hOeGaarDen, annO 1677.
Dr. Gilbert Vandenbempt
Meester Hendrik Vanden Bempt (A.), chirurgijn te Hoegaarden, kwam in 1677 voor de
schepenen van Hoegaarden getuigen over een echtelijke ruzie tussen Aert Schoolmeesters
en zijn vrouw Paschasia Van de Putte.
Aert Schoolmeesters (B.) werd gedoopt te Hoegaarden in 1652 en trad in 1671 te Hoegaarden
in de echt met Paschasia Vande Putte (C.), zuster van pastoor en later landdeken Jan Vande
Putte te Hoegaarden.
Uit dit huwelijk werden tussen 1671 en 1677 drie kinderen geboren en gedoopt te Hoegaarden:
Elisabeth (° 8.09.1672), Gerard (° 2.01.1674) en Marie (° 20.12.1675).
Blijkbaar was er in 1677 een echtelijke ruzie tussen Aert Schoolmeesters en Paschasia Van
de Putte die wat ontaardde, want in mei 1677 wou Aert Schoolmeesters zelfs zijn vrouw
verlaten en vertrekken naar Amsterdam.. “ick wille van hier vertrecken naer Amsterdamme”.
Hij verklaarde voor Meester Hendrick Vanden Bempt:
“Ik kom van mijn leven niet meer in Hoegaarden wonen…want mijn vrouw (Paschasia Van
de Putte ) dreigt ermee een mes in mijn hart te steken…”
Waarop meester chirurgijn Hendrik vanden Bempt repliceerde “...dat de ruzie volgens hem
maar van tijdelijke aard zou zijn en dat Aert na zijn furie wel zou terugkeren...”
Ergens moet Meester Hendrick Vanden Bempt het niet vertrouwd hebben, want hij kwam dit
voorval voor alle zekerheid toch maar melden aan de schepenbank van Hoegaarden.
En ook de schepenen verklaarden nadien:
“ Wij schepenen voorschreven verclaeren ende attesteren dat den voorschreven Aert
Schoelmeesters is vertrocken van dese jurisdictie…laetende aldae sijne vrouwe met drije
clijn kinders …”
Gelukkig liep het allemaal zo geen vaart en werd de echtelijke ruzie nadien bijgelegd. Uit
het huwelijk van Aert Schoolmeesters en Paschasia Vande Putte werden immers nog vijf
kinderen geboren en gedoopt te Hoegaarden na deze ruzie anno 1677:
Gertrude (° 18.04.1678), Sibylle (° 12.02.1682), Anne (° 12.10.1684), Catherine (° 23.01.1687)
en Vincent (° 1689).
Transcriptie van de schepenakte1 :
Op heden desen XIVen maij 1677 present Jan Hubens (E.) ende Liebrecht Thilimans schepenen
deser vrijheijt Hougaerden comparerende Mr (Meester) Henrick vanden Bempt, chirurgeijn
van sijne stiele, den welcke heeft verclaert ende geattesteert gelijck hij verclaert
ende attesteert midts desen sonder persuasie oft inductie van iemand dan in faveur van
1 RAL, Schepengriffies arr. Leuven, Hoegaarden, Wettelijke passeringen, boek 994, 1676 ev., folio 165.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 91

justitie, daten vrijdag lestleden ’t sijne huijse is gecoemen staende alhier inde plaetse Aert
Schoelmeesters den welcken heeft gebracht aldaer een cleedt seggende “bewaert mij dat
cleedt tot dat mijne sustere t’huijs is, die welcke salse coemen haelen ende ick wille van
hier vertrecken naer Amsterdamme”.
Waer op den voorschreven declarant (Mr. Hendrick vanden Bempt) antwoorde “sal so beraeden
ende dat is met eene furie dat gij dat wille doen, ende als die colere voorbij sal wesen
sult (gij) wederen coemen”.
92
Fragment uit het attest van Mr. HendrikVandenBempt
Waer op den voorschreven Aert antwoorde “ick en coeme mijn leven binnen Hougaerden
nijet meer woonen, wandt ick gaen wech midts mijne huijsvr(ouw)e mij drijecht een messe
in meijne hertte te stecken, redenen van wetentheijt
seght ’t selve alsoo gehoort te hebben ’t sijne huijse als tappende bier…
Ende boven(vermelde) verclaert dat Sibilia Schoelmeesters (D.) suster des voorschreven
Aert het cleedt voorschreven t’sijne huijs heeft gehaelt.
Verclaerende dese sijne verclaeringhe alteijt te vernieuwen voor alle wetten ende hoven daer
het versocht sal wesen, onder solemneelen eede.
Aldus verclaert ten daeghe, maende ende jaere als voorschreven,
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011
hendrick vande beumt
Bespreking van enkele personen die vermeld werden in de akte en hun aanverwanten:
(A.) Hendrick Vanden Bempt, meester chirurgijn.
Meester Hendrick Vanden Bempt, werd gedoopt te Hoegaarden op 29/12/1641 als oudste
zoon van Thomas Vanden Bempt en Catherine Mertens 2 .
Zijn moeder Catherine Mertens was de dochter van Arnold Mertens en Marie Neys. Arnold
Mertens was eigenaar van het “cense de Heybergen” of “ Cense du Blanc Bois “ te Beauvechain.
Dit domein bestond uit een hoeve met molen en meer dan 55 bunders gronden 3 .
2 L. en G. VANDENBEMPT, Familieboek Vanden Bempt, Bierbeek 2003, 693 pp., deel 1 pp. 121-123.
3 Na de dood van Arnold Mertens werden talrijke gronden van dit domein verkocht door de erfgenamen.
Tijdens de oorlogen van 1675 -76 verdween de molen en nadien verging de hoeve in 1693.

Zijn vader Thomas Vanden Bempt was de zoon 4 van Hubert Vanden Bempt uit Nerm te
Hoegaarden en Maria Del Plas. Thomas Vanden Bempt huwde op 8 mei 1636 te Hoegaarden
met Anna Swelden (zonder kinderen) en hertrouwde op 3 februari 1641 te Beauvechain met
Catherine Mertens 5 .
Thomas Vanden Bempt was gezworene en borgesetter van Nerm en tevens burgemeester
van Hoegaarden 6 .
In 1657 sloot Thomas Vanden Bempt voor notaris Renson te Hoegaarden een akkoord met
Meester Anthoon Collaert, chirurgijn in de stad St.-Truiden, om zijn zoon op te leiden tot chirurgijn
7 .
Fragment uit akkoord tussen mr. Collaert en Vanden Bempt
“…Mr. Anthon Collaert, chirurgeijn van sijnen stile, tegenwoordich woonende binnen die
stadt St. Truijden, welcken comparant is geaccordeert met Thomas van(den) Bempde, eenen
van onsen borgeren, om te houden en te leeren sijnen sone (Henricus) die chirurgie naer
behooren ende maniere…”
Volgens deze akte kostte de opleiding 400 guldens en moest Hendrick Vanden Bempt zeven
of acht jaren bij Meester Anthoon Collaert in St.-Truiden verblijven.
Thomas Vanden Bempt stelde zijn “huijs met sijne appendentiën gelegen tot Nerm, regenoten
sheeren straete in twee sijden, Geert van Osmael ter andere sijde…” als onderpand
voor dit contract.
In 1659 erfde Thomas Vanden Bempt uit Hoegaarden een deel van de “cense du Blanc Bois“
van zijn schoonvader Arnold Mertens. Hij verliet Hoegaarden en ging met zijn vrouw en zijn
gezin in de “Ferme du Blanc Bois” wonen te Beauvechain.
4 AR, Greffes scabinaux de Beauvechain et Tourinnes-la-Grosse, GSN 2406, akte dd. 30.01.1661.
5 De familienaam Vanden Bempt werd in de huwelijksakte te Beauvechain verfranst tot DUPRECHET.
6 RAL, Schepengriffies arr. Leuven, Hoegaarden, Wettelijke passeringen, 1644 - 1649, folio 241: ..Thomas
vanden Bempde, burgemeester van Hoegaarden….
7 RAL, Schepengriffies arr. Leuven, Hoegaarden, Wettelijke passeringen 1658 - 1659, akte dd. 2.09.1661.
In deze schepenakte werd de notarisakte voor notaris Renson dd. 15.03.1657 beschreven.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 93

Deze hoeve werd gedeeld met schoonbroer Jean Mertens, gehuwd met Marie de Lantwijck.
In de schepengriffies van Beauvechain en Tourinnes-la-Grosse vonden we voor de periode
1658 - 1665 in totaal 23 akten terug waarin Thomas Vanden Bempde vermeld werd.
De schrijfwijze van de familienaam Vanden Bempt (2×) werd in talrijke akten veranderd in
Vanden Bempde (8×) of Vanden Bempden (1×) , maar ook de franstalige schrijfwijze werd
veelvuldig gebruikt: Depretz (3×), de Pretz (2×), de Preitz (2×), du Preitz (2×), Depreit (1×)
en de Prez.(1×)
In twee akten werd ook zijn zoon Hendrick vermeld met een verfranste familienaam!
In 1662 verkocht Thomas de Pretz samen met zijn zoon Hendrik (de Pretz) grond aan
Symetrius de Vaulx 8 : “Thomas de Pretz (= Vanden Bempt) demeurant à Blanbois sous
Beauvechain et son fils Henry, vendent à Monsieur Symetrius de Vaulx, époux de Marie
Richard un demi bonnier de terre à la grosse saulx….”
Volgens een akte anno 1663 verbleef Henricus Vanden Bempt blijkbaar ook een tijd in Melin.
Volgens deze akte verkocht hij meer dan 7 hectaren grond die hij bezat te Bevekom 9 ..“Henry
du Pretz (= Vanden Bempt), demeurant à Melin, vend a Mr. Symetrius de Vaulx, époux de
Madame Marie Richard, 6 bonniers et demi de terre à Beauvechain... “
Meester Hendrick Vanden Bempt vestigde zich nadien terug in Hoegaarden. Dit moet na
1666 geweest zijn, want in de telling anno 1666 die terug te vinden is de parochieregisters
van Hoegaarden, werden enkel Peeter Vanden Bempt 10 en Jan Vanden Bempt 11 vermeld als
wonende te Nerm in Hoegaarden.
Deze Peeter en Jan Vanden Bempt waren beiden broers van Thomas Vanden Bempt 12.
Volgens het bovenvermelde attest over de echtelijke ruzie opgesteld door Meester Hendrick
Vanden Bempt , “ in 1677 woonde hij “... ’t sijne huijse is gecoemen staende alhier inde
plaetse…” (alhier = te Hoegaarden)
Volgens de oude aandrachten van de 2e helft van de 17de eeuw woonde Meester Hendrick
Vanden Bempt in het gehucht Nerm.
Aandracht van het gehucht Nerm anno 1683 13 vermeldde: “Mr. Hendrick Vandenbempde
brenght aen huijs hoff ende landen groot te saemen 3 dachmaelen…”
Mr. Hendrick Vanden Bempt was getuige samen met Aert Bormans bij het opmaken door pastoor
Joannes vanden Putte van het testament van Geert Van Osmael 14 op 08.07.1681 te Nerm.
Er zijn geen nakomelingen van hem gekend.
8 AR, Greffes scabinaux de Beauvechain et Tourinnes-la-Grosse, GSN 2406, akte dd. 02.05.1662.
9 AR, Greffes scabinaux de Beauvechain et Tourinnes-la-Grosse, GSN 2406, akte dd. 01.12.1663.
10 RAL, Schepengriffies arr. Leuven, Hoegaarden, Wettelijke passeringen, boek 994, akte dd. 25.06.1677:
Peeter Vanden Bempt werd vermeld als oud-burgemeester van Hoegaarden.
11 L. BORREMANS, Alpaidis, Oude testamenten uit het Parochiearchief van Hoegaarden, T. 29 Akte dd.
27.05.1656: Jan van den Bempt werd vermeld als scholaster.
12 VANDENBEMPT, L. en G., Familieboek Vanden Bempt, Bierbeek 2003, deel 1, p. 120 e.v.
13 RAL, Schepengriffies arr. Leuven, Hoegaarden, Aendrachten, 4216 bis .
14 L. BORREMANS, Alpaidis, Oude testamenten uit het Parochiearchief van Hoegaarden, 1982, 18de jg., T. 131.
94
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011

Meester Anthoon COLLAERT 15 was chirurgijn te Hoegaarden van +/- 1640 tot +/- 1653.
Nadien woonde en werkte hij als chirurgijn te Sint-Truiden.
Hij was gehuwd met Anne de Bomblé (gestorven te Sint -Truiden op 03.06.1687).
Uit het huwelijk Collaert - Bomblé werden 7 kinderen geboren en gedoopt te Hoegaarden.
Jean François (° 1641), Catherine (° 1641), Jean-François (° 1643), Antoine (° 1645), Renier
(° 1647), Jeanne-Marie (° 1649), Jacques-Philippe (° 1652).
Het achtste kind Jean Baptist Collart werd gedoopt te Sint.-Truiden in 1654.
Zoals reeds vermeld, sloot Thomas Vanden Bempt in 1657 voor notaris Renson te Hoegaarden
een akkoord met Meester Anthoon Collaert, chirurgijn in de stad Sint.-Truiden, om zijn zoon
Henricus op te leiden tot chirurgijn 16.
Als onderpand voor dit contract gaf hij zijn pachthof te Nerm.
Dit pachthof te Hoegaarden kwam later in bezit van Meester Collaert: in 1661 ging “de achtbare
Mr. Anthonius Collart, borger der stadt St.Truijden” een “erfmangeling” aan met “de
eersaeme Thomas vanden Bempde, woonende tot Bauvechain 17
Thomas Vanden Bempt, die toen in de Ferme du Blanc Bois woonde te Beauvechain, ruilde
zijn “huijs, hoff ende appendentien, groot omtrent een half boinder salvo juste, gelegen
tot Nerem onder Hougarden, regenoten sheeren streat naer Mellaert, Geert van Osmael ter
tweeden, den borne ter derder ende sheeren straet naer Aelst …” voor grond , vrij van alle
lasten, en gelegen te Hakendover.
In 1670 gaf Meester Antoon Collaert dit “huijs ende hof te Nerim Hougaerde“ in erfpacht aan
Jan Vanden Bempt voor de som van 26 guldens jaarlijks 18.
Deze Jan Vanden Bempt 19, zoon van Henricus Vanden Bempt en Catherine Willems en kleinzoon
van Hubertus Vanden Bempt en Maria Del Plas, was de neef van chirurgijn Henricus
Vanden Bempt.
Hij huwde te Hoegaarden op 15/06/1670 met Anne Gielis (Gilis). Uit dit huwelijk werden 5
dochters geboren en gedoopt te Hoegaarden.
(B.) Aert Schoelmeesters of Schoolmeesters.
Aert of Arnold Schoolmeesters werd gedoopt te Hoegaarden op 07.04.1652 als zoon van
Henricus Schoolmeesters (den ouden), schepen van Hoegaarden, en Elisabeth de Kinder.
Hij huwde op 16.11.1671 met Paschasia van den Putte (C.), gedoopt te Hoegaarden op
06.12.1643 als dochter van Jan van den Putte en Maria Carpeau.
Zij was de zuster van E.H. Jan van den Putte, pastoor en landdeken van Hoegaarden.
15 Zijn broer Jean Collaert, gehuwd met Ermelinde de Lantwijck was chirurgijn te Zetrud-Lumay.
16 RAL, Schepengriffies arr. Leuven, Hoegaarden, Wettelijke passeringen 1658 - 1659, folio 126.
17 RAL, Schepengriffies arr. Leuven, Hoegaarden, Wettelijke passeringen, boek 986, akte dd. 02.09.1661.
18 RAL, Schepengriffies arr. Leuven, Hoegaarden, Wettelijke passeringen, boek 987, akte dd. 25.04.1671.
19 L. en G. VANDENBEMPT, Familieboek Vanden Bempt, Bierbeek 2003, deel 1, pp. 124 -125.
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011 95

Uit het huwelijk Schoelmeesters - vanden Putte werden 8 kinderen geboren en gedoopt te
Hoegaarden.
De echtelijke ruzie die geattesteerd werd door Meester Hendrick Vanden Bempt in 1677, gebeurde
tussen de geboorte van het derde en vierde kind.
Uiteindelijk zouden vijf kinderen overleven. In het testament van E.H. vanden Putte 20 dd.
04.05.1712 werden ze vermeld als zijn mede-erfgenamen: “aen de overlevende kinderen
van mijn suster Paschasia vanden Put saligher, te weten Elisabeth, Geeraert, Marie, Geertruyt
ende Catharina Schoelmeesters, ieder 10 pattacons eens.”
(D.) Sibilia Schoelmeesters of Schoolmeesters.
Sibilia Schoolmeesters werd gedoopt te Hoegaarden op 21.09.1643 als dochter van Henricus
Schoolmeesters, schepen van Hoegaarden, en Elisabeth de Kinder.
Afstamming niet gekend.
(E.) Jan Huijbens of Hubens.
Jan Huijbens werd gedoopt te Hoegaarden op 01.09.1632 als zoon van Lambrecht Huijbens
en Barbara de Welde.
Hij huwde te Hoegaarden op 25.11.1653 met Margareta Bormans, dochter van Jan Bormans
en Margriete Van Osmael.
Hij was pachter te Sint Cathelijne Houtem 21 en schepen van Hoegaarden. Zijn zoon Franciscus
Huijbens trouwde met Clara Sweerts, zuster van Servaes Sweerts, de stamvader van de 5
geslachten van Hoegaarden 22 .
20 L. BORREMANS, Alpaidis, Oude testamenten uit het Parochiearchief van Hoegaarden, 1988, 24ste jg. , T 183.
21 RAL, Schepengriffies arr. Leuven, Hoegaarden, Wettelijke passeringen , 1670-1671, boek 991, folio 231
e.v. “…een secker gelege daer den selven is innewoonende met alle sijne appendentien en dependentien
omtrent die drije dachmaelen, reg. sheeren straete in twee seijden, Vlierbeke en Jan Geerts.”
22 Clara SWEERTS, zus van Servaes Sweerts, stamvader van de 5 geslachten, trouwde in 1690 met Franciscus
Huijbens en hertrouwde in 1710 met Albertus Henricus Dionisius Vanden Bempt. De erfgenamen Jan
Huijbens verkochten in 1710 het pachthof Huijbens aan de familie Vanden Bempt - Sweerts.
96
Vlaamse Stam, jg. 47, nr. 1, januari-februari 2011