Brandweer en brandpreventie

Fire Safety Engineering
Brandweer
en
brandpreventie
Lt. ing. Tom Van Damme
Brandweer Antwerpen
Het brandt altijd bij de buren

Het brandt altijd bij de buren
Het brandt altijd bij de buren

Brandpreventie algemeen
Inleiding
Brandpreventie algemeen
Perceptie brandveiligheid
Recht op een brandveilig gebouw
Veranderende bouwomgeving
Uitgangspunten van de wetgever
Regelgeving
Rol van brandweer

Perceptie brandveiligheid
Regels en voorschriften inzake brandveiligheid:
vaak ervaren als een hinderpaal;
De doelstellingen van de voorschriften worden vaak
niet begrepen of zijn onduidelijk;
Verschillenden invalshoeken van betrokken partijen
Opdrachtgever – gebruiker
ontwerper
brandweer - verzekeringen
anderen
Iedere bewoner, gebruiker van een gebouw heeft
recht op een brandveilige woon- en werkomgeving
Brandveiligheid is een recht
Brandveiligheid is een attitude
Recht op brandveilig gebouw
De 6 essentiële eisen voor een gebouw volgens BPR (*)
stevig en stabiel
BRANDVEILIGHEID
geen bedreiging voor gezondheid
veilig te gebruiken
bescherming tegen lawaai
energiezuinig
(*) BPR of Bouwproductenrichtlijn 89/106/EEC van 21/12/1988

Veranderende bouwomgeving
Onze bebouwde omgeving verandert:
nieuwe materialen
nieuwe constructiemethodes
complexere bouwprogramma’s:
industriële gebouwen worden groter;
ondergrondse bouwlagen (parkeren);
energiezuinige gebouwen:
beter isoleren;
meer technische installaties;

Uitgangspunten wetgever
Het gebouw wordt zo ontworpen dat, bij brand:
1. De draagkracht voor bepaalde tijd behouden blijft;
2. Het ontstaan en verspreiding van rook en vuur beperkt
wordt;
3. Brandoverslag vermeden wordt;
4. Gebruikers kunnen het gebouw veilig verlaten of gered
worden;
5. Veiligheid van de reddingsdiensten is in overweging
genomen;
Hoe realiseert men die eisen ?
De basisvereisten zijn “vertaald” in technische
voorschriften (basisnormen)
inplanting & toegangswegen;
compartimentering: (per verdieping);
structurele brandweerstand;
evacuatievereisten;
vereisten voor de uitrusting;
interventie van de brandweer;
reactie bij brand;

Basisnormen
K.B. van 7 juli 1994: Basisnormen inzake preventie van
brand en ontploffing voor nieuwe gebouwen.
bijlage 1 : terminologie (ingang op 26/05/’95)
bijlage 2 : lage gebouwen (ingang op 01/01/’98)
bijlage 3 : middelhoge gebouwen (ingang op 26/05/’95)
bijlage 4 : hoge gebouwen (ingang op 26/05/’95)
bijlage 5 : reactie bij brand (ingang op 26/05/’95)
bijlage 6 : industriële gebouwen (ingang op 15/08/’09)
bijlage 7 : algemene doelstellingen (in ontwerp …)
Hoe realiseert men die eisen ?
De basisvereisten zijn “vertaald” in technische
voorschriften (basisnormen)
inplanting & toegangswegen;
compartimentering: (per verdieping);
structurele brandweerstand;
evacuatievereisten;
vereisten voor de uitrusting;
interventie van de brandweer;
reactie bij brand;

Inplanting
Invloed van verschillende gebouwen op elkaar;
Scheiding brandwerend;
Voldoende afstand;
Vuistregel van 8m (of 6m) zeer ruwe regel;
Criterium : stralingsintensiteit;
Waarde beperken tot ongeveer 1,5 W/cm²;
Maximale waarde brandweerpersoneel: 3 kW/m²;
Inplanting

Toegangswegen
Voldoende ruim om brandweerwagens toe te laten in de
nabijheid van de verschillende delen van een complex.
Binnenkoeren ?
Breedte wegen voldoende om efficiënte opstelling van
autopompen en autoladders toe te laten.
Bereikbaarheid van gevels !
Middelhoog gebouw:
Toegangswegen
4 m. (8 m. doodl.)
4 - 10 m.
langse gevel (met inkom)

Toegangswegen
Industriegebouw: S gebouw > 5000 m²
normale bereikbaarheid
Hoe realiseert men die eisen ?
De basisvereisten zijn “vertaald” in technische
voorschriften (basisnormen)
inplanting & toegangswegen;
compartimentering: (per verdieping);
structurele brandweerstand;
evacuatievereisten;
vereisten voor de uitrusting;
interventie van de brandweer;
reactie bij brand;

Té grote oppervlaktes vermijden;
Beheersbaarheid !
Oppervlakte
Compartimentering
Aantal gekoppelde bouwlagen
Compartimentering
Basisnormen – KB 7 juli 1994 – bijlage 2, 3 & 4 – art 2.1
Oppervlakte:
Het gebouw is verdeeld in compartimenten waarvan de
oppervlakte kleiner is dan 2500 m², met uitzondering van de
parkeergebouwen.
Gebouwen met één bouwlaag die kunnen uitgevoerd worden in
één enkel compartiment, mag de oppervlakte van dat
compartiment 3500 m² bereiken.
De lengte van dit compartiment bedraagt niet meer dan 90 m.
# gekoppelde bouwlagen:
De hoogte van een compartiment stemt overeen met de hoogte
van één bouwlaag.
Duplexverdiepingen kunnen onder bepaalde voorwaarden.

Compartimentering
Basisnormen – KB 7 juli 1994 – bijlage 6 – art 3.3
Oppervlakte van compartimenten wordt beperkt door:
maximale brandbelasting (5 700 GJ of 34 200 GJ);
R van de structurele elementen van type II omdat t e,d ook
afhankelijk is van de oppervlakte;
Compartimentering

andmuur
Compartimentering
> 1 m.
Compartimentering

Branddeur na brand
Compartimentering
Compartimentering
Opslagplaats achter brandwerend
glas totaal uitgebrand!

Hoe realiseert men die eisen ?
De basisvereisten zijn “vertaald” in technische
voorschriften (basisnormen)
inplanting & toegangswegen;
compartimentering: (per verdieping);
structurele brandweerstand;
evacuatievereisten;
vereisten voor de uitrusting;
interventie van de brandweer;
reactie bij brand;
Brandweerstand structuur
Invloed op effectiviteit compartimentering;
Invloed op evacuatietijd én op het optreden van de
brandweer;
Stabiliteit ½ uur van valse plafonds;

Brandweerstand structuur
Weerstand tegen brand van de structurele elementen:
Bijlage 2,3 & 4:
laagbouw
Middelhoogbouw
Hoogbouw
Type I
Type I
Type II
Bijlage 6:
Klasse A
Klasse B, C
Rf ½ uur [één bouwlaag]
Rf 1 uur boven E i
Rf 2 uur
Klasse A, B, C
R60
R120
R te,d Rf 1 uur [meerdere bouwlagen]
Rf 2 uur onder E i
Rf 2 uur
classificatie: zie verder
Brandweerstand structuur

Brandweerstand structuur
Brandweerstand structuur
Voet gelijmd
houten spant

Hoe realiseert men die eisen ?
De basisvereisten zijn “vertaald” in technische
voorschriften (basisnormen)
inplanting & toegangswegen;
compartimentering: (per verdieping);
structurele brandweerstand;
evacuatievereisten;
vereisten voor de uitrusting;
interventie van de brandweer;
reactie bij brand;
Evacuatie
Oppassen voor al te grote blinde muren zonder uitgangen;
Afsluiten van trappenhuizen: rook is hét probleem;
Waarom niet meer aandacht voor rookdichtheid van bv. deuren?
Nieuwe wetgeving rustoorden …
(rookvrij houden van evacuatieruimtes)?
Trappen: moeten ook na het blussen van een brand nog
toegankelijk zijn (begrip stabiliteit) (bv. redden van
personen) !

Evacuatie
Bijlage 2,3 en 4
Aantal uitgangen afhankelijk van:
aantal gebruikers / aanwezigen in het brandcompartiment;
hoogte van het gebouw / evacuatietijd tot buiten;
maximale loopafstand:
Dagbezetting: 45m tot 1 ste , 80m tot 2 de traphal;
Nachtbezetting: 30m tot 1 ste , 60m tot 2 de traphal;
kan door de brandweer verhoogd worden in functie van de
bezetting en de configuratie van de lokalen.
Uitgangen in tegenovergestelde zones van compartiment;
Evacuatie
Bijlage 6 - industriegebouwen
Af te leggen weg tot veilige plaats wordt beperkt:
Gemeenschappelijk
deel (in m)
Totaal (in m)
Niet gesprinklerd 30 60
20 40
Gesprinklerd 45 90
verticale afstand:
trappen: = 2,5x hoogte
ladders: = 5x hoogte
30 60
2/3 te hanteren in geval van
afstanden in vogelvlucht

Evacuatie
Art. 52.5 - ARAB:
verdeling van de uitgangen voor een snelle en gemakkelijke
ontruiming;
breedte minimum 80 cm;
totale breedte van uitgangen in centimeter gelijk aan aantal
personen die ze moeten gebruiken;
lokalen van eerste groep en lokalen met meer dan 100 personen
ten minste twee afzonderlijke uitgangen;
uitgangsdeuren lokalen eerste groep en nooduitgangen;
draaien in de richting van de uitgang (na 01/01/’93);
geen schuif- of draaideuren als nooduitgang.
Hoe realiseert men die eisen ?
De basisvereisten zijn “vertaald” in technische
voorschriften (basisnormen)
inplanting & toegangswegen;
compartimentering: (per verdieping);
structurele brandweerstand;
evacuatievereisten;
vereisten voor de uitrusting;
interventie van de brandweer;
reactie bij brand;

Rookventilatie (RWA)
Principes:
Rookproductie, verspreiding, afkoeling, menging;
Goed ontworpen systeem:
voldoende oppervlakte rookluiken;
voldoende spreiding;
rookcompartimentering;
voldoende luchtaanvoer!
Toepassing van NBN S 21-208:
Ontwerp en berekening van rook- en warmteafvoerinstallaties
(RWA) - Deel 1 : Grote onverdeelde ruimten met één bouwlaag.
(Niet van toepassing op bv. ondergrondse parkeergarages)
Melding, waarschuwing,
alarm en brandbestrijding
Snelle verwittiging;
Goede en snelle melding; automatische detectie?
Waarschuwing eerste interventieploeg; eerste
interventiemiddelen - goede organisatie;
Bluswatervoorraden (industriegebieden).

Hoe realiseert men die eisen ?
De basisvereisten zijn “vertaald” in technische
voorschriften (basisnormen)
inplanting & toegangswegen;
compartimentering: (per verdieping);
structurele brandweerstand;
evacuatievereisten;
vereisten voor de uitrusting;
interventie van de brandweer;
reactie bij brand;
Nood- en Interventieplannen
Koninklijk besluit van 16 februari 2006
K.B. 2 oktober 1978:
“Art.15. In geval van brand in een gebouw, gebouwencomplex
of installaties waar zeer grote gevaren bestaan, moet de
gealarmeerde dienst de dichtst bij gelegen brandweerdienst van
categorie X of Y alsmede de territoriaal bevoegde
interventiedienst van de civiele bescherming ter versterking
oproepen.
Op verzoek van de burgemeester wordt daartoe een
voorafgaand interventieplan opgemaakt door de territoriaal
bevoegde brandweerdienst.”

Nood- en Interventieplannen
Koninklijk besluit van 16 februari 2006
Probleem
Uitvoering blijft probleem:
GEEN algemeen geldende werkwijze;
GEEN algemeen geldende manier van opmaak;
GEEN algemeen geldende criteria;
GEEN verplichting betreffende beschikbaar stellen gegevens
en de vorm waarop;
GEEN afspraken bijhouden gegevens.
Interventieplan - Uitvoering
Volgende rubrieken moeten voorzien worden:
1 Routebeschrijving;
2 Plattegrond met de gegevens die van onmiddellijk belang zijn, zo
mogelijk te beperken tot één vel, formaat A4 of A3;
3 Bijzonderheden voor de eerste tussenkomstfase;
4 Schema’s, installaties (detectie, RWA, sprinkler),...;
5 Lijsten met gegevens over andere contactpersonen, gevaarlijke
stoffen, experten, …
6 …

Hoe realiseert men die eisen ?
De basisvereisten zijn “vertaald” in technische
voorschriften (basisnormen)
inplanting & toegangswegen;
compartimentering: (per verdieping);
structurele brandweerstand;
evacuatievereisten;
vereisten voor de uitrusting;
interventie van de brandweer;
reactie bij brand;
Ontstaan - uitbreiding
Reactie-eigenschappen van bouwmaterialen;
Strengste eisen aan plafonds;
Eigenschappen van de wanden;
Gebruik van brandbare isolatie (wanden en vooral daken)

Ontstaan - uitbreiding
Ontstaan - uitbreiding

Verloop van brand
Verloop in 4 fasen:
Fase I: Ontstaan van brand;
Fase II : Vlamoverslag;
Fase III : Quasi-stationaire toestand (volontwikkelde brand);
Fase IV : Uitdoving;
Belangrijk :
UITREKKEN van diagram in de tijd;
WAAR plaatst zich het belang van de begrippen reactie en
weerstand.
Verloop van brand

Reactie bij brand
ISO 1182 - Niet-brandbaarheid [1979]
NF P 92-501 (Epiradiateur) [1975]
Reactie bij brand

Reactie bij brand
BS 476-part 7: Vlamuitbreiding over oppervlakte [1987]
A0
A1
A2
A3
A4
Reactie bij brand
---
M1
M2
M3
M4/5
REAKTIE BIJ BRAND
Basisn. Bijlage 5 N.F. P92-504 B.S. 476 part. 7
BETEKENIS
---
Cl 1
Cl 2
Cl 3
Cl 4
niet-brandbaar (iso-norm 1182)
onontvlambaar
moeilijk
ontvlambaar
gemiddeld
ontvlambaar
gemakkelijk
ontvlambaar
zeer trage
vlamuitbreiding
trage
vlamuitbreiding
matige
vlamuitbreiding
snelle
vlamuitbreiding

Reactie bij brand
Europees klasseringsysteem
EN 13501-1: Fire classification of construction product and
building elements - Part 1: Classification using test data from
reaction to fire tests
Onderscheid tussen (2 tabellen):
Single Burning
Item (SBI)
EN 13823
Wand-, plafondbekledingen en andere materialen (uitz
vloerbekledingen) (A1, A2, B, C, D, E en F);
Vloerbekledingen (A fl , B fl , C fl , D fl , E fl en F fl ).
Reactie bij brand
F
E
D
C
B
A2
A1
No performance
determined
Ignitability test
EN ISO 11925-2
Non-combustibility test
EN 1182
and/or
Calorimetric bomb
EN ISO 1716

EN 13823 - SBI
Reactie bij brand
Reactie bij brand
EN ISO 11925-2
Slechte correlatie tussen oude en nieuwe klassen;
Globale aanpassing van de regelgeving in plaats van
vertaaloefening, ook om rekening te houden met rook (s) en
brandende druppels (d);
Interim-oplossing voor producten voor thermische isolatie (MB
06.06.’06).

Brandweerstand
Betonvloer: plaat 15 cm, dekking 3 cm: Rf 1 uur;
Staltonvloer: Rf 1 uur;
Kolom: 20 cm x 20 cm , dekking 25 mm: Rf 1 uur;
Muren in metselwerk:
9 cm: Rf 1 uur - met bepleistering: Rf 2 uur;
14 cm: Rf 2 uur - met bepleistering: Rf 4 uur;
Houten balken: voldoende sectie in functie van afbrandsnelheid;
Metalen structuur: Rf < 15 min !
bescherming: beplating, bespuiting, brandwerende verf, etc.
Brandweerstand
Grootte vereiste weerstand?
Afhankelijk van thermische blootstelling bouwelementen;
Afhankelijk van de duur en de intensiteit van een brand;
De strengheid van de brand
= Thermisch evenwicht tussen warmteproductie en
warmteverlies;

Strengheid van de brand
Qw
Q
Q = warmteproductie
Qg
Qs
Verse lucht
Warmteverlies:
- Qw : warmteopname door wanden
- Qg : ontsnappen gassen door openingen
- Qs : straling
+ inbreng verse lucht
Brandbelasting
Brandduur :
80 kg hout/m² 1 uur;
160 kg hout/m² 2 uur.

Brandweerstand
Samenvattend:
40 kg hout/m² brandduur ½ uur;
80 kg hout/m² brandduur 1 uur;
Woningen, burelen:
20-60 kg/m² brandduur ½ uur;
Maar brandlast kan hoger zijn, ventilatie kan anders zijn
veiligheidsmarge: Rf 1 uur.
Lage gebouwen, 1 bouwlaag: Rf ½ uur;
Lage + middelhoge gebouwen: Rf 1 uur;
Hoge gebouwen: Rf 2 uur.
Proefnorm
classificatienorm
Brandweerstand
Belgisch
NBN 713.020
NBN 713.020
Stabiliteit
Vlamdichtheid
Thermische Isolatie
Rf
Europees
EN 1363-1
EN 13501
Draagvermogen R
Integriteit E
Thermische Isolatie I
REI

Brandweerstand
EN 13501-2: brandscenario’s
Brandweerstand
EN 1363-1 NBN 713.020
ISO-curve

Brandweerstand
EN 1363-1 NBN 713.020
Brandweerstand
EN 1363-1 Draagcapaciteit R
NBN 713.020

Brandweerstand
EN 1363-1 Vlamdichtheid E NBN 713.020
Brandweerstand
EN 1363-1 Thermische Isolatie I NBN 713.020
EN 1634-1

Brandweerstand
EN 1634-1 Thermische Isolatie I
+

Brandweerstand
R : Draagvermogen – stabiliteit
beperking doorbuiging, samendrukking, …
E : Integriteit – vlamdichtheid
doorgang hete gassen en vlammen
I : Isolatie (thermisch)
conductie, doorgang warmte door element;
beperking temperatuur niet-blootgestelde zijde:
gemiddelde temp. < 140°C – Max. temp. < 180°C.
Brandweerstand
I 1 , I 2 : voor deuren, rolluiken, afsluitingen, …
W : Straling
beperking tot 15 kW/m²;
M : Mechanische actie
impact kort achter de tijd R, E of I;
C : Zelfsluitendheid
bv. deur zelfsluitend bij brand;
S : Rookdoorlatendheid
beperking van rooklekkage;

Liftdeuren
Deuren
15, 20, 30, 45, 60, 90, 120, 180, 240, 360 min
REI 30 / R 90 / RE 45 / …
E 60 / EI 1 45 / EI 2 60 / EI-M 30
REW 30 / EW 30 / REI-M 30 / EI-C 30
REI 30 / S 45
R
E
Brandweerstand
I
W
t
Omzetting Rf - klassen
Dragende- en scheidende
functie
Uitsluitend dragende functie
Uitsluitend scheidende
functie
Rf ½h
REI 30
R 30
EI 30
E 30
EI 1 30
t
t
-
Rf 1h
REI 60
R 60
EI 60
E 60
EI 1 60
M
C
S
Rf 2h
REI 120
R 120
EI 120
EI 1 120
R = stabiliteit E = vlamdichtheid I = thermische isolatie EI 1 = belgische opbouw

Vragen