Amitras is 'n aktiewe bestanddeel wat aan die ... - Landbou.com

Bosluisweerstand in Suid-Afrika (en ook wêreldwyd) word hoofsaaklik met die beheer van die
bloubosluis, Rhipicephalus (Boophilus) spp, ondervind. Die bloubosluis is ’n eengasheer bosluis
en het ’n relatiewe kort lewensiklus wat bydra tot die ontwikkeling van weerstand. Die larfies van
die bosluis klim op ‘n gasheer en die bosluis spandeer sy volle voedingstydperk (larf, nimf en
volwasse stadium) op dieselfde gasheer, waarna die volgesuigde wyfies afval (lewensiklus
ongeveer 21 dae) en hul eiers op die grond lê.
Weerstand word gedefinieer as “die ontwikkeling van die vermoë van individue in ’n stam
insekte of ander artropode om dosisse van gifstowwe te tolereer wat dodelik vir die meerderheid
van individue in dieselfde stam is” (WHO, 1957) Hierdie effek van weerstandigheid is oorerflik
en word aan die nageslag van die individue oorgedra. M a w dipmiddels maak nie al die bosluise
op die gasheer dood nie en dié wat oorleef (a g v weerstand) begin vermenigvuldig. Die risiko dat
weerstand kan ontwikkel, neem toe wanneer die populasie bosluise herhaaldelik aan dieselfde
aktiewe bestanddeelgroep blootgestel word.
Amitras weerstand in bloubosluise in Suid-Afrika is die eerste keer in 1995 gepubliseer (Taylor en
Oberem) en bevestig in 1996-1997 by die SABS se Veterinêre Toetseenheid in Oos-Londen toe
volgesuigde bloubosluis wyfies (wat van ’n plaas afkomstig was) met amitras in die laboratorium
behandel is. Die meerderheid van die wyfies het eiers gelê. Gesonde larfies het uit die eiers
uitgebroei. Die boer van wie se plaas die bosluise ontvang is, het egter volgehou dat amitras
steeds effektief op sy plaas is vir die beheer van bloubosluise, aangesien die bosluise steeds
afgeval het nadat die beeste gedip is. Dit was dus duidelik dat amitras nog steeds ’n
“verlammende” effek op die bosluise gehad het, maar dat volgesuigde wyfies wat afgeval het
eiers gelê het en gesonde larfies geproduseer het.
In gevalle van “totale weerstand” van bloubosluise teen amitras, het amitras heel waarskynlik
geen of min effek op die senuweestelsel van die weerstandige individue en sal hulle nie meer van
die dier afklim na behandeling nie.
Dit moet genoem word dat die proses waardeur bloubosluise weerstand teen amitras ontwikkel,
nie 100% verstaan word nie, maar dit is in ’n studie bewys dat bosluise op die dier wat aan laer
konsentrasies van amitras blootgestel word, langer neem om van die dier af te klim. Die effek van
amitras op bloubosluise, weens die verhoogde senuwee aktiwiteit wat dit in die bosluis
veroorsaak, is dus waarskynlik direk afhanklik van die dosis van die amitras waaraan die bosluise
blootgestel is (George et al. 1998).
Dit moet genoem word dat tot datum geen gevalle van weerstand van multi-gasheer bosluise (bv
bruinoorbosluise en bontbosluise) teen amitras in Suid-Afrika gepubliseer is nie. Ons kan dus met
redelike sekerheid sê dat multi-gasheer bosluise in Suid-Afrika effektief met amitras beheer kan
word deurdat die bosluise afklim van die dier na behandeling en dan op die grond vrek.
Voorbeelde van middels wat amitras bevat is: Taktic Cattle Spray (G2535), Taktic LS (G 2535),
Taktic TR (G2537), Tactic Wettable Powder en Delete All (G2837).
Geskryf deur: dr Tom Strydom, Malelane Navorsingseenheid, Intervet, deel van Schering-Plough.
(tom.strydom@intervet.com)