53 - Stichting Vredescentrum Eindhoven

GERECHTSHOF ‘S-GRAVENHAGE: NUCLEAIRE GENOCIDE
SOMS GERECHTVAARDIGD
Vredesorganisaties en individuele
vredesactivisten hebben vanaf 1980 de
Nederlandse rechters uitgedaagd om het
recht te handhaven tegenover de Nederlandse
regering. Dit vanwege de misdadigheid van
de kernbewapening. De rechterlijke macht
koos telkens voor de macht en tegen het recht.
In december 2001 gaf de Hoge Raad zelfs te
kennen dat nucleaire genocide rechtmatig zou
kunnen zijn. Afgelopen september wees het
gerechtshof ‘s-Gravenhage bezwaren tegen
die opvatting af: nucleaire massamoord is ook
volgens het hof soms gerechtvaardigd.
Anderhalve eeuw rechtsontwikkeling
Op diverse terreinen probeert men menselijk
wangedrag te beteugelen door duidelijke
rechtsnormen te stellen. Zo ook op het terrein
van de oorlogvoering. In de ethiek van de leer
van de rechtvaardige oorlog is disproportioneel
geweld onaanvaardbaar en mag het
oorlogsgeweld niet tegen innocenten worden
gebruikt. Dat wil zeggen tegen vrouwen,
kinderen, ouden van dagen, en dergelijke.
Mensen die geen bijdrage leveren of kunnen
leveren aan een militaire strijd.
Tegen die ethiek werd veelvuldig gezondigd.
En vanaf het midden van de negentiende
eeuw begonnen staten de grenzen van het
oorlogsgeweld in verdragen vast te leggen.
De humaniteit werd daarbij afgewogen
tegenover de vereisten van de oorlogvoering
ofwel de oorlogsnoodzaak. Aangezien
het bij de oorlogvoering uitsluitend ging
om de verzwakking van de vijandelijke
strijdkrachten, stond de burgerbevolking
buiten de oorlogvoering. Datzelfde gold voor
krijgsgevangenen of gewonde soldaten. Tegen
hen mocht geen geweld worden gebruikt en zij
dienden humaan te worden behandeld. Diverse
vormen van militair geweld werden verboden.
VredesTertsPeriodiek Stichting Vredescentrum Eindhoven
???
Na de Eerste Wereldoorlog werd gepoogd om
Duitse oorlogsmisdadigers te berechten. Eerst na
de Tweede Wereldoorlog werden in diverse landen
oorlogsmisdadigers daadwerkelijk strafrechtelijk
vervolgd. Het tribunaal van Neurenberg gaf
richting; men kan zich niet verschuilen achter
staatsrechtelijke positie of bevel. De genocide
waarmee de wereld werd geconfronteerd in de
Tweede Wereldoorlog, werd in 1948 bij verdrag als
internationaal misdrijf erkend en strafbaar gesteld.
En bij de herziening van de verdragen van Genève
in 1949, werden staten verplicht om ernstige
verdragsschendingen strafbaar te stellen. Sedertdien
is het oorlogsrecht of internationaal humanitair recht
verder versterkt.
Bescherming burgerbevolking
Naast het Genocideverdrag bieden twee
fundamentele regels van het oorlogsrecht de
burgerbevolking bescherming. Van deze regels
mag onder geen enkele omstandigheid worden
afgeweken. Diverse rechterlijke uitspraken
hebben dit laatste onomstotelijk bevestigd. De
burgerbevolking mag nooit tot doelwit van een
militaire aanval worden gemaakt en er mag nooit
gebruik worden gemaakt van geweld dat geen
onderscheid kan maken tussen combattanten en de
burgerbevolking.
Hierbij is van belang dat na de Tweede
Wereldoorlog rechtbanken Duitse opvattingen
inzake het oorlogsrecht, resoluut van tafel hebben
geveegd. Die opvattingen hielden in dat, indien
de oorlogsnoodzaak dit vereiste, het oorlogsrecht
opzij gezet mocht worden. Dus op grond van
de oorlogsnoodzaak zou bijvoorbeeld wèl
geweld mogen worden gebruikt tegen burgers of
krijgsgevangenen. Deze theorie stond bekend onder
het motto Kriegsräson geht vor Kriegsmanier
(oorlogsnoodzaak gaat boven oorlogsrecht).
Niet alleen in Neurenberg werd die theorie
Jaargang 20, nr. 53, december 2010
23