“DE TIJD TIKT IN HET LAND VAN THORN” - Torenuurwerken Sot

3. Uurwerkmakers in het Land van Thorn en uit de regio
Torenuurwerkmakers werkzaam in Thorn
Henric van Thoren (alias: Thorn), werkzaam 1389-1414 in Maastricht. Henric van
Thoren wordt in de Raadsverslagen van Maastricht in allerlei functies vermeld van 1382
tot 1400. In 1382 moest hij als “koeremeister” met twee anderen “die roede steken op
de Kersenmarct”. In 1389 werd hij met dezelfde taak belast. Deze functies beletten niet
dat Van Thoren in 1389 en 1390 naar Venlo ging voor de levering van een tweetal
torenuurwerken.
In 1395 waren Henric van Thoren en meister Otte “der stat werkluide van den donre”,
dat wil zeggen opzichters van het geschut. Op 27 november 1396 kreeg hij opdracht
om een nieuw stadsuurwerk te maken voor het toenmalige stadhuis van Maastricht, genaamd
“De Lanscroon”. In september 1400 was dit blijkbaar voltooid en werd hij benoemd
tot stadsuurwerkmeester. Mogelijk bleef hij dit tot 1414, toen Godart, een zoon
van Godart van Stockem, in die functie werd benoemd. Mogelijk, dat hij afkomstig was
uit Thorn, omdat vaak namen werden gegeven door middel van de plaatsnaam van de
stad of het dorp, waar men vandaan kwam.
Henderick de Jong (alias Hendrik de Jongh(e)) uit Gemert ( ca. 1670, 1723)
heeft in opdracht van het Kapittel op 23 juni 1703 het torenuurwerk van de abdijkerk
van Thorn omgebouwd van foliot naar slinger: “…Kanunnik Beeren (heeft) op zich
genomen een “horlogie”-maker uit Gemert te bestellen en om daar de horlogiemaker
te visiteren van wegen reparaties met hem tot overeenkomst te komen…”. De aanbetaling
voor dit uurwerk bedroeg vijftig rijksdaalders (zie foto 12), hetgeen een
behoorlijk kapitaal was in die tijd. Zo werd het uurwerk in de herfst van 1703 van een
slinger voorzien, met andere woorden: omgebouwd van foliot naar spillegang (zie
tekening 1 en 2). De familie De Jong was in Gemert en omstreken een gerenommeerde
klokkenmakersfamilie.
12. “Anno 1703 den 7 oktober.
Aan den heer Kanunnik Weissenburgh
ordeneert den uurwerkmaker
Hendrick de Jong
overeenkomstig de met hem gemaakte
afspraak met de heren
Gilkens en Beeren (…) vijftig
Rijkstalers aan te betalen en
voor het eten en gemaakte
kosten en door rentmeester
Montforts te voldoen, daarentegen
moet echter de uurwerkmaker
een schriftelijke verklaring
geven het uurwerk voor tien
jaar lang te onderhouden, als
ook indien iets mocht breken (of
kapot gaat) op zijn kosten te
repareren…” (Transcriptie)
Jan van Call uit Nijmegen, een goede bekende van Christiaan Huijgens, was op de
hoogte van het ombouwen van een waag naar slinger. De vader van Henderick de
Jong kwam oorspronkelijk uit Meegen bij Nijmegen. Klokkenmakers hadden onder-
8