Verslag bomenwerkgroep 19 september 2011 - Stadsdeel Oost

Verslag Bomenwerkgroep Oosterpark
19 september 2011
Aanwezige bewoners:
Maarten Doedes
Vera Kappers
Lenie Nissink
Ron Hamming
Frans Theunisse
Anneke Brouwer
Weerla Koetse
Aanwezig van Stadsdeel Oost:
Nevin Özütok – portefeuillehouder Openbare ruimte, groen en parken
Marc Oerlemans – bomendeskundige stadsdeel Oost
Byril Willemsen – projectleider Verdubbeling Oosterpark
Karen Voors – communicatie adviseur Verdubbeling Oosterpark
Tim Blokker – parkbeheerder Oosterpark
Femke Kloppenburg – jr. projectleider Verdubbeling Oosterpark
Marja van den Brink – landschapsarchitect Buro Sant & Co
Inleiding
In drie bijeenkomsten overlegt de bomenwerkgroep met de landschapsarchitect. Belangrijke vragen
zijn: welke bomen moeten per se behouden blijven? Welke afwegingen moeten worden gemaakt?
Dit is de eerste bijeenkomst van de bomenwerkgroep waarin een eerste rondgang langs de bomen
wordt gemaakt. In februari/maart zal de bomenwerkgroep opnieuw bijeenkomen en zich buigen over
het opgestelde bomenplan.
Wandelend over het middenpad vanaf de Piet Kramerbrug naar de uitgang aan de westzijde, worden
alle bijzondere bomen besproken. Landschapsarchitect Marja van den Brink geeft een korte
toelichting op het voorlopig ontwerp. De algemene visie is als volgt:
1) De gezondheid van de bomen staat centraal.
2) De bomen moeten functioneel passen in het gebruik van het park (dit kan soms nare keuzes met
zich meebrengen)
3) Er moet rekening worden gehouden met de groeiomstandigheden, de waterstand en de soortkeus
(de boom moet de kans hebben om oud te worden).
4) Er zijn ook esthetische overwegingen (bijvoorbeeld kleur of vrucht
dragen).
Op veel plaatsen is het dicht begroeid, waardoor de bomen elkaar
verdringen. Mooie bijzondere bomen hebben hierdoor minder
groeikansen en een kortere levensduur. Bovendien zorgt de dichte
begroeiing voor onveilige en onoverzichtelijke plekken. Vanaf de Piet
Kramerbrug is dit goed te zien in de hoek bij het Tropenhotel en het
gemaal.
Bomen rond muziekkoepel
Bomendeskundige Marc Oerlemans licht toe dat de bomen rond
de muziekkoepel niet van optimale kwaliteit zijn. De binnenste rij
iepen is niet van een optimale kwaliteit (conditie redelijk, wel
mogelijkheden). De oudere generatie iepen van de buitenste rij
is van een slechte kwaliteit.
Dit heeft ondermeer te maken met de hoge grondwaterstand en
de verharding. Iepen zijn levenskrachtige bomen, maar hier zijn
de toppen nu al kaal en geel, de bomen hebben ondergronds
moeite om voldoende zuurstof te krijgen.

Bomen rond muziekkoepel / pierenbad
Een van de mooiste bomen van het Oosterpark, de vleugelnoot bij
het pierenbad is onlangs gesneuveld in een heftige storm. Er is nu
alleen nog een stronk en een grote kale plek. Alle aanwezigen
betreuren dit, maar het valt iedereen ook op hoe mooi het gebouw
van het Tropenmuseum eigenlijk is en hoe goed dit opeens te zien
is.
Weerla vindt dat geen enkele gezonde boom gekapt mag worden.
Marc licht toe dat als bomen volwassen worden, het niet mogelijk is
om alle bomen te behouden, omdat ze andere bomen in de weg
gaan staan. Het is bijvoorbeeld in het belang van de vleugelnoot bij het Tropenhotel (degene rechts
naast de gesneuvelde vleugelnoot, zie foto hieronder), dat een paar eiken wijken om de vleugelnoot
ruimte te geven. De algemene insteek in het stadsdeel is volgens Marc: boom weg – boom terug,
maar de kwaliteit geeft uiteindelijk de doorslag: 'soms is boom weg beter dan boom erbij'. Dit is in het
belang van de groeiruimte van de ‘waardevollere’ te behouden boom.
Vera vindt het belang van het evenemententerrein geen reden
om bomen weg te halen. Het park moet naar haar mening
prevaleren.
Maarten vindt dat bomen in principe moeten blijven staan, maar
dat slechte groeikansen een rol moeten kunnen spelen: 'het
vraagt moed om daar doorheen te kijken'. Hij vindt een duidelijk
beoordelingskader belangrijk.
Verschillende aanwezigen vragen aandacht voor kleur in het
park: bladkleur, herfstkleur, bloei.
Bomen rond middenpad bij Piramide
Er staan veel platanen rond het middenpad. Bij vernieuwing van het middenpad zal goed gekeken
worden waar de wortels en kronen van de bomen zitten.
Bij de Piramide staat een moeraseik, die heel mooi kleurt in de herfst. Een
van de bewoners benoemt deze als favoriet. Ook de twee watercypressen
aan de overzijde van het water worden mooi gevonden. De vleugelnoot
wordt vaak gebruikt als klimboom, zolang de boom leeft is deze erg flexibel
en kan dit goed hebben. Naast het voormalige UvA-pand staat een
vleugelnoot van meer dan 100 jaar.
Nevin noemt dat ze graag echte tamme kastanjes (Castanea sativa) in het
Oosterpark zou zien, dit is ook leuk voor de kinderen in de herfst. De huidige
paardenkastanjebomen (Aesculus hippocastanum ‘Baumanni’) bij de
Piramide geven geen kastanjes en hebben bladvlekziekte. Dat laatste geldt
overigens voor een derde van alle kastanjes in Nederland. Uitgangspunt:
zolang de bomen het doen, mogen ze blijven staan.
Marc wijst de bijzondere Parrotia persica aan (Perzisch ijzerhout
of vlamboom). Deze bomen zijn bedoeld als individuen, maar er
is teveel bos omheen ontstaan (dit is een praktijkvoorbeeld
waarbij het groen van minder waarde moet wijken voor de
landelijk monumentale vlamboomgroep). Het ontstaan van
bosplantsoen (ondoordringbaar, struiken) komt op meer
plaatsen in het park voor. Dat is niet de bedoeling in een park.
De ongewenste zaailingen moeten verwijderd worden. Snoeien
gebeurt stapsgewijs in het belang van de dieren en ecologie.
Er wordt momenteel hard gewerkt aan plannen voor een betere
afvoer van het water. In opdracht van het stadsdeel heeft Grontmij in de zomer onderzoek gedaan
naar de verzakking. Een voorstel voor de aanpak hiervan wordt in november voorgelegd aan de raad,
in samenhang met het ontwerpbesluit van het voorlopig ontwerp.

Bomen rond middenpad bij voormalige openluchtschool/ingang speeltuin
Op het terrein voor de openluchtschool staan vier kleine
parmantige boompjes (sierkersen). Ze passen niet echt in de
omgeving en niemand weet waar ze vandaan komen. Maar
het zijn bomen, ze zijn vorig jaar blijven staan bij het vrij
maken van het terrein. Het terrein voor de openluchtschool is
een goed voorbeeld van hoe achterstallig snoeiwerk is
aangepakt door zaailingen te verwijderen. Er staan op dit
terrein nog enkele doorgegroeide zaailingen die niet lijken te
passen in het beeld. Deze zaailingen zijn zo groot geworden
dat ze niet zonder kapvergunning verwijderd mogen worden.
Bij de aanleg van de eerste fase zullen dit soort doorgegroeide
zaailingen wel verwijderd worden.
Het doortrekken van het water onder het pad door gebeurt met
een duiker. Een duiker kan gemakkelijker tussen de boomwortels
door worden gelegd. Voor een brug moet meer en dieper
gegraven worden.
In de bocht naar de speeltuin zijn enkele bomen schuin gegroeid
over het pad heen. Dit heeft te maken met de hoeveelheid licht.
Boven het pad hebben de bomen minder concurrentie van andere
bomen, de bomen zijn dus niet ziek en het heeft ook wel weer een
mooi effect. Zolang de stamvoet nog stevig staat is er geen gevaar
voor omvallen. De bomen in het park worden regelmatig
gecontroleerd, sommige bomen één keer per jaar, anderen één
keer per drie jaar.
Tussen de bomen door komt straks een nieuw pad te lopen richting
de waterpartij. De loop van het pad wordt zorgvuldig tussen de
bomen doorgeleid. Een aantal bomen in dit gebied zullen moeten
wijken voor de nieuwe waterpartij/waterspeelplaats. De als
monumentaal benoemd bomen blijven staan. Zo staat bij de
speelplaats een mooie beuk, waar de nieuwe route straks rekening
mee moet houden. Weerla noemt de haagbeuk vlakbij de ingang
van het park als een van haar favorieten.
Ron noemt dat er straks bij het aanleggen van de nieuwe
waterpartij rekening gehouden moet worden met de keus voor lage
beplanting, zodat er minder overlast vanwege de bladval is. Marja
beaamt dat dit deel inderdaad niet vol gezet moet worden met
bomen. (Marc voegt toe dat het blad toch wel valt, lage heesters
kunnen het afgevallen blad beter vasthouden zodat het minder
verwaait). Ook zal er goed gekeken moeten worden naar de beplanting rond de Piet Kramerbrug,
waar de kwaliteit van het water te lijden heeft onder teveel bladval. Dunning/ selectief kappen van
bomen kan hier verbetering in brengen en ook nu onzichtbare monumentale bomen in het zicht
brengen, Weerla merkt op dat het gebruik van bladblazers in dit opzicht geen goede zaak is: ze
blazen het blad het water in.
Tot slot wordt nog gemeld dat er vanuit het stadsdeel een antieendenvoederactie
wordt opgezet. Buurtvoorlichters van Zone3 zullen half
oktober in en rond het Oosterpark voorlichting geven over de gevolgen van
het voeren van eenden. Dit leidt tot ongezonde eenden en vissen met een
kortere levensduur, en zorgt voor vervuiling van het water. Er zijn ook
brooddumpers in het park gesignaleerd, de politie kan deze echter alleen
oppakken als deze op heterdaad betrapt worden.
Als de flyers en posters gereed zijn zullen deze op verzoek ook onder leden
van de bomenwerkgroep en andere betrokkenen in het park verspreid
worden.
Volgende bijeenkomst: 19 december 2011.