Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Opskrif: Eenjarige weiding vir beeste op suikergronde<br />
Vraag: Ek is ‘n suikerrietboer in Mkuze, Noord-Natal. Ek wil graag wisselbou op my suikergronde<br />
toepas, maar terselfdertyd wil ek iets plant vir my beeste vir voer in die winter. Ons kry geen ryp<br />
nie. Ek wil nie ’n meerjarige grassoort plant nie omdat ek weer na die winter suikerriet moet<br />
plant op daardie lande. Ek het gedink om iets soos hawer te plant en dit te baal en vir die beeste<br />
te gee. Onlangs het iemand vir my gesê dat ek kanola moet plant, maar ek weet nie of dit my<br />
beste opsie is nie. Kan prof. my asb bietjie raad gee. Dankie, Dreyer Senekal.<br />
Antwoord:<br />
Ek aanvaar die wintergewas wat jy wil plant sal onder besproeiing wees. Daar is drie opsies wat<br />
gevolg kan word:<br />
1. Hawer<br />
2. Stoelrog of<br />
3. Raaigras<br />
Die drie opsies is in volgorde van droogtebestandheid. Raaigras het die meeste besproeiing<br />
nodig.<br />
In Natal is ’n kundige op die gebied wat ook gekontak kan word:<br />
John Morrison<br />
Sel: 082 889 3309<br />
Hier volg ’n kort beskrywing van elke gewas:<br />
<strong>HAWER</strong>: (<strong>Avena</strong> <strong>sativa</strong>)<br />
Twee tipes hawer is in die handel beskikbaar: Lentegroeiers en Wintergroeiers.<br />
Lentehawer is vinnig na vestiging gereed vir beweiding, maar kom ook vroeg<br />
(mid-winter) in saad (2 beweidings en dan saadproduksie).<br />
Winterhawer vestig stadiger, maar gee meer wei-siklusse (3 en meer siklusse) en<br />
produseer eers laat in die winter of herfssaad.<br />
Kultivars (Sien ook tabel later):<br />
Lentehawer: Overberg<br />
Kompeterende kultivars: Heros / Pallinip / Perdeberg ens.<br />
Winterhawer: Witteberg<br />
Kompeterende kultivars: Maluti / Drakensberg / SSH 423<br />
Reënvalbehoefte: 650 mm + (Goeie herfsreën)<br />
Baie smaaklike groen weiding vir die winter of lentemaande. Maak ‘n goeie hooi<br />
en kan ingekuil word.<br />
Hoof plantseisoen is Januarie tot April. In koue areas kan in September/Oktober<br />
ook geplant word.<br />
Onder droë landtoestande moet goeie vogbewaring voor plant toegepas word.<br />
Reageer goed op besproeiing. Rotasieweiding is noodsaaklik.<br />
Doen goed op meeste grondtipes.<br />
Plantdigtheid: Droëland: 50kg/ha<br />
Besproeiing: 50 – 75 kg/ha
ROG OF STOELROG: (Secale cereale)<br />
Die rogtipes word in 3 groepe verdeel (kort-, medium- en lang- groeiers), maar ons<br />
konsentreer net op kort- en langgroeiers. Sien Tabel later<br />
Reënvalbehoefte: 650 mm + (Goeie herfsreën)<br />
Smaaklike weiding met meer volume en ‘n hoër produksie as hawer. Lewer ‘n<br />
goeie hooi en kuilvoer en die saad kan gestroop word as ‘n konsentraatvoer.<br />
Hoofplanttyd vir kortgroeiers April/Mei en die langgroeiers Februarie tot April in<br />
koue areas, en Maart tot Mei in warm areas. Beide kan ook September/Oktober<br />
in koel areas geplant word. Sou kortgroeier na die winter geplant word, gaan dit<br />
vinnig oor na saadproduksie.<br />
Kortgroeiers groei meer regop as die lang groeiers. Rotasieweiding (kampe) is<br />
die beste.<br />
Doen goed op meeste grondsoorte, maar verkies ligte sanderige grond, met<br />
goeie voghouvermoë.<br />
Plantdigtheid: 25 – 50 kg/ha<br />
Kort Seisoen Tipes<br />
Lang Seisoen Tipes<br />
(Meestal Rog)<br />
(Korog, Rog & Hawer)<br />
Groei patron<br />
Blom voor middel-winter Lang vegetatiewe groeiperiode. Vorming van blomme<br />
en saad word deur ’n interaksie van langer dae en<br />
hoër temperature (laat winter/lente) veroorsaak.<br />
Beste weiperiode<br />
Slegs twee weisiklusse is moontlik voor midddelwinter,<br />
soms ’n derde een. Vul ’n gaping in die laat<br />
herfs/vroeg winter. Veral geskik vir kouer dele.<br />
Stadig in die herfs, maar voorsien weiding in die<br />
winter en lente. Ook geskik vir warmer dele.<br />
Beste planttyd<br />
Vroeё herfs<br />
Kultivars<br />
Herfs/Laat herfs<br />
Rog Hawer Rog Hawer<br />
LS 35, SSR1, SSR727,<br />
Henoch<br />
Overberg, Heros,<br />
Pallinip, Perdeberg<br />
EENJARIGE RAAIGRAS: (Lolium multiflorum)<br />
LS 62, SSR 729,<br />
NCD Grazer,<br />
Witteberg<br />
Maluti<br />
Raaigras word in 2 groepe verdeel: Italiaanse en Westerworld raaigras.<br />
Eersgenoemde kan in die herfs en lente geplant word, terwyl laasgenoemde slegs in die<br />
herfs geplant word.<br />
Reënval behoefte: 800 mm + (Verkieslik besproeiing)<br />
Eenjarige Raaigras<br />
Italiaanse Raaigras Westerworld Raaigras<br />
Herfs aanplanting Lente aanplanting Slegs Herfs aanplanting<br />
Feb. – Apr.<br />
Aug. – Sept.<br />
Feb. – Apr.
Produseer vroeë winter,<br />
maar neem af in koue<br />
maande en produseer<br />
saad. Produseer op sy<br />
beste laat winter/lente.<br />
Groei stop Nov/Des.<br />
Diploїde kultivars:<br />
NCD Enhancer, Exalta, Moata<br />
Tetraploїede kultivar:<br />
Jeanne<br />
Blom & saadvorming<br />
eers na 15 – 18 mnde.<br />
Produksie hoog in lente,<br />
herfs en die volgende<br />
lente.<br />
Lang daglengtes stimuleer blom &<br />
saadvorming, dus in Nov/Des. Dan begin<br />
groei afneem en die weiding minder smaaklik<br />
raak. Bied weiding van Apr/Mei tot Nov/Des.<br />
Beste in mid-winter<br />
Diploїde kultivar:<br />
Agri-Hilton<br />
Tetraploїde kultivars:<br />
Jivet, Energa, Captain.<br />
Hoog produserende smaaklike weiding wat hoë veeladings kan dra.<br />
Hoof plantseisoen Maart tot Mei, terwyl Italiaanse tipes ook in<br />
September/Oktober geplant kan word.<br />
Besproeiing en kunsmis is noodsaaklik vir hoё produksies, terwyl rotasie<br />
beweiding (kampe) noodsaaklik is vir oorlewing (21 – 28 dae rus)<br />
Verkies leemgronde (Hutton) tot los, goedgedreineerde kleigronde.<br />
Plantdigtheid: 25 kg/ha.<br />
Hooi: 8 – 16 t/ha<br />
Weikapasiteit: 5 – 6 GVE/ha per dag<br />
Geskryf deur: prof. Chris Dannhauser, weidingskundige (chriswei@vodamail.co.za)<br />
26 April 2011
Change language