Knooppuntnotitie Didam - De Stadsregio Arnhem Nijmegen

Didam
Stadsregio Arnhem Nijmegen
Gemeente Montferland
Didam
knooppuntnotitie

800m
Voor u ligt de knooppuntnotitie Didam. Deze discussienotitie is het resultaat van een verkenning
naar de ruimtelijke ontwikkelingsmogelijkheden van het nieuwe knooppunt Didam, zowel vanuit
regionaal als lokaal schaalniveau. Centraal staat het streven naar integrale knooppuntontwikkeling,
waarin maatregelen voor openbaar vervoer en ruimtelijke ontwikkeling worden gecombineerd.
Hierbij wordt gekeken naar maatregelen op zowel lange als korte termijn.
Deze verkenning staat niet op zichzelf. Naast dit knooppunt is voor 12 andere knooppunten eenzelfde
ruimtelijke verkenning uitgevoerd. De Stadsregio Arnhem Nijmegen wil beter zicht krijgen op
de kansen voor knooppuntontwikkeling. In het licht van nieuw regionaal beleid weegt de Stadsregio
de strategische betekenis van de knooppunten onderling tegen elkaar af en brengt hierin prioriteiten
aan. Het doel is het optimaliseren van investeringen in het openbaar vervoer en ruimtelijke
ontwikkelingen in de Stadsregio Arnhem Nijmegen. Bestuurlijke afspraken over knooppuntontwikkeling
zullen worden vastgelegd in een Bestuursovereenkomst (BOV) tussen de Stadsregio en de
gemeente Montferland.

KNOOPPUNT
DIDAM
Aanbevelingen
Doel en ambitie
Regionale positionering
Programma
Ruimtelijke visie
Ontwikkelingsstrategie
3
5
7
11
13
17

2
Korte termijn
• Visievorming en besluitvorming
stationsomgeving Didam
• Visievorming transformatie Fluun zuid
• Vergroten capaciteit P+R en fiets
• Overzichtelijk en veilig stationsplein
ontwikkelen
• Ontwikkeling wonen op een eerste deel van de
Fluun Noord
• Dialoog met Agruniek over herlocatie
• HOV lijn doortrekken tot ’s-Heerenberg via
station Didam
Lange termijn
• Besluitvorming over ontwikkelingen van de
Fluun zuid
• Fietstunnel onder het spoor, tweezijdige
stationentree (noord en zuid)
• P+R aan zuidzijde station
• De Fluun 1 herstructureren; het nieuwe
programma bevat kantoren en woningen, met
een nieuwe toegangsas naar het station.

Knooppunt Didam
Aanbevelingen
Knooppunt Didam is een belangrijk opstappunt voor
het openbaar vervoer voor bewoners van de hele
gemeente Montferland (35.100 inwoners). Om Didam
als knooppunt beter te ontwikkelen zijn een aantal
verbeteringen noodzakelijk. Met name de kwaliteit van
de openbare ruimte bij het stationsgebied kan veel beter.
Ook een uitbreiding van de P+R en fietsenstallingen is
noodzakelijk. Verlengen van de HOV-lijn Ede-Zevenaar
tot 's Heerenberg is ook een belangrijk verbeterpunt
voor knooppuntontwikkeling. Spoorverdubbeling tussen
Zevenaar en Doetinchem ten slotte is noodzakelijk
voor het mogelijk maken van een intensivering van de
dienstregeling.
De in aanleg zijnde zuidelijke rondweg van Didam
biedt de mogelijkheid om tot een dorpsafronding te
komen aan de zuidzijde. Dit kan door de bestaande
bedrijventerreinen Fluun Noord en Fluun Zuid te
herstructureren tot woon- en kantorengebieden en een
nieuwe ontsluitingsweg aan te leggen naar het station.
Tegelijkertijd kunnen een aantal verkeersknelpunten,
zoals de onveilige spoorovergang en de smalle
entreeweg (Dijksestraat) vanaf de rondweg naar Didam
meteen worden opgelost. Het Liemers College en het
Station Didam Huidige P+R voorzieningen
Symbion bij de uitbreidingswijk Kerkwijk genereren veel
pendelverkeer van scholieren. Daarnaast komt er ook
nog een nieuwe school bij, de Brede school. Hiertoe zal
de veiligheid van de bestaande spooroversteek vergroot
moeten worden. Een fietstunnel is hiervoor de beste
oplossing.
Agruniek vormt, vanwege de hindercirkel, momenteel
voor een deel een belemmerende factor in de
ontwikkelingen van woningbouw in de Fluun Noord.
Budget voor uitkoop van de fabrikant van dierenvoerders
is momenteel niet beschikbaar. In de fasering van de
gebiedsontwikkeling zal daar rekening mee gehouden
moeten worden.
De voorliggende knooppuntnotitie schetst twee
ontwikkelmodellen, gebaseerd op twee type faseringen.
Het eerste ontwikkelmodel gaat uit van ontsluiting en
verdere gebiedsontwikkeling aan de noordkant van
het station. Het tweede ontwikkelmodel schetst een
herstructurering van zowel de noordzijde van het station
als het bedrijventerrein aan de zuidkant. Opknappen
en optimaliseren van de stationsomgeving is in beide
gevallen een vertrekpunt.
3

4
9
10
8
5
11
4
7
1
6
3
2
Kwestiekaart
Het OV is niet optimaal, vooral de
busverbindingen en frequentie van/
naar ‘s-Heerenberg.
1. Een geluids-hindercirkel van
60m betekent dat fase 2 nog
niet ontwikkelt kan worden.
Agruniek belemmert stedelijke
herstructurering, uitkoop (20
miljoen) is nog niet mogelijk.
2. Toekomstig stopfrequentie trein:
vier maal per uur. (verdubbeling)
3. Geen goede oost-west
ontsluiting voor fietsers langs beide
kanten.
4. Te weinig parkeergelegenheid
voor auto’s en fietsen rond het
station.
5. Rommelige stationsomgeving.
6. De bedrijven op de Fluun1
passen niet bij een locatie vlak
naast een station.
7. Verouderde bedrijvigheid en een
afname van vitaliteit.
8. Onveilig kruispunt.
9. Een spoorverdubbeling
is aan beide kanten van het
station gewenst, maar wegens
ruimtegebrek moeilijk haalbaar.
10. Onveilige route voor scholieren
tussen deze scholen en het station.
11. De Dijksestraat heeft
onvoldoende capaciteit voor een
hoofdasontsluiting naar het station
en het centrum.

Knooppunt Didam
Doel en ambitie
Veiligere spoorovergang
De structuurvisie van Didam beschrijft dat het
bedrijventerrein ten noorden van het station wordt
getransformeerd naar een woon-werkgebied met circa
300-400 woningen. In de nieuwe wijk Kerkwijk zullen
400 woningen ontwikkeld worden alsmede 1 nieuwe
school, de Brede School Zuid. Rond het station staat
al een dependance van het Liemers College en de
onderwijsinstelling Simbion, beide met een streekfunctie.
Het aantal fietsers en voetgangers dat gebruik maakt
van de huidige spoorovergang gaat flink toenemen. De
eerste ambitie van de gemeente Montferland is om de
veiligheid van de overgang te vergroten. Dit kan door
een fietstunnel te plaatsen.
Verbeteren bereikbaarheid OV
Een ander aandachtspunt is de bereikbaarheid van
dorpen in de gemeente Montferland. Dorpen zoals
's-Heerenberg zijn slecht aangetakt op het OV-netwerk
van de Stadsregio. Knooppunt Didam kan hier een
verbindende rol in spelen, wanneer het als feederstation
wordt ontwikkeld, met een HOV-aansluiting naar
's-Heerenberg.
Onvoldoende fietsenstallingen Oversteek richting scholen
1
Stationsomgeving
Daarnaast zal de stationsomgeving op korte termijn
moeten worden heringericht. Enerzijds door het
aanvullen van P+R-plaatsen en fietsenstallingen.
Anderzijds door het opknappen van de openbare ruimte
van de stationsomgeving. Dagelijks zijn er 1778 in- en
uitstappers (gemeten in 2006). Dit aantal zal groeien
door de bouw van ongeveer 700 nieuwe woningen in het
gebied. Een gebiedsontwikkeling in de Fluun Noord én
Zuid en verbeterde aansluitingen vanuit de omringende
dorpen zal dit aantal nog doen stijgen.
Herstructurering bedrijventerrein
Met de nieuwe afslag aan de A12 wordt de
bereikbaarheid van Didam aanzienlijk vergroot. Het nabij
de afslag gelegen bedrijventerrein Kollenburg wordt
uitgebreid. Dit biedt mogelijkheden voor uitplaatsing van
bedrijven in de stationsomgeving van Didam. Het gebied
ten zuiden van het station kan hiermee ontwikkeld
worden als dorpsafronding met wonen, kantoren en
maatschappelijke voorzieningen. Het Knooppunt Didam
heeft een centrale ligging in deze ontwikkeling.
5

6
Didam
HOV Arnhem Nijmegen
HOV 3: Westervoort-
Arnhem-Wageningen-Ede
HOV 3: Verlenging tot
's-Heerenberg
HOV 1: Apeldoorn-Arnhem-
Huissen-Nijmegen-Malden
HOV 2: Velp-Arnhem-Elst-
Nijmegen
HOV 4: Zevenaar-Elst
HOV 5: Nijmegen-Kleve
HOV 6: Nijmegen Beuningen
spoor
treinstation
station Didam
P+R locatie
Gebaseerd op:Koersnota Verstedelijking
2010-2010, Stadsregio 2010

Knooppunt Didam
Regionale positionering
Didam als verbindende schakel
Het Knooppunt Didam vormt een verbindende schakel
tussen de gemeente Montferland en het OV-netwerk van
de Stadsregio. Station Didam valt in de consessie C2013
binnen de dienstregeling Arnhem-Doetinchem. Er wordt
gestreefd naar een intensivering van de dienstregeling,
waarbij 4 keer per uur gestopt gaat worden. Hiervoor is
een spoorverdubbeling noodzakelijk.
De Stadsregio Arnhem Nijmegen heeft zes HOV-lijnen
in ontwikkeling genomen. De lijn Arnhem-Westervoort-
Zevenaar is interessant voor Didam. Een verlenging van
de HOV-lijn tot 's-Heerenberg zorgt voor een verbinding
met dorpen als Zeddam, Beek en 's-Heerenberg met
het railsysteem van de Stadsregio. De Gemeente
Montferland wordt zowel met HOV als per trein
uitstekend verbonden met Arnhem en de Rijnsprinter
met Ede-Wageningen.
Fietsenstalling Deel van het stationsplein
2
Twee opties doortrekken HOV
De verlengde HOV-lijn heeft twee mogelijke routes: via
Zevenaar-Oost of via station Didam naar 's-Heerenberg.
De route via Didam heeft als voordeel dat er een
echt OV-knooppunt ontstaat, met opstapfunctie voor
de hele gemeente Montferland. Een nadeel hierbij
is de veronderstelde concurrentie met het nieuw te
ontwikkelen station Zevenaar-Oost, dat een gelijksoortig
OV-programma aanbiedt in de directe nabijheid van
station Didam.
De route langs Zevenaar-Oost is vooral gunstig voor
inwoners van de nieuwbouwwijk Groot-Holthuizen en
heeft minder betekenis voor de dorpen in Montferland.
7

8
bron: lijnnetkaart Syntusgebied, Syntus
Busnetwerk
Er mist een goede oost-west verbinding tussen
‘s-Heerenberg en Didam. Een 8-persoons buurtbus
tussen ‘s-Heerenberg en Didam rijdt twee keer per uur
en is de enige oost-west vebinding in het gebied.
Verder is ‘s-Heerenberg afhankelijk van een
busverbinding naar het station van Doetinchem, om
verder de regio in te reizen.
Sron: spoorkaart 2009, NS reizigers; Cor Hartog
Spoornetwerk
De lijn Arnhem-Doetinchem valt binnen de concessie
C2013 van de Stadsregio. De lijn Arnhem-Winterswijk
is voor de concessiehouder Achterhoek Rivierenland
(Provincie Gelderland). Hoe vaak gestopt gaat worden
in Didam is nog onduidelijk. Binnen de C2013 wordt in
eerste instantie uitgegaan van 2 ritten per uur tussen
Arnhem en Doetinchem plus optioneel twee additionele
ritten tussen Zevenaar (Oost) en Arnhem. Onderzocht
moet worden of deze additionele ritten kunnen worden
verlengd tot Didam.

Knooppunt Didam
structuurvisie Zevenaar
bedrijventerrein
wonen
sport
herstructurering
structuurvisie
Montferland
recreatie
nieuw bedrijven
rondweg Didam
Bron: structuurvisie Montferland en Structuurvisie Zevenaar
Montage Structuurvisies Montferland en Zevenaar
Voor regionale bedrijvigheid wordt regionaal
bedrijventerrein 7Poort ontwikkeld van 80 ha binnen
de gebiedsontwikkeling Zevenaar-Oost. In Montferland
ligt lokale bedrijvigheid geconcentreerd in Kollenburg
en De Fluun. De uitbreiding van Kollenburg kan als
uitplaatsinglocatie fungeren voor bedrijvigheid in de
Fluun.
Bron: gebiedsvisie A15-A12 gemeente Montferland, Zevenaar et al
2
Afslag A12
In de gebiedsvisie A15-A12 wordt voorgesteld om een
nieuwe afrit van de A12 te realiseren. Dit maakt 7 Poort
en Kollenburg aantrekkelijk voor nieuwe bedrijvigheid.
De afslag heeft tevens grote betekenis voor de HOV
door Zevenaar en Montferland en toevoer van reizigers
via P+R.
9

10
Hengelder I en II
Kollenburg
De Fluun 1
De Fluun 2
Nieuwe kaart Didam e.o.
S
station
bedrijventerrein toekomstig
bedrijventerrein bestaand
ringweg Zuid (structuurvisie
Didam)
nieuwe afslag A12
scholen
Kerkwijk
Zevenpoort
structuurvisie Didam
herstructurering / inbreiding
woon- en werklocatie
ontwikkeling stationslocatie
versterken langzaam verkeerstructuur
langs het spoor
verbetering orientatie randweg
kwaliteitsimpuls groenstructuur
kwaliteitsimpuls
toegankelijkheid park
kwaliteitsimpuls
(winkelgebied) centrum
kwaliteitsimpuls aanloopgebied
herstructurering met behoud
van karakter Julianawijk
Bron: Structuurvisie Montferland, Structuurvisie
en Beeldkwaliteitplan Didam,
Uitwerkingsplan 7Poort

Knooppunt Didam
v
Programma 3
Herstructurering bedrijventerrein
De toekomstige doortrekking van de A15, de verbreding
van de A12 en de nieuwe afslag A12 hebben een
stimulerende werking op de groei van bedrijvigheid
tussen Zevenaar en Didam.
De regionale bedrijventerreinen 7Poort (Hengelder II) en
Hengelder vervullen reeds een regionale functie.
Kollenburg en de uitbreiding daarvan is met name
een terrein voor lokale bedrijvigheid. Gezien de lokale
binding van Didamse bedrijven met Didam wordt
verwacht dat bedrijven uit de Fluun 1, eerder naar
Kollenburg verhuizen dan naar 7Poort.
Kopje Aanlooproute afbeelding winkelstraat foto's
Parkeren fiets en auto
Woningen en scholen
In de nieuwbouwwijk Kerkwijk worden 350-450 nieuwe
huur- en koopwoningen gebouwd, bedoeld voor
starters en jonge gezinnen. De bouw van Kerkwijk zal
in 2018-2020 klaar zijn. In de wijk komen 3 scholen:
een dependance van het Liemers College en de
onderwijsinstelling Simbion, beide instellingen met een
streekfunctie. Verder staat gepland een Brede School
zuid.
Op de locatie de Fluun-Noord kunnen ook 300 – 400
woningen worden gebouwd, aansluitend op de wijk
Kerkwijk. De wijk ligt direct ten noorden van het station.
Ten zuiden van het station kan in een later stadium
(2020) een dorpsafronding plaatsvinden met gemengd
wonen en werken. Het station krijgt hiertoe een alzijdige
oriëntatie, gericht op de aansluitende wijken.
11

Ruimtelijke visie
In model A wordt alleen het noordelijk deel van
het station ontwikkeld. Dit betekent dat alle
stationsvoorzieningen, zoals P+R, HOV-halte,
fietsenstallingen en de stationsentree aan de noordzijde
liggen. De P+R is gepositioneerd binnen de hinderzone
van het spoor. De HOV halte wordt gecombineerd
met een plantsoen, tegen de spoorstraat aan. De
stedenbouwkundige setting is dorps en kleinschalig,
passend bij de bestaande bebouwing van Didam.

Knooppunt Didam
P
S
wonen
centrum / winkels
winkels secundair
groen stedelijk
groen laantje
groen sportvelden
water
scholen
stations gebied
parkeren
fietsenstalling
HOV lijn
routing
hoofdontsluiting
ontsluiting
spoor
station
Ruimtelijke visie model A
Ontsluiting model A
S
Ontsluiting
In model A blijft het station op het noorden gericht.
Verkeer en de HOV lijn wordt in dit model via de
Dijksestraat en de Bievankweg ontsloten. De
interne ontsluiting van de wijk is gericht op de
bestaande wegenstructuur. Knelpunt in dit model
vormt de Dijksestraat. Het is een karakteristiek
lintbebouwingstraatje waarbij verbreding eigenlijk niet
wenselijk/mogelijk is.
Structurerende elementen model A
P
P P
P P P
S
Structurerende elementen
De Spoorstraat vormt in dit model, samen met het
Startionplein, een openbaar gebied dat het station
met het winkelgebied van Didam verbindt. Het
stationsgebied wordt hiertoe heringericht. Binnen in
de wijk is een hoogwaardige groengebied ingericht
dat de wijk verbindt met het station voor fiesters en
voetgangers.
4
13

Ruimtelijke visie
In model B wordt eerst het noordelijk deel van het
station, en daarna het zuidelijk deel ontwikkeld. In
het noordelijk deel wordt een groene dorpse wijk
voorgesteld met een groen singelprofiel, dat alle
woningen in de wijk ontsluit. Het stationsplein komt
centraal in de wijk te liggen, in het verlengde van de
Kruisstraat, die een looproute gaat vormen met het
centrum. Het station zelf ligt aan de zuidkant van het
spoor en sluit aan op fietsenstallingen (scholieren), P+R
en de HOV-halte. De nieuwe ontsluitingweg sluit aan op
het station.

Knooppunt Didam
P
S
wonen
centrum / winkels
winkels secundair
groen stedelijk
groen laantje
groen sportvelden
water
scholen
stations gebied
parkeren
fietsenstalling
HOV lijn
routing
hoofdontsluiting
ontsluiting
spoor
station
Ruimtelijke visie model B 4
Ontsluiting model B
S
Ontsluiting
In model B krijgt het station een tweezijdige oriëntatie.
Een nieuwe ontsluitingsas ten zuiden van het station zal
met name de Dijksestraat ontzien van extra verkeerslast.
De HOV-lijn krijgt meer ruimte en halteert ten zuiden van
het station. P+R wordt met name aan de zuidkant van
het station gerealiseerd. Een nieuwe verbindingsweg,
vormgegeven als brede singel, met een centrale ligging
in de wijk verzorgt de interne ontsluiting.
Structurerende elementen model B
S
P P P P
Structurerende elementen
De interne ontsluitingstypologie geeft aanleiding tot een
unieke waterpartij in de Fluun-Noord. Dit is uniek voor
Didam, maar past wel bij het stedelijke karakter van dit
model. De nieuwe ontsluitingsas zal met een bomenrij
benadrukt worden als belangrijke toegangsas voor het
station. Door de nieuwe as richt de oriëntatie van het
station zich op het zuiden. Dit betekent ook dat het
parkeren voor fietsen en auto's voornamelijk aan de
zuidzijde plaatsvindt.
15

16
Station Didam

Knooppunt Didam
Ontwikkelingsstrategie
Partijen
Om de gemeente Montferland goed aan te sluiten op
het OV-netwerk van de Stadsregio zal samengewerkt
moeten worden aan knooppunt Didam als hoogwaardig
OV-knooppunt. De gemeente heeft hierin het initiatief
en werkt samen met de Stadsregio. Ook de provincie
Gelderland heeft, als consessieverlener van de
dienstregeling Achterhoek-Rivierenland een rol. Verder
kunnen zij een regierol vervullen in het herstructureren
van de bedrijventerreinen met 'de Gelderse Aanpak'.
Ook lokale partijen hebben een rol in deze
gebiedsontwikkeling; Agruniek is een grootschalig bedrijf
dat ontwikkeling van de wijk Fluun Noord belemmert.
Verder is woningbouwcorporatie Laris een partij in
het gebied. Zij hebben verschillende grondposities
ingenomen binnen Fluun Noord. Voor het ontwikkelen
van een spooronderdoorgang zijn Prorail en de NS partij.
Debby’s dierenvoeders
Samenwerkingsvorm
De wijk Fluun Noord kan als publiek private
samenwerking worden ontwikkeld. Hierbij is een
samenwerking tussen de gemeente, de corporatie en
een te benaderen gebiedsontwikkelaar noodzakelijk.
Aan Agruniek zal een nieuwe locatie moeten worden
aangeboden. Samen met de Stadsregio kunnen de
maatregelen voor het verbeteren van het openbaar
vervoer worden uitgevoerd met een bestuurlijke
overeenkomst (BOV).
Agruniek
5
17

18
Dijksestraat
Instrumentarium
Voor de Fluun Noord zijn de ambities al vastgesteld in
de structuurvisie van de gemeente Montferland. Een
nieuw bestemmingsplan voor de Fluun Noord op korte
termijn is noodzakelijk om de gebiedsontwikkeling
in gang te zetten. Voor het tweede model zijn een
aantal inventariserende studies noodzakelijk, m.b.t. de
verkeerscirculatie, milieu, bodem en markt. Een nieuwe
structuurvisie voor de hele zuidrand van Didam is hierbij
wenselijk.
Financiering
Woningbouw en de kantorenstrook vormen de financiële
motor in deze gebiedsontwikkeling. Een groot financieel
gat wordt echter nog gevormd door Agruniek, die wil
verhuizen voor €20 miljoen. Een bestaande locatie is
reeds gevonden in Doetinchem aan de Oude IJssel.
Aanvullende financiering is noodzakelijk voor OVmaatregelen.
Hierbij kan de Stadsregio uitkomst bieden
door een aantal maatregelen te financieren uit reguliere
middelen en aanvullende middelen bij het het Rijk te
vragen in het kader van SRR II.

Knooppunt Didam
S
gemengd wonen,
werken
wonen
HOV lijn
herlocatie
spoor
station
1
Fasering model A
2
4
S
3
Fasering
In fase 1 wordt eerst de wijk Kerkwijk afgerond.
Vervolgens kan de Fluun Noord buiten de hindercirkel
van Agruniek worden ontwikkeld (2). Fase 3 kan
starten wanneer Agruniek is uitgeplaatst. Fase 4
betreft herstructurering tot woningbouw ten westen
van de Bergredestraat. Afhankelijk van vrijkomen van
percelen kunnen fase 5, 6 en 7 worden ontwikkeld.
5
6
7
1
Fasering model B
2
8
S
4
3
5
6
7
5
Hiertoe moet eerst een aansluiting op de Randweg Zuid
worden gemaakt. Bij model B is eventueel een tijdelijke
ontsluiting voor HOV en P+R noodzakelijk. Fase 8
tenslotte betreft wonigbouw tussen de Randweg Zuid en
de Dijksestraat.
19

Colofon
Gemeente
Montferland
Gerrit Lebbink
Hans Derksen
Stadsregio
Arnhem Nijmegen
Martijn Mentink
Reindert Augustijn
Het Noordzuiden
Edwin van Uum
Roel van Gerwen
Winonah Rijs
maart 2011