nano nu - Instituut Samenleving en Technologie

gezien als een belangrijke hoeksteen van onze toekomstige economie 12 . De Europese Commissie
heeft daar ook heel wat euro’s voor over. Tussen 2002 en 2006 spendeerde de Commissie
1,63 miljard euro aan programma’s voor nano-onderzoek. Met het Zevende Kaderprogramma voor
onderzoek en technologische ontwikkeling (van 2007 tot 2013) wil ze dat bedrag optrekken tot 3,4
miljard euro. Daarnaast investeert ook een aantal nationale en regionale overheden flink in nanoonderzoek.
De ervaring leert echter dat achter de beloften van elke nieuwe technologie ook onvermoede en
minder positieve aspecten schuilgaan. Die kunnen heel uiteenlopend zijn: van milieuschade en
gezondheidsproblemen, over inbreuken op de privacy, tot versterking van de sociale ongelijkheid en
verschuivingen in de machtsverhoudingen. Nanotechnologie heeft, naast een zonnige, beloftevolle
zijde, wel degelijk een schaduwrijke keerzijde. Ook daaraan wordt verder in deze brochure ruime
aandacht besteed.
Graag uw (geïnformeerde) opinie
Ondanks inspanningen vanuit de Europese Commissie en in mindere mate vanuit de Belgische en
Vlaamse overheid, vormen nanowetenschap en nanotechnologie voor het grote publiek nog veeleer
onbekend terrein. Laat staan dat er al sprake zou zijn van een openbare opinie. Het deficit geldt
overigens niet alleen voor de gewone burger. Op dit moment staat ook menig politicus, ambtenaar,
sociaal wetenschapper of journalist nog onwetend tegenover nanotechnologie. Grote investeringen
vanuit de overheid en de industrie gaan dus gepaard met een gebrek aan kennis over de technische,
economische en maatschappelijke betekenis van nanotechnologie 13 . Dit gebrek aan publieke kennis
over de mogelijkheden én de maatschappelijke implicaties, kan leiden tot wantrouwen en oppositie.
Zowel beleidsmakers als wetenschappers en bedrijfleiders lopen met andere woorden het risico dat ze
vroeg of laat, goedschiks of kwaadschiks, zullen geconfronteerd worden met maatschappelijke
vraagstukken en met problemen rond publieke acceptatie. Dat maakt meteen duidelijk waarom een
open en publieke discussie over nanowetenschap en nanotechnologie aangewezen is. Het festival
‘nano nu’, en de bijhorende brochure, vormen een eerste stap tot dit noodzakelijke publieke debat in
Vlaanderen.
12 Voordracht van de heer Barroso, voorzitter van de Europese Commissie tijdens de voorstelling van ‘EGE Opinion n° 21 on
the ethical aspects of nanomedicine’, 24 januari 2007.
13 Om het kleine te waarderen… Een schets van nanotechnologie: publiek debat, toepassingsgebieden en maatschappelijke
aandachtspunten, Rathenau Instituut, Den Haag, 2004
Nano nu … en morgen Basisbrochure – 31 augustus 2007 Pagina 10 van 40