Van schade tot bestek - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Van schade tot bestek
4. Schade-atlas
• Breuk, scheurvorming (willekeurig).
• Roestvorming: nagels, binddraad.
• Aantasting door vocht, bacteriën, schimmels
(micro-organismen), algen, houtboorders (vraat) e.d.;
• Zouten.
• Verrotting.
• Zwam, huiszwam e.d..
• Splijting.
• Uitzakken, bezwijken.
• Oriëntatie op de zon, thermische belasting.
• Vorstschade.
4.5. Schade-oorzaken aan stuclaag/pleisterlaag
• Scheurvorming.
• Vormvastheid.
• Afzanden.
• Mengverhoudingen, samenstelling, verkeerde applicaties.
• Delaminatie: inwendig splijten, onthechting onderlinge
lagen, holle ruimten.
• Onthechting van ondergrond en stucdrager.
• Porositeit.
• Breuk boven pleisterdrager.
• Beschadiging van ornamenten, lijsten, vlak werk.
• Vochtschade: zwelling, zouten, schimmels, zwammen,
condensvorming, mossen.
• Muurplanten.
• Uitspoelen, verweren.
• Regendoorslag, vochtophoping.
Tevens kan de samenstelling van de mortel aanleiding geven
tot schades.
4.6. Schade-oorzaken aan afwerklaag
• Verkleuring
• Uitbloei zouten, roest, roet.
• Mosgroei, algenaangroei.
• Muurplanten.
• Zwam.
• Afbladderen.
• Vervuiling door aanhechting van vet, nicotine, verfresten,
roet, stof, kalk e.d..
• Brand-, rook- en roetschade.
• Dichtgekalkt, dichtgeschilderde ornamenten en lijsten.
• Oppervlakte onregelmatigheden: aanzetten,
structuurfouten.
• Verwering.
• Zonbelasting, thermische belasting.
4.7. Vastleggen van de schade aan het stucwerk
De schade die aan het stucwerk is geconstateerd, dient middels
foto’s, tekeningen en omschrijvingen te worden vastgelegd.
Aan de hand van deze opnames kunnen de schade-oorzaken
worden achterhaald. Meestal is één bezoek ter plaatse onvoldoende
om een goed beeld van de schades en mogelijke oorzaken
te kunnen krijgen. Mondelinge informatie van mensen
die het monument of het oude gebouw goed kennen, kan
behulpzaam zijn in het achterhalen van de opbouw van het
pleisterwerk en eventuele eerder gedane reparaties/restauraties,
maar ook bij het opsporen van schades. Het vastleggen
van de schades in een rapportage maakt onderdeel uit van het
bestek. Reden te meer om dit allemaal zorgvuldig te doen.
4.8. Aanvullend onderzoek
In deze fase van inventarisatie kan alvast worden aangegeven
wat er aan aanvullend onderzoek noodzakelijk of wenselijk is
om het beeld van het bestaande werk in zijn opbouw en materiaalgebruik
te kunnen completeren. Dit kan onder andere de
volgende zaken omvatten:
• bouwhistorisch onderzoek waarin o.a. de belangrijkheid
van onderdelen wordt aangegeven;
• restauratie-afwegingen: mate van reconstructie,
aanvulling, materiaalgebruik;
• materiaalonderzoek: samenstelling en bij bijzondere
afwerkingstechnieken de wijze van restaureren;
• schoonmaken: proeven doen voor het vrijleggen van
ornamenten en figuraties;
• zoutbelasting: type zouten en hoeveelheden;
• overig onderzoek voortvloeiende uit de geconstateerde
schades.
Dit aanvullende onderzoek dient vóór het schrijven van het
bestek te gebeuren. Gebeurt dit na de gunning dan zal dat
financiële consequenties hebben, ofwel in de vorm van stelposten
die nog moeten worden ingevuld, dan wel aanvullende
opdrachten om dit noodzakelijke werk alsnog uit te laten
voeren. Niet altijd zijn dan de tijdsaspecten van het onderzoek
te overzien.
13