Van schade tot bestek - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

60
Van schade tot bestek
Afbouwlexiconrestauratiebestek
Afgeknot Term die gebruikt wordt wanneer een dakpartij aan de bovenzijde is afgeplat,
bijoorbeeld afgeknot schilddak.
Afgewolfd Term die gebruikt wordt wanneer een uiteinde van de nok van een zadeldak is
afgeschuind.
Afglitten Te ontraden term voor gladpleisteren met behulp van cementpap.
Afkepen Het afreien van stukadoorsspecie langs een geleider, bij smalle stroken langs
kozijnen en tegelwerk met behulp van een mal.
Afkorrelen Het aanbrengen op een wand of plafond van een afwerklaag in een korrelstruktuur.
Afkrammen Te ontraden term voor het met krammen bevestigen van een materiaal aan de
ondergrond.
Afkrijten Zie krijten.
Aflakken Een oppervlaktebeweging bestaande uit het aanbrengen van een coating met als
doel bepaalde eigenschappen van een ondergrond te verbeteren.
Afmessen Zie messen.
Afreien Een opgebrachte specielaag met behulp van een rei (lat) in de gewenste dikte vlak
maken.
Afschoren Te ontraden term voor schoren. Zie Schoren.
Afschot De helling van een vloervlak waarlangs vloeistof afloopt of moet aflopen.
Afschotlaag Laag die in veranderlijke dikte op een draagvloer wordt aangebracht om het
gewenste en/of nodige afschot te geven.
Afspanen Een reeds vakgestuurde dekvloer met een lang platijzer afwerken om een glad en zo
uniform mogelijk oppervlak te verkrijgen. Polieren is een Belgische benaming voor
afspanen.
Afstiften Steengaas na het spannen vastzetten met verzinkte nagels.
Aftrekken Een vers opgebrachte specielaag (van de dekvloer) door middel van een rei (regel)
vakmaken. Synoniem met afreien.
Afvlinderen Zie vlinderen.
Afwasbaar Een laag die te verwijderen is door wassen. (Zie ook boenbaar).
Afwerking Zuidnederlandse benaming voor afbouw.
Afwerklaag 1. Zie dekvloer. 2. Eindlaag van stukadoorswerk.
Afwerkstaat Een deel van een werkbeschrijving dat in tabelvorm per ruimtedeel beschrijft wat daar
in het zicht komt.
Afwerkvloer Zie Dekvloer.
Afzonderingslaag Laag die dient om de dekvloermortel of de legmortel af te zonderen (vrij te houden)
van de onderliggende lagen (draagvloer, dekvloer, isolatie,…).
Afzonderingsvoeg Voeg die wordt uitgevoerd om de elementen (muur, dekvloer,…) te scheiden die
ongelijke bewegingen ondergaan. Bijvoorbeeld: randvoeg.
Aggregaat Inert (zand, steenslag,…) van diverse vorm (granulaat*) dat men bij het bindmiddel
voegt om het skelet van de mortel en beton te vormen.
Aggregaat Zie Vulstof.
Agraffe Ornament in de vorm van een spijl of naald.
Airless Spuiten Spuitmethode waarbij de verstuiving tot stand komt door hoge druk (>30 bar) op het
te verspuiten materiaal uit te oefenen.
Ajour Opengewerkt decoratief houtsnijwerk of beeldhouwwerk.
Ajour Opengewerkt.
Akoestiek (in een ruimte) De wijze waarop het geluid zich daarin verbreidt en het effect daarvan op het gehoor.
Akoestische brug Contactpunt tussen bijvoorbeeld een zwevende dekvloer en de muur, waardoor de
gezochte contactgeluidverzwakking grotendeels of volledig teniet wordt gedaan.
Akoestische isolatie 1. Het isoleren tegen contact- of luchtgeluiden. 2. Materiaal en/of element dat de
voortplanting van het geluid (contact- en/of luchtgeluid) afremt of verzwakt (*).
Akoestische pleister Pleister die door zijn structuur en textuur een deel van het in een ruimte
geproduceerde geluid absorbeert.
Alkalisch Basisch; tegenovergestelde van "zuurreagerend". Een basisch milieu belet de
aantasting van het wapeningsijzer. Zie ook PH-waarde.
Alkalisch Basisch; tegenovergestelde van reagerend op zuur.
Alkaliteit 1. De mate waarin een vloeistof alkalisch is. 2. Het gehalte aan alkalische stof.
Alkalivast Eigenschap van producten die bestand zijn tegen de aantasting door alkalische
stoffen.
Alkalivast Het bestand zijn van een materiaal tegen aantasting door alkalische stoffen.
Aluminiumcement Cement met een percentage aluminium waardoor sneller verharding optreedt.
Amaril Zeer hard gesteente (aluminiumoxyde) dat in blok- of poedervorm dient om te slijpen
of te polijsten.
Amsterdamse school Decoratieve en expressieve bouwstijl waarbij gebruik wordt gemaakt van golvende
baksteen, gebeeldhouwde ornamenten. Parabool- en trapeziumvormen en details als
siermetselwerk en laddervensters. De daken zijn veelal steil en soms met torentjes
versierd. Bij landhuizen in deze bouwstijl zijn de daken merendeels van riet en
platisch gemodelleerd. Het functionele is ondergeschikt aan de vormgeving. Deze
stijl beheerste vanaf ongeveer 1910 tot eind jaren twintig de architectuur (vooral
woningbouw, scholen en bruggen) te Amsterdam en in mindere mate elders.
Anhydriet Zie Calciumsulfaat.
Anhydrietdekvloer Dekvloer met als bindmiddel watervrij calciumsulfaat (anhydriet) verkregen ofwel door
het watervrij maken van natuurgips, ofwel uit restgips (fosfogips of sulfogips)
Anhydriet heeft een snelle verharding en vertoont praktisch geen verhardingskrimp.
Anhydrietvloeren blijven vochtgevoelig (*).
Apsis Nisvormige, halfronde of veel hoekige afsluiting van het koor, het schip of een zijbeuk
van een kerk.
Arabesk Slingerende lijn met gestileerde siermotieven.
Arbeiderswoning Sinds de tweede helft van de 19e eeuw gebouwd klein type woonhuis voor arbeiders
en ambachtslieden. Veelal twee aan twee of in een rijtje van verscheidene woningen,
elk bestaand uit een woonvertrek, keuken met bedsteden een een zolder.