211x03168 Ontwerp RO Gasunie Sint Anthonis

Ruimtelijke onderbouwing
Aardgastransportleiding Odiliapeel –
Schinnen, traject gemeente Sint Anthonis
Gemeente Sint Anthonis
Vastgesteld

Ruimtelijke onderbouwing
Aardgastransportleiding Odiliapeel –
Schinnen, traject gemeente Sint Anthonis
Gemeente Sint Anthonis
Vastgesteld
Rapportnummer: 211x03168
Datum: 26 maart 2012
Contactpersoon opdrachtgever: Mevr. N. Tijman (NV Gasunie)
Projectteam BRO: Dhr. P. Gerards, dhr. B. Hartkamp, dhr. F. Janssen en
dhr. N. Paree
Trefwoorden: Odiliapeel-Schinnen, NV Gasunie, Sint Anthonis,
Noord-Zuid
Bron foto kaft: Hollandse Hoogte 14
Beknopte inhoud: Ten behoeve van een nieuwe aardgastransportlei-
ding van Odiliapeel naar Schinnen, als deel van het
Noord-Zuid project dienen planologisch-juridische
procedures te worden gevoerd. Deze ruimtelijke
onderbouwing dient als juridisch-planologische on-
derbouwing van de omgevingsvergunning voor het
tracédeel in de gemeente Sint Anthonis
BRO
Hoofdvestiging
Postbus 4
5280 AA Boxtel
Bosscheweg 107
5282 WV Boxtel
T +31 (0)411 850 400
F +31 (0)411 850 401

Inhoudsopgave pagina
1. INLEIDING 3
2. BELEIDSKADER 5
2.1 Europees beleid 5
2.2 Rijksbeleid 6
2.3 Provinciaal beleid 9
2.3.1 Structuurvisie ruimtelijke ordening 9
2.3.2 Verordening Ruimte 14
2.3.3 Provinciale beleidsvisie externe veiligheid 16
2.3.4 Brabantse strategische visie goederenvervoer 17
2.4 Gemeentelijk beleid 18
3. OMSCHRIJVING BESLUITGEBIED 21
4. PLANBESCHRIJVING 23
4.1 Het plan 23
4.2 Stedenbouwkundige en ruimtelijke inpassing 27
4.3 Omgevingsvergunning in afwijking van het bestemmingsplan 28
5. ONDERZOEK 29
5.1 Economische uitvoerbaarheid 29
5.2 Wegverkeerslawaai 30
5.3 Bodem 30
5.4 Milieuzonering 32
5.5 Externe veiligheid 32
5.6 Luchtkwaliteit 35
5.7 Leidingen en infrastructuur 36
5.8 Archeologie 36
5.9 Cultuurhistorie 38
5.10 Natuur en landschap 39
5.11 Flora en fauna 43
5.12 Waterhuishouding 48
5.13 Verkeer en Parkeren 51
5.14 Duurzaamheid 52
Inhoudsopgave
1

6. AFWEGING BELANGEN 55
7. PROCEDURE, OVERLEG EN PLANSTUKKEN 57
7.1 Procedure 57
7.2 Overleg 58
7.3 Planstukken 58
BIJLAGE 1: CONVENANT RACM 59
BIJLAGE 2: PROTOCOLLEN BESCHERMDE FLORA EN FAUNA 61
BIJLAGE 3: VOOROVERLEGREACTIES 63
2
Inhoudsopgave

1. INLEIDING
NV Gasunie is voornemens een ondergrondse transportleiding voor aardgas aan te
leggen van Odiliapeel naar Schinnen. Deze uitbreiding maakt deel uit van het
Noord-Zuidproject. Het Noord-Zuidproject heeft als doel de gastransportcapaciteit in
Nederland te vergroten. De nieuwe aardgasleiding is echter niet mogelijk binnen de
vigerende bestemmingsplannen op het tracé.
De aardgasleiding kan wel gerealiseerd worden met behulp van een omgevingsvergunning
in afwijking van het
bestemmingsplan voor de betreffende
gronden binnen de
gemeente Sint Anthonis.
In deze ruimtelijke onderbouwing
wordt een juridisch- planologische
onderbouwing
gegeven voor de aanleg van
de leiding.
Relatie omgevingsvergunning–
MER
Het tracé Odiliapeel - Schinnen
begint bij het eindpunt van
het tracé Beuningen – Odiliapeel
1 en eindigt ten westen
van Schinnen. De geplande
leiding is een leiding met een
48 inch (120 cm) diameter en
het totale traject zal circa 100
km lang worden. Daarnaast
zullen de 11 locaties/afsluiterlocaties
worden
uitgebreid.
Op grond van wetgeving 2 is de
aanleg van een aardgastrans-
1
Voor het tracé Beuningen - Odiliapeel is separaat een m.e.r.-procedure doorlopen, zie MER Aanleg
Aardgastransportleiding Beuningen-Odiliapeel (MER 7), ARCADIS, d.d. 31-1-08. Deze is afgerond met
het toetsingadvies van de commissie m.e.r. in de zomer van 2008.
2 Wet milieubeheer en Besluit milieueffectrapportage 1994, zoals laatstelijk gewijzigd per
29 september 2006
Hoofdstuk 1
Afbeelding 1: ligging besluitgebied
3

portleiding m.e.r.-plichtig wanneer het gaat om een leiding met een diameter van
meer dan 80 cm en een lengte van meer dan 40 km.
Het tracé heeft een lengte van circa 100 km en voldoet daarmee aan het lengte criterium
van 40 km in de categorie 8, Bijlage C Besluit Milieu-effectrapportage 1994.
Het tracé Odiliapeel- Schinnen is daarnaast onderdeel van een groter project dat in
zijn geheel m.e.r.-plichtig is. Het gehele project is opgedeeld in meerdere deelprojecten
waarvoor afzonderlijke m.e.r.-procedures worden doorlopen, waaronder de
m.e.r. voor het traject tussen Odiliapeel en Schinnen. Voor de aanleg van de aardgastransportleiding
wordt de project-m.e.r.-procedure gevolgd.
In het MER voor het tracé Odiliapeel - Schinnen worden ondermeer de milieueffecten
van het tracé beschreven. Waar mogelijk zijn deze gegevens in deze toelichting
verwerkt. De commissie voor de milieu-effecteapportage heeft bij advies van 15 september
2009 aangegeven dat in het MER het milieubelang een volwaardige rol
krijgt bij de besluitvorming en adviseert positief ten aanzien van het oosttracé, dat
in dit bestemmingsplan (mede) is uitgewerkt.
Opbouw ruimtelijke onderbouwing
Deze ruimtelijke onderbouwing is als volgt opgebouwd:
In hoofdstuk 2 wordt het rijks-, provinciaal en gemeentelijk beleidskader beschreven.
Vervolgens komt in hoofdstuk 3 de huidige situatie aan bod, gevolgd door de
gewenste toekomstige situatie in hoofdstuk 4. In hoofdstuk 5 worden de resultaten
van het onderzoek, dat ten behoeve van de planrealisatie verricht is, belicht. Tenslotte
komt in hoofdstuk 6 de afweging van de belangen en in hoofdstuk 7 de procedure,
het overleg en de planstukken aan de orde.
4
Hoofdstuk 1

2. BELEIDSKADER
In dit hoofdstuk zal aandacht worden besteed aan het Europees, Rijks-, provinciaal
en gemeentelijk beleid (respectievelijk § 2.1, § 2.2, § 2.3 en § 2.4.) Bij het Europees
beleid wordt in gegaan op de Gasrichtlijn en de kaderrichtlijn water. Bij het Rijksbeleid
wordt ingegaan op de Nota Ruimte en de Gaswet. Voor het provinciaal beleid
wordt gebruik gemaakt van de Structuurvisie ruimtelijke ordening en de Verordening
Ruimte. In het kader van het gemeentelijk beleid wordt ingegaan op het geldende
bestemmingsplan.
2.1 Europees beleid
Europese Gasrichtlijn 2003/55/EC (2003)
Op 16 juli 2003 is de tweede Europese gasrichtlijn 2003/55/EC [i] gepubliceerd. In de
richtlijn 2003/55/EC zijn gemeenschappelijke regels vastgesteld voor de transmissie,
distributie, levering en opslag van aardgas. De richtlijn stelt de regels vast met betrekking
tot de organisatie en de werking van de aardgassector, de toegang tot de
markt, de criteria en procedures voor de verlening van vergunningen voor transmissie,
distributie, levering en opslag van aardgas en het beheer van systemen. Nederland
heeft de eisen van de EU-gasrichtlijn verwerkt in de Gaswet, die in 2000 van
kracht is geworden.
EU-Kaderrichtlijn Water (2000)
Het Europese Parlement heeft in 2000 de EU-Kaderrichtlijn Water vastgesteld. Doel
van deze richtlijn is het beschermen van water-ecosystemen/wetlands, waterafhankelijke
land-ecosystemen en waterbronnen en bijdragen aan afzwakking van de
gevolgen van overstromingen en perioden van droogte. De lidstaten moesten in
2003 alle nodige wettelijke maatregelen genomen hebben om aan de richtlijn te
kunnen voldoen. Het streven voor 2015 is, dat in alle wateren in de Europese Unie
zowel de chemische als de ecologische toestand goed is.
Voor het tracé van de geplande aardgastransportleiding betekent het dat de activiteiten
de oppervlaktewaterkwaliteit niet extra mogen belasten. De plannen mogen
geen blijvende verdrogende invloed hebben op de omgeving en ook niet voor een
verhoogde kans op overstromingen zorgen.
Hoofdstuk 2
5

2.2 Rijksbeleid
Nota Ruimte [2006]
De Nota Ruimte is een nota van het rijk, waarin de principes voor de ruimtelijke inrichting
van Nederland vastgelegd worden. In de Nota Ruimte gaat het daarbij om
inrichtingsvraagstukken die spelen tussen nu en 2020, met een doorkijk naar 2030.
In de nota worden de hoofdlijnen van beleid aangegeven, waarbij de ruimtelijke
hoofdstructuur van Nederland (RHS) een belangrijke rol zal spelen. De Nota Ruimte
is op 17 mei 2005 door de Tweede Kamer aangenomen. Een meerderheid van de
Eerste Kamer heeft op 17 januari 2006 ingestemd met de nota. De nota is d.d. 27
februari 2006 in werking getreden.
Op grond van de Invoeringswet Wro, artikel 9.1.2 lid 1 Overgangsrecht WRO, is bepaald
dat een planologische kernbeslissing (zoals de Nota Ruimte) gelijkgesteld
wordt met een structuurvisie. Het recht van de planologische kernbeslissing zoals
gold voor het tijdstip van inwerkingtreding van de Wro blijft van toepassing. In het
kader van de Wro dienen echter niet alleen de verantwoordelijkheden en belangen
benoemd te worden, maar zal ook inzichtelijk moeten worden gemaakt hoe deze
belangen zullen worden verwezenlijkt. Het Rijk heeft derhalve de nationale ruimtelijke
belangen geïdentificeerd in de Realisatieparagraaf nationaal ruimtelijk beleid.
Ook deze Realisatieparagraaf heeft de status van structuurvisie.
Er zijn 33 nationale ruimtelijke belangen onderscheiden op basis van de Nota Ruimte.
Dat is ook gedaan voor de andere bestaande Pkb's (ook van andere departementen).
De nationale belangen zijn zaken waarvoor de rijksoverheid verantwoordelijkheid
neemt en geven aan waar het rijk voor staat. De nationale belangen omvatten
globaal genomen:
nationale planologische principes zoals gebundelde verstedelijking en versterking
van de kwaliteiten van het landschap;
de ontwikkeling van de Randstad, de mainports en een aantal grote bouwlocaties;
de bescherming en ontwikkeling van een aantal groene en blauwe gebiedscategorieën;
ruimtelijke garanties voor de nationale grondstoffen- en energieproductie.
Op basis van de realisatieparagraaf nationaal ruimtelijk beleid is een viertal nationale
belangen in het besluitgebied van toepassing. Deze nationale belangen zijn alle
afkomstig uit de Nota Ruimte:
Milieukwaliteit en externe veiligheid: het Rijk streeft naar een schone aantrekkelijke
en veilige leefomgeving. Instrumentarium is ondermeer de Wet luchtkwaliteit,
Wet geluidhinder, de Wet bodembescherming en het Besluit externe
6
Hoofdstuk 2

veiligheid inrichtingen. In hoofdstuk 5 wordt verder ingegaan op bovengenoemde
aspecten.
Bescherming en nadere ontwikkeling leefgebieden van beschermde soorten: ook
buiten de EHS, VHR- en NB-wetgebieden is veel natuur gelegen die beschermd
en ontwikkeld dient te worden. De Flora en faunawet en Natuurbeschermingswet
zijn hier instrumenten voor. In paragraaf 5.11 wordt verder ingegaan op
bovengenoemde aspecten.
Behoud en versterking van landschappelijke kwaliteit: ook buiten de werelderfgoedgebieden
en de nationale landschappen dient de landschappelijke kwaliteit
expliciet meegenomen te worden in de ruimtelijke afwegingen. Het betreft hier
zowel het behoud, versterking en vernieuwing van de landschappelijke kwaliteit.
In paragraaf 5.10 wordt verder ingegaan op bovengenoemde aspecten.
Het op orde houden van het regionale watersysteem: het op orde brengen en
houden van het regionale watersysteem heeft als doel het land te beschermen
tegen wateroverlast, zoetwatervoorraden veilig te stellen, het voorkomen van
verdroging en onnodige bodemdaling, watertekorten en verzilting, de verbetering
van de kwaliteit van grond- en oppervlaktewater, een goede ecologische
waterkwaliteit en de versterking van ruimtelijke kwaliteiten. In paragraaf 5.12
wordt verder ingegaan op bovengenoemde aspecten.
In de Nota Ruimte is over ondergronds transport aangegeven dat het voor de toekomst
van met name de Nederlandse industrie belangrijk is om netwerken van
hoofdtransportleidingen voor het transport van grondstoffen (zoals aardgas, aardolie,
water en chemicaliën), halffabricaten en rest- en afvalstoffen te creëren tussen
de zeehavens en de industriële centra. Voor de energievoorziening in Nederland en
de omringende landen is het netwerk van hogedruk aardgastransportleidingen belangrijk.
Doel van het beleid is om problemen en knelpunten bij de ondergrondse ordening
te voorkomen, waar mogelijk bundeling met andere lijninfrastructuur te bevorderen
en de veiligheid rondom deze leidingen te waarborgen.
Het rijk ondersteunt het beleid van de Europese Unie voor een Trans-Europees Netwerk
Energie (TEN–E). De rol van de overheid ligt daarnaast bij de ruimtelijke reservering
van tracés voor hoofdtransportleidingen.
Aangezien de nieuwe gasleiding waar mogelijk gebundeld bij bestaande leidingen
gerealiseerd wordt én hiermee het hoofdleidingnet versterkt wordt, sluit de ontwikkeling
aan bij het beleid van het rijk zoals verwoord in de Nota Ruimte. In hoofdstuk
5 wordt aangegeven dat er voor de aspecten externe veiligheid, landschap,
flora en fauna en waterbeheer tevens wordt voldaan aan het Rijksbeleid.
Hoofdstuk 2
7

(onwerp)Structuurvisie buisleidingen
Vanaf 1 juni tot en met 12 juli 2011 hebben de ontwerp-structuurvisie buisleidingen
en het milieueffectrapport (MER) ter inzage gelegen.
De Structuurvisie buisleidingen is een visie van het Rijk waarmee het Rijk voor de
komende 20 tot 30 jaar ruimte wil reserveren in Nederland voor toekomstige buisleidingen
voor gevaarlijke stoffen. Het gaat daarbij om ondergrondse buisleidingen
voor het transport van aardgas, olieproducten en chemicaliën, die provinciegrens- en
vaak ook landgrensoverschrijdend zijn. In de Structuurvisie wordt een hoofdstructuur
van verbindingen aangegeven waarlangs ruimte moet worden vrijgehouden,
om ook in de toekomst een ongehinderde doorgang van buisleidingtransport van
nationaal belang mogelijk te maken. De Structuurvisie buisleidingen is het vervolg
op het Structuurschema buisleidingen uit 1985.
Het zuinig gebruik van de ruimte is uitgewerkt onder meer door nieuwe buisleidingen
zoveel mogelijk te bundelen met bestaande leidingen en door de risicozonering
voor nieuwe leidingen binnen de leidingstrook te houden, voor zover de stoffen of
combinaties van leidingen met diverse stoffen dat toelaten.
De kaart bij de structuurvisie geeft aan waar ruimte wordt gereserveerd voor de
nieuwe tracés van transportbuisleidingen voor aardgas, olie(producten) en chemicaliën.
Deze tracés zijn gekozen na een zorgvuldige afweging van de behoeften aan
verbindingen van nationaal belang, de beschikbaarheid van ruimte en de onderzochte
milieueffecten op basis van een milieu-effectrapportage. De visiekaart is tot
stand gekomen na veelvuldig en uitgebreid overleg met provincies, gemeenten en
het betrokken bedrijfsleven.
De aanleg van de Noord-Zuid aardgastransportleiding is opgenomen in de structuurvisie.
Gaswet [2004]
De tweede Europese gasrichtlijn 2003/55/EG van de Europese Unie is geïmplementeerd
in de Gaswet. In de Gaswet zijn regels voor het transport en de levering van
gas opgenomen. Kernthema’s binnen de Gaswet zijn het geleidelijk vrijmaken van
de markt en de regulering van de toegang tot het gasnetwerk. De Nederlandse
gasmarkt is sinds 1 juli 2004 geliberaliseerd. Relevant artikel uit de Gaswet ten aanzien
van aardgasleidingaanleg is Artikel 10, lid 1: “Een gastransportbedrijf, een gasopslagbedrijf
of een LNG-bedrijf heeft tot taak zijn gastransportnet, onderscheidenlijk
zijn gasopslaginstallatie of zijn LNG-installatie op economische voorwaarden in
werking te hebben, te onderhouden en te ontwikkelen op een wijze die de veiligheid,
doelmatigheid en betrouwbaarheid van dat gastransportnet of die installatie
en van het transport van gas waarborgt en het milieu ontziet”.
8
Hoofdstuk 2

Met de realisatie van de nieuwe gasleiding wordt voldaan aan de uitgangspunten
voor een gastransportbedrijf, zoals aangegeven in de Gaswet.
2.3 Provinciaal beleid
2.3.1 Structuurvisie ruimtelijke ordening
Op 1 januari 2011 is de Structuurvisie ruimtelijke ordening van de provincie Noord-
Brabant in werking getreden. Op deze datum is deel A en B van de Interimstructuurvisie
ingetrokken. Deel C van de Interimstructuurvisie 'Ontwikkelingsprojecten West-
Brabant' blijft in stand. De uitwerkingsplannen van het Streekplan 2002 zijn eveneens
per 1 januari 2011 ingetrokken.
De structuurvisie is één van de vier provinciale strategische plannen voor de fysieke
leefomgeving van de provincie Noord-Brabant. De structuurvisie geeft de samenhang
weer tussen het beleid op het gebied van milieu, verkeer en vervoer en water.
Het gedachtegoed uit het ontwerp Provinciaal Milieubeleidsplan (juni 2010), het
Provinciaal Verkeers- en Vervoersplan (2006) en het Provinciaal Waterplan (2009) zijn
in de Structuurvisie ruimtelijke ordening opgenomen en verwerkt. In de Structuurvisie
zijn alleen de ruimtelijk relevante hoofdlijnen uit deze andere strategische plannen
opgenomen. Een verdere detaillering van het beleid staat in de plannen zelf.
Daarnaast houdt de Structuurvisie ruimtelijke ordening rekening met het provinciaal
beleid op economisch, sociaal-cultureel en ecologisch vlak.
Provinciale belangen
De ruimtelijke visie van de provincie bestaat op hoofdlijnen uit een robuust en veerkrachtig
natuur- en watersysteem. Er is aandacht voor hoogwaterbescherming,
Droogte en biodiversiteit. De wens is te komen tot een multifunctioneel landelijk
gebied, waar de functies landbouw, recreatie en natuur in relatie tot elkaar ruimte
krijgen, met aandacht voor cultuurhistorische waarden en de leefbaarheid van kleine
kernen. Daarnaast is een gevarieerd en aantrekkelijk stedelijk gebied van belang,
met sterke steden, groene geledingszones en uitloopgebieden (intensieve recreatie,
stadslandbouw). Hierbij heeft men aandacht voor sterke regionale economische
clusters, (inter) nationale bereikbaarheid, knooppuntontwikkeling (zowel in de centra
als aan de randen van de steden).
Dit is vertaald in de volgende 13 provinciale ruimtelijke belangen:
1. Regionale contrasten
2. Een multifunctioneel landelijk gebied
3. Een robuust en veerkrachtig water- en natuursysteem
4. Een betere waterveiligheid door preventie
5. Koppeling van waterberging en droogtebestrijding
Hoofdstuk 2
9

6. Ruimte voor duurzame energie
7. Concentratie van verstedelijking
8. Sterk stedelijk netwerk: BrabantStad
9. Groene geledingszones tussen steden
10. Goed bereikbare recreatieve voorzieningen
11. Economische kennisclusters
12. (inter)nationale bereikbaarheid
13. Beleefbaarheid stad en land vanaf de hoofdinfrastructuur
Op het onderhavige besluit is belang 3, een robuust en veerkrachtig water- en natuursysteem
van toepassing, alsmede belang 12, (inter)nationale bereikbaarheid.
Belang 3, een robuust en veerkrachtig water- en natuursysteem
De rivieren, de beken en kreken vormen binnen Noord-Brabant de samenbindende
waterstructuur. Bij toekomstige ontwikkelingen in stad en land wil de provincie dat
het patroon van beken en kreken beter beleefbaar wordt. De water-, klimaat-, natuur
en recreatieve ontwikkelingen worden sterker aan dit patroon gekoppeld. Door
een meer samenhangende aanpak in water en natuur wordt de landschappelijke en
recreatieve kwaliteit van Noord-Brabant versterkt.
De aanleg van de gasleiding heeft geen negatieve invloed op de watersystemen in
het plangebied. Het Defensie- of Peelkanaal, dat is aangewezen als (zoekgebied)
Ecologische verbindingszone worden door middel van een boring doorkruist. Hierbij
worden geen natuurwaarden geschaad, mits wordt voldaan aan alle compenserende
en mitigerende maatregelen, en indien wordt gewerkt volgens de van toepassing
zijnde protocollen. Zie ook paragraaf 5.10 en 5.11. Het provinciaal belang wordt in
dat geval niet aangetast.
Belang 12, (inter)nationale bereikbaarheid
De provincie Noord-Brabant wil haar positie in het hoogontwikkelde afzet- en productiegebied
van de Eurodelta versterken door de (inter)nationale bereikbaarheid
via weg, water, spoor, lucht en buis uit te bouwen. De ontwikkeling van een goed
functionerend infrastructuurnetwerk is een belangrijke voorwaarde voor de ontwikkeling
van Noord-Brabant en in het bijzonder het stedelijk netwerk BrabantStad.
De realisatie van de Noord-Zuid aardgastransportleiding, die voor een aanzienlijk
deel door de provincie Noord-Brabant loopt, draagt bij aan het provinciaal belang
de (inter)nationale bereikbaarheid te versterken.
Structurenkaart
Op de structurenkaart van de structuurvisie ruimtelijke ordening is het besluitgebied
gelegen in verschillende zoneringen, waaronder voor een zeer klein gedeelte in het
het kerngebied groenblauw, en voor een aanzienlijk deel in de groenblauwe man-
10
Hoofdstuk 2

tel, het gemengd landelijk gebied en het accentgebied agrarische ontwikkeling.
Hieronder wordt kort in gegaan op het beleid voor deze zoneringen.
Afbeelding 2: uitsnede structurenkaart Structuurvisie ruimtelijke ordening
Kerngebied groenblauw
Het kerngebied groenblauw bestaat uit de ecologische hoofdstructuur inclusief de
(robuuste) ecologische verbindingszones en waterstructuren zoals beken en kreken.
De ecologische hoofdstructuur (EHS) bestaat uit het samenhangende netwerk van
bestaande en te ontwikkelen bossen en natuurgebieden in Brabant. Deze gebieden
hebben de hoofdfunctie natuur. De gebieden binnen de EHS waar de natuurwaarden
afhankelijk zijn van de hydrologische situatie krijgen bijzondere aandacht.
Rondom deze natte natuur liggen hydrologische beschermingszones, de zogenaamde
attentiegebieden EHS. Het ruimtelijke beleid is gericht op behoud, herstel en
ontwikkeling van de natuurlijke en landschappelijke kwaliteiten. Er is geen ruimte
voor (grootschalige of intensieve) ontwikkelingen die niet passen binnen de doelstellingen
voor de EHS en beheer/herstel van de waterstructuren. Bestaande functies
en bestaand gebruik binnen de groenblauwe kern worden gerespecteerd.
Voor de ontwikkeling van functies binnen de groenblauwe kern gelden de EHSspelregels,
zoals die door het Rijk/IPO zijn afgesproken: het 'nee, tenzij'-principe met
toepassing van het compensatiebeginsel en met mogelijkheden voor de zogenaamde
herbegrenzing en saldobenadering.
Beleid groenblauwe mantel
Binnen de groenblauwe mantel is de agrarische sector een grote en belangrijke
grondgebruiker. Het is nodig deze positie te behouden en/of een ontwikkeling in
grondgebonden agrarisch gebruik te bevorderen. Er zijn ook diverse recreatieve en
Hoofdstuk 2
11

toeristische bedrijven binnen de groenblauwe mantel aanwezig. Het behoud en
vooral de ontwikkeling van natuur, water (-beheer) en landschap is een belangrijke
opgave. Nieuwe ontwikkelingen binnen de groenblauwe mantel zijn mogelijk, als
deze bestaande natuur-, bodem- en waterfuncties respecteren of bijdragen aan een
kwaliteitsverbetering van deze functies of het (cultuurhistorisch waardevolle) landschap.
De versterking van de binnen de groenblauwe mantel aanwezige leefgebieden
voor plant- en diersoorten vraagt daarbij specifieke aandacht. Het beleid is er
op gericht dat de belevingswaarde en de recreatieve waarde van het landschap toeneemt.
Ontwikkelingen passen qua aard en schaal bij het ontwikkelingsperspectief
voor de groenblauwe mantel en houden rekening met omliggende waarden.
Een (verdere) ontwikkeling van kapitaalintensieve functies, zoals stedelijke ontwikkelingen,
(bezoekers)intensieve recreatie en concentratiegebieden voor intensieve
landbouwfuncties zijn strijdig met de doelen die in de groenblauwe mantel worden
nagestreefd. De ontwikkelingsmogelijkheden voor deze intensievere functies zijn
dan ook beperkt.
Beleid gemengd landelijk gebied
Het gemengd landelijk gebied is een gebied waarbinnen verschillende functies in
evenwicht met elkaar worden ontwikkeld. Agrarische functies worden in samenhang
met andere functies (in de omgeving) uitgeoefend. In het gemengd landelijk gebied
wordt voldaan aan de vraag naar kleinschalige stedelijke voorzieningen, recreatie,
toerisme en ondernemen in een groene omgeving. Daarnaast wil de provincie ook
dat er ruimte beschikbaar blijft om de agrarische productiestructuur te behouden en
te versterken.
Accentgebied agrarische ontwikkeling
De accentgebieden zijn gebieden waar de provincie ruimte en kansen ziet om de
agrarische productiestructuur te verduurzamen en te versterken. In deze gebieden
ziet de provincie niet alleen ontwikkelingsmogelijkheden voor de aanwezige sector
maar ook voor activiteiten die gelieerd zijn aan de in het gebied voorkomende agrarische
sector, mits daarmee een bijdrage wordt geleverd aan de duurzaamheidsdoelen.
Kenmerken en ambities gebiedspaspoort De Peelkern
Op de kaart met de kenmerken voor de gebiedspaspoorten is aangegeven dat het
besluitgebied is gelegen in de Peelkern, binnen de Peekernontginning. Dit is een
monumentaal ontginningslandschap. Hier wil men modern landgoed creëren waar
de landbouw, het landschap, de natuur en het milieu een nieuw evenwicht hebben
gevonden.
12
Hoofdstuk 2

Beleid infrastructuur / buisleidingen
Het infrastructuurnetwerk van de provincie Noord-Brabant bestaat uit een fijnmazig
en samenhangend netwerk van wegen, spoorlijnen, vaarwegen, luchthavens en
buisleidingen. De Brabantse infrastructuur maakt deel uit van het internationale
netwerk van infrastructuur in Noordwest Europa.
Voor wat betreft het vervoer van gevaarlijke stoffen wil de provincie minder vervoer
van gevaarlijke stoffen over de weg en het spoor, en geeft de provincie de
voorkeur aan vervoer per buis of over het water. Vanuit het oogpunt van veiligheid
draagt dit bij aan een beperking van het vervoer van gevaarlijke stoffen door bestaand
stedelijk gebied. De provincie wil ook een ruimtelijke scheiding tussen transportroutes
voor gevaarlijke stoffen en kwetsbare functies.
Afweging provinciaal Structuurvisie ruimtelijke ordening
Het aanleggen van de nieuwe aardgastransportleiding is in lijn met het provinciaal
beleid voor buisleidingen. Het is wenselijk om het ondergronds transport van gevaarlijke
stoffen te laten toenemen, in verband met de externe veiligheid.. Aangezien
de leiding door het agrarisch gebied van de gemeente loopt, is er sprake van de
gewenste ruimtelijke scheiding tussen transportroutes voor gevaarlijke stoffen en
kwetsbare functies.
De nieuwe gasleiding zal ondergronds worden aangelegd. Er is dan ook geen sprake
van een permanent bovengrond ruimtebeslag. De ontwikkelingsmogelijkheden voor
de landbouw worden niet belemmerd, omdat er slechts sprake is van tijdelijk ruimtebeslag
bovengronds. Voor wat betreft de ligging binnen het kerngebied groenblauw
en de groenblauwe mantel wordt verwezen naar de paragrafen 5.10 en 5.11.
Hieruit blijkt dat er geen belemmeringen zijn vanuit natuur en landschapswaarden,
indien aan alle compenserende en mitigerende maatregelen wordt voldaan en indien
alle van toepassing zijnde werkprotocollen voor flora en fauna worden gevolgd.
De aanleg van de leiding is dan ook niet bezwaarlijk in het kader van het
provinciaal beleid voor natuur- en landschap.
Aangezien de leiding ondergronds wordt aangelegd, aan het verkavelingspatroon
niets zal wijzigen en eventuele aantasting van natuurwaarden zullen worden gemitigeerd
danwel gecompenseerd heeft de aanleg van de nieuwe aardgastransportleiding
geen invloed op de actuele danwel de te ontwikkelen waarden van het gebied
De Peelkern.
Er kan dan ook geconcludeerd worden dat de aanleg van de leiding in lijn is met het
provinciaal beleid zoals vastgelegd in de Structuurvisie ruimtelijke ordening.
Hoofdstuk 2
13

2.3.2 Verordening Ruimte
De Verordening Ruimte van de provincie Noord-Brabant is op 1 maart 2011 in werking
getreden. Het besluitgebied is op de volgende kaartlagen van de Verordening
Ruimte nader aangeduid.
Kaartlaag ‘natuur en landschap’
Op de kaartlaag ‘Natuur en landschap’ is het besluitgebied deels gelegen in de
groenblauwe mantel en voor een klein deel in de ecologische hoofdstructuur, ter
hoogte van landgoed de Groote Slink-Bunthorst en het Sint Anthonisbos. Het defensie-
of Peelkanaal is aangewezen als zoekgebied voor ecologische verbindingszone
en als beheergebied EHS.
Ecologische hoofdstructuur
Voor de ecologische hoofdstructuur geldt op basis van het rijksbeleid (Nota Ruimte
en Besluit algemene regels ruimtelijke ordening) de verplichting tot instandhouding
van de wezenlijke kernmerken en waarden van het gebied. Hiertoe geldt het zogenaamde
‘nee, tenzij’-regime. Dit betekent dat (nieuwe) plannen, projecten of handelingen
niet zijn toegestaan indien zij de wezenlijke kenmerken of waarden van
het gebied significant aantasten. Zolang een dergelijke aantasting niet plaatsheeft,
is er vanwege de ecologische hoofdstructuur geen grond om de activiteit geen
doorgang te laten vinden.
Wanneer de wezenlijke kenmerken worden aangetast, hangt af van de actuele en
potentiële waarden van het gebied. Dat kunnen zijn: de natuurdoelen en –kwaliteit,
geomorfologische en aardkundige waarden en processen, de waterhuishouding,
kwaliteit van bodem, water en lucht, rust, stilte, donkerte, openheid of juist geslotenheid
en de landschapsstructuur. Is er sprake van een significant effect op de wezenlijke
kenmerken dan kan een ingreep in beginsel alleen nog plaatsvinden als er
sprake is van een groot openbaar belang en er geen alternatieven beschikbaar zijn
(bij individuele ingrepen) of als een combinatie van plannen, projecten of handelingen
per saldo tot een (kwantitatieve en kwalitatieve) versterking van de EHS leidt.
Groenblauwe mantel
De groenblauwe mantel is van belang voor de bescherming maar vooral ook de
ontwikkeling van natuur- en waterfuncties. Dit zowel ten behoeve van de aanliggende
kerngebieden groenblauw als in het mantel gebied zelf. Nieuwe ruimtelijke
ontwikkelingen binnen de mantel zijn mogelijk, als ze een positief effect hebben op
de bestaande en te ontwikkelen natuur- en landschapswaarden en/of op het bodemen
watersysteem in het gebied. De waarden in de groenblauwe mantel zijn vaak
gekoppeld aan het bodem- watersysteem (zoals de aanwezigheid van kwel), aan
landschapselementen (zoals houtwallen en heggen), en het voorkomen van bijzondere
planten en dieren. Het beleid is er ook op gericht dat de belevingswaarde en
de recreatieve waarde van het landschap toeneemt. Nieuwe ontwikkelingen dienen
14
Hoofdstuk 2

qua aard en schaal bij dit ontwikkelingsperspectief te passen en dienen rekening te
houden met omliggende waarden.
Toets EHS / Groenblauwe mantel
Uit het MER achtergrondrapport ‘Natuur’ kan worden geconcludeerd op de meeste
plaatsen de bodemstructuur intact blijft en na afronding van de werkzaamheden,
natuurwaarden zich kunnen herstellen. Langs de gehele leidingstrook in de EHS en
de Groenblauwe mantel zullen mitigerende maatregelen worden toegepast. De
wezenlijke kenmerken van de EHS en de waarden van de Groenblauwe mantel worden
volgens het MER achtergrondrapport ’Natuur’ op de leidingstrook zelf echter
worden aangetast als gevolg van permanent ruimtebeslag. Dit kan echter worden
genuanceerd (zie paragraaf 5.10). Er blijkt dat er geen sprake is van permanent
ruimtebeslag, aangezien op de leidingstrook zich weer niet-diep wortelende vegetatie
zal ontwikkelen. Daar waar toch een aantasting van de wezenlijke kenmerken
van de EHS plaatsvindt zal worden gecompenseerd volgens een goedgekeurd compensatieplan.
Zoekgebied ecologische verbindingszone
Voor de ecologische verbindingszones geldt een beperkt beschermingsregime. Een
ecologische verbindingszone wordt aangeduid met een concreet aangeduid zoekgebied.
Inrichting, beheer en bescherming op perceelsniveau worden nader in het
bestemmingsplan uitgewerkt. Hiervoor geldt in het buitengebied, dat het bestemmingsplan
een ecologische verbindingszone met een breedte van 25 meter moet
beschermen. Uit het uitgevoerde flora en fauna onderzoek blijkt dat de waarden
van de ecologische verbindingszone niet worden geschaad. Zie ook paragraaf 5.10
en 5.11.
Voor de goede orde wordt vermeld dat in het toekomstige bestemmingsplan ‘Buitengebied’
van de gemeente Sint Anthonis een afweging wordt gemaakt ten aanzien
van de juridisch-planologische bescherming van het Defensie – of Peelkanaal.
Beheergebied EHS
In het beheersgebied EHS wordt op agrarische gronden gewerkt aan inrichting en
beheer van natuur en landschap en de kwaliteitsverbetering daarvan. Hiervoor worden
beheersovereenkomsten gesloten tussen de overheid en de grondgebruikers via
de Subsidieregeling natuur- en landschapsbeheer Noord-Brabant. Het beheergebied
EHS in het plangebied valt samen met het zoekgebied ecologische verbindingszone.
In de vorige paragraaf is reeds aangegeven dat de waarden van het Defensie- of
Peelkanaal niet worden aangetast.
Hoofdstuk 2
15

Kaartlaag ‘ontwikkeling intensieve veehouderij’
Op de kaartlaag ‘Ontwikkeling intensieve veehouderij’ is de planlocatie deels aangeduid
als primair landbouwontwikkelingsgebied, deels als extensiveringsgebied en
deels als verwevingsgebied.
De aanleg van de nieuwe aardgastransportleiding is niet te kenmerken als een agrarische
ontwikkeling. Het bepaalde in de Verordening Ruimte ten aanzien van de
ontwikkeling van intensieve veehouderij is op deze ontwikkeling dan ook niet van
toepassing.
Kaartlaag ‘overige agrarische ontwikkelingen en windturbines’
Op de kaartlaag ‘overige agrarische ontwikkelingen en windturbines is het besluitgebied
deels gelegen in ‘agrarisch gebied’. Hier kunnen gemeenten eigen beleid
vormen ten aanzien van de agrarische ontwikkeling en voor windturbines. De aanleg
van de aardgastransportleiding heeft door de ondergrondse ligging geen invloed
op de ontwikkelingsmogelijkheden voor de landbouw.
De aanleg van de nieuwe aardgastransportleiding is niet te kenmerken als een agrarische
(of stedelijke) ontwikkeling. Het bepaalde in de Verordening Ruimte ten aanzien
van de ontwikkeling van ‘overige agrarische ontwikkelingen en windturbines’ is
op de aanleg van de gasleiding dan ook niet van toepassing.
Op de kaartlagen van de Verordening Ruimte zijn voor wat betreft de aspecten ‘stedelijke
ontwikkeling’, en ‘water’ geen waarden aangegeven.
Conclusie Verordening Ruimte
Langs de gehele leidingstrook zullen mitigerende maatregelen worden toegepast
om aantasting van natuur- en landschapswaarden te voorkomen (zie ook paragraaf
5.10 en 5.11). Op de meeste plaatsen op de leidingstrook zullen natuurwaarden zich
na de werkzaamheden kunnen herstellen. Daar waar toch sprake is van een wezenlijke
aantasting van de kenmerken van de EHS zal worden gecompenseerd.
2.3.3 Provinciale beleidsvisie externe veiligheid
In juni 2008 hebben Provinciale Staten van Noord-Brabant de beleidsvisie externe
veiligheid 2008-2012 vastgesteld. De provincie heeft zich middels het document geheroriënteerd
op haar rol en ambities op het gebied van externe veiligheid.
De realisatie van een gezonde en veilige fysieke leefomgeving staat centraal in deze
visie. Vanuit externe veiligheid bezien moet voor de realisatie van een dergelijke
leefomgeving, oog zijn voor het vervoer van gevaarlijke stoffen en voor risicovolle
bedrijven. Het is de ambitie van de provincie om de risico’s die beide voor de
leefomgeving opleveren te voorkomen of te verminderen.
De ambities die de provincie zich stelt ten aanzien van verantwoord vervoer gevaarlijke
16
Hoofdstuk 2

stoffen, zijn:
a. Een duurzaam veiligheidsniveau op en langs de transportassen, dat wil zeggen:
toekomstvaste oplossingen voor het gehele netwerk.
b. Een actueel en betrouwbaar beeld van de transportstromen met gevaarlijke
stoffen door Brabant.
c. Beperking van het vervoer van gevaarlijke stoffen door bestaand stedelijk gebied
en een ruimtelijke scheiding tussen transportroutes voor gevaarlijke stoffen
en kwetsbare functies.
d. Vervoer van gevaarlijke stoffen per spoor zo veel mogelijk over speciaal daarvoor
geschikt gemaakte spoorinfrastructuur, op een zo groot mogelijke afstand
van stedelijk gebied.
e. Optimalisering van de hulpverlening en rampbestrijding bij het vervoer van gevaarlijke
stoffen.
f. Verkleinen van de kans op een calamiteit rond het vervoer van gevaarlijke stoffen
door permanente veiligheidsverbetering.
Door middel van de aanleg van de Noord-Zuid leiding wordt een toekomstvast netwerk
gerealiseerd voor het transport van aardgas van het noorden van Nederland
naar het buitenland. Uit het uitgevoerde externe veiligheidsonderzoek blijkt dat de
risico’s voor de omgeving onder de gestelde norm blijven. Stedelijk gebied is ontzien
bij de keuze voor het tracé door de provincie Noord-Brabant. De aanleg van de leiding
past dan ook in het streven van de provincie om veilig (ondergronds)transport
te bevorderen.
2.3.4 Brabantse strategische visie goederenvervoer
In november 2008 hebben provinciale staten van Noord-Brabant de Brabantse strategische
visie goederenvervoer vastgesteld. De visie heeft tot doel de bereikbaarheid
te verbeteren binnen de randvoorwaarden van ruimte, leefbaarheid en milieu. Tot
2030 wordt in gezet op de volgende speerpunten:
a. het versterken van overslagpunten en multimodaliteit;
b. het bereikbaar maken van bedrijventerreinen;
c. een bewuste ontwikkeling van vervoersstromen (lokaal, regionaal en transito);
d. het verminderen van de milieudruk en het vergroten van de veiligheid;
e. het verankeren, delen en upgraden van kennis en innovatie in goederenvervoer
en logistiek.
Een vertaling van deze speerpunten is opgenomen in de Uitvoeringsagenda. Binnen
actielijn 1 (Maximale multimodaliteit en bedrijventerreinen bereikbaar) is het actiepunt
‘verkennen en ontwikkelen van het buisleidingennet’ opgenomen. De aanleg
van de Noord-Zuid aardgastransportleiding draagt bij aan het verder ontwikkelen
van het buisleidingennet in de provincie Noord-Brabant. De aanleg er van is dan ook
wenselijk.
Hoofdstuk 2
17

2.4 Gemeentelijk beleid
Het besluitgebied is gelegen in het bestemmingsplan “Buitengebied 2000”. Dit bestemmingsplan
is vastgesteld op 05 maart 2001 en goedgekeurd door Gedeputeerde
Staten op 23 oktober 2001. De gronden waar de nieuwe gasleiding gepland is, zijn
bestemd als ‘Agrarisch gebied AG’, ‘Agrarisch gebied met landschappelijke en/of
abiotische waarden Alaw’ en ‘Landschapselement’.
Afbeelding 3: uitsnede bestemmingsplankaart ‘Buitengebied’
De gronden aangewezen als Agrarisch gebied zijn bestemd voor een duurzame
agrarische bedrijfsuitoefening en extensief recreatief medegebruik. De realisatie van
de gasleiding binnen deze bestemming is niet mogelijk.
De gronden aangewezen als Agrarisch gebied met landschappelijke en abiotische
waarden zijn bestemd voor een duurzame agrarische bedrijfsuitoefening, instandhouding
van de landschappelijk en/of abiotische waarden en extensief recreatief
medegebruik. De realisatie van de gasleiding binnen deze bestemming is niet mogelijk.
De gronden aangewezen als landschapselement zijn bestemd voor de instandhouding,
herstel en/of ontwikkeling van landschappelijke waarden. De realisering van
de gasleiding binnen deze bestemming is niet mogelijk.
18
Hoofdstuk 2

De bestaande gasleidingen, waar de nieuwe leiding mee gebundeld wordt, hebben
de medebestemming ‘Leidingen -L-’. Dit betekent dat de gronden waarin de bestaande
leidingen gelegen zijn, bestemd zijn voor de aanleg en instandhouding van
voorzieningen ten behoeve van energie- en watervoorzieningen en daarmee vergelijkbare
doeleinden. Voor de aardgastransportleidingen ter plaatse geldt een beschermingszone
van 5 meter aan weerszijden van de leiding. Voor grondwerkzaamheden
binnen deze bestemming is een aanlegvergunning vereist.
Aangezien de nieuwe gasleiding niet gelegen is binnen de medebestemming ‘Leidingen
-L-‘, is de realisatie niet mogelijk binnen de geldende bestemmingsregeling.
Hoofdstuk 2
19

20
Hoofdstuk 2

3. OMSCHRIJVING BESLUITGEBIED
De nieuwe gasleiding is voor circa 10 kilometer gelegen in de gemeente Sint Anthonis.
De gasleiding volgt in de gemeente volledig de bestaande leidingen. Het besluitgebied
en directe omgeving zijn agrarisch van aard. In de directe nabijheid is,
zoals ook uit de luchtfoto blijkt, weinig bebouwing gelegen. Globaal loopt het tracé
van de westkant van de kern Landhorst naar de westkant van de kern Westerbeek.
Afbeelding 4: luchtfoto globale ligging aardgastransportleiding
Hoofdstuk 3
21

22
Hoofdstuk 3

4. PLANBESCHRIJVING
4.1 Het plan
Algemeen
Als gevolg van een toenemende vraag naar gas, zowel in Nederland als Europa, en
de afname van binnenlands aanbod van gas, dient de transportcapaciteit van aardgas
in Nederland vergroot te worden. De integrale uitbreiding van de transportcapaciteit
is vervat in het Noord-Zuid project.
Afbeelding 5: Noord-Zuid traject
De voorgenomen activiteit luidt:
“Het realiseren van een additionele entry- en transportcapaciteit ter compensatie
van het afnemende bestaande aanbod van gas uit binnenlandse gasvelden (o.a.
Slochteren) en om nieuwe exits van gas te voorzien.“
Met de voorgenomen activiteit worden de volgende doelstellingen bereikt:
Hoofdstuk 4
23

Het garanderen van de leveringszekerheid van gas in Nederland.
Het realiseren van een adequate aansluiting op een grensoverschrijdend gasnetwerk.
Toename van de economische mogelijkheden voor Nederlandse gassector.
Bevordering van de Europese energiehandel, die past binnen het EU-beleid van
vrije handel in energie.
De realisatie van het Noord-Zuid-project zal plaatsvinden met in acht name van de
volgende maatschappelijke en milieubelangen:
Duurzaam veilige ligging van de aardgastransportleiding ten opzichte van de
omgeving, binnen de vigerende regelgeving.
Minimalisatie van het ruimtebeslag en optimale beheersbaarheid door bundeling
met bestaande aardgastransportleidingen en andere infrastructuur. Dat betekent
dat het streven is om de nieuwe leiding naast bestaande aardgastransportleidingen
te realiseren.
Aanleg en bedrijfsvoering binnen de geldende milieuwetgeving.
Vanwege de beschikbaarheid van voldoende gas van voornamelijk Noorse oorsprong
is de belangrijkste entry gelokaliseerd in het noordoosten van Nederland. De
belangrijkste nieuwe exit is gelokaliseerd in het zuidwesten van Nederland. Hierdoor
moet het gehele transportsysteem van noordoost naar zuidwest Nederland verzwaard
worden. Door de omvang van het project, circa 470 km leiding en 3 compressorstations,
wordt het gefaseerd in de volgende deeltrajecten uitgevoerd:
1. Rysum (Duitsland)-Midwolda-Tripscompagnie en Oude Statenzijl- Midwolda,
inclusief nieuw compressorstation nabij Midwolda
2. Midwolda-Meeden-Ommen
3. Ommen-Angerlo
4. Angerlo-Beuningen
5. a. Wijngaarden- Ossendrecht, inclusief nieuw compressorstation nabij Wijngaarden
b. Ossendrecht-Zelzate, inclusief nieuw compressorstation nabij Emma Polder.
6. Hattem-Flevocentrale
7. Beuningen - Odiliapeel, inclusief uitbreiding compressorstation Ravenstein
8. Odiliapeel-Bocholtz (Duitsland)/’s Gravenvoeren (België)
Deze ruimtelijke onderbouwing is opgesteld ten behoeve van de planologischjuridische
regeling van het deeltraject Odiliapeel-Schinnen, voor zover gelegen in de
gemeente Sint Anthonis.
Traject Odiliapeel-Schinnen
Gasunie is voornemens om tussen Odiliapeel en Schinnen een aardgastransportleiding
te realiseren. De voorgenomen activiteit bestaat uit de realisatie van een nieuwe
leiding van 48” tussen Odiliapeel en Schinnen met een lengte van circa 100 km.
24
Hoofdstuk 4

Ook worden 10 afsluiterlocaties en het eindstation in Schinnen langs dit tracé uitgebreid.
Het tracé Odiliapeel-Schinnen start bij de nieuwe afsluiterlocatie nabij Noordstraat
in de gemeente Sint-Anthonis (provincie Noord-Brabant). Vervolgens zal het tracé
lopen door de provincie Limburg, en door de gemeenten Venray, Horst aan de Maas,
Peel en Maas, Beesel, Roermond, Roerdalen, Echt-Susteren, Sittard-Geleen. Het
eindpunt is in de gemeente Schinnen, nabij de kleine kern Hegge. De nieuwe leiding
zal op vrijwel het gehele tracé worden gebundeld met de reeds bestaande leidingen.
Afbeelding 6: traject Odiliapeel-Schinnen
Hoofdstuk 4
25

Het tracé in de gemeente Sint Anthonis
Het traject Odiliapeel-Schinnen doet over een afstand van circa 10 kilometer de gemeente
Sint Anthonis aan. Het traject begint bij het afsluiterstation ‘Odiliapeel’ en
eindigt bij de gemeentegrens met Venray.
De aanleg van het gehele tracé gebeurt in het project Odiliapeel - Schinnen volledig
“in den droge”, tenzij bij de kruising van water(wegen) om technische redenen gekozen
moet worden voor een methode waarbij aanleg in den droge niet mogelijk is.
Aanleg in den droge betekent dat er een sleuf gegraven wordt die indien nodig
droog gehouden wordt door het toepassen van bemaling. In deze (droge) sleuf
wordt vervolgens de leiding gelegd.
Voor de aanleg van één 48” leiding is een werkstrook nodig van circa 50 meter
breed. De werkstrook wordt eerst afgerasterd en daarna wordt van de gehele werkstrook
de teelaarde (inclusief zode) afgegraven en apart in depot gezet. Binnen de
werkstrook wordt een tijdelijke rijbaan aangelegd door het aanbrengen van zand
en indien nodig rijplaten. Zodra de rijbaan gereed is, worden de pijpen uitgereden
en aaneen gelast in zogeheten ‘strengen’. Naast de pijpen wordt een sleuf gegraven.
Omschrijving Gegevens
Afmeting buisdiameter 48 inch
Minimale gronddekking 1,5 meter
Diepte sleuf 4 meter-mv
Breedte sleuf (1*48”) 7 meter
Breedte rijstrook 5 meter
Afstand leiding tot bestaande
leiding
7,0 meter hart op hart
Afstand tussen twee nieuw
aan te leggen leidingen
2,20 meter hart op hart
Breedte werkstrook (1*48”) 50 meter
Tijdsduur aanleg (afzetten
werkstrook t/m moment van
terugzetten teelaarde/afwerken/
inzaaien of inplanten)
Tijdsduur bemaling Gemiddeld 2 weken
Tabel 1. Technische gegevens nieuwe leiding
26
Gemiddeld 10 weken, met uitloop tot een
jaar bij slechte weersomstandigheden in de
winterperiode waardoor het werk stil ligt.
De aanleg van de leiding van Odiliapeel naar Schinnen is gepland in de periode 2011
tot en met 2012.
Uitbreiding afsluiterlocaties, compressorstations en meet- en regelstations
Een afsluiterlocatie is een (fysiek afgebakend) terrein waarop/-in zich een afsluiterschema
bevindt. Een afsluiterschema in een doorgaande leiding heeft onder andere
Hoofdstuk 4

als functie het kunnen regelen van de gasstromen, afsluiten van de leiding in verband
met werkzaamheden en calamiteiten en het verdelen van de leiding in secties.
De afsluiterlocatie Odiliapeel (Zaanpeelweg te Landhorst) is reeds uitgebreid. Deze
locatie maakt namelijk onderdeel uit van de oplevering van de leidingaanleg Ravenstein
- Odiliapeel (1 oktober 2011). Deze situatie is al vergund en hoeft dus niet te
worden meegenomen in deze ruimtelijke onderbouwing.
Afbeelding 7: voorbeeld van een afsluiterlocatie
4.2 Stedenbouwkundige en ruimtelijke inpassing
De nieuwe gasleiding wordt waar mogelijk gebundeld bij de bestaande leiding(en)
gerealiseerd. Dit betekent dat het nieuwe ruimtebeslag en de impact op de omgeving
beperkt zal zijn. Wanneer de gasleiding eenmaal gerealiseerd is, zijn de ruimtelijke
en stedenbouwkundige effecten op de omgeving nihil. Van de nieuwe leiding is
dan niets meer te zien, voelen, horen en te ruiken. Wel geldt een bebouwingsvrije
zone van 5 meter uit het hart van de nieuwe leiding. Dit is de enige ruimtelijke consequentie.
De realisatiewerkzaamheden hebben wel ruimtelijke effecten voor de omgeving. De
gasleiding wordt namelijk ‘in den droge’ gerealiseerd, er wordt dus een sleuf gegraven.
De ruimtelijke effecten van de realisatiewerkzaamheden voor de gasleiding zijn
tijdelijk van aard. Nadat de gasleiding gerealiseerd is, en de sleuf weer is dichtgemaakt,
zijn er geen ruimtelijke effecten meer zichtbaar.
Hoofdstuk 4
27

4.3 Omgevingsvergunning in afwijking van het bestemmingsplan
Ten behoeve van de realisering van de aardgastransportleiding is een omgevingsvergunning
in afwijking van het bestemmingsplan noodzakelijk. Op grond van artikel
2.12, eerste lid, sub a, onder 3 van de Wabo kan worden afgeweken van de voorschriften
van het BP Buitengebied 2000. Het geldende bestemmingsplan ‘Buitengebied
2000’ blijft hierbij in stand, maar wordt ten behoeve van de aanleg van de leiding
buiten toepassing verklaard.
De nieuwe aardgastransportleiding zal worden opgenomen in het in voorbereiding
zijnde nieuwe bestemmingsplan ‘Buitengebied’ van de gemeente Sint Anthonis.
28
Hoofdstuk 4

5. ONDERZOEK
5.1 Economische uitvoerbaarheid
Op 1 juli 2008 zijn samen met de Wet ruimtelijke ordening (Wro) bepalingen omtrent
de grondexploitatie (Grexwet) in werking getreden. In de Grexwet is bepaald
dat de gemeente verplicht is bij het vaststellen van een planologische maatregel die
mogelijkheden schept voor een bouwplan zoals bepaald in het Besluit ruimtelijke
ordening (Bro), maatregelen te hebben genomen die verzekeren dat de kosten die
gepaard gaan met de ontwikkeling van de locatie worden verhaald op de initiatiefnemer
van het plan. De aanleg van de gastransportleiding is echter géén bouwplan
zoals bepaald in het Bro. Voor deze ontwikkeling behoeft dan ook geen anterieure
overeenkomst of een exploitatieplan te worden vastgesteld.
De financiering van het gehele project komt volledig voor rekening van Gasunie. De
initiatiefnemer is in financiële en organisatorische zin verantwoordelijk voor de realisatie
en beheer van het project.
Het Noord-Zuid project (inclusief de compressorstations) is een project van nationaal
belang (aangegeven door het Ministerie van Economische Zaken). In een brief aan
de Tweede Kamer is aangegeven door de Minister van Economische Zaken wat de
investeringsopgave is en op welke wijze deze gefinancierd wordt.
Uitgangspunt is dat investeringen op basis van de geldende tarieven bedrijfseconomisch
verantwoord zijn. Indien de investeringen bij de dan geldende tarieven niet
bedrijfseconomisch verantwoord zijn, dient de Minister van Economische Zaken na
advies van NMa de wenselijkheid van de investering in het licht van het relevante
publieke belang. De NMa bepaalt op basis van de hieronder genoemde uitgangspunten
vervolgens welke tariefgevolgen hieraan verbonden worden.
Aangegeven wordt dat bij investeringsplannen het uitgangspunt geldt dat de investering
terugverdiend kan worden met een rendement van 7% meteen afschrijvingstermijn
van 20 jaar. Voor investeringen ten aanzien van het bestaande net geldt een
afschrijvingstermijn van 55 jaar en een rendement van 5,5%. Het bedrijfsrisico voor
het bestaande net is namelijk lager aangezien het bestaande net aangezien de
vraag van de binnenlandse afnemers (waar het bestaande net grotendeels voor gebruikt
wordt) goed te ramen is.
De investering heeft thans een grootte van € 1,1 miljard euro. Om de investering
bedrijfseconomisch verantwoord te laten zijn, is een beperkte verhoging van de
tarieven noodzakelijk. Teneinde de verhoging zo beperkt mogelijk te houden, neem
Hoofdstuk 5
29

de Staat genoegen met een lager rendement op Gasunie dan in de afgelopen jaren
het geval was. Voor een gemiddeld huishouden zal er naar verwachting een stijging
van de jaarlijkse gasrekening zijn van ongeveer 0,4%. Voor bedrijven en centrales
geldt een kostenstijging van 0,4 à 0,7%.
Middels de tariefsstijging is de investering van Gasunie ten behoeve van het Noord-
Zuid project bedrijfseconomisch verantwoord.
Met de lokale overheid wordt een planschadeverhaalsovereenkomst afgesloten.
5.2 Wegverkeerslawaai
De gasleiding is geen geluidgevoelig object zoals aangegeven in de Wet geluidhinder.
De gasleiding heeft slechts een tijdelijke verkeersaantrekkende werking, als
gevolg van het bouwverkeer. Een eventuele toename van de geluidsbelasting is
slechts tijdelijk. Een akoestisch onderzoek wegverkeerslawaai is derhalve niet noodzakelijk.
5.3 Bodem
In verband met de aanleg van de aardgastransportleiding zijn er in het kader van de
MER verschillende bodemonderzoeken uitgevoerd.
De bodemopbouw bestaat uit 2 à 12 meter fijn zand met leemen veenlenzen, op
een pakket van rivierafzettingen bestaande uit grof zand, grind, klei- en leemlenzen.
De grondwaterspiegel werd aangetroffen op circa 1,4 m-mv.
De resultaten van het MER onderzoek naar bodemverontreiniging zijn opgesplitst in
drie categorieën:
1. Verontreiniginglocaties binnen 100 meter van het tracé;
2. Verontreiniginglocaties op 100 tot 500 meter van het tracé;
3. Verontreiniginglocaties 500 tot 1000 meter van het tracé.
In deze paragraaf worden, in verband met de directe invloed van de aardgastransportleiding
op de dichtstbijzijnde verontreinigingen, enkel de locaties besproken die
binnen 100 meter van het nieuwe tracé liggen. Voor de overige locaties wordt verwezen
naar het achtergrondrapport bodem en water 3 .
3
Arcadis, Milieueffectrapport Leiding Odiliapeel-Schinnen, Achtergrond rapport water en bodem, 2 maart
2009, kenmerk: 110623/CE9/078/000623
30
Hoofdstuk 5

Afbeelding 8: de verontreinigde locaties langs het tracé
Hoofdstuk 5
Locaties bodemverontreiniging
< 100
meter van het tracé
In de gemeente Sint Anthonis zijn er 3 verontreinigde locaties gelegen binnen 100
meter van het leidingtracé. Het gaat om drie locaties met ondergrondse brandstoftanks
(tracékilometer 4.3, 7.9 en 8.4, gelegen op respectievelijk 67, 87 en 81 meter
van de leiding). Van doorsnijding is sprake wanneer een verontreinigingslocatie binnen
50 meter van de leiding is gelegen. Geen van de locaties wordt doorsneden.
De verontreinigingen zijn mobiel en liggen binnen het invloedsgebied van de toekomstige
ontwikkelingen. Ten aanzien van de locaties bestaat er (mogelijk) een risico
dat er effecten van werkzaamheden optreden. Er is geen sprake van kruising van
verontreinigingslocaties. Effecten die optreden zullen dan ook alleen optreden als
gevolg van bemaling en de daarmee gepaard gaande verschuiving van eventuele
grondwaterverontreiniging.
Verlaging van de grondwaterstand zal een grondwaterstroming naar de put of sleuf
tot gevolg hebben waardoor grondwaterverontreinigingen mogelijk gaan verspreiden.
Mitigerende maatregelen die in deze situatie zijn toe te passen betreffen, gezien de
opbouw van de ondergrond, in de eerste plaats het toepassen van een lokale retourbemaling.
Toepassing van tijdelijke damwandschermen in de uitvoering zal naar
verwachting geen effectieve maatregel zijn, gezien de goede doorlatendheid en de
dikte van het pakket. Door gebruik te maken van monitoringspeilbuizen kan de
eventuele verplaatsing van de verontreiniging worden gecontroleerd zodat eventueel
aanvullende maatregelen kunnen worden genomen.
Voor de aanleg van de aardgastransportleiding is geen specifieke bodemkwaliteit
nodig. Verontreinigingen in de grond mogen echter niet verplaatst worden door de
aanleg van de leiding. Als de beschreven mitigerende maatregelen worden toegepast
bestaan er geen belemmeringen voor de aanleg van de aardgastransportleiding
vanuit het aspect bodem.
31

5.4 Milieuzonering
De geprojecteerde gasleiding heeft geen functie die volgens de (indicatieve) lijst
“Bedrijven en Milieuzonering”, in juli 2007 uitgegeven door de Vereniging van Nederlandse
gemeenten, gezoneerd dient te worden ten opzichte van milieugevoelige
functies. De voorgenomen ontwikkeling heeft dan ook geen milieu-invloed
(geur/geluid/stof) op omliggende functies. Voor het aspect ‘gevaar’ (Externe Veiligheid)
wordt verwezen naar paragraaf 5.5.
In de omgeving van het gasleidingtracé zijn geen functies gelegen die een belemmering
kunnen vormen voor de gasleiding.
Uit het voorgaande blijkt derhalve dat er vanuit milieuzoneringsoogpunt geen belemmeringen
zijn voor de onderhavige ontwikkeling.
5.5 Externe veiligheid
Voor externe veiligheid wordt gekeken naar de vigerende regelgeving, afkomstig
uit het Besluit externe veiligheid buisleidingen. Dit betekent dat er gekeken wordt
naar het plaatsgebonden risico (PR) en het groepsrisico (GR).
Plaatsgebonden- en groepsrisico
Het Besluit externe veiligheid buisleidingen geeft normen voor plaatsgebonden- en
groepsrisico. Door Gasunie is een kwantitatieve risicotoetsing voor het tracé Odiliapeel-
Schinnen uitgevoerd. Verwezen wordt naar de separate bijlage. De risicostudie
is conform de in opdracht van de Nederlandse overheid opgestelde richtlijnen voor
kwantitatieve risicoanalyses uitgevoerd met het programma Carola. Dit is een door
de Nederlandse overheid goedgekeurd softwarepakket voor risicoberekeningen aan
hogedruk aardgastransportleidingen. In de berekeningen is gebruik gemaakt van de
bevolkingsdatabase van RIVM en de berekeningen zijn uitgevoerd conform de met
RIVM overeengekomen en door VROM geaccepteerde rekenmethodologie. Tevens is
rekening gehouden met de thans voorziene ruimtelijke ontwikkelingen langs het
tracé.
Effectbeoordeling plaatsgebonden- en groepsrisico
Het plaatsgebonden – en groepsrisico zijn met het daarvoor door de overheid goedgekeurde
programma Carola berekend (zie separate bijlagen). Bij het bepalen van
het plaatsgebonden risico en het groepsrisico zijn de toekomstige ontwikkelingen
meegenomen (zie het door BRO opgestelde achtergrondrapport ten behoeve de
kwantitatieve risicotoetsing voor het leidingtracé Sint Anthonis - Schinnen 4 ).
4
BRO, Achtergrondrapport ten behoeve de kwantitatieve risicoanalyse voor het leidingtracé Sint
Anthonis – Schinnen, rapportnummer 211x02470, 19 december 2008.
32
Hoofdstuk 5

Gasunie heeft het beleid de leiding zodanig te ontwerpen dat de 10 -6 contour van
het plaatsgebonden risico voor nieuwe leidingen ‘op de leiding’ ligt. Voor de leidingparameters
zoals opgenomen in de tabel met leidingeigenschappen geldt dat
het plaatsgebonden risico op elke willekeurige afstand van de leiding lager is dan
10 -6
per jaar, zodat de aan te leggen leiding geen beperkingen oplegt aan de omgeving
(anders dan een belemmerde strook van 5 meter aan weerszijden van de leiding
waarbinnen geen bebouwing aanwezig mag zijn of mag worden gerealiseerd).
Uit de Kwantitatieve Risicotoetsing (QRA) blijkt dat voor het traject binnen de gemeente
Sint Anthonis de aan te leggen aardgasleiding geen plaatsgebonden risicocontour
heeft.
Uit de resultaten van de toetsing van de ontwikkeling aan de hoogte van het
groepsrisico blijkt dat de hoogte van het groepsrisico onder de oriëntatiewaarde
blijft. De hoogste waarde van het groepsrisico is 0.01 maal de oriënterende waarde.
De oriëntatiewaarde is aangegeven met de rode lijn. De hoogte van het groepsrisico
wordt weergegeven met de blauwe lijn.
Verantwoording groepsrisico
Het besluit is in het kader van het vooroverleg ter advies voorgelegd aan de brandweer.
Naar aanleiding hiervan is de verantwoordingsplicht ten behoeve van het
groepsrisico ingevuld.
Afbeelding 9: resultaten toetsing PR contour (links) en afbeelding 10: resultaten toetsing groepsrisico
(rechts)
In het ‘handboek buisleiding in bestemmingsplannen’ worden de voorschriften met
betrekking tot het verantwoorden van het groepsrisico verwoord. Afhankelijk van
de ruimtelijke situatie en de geconstateerde risico's is een beperkte of een volledige
Hoofdstuk 5
33

verantwoording van het groepsrisico van toepassing. Een beperkte verantwoording
is mogelijk indien de oriëntatiewaarde van het groepsrisico niet wordt overschreden.
Een beperkte verantwoording bestaat minimaal uit:
- de personendichtheid in het invloedsgebied van de buisleiding. Een uitspraak
over verwachte toekomstige personendichtheid in het geval er concrete ontwikkelingen
in het invloedsgebied zijn.
- de mogelijkheden tot bestrijding en beperking van rampen;
- de mogelijkheden tot zelfredzaamheid van personen in het besluitgebied.
- Het bevoegd gezag (de gemeenteraad als het bestuursorgaan dat het bestemmingsplan
vaststelt) is verplicht de regionale brandweer in de gelegenheid te
stellen om een advies uit te brengen over de mogelijkheden tot bestrijding en
beperking van rampen en de zelfredzaamheid van personen in het besluitgebied.
Aangezien in het besluitgebied de oriënterende waarde voor het groepsrisico niet
wordt overschreden kan worden volstaan met een beperkte verantwoording van het
groepsrisico.
De regionale brandweer heeft in het kader van de realisatie van de aardgastransportleiding
een advies uitgebracht (zie bijlage 3). Geconcludeerd wordt dat het plan
voldoet voor de aspecten ‘bereikbaarheid voor de brandweer’ en ‘brandveiligheid
aanliggende bebouwing’.
Binnen 180 meter aan weerszijde van de gasleiding is het wettelijk niet toegestaan
om nieuwe kwetsbare objecten te realiseren en beperkt kwetsbare objecten (bijvoorbeeld
woning) alleen na een expliciete bestuurlijke afweging. Uit de QRA blijkt
dat op basis van het geldende plan geen directe ontwikkelingsmogelijkheden zijn
voor beperkt kwetsbare objecten, enkel door middel van een ruimtelijke procedure.
Deze mogelijke ontwikkelingen zijn qua personendichtheden meegenomen in de
berkeningen van het GR en PR en betrokken bij de ontwerpuitgangspunten voor de
leiding binnen de gemeente Sint Anthonis.
Het tracé van de leiding gaat door met name agrarisch gebied met een lage personendichtheden
(zo blijkt ook uit de QRA). Binnen het besluitgebied zijn geen bijzondere
elementen zoals ziekenhuizen, scholen, verzorgingstehuizen e.d. gelegen.
Er zijn voldoende mogelijkheden tot zelfredzaamheid van personen.
Doordat Gasunie grotere wanddiktes en een diepere ligging van de leiding toepast
dan wettelijk verplicht, wordt de kans op een ongeval verder verkleind.
Hoewel het uitvoeren van de genoemde maatregelen een positief effect zal hebben
op de veiligheid, valt daarmee niet uit te sluiten dat zich een incident voor zal doen
34
Hoofdstuk 5

(restrisico). De kans dat er zich een incident voordoet is heel klein, echter het effect
van een incident kan aanzienlijk zijn. De voorgenomen ontwikkeling wordt op
grond van bovenstaande overwegingen verantwoord geacht.
5.6 Luchtkwaliteit
Op 15 november 2007 is de Wet luchtkwaliteit in werking getreden en sindsdien
staan de hoofdlijnen voor regelgeving rondom luchtkwaliteitseisen beschreven in de
Wet milieubeheer (hoofdstuk 5 Wm). Hiermee is het Besluit luchtkwaliteit 2005 vervallen.
Artikel 5.16 Wm (lid 1) geeft weer, onder welke voorwaarden bestuursorganen
bepaalde bevoegdheden (uit lid 2) mogen uitoefenen. Als aan minimaal één van
de volgende voorwaarden wordt voldaan, vormen luchtkwaliteitseisen in beginsel
geen belemmering voor het uitoefenen van de bevoegdheid:
a. er is geen sprake van een feitelijke of dreigende overschrijding van een grenswaarde;
b. een project leidt – al dan niet per saldo – niet tot een verslechtering van de
luchtkwaliteit;
c. een project draagt ‘niet in betekenende mate’ (NIBM) bij aan de luchtverontreiniging;
d. een project past binnen het NSL (Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit),
of binnen een regionaal programma van maatregelen.
Bij de aanleg van de gasleiding wordt materieel ingezet zoals graafmachines, shovels,
generatoren, kranen, vrachtwagens, boorinstallaties en dergelijke. Dit materieel
heeft een emissie naar de lucht. Daarnaast kan bij droge grond door verstuiving
enige emissie van fijn stof plaatsvinden. De emissies hebben een tijdelijk karakter en
verplaatsen zich gedurende de werkzaamheden.
De nieuwe gasleiding heeft, buiten de werkzaamheden voor de aanleg er van, geen
verkeersaantrekkende werking. Door de realisatie van de nieuwe gasleiding zullen
de verkeersintensiteiten derhalve niet structureel toenemen. De gasleiding zelf heeft
dus geen invloed op de luchtkwaliteit, en valt hiermee onder bovengenoemde categorie
b (een project leidt niet tot een verslechtering van de luchtkwaliteit).
In de Wet milieubeheer is de jaargemiddelde grenswaarde voor PM 10 40 µg/m³. Voor
NO 2 bedraagt de jaargemiddelde grenswaarde eveneens 40 µg/m³. Voor wat betreft
de hoogte van de achtergrondconcentratie NO 2 en PM 10 langs het tracé wordt vermeld
dat deze achtergrondconcentraties laag zijn, aangezien de gasleiding in een
agrarisch gebied gerealiseerd wordt, en niet nabij autosnelwegen. Deze zullen naar
verwachting de jaargemiddelde grenswaarden dan ook niet overschrijden.
Aangezien de aanleg van de nieuwe leiding niet bijdraagt aan een verslechtering
van de luchtkwaliteit en gezien de lage achtergrondconcentraties PM 10 en NO 2 langs
Hoofdstuk 5
35

het tracé vormt de luchtkwaliteit geen belemmering voor de realisatie van de nieuwe
gasleiding.
Gezien het feit dat de werkzaamheden zich continu verplaatsen, het tijdelijke karakter
van de werkzaamheden (en daarmee de emissies) en de lage achtergrondconcentraties
in het gebied (de gasleiding wordt in een overwegend agrarisch gebied gerealiseerd),
is het aanleggen van de leiding niet bezwaarlijk in het kader van de luchtkwaliteit.
5.7 Leidingen en infrastructuur
Voor de nieuwe gasleiding geldt een juridisch-planologische beschermingszone van
5 meter aan weerszijden van de hartlijn.
Binnen deze zone mogen geen gebouwen worden opgericht. Uitzondering zijn
bouwwerken ten behoeve van beheer en onderhoud van de leiding zelf.
5.8 Archeologie
Op 1 september 2007 is de Wet op de Archeologische Monumentenzorg in werking
getreden. De Wet op de Archeologische Monumentenzorg is de Nederlandse uitwerking
van het Verdrag van Malta (1992). De wet is een raamwet die regelt hoe
rijk, provincie en gemeente bij hun ruimtelijke plannen rekening moeten houden
met het erfgoed in de bodem.
De Wet op de Archeologische Monumentenzorg beoogt het culturele erfgoed (en
vooral het archeologische erfgoed) te beschermen. Onder archeologisch erfgoed
wordt verstaan: alle fysieke overblijfselen, zowel in als boven de grond, die bijdragen
aan het verkrijgen van inzicht in menselijke samenlevingen uit het verleden.
In de Wet op de Archeologische Monumentenzorg is aangegeven dat gemeenten
verantwoordelijk zijn voor hun eigen bodemarchief. Dit betekent dat de gemeente
bevoegd gezag is. De provincie beperkt zich tot zaken die van provinciaal belang
zijn (waaronder de aanwijzing van archeologische attentiegebieden).
In het kader van de realisatie van de nieuwe aardgastransportleidingen is door RAAP
5 een inventariserend veldonderzoek voor het tracé Odiliapeel-Hommelhof en Hommelhof-Schinnen
uitgevoerd. De studie geeft een nauwkeurig beeld van de archeologische
trefkans of verwachting en de positie en aard van archeologische terreinen
5
RAAP, aardgastransportleidingtracé Odiliapeel-Hommelhof (A665), Rapportnummer 1581, november
2007
36
Hoofdstuk 5

en monumenten. In de studie wordt, op basis van de verwachtingswaarde en bij
bedreiging van bekende archeologische vindplaatsen door de aanleg, aanbevelingen
gedaan voor het vervolgonderzoek.
In het rapport van RAAP zijn voor het deel van het tracé in de gemeente Sint Anthonis
de volgende archeologische verwachtingskaarten opgesteld:
Het tracé in de gemeente Sint Anthonis kruist verschillende archeologische verwachtingswaarden.
Het begin van het tracé loopt door een gebied met een lage archeologische
verwachtingswaarde. Daarna loopt de archeologische verwachtingswaarde
op, totdat het tracé de Gemertseweg heeft bereikt. Na de kruising met de Gemertseweg
wisselt de archeologische verwachtingswaarde tussen laag en middelmatig.
Voor de gebieden met een hoge of middelhoge verwachtingswaarde wordt een
archeologisch vervolgonderzoek geadviseerd. Voor de gebieden met een hoge archeologische
verwachtingswaarde wordt in eerste instantie een oppervlaktekartering
of boorinterval van 25 meter geadviseerd en voor de gebieden met een middelhoge
verwachtingswaarde een oppervlaktekartering of boorinterval van 50 meter.
Voor de overige gebieden is geen vervolgonderzoek noodzakelijk, behalve indien de
leiding is gelegen binnen 50 meter van een bekende vindplaats. Voor het in de gemeente
gelegen AMK terrein dat niet wettelijk beschermd is, wordt geadviseerd de
waarde ter plaatse te behouden, en indien dit niet mogelijk is een waarderend
booronderzoek of proefsleuvenonderzoek te doen.
Op basis van het goedgekeurde programma van eisen is door adviesbureau RAAP
een inventariserend veldonderzoek uitgevoerd 6
. In het rapport wordt voor het
grondgebied van de gemeente Sint Anthonis geen vervolgonderzoek geadviseerd.
Er zullen dan ook naar verwachting geen archeologische waarden worden verstoord.
Gasunie heeft met RACM (Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten)
een archeologieconvenant afgesloten (maart 2008). Dit convenant is
bijgevoegd in bijlage 1. De werkzaamheden met betrekking tot de realisatie van de
aardgasleiding worden conform dit convenant uitgevoerd. Mochten er bij de uitvoering
van de werkzaamheden toch archeologische resten worden aangetroffen, dan
zullen deze conform het convenant worden gemeld bij het bevoegd gezag.
6 RAAP, Aardgastransportleidingtracé Odiliapeel-Melick (A-665), Archeologisch vooronderzoek: een in-
ventariserend veldonderzoek (verkennende en deels karterende fase), RAAP-RAPPORT 2279
Hoofdstuk 5
37

Afbeelding 11: archeologische verwachtingwaarde langs het tracé in de gemeente St. Anthonis
5.9 Cultuurhistorie
Het tracé doorsnijdt cultuurhistorisch waardevolle patronen, structuren en elementen.
Het gaat hierbij om karakteristieken die verbonden zijn aan een ‘cultuurhistorische
activiteit’, rivieren en beken, oude wegen en het aan de ontginning gekoppelde
patroon van kavels, erven en beplanting. In de gemeente Sint Anthonis wordt het
Defensie- of Peelkanaal gekruist.
38
Hoofdstuk 5

Bij de tracéring van de gasleiding is rekening gehouden met cultuurhistorisch waardevolle
elementen zoals rijks-en gemeentelijke monumenten. De leiding zal niet in
de nabijheid van rijks- en gemeentelijke monumenten worden aangelegd. Met de
overige cultuurhistorische waarden wordt rekening gehouden door de breedte van
de werkstrook zoveel mogelijk te beperken, met name ter hoogte van waardevolle
patronen en structuren. Daarnaast worden cultuurhistorisch waardevolle patronen
en structuren, bijvoorbeeld watergangen, slootprofielen, hoogstam boomgaarden
na de ingreep weer in oorspronkelijke staat hersteld. Kruisingen met historische
dijken, kanalen, wegen en/of bebouwingslinten worden aangelegd middels een
boring (zo ook de kruising met het Peelkanaal) en opstelplaatsen die nodig zijn voor
het toepassen van een boring, worden buiten een cultuurhistorisch waardevol element/patroon
geplaatst. Bij het toepassen van een boring blijven cultuurhistorische
elementen, patronen en/of structuren gehandhaafd. Hierdoor treden bij het toepassen
van boringen geen/nauwelijks negatieve effecten op.
5.10 Natuur en landschap
Het tracé loopt in de gemeente Sint Anthonis tot een afstand van 90 meter van het
Sint Antonisbos en doorsnijdt deels Landgoed De Groote Slink – Bunthorst. Beide
zijn aangewezen als Ecologische hoofdstructuur. Daarnaast wordt het Defensiekanaal
doorsneden. Deze is aangewezen als (zoekgebied) Ecologische verbindingszone.
EHS in Noord-Brabant
De Ecologische Hoofdstructuur voorziet in het behoud, het herstel en de ontwikkeling
van nationaal en internationaal belangrijke ecosystemen. De EHS bevat alle
gebieden waarop de inspanningen van het Rijk worden gericht om deze opgave te
verwezenlijken. Dit gebeurt door ruimtelijke veiligstelling en door inzet van subsidieregelingen.
Het EHS-beleid wordt op provinciaal niveau verder uitgewerkt. In Noord-Brabant is
de planologische bescherming van de EHS vastgelegd in de Verordening Ruimte.
Ruimtelijke ontwikkelingen in de EHS dienen getoetst te worden op effecten op de
natuurwaarden.
In de EHS wordt bij ruimtelijke ontwikkelingen het ‘nee, tenzij’- principe gehanteerd.
Schadelijke effecten zijn alleen toegestaan indien er zwaarwegende maatschappelijke
belangen zijn en als alternatieven ontbreken. Wanneer geen sprake is
van zwaarwegende maatschappelijke belangen kan aantasting van de EHS onder
voorwaarden toch worden toegestaan via de ‘saldobenadering’ en bij kleinschalige
ingrepen. Belangrijkste voorwaarde bij deze beleidslijnen is dat er een netto versterking
van de EHS plaatsvindt.
Hoofdstuk 5
39

Bij aantasting van natuurwaarden in de EHS is het van belang dat compensatie van
de niet te behouden natuur plaatsvindt. Compensatie vindt plaats volgens de volgende
voorwaarden:
1. Door compensatie mag geen netto verlies ontstaan aan ecologische waarden en
kenmerken van het betreffende gebied in termen van areaal, kwaliteit en samenhang.
2. In het vervangend areaal dient een basisinrichting te worden gerealiseerd,
waarbij de verloren gegane waarden weer kunnen worden ontwikkeld onderscheidenlijk
zich kunnen ontwikkelen.
3. Fysieke compensatie vindt plaats:
a. aansluitend aan of nabij het aangetaste gebied, met dien verstande dat een
duurzame situatie ontstaat;
b. door realisering van kwalitatief gelijkwaardige waarden of fysieke compensatie
op afstand van het gebied, indien fysieke compensatie aansluitend aan
of nabij het gebied niet mogelijk is.
4. Voor het kwaliteitsverlies van de bestaande te compenseren ecologische waarden
en kenmerken wordt een toeslag op de fysieke compensatie berekend, zowel
in oppervlak, als in budget. Hiertoe worden vier categorieën onderscheiden:
a. natuur met een ontwikkeltijd van 5 jaar of minder: geen toeslag;
b. tussen 5 en 25 jaar te ontwikkelen natuur: toeslag van 1/3 in oppervlak, plus
de gekapitaliseerde kosten van het ontwikkelingsbeheer;
c. tussen 25 en 100 jaar te ontwikkelen natuur: toeslag van 2/3 in oppervlak,
plus de gekapitaliseerde kosten van het ontwikkelingsbeheer;
d. bij een ontwikkelingsduur van meer dan 100 jaar: de toeslag in oppervlak en
de gekapitaliseerde kosten van het ontwikkelingsbeheer is maatwerk.
5. Fysieke compensatie binnen de begrenzing van de ecologische hoofdstructuur is
alleen toegestaan in de nog niet gerealiseerde ecologische hoofdstructuur totdat
de omvang van de voor Brabant te realiseren ecologische hoofdstructuur is
bereikt.
6. Indien fysieke compensatie aantoonbaar niet, of niet volledig mogelijk is, wordt
een financiële compensatie bepaald aan de hand van de volgende kostenelementen:
a. kosten van aanschaf van vervangende grond op dezelfde plaats;
b. kosten van basisinrichting;
c. kosten van ontwikkelingsbeheer gedurende de ontwikkelingstijd.
7. De financiële compensatie wordt gestort in de provinciale compensatievoorziening
ter uitvoering van de in het compensatieplan geformuleerde compensatietaakstelling.
Effecten op de EHS en de Groenblauwe mantel
Belangrijk voor wat betreft de ligging in de EHS is dat de nieuwe transportleiding
wordt aangelegd naast bestaande aardgastransportleidingen (bundelingsprincipe).
Hier is het bodemprofiel al eerder verstoord, waardoor effecten minder negatief zijn
40
Hoofdstuk 5

dan wanneer de transportleidingen door ‘nieuw ongeschonden’ gebied zouden
worden aangelegd. Op het laagste schaalniveau zal een locatieafweging worden
gemaakt door in houtopstanden om oudere bomen (met name eiken) heen te werken.
Deze werkwijze gaat in nauw overleg met de betreffende natuurbeherende
instantie.
Volgens het Achtergrondrapport Natuur horende bij de MER blijft op de meeste
plaatsen de bodemstructuur intact en zullen na afronding van de werkzaamheden,
natuurwaarden zich kunnen herstellen.
Voor wat betreft het resterend ruimtebeslag heeft volgens het achtergrondrapport
Natuur bij de MER het ruimtebeslag in bospercelen een permanent karakter, omdat
op de leiding geen bomen en struiken mogen groeien. Dit verdient echter enige
nuancering. Daar waar bos doorkruist wordt, zal een 7 meter brede strook toegevoegd
worden aan de bestaande zone waarvoor reeds ‘herplantrestricties’ gelden.
Nadat de gronden in oorspronkelijke staat zijn teruggebracht zullen deze stroken
worden beplant met ondiep wortelend (minder dan 2 meter) inheems bos- en
struikplantsoen, conform de beplantingslijst van Gasunie en in samenspraak met de
betrokken partijen. Het gaat om boom- en struikvormers die maximaal 10 meter
hoog worden. Spontane bosontwikkeling wordt niet tegengegaan, waardoor zich
op termijn een bosvegetatie kan herstellen.
Mitigatie gaat ten allen tijde vóór compensatie: negatieve effecten op natuurwaarden
dienen in eerste instantie zoveel mogelijk verzacht (gemitigeerd) te worden, en
na de ingreep hersteld te worden. Voor natuurwaarden die niet volledig hersteld of
gemitigeerd kunnen worden, is compensatie vereist.
De volgende mitigerende maatregelen kunnen worden toegepast om negatieve
effecten als gevolg van ruimtebeslag en/of versnippering te beperken of te voorkomen:
• Werkstrook ter plaatse aanpassen.
• Tracé ter plaatse wijzigen.
• Werkstrook zo smal mogelijk houden zodat vegetatie niet of zo min mogelijk
wordt aangetast.
• Boring aanbrengen in plaats van open ontgraving, ter plaatse van vegetatie.
• Oude bomen sparen bij aanleg werkstrook.
• Heide die wordt aangetast door ruimtebeslag of versnippering in de winter
maaien en in plaggen verwijderen. Direct na de werkzaamheden (ongeveer één
maand) dient het bodemprofiel hersteld te worden en de plaggen zorgvuldig terug
worden geplaatst. Verandering van het bodemprofiel kan worden voorkomen
door de grond in omgekeerde volgorde en in evenveel lagen terug te
brengen. Door alleen tijdens de winterperiode werken wordt voorkomen dat de
plaggen uitdrogen en de vegetatie afsterft.
Hoofdstuk 5
41

Met de bovenstaande mitigerende maatregelen wordt bij de werkzaamheden zo
veel mogelijk rekening gehouden.
Voor wat betreft verdroging wordt vermeld dat verdroging leidt tot een aantasting
van de natuurwaarden en te realiseren natuurdoelen in een groot aantal EHS gebieden.
In het kader van de compensatieregeling van de provincie dient in eerste instantie
onderzocht worden of er alternatieven mogelijk zijn voor de tracédelen en
methoden van bemaling. Indien na keuzen van het minst schadelijke alternatief toch
effecten optreden, dienen deze gecompenseerd worden volgens de compensatieregelingen.
Verderop in deze paragraaf wordt nader in gegaan op het ‘hand aan de
kraan’ principe, waarmee schade aan natuurwaarden als gevolg van bemaling wordt
voorkomen. In paragraaf 5.11 wordt nader in gegaan de verdrogingsgevoelige natuur
en op de in dat kader uit te voeren mitigerende maatregelen.
Boswet
Voor de delen van het tracé waarvoor bos gekapt wordt, is de Boswet van kracht.
Vanuit de Boswet geldt een meldingsplicht en een herplantplicht. De meldingsplicht
zal Gasunie voldoen door middel van een melding aan het Ministerie van LNV (sinds
oktober 2010: Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie). De herplantplicht
is via artikel 4.11 en 4.12 van de Verordening Ruimte gekoppeld aan het
provinciale beleid voor natuurcompensatie (zie hierboven). Indien de wezenlijke
kenmerken van het gebied niet in stand blijven, is naast de herplantplicht ook compensatie
in het kader van de Verordening van toepassing. In dat geval zal middels
een overeenkomst met de Provincie Noord-Brabant de compensatie zekergesteld
worden.
De herplant vindt in overeenstemming met de Boswet plaats. Herplant vindt plaats
in de vorm van bomen en struiken, waarbij boven de leiding enkel oppervlakkig
wortelende struiken worden geplant. De herplant vindt conform de Boswet binnen
3 jaar plaats.
Verdrogingsgevoelige natuur
Ook voor verdrogingsgevoelige natuurtypen geldt enige nuancering ten opzichte
van de effectenbeoordeling zoals deze in de MER beschreven wordt. Gasunie neemt
zoals vermeld in de MER mitigerende maatregelen ter voorkoming en beperking van
verdroging, waardoor significant negatieve effecten op verdrogingsgevoelige natuurgebieden
voorkomen worden. Onder ‘significant’ worden in dit geval onomkeerbare
effecten verstaan. Op grond van de kennis en ervaring van Gasunie en de
betrokken terreinbeherende organisaties zullen de natuurwaarden zich op termijn
geheel herstellen van de licht negatieve effecten van de ingreep.
42
Hoofdstuk 5

Om te waarborgen dat er geen significante effecten optreden, hanteert Gasunie een
‘hand-aan-de-kraan’-principe. Bij de puttenvelden nabij verdrogingsgevoelige natuur
wordt vóór, tijdens en na de ingreep de grondwaterstand gemonitord. Wanneer
er onaanvaardbare verdroging optreedt tijdens of na de ingreep, kunnen direct
maatregelen genomen worden om dit tegen te gaan. In dit kader is een monitoringsplan
opgesteld. Wanneer uit deze monitoring blijkt dat ter plaatse van verdrogingsgevoelige
vegetatie verlaging van de grondwaterstand optreedt, worden in
overleg met de terreinbeheerders aanvullende mitigerende maatregelen getroffen.
Conclusie
Delen van het plangebied zijn gelegen in de EHS en in de Groenblauwe mantel. Er
treedt geen permanent ruimtebeslag op in die zin dat de leidingstrook geheel onbegroeid
zal blijven. Ook hier zullen natuurwaarden zich grotendeels kunnen herstellen.
Indien voor het overige toch de wezenlijke kenmerken van de EHS worden
aangetast, zal compensatie van deze natuurwaarden plaatsvinden. In paragraaf 5.11
wordt in gegaan op de in het plangebied aanwezige flora en fauna. Hier wordt ook
in gegaan op de mitigerende maatregelen die worden genomen.
5.11 Flora en fauna
Aanwezige flora en vegetatie
Door adviesbureau Limes Divergens is in het kade van het MER achtergrondrapport
‘Natuur’ onderzoek gedaan naar de aanwezige flora en fauna op het tracé Odiliapeel
– Hommelhof. Dit onderzoek is vervolgens geactualiseerd in oktober 2011.
Hieronder worden de resultaten voor het tracé in de gemeente Sint Anthonis beschreven.
Het traject in de gemeente Sint-Anthonis loopt voor een groot deel door een landschap
met intensieve agrarische bedrijfsvoering. In intensief agrarisch landschap
worden geen beschermde en/of bedreigde plantensoorten aangetroffen en zijn hier
ook niet te verwachten. In de nabijheid van het tracé liggen grote boscomplexen
(opgenomen in de EHS), en het Defensie- of Peelkanaal, welke plaatselijk een hoge
natuurwaarde heeft. Hier zijn wel enkele bedreigde en/of beschermde soorten aangetroffen.
Het eerste deel van het tracé van de gasleiding loopt door intensief gebruikt agrarisch
landschap zonder bijzondere vegetaties en soorten. Ten zuiden van Landhorst
komt hier verandering in. Het leidingtracé loopt hier parallel aan het Sint Antonisbos
en het Defensie- of Peelkanaal. Het Peelkanaal kent plaatselijk een bijzondere
watervegetatie, met als voornaamste soort de strikt beschermde Drijvende waterweegbree.
Op de plaats van de noordelijke kruising met het Peelkanaal is geen Drijvende
waterweegbree aangetroffen. De meest zuidelijke kruising met het Peelka-
Hoofdstuk 5
43

naal is minder geschikt voor Drijvende waterweegbree. Het Peelkanaal is hier sterk
beschaduwd en lijkt te voedselrijk te zijn voor de soort. Ook hier is de Drijvende
waterweegbree niet aangetroffen.
Uit het Peelkanaal is ook Vlottende bies bekend, een soort die vermeld staat op de
Rode lijst in de categorie kwetsbaar. Ter plaatse van de visvijver ten zuiden van
Landhorst is de Kleine Zonnedauw gesignaleerd. De groeiplaats bevindt zich rond
een poel.
De kans op negatieve effecten op drijvende waterweegbree is klein, aangezien:
• De soort momenteel niet op de werkstrook voorkomt;
• De loodrechte doorsnijding van het Peelkanaal slechts leidt tot vergraving van
een klein oppervlak;
• Negatieve effecten op groeiplaatsen van Drijvende waterweegbree in de omgeving
niet optreden zolang deze niet droog komen te liggen;
Aangezien de werkzaamheden niet op heel korte termijn worden uitgevoerd, valt
het echter niet geheel uit te sluiten dat Drijvende waterweegbree zich ten tijde van
de werkzaamheden op het leidingtracé heeft gevestigd. Vanwege de strikt beschermde
status van de soort wordt toch aanbevolen om het Peelkanaal ter plaatse
van de werkstrook vlak voor de werkzaamheden nogmaals te controleren op aanwezigheid
van de soort. Een ontheffing op de Flora- en faunawet voor beschermde
planten is niet nodig, mits Drijvende waterweegbree zich in het Peelkanaal niet op
de werkstrook vestigt.
Aanwezige fauna
Vleermuizen
Uit de archiefgegevens zijn geen waarnemingen bekend van vaste verblijfplaatsen
van vleermuizen op het leidingtracé. De waarnemingen van vleermuizen uit het
archief hebben nagenoeg allemaal betrekking op losse waarnemingen van passerende
of foeragerende dieren. Het aantal bekende verblijfplaatsen in de omgeving
is ook laag.
Voor de studie is gebruik gemaakt van de meest actuele gegevens van de NDFF tezamen
met de zoogdieratlas van Limburg en de vleermuisatlas van Noord-Brabant.
Hiermee is een goed en betrouwbaar beeld te vormen van soorten die voorkomen
rond het werkgebied. Het opvragen van aanvullende gegevens van bijvoorbeeld
een vleermuisstichting is niet gebeurd, aangezien deze gegevens voor dit project
weinig toevoegen. Aan- of afwezigheid van verblijfplaatsen op het leidingtracé kan
immers niet alleen op basis van archiefgegevens worden beoordeeld, aangezien
deze gegevens nooit volledig dekkend zullen zijn. Derhalve is aan de hand van een
habitatbeoordeling in het veld ingeschat welke habitats binnen de werkstrook mogelijke
verblijfplaatsen bevatten. Hieruit zijn de volgende conclusies getrokken:
44
Hoofdstuk 5

• Bebouwing komt niet voor op de leidingstrook, waardoor er geen mogelijkheden
zijn voor verblijfplaatsen in gebouwen;
• Het overgrote deel van de bossen die doorsneden worden over het gehele trace
zijn relatief jong. Potentiële verblijfbomen (dikke bomen met holten of scheuren)
komen niet voor op de leidingstrook.
• Laanbomen binnen de werkstrook blijven grotendeels onaangetast, doordat de
leiding ter plaatse van wegkruisingen wordt aangelegd door middel van boring.
Tevens zijn uit de veldcontrole geen bomen naar voren gekomen die als kansrijk
kunnen worden aangemerkt.
De kans op negatieve effecten op vleermuizen wordt op grond van het bovenstaande
klein geacht. Indien geen oude dikke bomen worden gekapt is de kans verwaarloosbaar.
Binnen eventuele vliegroutes worden ook geen wezenlijke effecten verwacht,
omdat:
• de doorsnijding van lijnvormige landschapselementen tijdelijk is;
• de omvang van de aantasting beperkt is tot de locatie van de doorsnijding;
• verwijderde beplanting na afronding van de werkzaamheden herplant wordt.
Om zeker te zijn dat er geen aantasting plaatsvindt dienen de bomen in de werkstrook
voorafgaand aan het rooien gecontroleerd te worden. Deze controle wordt
conform het protocol Vleermuizen uitgevoerd, in aanwezigheid van een ecoloog.
Daarnaast wordt aanbevolen, ter plaatse van doorsnijdingen van lijnvormige landschapselementen,
te werken binnen een versmalde werkstrook (zie bijlage 2, protocol
Vleermuizen).
Ervan uitgaande dat verblijfplaatsen van vleermuizen niet worden aangetast, is er
geen sprake van overtreding van verbodsbepalingen en is er voor vleermuizen geen
ontheffing op de Flora- en faunawet nodig.
Indien blijkt dat deze soort zich wél op het tracé van de te leggen gasleiding bevindt
zal eerst worden gekeken of de constructie dusdanig kan worden aangepast op de
betreffende locatie dat er geen verstoring optreed en geen FFw ontheffing nodig is.
Zal blijken dat dit niet mogelijk is dan zal Gasunie alsnog voor de betreffende locatie
een Ffw ontheffing aanvragen en kan tot die tijd niet op die locatie worden gewerkt.
Dassen
Over vrijwel de hele lengte ligt het tracé in actueel dassenleefgebied. Er liggen diverse
dassenburchten binnen 500 meter van het tracé, maar geen van de burchten
ligt binnen 100 meter van het tracé.
In de buurt van dassenburchten raakt foerageergebied en uitloopgebied tijdelijk
doorsneden. Nergens is het leidingtracé pal over een dassenburcht gepland. Indien
Hoofdstuk 5
45

innen het deeltraject gewerkt wordt volgens protocol Dassen (zie bijlage 2) zijn
schadelijke effecten op aanwezige dassen niet te verwachten.
Indien gewerkt wordt volgens protocol Dassen (zie bijlage 2) leiden de werkzaamheden
niet tot negatieve effecten op aanwezige dassen. Een ontheffing op de Floraen
faunawet is in dat geval niet nodig.
Vanwege het dynamische karakter van dassen is mogelijke tussentijdse vestiging van
nieuwe burchten op korte afstand van de werkstrook niet geheel uit te sluiten. Om
die reden wordt een zone rond het leidingtracé kort voor aanvang van de werkzaamheden
nogmaals gecontroleerd op dassensporen. Mocht blijken dat de situatie
veranderd is, dan wordt in overleg met een zoogdierdeskundige bekeken hoe schade
te voorkomen is. Om tijdelijke versnippering van foerageergebied te voorkomen
worden in ieder geval de volgende maatregelen getroffen:
minimaal een week voor de werkzaamheden worden de bestaande wissels gemarkeerd;
ter plaatse van de wissels dient de werkstrook na elke werkdag passeerbaar te
blijven (minimaal 2 meter breed;
de leidingsleuf dient minimaal om de 100 meter te worden voorzien van een
uittredeplaats;
openingen van leidingbuizen (bij gelaste pijpsecties) dienen na beeindiging van
een werkdag te worden afgedicht.
Mocht blijken dat overtreding van verbodsbepalingen van de Flora en Faunawet
niet voorkomen kan worden, dan zal voor dassen alsnog een aanvullende ontheffing
worden aangevraagd.
Eekhoorns
De eekhoorn is binnen het traject in principe aan te treffen in alle beboste gebieden.
Op plaatsen waar opgaand naaldbos wordt doorsneden, bevinden zich mogelijk
eekhoornnesten binnen de werkstrook. Openkappen van de werkstrook kan
leiden tot aantasting van deze nesten.
Met betrekking tot eekhoorns dient te worden nagegaan of zich nesten bevinden in
te kappen bomen. Schadelijke effecten dienen voorkomen te worden door bomen
met nesten te sparen. Een ontheffing op de Flora- en faunawet is nodig indien schade
aan nesten niet voorkomen kan worden.
Amfibieën
In het bosrijke landschap in het zuiden van de gemeente Sint Anthonis liggen diverse
voortplantingswateren van de Alpenwatersalamander. Twee van die wateren
liggen op circa 50 meter van het leidingtracé. Hier dreigt het gevaar van vedroging
als gevolg van de aanleg van de leiding. Om dit te voorkomen worden mitigerende
46
Hoofdstuk 5

maatregelen ingezet zodat de voortplantingswateren niet verstoord zullen worden.
Hierdoor treden geen negatieve effecten op, derhalve is geen ontheffing van de
flora en faunawet noodzakelijk.
Reptielen
Voor het traject binnen de gemeente Sint Anthonis wordt in het uitgevoerde floraen
fauna onderzoek geen melding gedaan van reptielen.
Vissen
Binnen het deeltraject is kleine modderkruiper regelmatig aangetroffen in de directe
omgeving van het leidingtracé. De soort is onder andere waargenomen in het
Defensiekanaal net ten zuiden van Landhorst. Andere beschermde vissoorten zijn
niet bekend uit de omgeving van het deeltraject en worden er ook niet verwacht.
Op diverse plaatsen waar watergangen gekruist worden kan een open legging van
de aardgastransportleiding leiden tot een tijdelijke verstoring van het leefgebied
van kleine modderkruiper en, in mindere mate, van bermpje. Negatieve effecten op
beide soorten zijn beperkt, aangezien:
• kleine modderkruiper in de regio geen zeldzame soort is;
• de werkzaamheden voor aanleg van de leiding tijdelijk zijn, waarna de situatie
ter plaatse in oorspronkelijke staat wordt hersteld;
• door de loodrechte doorsnijding van watergangen een relatief klein deel van
het leefgebied verstoord raakt;
• er gedurende de werkzaamheden continu uitwisseling met aangrenzend leefgebied
mogelijk is, waardoor aanwezige vissen kunnen vluchten.
De effecten van de leidingaanleg zijn hiermee dan ook niet van wezenlijke invloed
op het voortbestaan van de populaties van beide soorten in de regio. Om schade
aan het leefgebied van bermpje en kleine modderkruiper te beperken dient bij kruising
van watergangen gewerkt te worden volgens protocol vissen (zie bijlage 2).
Voor kleine modderkruiper dient ontheffing op de Flora- en faunawet
aangevraagd te worden voor overtreding van de verbodsbepalingen uit artikel 11,
betreffende het verstoren van het leefgebied van een beschermde soort.
Ongewervelden
Beschermde soorten dagvlinders, libellen of ander ongewervelden zijn niet aangetroffen
op de leidingstrook en worden ook niet verwacht door het ontbreken van
geschikt leefgebied. De leidingaanleg leidt dus niet tot negatieve effecten op beschermde
ongewervelden. Voor deze soortgroep is geen ontheffing op de Flora- en
faunawet nodig.
Waterhuishouding in relatie tot natuurwaarden
Hoofdstuk 5
47

De leiding wordt, zoals eerder aangegeven, in den droge aangelegd, de grondwaterstand
wordt daarom tot 0,5 meter onder de sleufbodem verlaagd (droogleggingeis).
Dat betekent een bemalingsdiepte voor de leiding op 3,2 m -mv. en voor de
kuipen op 4,5 m –mv. Voor aanleggen van een kruising heeft de Gasunie als uitgangspunt
dat indien een kuip dieper dan 4 meter onder maaiveld ontgraven wordt,
deze standaard binnen gesloten damwand wordt uitgevoerd. In dat geval is sprake
van een geringe grondwaterstandverlaging buiten de damwand. De duur van de
bemaling per sleuf bedraagt 8 dagen. Voor de kruisingen varieert de duur van de
bemaling tussen 15 en 20 dagen, afhankelijk van het type kruising. De duur van de
bemaling voor de kuipen bedraagt 5 dagen. De bemalingen ten behoeve van de
kruisingen zijn daarmee maatgevend.
Grondwaterdalingen als gevolg van de aanleg van de leiding hebben effecten op de
aanwezige natuurwaarden. Het betreft hier onder meer tijdelijke verdroging met
verruiging als gevolg in het Peelven, het Sint Anthonisbos en rond de vijver ten zuiden
van het Sint Anthonisbos, en bij het landgoed de Groote Slink-Bunthorst. Voor
de poelen rond het Peelkanaal leidt dit tot het leegtrekken van de poelen en de
sterfte van amfibieën in de voortplantingstijd.
De bovengenoemde bemaling en daarmee ook de grondwaterdaling en voortvloeiende
effecten zijn tijdelijk van aard. Door het treffen van mitigerende maatregelen
(zoals retourbemaling en het uitvoeren van bemaling buiten het groeiseizoen van
planten, buiten het voortplantingsseizoen van de Kamsalamander en de Poelkikker)
worden de negatieve effecten van de aanleg van de leiding zo veel mogelijk verzacht.
Zoals aangegeven in de vorige paragraaf, hanteert Gasunie een ‘hand-aan-dekraan’-principe.
Hiermee kan tijdig worden ingegrepen indien mitigerende maatregelen
niet voldoende blijken te werken.
Conclusie
De genoemde mitigerende maatregelen en protocollen worden in acht genomen,
waardoor er vanuit het aspect ‘flora en fauna’ geen belemmeringen bestaan voor de
realisatie van de aardgastransportleiding. Vermeld dient te worden dat voor enkele
soorten (mogelijk) een ontheffing van de flora- en faunawetgeving nodig is.
5.12 Waterhuishouding
In deze paragraaf wordt beschreven op welke wijze in voorliggend plan rekening is
gehouden met de (ruimtelijk) relevante aspecten van (duurzaam) waterbeheer.
Een beknopte beschrijving van de kenmerken van het watersysteem kan het benodigde
inzicht geven in het functioneren van dit systeem.
Beschrijving van waterrelevant beleid
48
Hoofdstuk 5

Ruimte maken voor water: dat is de kern van het waterbeleid voor de 21e eeuw.
Met de ondertekening van de Startovereenkomst Waterbeheer op 14 februari 2001
door rijk, provincies, gemeenten en waterschappen, werd de watertoets van toepassing
verklaard op ruimtelijke plannen. Op 1 november 2003 werd deze juridisch verankerd
in het Besluit op de ruimtelijke ordening (Bro). Provincie Noord-Brabant
heeft de watertoets opgenomen in haar Structuurvisie en in de Verordening Ruimte.
De toets omvat het gehele proces van vroegtijdig informeren, adviseren, afwegen en
uiteindelijk beoordelen van de in ruimtelijke plannen voorkomende waterhuishoudkundige
aspecten. Het doel van de watertoets is dat de waterbelangen evenwichtig
worden meegewogen in het planvormingsproces. Hierbij wordt een veilig, gezond
en duurzaam watersysteem nagestreefd. Zowel waterkwantiteits- als waterkwaliteitsaspecten
zijn daarbij belangrijk.
Kenmerken van het watersysteem
De kenmerken van de watersystemen, zoals die voorkomen in het besluitgebied (en
omgeving), kunnen het beste beschreven worden door een onderverdeling te maken
in de soorten van water die in het gebied aanwezig zijn. De belangrijkste zijn:
grondwater, oppervlaktewater, hemelwater, ecosysteem en afvalwater.
Grondwater
Door de tijdelijke bemaling van de leidingsleuf en de bouwputten van de kruisingen
(primaire ingreep), daalt de grondwaterstand tijdelijk in een zone langs het leidingtracé
(secundaire ingreep). De zone waar de grondwaterstand meer dan 0,05 meter
daalt ten opzichte van de referentiesituatie wordt het invloedsgebied genoemd.
De onderstaande tabel geeft een overzicht van de bodem en het grondwaterverloop
in de referentiesituatie (kolom 1 t/m 4) voor zowel de Gemiddeld Hoogste Grondwaterstand
(GHG) en Gemiddeld Laagste Grondwaterstand (GLG). In de tabel is tevens
de verlaging van de grondwaterstand door bemaling (ingreep) van de kruisingen en
de leidingstrekking (kolom 1 t/m 5) weergegeven voor het freatisch pakket.
Omdat op dit tracé de deklaag in hydrologische verbinding staat met het watervoerend
pakket, zijn verlagingen in deklaag en watervoerend pakket gelijk.
Hoofdstuk 5
1 2 3 4 5 6 7 8
Referentiesituatie Primaire ingreep
Locatie
[km]
0-46
(SA, VE, HM, SE,
MA)
Bodemopbouw Grondwater-verloop Verlaging grondwaterstand tov GLG Verlaging grondwater-
2 m à 12 m fijn
zand met leem-
en veenlenzen,
op een pakket
GHG
[m-mv]
GLG
[m-mv]
Kruising
[m]
Strekking
[m]
stand tov GHG
Kruising
[m]
49
Strek
1,0 1,8 2,7 1,4 3,5 2,2
king
[m]

1 2 3 4 5 6 7 8
Referentiesituatie Primaire ingreep
Locatie
[km]
50
Bodemopbouw Grondwater-verloop Verlaging grondwaterstand tov GLG Verlaging grondwater-
bestaande uit
grof zand, grind
en klei- en
leemlenzen
GHG
[m-mv]
GLG
[m-mv]
Kruising
Tabel 2: overzicht van de bodem en het grondwaterverloop
[m]
Strekking
[m]
stand tov GHG
Kruising
In onderstaande tabel is het invloedsgebied (effect) in beeld gebracht. Op basis van
de referentiesituatie (kolom 1 t/m 4) en de wijze van uitvoering (kolom 5 t/m 9) zijn
in kolom 10 en 11 de invloedsgebieden weergegeven op basis van berekeningen.
Km
0-46
Bodemopbouw
2 m à 12 m fijn zand met leem- en
veenlenzen, op een pakket
bestaande uit grof zand, grind en
klei- en leemlenzen
Tabel 3: invloedsgebied
Grondwaterstandverloop
GHG [m-mv]
Grondwaterstandverloop
1,0 1,8
GLG [m-mv]
Droge sleuf [km] (bemaling)
Natte sleuf [ km] (geen bemaling)
kruising met bemaling van putten en
tussenliggende zone [ aantal]
kruising met bemaling van alleen de
putten [aantal]
46 0 500-750 500-750
80
5
3
Kruising zonder bemaling [aantal]
Invloedsgebied GHG in m
[m]
Invloedsgebied GLG in m
750-1.000 750-1.000
De zetting in de gemeente St. Anthonis blijft beperkt tot maximaal 0,5 cm. Bij deze
ordegrootte zijn er geen grote risico’s op gevoelige objecten (woningen etc.) te
verwachten.
Er is sprake van meerdere bodem en/of grondwater verontreiniglocaties op of langs
het tracé. Bemaling kan leiden tot verspreiding van grondwaterverontreinigingen.
Afhankelijk van de effecten op zetting, infrastructuur, bodemverontreiniging, natuur
en landbouw die het gevolg zijn van de stijghoogtedaling van het grondwater
kan het invloedsgebied beperkt worden door:
- Het beperken van de grondwateronttrekking door toepassing van waterremmende
maatregelen zoals het plaatsen van damwanden;
- Het tegengaan van de effecten door hydrologische compensatie in de vorm van
retourbemaling.
Strek
king
[m]
Hoofdstuk 5

Oppervlaktewater
Voor de aanleg van de leiding worden twee watergangen gekruist: het Peelkanaal
(EVZ) en het Afleidingskanaal. Deze worden respectievelijk door middel van schildboring
en avegaardboring gekruist. Bij het Afleidingskanaal is bemaling nodig.
Ecosystemen
Het tracé doorsnijdt verschillende waardevolle droge en natte ecosystemen. Hierop
is reeds ingegaan in paragraaf 5.10 en 5.11.
Afval- en hemelwater
De gasleiding heeft geen afvalwater tot gevolg. Doordat de gasleiding ondergronds
is gelegen kan het hemelwater op normale manier in de bodem infiltreren dan wel
op het oppervlaktewater afvloeien. Hiermee is er geen verschil met de oorspronkelijke
situatie.
Overleg waterbeheerder
De aanleg van de gasleiding is MER-plichtig. In het kader van het MER is overleg
gevoerd en contact geweest met de provincie Noord-Brabant en het Aa en Maas. De
resultaten van dit overleg zijn verwerkt in het MER.
In het kader van de watertoets is het onderhavige plan voorgelegd aan het Waterschap
Aa en Maas. Zie bijlage. Het waterschap geeft aan dat diverse werkzaamheden
plaatsvinden (doorkruising van watergangen, grondwateronttrekking et cetera)
die van invloed zijn op de waterhuishouding. Al deze zaken worden via een watervergunning
geregeld. Aangezien er verder geen belangen voor het waterschap spelen,
wordt ingestemd met de ruimtelijke onderbouwing.
Conclusie
Er bestaan geen knelpunten tussen grondgebruik, bestemmingen of waterhuishoudkundige
functies in relatie tot waterbeheer. Wel dienen voor de uitvoering van
de werkzaamheden de vereiste vergunningen en ontheffingen in het kader van de
Keur waterkeringen en Keur oppervlaktewateren aangevraagd te worden.
5.13 Verkeer en Parkeren
De gasleiding zelf heeft, wanneer deze gerealiseerd is, geen verkeersaantrekkende
werking. Dit betekent dat er geen effecten te verwachten zijn voor verkeers- en
parkeersituatie rond de nieuwe gasleiding.
Bij de aanleg van de gasleiding zal de verkeersintensiteit tijdelijk toenemen. Voor
het bouwverkeer zullen aanvullende ontsluitingswegen gerealiseerd worden.
Hoofdstuk 5
51

Het tracé kruist over het gehele traject circa 30 wegen. Bij de aanleg van de gasleiding
zullen deze wegen zo veel mogelijk ontzien worden (door boring). Indien dit
niet mogelijk is, betekent dit dat de wegen tijdelijk gesperd zijn voor verkeer. Na
realisatie zijn de wegen weer gewoon begaanbaar waardoor er met betrekking tot
de verkeerssituatie geen blijvende effecten optreden.
5.14 Duurzaamheid
Het milieubeleid van Gasunie richt zich vooral op het algemene energie- en milieubeleid,
gerelateerd aan de bedrijfsvoering en op de milieuaspecten van de uitbreiding
van het aardgastransportsysteem. De bedrijfsvoering van Gasunie is mede gericht
op de besparing van aardgas en beperking van emissies. Ook is er aandacht
voor de gevolgen van het gebruik van aardgas op het milieu. Voor de consument
worden apparaten en toepassingen ontwikkeld ten behoeve van een verbetering
van onder andere veiligheid en milieu.
Bij de uitbreiding van het aardgastransportsysteem worden met alle betrokken organisaties
en belangengroeperingen (flora en fauna) goede afspraken gemaakt om
eventueel tijdelijke verstoring van de natuur tot een minimum te beperken. In de
praktijk blijkt dat de verschillende maatregelen die in dit kader worden genomen,
maken dat de natuur zich op de meeste plaatsen weer goed herstelt.
De negatieve (tijdelijke) gevolgen van de leidingaanleg voor het milieu worden zoveel
mogelijk beperkt en waar mogelijk voorkomen, door onder andere:
het toepassen van doelmatige werkmethoden;
zuinig gebruik te maken van energie en grondstoffen;
het doelmatig en overeenkomstig de geldende milieuregels verwijderen van
afvalstoffen.
Met landbouworganisaties bestaan, met betrekking tot cultuurgrond, protocollen
voor herstel van cultuurgronden en een regeling voor schadevergoedingen. Na afloop
van de aanleg van een aardgastransportleiding wordt de cultuurgrond in een
zo goed mogelijke staat teruggebracht.
De milieuverklaring van Gasunie luidt:
“In de bedrijfsfilosofie is opgenomen dat het bedrijf ernaar streeft om efficiënt gebruik
te maken van energie en grondstoffen en schadelijke emissies in grond, water
en atmosfeer te reduceren. Gasunie heeft deze beleidsverklaring verder uitgewerkt
door specifieke doelstellingen voor elk aspect van milieubescherming op te stellen.
De milieudoelstellingen van het bedrijf zijn op deze manier op één lijn gebracht met
het milieubeleid zoals genoemd in het Nationaal Milieu Beleidsplan.”
52
Hoofdstuk 5

De belangrijkste milieudoelstellingen van Gasunie zijn:
Energie: de CO 2 emissies en de CH 4 emissies: vermindering van 6% in de gelijkwaardige
CO 2 emissie-index in 2010 vergeleken met 1990.
Ozonaantastende stoffen (Halonen en Freonen): minimale emissies van ozonaantastende
stoffen. Halonen worden sinds 2004 niet meer toegepast.
NO x emissies: vermindering van 55% in de NO x emissie-index in 2000 en een vermindering
van 80% tegen 2010 (in beide gevallen vergeleken met 1987).
Bodemsanering: schone grond in alle Gasunie locaties in 2035 door tenuitvoerlegging
van het project Behandeling Bodemverontreiniging Gasunie Locaties
(BBGL).
Afval (gevaarlijk afval, industrieafval, metalen en papier): een gemiddelde groei
van niet meer dan 1% per jaar tussen nu en 2010, recycling van minstens 80%,
storten van afval niet meer dan 4% in 2010. De rest (maximaal 16%) zal worden
verast.
Grondstoffen en verbruiksgoederen: maximale zuinigheid in het gebruik van
grondstoffen en verbruiksgoederen, met waar mogelijk bevordering van recycling.
Hoofdstuk 5
53

6. AFWEGING BELANGEN
De gewenste ontwikkeling is strijdig met de planregels van het vigerende bestemmingsplan
‘Buitengebied 2000’ van de gemeente Sint Anthonis. Door het verlenen
van een omgevingsvergunning voor het afwijken van het bestemmingsplan onder
de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht kan het plan wel mogelijk worden
gemaakt.
Het aanleggen van de leiding is wenselijk in het kader van het veiligstellen van de
binnenlandse behoefte aan gas, en in het kader van de export van gas naar andere
landen.
Beleidsmatig gezien bestaan er geen bezwaren tegen de voorgenomen aanleg van
de nieuwe aardgastransportleiding. Tegen de realisering van de nieuwe leiding,
bestaan verder ook uit ruimtelijk en functioneel oogpunt geen overwegende bezwaren.
De voorgenomen locatie is geschikt voor de realisatie van het initiatief, omdat ter
plaatse reeds een leidingstrook is gelegen. De nieuwe gasleiding wordt hier gebundeld
mee aangelegd.
De ontwikkeling veroorzaakt geen storende milieuaspecten of hinder op de omgeving.
De leiding kent geen plaatsgebonden risicocontour, en er wordt voldaan aan
de oriënterende waarde van het groepsrisico. Indien aan alle in paragraaf 5.10 en
5.11 genoemde maatregelen wordt voldaan, zal er geen significante schade worden
toegebracht aan de natuur- en landschapswaarden.
Op basis van het voorgaande wordt dan ook geconcludeerd dat de voorgenomen
aanleg van een hogedruk aardgastransportleiding, vanuit ruimtelijk oogpunt niet
bezwaarlijk is.
Hoofdstuk 6
55

56
Hoofdstuk 6

7. PROCEDURE, OVERLEG EN PLANSTUKKEN
7.1 Procedure
Voor het verlenen van een omgevingsvergunning voor het afwijken van het bestemmingsplan
dient de uitgebreide procedure zoals beschreven in de Wet algemene
bepalingen omgevingsrecht (Wabo) te worden gevolgd.
Voor de uitgebreide procedure geldt afdeling 3.4 van de Awb. De Wabo geeft hierop
enkele aanvullingen. Dit zijn onder andere:
• Aanvraag, ontwerpbesluit en/ of het definitieve besluit moeten op grond
van zowel de Wabo als het Besluit omgevingsrecht (Bor) in bepaalde specifieke
gevallen aan specifieke personen of instanties worden toegestuurd. Te
denken valt aan het orgaan dat de verklaring van geen bedenkingen afgeeft
(in casu de gemeenteraad) de Inspectie, een ander bestuursorgaan dan het
aangewezen bevoegd gezag, etc.
• Iedereen kan zienswijzen op het ontwerpbesluit indienen (art. 3.12 lid 5 Wabo).
Alleen belanghebbenden kunnen rechtstreeks in beroep gaan bij de
Rechtbank.
• De beslistermijn van zes maanden begint te lopen op de dag ná de dag van
ontvangst van een -ontvankelijke- aanvraag (art. 3.12 lid 7 Wabo).
• De beslistermijn van zes maanden mag éénmaal verlengd worden, met ten
hoogste zes weken (art. 3.12 lid 8 Wabo).
• Indien er sprake is van een geval als bedoeld in artikel 2.12, eerste lid, aanhef
en onder a, onder 3º, van de Wabo (de toestemming uit de Wabo die in
de plaats komt van het projectbesluit) wordt de kennisgeving van het ontwerpbesluit
en de mededeling van het definitieve besluit in de Staatscourant
geplaatst en gezonden aan de eigenaar van en eventuele beperkt gerechtigden
op de in het ontwerpbesluit begrepen gronden, voor zover dat nodig
is met het oog op de toepassing van artikel 85 van de onteigeningswet (art.
3.12 lid 2 Wabo jo. art. 6.14 lid 2 Regeling omgevingsrecht). De mededeling
van het definitieve besluit wordt tevens langs elektronische weg gedaan en
beschikbaar gesteld (art. 6.14 Bor jo. Regeling standaarden ruimtelijke ordening
2008).
Ter inzagelegging
Het ontwerpbesluit (inclusief de onderhavige ruimtelijke onderbouwing) heeft van 3
februari tot 16 maart gedurende 6 weken ter inzage gelegen. In deze periode zijn
geen zienswijzen ingediend.
Hoofdstuk 7
57

7.2 Overleg
In artikel 6.18 van het Besluit omgevingsrecht is artikel 3.1.1. van het Besluit ruimtelijke
ordening van toepassing verklaard. Voor deze procedure dient dan ook vooroverleg
te worden gevoerd met diensten van het Rijk, provincie en het waterschap.
Deze diensten kunnen aangeven dat in bepaalde gevallen vooroverleg niet noodzakelijk
is.
Bij de voorbereiding van een omgevingsvergunning voor het afwijken van het bestemmingsplan
moeten burgemeester en wethouders daarom overleg plegen met
het Waterschap, met andere gemeenten wiens belangen bij het plan betrokken zijn,
en met de betrokken rijks- en provinciale diensten.
Voor de ingekomen reacties van het waterschap, provincie Noord Brabant en VROM-
Inspectie wordt verwezen naar de bijlage.
7.3 Planstukken
Bij de omgevingsvergunning voor het afwijken van het bestemmingsplan behoort
onderhavige ruimtelijke onderbouwing. Het besluit tot verlening van een omgevingsvergunning
dient beschikbaar te worden gesteld conform de vereisten zoals die
zijn vastgelegd voor ‘projectbesluiten’ in IMRO2008 en STRI2008, met het daarbij
behorende besluitgebied.
58
Hoofdstuk 7

BIJLAGE 1: CONVENANT RACM

BIJLAGE 2: PROTOCOLLEN BESCHERMDE FLORA EN FAUNA

BUREAU NATUURBALANS -LIMES DIVERGENS BV Natuuronderzoek gastransportleiding Odiliapeel - Hommelhof
4 PROTOCOLLEN
Om schadebeperkend op te treden zullen bij de uitvoering van het werk de instructies
van de in dit hoofdstuk opgenomen protocollen opgevolgd worden. De aannemer
wordt hierop gewezen en aangestuurd.
4.1 PROTOCOL VLEERMUIZEN
Ter plaatse van doorsnijdingen van lijnvormige landschapselementen, zoals houtsingels
en laanbeplanting, wordt de breedte van de werkstrook bij voorkeur versmald. Kap
van oudere bomen wordt beperkt tot noodzakelijke kap op de leidingstrook.
Onderbreking van mogelijke vliegroutes of foerageergebieden is bij deze werkwijze
minimaal.
Teneinde verstoring van vleermuizen te voorkomen, dienen gedurende de nachtelijke
uren geen werkzaamheden te worden uitgevoerd.
Oude dikke bomen met holten of scheuren die gekapt moeten worden, dienen van te
voren gecontroleerd te worden op aanwezigheid van vleermuizen. Indien een
verblijfplaats van vleermuizen wordt aangetroffen, zal de noodzaak voor het kappen
van de boom herzien moeten worden. Mocht kap onvermijdelijk zijn, dan moet voor
het vernietigen van vleermuisverblijven een ontheffing op de Flora- en faunawet
worden aangevraagd. Aangezien vleermuizen onder de zwaarst beschermde categorie
vallen is voor een ontheffingsaanvraag een uitgebreide toets noodzakelijk. In deze
toets wordt beschreven:
• hoe de gunstige staat van instandhouding van de soort gewaarborgd wordt;
• dat er geen minder schadelijk alternatief voor de voorgenomen activiteit is;
• of er compenserende maatregelen nodig zijn
• hoe “zorgvuldig handelen” in acht wordt genomen. In dit kader kunnen
compenserende maatregelen worden voorgeschreven.
Vooral het punt over alternatieven leidt ertoe dat kappen van bomen met een
verblijfplaats van vleermuizen vrijwel niet mogelijk is. Meestal is er namelijk een
minder schadelijk alternatief waarmee de betreffende boom gespaard blijft.
Voorbeelden zijn het leggen van de leiding door middel van een persing of boring, of
het lokaal aanpassen van het leidingtracé.
Watervleermuis (Paul van Hoof)
63

BUREAU NATUURBALANS -LIMES DIVERGENS BV Natuuronderzoek gastransportleiding Odiliapeel - Hommelhof
4.2 PROTOCOL DASSEN
Alle regio’s die worden doorsneden door het leidingtracé, vallen onder actueel
leefgebied van dassen. Deze gebieden raken als gevolg van de leidingaanleg tijdelijk
verstoord door de werkzaamheden en versnipperd als gevolg van de openliggende
leidingsleuf, aan de oppervlakte gelegen leidingbuizen en grondopslag. Deze negatieve
effecten kunnen worden beperkt door het treffen van maatregelen gedurende de
leidingaanleg.
Beperken verstoring
Teneinde de verstoring van dassen te voorkomen moeten werkzaamheden tijdens de
nachtelijke uren worden voorkomen. Deze beperking geldt voor het hele leidingtraject
Behoud van dassenburchten
Ten behoeve van het behoud van dassenburchten geldt dat er een minimale afstand
van 50 m wordt gehouden tussen de werkstrook en de burchtlocatie.
Behoud van passagemogelijkheden
Het aantal passagemogelijkheden is afhankelijk van de afstand tot dassenburchten in
de omgeving. Als stelregel geldt dat binnen een afstand van 300 m tot een bewoonde
dassenburcht om de 50 m een passagemogelijkheid ligt. Elders op het tracé kan
worden volstaan met passagemogelijkheden om de 150 m.
De aannemer draagt gedurende de werkzaamheden zorg voor het behoud van
passagemogelijkheden op aangewezen locaties. Passage van de werkstrook tijdens
nachtelijke uren moet mogelijk blijven. Voor de uitvoer van de passages zijn diverse
mogelijkheden, zoals het plaatselijk dichtstorten van de gegraven sleuf of het
plaatselijk niet uitgraven van de sleuf totdat de leiding daadwerkelijk wordt geplaatst.
De breedte van de passage dient minimaal 2 m te zijn.
Er moet rekening worden gehouden met aan de oppervlakte liggende pijpstukken en
grondopslag die de doorgang ter plekke van een passage kunnen belemmeren.
Uittredeplaatsen
Dassen en andere kleine zoogdieren kunnen in de openliggende sleuf vallen. Voor deze
dieren moet de mogelijkheid bestaan om de sleuf te verlaten in de vorm van
uittredeplaatsen. Dit ontstaat door de gronddammen die dienst doen als passageplaats
te voorzien van een geleidelijk aflopend talud, waardoor dieren die in de sleuf zijn
gevallen via de gronddam de sleuf weer kunnen verlaten.
Afdichten van de leidingbuizen
Om te voorkomen dat dieren in de pijpen kruipen, dienen de openingen na beëindiging
van een werkdag te worden afgedicht. Dit geldt uitsluitend voor gelaste pijpsecties.
64
Das (René Krekels)

BUREAU NATUURBALANS -LIMES DIVERGENS BV Natuuronderzoek gastransportleiding Odiliapeel - Hommelhof
4.3 PROTOCOL VISSEN
Buiten de Roer en de Swalm zijn beschermde vissoorten hoofdzakelijk beperkt tot
kleine modderkruiper en bermpje. Bij leidingaanleg door middel van een sleufloze
techniek (boring, persing) wordt aantasting van leefgebied geheel voorkomen, mits er
geen wateren droogvallen als gevolg van ontwatering rond bouwputten.
Andere methoden voor leidingaanleg dan een sleufloze techniek zullen leiden tot een
zeer locale, tijdelijke aantasting. Bij deze uitvoering kan niet geheel worden uitgesloten
dat individuen van soorten die in hogere dichtheden kunnen voorkomen, zoals kleine
modderkruiper of bermpje, gedood worden. De kans hierop kan worden verkleind door
bij de uitvoering zorgvuldig te werken. Hiermee wordt ook aantasting van leefgebied
zoveel mogelijk beperkt. Maatregelen hiervoor zijn:
• in breedte beperkten van het te vergraven deel van de werkstrook ter plaatse van
waterlopen;
• openhouden van vluchtroutes, zodat aanwezige vissen te allen tijde de werkstrook
kunnen verlaten;
• voorkomen dat als gevolg van grondwateronttrekking waterlopen droogvallen;
• periode van werkzaamheden beperkt houden;
• situatie na afloop van de leidingaanleg zo goed mogelijk in oorspronkelijke staat
herstellen.
Kleine modderkruiper (Ben Crombaghs)
65

BUREAU NATUURBALANS -LIMES DIVERGENS BV Natuuronderzoek gastransportleiding Odiliapeel - Hommelhof
4.4 PROTOCOL BROEDVOGELS
Dit protocol heeft betrekking op potentieel geschikte broedlocaties en is bedoeld om
verstoring van broedgevallen te voorkomen.
Werken buiten broedperiode
Alle bewoonde nesten in het broedseizoen vallen onder de reikwijdte van artikel 11
van de Flora- en faunawet en zijn beschermd. Ontheffingen voor verstorende
werkzaamheden tijdens het broedseizoen worden slechts bij hoge uitzondering
verleend. Veelal is er het alternatief om werkzaamheden uit te stellen tot na de
broedperiode van aanwezige soorten. Het komt er op neer dat verstorende
werkzaamheden, zoals kappen en snoeien van bomen en struweel, alleen plaatsvinden
buiten het broedseizoen van aanwezige soorten. Op die manier worden er geen
verbodsbepalingen overtreden en er dus ook geen ontheffing nodig is. Het
broedseizoen loopt voor de meeste soorten van half maart tot half juli. In het kader
van de Flora- en faunawet wordt echter geen standaardperiode gehanteerd voor het
broedseizoen. Van belang is of een broedgeval door de werkzaamheden wordt
verstoord, ongeacht de datum.
Zwarte braak
Mits voorkomen wordt dat bewoonde nesten worden verstoord, kunnen
werkzaamheden ook worden uitgevoerd tijdens het broedseizoen. Daartoe dient
voorkomen te worden dat weidevogels of andere grondbroeders gaan nestelen binnen
de werkstrook, door deze voorafgaand aan het broedseizoen (vóór 15 maart)
onaantrekkelijk te maken als broedlocatie. Hiertoe wordt alle binnen de werkstrook
aanwezige struweel- en boombegroeiing verwijderd en worden graslandpercelen kort
gemaaid. De aldus ontstane situatie wordt vervolgens in stand gehouden tot aan het
einde van het broedseizoen of, wanneer dit eerder is, tot afronding van de
werkzaamheden.
66

BUREAU NATUURBALANS -LIMES DIVERGENS BV Natuuronderzoek gastransportleiding Odiliapeel - Hommelhof
4.5 PROTOCOL AMFIBIEËN
Bij werkzaamheden binnen actueel leefgebied van zwaarder beschermde amfibieën
(Tabel-2 en Tabel-3 van de Flora- en faunawet) worden onderstaande maatregelen in
acht genomen:
• Bij de uitvoering van de werkzaamheden wordt rekening gehouden met gevoelige
perioden van aanwezige amfibieën.
o Schadelijke werkzaamheden in de landbiotoop worden uitgevoerd buiten
de periode van winterrust (dus bij voorkeur niet in de periode november
t/m maart). Buiten deze periode zijn aanwezige dieren actief, zodat ze de
kans krijgen weg te vluchten.
o Schadelijke werkzaamheden in de voortplantingsbiotoop worden
uitgevoerd buiten de voortplantingsperiode (dus bij voorkeur niet in de
periode maart t/m augustus).
• Voorafgaand aan de start van graafwerkzaamheden in landbiotoop wordt de
werkstrook gecontroleerd door een ter zake kundige. Aangetroffen amfibieën
worden gevangen en verplaatst naar vergelijkbare geschikte biotopen in de
omgeving.
• Voortplantingswateren worden bij voorkeur gespaard bij de werkzaamheden.
• Voorkomen moet worden dat voortplantingswateren gedurende de periode van
trek niet meer bereikbaar zijn, doordat bijvoorbeeld op dat moment tussen
overwinteringsbiotoop en voortplantingsbiotoop de leidingsleuf open ligt.
67

BUREAU NATUURBALANS -LIMES DIVERGENS BV Natuuronderzoek gastransportleiding Odiliapeel - Hommelhof
4.6 PROTOCOL REPTIELEN
Bij werkzaamheden binnen actueel
leefgebied van reptielen worden
onderstaande
genomen:
maatregelen in acht
• Voorafgaand aan de start van
graafwerkzaamheden in actueel
leefgebied van reptielen wordt de
werkstrook gecontroleerd door een
ter zake kundige. Aangetroffen
reptielen worden gevangen en
Levendbarende hagedis (René Krekels)
verplaatst naar vergelijkbare
•
geschikte biotopen in de omgeving.
Na de eerste controles worden vegetaties binnen de werklocatie gemaaid tot een
hoogte van circa 10 cm. Bij deze hoogte ondervinden aanwezige dieren de minste
hinder. Werkzaamheden dienen te worden uitgevoerd in de richting van geschikte
aangrenzende biotopen zodat aanwezige dieren de kans krijgen om weg te
vluchten.
• Genoemde voorbereidende werkzaamheden worden uitgevoerd buiten de meest
kwetsbare perioden (winterrust, voortplanting), in een periode waarin aanwezige
soorten actief zijn, zodat ze de kans krijgen weg te vluchten. Hiermee rekening
houdend valt de meest geschikte periode tussen juli en oktober.
• Binnen de terreinen Boschheide bij Swalmen en Melickerheide/Luzenkamp bij
Roermond wordt geadviseerd om de werkstrook af te zetten, teneinde te
voorkomen dat strikt beschermde soorten (zandhagedis, gladde slang) terugkeren
op de werkstrook.
• Na het maaien wordt het werkterrein opnieuw gecontroleerd op aanwezigheid van
reptielen. Controle is nu goed mogelijk.
• Na de tweede controle kan de toplaag binnen de werkstrook verwijderd worden,
met als gevolg dat schuilmogelijkheden binnen de werkstrook verdwijnen en de
werkstrook onaantrekkelijk wordt voor reptielen.
Speciale afwerking binnen Zwart Water, Kesselsche Bergen, Boschheide en
Melickerheide/Luzenkamp
Indien goed uitgevoerd kunnen de graafwerkzaamheden ook een positief effect
hebben op het leefgebied van de reptielen. Uitvoering van enkele relatief eenvoudige
handelingen zullen leiden tot verschraling van de bodem en herstel van het natuurlijke
reliëf van het stuifzandgebied, waarmee de potenties binnen de zandgebieden worden
vergroot. Dit komt ten goede aan reptielen die gebaat zijn bij een open, zonbeschenen
bodem en in geval van zandhagedis, aanwezigheid van open zandige plekken.
Maatregelen die dit tot stand brengen zijn:
• Bij het graven en dichten van de leidingsleuf wordt geen onderscheid gemaakt
tussen de verschillende grondlagen. De toplaag wordt niet apart afgezet. Op deze
manier worden de bodemlagen vermengd, waardoor automatisch verschraling van
de bodem ter plaatse van de leidingsleuf optreed. Deze methodiek van
verschraling kan in principe worden toegepast over de hele lengte van de sleuf
binnen de bosgebieden Zwart Water, Kesselsche Bergen, Boschheide en
Melickerheide/Luzenkamp.
• Het aanbrengen van enige mate van reliëf kan worden bereikt door tijdens het
dichten van de leidingsleuf plaatselijk zandhopen te laten liggen of kuilen niet
68

BUREAU NATUURBALANS -LIMES DIVERGENS BV Natuuronderzoek gastransportleiding Odiliapeel - Hommelhof
volledig op te vullen. Met andere woorden, de afrondingswerkzaamheden mogen
“slordig” worden uitgevoerd.
• Voor reptielen vormen zonbeschenen bosranden een belangrijk onderdeel van de
biotoop, aangezien deze snel opwarmen en zonnige plekken en
schuilmogelijkheden op korte afstand van elkaar aanwezig zijn. Het verdient dan
ook sterk de voorkeur om deze bosranden zoveel mogelijk onberoerd te laten.
69

BIJLAGE 3: VOOROVERLEGREACTIES

Advies Brandweer

BRANDWEER
Land van Cuijk
Gemeente Sint Anthonis
t.a.v. Sander van Helden
Postbus 40
5845 ZG Sint Anthonis
uw verzoek dossiernr datum bijlagen
24-05-2011 O-11-00379 1-12-2011 1
onderwerp doorkiesnummer behandeld door
brandveiligheidtoets 0485-571375 Ton van der Zanden
Geachte heer Van Helden,
Bij deze ons schriftelijk advies met gewaarmerkte tekeningen van:
Aanvrager :NV Nederlandse Gasunie
Adres :Concourslaan 17
Postcode :9727 KC
Woonplaats :Groningen
GEGEVENS AANVRAAG
Bouwplan :Aanleggen gastransportleiding
Adres :Zaanpeelweg tot aan afleidingskanaal Vredepeelweg
Postcode :nvt
Plaats :Gemeente Sint Anthonis
Opdrachtgever :NV Nederlandse Gasunie
Adres :Concourslaan 17
Postcode :9727 KC
Plaats :Groningen
Ontvangen dd. :24 mei 2011
Adviesbureau :RAAP Archeologisch Adviesbureau B.V.
Projectnummer :GAMF17
Rapportnummer :2279 d.d. mei 2011
GEHANTEERDE TOETSINGSCRITERIA
De toetsing heeft plaatsgevonden op basis van:
Bereikbaarheid voor de brandweer.
Brandveiligheid aanliggende bebouwingen.

CONCLUSIE
Aan de hierboven genoemde zaken voldoet het plan, er is vanuit het oogpunt van
brandveiligheid geen enkel bezwaar tegen het uitvoeren van de benodigde
werkzaamheden voor dit object.
Met vriendelijke groet,
Namens de commandant brandweer Land van Cuijk,
Ton van der Zanden
Medewerker Brandpreventie
Brandweer Brabant Noord, Land van Cuijk
2

Advies Provincie

O-11-00555 reactie voorontwerp Provincie
Scan nummer 1 van 1 - Scanpagina 1 van 1

Advies VROM-Inspectie

Advies Waterschap