Structuurvisie Langedijk 2010 – 2030 - Ruimtelijkeplannen.nl

Structuurvisie Langedijk 2012-2030

Structuurvisie Langedijk 2012-2030
3

INHOUDSOPGAVE STRUCTUURVISIE LANGEDIJK 2012-2030
Voorwoord
0. Samenvatting
1. Inleiding
2. Communicatie
3. Missie, visie en ambitie Langedijk
4. Langedijk tot nu toe
4.1. Langedijk en de strijd tegen het water (700-1950)
4.2. Groei als norm (1950-2010)
4.3. 21 e eeuw, keerpunt in vele opzichten
4.4. Langedijk als onderdeel van de regio Alkmaar
5. Werken aan de kwaliteit van Langedijk
‘opmaat en opgaven naar de toekomst’
6. Ruimtelijke koers op hoofdlijnen
6.1. Landschap als basis
6.2. Ruimtelijke koers binnen de regio Alkmaar
6.3. Ruimtelijke koers van Langedijk als gemeente
6.4. Ruimtelijke koers van de dorpen
7. Ruimtelijke vertaling per thema
7.1. Sociaal Langedijk
Jongeren
Gezinnen
Ouderen
7.2. Ondernemend Langedijk
Werken en economie
Detailhandel, zorg en voorzieningen
Kleinschalig werken in woonomgeving
Sociaal en maatschappelijk ondernemen
7.3. Dorps Langedijk
Kleine dorpen met eigen identiteit
Basisvoorzieningen in het lint
Cultuurhistorie leesbaar en beleefbaar
Dorpse openbare ruimte
Dorpse infra en verkeer
7.4. Landelijk Langedijk
Groen en water altijd dichtbij
Groen en recreatie op loopafstand
Natuur, landbouw en water
Recreatie en toerisme in Langedijk
Landelijk verkeer en infra
8. Uitvoeringsparagraaf
8.1. Projecten
8.2. Instrumentarium
Bijlage I: Nota Zienswijzen
Bijlage II: Raadsbesluit 18 september 2012
5

Voorwoord
Ontwikkelingen op het gebied van economie, woningbouw en overheidsfinanciën, evenals de
inwerkingtreding van de nieuwe Wet ruimtelijke ordening, zijn aanleiding om de Structuurvisie
Langedijk 2000-2020 te vernieuwen.
Langedijk is een plattelandsgemeente met zes verschillende dorpen, elk met elk hun eigen
karakter en identiteit. Het unieke en de eigenheid van Broek op Langedijk, Zuid-Scharwoude,
Noord-Scharwoude, Oudkarspel, Sint Pancras en Koedijk wordt door de inwoners hoog
gewaardeerd en gekoesterd. Rust, ruimte, betrokkenheid en menselijke maat geven de dorpen
afzonderlijk maar ook Langedijk als geheel een dorps karakter. Hoewel dorps en landelijk is
Langedijk in de loop der tijd steeds meer onderdeel uit gaan maken van de stedelijke regio
Alkmaar. Bestuurlijk gescheiden vormen de drie gemeenten samen een agglomeratie met 170.000
inwoners waarbinnen gemeentegrenzen vervagen en de afstand om hier of daar te werken er
steeds minder toe doet. Voor haar eigen toekomst heeft Langedijk nadrukkelijk gekozen voor een
dorps karakter en een landelijke uitstraling. Water en cultuurhistorie vormen daarbij belangrijke
bouwstenen. Langedijk ligt daarbij letterlijk op de grens van enerzijds de dynamische en
dichtbevolkte Randstad en anderzijds de landelijke en dunbevolkte Kop van Noord-Holland, waar
op termijn krimp van de bevolking wordt voorzien.
Binnen de plantermijn van 2012 - 2030/2040 komt het einde van de bevolkingsgroei in zicht.
Nederland vergrijst en ontgroent en de beroepsbevolking blijft vanaf nu nagenoeg stabiel. Naar
verwachting zal het aantal eenpersoonshuishoudens sterk groeien en zullen de
meerpersoonshuishoudens in aantal dalen. Na meer dan een halve eeuw groei van economie,
technologie en verstedelijking lijken we ons – wakker geschud door de financiële, economische en
woningmarktcrisis – bewust te worden van het feit dat het anders kan of zelfs moet.
Het zijn deze grote en onbeïnvloedbare ontwikkelingen die aanleiding zijn om na te denken over de
toekomst van Langedijk in sociaal en ruimtelijk opzicht. Wat voor gemeente en gemeenschap wil
Langedijk in 2020 en 2030 zijn en hoe kan de fysieke leefruimte van Langedijk daartoe het best
worden ingericht? Wat is tegen die achtergrond de ruimtelijke vertaling van ‘dorps’ en ‘landelijk’ en
wat is voor een ook vergrijzend Langedijk een kwalitatief hoogwaardig woon-, leef- en werkmilieu?
Daarbij is voor de kenmerkende lintstructuur van Langedijk en haar dorpen de opgave om ruimte te
bieden voor nieuwe functies en daarbij rekening te houden met al het cultuurhistorisch
waardevolle.
Een (structuur-)visie op de toekomst van Langedijk maakt duidelijk in welke richting de gemeente
zich – in algemene zin en ruimtelijk - gaat ontwikkelen en hoe en met welke realistische acties die
ontwikkeling vorm te geven. De visie brengt lijn en logica in de te volgen stappen voor de lange
termijn en biedt een houvast en toetsingskader bij het oplossen van tussentijdse problemen en
vraagstukken.
Bij de totstandkoming van de structuurvisie 2012-2030 was de ambitie om ‘verder te gaan dan de
gebruikelijke inspraak’ en de visie een breed gedragen coproductie te laten zijn van de
Langedijkers. In meerdere sessies met zowel politiek, burgers en bedrijfsleven is creativiteit
geleverd om de vele opgaven op verschillende beleidsterreinen een plek te geven in een integrale
en samenhangende visie.
De huidige situatie is als uitgangspunt genomen voor een visie op de ruimtelijke ontwikkeling in de
toekomst. Bij het opstellen van de Structuurvisie 2012-2030 is ruimte gegeven voor vernieuwing,
maar wel met respect voor het goede en historische dat Langedijk nu heeft. De ruimtelijke koers
naar 2030 is uitgezet. Een ruimtelijke koers die leidt naar een dorps en landelijk Langedijk met een
rijk verenigingsleven en een groot gevoel van saamhorigheid en ondernemingszin.
Burgemeester en wethouders van Langedijk
7

0. Samenvatting
Waarom een vernieuwde structuurvisie voor Langedijk?
De vorige structuurvisie Langedijk 2000-2020 is in 2000 door de raad vastgesteld.
Centraal stond toen de vraag hoe de ruimte van Langedijk verder in te richten in een
samenleving waarin groei de norm was. Opgaven daarbij waren vooral de ruimtelijke
reservering voor grote aantallen woningen, nieuwe bedrijventerreinen en een robuuste
infrastructuur die de gestage groei van de mobiliteit kon opvangen.
Anno 2012 lijken de opgaven voor de toekomst van Langedijk veel meer beheerst te
worden door vragen als hoe om te gaan met de verminderde groei van de bevolking en
daarbinnen met vergrijzing en ontgroening. Daarnaast is de vraag hoe om te gaan met
het karakteristieke en centrale lint dat zonder beleid en visie verder aan betekenis lijkt te
verliezen.
Nieuwe Wro
De nieuwe Wet ruimtelijke ordening van 1 juli 2008 beoogt procedures te vereenvoudigen
en meer ontwikkelingsgericht te zijn. De Wro voorziet in meer mogelijkheden voor de
overheid om kosten van ruimtelijke inrichting te verhalen op derden.
Kort na de inwerkingtreding van de nieuwe Wro heeft de Raad van Langedijk besloten
om de huidige structuurvisie 2000-2020 ‘Wro-proof’ te maken middels het opstellen van
een uitvoeringparagraaf bij de huidige structuurvisie 2000-2020. In december 2009 heeft
de raad besloten om de structuurvisie 2000-2020 te actualiseren en te vernieuwen met
daarbij een planhorizon tot 2030. De raad oordeelde dat, met de tussentijdse vaststelling
van meerdere nota’s op verschillende beleidsterreinen en binnen de context van forse
sociaaleconomische ontwikkelingen, er geen sprake meer was van een actuele en
integraal samenhangende visie voor de toekomstige ruimtelijke ontwikkeling van
Langedijk.
Missie en visie; wat voor een dorp en voor wie en hoe doen we dat?
Langedijk kiest voor een dorpse sfeer en een landelijke uitstraling. Geen grote
nieuwbouw meer buiten de bebouwde kom maar zorgvuldige inbreiding op kleine schaal.
Naast het voortzetten van de ondernemersgeest uit het verleden kiest Langedijk voor een
rijk verenigingsleven met hechte sociale verbanden, karakteristiek voor de ontwikkeling
van de verschillende dorpen tot nu toe.
De beleidsthema’s met hun opgaven voor Langedijk.
Bij het kiezen van relevante beleidsthema’s is uitgegaan van de diverse beleidsnota’s die
de raad de afgelopen tien jaar heeft vastgesteld. Een nadere selectie is tot stand
gekomen tijdens een informatieve en oriënterende bijeenkomst met de raad in april 2010.
Einde van de groei in zicht.
Voor West-Europa, Nederland en daarbinnen Langedijk komt het einde van de
bevolkingsgroei in zicht. Voor heel Nederland wordt de omslag naar krimp verwacht
omstreeks 2035-2040. Tot die tijd verandert ook de samenstelling van de bevolking sterk.
Forse vergrijzing en tegelijkertijd ontgroening voeren daarbij de boventoon. Tussen de
verschillende regio’s in Nederland treden sterke verschillen op ten aanzien van de aard
en snelheid van genoemde ontwikkelingen. Langedijk ligt daarbij letterlijk op de overgang
van het rustige landelijke noordelijke deel van Noord-Holland naar de meer verstedelijkte
en dynamische noordvleugel van de Randstad. De aanwezigheid van een aantrekkelijke
woon- en verblijfsomgeving in Langedijk en tegelijk een breed scala aan stedelijke
voorzieningen dichtbij, zal aantrekkelijk blijven voor zowel jongeren als ouderen.
Kansen voor Langedijk.
In Langedijk is naar verwachting sprake van een gematigde afname van de groei, een
gemiddelde vergrijzing en ontgroening en een stabilisering van de beroepsbevolking
vanaf 2010. Deze ontwikkelingen hebben in meer dan wel mindere mate gevolgen voor
9

het aantal te bouwen woningen, de aan te bieden woonmilieus en aard en aantal van
voorzieningen als scholen, sportvelden en dorp- en wijkcentra.
Langedijk ziet het als een grote en belangrijke opgave om in te spelen op genoemde
demografische ontwikkelingen en om mogelijke kansen te benutten. Naast het
aantrekkelijk blijven voor jongeren en jonge gezinnen, wil Langedijk een aantrekkelijk(er)
woon- en leefmilieu bieden voor ouderen. Kansen zijn er ook waar het gaat om slimme
combinaties van wonen, zorg, ontmoeten, voorzieningen en mobiliteit. In strategisch
opzicht kan, bij een afnemende groei van het aantal huishoudens, een aantrekkelijk
woon- en leefklimaat voor oud en jong draagvlak bieden voor voorzieningen en
detailhandel.
Historisch lint als ruggengraat en ruggenmerg.
Ook in 2012 is de ontstaansgeschiedenis van de dorpen van Langedijk nog steeds
zichtbaar. Het meer dan tien kilometer lange lint van Sint Pancras via Broek op
Langedijk, Zuid- en Noord-Scharwoude tot en met Oudkarspel biedt ook nu nog een
grote variëteit aan cultuurhistorisch waardevolle panden en elementen. Echter met het
verdwijnen van beeldbepalende functies in het lint staat ook de vitaliteit en
aantrekkelijkheid ervan onder druk. Ruimtelijk is voor Langedijk de grote opgave om de
zo kenmerkende langgerekte structuur te behouden en basis te laten zijn (en blijven)
voor nieuwe initiatieven. Basis ook voor het benutten van kansen in het licht van eerdere
genoemde demografische ontwikkelingen. Geen statisch museumdorp, maar ‘behoud
door ontwikkeling’ waarin ‘ondernemen’ een nieuwe betekenis krijgt in het licht van een
veranderende samenstelling van de bevolking met andere wensen en voorkeuren.
De ontwikkelingen op het gebied van vergrijzing, ontgroening en groei van
eenpersoonshuishoudens worden door Langedijk aangegrepen om het centrale lint vitaal
te houden en waar mogelijk te versterken. Per dorp ligt daarbij de nadruk om in het lint
een cluster van voorzieningen te handhaven met in de directe nabijheid daarvan
concentraties van eenpersoonshuishoudens voor zowel jongeren als ouderen, mogelijk
gecombineerd met zorg. Het centrale lint kan op deze wijze vitaal blijven terwijl
tegelijkertijd ingespeeld wordt op de wens van ouderen om dichtbij leeftijdgenoten en
voorzieningen en zorg te wonen.
10

1. Inleiding
Waarom een structuurvisie?
Met de inwerkingtreding van de nieuwe Wet ruimtelijke ordening per 1 juli 2008 zijn
alle overheden (rijk, provincies en gemeenten) verplicht om over een structuurvisie te
beschikken. Een structuurvisie beschrijft de voorgenomen ruimtelijke ontwikkelingen
voor de komende decennia op hoofdlijnen en geeft aan hòe de ruimtelijke wensen en
wensbeelden te realiseren. In 2000 heeft Langedijk voor het laatst een structuurvisie
vastgesteld. Maatschappelijke ontwikkelingen en gewijzigde inzichten sindsdien
maken het nodig de uitgezette koers te herijken. Op 8 december 2009 heeft de Raad
de evaluatie van de structuurvisie 2000-2020 vastgesteld, met daarbij het advies
deze te actualiseren en te vernieuwen.
Doel en status
De structuurvisie geeft de ruimtelijke ontwikkelingen tot 2030 op hoofdlijnen weer en
beoogt daarmee een kader te bieden voor tussentijdse initiatieven. Binnen een
gemeente is een structuurvisie de planfiguur met het hoogste abstractieniveau. Via
gebiedsvisies, uitwerkingen voor planonderdelen, voorlopige ontwerpen, definitieve
ontwerpen en haalbaarheidsstudies, kan overgegaan worden tot het maken van een
bestemmingsplan. Een bestemmingsplan is daarmee concreter dan de structuurvisie
waarvan ze is afgeleid. Een bestemmingsplan is juridisch bindend voor de burger en
kent naast inspraak ook de mogelijkheid van bezwaar en beroep. De structuurvisie
heeft weliswaar een planhorizon tot 2030 maar is daarmee geen statisch en
onveranderbaar document. Bijstelling en actualisering kunnen tussentijds
plaatsvinden wanneer daar aanleiding voor is, mogelijk aan het eind (evaluatie) of het
begin (bijstelling koers) van een collegeperiode.
Proces op hoofdlijnen
De Structuurvisie 2012-2030 is in twee stappen tot stand gekomen. Eerst zijn het
huidige beleid en de huidige wensen op de verschillende beleidsterreinen
geïnventariseerd. Daaruit zijn per onderdeel opgaven geformuleerd voor de toekomst.
Opgaven ook om wensen te realiseren, voorziene problemen het hoofd te bieden en
opgaven om tijdig in te spelen op verwachte ontwikkelingen.
In een tweede stap (deel B) zijn de verschillende sectorale opgaven geïntegreerd tot
een samenhangende visie op de ruimtelijke ontwikkeling van Langedijk. De stappen A
en B zijn vastgelegd in twee losse documenten. In de aanloop ernaartoe is, middels
interactieve sessies, gebruik gemaakt van de inzichten en ideeën van burgers,
belangengroeperingen en politiek.
‘Integraal’ meer dan ‘een compromis dat rekening houdt met’
Een structuurvisie als ruimtelijk document dient duidelijk te maken wat de gewenste
ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente voor de toekomst is en hoe die ontwikkeling
te realiseren.
11

De sectorale doelen en opgaven vormen de ingrediënten bij het opstellen van een
integrale ruimtelijke visie voor de toekomst. De vraag daarbij is met welke ruimtelijke
inrichting en ontwikkeling in de toekomst de gestelde doelen en opgaven optimaal
kunnen worden gerealiseerd. “Optimaal’ betreft daarbij zowel de mate waarin
afzonderlijke opgaven worden gerealiseerd als de mate waarin meerdere opgaven in
combinatie met elkaar worden gerealiseerd (1 + 1 = 3; binnen dezelfde ruimte en
tijdsperiode)).
Ruimtelijk inhoud geven aan de missie van Langedijk
Voor het verbinden en integreren van de sectorale opgaven is aansluiting gezocht bij
vijf voor Langedijk centrale thema’s. Naast het thema Regio zijn dat de vier thema’s
uit de missie van Langedijk:
1. Langedijk in de regio
2. Sociaal Langedijk
3. Ondernemend Langedijk
4. Dorps Langedijk
5. Landelijk Langedijk
Binnen de verbindende thema’s worden waar mogelijk meerdere sectorale opgaven
ondergebracht en gecombineerd. De nadruk ligt daarbij op het aangeven van de
ruimtelijke koers die de optimale voorwaarden schept om de geformuleerde opgaven
te realiseren.
12

Uitvoeringsparagraaf en Meerjarenuitvoeringsprogramma
Bij de totstandkoming van de structuurvisie vormde de in 2008 opgestelde missie van
Langedijk het bredere kader. Apart onderdeel van de structuurvisie vormt de
zogenaamde Uitvoeringsparagraaf. Daarin wordt beschreven wat de mogelijkheden
en middelen zijn van de gemeente om het voorgenomen beleid en de voorgenomen
acties te realiseren. Naast een inhoudelijke beschrijving van de acties en projecten
wordt in de uitvoeringsparagraaf aandacht besteed aan het te voeren grondbeleid en
de financiering, zowel in algemene zin als per actie en uit te voeren project. Na
vaststelling van de Structuurvisie Langedijk 2012-2030 door de gemeenteraad, is een
volgende stap het opstellen van een (voortschrijdend) Meerjaren Uitvoerings
Programma. Dit is een jaarlijks bij te stellen en door de raad vast te stellen
Uitvoeringsprogamma waarin opgenomen zowel de per jaar voorgenomen uitvoering
van acties en projecten als de beschikbaarstelling van (financiële) middelen.
Missie Langedijk;
dorps, landelijk, sociaal en ondernemend
Selecteren en agenderen onderwerpen
en thema’s
Prioriteren onderwerpen en opgaven
Analyseren en verdiepen geprioriteerde
onderwerpen en opgaven
Formuleren opgaven algemeen, per
gebied en per beleidsthema
Bepalen ruimtelijke impact en relevantie
per opgave
Integreren en combineren opgaven naar
‘slimme combinaties’
Opstellen integraal ruimtelijke visie en
verhaal
Definiëren projecten en opstellen
uitvoeringsparagraaf
Opstellen Meerjaren Uitvoeringsplan en
-programma
De documenten A en B zijn als leidraad vastgesteld door de gemeenteraad van
Langedijk maar maken geen onderdeel uit van het definitieve document
Structuurvisie Langedijk 2012-2030. De concept-structuurvisie Langedijk 2012-2030
is gedurende zes weken ter visie gelegd voor reacties. Daarnaast is de conceptstructuurvisie
voor reactie toegestuurd naar de provincie Noord-Holland, de
13

uurgemeenten Alkmaar, Heerhugowaard, Bergen en Harenkarspel en het
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier.
Alle reacties zijn opgenomen in de bijlage Nota Zienswijzen. Naast de reacties van
publieke en private partijen zijn in deze nota opgenomen de beantwoording door de
gemeente Langedijk en de wijzigingen die daarvan het gevolg zijn voor de conceptstructuurvisie.
De concept-structuurvisie 2012-2030 is, samen met de Nota
Zienswijzen, aangeboden aan de gemeenteraad van Langedijk.
Leeswijzer
In de inleiding wordt de structuurvisie uiteengezet als onderdeel van de ruimtelijke
ordening en ontwikkeling. Aansluitend wordt het proces van totstandkoming van de
structuurvisie in Langedijk beschreven.
In hoofdstuk 2 wordt aandacht geschonken aan de communicatie en participatie rond
het proces van totstandkoming van de structuurvisie.
In hoofdstuk 3 ‘missie, visie en ambitie’ wordt toegelicht dat Langedijk voor de
verdere toekomst de intentie heeft om een gemeente te zijn met een dorps karakter
en een landelijke uitstraling en een gemeente waar de mensen ondernemend zijn en
sociaal betrokken op elkaar.
Het verhaal van het ontstaan van Langedijk, de continue strijd tegen het water en de
ontwikkelingen tot nu toe komen aan bod in hoofdstuk 4.
Hoofdstuk 5 beschrijft de diverse opgaven om de kwaliteit in en van Langedijk te
versterken.
In hoofdstuk 6 wordt de voorgenomen ruimtelijke koers beschreven voor de
verschillende abstractieniveaus van regio, gemeente en dorp.
De ruimtelijke vertaling per thema en subthema van de missie van Langedijk (dorps,
landelijk, sociaal en ondernemend) wordt beschreven in hoofdstuk 7.
In de uitvoeringsparagraaf tenslotte in hoofdstuk 8 worden de ruimtelijke acties en
projecten benoemd waarbij tevens aangegeven de wijze waarop de gemeente van
plan is om e.e.a. te realiseren.
In een aparte bijlage zijn de ingezonden zienswijzen vermeld met daarbij het
gemeentelijk commentaar en de eventuele aanpassingen voor de conceptstructuurvisie.
14

INSPIRATIEBOX 1
Over uniciteit, identiteit, authenticiteit en het verschil kunnen maken:
Henk Ovink
Ministerie van Infrastructuur en Milieu, plv Directeur Generaal Ruimte en Water
tevens Directeur Ruimtelijke Ontwikkeling
Om verschil te kunnen maken, moet je weten waarop je dat baseert. Dat vraagt
als eerste echte kennis van de opgaven, klein en groot, van vandaag en voor de
lange termijn. Het vraagt ook echte kennis van de specifieke situaties overal in
Nederland, op elke schaal en in iedere specifieke context. En als derde vraagt het
de kracht om dit complex van opgaven en plekken te zien in een grotere context,
in een internationaal perspectief. Zowel vanuit Nederland naar de wereld als
andersom.
Een ander perspectief op een veranderde opgave. De stad van de toekomst, of de
compacte stad bestaat tenslotte niet langer. Het generieke stedenbeleid en het
beleid voor de stedelijke netwerken heeft ons verblind voor de verschillen tussen
de steden en hun regio's. Verschillen die groter en sterker zullen worden. De
steden variëren niet
alleen naar bevolkingsomvang, maar ook naar hun aard, ontstaansgeschiedenis
en kracht. Gebieden met demografische en economische groei en gebieden met
krimp. Steden met een hoge dynamiek en steden met lage dynamiek. Steden aan
onze grenzen en in de Randstad. Oude Hanzesteden en industriesteden,
kennissteden en havensteden. Allemaal verschillend, met een eigen identiteit en
verschillende mensen en kenmerken. Met elk een eigen geschiedenis en
verschillend gesitueerd in hun omgeving, in het landschap. AI die plekken in
Nederland zijn verschillend en kennen grote verschillen in potentie. Door de
ontwikkelingen die op ons afkomen, zullen die verschillen de komende tijd alleen
maar groter worden. Het generieke beleid dat we nu hebben, zal ons daarbij niet
verder helpen. We zullen generieke concepten véél specifieker moeten maken.
Onze stedelijke netwerken herbergen werelden van verschil.
We moeten dus oog krijgen voor maatwerk. Voor wat de kracht van een stad is, of
de kwetsbaarheid, hoe we steden duurzaam kunnen maken en hoe ze gerelateerd
zijn aan hun ommeland.
De verschillen in steden met de verschillende opgaven vragen een specifieke
aanpak. Toch staat één opgave daarbij centraal en dat is het her-maken van de
bestaande stad. Herstructurering, herontwikkeling, transformatie, verandering,
inbreiding, opbouwen, verdichten, afbraak, revitalisering en meer. Allemaal
begrippen die draaien om de bestaande stad. De bestaande stad die vitaal
ontwikkelt door bij zichzelf te beginnen, door zichzelf keer op keer opnieuw uit
vinden. De herontwikkeling is de belangrijkste groei voor het juiste verschil. Want
verschil moet er zijn!
15

2. Communicatie
Ten behoeve van een open, transparant en interactief planproces bij de
totstandkoming van de structuurvisie zijn meerdere bijeenkomsten georganiseerd met
de raad, belangengroeperingen en burgers. Zowel de selectie van thema’s en
onderwerpen, het definiëren van ‘opgaven voor het Langedijk van de toekomst’ en
het opstellen van een integrale ontwikkelingsvisie voor Langedijk zijn op interactieve
wijze tot stand gekomen.
Processtappen
1. Uitgangspunt en vertrekpunt:
.
2. Selecteren en agenderen
onderwerpen van belang voor
structuurvisie
3. Prioriteren onderwerpen en opgaven
4. Verdiepen / analyseren
nadere analyse van geselecteerde en
geprioriteerde onderwerpen
5. Formuleren opgaven - Deel A
per onderwerp - ambtelijk en politiek -
meerdere opgaven formuleren.
6. Ruimtelijke impact vaststellen
ruimtelijke impact vaststellen per
onderwerp en per opgaven.
7. Integreren en combineren van
opgaven (slimme combinaties)
meerdere interactieve sessies met burgers
en belangengroeperingen
8. Opstellen visie / verhaal – Deel B/C
ruimtelijk wensbeeld voor de
komende decennia is en hoe dat te
realiseren.
Communicatie met
Missie Langedijk 2008
dorps, landelijk, sociaal en ondernemend
Raad – burgers –
belangengroeperingen
April/mei 2010
Raad – burgers –
belangengroeperingen
April/mei 2010
BenW / Raad sept. 2010
Burgers en belangengroeperingen
voorjaar 2011
BenW / Raad
Tervisielegging (krant,
inloopbijeenkomsten, Nota vraag en
antwoord) voorjaar 2012
16

Participatiemomenten
- 13 april 2010: Politiek-bestuurlijke avond Raad
- 21 april 2010: Informatieavond belangenverenigingen
- 27 mei 2010: Informatieavond Burgers
- 22 juni 2010: Politiek-bestuurlijke avond Raad
- 24 augustus 2010: Vooroverleg met gemeente Alkmaar
- 25 augustus 2010: Vooroverleg met provincie Noord-Holland
- 24 sept. 2010: Vooroverleg gemeente Heerhugowaard
- 27 sept. 2010: Vooroverleg gemeente Harenkarspel
- 5 oktober 2010: Politiek-bestuurlijke avond Raad
- 1 december2010: Overleg met Welstandscommissie
- 10 februari 2011: meedenksessie Dorpsraden en –platforms
- 16 februari 2011: meedenksessie Duurzaamheid
- 3 maart 2011: meedenksessie Ouderen / vergrijzing
- 3 maart 2011: meedenksessie Centrale lint
- 10 maart 2011: meedenksessie Jongeren
- 14 maart 2011: overleg Woningcoorporatie
- 17 maart 2011 meedenksessie Burgers breed (1)
- 18 maart 2011; overleg Magentazorg
- 21 maart 2011: overleg Woonzorgcentrum Horizon
- 1 april 2011: overleg met Erfgoedcommissie
- 14 april 2011: overleg met ondernemersvereniging BKL
- 20 april 2011: meedenksessie Burgers breed (2)
- 2 mei 2011: overleg met ondernemersvereniging AOL
- 1 maart 2012: Informatieavond in inspraakperiode
- 19 maart 2012: Informatieavond in inspraakperiode
- 8 mei 2012: Politiek-bestuurlijke avond Raad m.b.t. Structuurvisie
17

3. Missie, visie en ambitie van Langedijk
‘Langedijk, ondernemend samenleven’ (2008); een ondernemende gemeente waarin het goed
wonen is en de mensen oog hebben voor elkaar. Een gemeente ook met een dorps karakter
en een landelijke uitstraling.
Dorps
Rust, menselijke maat en verbondenheid zijn kenmerkend voor een dorps karakter. In de
dorpen van Langedijk is de ontstaansgeschiedenis nog leesbaar en is de rijke cultuurhistorie
nog volop aanwezig. Trots op haar verleden wil Langedijk haar rijke cultuurhistorie levend
houden naar de toekomst. Dat kan door open te staan voor nieuwe ontwikkelingen en daarbij
rekening te houden met de waardevolle objecten en hun specifieke eigenschappen uit het
verleden.
Landelijk
Een landelijke uitstraling hoort bij een dorp. De dorpen van Langedijk zijn gebouwd op de
fundamenten van de strijd tegen het water. Sint Pancras is ontstaan op een stevige brede
strandwal, Koedijk is gebouwd tegen het Noord-Hollands Kanaal en de vier dijkdorpen
bestonden tot een halve eeuw geleden nog slechts uit een Dorpsstraat met erachter een
waterrijk eilandenlandschap. Ook na de grote ruilverkaveling Geestmerambacht met
grootschalige vergravingen en dempingen kennen de dorpen nog steeds een langgerekte
opbouw en structuur met een landelijk gebied aan weerszijde ervan. In het westelijk deel van
de gemeente overheerst het landschap van de ruilverkaveling terwijl aan de oostzijde nog
authentieke delen aanwezig zijn van het zogenaamde ‘1000-eilandenrijk’. Langedijk is trots op
haar verleden en wil haar landelijke uitstraling met veel landbouw, natuur en water naar de
toekomst toe verder versterken.
Sociaal
De inwoners van een dorp vormen vaak een hechte gemeenschap. Men ontmoet elkaar
regelmatig, maakt van dezelfde voorzieningen gebruik en is betrokken en behulpzaam naar
elkaar. Ook Langedijk kent een rijk verenigingsleven en veel initiatieven van vrijwilligers. De
leefbaarheid van een dorp is daarbij geen afgeleide van het aantal voorzieningen maar eerder
het gevolg van de houding en instelling van de inwoners om initiatieven te nemen en intensief
samen te werken aan gemeenschappelijke voorzieningen. Langedijk wil ook naar de toekomst
toe een verzameling goed leefbare dorpen blijven met per dorp een pakket (dagelijkse)
voorzieningen als een supermarkt, enkele speciaalzaken, basisonderwijs, arts en zorg,
dorpscafé, voetbalclub, kerk en boekenuitleen.
Ondernemend
Het zelf graven, ophogen, bouwen en verbouwen van groenten heeft in Langedijk tot op de
dag van vandaag gezorgd voor een ondernemende cultuur van de inwoners. Initiatief nemen
en verantwoordelijkheid dragen zijn onderdeel van het DNA van Langedijk. De landbouw
vormde altijd de belangrijkste bron van bestaan en de landbouw is nog steeds, hoewel niet
meer dominant, duidelijk aanwezig in de gemeente. Zowel de ondernemende als de landelijke
en agrarische cultuur wil Langedijk naar de toekomst voortzetten en waar mogelijk versterken.
18

4. Langedijk tot nu toe
4.1. Langedijk en de strijd tegen het water (700 – 1950)
‘Het verhaal van Langedijk’ is het verhaal van een landschap dat gevormd is door
zee en wind waarin de mens zich met veel moeite heeft weten te handhaven.
Overstromingen en tijdelijke zeegaten lieten zand en klei achter waarop zich later
veen vormde dat plaatselijk werd weggespoeld. Met de aanleg van de Westfriesche
Omringdijk werd getracht de overstromingen te beteugelen.
In het landschap rond Langedijk is de grillige wordingsgeschiedenis nog goed
zichtbaar; de historische stad Alkmaar op een stevige brede en zandige strandwal,
Sint Pancras schuin daarachter op een kleinere strandwal, de Heerhugowaard als
vroeger meer en droogmakerij en de ‘lange dijk’ – nu Dorpsstraat - als waterkering,
wegverbinding en ontginningsbasis voor de huidige reeks dorpen Broek op
Langedijk, Zuid-Scharwoude, Noord-Scharwoude en Oudkarspel.
De bebouwde kom van Sint Pancras ligt op een strandwal die rond 8000 voor Chr.
is ontstaan. Op de rug van de strandwal lag de geest, die mogelijk vanaf de Vroege
Middeleeuwen tot in de 19 de eeuw als akkerland fungeerde. Het oude en
lusvormige stratenpatroon met de Benedenweg, Noordeinde en Bovenweg markeert
dit hooggelegen gebied. Op de strandwalvlakte kon het vee in de zomertijd weiden.
De bijbehorende boerderijen stonden in de randzone rondom de geest,
voornamelijk aan de westzijde van de huidige Benedenweg.
19

Rond 1200 werd een dijk aangelegd tussen Vroone en Oud Karspel. De ontginning
van Broek op Langedijk vond plaats vanuit Vroone dat zelf gesticht was vanuit
Egmond (Abdij van Egmond). De andere dorpen (Koedijk, Zuid- en Noord-
Scharwoude en Oudkarspel) werden vanuit Schoorl in de Middeleeuwen rond vier
kerken gesticht. In de 13 de eeuw werd de Oosterdijk aangelegd als waterkering
langs de oever van de Heerhugowaard. De bebouwing langs de dijk verdichtte zich,
eerst aan de oostkant van de dijk en later aan de westzijde. Aan weerszijde van de
dijk lagen sloten, de Voorburggracht en Achterburggracht. Gedrieën vormen zij het
lint. De eerste uitbreidingen vonden plaats op de eilanden achter het lint die met de
Dorpsstraat waren verbonden door talloze bruggetjes. De Broekerveiling is de
oudste vaarveiling van Europa. Het huidige gebouw stamt uit 1912 en is gebouwd
in laat Jugendstil.
20

4.2. Groei als norm (1950-2010)
De naoorlogse periode van de vorige eeuw wordt ook in Langedijk gekenmerkt door
groei; groei van de bevolking, groei van economie en welvaart en in het verlengde
daarvan ook groei van aantallen woningen en groei van mobiliteit en aantal
motorvoertuigen. In de toegenomen hoeveelheid vrije tijd gingen we vaker op
vakantie, winkelen, op familiebezoek of zomaar een dagje er op uit.
Met een sterke groei van de bevolking in de naoorlogse jaren verschijnen ook in
Langedijk in de 50er en 60er jaren de eerste woonwijkjes, direct grenzend en
gekoppeld aan het centrale lint. Pas vanaf de jaren ‘70 van de vorige eeuw hebben
de eerste grote uitbreidingen in Sint Pancras plaatsgevonden. Bij de laatste
uitbreiding Twuijverhoek is de stedenbouwkundige opzet gebaseerd op de
lusvormige structuur van Sint Pancras en op het waterrijke verleden van Langedijk.
De grote veranderingen voltrekken zich in de 70er jaren met de uitvoering van de
ruilverkaveling Geestmerambacht. Met het vrijkomende zand van de recreatieplas
worden op grote schaal watergangen gedempt tussen het Geestmerambacht en de
bebouwing van Langedijk. Het oorspronkelijke waterrijke landschap verdwijnt en er
ontstaat een nieuwe rationele verkaveling met grote landbouwkavels,
landbouwwegen en een optimale ontwatering. Op die nieuwe basis worden al snel
de eerste uitbreidingswijken gebouwd, aansluitend aan het centrale lint van
Dorpsstraat en Voorburggracht. Ook de Voorburggracht wordt gedempt en
vervolgens, met de komst van meer woningen en meer autoverkeer, omgevormd tot
noord-zuidverbindingsweg voor gemotoriseerd verkeer tussen de dorpen.
Ook regionaal en landelijk kon het nieuwe aanbod van woningen de vraag
nauwelijks bijhouden. Gebundelde deconcentratie, groeikernenbeleid en VINEX
volgen elkaar in rap tempo op. In de jaren ‘80 en ‘90 wordt in regionaal verband
door Langedijk samengewerkt met Alkmaar en Heerhugowaard in het zgn. HALverband.
Onderling en met provincie en rijk worden afspraken gemaakt over de
bouw van duizenden woningen. Met steeds nieuwe behoefteramingen van grote
aantallen huishoudens en woningen is het zaak adequaat en lang vooruit te
plannen. Naast woningen ging het daarbij regionaal ook om grote nieuwe
bedrijventerreinen en een daarop aangepaste wegenstructuur. Voor de gemeenten
was het zaak om in een vroeg stadium actief gronden te verwerven voor een zo
laag mogelijke prijs.
Langedijk groeide in de naoorlogse periode met achtereenvolgens de wijkgewijze
uitbreidingen tussen Voorburggracht en Westelijke Randweg, de villawijk
Oosterdel, Mayersloot-West, Twuyverhoek en het bedrijventerrein Zuiderdel. Het
bedrijventerrein Breekland is in ontwikkeling en de woonwijk Westerdel verkeert in
een vergevorderd stadium van voorbereiding.
Met de aanname dat zowel de bevolking als de welvaart en economie gestaag zouden
blijven doorgroeien, werd er bij het opstellen van de structuurvisie 2000-2020 rekening mee
gehouden dat Langedijk aan de westzijde verder zou doorgroeien. Na de realisering van het
bedrijventerrein Zuiderdel en de woonwijken Mayersloot-West en Westerdel zou op termijn
het westelijk landbouwgebied naar het Noorden toe verder worden bebouwd.
21

4.3. 21 e eeuw: keerpunt in vele opzichten
Mondiaal
Na een geruisloze millenniumwisseling zetten een aantal eerder gestarte ontwikkelingen
door, zowel mondiaal, Europees, nationaal en lokaal. Het besef van de eindigheid van
natuurlijke hulpbronnen en grondstoffen verspreidt zich verder. Tegen de achtergrond van
een doorgroeiende wereldbevolking wordt niet alleen de roep om duurzaamheid luider
maar wordt daar ook vaker naar gehandeld. De mondiale verandering van het klimaat
wordt ook in Nederland manifest na enkele extreem natte perioden. De stijging van de
zeespiegel zal in Nederland gepaard gaan met een daling van het landoppervlak. Op
Europees, nationaal en regionaal niveau komen er nieuwe klimaat- en waterplannen,
ondersteund door harde wet- en regelgeving. Na de introductie in de vorige eeuw van
televisie, computer en mobiele telefoon zet het digitale tijdperk definitief door met een
stormachtige verkoop van smartphones, laptops en tablets waarmee vervolgens meer
aankopen kunnen worden gedaan via internet. De snelle verspreiding van deze
massaproducten is mede te danken aan goedkope arbeid in de opkomende economieën
van Azië, India, Zuid-Amerika en Afrika. Juist in deze werelddelen gaat een groei van de
economie gepaard met een groei van de bevolking. De gevestigde economieën van Noord-
Amerika en Europa beginnen de concurrentie te voelen terwijl juist zij te maken krijgen met
krimp van de bevolking.
Europa in rep en roer
Rond 2010 komt aan de verwachting bij velen, dat de groei van welvaart en economie
oneindig zou voortduren, abrupt een einde. In Amerika en Europa dreigen banken failliet te
gaan en er ontstaat in economisch opzicht een recessie. In veel landen, waaronder
Nederland, stort de huizenmarkt in. Een huizenmarkt ook die de afgelopen zestig jaar was
gedomineerd door de verwachting van een continue groei van het aantal huishoudens en
vraag naar woningen. Vanuit demografische analyses van ondermeer de SER en het
Planbureau voor de Leefomgeving wordt duidelijk dat het einde van de bevolkingsgroei in
zicht komt (2035-2040). Met de afnemende groei is tegelijk sprake van dubbele vergrijzing
(meer ouderen die gemiddeld ouder worden) en ontgroening (minder geboorten).
Afgeleiden daarvan zijn een stabilisering van de beroepsbevolking vanaf 2010 en een forse
groei van het aantal eenpersoonshuishoudens, dit ten koste van het aantal
meerpersoonshuishoudens.
22

Grote regionale verschillen
Per regio blijken de landelijke gemiddelden te kunnen verschillen al naar gelang de aard en
omvang van de binnenlandse migratie. Werd er tot voor enkele jaren nog vanuit gegaan dat
ouderen zich vooral aangetrokken voelen tot rust, ruimte en groen, inmiddels wordt
duidelijk dat de vestigingsvoorkeur van deze snel groeiende doelgroep vooral uitgaat naar
een omgeving met leeftijdgenoten, goede zorg en voorzieningen dichtbij. In Nederland zijn
het vooral de krimpregio’s (Groningen, Zeeland, Zuid-Limburg en een aantal grensregio’s)
waar ouderen wegtrekken naar de perifeer-stedelijke gebieden met goede zorg en
voorzieningen en levendige woonbuurten.
Regio Alkmaar
Ook in de regio Alkmaar zullen de landelijk optredende demografische
ontwikkelingen merkbaar worden, echter naar verwachting minder intens en heftig.
De regio profiteert daarbij van haar positie als stedelijke regio en knooppunt met
goede en hoogwaardige voorzieningen binnen een overwegend landelijk Noord-
Holland Noord.
Langedijk versterkt haar eigen identiteit
Mondiale ontwikkelingen op het gebied van klimaat, energie, water en
duurzaamheid werken ook op de lokale schaal door. In Langedijk groeit het besef
dat er een hechte en historische relatie met water is. Na een eeuwenlange strijd
tegen het water wordt de roep om meer water in Langedijk luider, in 2006
uitmondend in de door de raad vastgestelde Ontwikkelingsvisie
Doorvaarbaarheid. Water hoort bij Langedijk, is nuttig en bovendien leuk om op
te varen, naar te kijken, langs te wandelen of te fietsen of om ‘aan’ te wonen. Bij
het versterken van water in ‘het leven van Langedijk’ is er de nadrukkelijke eis
van duurzaam ruimte- en materiaalgebruik. In het verlengde daarvan komen er
meer mogelijkheden voor elektrisch varen. Bij het versterken van de waterfunctie
heeft de overheid een stimulerende en faciliterende taak. Meer dan in het
verleden zoekt de gemeente daarbij naar nieuwe verdienmodellen en nieuwe
publiekprivate samenwerking. Daarbij is de focus niet louter gericht op private
commerciële initiatieven maar ook op die van vrijwilligers.
Het besef dringt breder door dat de overheid niet meer alles kan, wil en mag. De
overheid is vaker slechts één van de samenwerkende partijen. Een grotere inzet
van vrijwilligers, waaronder (meer) vitale ouderen, is daarbij niet alleen noodzaak
23

door minder beschikbare financiële middelen, maar ook een wens bij het
stimuleren van sociale cohesie in een dorpse samenleving.
Samenstelling bevolking en wensen inwoners leidend bij ruimtelijke
ontwikkelingen
Van groot naar klein en van abstract naar concreet betekenen de ontwikkelingen
voor Langedijk in de komende decennia het volgende:
1. De groei van de bevolking vlakt de komende decennia af. Langedijk wil blijven
bouwen voor de autonome groei van haar eigen bevolking. Het
ontwikkelingsbeleid van de gemeente verschuift van buitenstedelijk naar
binnenstedelijk en van grootschalig naar kleinschalig. De gemeente wil zo
meer flexibel en vraaggestuurd kunnen inspelen op veranderingen. Met de
afnemende groei verschuift het accent voor de ruimtelijke ontwikkeling en de
daaraan gekoppelde ruimtelijke opgaven van kwantiteit naar kwaliteit.
2. De samenstelling van de bevolking verandert als gevolg van ontgroening,
(dubbele) vergrijzing en een stabiliserende beroepsbevolking. Ruimtelijk heeft
dit gevolgen voor ondermeer het aantal scholen en sportverenigingen en een
grotere behoefte aan woon-zorgconcepten, met name dichtbij voorzieningen.
3. De wensen en voorkeuren van de bevolking veranderen met als gevolg een
sterke stijging van het aantal eenpersoonshuishoudens (jong en oud) en een
daling van het aantal meerpersoonshuishoudens. Ruimtelijk kan dit vertaald
worden naar een afnemende behoefte aan eengezinswoningen en een
toenemende vraag naar kleinere eenpersoonswooneenheden, al dan niet
geschakeld of geclusterd. Evenals bij de woon-zorgwoningen wordt voor de
eenpersoonshuishoudens een situering voorzien in de nabijheid van
dagelijkse voorzieningen op het gebied van detailhandel, zorg, horeca, sport
en cultuur.
24

INSPIRATIEBOX 2
Over richting, binding en duidelijkheid in onzekere tijden:
Toon Gerbrands - AZ; ‘Crisis en het coachen van onzekerheid’
Volkskrant 26 februari 2011
“Ik zeg daarom: elke vorm van presteren wordt omgeven door onzekerheid. Dat is
precies mijn stelling. Want zonder onzekerheid praat je over een omgeving
zonder emotie, zonder schommelingen. Betaald voetbal is een omgeving waar
altijd wat gebeurt. Wij zijn eens kampioen geworden en dan denkt iedereen; een
geweldig jaar, niets aan de hand. Maar ook dan is er spanning omdat je iets kunt
halen wat zelden is bereikt. Anderen gaan zich met je bemoeien. Bovendien krijg
je te maken met de vraag hoe het verder moet. Wat doe je in de Champions
Leaque? Houd je de ploeg bij elkaar, wat gebeurt er met de trainer?”
“Natuurlijk heb ik me daarin ontwikkeld, omdat ik ervoor open sta. Je bent er
alleen nooit echt bewust mee bezig. Je bereidt je niet voor op de onzekerheid
waarvan je weet dat die komt”.
“Je zoekt de ellende niet op en je zoekt de onzekerheid niet op, maar het
overkomt je wel. Dat is de beste omschrijving. Het is in mijn geval ook heel
paradoxaal. Mensen hebben geld verloren, mensen zijn hun baan kwijt en hebben
hun huis moeten verkopen. Maar ik heb als manager van AZ een topjaar gehad in
mijn ontwikkeling. Ik zat met curatoren om tafel, ik moest de wankelende
organisatie overeind houden, honderd man bij AZ gemotiveerd aan het werk
houden, de club laten overleven. Ik heb ervan geleerd en morgen is toch alles
weer anders.”
“Ik heb me met oud-volleybalcoach Joop Albeda eens verdiept in de aanpak van
een crisissituatie. We kwamen uit op drie begrippen: richting, binding en
duidelijkheid. Richting heeft te maken met de weg waar je naartoe wilt; de
boodschap die elke dag gecommuniceerd wordt. Bij AZ was dat duidelijk: AZ zou
gered worden en een positie in de top vijf van Nederland behouden. Geen enkel
ander perspectief was bespreekbaar. Binding was aandacht geven aan iedereen
in de organisatie. Het management liet zich elke dag zien in de organisatie.
Duidelijkheid hebben we verschaft door zoveel mogelijk informatie naar buiten te
brengen en beslissingen te nemen.”
25

4.4. Langedijk als onderdeel van de Regio Alkmaar
Langedijk aan de rand van de metropool
De provincie Noord-Holland wordt beleidsmatig opgedeeld in een dynamisch en
dichtbevolkt zuidelijk deel dat onderdeel uitmaakt van de Randstad en een meer rustig en
landelijk deel ten noorden van de lijn Castricum-Purmerend. Binnen die noordelijke helft
van de provincie vormt Langedijk samen met Alkmaar en Heerhugowaard een vrijwel
aaneengesloten stedelijk gebied met 170.000 inwoners.
Langedijk profiteert daarmee zowel van de nabijheid van de Randstad als banenmotor als
van het landelijk gebied op korte afstand met rust en ruimte en een grote variëteit aan
landschappen. Kust, duinen en de weidsheid van veen- en kleilandschappen bieden elk
een aantrekkelijke verschijningsvorm waarin het goed wonen en recreëren is.
Dorps en landelijk met stedelijke voorzieningen dichtbij
In 2010 is Langedijk met 27.000 inwoners een relatief kleine gemeente. Ten opzichte van
Alkmaar en Heerhugowaard wil Langedijk zich profileren als een landelijke kern met een
dorps karakter en dito woon- en leefomgeving. Geen concurrentie met Alkmaar en
Heerhugowaard, maar wel gebruik maken van de directe nabijheid van de goede en
uitgebreide voorzieningen van die steden.
Langedijk in de regio
De samenwerkende regio Alkmaar bestaat uit acht gemeenten: Alkmaar, Bergen,
Castricum, Graft-De Rijp, Heerhugowaard, Heiloo, Langedijk en Schermer. In dit gebied
wonen ca 250.000 mensen. Binnen de regio vormen Alkmaar, Heerhugowaard en
Langedijk samen het grootste aaneengesloten cluster met ca 170.000 inwoners. Ze vormen
een stedelijke agglomeratie waarin woonwerkrelaties steeds minder beïnvloed worden door
gemeentegrenzen. Zowel op het gebied van wonen als ook op de terreinen van verkeer,
werk, arbeid en zorg wordt intensief samengewerkt met de andere gemeenten en worden
regionale beleids- en structuurvisies tot stand gebracht. Alkmaar is met 95.000 inwoners
een grote stad centraal in Noord-Holland, met een historische binnenstad en met een rijk
en zelfs bovenregionaal voorzieningniveau. Met 55.000 inwoners is Heerhugowaard een
goede tweede. Samenwerken met buurgemeenten wordt nagestreefd wanneer dat
toegevoegde waarde biedt op het vlak van kwaliteitsverbetering en kostenreductie voor de
burger.
26

5. Werken aan de kwaliteit van Langedijk (2012-2030)
Opmaat en opgaven naar de toekomst
Centrale vraag bij de structuurvisie is hoe de fysieke ruimte van Langedijk
optimaal kan worden ingericht om tegemoet te komen aan de andere eisen en
wensen van een veranderende samenleving. Daarbij gaat het niet slechts om de
openbare ruimte maar ook om de inrichting en locatie van nieuwe woningen en de
aanwezigheid en locatie van voorzieningen, van zowel commerciële als van
maatschappelijke aard.
Nu het einde van de naoorlogse groei in zicht komt, bereidt Langedijk zich voor
op een fase van afnemende groei en consolidatie waarin het goed wonen en
werken is in Langedijk. Een toekomst ook waarin het goed ‘oud worden’ is in
Langedijk met ruimte voor nieuwe initiatieven en ruimte voor binding, ontmoeting
en zorg voor elkaar. In zo’n samenleving komen meer mogelijkheden en ruimte
voor initiatieven op het gebied van milieu en duurzaamheid en staat de
leefbaarheid op een hoog niveau.
Nog meer dan in het verleden legt Langedijk de komende decennia de focus op
kwaliteitsverbetering. Bestaand stedelijk gebied wordt niet alleen mooier maar
ook beter geschikt gemaakt voor gewijzigde wensen, voorkeuren en normen.
Duurzaam inrichten wordt ‘normaal’, evenals een openbare ruimte voor mensen
met en zonder beperking. In Langedijk ‘kan ieder kind naar school lopen of
fietsen’ en in Langedijk zijn ‘water en landschap altijd dichtbij’.
Kwaliteit in Langedijk kan gestalte krijgen met sterke dorpen met elk hun eigen
identiteit en een betekenisvolle omgeving die refereert aan de rijke cultuurhistorie
en unieke ontstaansgeschiedenis. Een omgeving ook met een veilige en
aantrekkelijke openbare ruimte die uitnodigt voor verblijven en ontmoeten, die
mensen bindt en aanzet tot ondernemen.
Op het terrein van kwaliteitsverbetering wil Langedijk de komende decennia
werken aan de volgende ’12 kwaliteitsopgaven’:
a. Versterking historische lint
b. Waardevolle en vitale cultuurhistorie
c. Waterrijk Langedijk
d. Openbare ruimte die verleidt om te wandelen en te fietsen
e. Ruimtelijk meebewegen met de ontwikkeling van de bevolking
f. Meer eenpersoonswooneenheden, dichtbij elkaar en dichtbij voorzieningen
g. Groen en natuurlijk Langedijk
h. Duurzaam Langedijk
i. Ondernemend Langedijk
j. Recreatief en toeristisch aantrekkelijk Langedijk
k. Duurzame infra gebaseerd op landschap en structuur Langedijk
l. Verbeteren en versterken bestaand stedelijk gebied
27

a. Versterking historische lint
Huidige situatie
Veel functies zijn inmiddels uit het centrale lint (Oudkarspel t/m Sint Pancras)
verdwenen. Ter hoogte van Noord-Scharwoude en Oudkarspel is de
Achterburggracht gedempt. Al met al is de vitaliteit van het cultuurhistorisch
waardevolle en beeldbepalende lint de afgelopen decennia afgenomen.
Opgave
De opgave naar de toekomst is om het lint in vorm, beeld en functie te
versterken.
Uitvoering
Om de opgave uit te voeren, zijn meerdere maatregelen en ingrepen nodig. Waar
mogelijk dienen bestaande voorzieningen in het lint te worden behouden en
verbeterd en worden nieuwe initiatieven en de komst van nieuwe voorzieningen
gestimuleerd.
Daarbij kan het gaan om onderwijsvoorzieningen, horeca, detailhandel en zorg.
Met een afvlakkende bevolkingsgroei, vergrijzing en een toenemende verkoop van
zowel producten als diensten via internet is het zaak om alle aandacht en energie
te richten op het behoud en de versterking van bestaande voorzieningen. Met de
directe nabijheid van Alkmaar en Heerhugowaard met grotere en meer
gespecialiseerde voorzieningen op uiteenlopende gebieden ligt de focus voor
Langedijk meer op de dorpse en dagelijkse voorzieningen. Behoud, versterking en
kwaliteitsverbetering zijn daarbij sleutelbegrippen, evenals servicegerichtheid en
klantvriendelijkheid
De groeiende vraag naar wooneenheden voor eenpersoonshuishoudens dient
eerst en vooral in het centrale lint te worden opgevangen.
Eénpersoonshuishoudens voor jong èn oud waarbij er met name voor de
groeiende groep ouderen behoefte is aan een openbare ruimte die uitnodigt voor
ontmoeting en verblijven. Passend bij Langedijk en overeenkomstig de Nota
Doorvaarbaarheid wordt de Achterburggracht weer over de volle lengte
doorvaarbaar. Initiatieven op het gebied van elektrisch varen voor zowel
recreatief als utilitair gebruik worden gestimuleerd.
Daarbij kan gedacht worden aan kleinschalige vormen van vervoer (personen en
vracht), aan mantelzorg en aan combinaties van café, buurthuis, bibliotheek, zorg
en detailhandel.
De recent vastgestelde Horecavisie van Langedijk biedt ruimte voor ontwikkeling
van de huidige horeca in Langedijk, vooral in de voorzieningenclusters van de
dorpen gelegen aan het centrale lint. Het bescheiden en kleinschalige karakter
van de horeca in Langedijk past bij het dorpse en landelijke karakter van
Langedijk.
28

. Waardevolle en vitale cultuurhistorie
Huidige situatie
Ondanks het verdwijnen van een aantal kenmerkende functies uit Langedijk, is
veel van cultuurhistorische waarde bewaard gebleven. Het karakteristieke
transport over water heeft plaats gemaakt voor transport over de weg. De
landbouw als bron van bestaan heeft nog steeds een plek in de Langedijker
samenleving, zij het bescheidener dan voorheen. Het vele en kenmerkende water
is met de ruilverkaveling Geestmerambacht verdwenen terwijl anno 2012 de roep
om meer water weer sterker wordt. Klimaatveranderingen maken meer
oppervlaktewater noodzakelijk. Ook in Langedijk groeit de trots op het
waardevolle cultuurhistorisch erfgoed. Oude schepen worden gerestaureerd en de
gemeenteraad heeft de Nota Doorvaarbaarheid vastgesteld met als doel de voor
Langedijk kenmerkende waterstructuur te herstellen, louter uit een oogpunt van
cultuurhistorie, economie en recreatie.
Opgave
Al het cultuurhistorisch waardevolle in Langedijk behouden en verbeteren
volgens het Belvedèreprincipe ‘Behoud door Ontwikkeling’.
Uitvoering
In de Beleidsnota Cultuurhistorie wordt niet alleen het belang van de
cultuurhistorie voor Langedijk uiteengezet maar worden tevens aanbevelingen
gedaan hoe met dit belang om te gaan bij de uitvoering van gemeentelijk beleid.
Daarbij zijn het niet alleen gebouwde elementen als koolschuren, molens en een
Reghthuis die de aandacht krijgen. Ook de structuur van de dorpen zelf en hun
onderlinge samenhang in een ‘leesbaar’ landschap maken de
ontstaansgeschiedenis van Langedijk duidelijk. Tot dat leesbare landschap horen
de voor Langedijk zo kenmerkende eilandenstructuur, de vier aaneengegroeide
dijkdorpen aan de ‘lange dijk’, de wat bredere en langgerekte structuur van Sint
Pancras op een stevige strandwal en het kanaaldorp Koedijk.
Bij het versterken van de ruimtelijke kwaliteit in Langedijk is het zaak om bij
ruimtelijke ontwikkelingen rekening te houden met bestaande landschappelijke en
cultuurhistorische waarden.
29

c. Waterrijk Langedijk
Huidige situatie
Water vormt van oudsher een belangrijk structurerend element in de ruimtelijke
opbouw van Langedijk. Daarmee is water een belangrijk onderdeel van de
identiteit van Langedijk. Water levert een belangrijke bijdrage aan de kwaliteit en
aantrekkelijkheid van de gemeente en biedt economische en recreatieve
mogelijkheden. Inspelend op klimaatverandering streeft Langedijk naar een
adequate opvang en afvoer van oppervlaktewater.
De gemeente neemt deel aan het internationale project Waterways for Growth. Waterways
for Growth wil de revitalisering en doorontwikkeling van historische waterwegen stimuleren
door en voor de lokale en regionale samenlevingen
Opgaven
Gescheiden afvoersysteem van hemelwater en afvalwater.
Veilig watersysteem dat zorgt voor ‘droge voeten’.
Revitaliseren en versterken vaarnetwerk cf. Ontwikkelingsvisie
Doorvaarbaarheid Langedijk.
Instandhouding varend erfgoed en scheepswerf De Wit.
Schoon water met optimale mogelijkheden voor natuur en recreatie.
Water een structurerende functie te geven bij ruimtelijke ontwikkelingen
Uitvoering
Het ‘Waterplan Harenkarspel-Langedijk 2012-2016’ is een coproductie tussen het
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, de gemeente Harenkarspel en de
gemeente Langedijk. Het waterplan geeft een complete visie op het waterbeheer
in Langedijk en omgeving. Het huidige water en waterbeheer worden beschreven
met een doorkijk tot 2030. Het waterbeleid op Europees, landelijk en regionaal
niveau wordt vertaald naar de lokale situatie en de watervisie sluit af met een
uitvoeringsprogramma tot en met 2016.
Waterplan (bijlage)
Met de deelname aan het project Waterways for Growth uit de gemeente haar intenties
om, naast fysiek herstel en behoud, ook het gebruik en functioneren van het water breed
maatschappelijk te verankeren in de lokale en regionale samenleving. De
Ontwikkelingsvisie Doorvaarbaarheid en het Masterplan Doorvaarbaarheid vormen daarbij
belangrijke beleidskaders.
30

d. Openbare ruimte die verleidt om te wandelen en te fietsen
Huidige situatie
In het centrale lint van Sint Pancras en de vier dijkdorpen ondervinden wandelaars en
fietsers te vaak hinder van doorgaand autoverkeer (waaronder sluipverkeer) en
geparkeerde auto’s.
In het buitengebied bevinden zich vrijliggende fietspaden die vanuit Langedijk een goede
verbinding vormen met Alkmaar, Heerhugowaard en het Geestmerambacht.
Opgaven
Een openbare ruimte die uitnodigt voor wandelen, fietsen, verblijven en ontmoeten.
Een samenhangend wandel- en fietsnetwerk met goede aansluitingen op
herkomst en bestemming.
Voor voetgangers een goede toegankelijkheid van verblijfsgebieden als
schoollocaties, ouderencentra en winkelgebieden.
Goede stallingmogelijkheden voor de fiets nabij haltes openbaarvervoer en
voorzieningen
Uitvoering
In 2011 is de planvorming gestart van het project Maatwerkweg. Met dit project
wordt beoogd om de Voorburggracht en Bovenweg minder een doorgaande weg
te laten zijn en, als woon- en verblijfsgebied, meer een dorps karakter te geven.
Een nadere verkenning om de Dorpsstraat autoluw te maken, moet duidelijk
maken of zo’n concept haalbaar en realistisch is ten aanzien van aspecten als
verkeersveiligheid, parkeren en financiën.
Bij de herinrichting van de openbare ruimte krijgen voorzieningen voor
wandelaars en fietsers bijzondere aandacht. Doel hiervan is de algemene
verblijfskwaliteit van gebieden te verbeteren.
31

e. Ruimtelijk meebewegen met de ontwikkeling van de bevolking
Huidige situatie
Nederland als geheel krijgt in de komende decennia te maken met een afvlakkende groei
van de bevolking (nulpunt in 2035-2040) met een veranderende samenstelling. Naast
ontgroening (minder geboorten) krijgen we te maken met een dubbele vergrijzing (meer
ouderen die ouder worden). Gevolgen van deze ontwikkelingen zijn een stabiliserende en
soms krimpende beroepsbevolking en een sterke toename van het aantal
eenpersoonshuishoudens met een afname van het aantal meerpersoonshuishoudens. De
groeiende groep ouderen en alleenstaanden zal steeds vaker dichtbij elkaar en dichtbij
dagelijkse voorzieningen willen wonen. Angst voor eenzaamheid en een toenemende
noodzaak van mantelzorg (schaarste aan zorgpersoneel en schaarste aan zorgfinanciën)
zijn hieraan mede debet
In Noord-Holland treden sterke verschillen op tussen de dynamiek en groei in het zuidelijk
deel en de dreigende krimp in de Kop van Noord-Holland. De regio Alkmaar ligt niet alleen
op de grens van beide regio’s, ze vormt ook het grootste stedelijke cluster in Noord-
Holland boven het Noordzeekanaal. De verwachting is dat de regio Alkmaar met haar
uitgebreide en hoogwaardige voorzieningen op het gebied van winkels, zorg, sport en
cultuur een aantrekkelijk vestigingsgebied zal blijven en als gevolg daarvan matig en
geleidelijk zal blijven groeien met afvlakking op termijn.
Opgaven
Blijvend profiteren en promoten van de dorpse en landelijke woonmilieus in de
directe nabijheid van uitstekende stedelijke voorzieningen in Alkmaar en
Heerhugowaard.
Voor de gemeente is daarbij de opgave voor de komende decennia om het aanbod
van woningen continu af te stemmen op de vraag, zowel ten aanzien van aantal,
aard als locatie (vraaggericht ontwikkelen).
Uitvoering
Langedijk stuurt op de totstandkoming van geschikte woningen voor zorgbehoevenden,
jongeren en lagere inkomensgroepen. In de breedte is het beleid gericht op een
evenwichtige verdeling van bevolkingsgroepen in leeftijd, inkomen en opleiding.
32

f. Meer woningen voor eenpersoonshuishoudens, dichtbij elkaar en dichtbij
voorzieningen
Huidige situatie
Langedijk bezit nu een relatief groot aantal eengezinswoningen. Onder invloed van
vergrijzing en ontgroening wordt een sterke toename van het aantal
eenpersoonshuishoudens verwacht en tegelijk een daling van het aantal
meerpersoonshuishoudens. De grotere groep ouderen zal deels bestaan uit vitale ouderen
en deels uit ouderen met een zorgbehoefte en zorgvraag.
Opgaven
Inspelen op groei aantal eenpersoonshuishoudens, met vernieuwende concepten
en dichtbij dagelijkse voorzieningen.
Uitvoering
Voor Langedijk ligt de ruimtelijke vertaling hiervan voor de hand wanneer de extra
eenpersoonshuishoudens gerealiseerd worden in of nabij het voor Langedijk
karakteristieke centrale en cultuurhistorisch waardevolle lint (Dorpsstraat en Bovenweg).
Naast nieuwbouw op lege plekken kan daarbij ook gedacht worden aan
woningaanpassing, woningsplitsing, herbestemming winkelpanden, wonen boven winkels
en transformatie en herbestemmen van bedrijfspanden.
33

g. Groen en natuur in Langedijk
Huidige situatie
De Geestmerambachtplas (EHS-land en weidevogelgebied), Oosterdel (EHSland),
Oostrand Sint Pancras, de Westfriese dijk (weidevogelgebied) en de wielen
langs de Westfriese dijk (EHS-land) maken onderdeel uit van de Ecologische
Hoofd Structuur (EHS). De Kleimeerpolder, het gebied Oosterdel en de Oostrand
van Sint Pancras vormen ‘stapstenen’ in de Ecologische Hoofd Structuur.
Belangrijke natuurwaarden in regionaal verband zijn vastgelegd in de ‘Groene en
Blauwe Loper’. In dit regionale plan zijn groene buffers opgenomen waar flora en
fauna de ruimte krijgen. De Groene Loper vormt een landschappelijke verbinding
tussen enerzijds de Schermer en recreatiegebied Heerhugowaard en anderzijds
het recreatiegebied Geestmerambacht en de kust. Voor de Blauwe Loper is de
belangrijkste doelstelling om te zorgen voor meer samenhang tussen water en het
omringende gebied en het behalen van enerzijds ecologische doelstellingen en
anderzijds het verbreden van de recreatieve mogelijkheden. “De Blauwe Loper
moet in samenhang met de verstedelijking worden ontwikkeld tot een waterrijke,
ecologische en recreatieve verbindingszone, die het Alkmaarder- en
Uitgeestermeer verbindt met de Kop van Noord-Holland” (Inrichtingsplan Blauwe
Loper, 2000).
Eén van de sleutelprojecten in dit plan is de herinrichting van de Oostrand van
Noord-Scharwoude en Oudkarspel tot een natuurontwikkelingzone met veel water
en natuur. Bij die ontwikkeling kan het aangrenzende zuidelijker gelegen
Oosterdelgebied als referentie genomen worden.
Inrichtingsplan Blauwe Loper, HAL 2000
Opgaven
Herstructureren openbare ruimte in oude woonwijken
Versterken van ecologische verbindingen op gemeentelijk niveau
Uitvoering
De gemeente werkt aan het opstellen van een ecologische structuurvisie. Een
ontwerpverkenning moet de mogelijkheden en perspectieven duidelijk maken van
een herinrichting van de oostrand van Noord-Scharwoude.
34

h. Duurzaam Langedijk
Huidige situatie
Langedijk is millenniumgemeente en streeft daarmee naar duurzaamheid op een
breed scala van onderwerpen en thema’s.
Opgaven
Langedijk wil op termijn ‘CO2-neutraal’ zijn. Hoewel de ruimtelijke impact
op dit moment nog moeilijk is vast te stellen, wil de gemeente
ontwikkelingen op het gebied van groene energie (zonne-, wind-, biogas
e.d.) faciliteren.
Een ’zo duurzaam mogelijk’ energiegebruik binnen de gemeente.
Duurzaam ruimtegebruik; waar mogelijk eerst ‘inbreiden’ en met behoud
van de ‘dorpse waarden’.
Plaatsen windturbines.
Uitvoering
In Langedijk lijken er goede mogelijkheden en perspectieven aanwezig voor
elektrisch vervoer, zowel over land als over water. Een autoluw centraal lint met
daaraan gekoppeld de huisvesting van veel eenpersoonshuishoudens, waaronder
die voor ouderen, biedt – op korte of lange termijn - mogelijkheden voor elektrisch
vervoer van personen en kleine vracht (pakketten). Dezelfde mogelijkheden lijken
aanwezig voor een doorvaarbaar gemaakte Achterburggracht.
In ruimtelijke zin gaat het daarbij om het plaatsen van meer windturbines, het
ruimtelijk mogelijk maken van vormen van geothermie en ‘Energierobuustbouwen’
(zongericht, optimale isolatie, lage temperatuur).
35

i. Langedijk onderneemt
Huidige situatie
In het voorjaar van 2012 heeft de gemeenteraad de economische visie ‘Langedijk
Onderneemt’ vastgesteld met daarin de belangrijkste speerpunten van
economisch beleid voor de toekomst. Anno 2012 is het merendeel van de
arbeidsplaatsen in Langedijk gerelateerd aan landbouw en aan productie. Veel
inwoners van Langedijk en de regio Alkmaar die werkzaam zijn in de
dienstensector reizen dagelijks naar de Randstad met het openbaar vervoer of
met de auto. Hoewel de arbeidsmarkt steeds meer een regionale markt is en
wordt, wil Langedijk haar huidige aantal arbeidsplaatsen handhaven en mogelijk
uitbreiden om de negatieve arbeidspendel terug te dringen.
Naast het handhaven en versterken van de zittende detailhandel en productie is
het streven gericht op behoud en versterking van de zittende primaire landbouw,
voornamelijk gelegen aan de westzijde van de gemeente. ‘Eigen aan’ en ‘passend
bij’ Langedijk lijken er naar de toekomst toe goede mogelijkheden en
perspectieven voor de verdere vestiging en ontwikkeling van de innovatieve
agribusiness. Langedijk speelt daarmee zowel in op de mondiaal nog altijd
groeiende voedselbehoefte als op het feit dat in een brede oost-westzone van
Noord-Holland, de zgn. Seed Valley, een groot aantal sterke en internationaal
georiënteerde agribedrijven gevestigd is.
Het agrarisch productiegebied van de gemeente Langedijk maakt onderdeel uit
van het zogenaamde ‘gebied voor grootschalige landbouw’. Binnen het
grootschalige agrarische productiegebied staat een economisch duurzame
ontwikkeling van de agrarische sector centraal, zoals ook opgenomen in de
Provinciale Ruimtelijke Verordening Structuurvisie. In de Structuurvisie 2012-2030
van de gemeente Langedijk wordt met de aanduiding ‘grootschalige landbouw’ bedoeld de
status en verschijningsvorm van het huidige landbouwgebied aan de westzijde van
Langedijk.
Opgaven
Profilering – als gemeente en i.h.b. Breekland - op het gebied van
agribusiness
Versterken relatie economie en recreatie door het stimuleren van
ondernemerschap
Versterken winkelhart Noord- en Zuid-Scharwoude
Uitvoering
Voor het versterken van het winkelhart Noord- en Zuid-Scharwoude wordt een
gebiedsvisie opgesteld. Om Langedijk een gezicht te geven in het kader van de
agribusiness wordt een marketing- en promotieplan opgesteld en uitgevoerd.
36

j. Recreatief en toeristisch aantrekkelijk Langedijk
Huidige situatie
Langedijk neemt een bescheiden positie in waar het gaat om toerisme en recreatie. In
Noord-Holland zijn het de Noordzeekust, de IJsselmeerkust met oude stadjes en
historische steden als Amsterdam, Haarlem en Alkmaar die een groot deel van de toeristen
trekken. In Langedijk zijn het vooral het Museum BroekerVeiling, het Oosterdelgebied en
het recreatiegebied Geestmerambacht die een bovenlokale betekenis hebben.
Langedijk heeft zowel lokale als bovenlokale ambities op het gebied van recreatie en
toerisme. Het verbeteren van de doorvaarbaarheid, het aantrekkelijker en veiliger maken
van wandel- en fietsroutes en het creëren van een eenduidiger horecabeleid staan daarbij
voorop. Passend in het kleinschalige en dorpse karakter blijft er ook in de toekomst ruimte
voor mogelijkheden van verblijfsrecreatie in de vorm van bed and breakfast en kleinschalig
kamperen.
Opgaven
Versterken van de passantenhaven in Broek op Langedijk
Realiseren meer en betere mogelijkheden van doorvaarbaarheid
Inspelen op snelle ontwikkeling van elektrische voortstuwing (fiets, auto, boot)
Stimuleren van ondernemerschap gekoppeld aan water
Uitvoering
De doorvaarbaarheid en aantrekkelijkheid van het water in Langedijk vormen belangrijke
voorwaarden voor het versterken van recreatie en toerisme. Verkenningen worden
uitgevoerd naar het beter doorvaarbaar maken van bestaand water, het verbinden van
verschillende watergebieden binnen de gemeente en het opnieuw realiseren van in het
verleden gedempt water. Onderzocht wordt of er meer toeristische arrangementen kunnen
worden gerealiseerd en of er bestaansrecht is voor meer kleinschalige watergerelateerde
ondernemingen.
37

k. Duurzame infra gebaseerd op landschap en structuur Langedijk
Huidige situatie
Typerend voor Langedijk is de historische lintbebouwing langs de Dorpsstraat door de
kernen Oudkarspel, Noord-Scharwoude, Zuid-Scharwoude en Broek op Langedijk met aan
weerszijde de Voorburggracht en de Achterburggracht. Dit centrale lint speelt, hoewel
minder dan voorheen, nog steeds een belangrijke rol in het leven van Langedijk.
Bij het uitwerken van het verkeersbeleid ligt het accent op het bieden van een duurzaam
en doelmatig verkeerssysteem dat een logische, heldere en begrijpelijke structuur heeft. Bij
het oplossen van knelpunten dient het accent te liggen op maatregelen die de
verkeersveiligheid verbeteren, de hinder van verkeer verminderen en Langedijk goed
bereikbaar houden. Bij de Voorburggracht vormt de provinciale weg N504 een fysieke
barrière dwars door het oude lint. Het streven was en is gericht om de barrière op te heffen
middels een verdiepte ligging van de weg.
Opgaven
Een goede bereikbaarheid over de weg op gemeentelijk en regionaal niveau.
Op het gebied van openbaar vervoer blijft de opgave om goede verbindingen te
behouden met de kernen en treinstations van Heerhugowaard en Alkmaar.
Op de schaal van de dorpen van Langedijk is de opgave om per dorp de wandel-
en fietsverbindingen en –routes blijvend te optimaliseren. Een hiertoe ingerichte
openbare ruimte en veilige en aantrekkelijke wandel- en fietsroutes moeten het de
inwoners gemakkelijk maken om dagelijkse boodschappen, artsbezoek, visites etc.
lopend of per fiets uit te voeren.
Kinderen moeten op veilige en aantrekkelijke wijze lopend of per fiets naar school
kunnen gaan.
Uitvoering
Voor de uitvoering van infraprojecten op bovengemeentelijk niveau is voorbereidend
overleg noodzakelijk met de provincie als wegbeheerder en met buur- en
regiogemeenten. Projecten op gemeentelijk niveau dienen te worden voorbereid door
de gemeente en opgenomen in het gemeentelijk Meerjarenuitvoeringsprogramma.
38

l. Verbeteren en versterken bestaand stedelijk gebied
De grote uitbreiding van bestaand stedelijk gebied is in Langedijk gestart in de jaren ’70.
Veel aandacht en energie zijn tussentijds besteed aan het voorbereiden en realiseren van
nieuwe woongebieden en bedrijventerreinen. Daarmee hebben grote delen van het
bestaand stedelijk gebied (bebouwd, onbebouwd en openbare ruimte) inmiddels een
ouderdom van 20, 30 of 40 jaar zonder dat tussentijds of op korte termijn sprake is van
vernieuwing of herstructurering.
Passend in de omslagen ‘van kwantiteit naar kwaliteit’ en ‘van uitbreiden naar inbreiden’
komen delen van het bestaand stedelijk gebied de komende decennia in aanmerking voor
vernieuwing, hetzij in lichte vorm (revitalisering en renovatie) hetzij in zware vorm
(herstructurering).
Op korte termijn dienen verkenningen te worden uitgevoerd naar aanleiding, nut en
noodzaak van vernieuwing van bestaand stedelijk gebied. Voor nadere verkenning komen in
aanmerking:
a. Verkenning naar vernieuwing naoorlogse woonwijken.
Onderwerp van onderzoek is het huidige aanbod (huizen, openbare ruimte, structuur
van de wijk) binnen bestaand stedelijk gebied in relatie tot de huidige en toekomstige
vraag en behoefte.
b. Verkenning haventerrein Broek op Langedijk en omgeving.
Het haventerrein en omgeving van Broek op Langedijk is een potentieel aantrekkelijk
en betekenisvol gebied in de gemeente Langedijk. Dit gebied tussen doorgaand open
water en centrale lint maakt een verwaarloosde indruk waarbij de relatie land-water
onvoldoende tot haar recht komt.
c. Verkenning naar revitalisering centrale lint.
Voorgesteld wordt om in de toekomst de groeiende behoefte aan wooneenheden voor
eenpersoonshuishoudens vooral op te vangen in het centrale lint. Tegelijk wordt
voorgesteld om Dorpsstraat en Bovenweg autoluwer te maken met een openbare
ruimte die meer dan nu uitnodigt tot ontmoeten, verblijven, wandelen en fietsen. De
verkenning dient gericht te zijn op het ontwikkelen van wenselijke, haalbare en
realistische concepten op het gebied van vorm en functie.
d. Verkenning naar vernieuwing en revitalisering bestaande bedrijventerreinen.
Na de thans lopende revitalisering van het bedrijventerrein De Mossel dienen nut,
noodzaak en urgentie verkend te worden van zowel revitalisering, herstructurering en
functiewijziging (De Wuijver) van bestaande bedrijventerreinen.
e. Verkenning naar mogelijkheden en draagvlak om woon- en maatschappelijke functies
te huisvesten (hoofdgebruik of medegebruik) in kerkgebouwen.
Langedijk kent een groot aantal markante en betekenisvolle kerk- en bijgebouwen aan
het centrale lint, vaak nog geheel of gedeeltelijk in gebruik voor kerkelijke functies.
Gelet op de succesvolle voorbeelden en ontwikkelingen elders dienen voor Langedijk
de mogelijkheden verkend te worden om in de toekomst meer niet-kerkelijke functies
(waaronder maatschappelijk) onderdak te bieden in bestaande kerkgebouwen.
Bij het uitvoeren van de verkenningen is het streven mede gericht op herstel van de
doorvaarbaarheid van bestaande danwel gedempte watergangen.
39

INSPIRATIEBOX 3
Over slimme combinaties met meer kwaliteit voor minder geld:
Pius X kerk Den Haag Zuid-West
Den Haag, transformatie Pius X-kerk
Pius X kerk in Den Haag Zuidwest krijgt nieuwe wijkfunctie
Toen Den Haag Zuidwest werd ontworpen, was Nederland nog volop verzuild.
Kerkgebouwen maakten een integraal deel uit van de bouwopgave en ze hadden
in de eerste periode een belangrijke functie als centra van het sociale leven in de
wijk. Zo ook de Pius X-kerk, die tot de architectonisch waardevolle gebouwen in
Den Haag Zuidwest behoort. Het gebouw, dat een ontwerp is van de Rotterdamse
architecten Thomas Nix en Theo Taen, werd in 1960 in gebruik genomen. Het
gebouw heeft een opvallende architectuur met voor die tijd moderne
stijlkenmerken van het Nieuwe Bouwen en daarnaast klassieke principes uit de
Renaissance. De kerk ligt precies op het scharnierpunt van twee lanen, goed
zichtbaar en heel centraal in Bouwlust. Lange tijd speelde de rooms-katholieke
Pius X-kerk een centrale rol in Bouwlust. In de jaren negentig bezochten echter
steeds minder wijkbewoners de kerk.
Het bisdom zocht daarom een gegadigde om aan dit gebouw een passende
nieuwe bestemming te geven. Zij wilden niet dat het pand in handen zou komen
van een ander kerkgenootschap en verkochten de kerk aan de ‘sociale
projectontwikkelaar’ Ceres projecten. Al voor aankoop zocht de nieuwe eigenaar
naar een nieuwe functie voor het gebouw, waarbij herbestemming tot
gezondheidscentrum als kansrijke en zinvolle optie naar voren kwam. Een groep
huisartsen had contact opgenomen met Vestia omdat zij geïnteresseerd waren om
zich in het gebouw te vestigen. Door het dringende tekort aan huisartsen in de
wijk, heeft Ceres dit voorstel serieus genomen en verder uitgewerkt. De goede
ervaringen in de Haagse Schilderswijk met de combinatie van gezondheidszorg
en maatschappelijke dienstverlening waren doorslaggevend om in Pius X een
breed zorg- en welzijnscentrum te vestigen.
Na de transformatie hebben acht huisartsenpraktijken plaatsgenomen in het
voormalige kerkgebouw. Bovendien is er ruimte ontstaan voor tal van andere
organisaties voor maatschappelijke dienstverlening. Op die manier is een breed
voorzieningenaanbod ontstaan met een groepspraktijk voor huisartsen, apotheek,
consultatiebureau, fysiotherapeut, wijkloket van de gemeente Den Haag,
jeugdgezondheidszorg, een dienstenbureau, Psycho-Medisch centrum Parnassia
en Thuiszorg Den Haag.
40

6. Ruimtelijke koers op hoofdlijnen
6.1. Landschap als basis
In de regio Alkmaar zijn de verschillende landschappen die hebben bijgedragen
aan de huidige verschijningsvorm van het gebied, nog steeds goed zichtbaar. In
het westen de zee met het strand en de duinen. Ten noorden van het brede
duingebied tussen Bergen en Schoorl de Hondsbosche Zeewering als overblijfsel
van de vele instromingen door de zee waaraan de vroegere meren – nu
polders/droogmakerijen – herinneren.
Centraal in de regio de historische stad Alkmaar waarvan het oude centrum op een
stevige brede strandwal is gebouwd en de groeikern Heerhugowaard aan de rand
van de droogmakerij.
Veel noord-zuid georiënteerde onderdelen herinneren nog aan vroegere kustlijnen;
het Noord-Hollands Kanaal, de N245, Sint Pancras op een oude strandwal en
Langedijk op en aan een oude noord-zuiddijk. Veel overeenkomsten in landschap
in Noord-Zuidrichting en veel verschillen in Oost-Westrichting.
Een lange dijk als ontginningsbasis
De ‘lange dijk’ als ontginningsbasis en als centraal lint van de dorpen Oudkarspel,
Noord- en Zuid-Scharwoude en Broek op Langedijk dateert uit de 11e eeuw. De
dijk bood een relatief veilige woonplek, van waaruit de omringende gebieden
konden worden ontgonnen. De ontginning vond plaats in stroken, min of meer
loodrecht op de dijk, achter de bebouwing en op regelmatig afstand van elkaar. Er
ontstonden lange, smalle kavels waarbij de sloten dienden als afwatering en als
vaarweg.
41

Vaarpolder (historische kaart 1860)
Vanaf de dijk werd het land in oost-west richting ontgonnen. Eeuwenlang werden
de sloten gebaggerd en het land met de bagger bemest. Er ontstond een fijnmazige
structuur van eilanden en doorvaarbare sloten. De eilanden werden vooral gebruikt
voor tuinbouw. De gekweekte groenten werden over het Kanaal Alkmaar-Kolhorn
naar Alkmaar vervoerd en verhandeld. In 1887 werd ’de eerste veiling op het water
ter wereld’ gehouden in Broek op Langedijk. Met de aanleg van een spoorlijn werd
de veiling verbonden aan het landelijke spoorwegennet.
Rijpolder (kaart 1970)
De wegen lagen voornamelijk op de dijken. De komst van de auto en de gewenste
rentabiliteit van de agrarische sector maakten een einde aan het in 1000 jaren
opgebouwde landschapspatroon. Sloten werden gedempt met zand en klei,
gewonnen uit de latere recreatieplas Geestmerambacht. Het gebied werd ontsloten
met nieuwe wegen en het waterpeil werd verlaagd. Aan de oostzijde van Langedijk
bleef een deel van het eilandenpatroon gespaard. Het huidige 1000-eilandenrijk is
van grote cultuurhistorische waarde. De grote ruilverkaveling van de jaren ‘70
raakte ook het hart van het lint; de Voorburggracht werd gedempt en omgevormd
tot een doorgaande weg en ook de Achterburggracht werd voor een belangrijk deel
gedempt.
Historische ontwikkeling St. Pancras
De bebouwde kom van Sint Pancras ligt op een strandwal die rond 2500 voor Chr.
is ontstaan. Op de rug van de strandwal lag de geest, die mogelijk vanaf de Vroege
Middeleeuwen tot in de 19 de eeuw als akkerland fungeerde. Het oude
stratenpatroon met de Benedenweg, Noordeinde en Bovenweg markeert dit
hooggelegen gebied. Op de strandwalvlakte kon het vee in de zomertijd weiden. De
bijbehorende boerderijen stonden in de randzone rondom de geest, voornamelijk
aan de westzijde van de huidige Benedenweg.
Het lint en de historische ontwikkeling van de dijkdorpen Oudkarspel, Noord- en
Zuid-Scharwoude, Broek op Langedijk en Koedijk
Rond 1200 werd een dijk aangelegd tussen Vroone en Oud Karspel. De ontginning
van Broek op Langedijk vond plaats vanuit Vroone dat zelf gesticht was vanuit
Egmond (Abdij van Egmond). De andere dorpen (Koedijk, Zuid- en Noord-
Scharwoude en Oudkarspel) werden vanuit Schoorl in de Middeleeuwen rond vier
kerken gesticht. In de 13 de eeuw werd de Oosterdijk aangelegd als waterkering
langs de oever van de Heerhugowaard. Aan weerszijde van de Dorpsstraat lagen
sloten, de Voorburggracht en Achterburggracht. Gedrieën vormen zij het lint. De
eerste uitbreidingen vonden plaats op de eilanden achter het lint die met de
Dorpsstraat waren verbonden houten bruggen.
42

6.2. Ruimtelijke koers binnen de regio Alkmaar.
Op basis van recente prognoses zijn de groeiscenario’s voor in de regio te
bouwen woningen naar beneden bijgesteld. Op dit moment wordt voor Langedijk
het einde van de bevolkingsgroei verwacht tussen 2035 en 2040.
De provincie Noord-Holland kent grote verschillen in dynamiek. In het zuiden veel
dynamiek en ook de komende decennia nog groei. In het noordelijk deel van de
provincie een veel lagere dynamiek en in het uiterste noorden zelfs een
verwachte krimp van aantallen inwoners en huishoudens binnen de komende tien
jaar. Vanaf 2010 is ook in Noord-Holland de groei van de beroepsbevolking tot
stilstand gekomen. In deelregio’s overtreft het aantal uittreders uit het
arbeidsproces nu al in ruime mate het aantal toetreders. Vergrijzing en
ontgroening van de bevolking zijn hieraan debet.
Wonen in de regio Alkmaar
Bij nieuwbouw wordt de focus vaker gelegd op inbreiding dan op uitbreiding. Ook
regionaal wordt in de komende decennia een sterke groei verwacht van het aantal
eenpersoonshuishoudens en een daling van het aantal
meerpersoonshuishoudens. In het verlengde van genoemde ontwikkelingen wordt
een grotere vraag verwacht naar woonzorgconcepten, nultredewoningen en
kangoeroewoningen.
Ruimtelijke koers naar 2030
Met het bieden van een dorps en landelijk woonmilieu met goede voorzieningen
van stedelijke allure op korte afstand wil Langedijk ook de komende decennia
aantrekkelijk blijven voor haar eigen inwoners. Meer sociale betrokkenheid op
elkaar is niet alleen een wens maar ook noodzaak in het licht van afnemende
overheidsfinanciën en toenemende schaarste aan (zorg)personeel. Ten opzichte
van de andere steden en dorpen in de regio kiest Langedijk hiermee voor een
eigen profiel en positie.
43

Werken
In de regio Alkmaar komt de groei van de beroepsbevolking tot stilstand. Het
uittreden van de babyboomgeneratie en de toenemende ontgroening (minder
geboorten en jongeren) zijn hieraan debet. In 2025 zal de omvang van de
beroepsbevolking in Langedijk gelijk zijn als die in 2010 terwijl in de regio als
geheel de beroepsbevolking zal zijn gekrompen. Binnen die demografische
context wil Langedijk het aantal arbeidsplaatsen mimimaal op het peil van 2010
houden. Daarbij ziet Langedijk een blijvende taak om de negatieve reispendel
vanuit de regio Alkmaar naar het zuidelijk deel van de provincie te verminderen.
Bij het behoud van bestaande en het creëren van nieuwe arbeidsplaatsen is de
focus van Langedijk gericht op de huidige en in ontwikkeling gebrachte
bedrijventerreinen, op het faciliteren van ‘werk aan huis’ en kleinschalig werk in
de woonzorgsector. Voortbordurend op haar oude landbouwtraditie wil Langedijk
naar de toekomst toe meer inspelen op en onderdak bieden aan de groei van de
innovatieve agribusiness. In dat verband richt Langedijk zich regionaal op meer
dan alleen de regio Alkmaar maar ook op thematische regio’s als Seed Valley en
Bio Valley.
Bij verduurzaming binnen de regio Alkmaar is het beleid gericht op het
terugdringen van de negatieve woon-werkpendel naar de noordzijde van de
Randstad, het realiseren van warmtekoppelingen binnen de regio tussen
warmteaanbieders en warmtevragers en op behoud en versterking van ‘nabijheid’
van werk en voorzieningen vanuit de woonomgeving. Hoewel de ruimtelijke
impact ervan op dit moment nog moeilijk is vast te stellen, wil de gemeente
ontwikkelingen op het gebied van zonne-energie optimaal faciliteren. Het kan
daarbij gaan om elektriciteitsopwekking uit zonne-energie op individuele of
collectieve basis maar ook om het aanmoedigen van elektrisch vervoer in en door
de gemeente.
44

6.3. Ruimtelijke koers van Langedijk als gemeente
Binnen de ruimtelijke opbouw van de gemeente Langedijk is en blijft sprake van
een aantal dorpen met ieder hun eigen identiteit. De dorpen hebben allen een
lineaire en lintvormige hoofdstructuur welke direct voorkomt uit het onderliggende
landschap en de ontstaansgeschiedenis; Sint Pancras op een oude strandwal,
Koedijk aan het Noord-Hollands Kanaal en de vier lintdorpen op en aan de ‘lange
dijk’. ‘Water’ zal weer belangrijker worden in het leven van alledag, om naar te
kijken, om op te varen of om droge voeten te houden. De waardevolle
cultuurhistorie van Langedijk wordt gekoesterd en waar mogelijk versterkt, met
oude en met nieuwe functies. Vitaliteit krijgt inhoud met het plaatsbieden aan en
creëren van nieuwe functies in het lint. Bij die functies hoort een pakket
basisvoorzieningen per dorp; supermarkt, enkele speciaalzaken, artsen,
bibliotheek, basisschool, kinderopvang, horeca (dorpscafé) en
ouderenzorgvoorziening. Het streven is daarbij gericht op de instandhouding van
het pakket basisvoorzieningen, hetzij op commerciële basis hetzij op vrijwillige
basis, solitair of slim gecombineerd en georganiseerd. Bij voorzieningen op een
‘bovendorps’ schaalniveau (zwembad, gemeentehuis etc.) is het streven gericht
op een goede en evenwichtige verdeling binnen de gemeente.
Op het schaalniveau van de gemeente kunnen voor de komende decennia de
volgende ruimtelijke ontwikkelingen worden onderscheiden:
a. Tot 2020 de bestaande en in voorbereiding gebrachte locaties benutten
(Westerdel, Veilingterrein, Kerklaan, Westrand Sint Pancras etc.).
b. In toenemende mate, gerelateerd aan de vraag, de groei van het aantal kleine
huishoudens in het centrale lint bevorderen, in kleinschalige concepten en in
of nabij de bestaande voorzieningenclusters in de dorpen.
c. Geen nieuwe bedrijventerreinen, maar revitalisering van en
kwaliteitsverbetering op bestaande bedrijventerreinen. Op bedrijvenpark
Breekland het accent verschuiven van ‘modern gemengd’ naar ‘innovatieve
agribusiness en daaraan gerelateerde bedrijvigheid’.
45

d. Consolideren westelijke landbouwzone. Gemeente faciliteert waar mogelijk de
zittende landbouw en verbetert de mogelijkheden voor recreatief
medegebruik. Relatie versterken met innovatieve agribusiness op Breekland.
e. Transitie oostelijke rand Noord-Scharwoude naar natuurontwikkelingszone
met meer natuur, water, recreatief medegebruik en vernieuwende woonmilieus
in lage dichtheid.
f. Verbeteren verkeer en bereikbaarheid:
- Verdiepte aanleg N504 / ongelijkvloerse kruising met Dorpsstraat en
Voorburggracht.
- Verbeteren verbinding met Heerhugowaard voor alle verkeerssoorten
- Autoluwer maken Dorpsstraat en Bovenweg.
g. ‘Water’ belangrijker maken in de structuur en in het leven van alledag.
Gedempt water wordt weer open en bevaarbaar water. Water wordt behouden
en geschikt gemaakt voor meerdere functies (waterberging,
natuurontwikkeling, recreatie(vaart), transport, decor voor wonen en
verblijven).
h. Kerkgebouwen in Langedijk een sterkere en prominentere rol laten vervullen
in het leven van alledag. Naast of in plaats van de kerkfunctie kan het gaan
om functies als ontmoetingsruimte, zorgfuncties, kinderopvang, bibliotheek,
wonen en zelfs winkelfuncties, al dan niet op commerciële of vrijwillige basis.
De basisvoorzieningen liggen vaker dichtbij elkaar of gecombineerd in één
gebouw en worden mogelijk in stand gehouden door (oudere) vrijwilligers. Het
centrale lint met een concentratie van vertrouwde en cultuurhistorisch
waardevolle elementen wordt dé zone waarin kleine huishoudens voor ouderen en
jongeren worden geconcentreerd, waarin voorzieningen altijd dichtbij zijn en waar
een verkeersvriendelijk verblijfsgebied ontstaat met mogelijkheden voor duurzaam
vervoer. Langedijk profileert zich daarmee als een verzameling dorpen in een
landelijke setting waar het goed, ruim en veilig wonen en verblijven is, voor jong
en oud.
46

Duurzaamheid
Functies op het gebied van mobiliteit, natuurontwikkeling, leefbaarheid,
energietransitie en economische groei dienen ruimtelijk zo te worden gesitueerd
dat ze elkaar onderling versterken in plaats van belemmeren. Duurzame
verstedelijking gaat lang mee in de tijd. Ze is veerkrachtig en kan blijvend voldoen
aan actuele en toekomstige economische, ecologische en sociaal-culturele
behoeften, zonder belemmeringen voor toekomstige generaties.
Verkeer en vervoer
De hoofdwegenstructuur van Langedijk is weliswaar redelijk tot voldoende in 2012
maar is onvoldoende robuust naar de toekomst toe. Aan de oostzijde van
Langedijk is de verbinding met Heerhugowaard dringend aan verbetering toe gelet
op de komst van het nieuwe streekziekenhuis en de voorgenomen bebouwing van
de Broekhornpolder. Een belangrijke wens van de gemeente Langedijk is het
ongelijkvloers maken van de kruising van de provinciale weg N504 met de
Dorpsstraat en de Voorburggracht van Noord-Scharwoude en Oudkarspel. Doel
daarbij is om de continuïteit van de Dorpsstraat zowel ruimtelijk als functioneel te
herstellen.
Landelijk gebied
Langedijk wil haar landelijk gebied groen en landelijk houden. Het huidige
agrarisch gebied blijft agrarisch en er komt meer water van goede kwaliteit dat op
meer plaatsen doorvaarbaar is. De bestaande natuur wordt beschermd en
verbeterd. Afgestemd op het aantal inwoners en hun wensen komen er meer
wandel- en fietspaden vanuit het bestaand stedelijk gebied tot in het landelijk
gebied. ‘In Langedijk is het landelijk gebied altijd dichtbij’, voor een rondje met de
hond of voor een langere tocht in de landelijke omgeving. Bereikbaarheid en
toegankelijkheid staan daarbij voorop, of het nu gaat om agrarisch gebied, het
waterrijke groen aan de oostzijde of de ontsluiting van kades van kanalen en
vaarten.
Ontwikkelen van nieuw en verbeteren van bestaand
De gemeente enthousiasmeert, verleidt en faciliteert nieuwe ontwikkelingen. Zij
doet niet meer alles zelf, maar werkt als partij samen met burgers en bedrijfsleven
aan zowel nieuwe ontwikkelgebieden als aan kwaliteitsverbetering in de gebieden
daarbuiten. Voor zowel de aard van de ontwikkelingen als de rol daarbij van de
gemeente wordt daarbij een onderscheid gemaakt in drie soorten gebieden:
I. Casco en structuur van de gemeente
II. Ontwikkelgebieden
III. Verbetergebieden
47

I. Casco en structuur van de gemeente.
Langedijk blijft bestaan uit zes verschillende en onderscheiden dorpen,
langgerekt van vorm en ieder met een eigen ontstaansgeschiedenis. Een
centraal lint (kanaaldijk Koedijk, Bovenweg Sint Pancras en Dorpsstraat
Oudkarspel, Noord- en Zuid-Scharwoude en Broek op Langedijk) blijft in
vorm en in functie (voorzieningen) een structurerende en dominante rol
vervullen in de dorpen van Langedijk. Het onderliggende landschap vormt
de basis voor een unieke en herkenbare ruimtelijke inrichting op de
verschillende abstractieniveaus van regio, gemeente, dorp en wijk.
48

II. Ontwikkelgebieden.
Geestmerambacht;
ontwikkeling natuur en
recreatie
In deze gebieden wordt actief door gemeente en partijen gewerkt aan een
nieuwe of andere ruimtelijke inrichting. Tot deze ontwikkelgebieden
worden gerekend:
a. Nieuwe woongebieden (Westerdel, Veilingterrein, Kerklaan etc.)
b. Breekland voor innovatieve agribusiness
c. Centrale lint als ideaal woon- en verblijfsgebied kleine huishoudens
d. Oostrand Noord-Scharwoude
e. Verbeteringen mobiliteit en verkeer:
- N504
- Langedijk (BOL) – Heerhugowaard
- Fiets-openbaarvervoercombinaties
- Verkeersluwe Dorpsstraat
Innovatieve agribusiness en
daaraan gerelateerde
bedrijvigheid op Breekland
Vroonerplas
Westerdel
Westrand Sint Pancras
B1
B
2
W
Verdiepte aanleg N504
V
Verkeersstudie naar
betere verbindingen
tussen Langedijk en
Heerhugowaard voor
wandelen, fietsen,
openbaar vervoer en
gemotoriseerd verkeer.
Oostrand Noord-
Scharwoude ;
verkenning naar
herstructurering en
ontwikkeling Blauwe
Loper
Bevaarbaar maken
Achterburggracht
en verkenning naar
autoluwe
Dorpsstraat
49

Ontwikkelingsvisie Doorvaarbaarheid, Mei 2006
Streefbeeld:
Het realiseren van goede vaarverbindingen tussen Oudkarspel, Noord-
Scharwoude, Zuid-Scharwoude, Broek op Langedijk, Sint Pancras, Koedijk,
Geestmerambacht en Alkmaar-Noord.
Het bevaarbaar maken van de Achterburggracht in oorspronkelijke staat.
50

III. Verbetergebieden.
Tot deze categorie worden gerekend de bestaande woonwijken en
bedrijventerreinen en de bestaande landbouwgebieden en natuur- en
watergebieden. Kwaliteitsverbetering van het bestaande staat voorop.
Daarbij kan het gaan om het kindvriendelijker maken van woonwijken, het
revitaliseren van bedrijventerreinen, het uitbreiden en versterken van de
waterfunctie in Langedijk of het kwalitatief versterken van bestaande
natuur of ontwikkeling van nieuwe natuur. Bij alle kwaliteitsverbeteringen
is duurzaamheid de norm (‘ja, mits’) evenals een optimale toegankelijkheid
voor voetgangers met en zonder beperking.
Verbeteren en
versterken primaire
landbouw met
mogelijkheden voor
recreatief medegebruik
Verkenning naar
vernieuwing
naoorlogse wijken
Verbeteren Oostrand: verouderde
jachthaven en bedrijventerreinen en
marginale landbouw
Verbeteren
havengebied
BOL
Versterken
natuur en
recreatie
Oosterdel
51

Kaart Ontwikkelgebieden en Verkenningen
52

6.4. Ruimtelijke koers van de dorpen
Langedijk heeft zes dorpen binnen haar gemeentegrens waarvan Koedijk het
kleinste is met ca 250 inwoners. Sint Pancras ligt met ca 6.000 inwoners aan de
zuidkant van de gemeente ingeklemd tussen de bebouwingen van Alkmaar en
Heerhugowaard. De vier aaneengegroeide dorpen Broek op Langedijk, Zuid-
Scharwoude, Noord-Scharwoude en Oudkarspel vormen een langgerekte dorpse
bebouwing met ieder 4 – 6.000 inwoners. De dorpen hebben een gezamenlijke
maar ook ieder een eigen historie en identiteit. Alle dorpen in Langedijk kennen
een noord-zuidoriëntatie.
Koedijk
Op het grondgebied van Langedijk bevindt zich het restant van het
oorspronkelijke dijkdorp langs het Noord-Hollands Kanaal. De oude kern van
Koedijk maakt onderdeel uit van de noordelijke uitbreiding van Alkmaar en is
bestuurlijk ondergebracht bij de gemeente Alkmaar. Voor Koedijk worden naar de
toekomst geen ruimtelijke ontwikkelingen van betekenis voorzien.
Sint Pancras
Sint Pancras kent – gebouwd op een stevige strandwal als ondergrond - een
bredere opbouw met de drie parallelle linten van Benedenweg, Bovenweg en
Destreelaan. Het dorp heeft kenmerken en karakteristieken van dorpen in de
binnenduinrand. Tussen Benedenweg en Destreelaan zijn de meeste
voorzieningen gelegen, veelal ontsloten vanaf de Bovenweg. Er zijn meerdere
voorzieningen als een dorpshuis, begraafplaats, meerdere kerken,
voetbalvereniging, zwembad, bibliotheek, museum, postkantoor, buurtsuper en
enkele speciaalzaken. Vergeleken met de nabijgelegen grootschalige nieuwbouw
van Alkmaar en Heerhugowaard biedt Sint Pancras hoogwaardige woonmilieus
met veel ruimte en groen en met dagelijkse voorzieningen om de hoek.
Ruimtelijke koers
Juist wanneer een breed voorzieningenpakket onder druk komt te staan, verdient
het aanbeveling om te zoeken naar combinaties van het huisvesten van meer
voorzieningen onder één dak en binnen één organisatie. Ook het meer en vaker
benutten van bestaande kerkgebouwen voor uiteenlopende maatschappelijke
functies is een optie die niet alleen (maatschappelijk) wenselijk maar ook
(financieel) noodzakelijk kan blijken.
53

Broek op Langedijk, Zuid-Scharwoude, Noord-Scharwoude, Oudkarspel
De vier dorpen vormen één langgerekt aaneengesloten bebouwd gebied binnen
Langedijk. Ontstaan als vier verschillende dorpen langs één lange dijk vormen ze
een ruimtelijke eenheid. Verbindend element is het centrale lint bestaande uit
Dorpsstraat, (gedempte) Voorburggracht en Achterburggracht (deels gedempt).Na
het dempen van oorspronkelijk water en het aanbrengen van grote pakketten
zand is de smalle lintbebouwing verbreed met woonwijken en bedrijventerreinen.
Aan de aard en omvang van de bebouwing is de ontstaansgeschiedenis en
cultuurhistorie nog af te lezen. In het lint bevinden zich solitaire, kleinschalige en
gevarieerde woningen en gebouwen en daarbuiten aan weerszijde zijn de grotere
woonwijken met rijen eengezinswoningen met een meer uniform karakter gelegen.
Ontwikkelingen
Na het verbreden van het oorspronkelijke smalle lint is een aantal voorzieningen
buiten het lint gelegen en zijn bestaande voorzieningen uit het lint verdwenen
onder druk van concurrentie en rendementseisen. Daarmee is de Dorpsstraat veel
meer een woonstraat geworden met een profiel dat niet is toegesneden op het
hedendaags autobezit. De voorheen smalle Voorburggracht is gedempt en
geschikt gemaakt voor autoverkeer. Ten noorden van museum Broekerveiling is
de Voorburggracht een lange smalle rechte weg waar verkeersonveilige situaties
ontstaan tussen autoverkeer en fietsers.
Ruimtelijke koers
Voor het gehele complex van de vier dorpen komt de nadruk te liggen op het
huisvesten van vooral kleine huishoudens (veel ouderen en in mindere mate ook
jongeren) in het centrale lint i.c. de Dorpsstraat. Ook voorzieningen op het gebied
van zorg en dagelijkse boodschappen dienen in het lint te worden
54

geconcentreerd, verspreid over de vier dorpen. Juist hier dienen ruimte en
mogelijkheden te komen voor vernieuwende woon-zorgconcepten als
kangoeroewoningen en meergeneratiewonen die inspelen op de groeiende
noodzaak van mantelzorg. Met dit beleid wil Langedijk enerzijds inspelen op
nieuwe wensen op het gebied van wonen, zorg en voorzieningen en anderzijds op
de wens om de Dorpsstraat te revitaliseren en er een aantrekkelijk woon- en
verblijfsgebied van te maken.
De Dorpsstraat wordt daarmee meer dan nu een verkeersluw woon- en
verblijfsgebied van jong en oud waar voorzieningen op het gebied van onderwijs,
zorg en detailhandel binnen handbereik zijn. De openbare ruimte van de
Dorpsstraat wordt ingericht op verblijven en ontmoeten en op wandelen en
fietsen. Nabijheid, veiligheid en gemak staan daarbij voorop. Bij voldoende vraag
naar personenvervoer (boodschappen, zorgbezoek, visite) wordt het mogelijk om
kleinschalig elektrisch aangedreven personenvervoer aan te bieden. Een
dergelijke ontsluiting vraagt uitgekiende parkeeroplossingen voor bewoners van
de Dorpsstraat. Fietsers en wandelaars worden verleid van de Dorpsstraat
gebruik te maken. De Achterburggracht wordt vanuit Zuid-Scharwoude weer
bevaarbaar tot in Noord-Scharwoude (N504) en mogelijk Oudkarspel. Hiermee
wordt uitvoering gegeven aan de voorstellen in de Nota Doorvaarbaarheid en
ontstaat over grote lengte een doorvaarbaar water direct achter de Dorpsstraat.
De mogelijkheid om ook dit water te gaan gebruiken voor elektrisch
personenvervoer door en voor ouderen is daarbij een perspectiefvolle optie.
55

INSPIRATIEBOX 4
Over sociale vitaliteit en leefbare dorpen:
Over woondorpen en autonome dorpen - Frans Thissen
Frans Thissen is Sociaal Geograaf aan de Universiteit van Amsterdam
“De oplossing van actuele problemen bestaat niet uit het terughalen van het traditionele
dorp”.
Het zijn vaak 'machtige' beelden die mythes in stand houden. Een belangrijk
machtig beeld is het beeld van het traditionele dorp. Dat dorp was in veel
opzichten autonoom: de bewoners vonden er hun werk en voorzieningen en daar
woonden ook je familie en vrienden. Maar in alle dorpen is sprake van
verandering. Dorpsbewoners veranderen en dorpen veranderen. Dorpen hebben
steeds vaker te maken met 'nieuwkomers' en in veel dorpen is het overdag stiller
geworden. Sociale samenhang ontstaat er op een andere manier en is niet langer
vanzelfsprekend. Autonome dorpen worden woondorpen.
De oplossing van actuele problemen bestaat niet uit het terughalen van het
traditionele dorp door het najagen van bevolkingsgroei en het streven naar een
evenwichtige bevolkingsopbouw, laat staan door voorzieningen met subsidie in
stand te houden.
Een dorp toont pas vernieuwende sociale vitaliteit als het weet om te gaan met
veranderingen, zoals de komst van nieuwe bewoners en wanneer men, tezamen
met nieuwe bewoners en andere partijen zoals overheden, met succes initiatieven
neemt in veranderingssituaties.
De ontwikkeling van de woonfunctie vormt de basis voor de ontwikkeling van de
leefbaarheid ter plaatse, terwijl deze ontwikkeling weer de voedingsbodem vormt
voor de ontwikkeling van diverse gemeenschapsinitiatieven, initiatieven die een
bijdrage leveren aan de sociale infrastructuur van het dorp. Voorbeelden daarvan
zijn een plaatselijke bibliotheek georganiseerd door vrijwilligers, een dorpskrant,
gezamenlijk autovervoer van kinderen van en naar school, een internetsite over
het dorp, enzovoort. Deze initiatieven dragen op hun beurt weer bij aan de
verdere ontwikkeling van de woonfunctie van het dorp.
Een aantrekkelijke woonsituatie in dorpen is een gunstige startpositie voor een
spiraal omhoog. Gemeenschapsinitiatieven vragen om twee belangrijke
voorwaarden:
1. De woonsituatie in het dorp moet zich kenmerken door ruimtelijke kwaliteit.
2. Er moet 'ruimte' zijn, ruimte voor gemeenschapsinitiatieven. Elk dorp dat we
als lokale dorpsgemeenschap serieus nemen, heeft een ontmoetingsplek
binnen en een ontmoetingsplek buiten nodig waar bewoners initiatieven
kunnen ontplooien waar zij zelf voor kiezen'.
Van gemeenschapsinitiatieven is het maar één stap naar sociale vitaliteit.
56

7. Ruimtelijke vertaling per thema
7.1. Sociaal Langedijk
Verwacht mag worden dat met de toenemende vergrijzing ook de zorgvraag toe zal
nemen. Met de voorspelde schaarste aan zorgpersoneel is de verwachting dat
‘zorg’ minder door instituties zal (kunnen) worden aangeboden en dat mensen weer
meer dan nu voor elkaar gaan zorgen, veelal op vrijwillige basis.
Ruimtelijk kunnen de demografische ontwikkelingen gefaciliteerd worden op
diverse schaalniveaus. Woningen kunnen worden aangepast aan oudere bewoners
of worden gesplitst ten behoeve van kleinere huishoudens. Daarnaast kunnen
kleinschalige woon-zorgconcepten inspelen op de toenemende noodzaak en
behoefte om ‘voor elkaar te zorgen’ (vitale ouderen zorgen meer voor
zorgvragende en hulpbehoevende ouderen). Op wijk- en dorpsniveau is het zaak
inwoners met een zorgvraag of met verminderde mobiliteit dichtbij voorzieningen te
huisvesten, dichtbij elkaar en dichtbij individuele zorgaanbieders. Langedijk wil op
deze wijze ruimtelijk inspelen op de demografische ontwikkelingen en inhoud geven
aan haar missie om een sociale gemeente te zijn met een rijk dorpsleven.
Jongeren
Jongeren in Langedijk hebben een sterke binding met de eigen gemeente en de
dorpen in het bijzonder. Langedijk mist een (uitgaans-)centrum en mogelijkheden
voor vervolgonderwijs. De geleidelijke afname van het aantal jongeren zal gevolgen
hebben voor het aantal scholen en sportverenigingen/velden.
57

Voor jongeren die in Langedijk willen blijven wonen, zijn goede fiets-ovverbindingen
met Alkmaar, Heerhugowaard en Amsterdam - Haarlem onmisbaar.
Naar de uitgaansmogelijkheden in de regio gaat het om openbaar vervoer dat
aangepast is aan de wensen van jongeren. Ten behoeve van goede fiets-ovcombinaties
is er behoefte aan goede en veilige stallingmogelijkheden voor de
fiets. Om blijvend voor jongeren van alle leeftijdscategorieën aantrekkelijk te zijn, is
voor de allerjongsten (0 – 12 jaar) blijvend behoefte aan een aantrekkelijke en
veilige woon- en leefomgeving en korte en veilige routes naar school. Voor de
oudere kinderen (12-18 jr) zijn voldoende ontmoetingsplekken van groot belang; in
het dorp, binnen en/of buiten en gedurende zomer en winter goed bereikbaar en
toegankelijk. Voor de leeftijdsfase daarna is er behoefte aan voldoende
starterswoningen (gezins- en eenpersoons), dichtbij voorzieningen.
Gezinnen
Het aantal personen dat in gezinsverband leeft, zal vanaf 2010 stabiel blijven. Wel
zal ook in deze groep sprake zijn van verdere gezinsverdunning (van 2,4 naar 2,1).
Naast starterswoningen zal er voor deze groep blijvend behoefte zijn aan een
gevarieerd aanbod van eengezinswoningen en gevarieerde woonmilieus voor
verschillende inkomensgroepen. In vergelijking met de groeiende groep
eenpersoonshuishoudens zal het bij woonruimte voor gezinnen vaker gaan om
woningen met meer inhoud en gelegen in een ruime, groene en veilige
woonomgeving.
Langedijk kent anno 2012 relatief veel eengezinswoningen. Op de middellange
termijn vraagt dit woningbestand om aanpassing aan een andere samenstelling van
de bevolking met andere woonwensen. De aanpassing kan bestaan uit
herstructurering wanneer woningen overbodig blijken, sterk verouderd of op
meerdere punten niet meer voldoen aan de normen van de 21 e eeuw. Renovatie is
aan de orde bij gedeeltelijke vernieuwing of aanpassing aan geringere mobiliteit
danwel een grotere zorgbehoefte van de bewoners. In sociaal opzicht – zoveel
mogelijk kunnen blijven wonen in eigen woning en woonomgeving - zal de voorkeur
blijvend uitgaan naar aanpassing (woningsplitsing) en renovatie.
Ten aanzien van bereikbaarheid en verkeersveiligheid is bij ‘woonomgevingen voor
gezinnen’ het streven gericht op een goede bereikbaarheid met de auto en
58

tegelijkertijd het creëren van een kindvriendelijke en verkeersveilige
woonomgeving.
Ouderen
Nu al zichtbaar is een ontwikkeling naar meer kleinschaligheid in de huisvesting
voor ouderen en meer zorg voor elkaar, bij voorkeur op loopafstand van arts, fysio,
winkels en voorzieningen en onderdeel uitmakend van de vanouds vertrouwde
omgeving. Daarbij is er behoefte aan meer initiatieven op het gebied van
‘meergeneratiewonen’ en aan een openbare ruimte die afgestemd is op ouderen.
Ruimtelijk gaat het om nabijheid, bereikbaarheid en toegankelijkheid, waarbij
mobiliteit een belangrijke rol speelt. Tegenover de vitale en mobiele ouderen zijn er
de hulpbehoevende en immobiele ouderen die voor vervoer op anderen en op
openbaar vervoer zijn aangewezen. De behoefte groeit aan slimme en duurzame
mobiliteit die ‘past’ in Langedijk en die de gemeente sterker en aantrekkelijker
maakt met een hoogwaardig, duurzaam en aantrekkelijk woonklimaat.
59

7.2. Ondernemend Langedijk
Langedijk heeft als missie naar de toekomst toe om een samenleving te willen zijn
die sociaal en ondernemend is, dat alles in een dorpse setting met een landelijke
uitstraling. ‘Ondernemen’ krijgt daarbij een andere betekenis dan een louter
commercieel-economische. In een vergrijzende samenleving met meer
‘inactieven’ die niet meer aan het ‘normale’ arbeidsproces deelnemen en met
mogelijk meer vraag naar zorg dan aanbod, krijgt ‘ondernemen’ een nieuwe, meer
sociaal-maatschappelijke betekenis. Ondernemen, commercieel of vrijwillig, kan
ook betekenen het zelf opzetten van een buurtbibliotheek of kinderopvang, een
boodschappendienst, het aanbieden van rondleidingen of het opzetten van een
kleinschalige vervoersdienst.
Werken en economie in Langedijk (‘Langedijk Onderneemt’, Januari 2012)
Langedijk wil een ondernemende gemeente blijven met voldoende werk en
arbeidsplaatsen. Met oog voor het feit dat de arbeidsmarkt steeds meer een
regionale markt is samen met Alkmaar en Heerhugowaard, wil Langedijk de
bestaande bedrijven binnen haar grenzen optimaal tegemoet komen in hun
ontwikkeling en ontplooiing en wil zij ook aan nieuwkomers plaats bieden op
passende locaties.
Het bedrijvenpark Breekland biedt ruimte aan zowel bedrijven uit Langedijk als die
uit de regio en daarbuiten. De focus en profilering van dit bedrijventerrein zal
verlegd worden van ‘modern gemengd’ naar ‘innovatieve agribusiness of daaraan
gerelateerd’. Het bedrijventerrein De Mossel wordt gerevitaliseerd terwijl ook De
Wuyver in de naaste toekomst in aanmerking komt voor herstructurering of
transformatie.
Zowel ten behoeve van een beter woon- en vestigingsklimaat van Langedijk als
ten behoeve van vergroting van de arbeidsmogelijkheden is de voorgenomen
herplaatsing en bouw van het regionale medisch centrum in Heerhugowaard een
perspectiefvolle ontwikkeling.
Het modern ingerichte landbouwgebied aan de westzijde van de gemeente wordt
optimaal ondersteund en gefaciliteerd in haar verdere ontwikkeling. Waar mogelijk
dienen versterking en ontwikkelingsmogelijkheden van de primaire landbouw te
worden benut bij de verdere ontwikkeling van het bedrijventerrein Breekland voor
de innovatieve agribusiness. Bij die ontwikkeling ziet Langedijk zich ook
onderdeel van de thematische regio’s als Seed Valley en Bio Valley.
60

Detailhandel, zorg en voorzieningen
In Langedijk concentreert de grootschalige volumineuze detailhandel zich op het
bedrijventerrein Zuiderdel terwijl de kleinere detailhandel te vinden is direct aan
en bij het centrale lint. Winkelcentrum Broekerveiling heeft daarbij een meer dan
lokale functie. In de afgelopen jaren is de detailhandel in Langedijk meer dan
gemiddeld gegroeid waarbij werd vooruitgelopen op continuering van de groei van
bevolking en economie. Met een geringe groei van het aantal inwoners lijkt een
geringe groei van de detailhandel naar de toekomst toe gerechtvaardigd, met
name voor die detailhandel die beïnvloed wordt door de groeiende verkoop via
internet. De dorpen hebben daarbij minimaal behoefte aan de instandhouding van
‘dagelijkse’ detailhandel als een supermarkt met enkele speciaalzaken. In
algemene zin is er voor de detailhandel in Langedijk naar de toekomst toe meer
behoefte aan groei in kwaliteit dan in kwantiteit.
Een perspectiefvolle combinatie lijkt het huisvesten van maatschappelijke
voorzieningen in cultuurhistorisch waardevolle gebouwen, waaronder de vele
kerk- en bijgebouwen aan het centrale lint. Landelijk zijn er slimme en
perspectiefvolle combinaties die inspelen op de groeiende vraag naar
maatschappelijke voorzieningen dichtbij huis.
In Langedijk is er ook in de toekomst geen plaats voor grootschalige bovenlokale
horeca in de vorm van discotheken en uitgaansconcentraties. Wel blijven er
mogelijkheden voor versterking en vernieuwing van de huidige horeca in de
lintstructuren waarvan Dorpsstraat en Bovenweg de aders vormen. Juist daar is
blijvend behoefte aan goede en goed functionerende dorpscafés, vooral in en
nabij de voorzieningenclusters. In het buitengebied van Langedijk blijven er
mogelijkheden voor de vestiging van kleinschalige logiesvormen als bed and
breakfast en kamperen bij de boer.
Kleinschalig werken in woonomgeving
In de toekomst wordt een verdere groei verwacht van het aantal éénmanszaken
en kleine bedrijven met minder dan 5 medewerkers. Het kan daarbij gaan om
werk aan huis op commerciële of op vrijwillige basis. De gemeente Langedijk wil
deze nieuwe en kleinschalige vormen van werkgelegenheid optimaal faciliteren
door planologisch en fysiek daartoe de ruimte te bieden.
61

7.3. Dorps Langedijk
Waar ‘sociaal en ondernemend’ in de missie van Langedijk gaat over de inwoners
zelf, over wat zij belangrijk vinden en hoe zij met elkaar willen leven in Langedijk,
gaat ‘dorps en landelijk’ over de inrichting van de ruimte. Een inrichting van de
fysieke leefruimte die optimaal inspeelt op en rekening houdt met de wensen van
de inwoners zelf.
‘Dorps en landelijk’ is daarbij een voortzetting van de ontstaansgeschiedenis van
Langedijk met een kleinschalige woonwerkomgeving en waarin water, natuur en
landschap altijd dichtbij waren en ‘tot in de haarvaten’ werden beleefd.
Tegelijkertijd en in de huidige setting maakt ‘dorps en landelijk’ voor Langedijk
ook het onderscheid en verschil met Alkmaar en Heerhugowaard waar enerzijds
‘stads en grootschalig’ de boventoon voeren en waar anderzijds hoogwaardige
stedelijke voorzieningen voor handen zijn op het gebied van onderwijs,
detailhandel en medische zorg.
Langedijk kiest daarmee voor het behoud en versterken van haar unieke en
aantrekkelijke eigenschappen en zij kiest daarmee voor een overzichtelijke en
kleinschalige woonwerkomgeving waar veiligheid, binding, ontmoeting en ‘samen
zijn en samen doen’ voorop staan. Op een locatie en ligging tussen enerzijds de
drukke en dichtbevolkte Randstad in het zuiden en anderzijds het landelijke en
dunbevolkte deel van Noord-Holland Noord waar ‘krimp’ de komende decennia
een grote opgave wordt, is de keuze voor ‘dorps en landelijk’ strategisch van
groot belang. De mate waarin met ‘dorps en landelijk’ daadwerkelijk een
wervende kwalitatief hoogwaardige woon-, werk- en verblijfsomgeving wordt
gerealiseerd, is daarbij doorslaggevend.
Met ruim 27.000 inwoners is Langedijk een relatief kleine gemeente. Het ‘dorpse’
ontleent de gemeente aan de vijf dorpen met ieder 4 – 6.000 inwoners en het
kleinere Koedijk met enkele honderden inwoners. De inwoners voelen zich
weliswaar Langedijkers maar bovenal ingezetene van hun eigen dorp. Naar de
toekomst toe hecht men eraan dit gevoel en de eigen identiteit te behouden en
waar mogelijk te versterken.
Koedijk
Koedijk is het kleinste dorp van Langedijk met circa 250 inwoners. Op het
grondgebied van Langedijk bevindt zich het restant van het oorspronkelijke
dijkdorp. De oude kern van Koedijk maakt onderdeel uit van de noordelijke
uitbreiding van Alkmaar en is bestuurlijk ondergebracht bij de gemeente Alkmaar.
Sint Pancras
Met de komst van nabijgelegen winkelcentra in Alkmaar–Noord en
Heerhugowaard heeft de middenstand en detailhandel in Sint Pancras meer
concurrentie gekregen. Ook in Sint Pancras lijken voorzieningen onder druk te
komen van concurrentie en rendementseisen. De inwoners van het dorp
waarderen de dorpse voorzieningen op loopafstand en zetten zich in voor behoud
ervan in hun dagelijkse woon- en leefomgeving. Ook in een vergrijzend Sint
Pancras is het behoud van voldoende voorzieningen dichtbij van groot belang.
De verkeerssituatie in Sint Pancras wordt door velen als problematisch ervaren.
De verblijfsfunctie in het centrumgebied met de meeste voorzieningen conflicteert
daarbij met het ‘dorpse’ autoverkeer en sluipverkeer door de kern. Een
verkeersstudie kan daarbij zowel oplossingsrichtingen als concrete voorstellen
voor verbetering aandragen. Vanuit de kern van Sint Pancras is voor zo’n
62

verkeersstudie een breder onderzoeksgebied nodig tot over de gemeentegrens
heen en met de focus op alle verkeerssoorten. De komst van het MCA - met
mogelijk aanverwante instituten en instellingen - naar een locatie dichtbij in
Heerhugowaard vormt mede aanleiding voor nader verkeersonderzoek.
Broek op Langedijk, Zuid-Scharwoude, Noord-Scharwoude, Oudkarspel
De vier dorpen vormen één langgerekt aaneengesloten bebouwd gebied binnen
Langedijk. Ontstaan als vier verschillende dorpen langs één lange dijk vormen ze
een ruimtelijke eenheid. Verbindend element is het centrale lint met Dorpsstraat,
(gedempte) Voorburggracht en Achterburggracht (deels gedempt).Na het dempen
van oorspronkelijk water en het aanbrengen van grote pakketten zand is de
smalle lintbebouwing verbreed met woonwijken en bedrijventerreinen. Aan de
aard en omvang van de bebouwing is de ontstaansgeschiedenis en cultuurhistorie
nog af te lezen. In het centrale lint solitaire, kleinschalige en gevarieerde
woningen en gebouwen en daarbuiten aan weerszijde de grotere woonwijken met
rijen eengezinswoningen met een meer uniform karakter.
Vitale dorpen aan een vitaal lint
Voor het gehele complex van de vier dorpen komt de nadruk te liggen op het
huisvesten van vooral kleine huishoudens (veel ouderen en in mindere mate ook
jongeren) in het centrale lint in en nabij de Dorpsstraat, dat alles samen met
voorzieningen op het gebied van zorg en dagelijkse voorzieningen.
Met dit beleid wil Langedijk enerzijds inspelen op de veranderende samenstelling
van de bevolking en daarbij horende wensen op het gebied van nabijheid van
zorg en voorzieningen en anderzijds inspelen op de wens om de Dorpsstraat te
revitaliseren en er een aantrekkelijk woon- en verblijfsgebied van te maken.
De Dorpsstraat wordt daarmee meer dan nu een verkeersluw woon- en
verblijfsgebied voor jong en oud. Onderwijs, zorg en detailhandel zijn altijd
dichtbij, goed bereikbaar en toegankelijk en met een openbare ruimte ingericht op
verblijven, ontmoeten, wandelen en fietsen. Bij een concentratie van de
vervoersvraag wordt het mogelijk om kleinschalig en duurzaam personenvervoer
aan te bieden. De Voorburggracht zal niet alleen een aantrekkelijker aanblik
krijgen maar ook meer geschikt gemaakt worden voor het ontsluiten van de
Dorpsstraat. Een dergelijke ontsluiting vraagt uitgekiende parkeeroplossingen
voor bewoners van de Dorpsstraat.
Fietsers en wandelaars worden verleid om van de Dorpsstraat gebruik te maken
waarmee de veiligheid van de Voorburggracht wordt verbeterd.
De Achterburggracht wordt, mogelijk binnen de looptijd van de structuurvisie,
vanuit Zuid-Scharwoude weer bevaarbaar tot in Noord-Scharwoude (N504) en
mogelijk Oudkarspel. Hiermee wordt uitvoering gegeven aan de acties in de Nota
Doorvaarbaarheid en ontstaat over grote lengte een doorvaarbaar water direct
achter de Dorpsstraat. De mogelijkheid om ook dit water te gaan gebruiken voor
elektrisch personenvervoer over water door en voor ouderen is daarbij een optie.
63

Confrontatie van vraag en aanbod op de woningmarkt in Langedijk:
Woningbouwopgaven Langedijk
Tot 2020: 1.390 woningen
Tot 2030 2.259 woningen
Tot 2040 2.716 woningen
Projecten woningbouw
Westerdel
Westrand Sint Pancras
Kerklaan
MAVO-veld
Veilingterrein
Rodeoterrein
Broekerveiling
TOTAAL
Inbreiden in en aan lint; met name
eenpersoonshuishoudens via
woningsplitsing, wonen boven winkels,
open plekken, herstructurering,
transformatie etc.
2010-
2020
690
75
50
60
250
75
175
1.375
2020-
2030
Na
2030
Cijfers over de ontwikkeling van het aantal huishoudens in Langedijk tot 2040 en het
aantal woningen zijn gebaseerd op cijfers van de provincie Noord-Holland van 27
september 2010.
De gemeente is niet verplicht om de genoemde aantallen woningen te realiseren. De
cijfers geven een indicatie van de voornemens i.c. de aan te houden ‘koers’,
gebaseerd op de geprognosticeerde behoefte vanuit de ontwikkeling van het aantal
huishoudens.
De gemeente kan op elk moment en wanneer daar aanleiding voor is (bijvoorbeeld
geactualiseerde prognoses) de structuurvisie aanpassen en actualiseren
Kleine dorpen met eigen identiteit
Naar de toekomst toe is het streven gericht op het in stand houden en versterken
van de eigen identiteit van de zes dorpen. Sint Pancras blijft (ruimtelijk) een apart
dorp, los van de vier ‘langedijkdorpen’ met ieder hun eigen identiteit. Daarbij
hoort het open houden van de groene ruimte tussen Sint Pancras en Broek op
Langedijk met veel groen en water en met goede mogelijkheden voor recreatief
medegebruik.
De afnemende woningbouwopgave voor de komende decennia zal zich
concentreren op inbreiden in bestaand stedelijk gebied.
200
700
400
64

Basisvoorzieningen in het lint
Bij ‘dorps’ horen dorpse voorzieningen. Streefbeeld is een concentratie per dorp
waarin minimaal een supermarkt met enkele speciaalzaken in de directe
omgeving, een ontmoetingsruimte en/of café, een artsenpraktijk, kerk, bibliotheek
en voetbalvereniging met veld(en). Naar de toekomst toe zal een aantal van
genoemde voorzieningen mogelijk in combinatie met elkaar worden geëxploiteerd.
De clusters van voorzieningen zijn gelegen op loopafstand en optimaal bereikbaar
en toegankelijk voor mobile en minder mobiele inwoners.
Het geheel of gedeeltelijk onderbrengen van maatschappelijke voorzieningen in
bestaande cultuurhistorisch waardevolle gebouwen aan het lint, waaronder de
vele kerk- en bijgebouwen, verdient nader onderzoek en verkenning.
Kerkgebouwen zijn veelal betekenisvolle gebouwen met een rijke historie. Vaak
centraal gelegen langs een vertrouwde en historisch waardevolle route kunnen ze
nieuwe maatschappelijke functies vervullen.
Cultuurhistorie leesbaar en beleefbaar.
Een groot deel van de geschiedenis van Langedijk is nog aanwezig en afleesbaar
met de aanwezigheid van oude woningen, boerderijen en werkplaatsen op en aan
de Dorpsstraat en Bovenweg. Naast gebouwde elementen is er ook de nog
zichtbare ontstaansgeschiedenis van het waterrijke landschap. Naar de toekomst
toe is het streven niet alleen gericht op behoud van de vele cultuurhistorische
elementen maar vooral ook op het vitaal houden en ontwikkelen ervan. Het kan
daarbij gaan om het revitaliseren van cultuurhistorisch waardevolle voet- en
fietspaden en om het toekennen van nieuwe functies aan bestaande gebouwen of
water.
65

Bij het herbestemmen van panden aan het lint is kleinschaligheid het
uitgangspunt waarbij kerken, stolpen, boerderijen en koolboeten als eerste in
aanmerking komen voor herbestemming. Nieuwe ambachtelijke bedrijven kunnen
daarbij een positieve rol vervullen evenals het stimuleren van toerisme en
recreatief en toeristisch medegebruik. Van belang voor een vitaal lint in
Langedijk is ook het vergroten van het aantal doorsteken vanuit de Dorpsstraat
naar de Voorburggracht en Achterburggracht met gebruik van authentieke
loopbruggen.
Dorpse openbare ruimte
De openbare ruimte in een dorp dient ontmoeting te bevorderen. Trefwoorden
daarbij zijn kleinschalig en autoluw of autovrij. Het is er gemakkelijk en veilig
lopen en fietsen. De afstanden zijn kort en autogebruik is niet noodzakelijk. Ten
behoeve van het grotere aantal ouderen – vitaal, mobiel en oud en minder mobiel
– wordt de openbare ruimte ingericht om te verblijven en om korte afstanden
veilig en aantrekkelijk, bij voorkeur wandelend, te overbruggen. Tot de openbare
ruimte van Langedijk behoort ook het openbare water.
Dorpse infra en verkeer
Urgent voor de gemeente Langedijk is het ongelijkvloers maken van de kruising
van de provinciale weg N504 met de Dorpsstraat van Noord-Scharwoude en
Oudkarspel. De N504 doorsnijdt nu het oude en cultuurhistorisch waardevolle lint
van Langedijk op een abrupte, ongewenste en verkeersonveilige manier. Bij het
ongelijkvloers maken is het doel om de continuïteit van de Dorpsstraat zowel
ruimtelijk als functioneel te herstellen en om de N504 ter plaatse te verdiepen.
66

Bij een dorpse sfeer hoort een dorpse mobiliteit met uitstekende en aantrekkelijke
mogelijkheden voor wandelaar en fietser. Het centrale lint met daarbinnen de
Dorpsstraat is het meest autoluw. Autoverkeer wordt zo snel mogelijk afgewikkeld
naar wegen van hogere orde. Wandelen en fietsen worden gestimuleerd met de
realisering van een fijnmazig net van aantrekkelijke en veilige voet- en fietspaden.
Oude paden worden in ere hersteld evenals voorheen bevaarbare watergangen.
Meer dan nu kunnen ze een functie krijgen voor vervoer binnen een dorp, tussen
de dorpen en tussen de dorpen en het landelijk gebied. Voor minder-mobielen
worden er slimme duurzame en kleinschalige vervoersmogelijkheden ontwikkeld,
zowel voor individueel als voor collectief vervoer.
Voor het gehele lint van Broek op Langedijk t/m Oudkarspel zijn de wensen en
doelen:
Voorburggracht: verkeersveilig en aantrekkelijk maken, ontsluiting van het lint
voor de auto en doorgaand autoverkeer afleiden naar westelijke Randweg.
Dorpsstraat: verkeersluw of autovrij maken, afgestemd op ouderen en met
mogelijkheden voor elektrisch personenvervoer. Openbare ruimte afgestemd
op verblijven, verplaatsen en ontmoeten.
Achterburggracht: herstel als open en doorvaarbaar water over de gehele
lengte.
Randvoorwaarde voor autoluwe dorpen van Langedijk zijn uitstekende fiets-ovverbindingen
met Heerhugowaard en Alkmaar. Daarbij horen goede en veilige
haltes voor openbaar vervoer in combinatie met hoogwaardige fietsenstallingen.
Het openbaar vervoer rijdt frequent en afgestemd op de vraagtijdstippen naar de
centra, de spoorstations en opleidingscentra in Heerhugowaard en Alkmaar. De
ontsluiting en bereikbaarheid van de bedrijventerreinen vindt (waar mogelijk)
plaats via de randwegen en de wegen van bovenlokale en regionale betekenis.
67

7.4. Landelijk Langedijk
Langedijk wil haar landelijk gebied groen en landelijk houden. Het huidige
agrarisch gebied blijft agrarisch en er komt meer water dat op meer plaatsen
doorvaarbaar is. Bestaande natuur wordt beschermd en verbeterd. Afgestemd op
het aantal inwoners en hun wensen komen er meer wandel- en fietspaden vanuit
bestaand stedelijk gebied het landelijk gebied in. ‘In Langedijk is het landelijk
gebied altijd dichtbij’, voor een kort wandelingetje dichtbij of voor een langere
tocht in de omgeving.
Bereikbaarheid en toegankelijkheid staan daarbij voorop, of het nu gaat om het
agrarisch gebied, het waterrijke groen aan de oostzijde of de ontsluiting van
kades van kanalen en vaarten. Er komt meer water in Langedijk dat èn een relatie
heeft met de cultuurhistorie èn tegelijkertijd inspeelt op nieuwe mogelijkheden en
ontwikkelingen. Water ook dat van goede kwaliteit is, zoveel mogelijk
doorvaarbaar, en water dat uitnodigt om naar te kijken, op te varen of in te vissen.
Groen en water altijd dichtbij
Nog meer dan nu wordt water een onderdeel van de dagelijkse woon- en
leefomgeving. Langedijk kent een waterrijk verleden en Langedijk heeft zich
ontwikkeld op en aan het water. Bij het versterken van de aanwezigheid van water
gaat het zowel om ‘klein water’(greppels, sloten) als om ‘groot water’(vaarten,
kanalen, plassen, meren). Leidraad bij de verdere ontwikkeling is de Nota
Doorvaarbaarheid (2006). Water kan je niet alleen zien, voelen en ruiken maar
water is er ook om je te verplaatsen in en tussen de dorpen en vanuit de dorpen
naar het landelijk gebied.
Groen en recreatie op loopafstand
Vanuit de woonomgeving een ommetje maken, wandelend of met de fiets, door
het dorp of even het buitengebied in. Langedijk heeft nu al veel mogelijkheden
maar het kan beter. Oude paden zijn afgesloten of in onbruik geraakt. Regionale
en randwegen voor de auto zijn onveilige barrières geworden voor fietsers en
voetgangers.
Natuur
Natuur, landbouw en water vormen het buitengebied en decor vanuit de dorpen van
Langedijk. Zij verdienen blijvend een volwaardige plaats en sterke positie binnen de
gemeente. Dit betekent o.a. behoud en versterking van natuurgebied Het Oosterdel, de
Kleimeer, Het Waartje, het kanaal Alkmaar/ Kolhorn, de Molenkrocht in de
Geestmerambacht, de Oostrand van Sint Pancras en de Groene Loper.
Voor recreatiegebied Geestmerambacht ligt de prioriteit op natuurontwikkeling en
buitensportbeleving. Ecologisch beheer, waaronder het biologisch boeren en het creëren
van natuurvriendelijke oevers langs bestaande en nieuw aan te leggen watergangen, is
daarbij een instrument om biodiversiteit te beschermen en te bevorderen.
68

Landbouw
De landbouw in het westelijk deel van de gemeente met haar vele traditionele
teelten verdient ook in de toekomst een sterke positie binnen de landelijke
gemeente die Langedijk wil zijn. Daarbij heeft de gemeente oog voor de
schaalvergroting die zich in de sector voordoet en faciliteert zij maatregelen die
nodig zijn om de sterke positie van de landbouw te handhaven danwel verder te
versterken. Het agrarisch productiegebied van de gemeente Langedijk maakt onderdeel
uit van het zogenaamde ‘gebied voor grootschalige landbouw’. Binnen het grootschalige
agrarische productiegebied staat een economisch duurzame ontwikkeling van de
agrarische sector centraal, zoals ook opgenomen in de Provinciale Ruimtelijke Verordening
Structuurvisie. Bij de toepassing van het Ruimte-voor-Ruimtebeleid biedt de gemeente
Langedijk de mogelijkheid om, incidenteel en wanneer daar aanleiding toe is, gebruik te
maken van compensatielocaties, echter zonder daartoe vooraf concrete locaties voor aan
te wijzen.
Recreatie en toerisme in Langedijk
Met haar waterrijke landelijk gebied kent Langedijk veel mogelijkheden voor
recreatie en toerisme. In het Oosterdelgebied met het Duizendeilandenrijk is het
waterrijke landschap van vroeger nog goed zichtbaar. In het centrale lint herinnert
de nog gedeeltelijk bevaarbare Achterburggracht nog aan de sterke relatie van
het leven op en aan de Dorpsstraat met het water. Het ‘verhaal van Langedijk’ is
daarmee nog voor een groot en belangrijk deel ‘levend en leesbaar’.
Cultuurhistorie en toerisme gaan steeds vaker samen om het toeristische aanbod
te vergroten en kwalitatief te verbreden. Het erfgoed in de gemeente kan in
samenhang met een aantrekkelijk landschap toeristen aantrekken wat mede bij
kan dragen aan de economische vitaliteit van het gebied. De ‘cultuurtoerist’
bestaat steeds vaker uit ouderen (paren, groepen) die over tijd en financiële
middelen beschikken om de cultuurhistorie van de gemeente op verschillende
manieren te ontdekken. Toerisme en cultuurhistorie kunnen zo een bijdrage
leveren aan het behoud van cultuurhistorisch erfgoed.
Het beleid voor recreatie en toerisme is bescheiden van aard en richt zich zowel
op Langedijkers als bezoekers van buiten de gemeente. Recreatief-toeristische
voorzieningen in Langedijk zijn vooral kleinschalig van aard. Het museum
BroekerVeiling en incidentele manifestaties in het recreatiegebied
Geestmerambacht hebben vooral een bovenlokale betekenis.
Het grofmazige net van vaak smalle landbouwwegen aan de westzijde van de
gemeente is matig geschikt voor recreatieve doeleinden vanuit een oogpunt van
verkeersveiligheid.
Het recreatiegebied met de recreatieplas Geestmerambacht vormt de meest
tastbare herinnering aan de ruilverkaveling uit de jaren ‘80. Het gebied heeft een
recreatieve functie voor de hele regio Alkmaar. De groei van het aantal inwoners
in de regio is aanleiding geweest om het Geestmerambacht verder uit te breiden.
De verbinding van Langedijk met Heerhugowaard is op meerdere punten aan
verbetering toe. De bouw van het nieuwe streekziekenhuis tussen Sint Pancras
en Heerhugowaard en de geplande woningbouw in de Broekhornpolder vormen de
aanleiding om de fietsverbindingen en de verbindingen voor openbaar vervoer en
gemotoriseerd verkeer in de omgeving te herijken en te verbeteren. Een
verkeersstudie met als onderzoeksgebied Sint Pancras, Broek op Langedijk en
Heerhugowaard dient hiertoe verbetervoorstellen op te leveren.
69

8. Uitvoeringsparagraaf
De uitvoeringsparagraaf geeft een beeld van zowel lopende als nog in uitvoering
te nemen projecten en grondexploitaties. Daarnaast wordt op hoofdlijnen inzicht
gegeven in de bevoegdheden en middelen die de gemeente ten dienste staan
om de voorgenomen ruimtelijke ontwikkelingen uit de structuurvisie te
realiseren.
De gemeentelijke structuurvisie is een strategisch document en geeft de
voorgenomen ruimtelijke ontwikkelingen op hoofdlijnen weer, ondermeer op de
beleidsterreinen van wonen, voorzieningen, werken, omgevingskwaliteit en
mobiliteit. Een structuurvisie dient realistisch te zijn naar zowel aard, omvang,
tijdpad en (financiële) haalbaarheid van voorgenomen ontwikkelingen en
maatregelen. Voorgenomen ontwikkelingen dienen goed te worden
beargumenteerd en de gemeente dient aan te geven hoe zij van plan is de
ontwikkelingen te realiseren of te laten realiseren door derden. De structuurvisie
maakt daarmee op transparante wijze aan een ieder duidelijk wat de gemeente
waar en wanneer van plan is, zowel in de consoliderende als in de
ontwikkelende sfeer. Naast het tegengaan of juist toestaan van ontwikkelingen,
kan de gemeente met de structuurvisie ook partijen stimuleren en verleiden tot
initiatief en uitvoering van ontwikkelingen.
Grondbeleid
In de huidige Nota Grondbeleid van Langedijk is het te voeren grondbeleid
nader uitgewerkt. De structuurvisie vormt daarbij het referentiekader voor de
inzet van ruimtelijk instrumentarium. De gemeente kiest, waar mogelijk en
wenselijk, voor een actief grondbeleid en, waar dat beter past, voor een
faciliterend grondbeleid. Maatwerk staat daarbij voorop en per locatie of project
wordt gezocht naar de meest passende vorm van grondbeleid. Mogelijk werkt de
gemeente daarbij samen met andere marktpartijen (woningcorporaties,
particuliere eigenaren). Veelal worden samenwerkingsvormen bepaald door de
aard van het project of de ontwikkeling, de bereidheid en mogelijkheid van
partijen om financieel bij te dragen en van beschikking bij partijen over de
benodigde gronden (grondposities), al dan niet in eigendom.
8.1. Projecten
Om van de mogelijkheden van ‘kostenverhaal’ gebruik te maken, is het verplicht, en aan
te bevelen vanuit een oogpunt van transparantie en rechtszekerheid, om een
structuurvisie op te stellen met daarin opgenomen de voorgenomen ruimtelijke
ontwikkelingen.
Bij het agenderen van projecten wordt een onderscheid gemaakt naar de aard van de
acties en projecten en een onderscheid in de tijd. Naar de aard van de projecten gaat het
om fysieke projecten van ruimtelijke aard (woningbouw, weg- en waterbouw etc.),
onderverdeeld naar ligging binnen danwel buiten exploitaties, en om projecten ihkv
nadere planvorming (verkenning, uitwerking, onderzoek etc.). Overeenkomstig de opbouw
van de structuurvisie met een onderscheid naar sociaal, ondernemend, dorps en landelijk
vormen deze thema’s tevens het kader voor de projectenlijst.
In de tijd wordt een onderscheid gemaakt naar lopende projecten (op dit moment in
voorbereiding of in uitvoering), projecten uit te voeren in de periode 2012-2020 en
projecten uit te voeren in de periode na 2020.
70

Bij de lopende projecten wordt ervan uitgegaan dat de gemeenteraad hieraan
goedkeuring heeft gegeven en dat gegevens over het project brede bekendheid genieten.
Voor de projecten, uit te voeren in de periode 2012-2020, is een projectenoverzicht
opgesteld met nadere gegevens ten aanzien van aard, ligging, grootte, grondeigendom,
initiatief, regie en financiering. Van deze projecten wordt voorzien dat in de nabije periode
een bestemmingsplanprocedure aan de orde is. De structuurvisie dient daartoe richting en
kader aan te geven.
Voor de projecten waarvan de uitvoering eerst na 2020 is voorzien, wordt thans geen
uitgebreide beschrijving gegeven gelet op het prille stadium van voorbereiding en het
veelal ontbreken van gedetailleerde gegevens.
Sociaal
Ondernemend
Dorps
Landelijk
Projecten
Binnen exploitatie
Westerdel
Kerklaan
Veilingterrein
Rodeoterrein
Westrand Sint Pancras
MAVO-veld / Buitenzorg
Broekerveiling
Inbreidingslocaties
Buiten exploitatie
Planvorming
plan/programma ontm.plekken
jong en oud
Binnen exploitatie
Revitaliseren De Mossel
Breekland II
Buiten exploitatie
Planvorming
Binnen exploitatie
Buiten exploitatie
Verdiepte aanleg N504
Uitv. Nota Doorvaarbaarheid
Planvorming /verkenning
Naoorlogse wijken
Haventerrein BOL
Centrale lint
Bedrijventerreinen
Kerkgebouwen
Optimaliseren wandelen/fietsen
Binnen exploitatie
Vroonerplas
Buiten exploitatie
Planvorming
Verkenning Oostrand Noord-
Scharwoude
Verkeer Langedijk - HHW
Uitvoering
X
X
X
X
X
2012-2020
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Na 2020
X
X
X
71

Projectenoverzicht
I. Projecten in voorbereiding en/of uitvoering:
1. Westerdel
Projectomschrijving
Gemeentelijk programma
Initiatiefnemer
Betrokken partijen
Ontwikkeling nieuwe woonwijk Westerdel: 690 woningen
Ruimtelijke Ordening
Gemeente en diverse projectontwikkelaars
Gemeente en diverse projectontwikkelaars
Planfase en status Bestemmingsplan vastgesteld, civieltechnische
voorbereiding van de uitvoering aan de orde
Planfasering en uitvoering 2012 – 2020
Rollen gemeente Actief: produceert bouwrijpe grond en geeft deze uit aan de
ontwikkelende partijen.
Financieel kader Grondexploitatie
72

2. Kerklaan
Projectomschrijving
Gemeentelijk programma Ruimtelijke Ordening
Initiatiefnemer Gemeente Langedijk
Betrokken partijen
Planfase en status
Planfasering en uitvoering 2012: start bouw
Woningbouwontwikkeling op de locatie Kerklaan 31-33 te
Noord-Scharwoude.
Het woningbouwprogramma bestaat uit 10 rijwoningen, 2
twee-onder-een-kap woningen en 33 appartementen,
verdeeld over twee appartementengebouwen. Daarnaast wil
de gemeente komen tot een herinrichting van de
naastgelegen speelweide.
Gemeente Langedijk
Woningbouwvereniging Langedijk
Bestemmingsplan is onherroepelijk. De grond is
overgedragen aan Woningbouwvereniging Langedijk
Rol gemeente Actief: gemeente maakt bouw- en woonrijp
Financieel kader
Middels een exploitatieovereenkomst zijn afspraken
gemaakt tussen Woningbouwvereniging Langedijk en
gemeente Langedijk over diverse plankosten.
73

3. Sint Maarten
Projectomschrijving
Gemeentelijk programma
Initiatiefnemer
Betrokken partijen
Planfase en status
Planfasering en uitvoering
Ter afronding van de woningbouwontwikkeling Sint Maarten
in Oudkarspel heeft de gemeente Langedijk 7 vrije kavels in
de verkoop.
Ruimtelijke Ordening
Gemeente Langedijk
Gemeente Langedijk
Realisatiefase
Na verkoop kavels wordt gestart met woonrijp maken.
Rol gemeente Gemeente Langedijk is verantwoordelijk voor de
grondexploitatie, het planologisch regime en het bouw- en
woonrijp maken van het gebied.
Financieel kader
Grondexploitatie Afronding Sint Maarten
74

4. Vroonerplas
Projectomschrijving
Gemeentelijk programma
Initiatiefnemer
Betrokken partijen
Planfase en status
Planfasering en uitvoering
Vroonerplas is onderdeel van project Vroonermeer Noord.
Het is een bij Provinciaal besluit vastgelegd
natuurcompensatiegebied op Langedijks grondgebied en
woningbouw op Alkmaars grondgebied. Ten noorden van de
plas wordt op Langedijks grondgebied ook een
GOED(gezondheidszorg onder een dak) met
appartementen met ouderenzorg ontwikkeld.
Ruimtelijke Ordening
Gemeente Langedijk en gemeente Alkmaar
Gemeente Langedijk, gemeente Alkmaar en private partijen
Realisatiefase
Ontwikkeling plas loopt gelijk op met ontwikkeling
woningbouw. GOED en appartementen worden gerealiseerd
in eerste bouwfase
Rol gemeente Gemeente Langedijk is (gedeeltelijk) verantwoordelijk voor
de grondexploitatie en het planologisch regime.
Financieel kader
Grondexploitatie Vroonermeer-Noord
75

II. Projecten 2012 – 2020:
5. Veilingterrein Noord-Scharwoude
Projectomschrijving
Gemeentelijk programma
Initiatiefnemer
Betrokken partijen
Planfase en status
Planfasering en uitvoering
Woningbouwontwikkeling op het voormalige veilingterrein in
Noord Scharwoude.
Het woningbouwprogramma bestaat uit ca 240 woningen
waarvan 40% cat. 1 en 2 woningen. De verhouding koophuur
ligt op 80-20%. De gebiedsontwikkeling houdt verder
in het inrichten van de openbare ruimte, waaronder het in
ere herstellen van de aanwezige loswal met daarbij het
vergroten van de doorvaarbaarheid en de aanleg van een
parkgebied.
Aan de oostzijde van het plangebied wordt een
voorzieningencluster gerealiseerd waaronder een
supermarkt en de verplaatste Horticoop.
Ruimtelijke Ordening
Bouwfonds Ontwikkeling BV
Bouwfonds Ontwikkeling B.V., gemeente Langedijk,
Klankbordgroep Veilingterrein
Het project bevindt zich deels in de ontwerp-, deels in de
voorbereidingsfase.
2012: besluitvorming Bestemmingsplan
Rol gemeente Facilitair: Bouwfonds Ontwikkeling voert de grond- en
opstalexploitatie en is verantwoordelijk voor bouwrijp
maken, opstalontwikkeling en woonrijp maken. De
gemeente Langedijk heeft een faciliterende rol en is
verantwoordelijk voor planologisch regime.
Financieel kader
Middels een intentieovereenkomst tussen Bouwfonds en
gemeente Langedijk zijn er afspraken gemaakt over de
gemeentelijke plankosten. In de anterieure overeenkomst
tussen gemeente en Bouwfonds zullen er nadere financiële
afspraken gemaakt worden.
76

6. Westrand Sint Pancras
Projectomschrijving
Gemeentelijk programma
Initiatiefnemer
Betrokken partijen
Planfase en status
Planfasering en uitvoering
Woningbouwontwikkeling aan de westrand van Sint
Pancras op particuliere kavels.
Op initiatief van grondeigenaren in het gebied wil de
gemeente Langedijk medewerking verlenen om
woningbouwontwikkeling mogelijk te maken onder
voorwaarde dat het gemeentelijk kostenverhaal verzekerd
is. De kosten worden 100% verhaald op de vereniging van
eigenaren. Op basis van het exploitatieplan zullen
grondeigenaren die later een bouwtitel willen hun
exploitatiebijdrage moeten voldoen aan gemeente. De
bijdrage zal de gemeente te zijner tijd doorsluizen richting
de vereniging die voorgefinancierd hebben.
Ruimtelijke Ordening
Vereniging van eigenaren Plan Gedempte Veert
Vereniging van eigenaren Plan Gedempte Veert, gemeente
Langedijk
Eind 2011 is de gebiedsvisie voor het plangebied
vastgesteld door de gemeenteraad van Langedijk. Begin
2012 vindt afronding van definitiefase plaats middels het
afsluiten van een intentieovereenkomst tussen gemeente
Langedijk en de Vereniging
1 e kwartaal 2012: Afsluiten intentieovereenkomst
2e deel 2012: Afronden inrichtingsplan openbaargebied,
financiële doorrekening en beeldkwaliteitsplan.
Medio 2013: Afsluiten anterieure overeenkomst
Medio 2014: Bestemmingsplan + exploitatieplan
Vanaf 2015: Bouwrijp maken openbaar gebied+ bouw
woningen.
Rol gemeente Facilitair: Gemeente Langedijk is verantwoordelijk voor het
planologische regime en de benodigde civiele werken en
inrichting van het openbaar gebied. Grondeigenaren zijn
verantwoordelijk voor opstalexploitatie
Financieel kader
Voor de gemeente dient het project budgetneutraal te
worden uitgevoerd. Alle gemeentelijke kosten worden
verhaald op de Vereniging van Plan Gedempte Veert
77

7. MAVO-veld
Projectomschrijving
Gemeentelijk programma
Initiatiefnemer
Betrokken partijen
Planfase en status
Planfasering en uitvoering
Woningbouwontwikkeling op het voormalig Mavoveld aan
de Dr. Wilminkstraat te Noord-Scharwoude.
Het woningbouwprogramma bestaat uit totaal 65
wooneenheden (15 sociale zorghuurwoningen, 15 vrije
sectorwoningen huur, 15 vrije sectorwoningen koop, 5
patiowoningen, 15 sociale huurwoningen).
Een aantal woonzorgeenheden zal worden afgenomen door
Magenta Zorg.
Ruimtelijke Ordening
Habion Vastgoed
Habion Vastgoed, Magenta Zorg, Gemeente Langedijk
Het stedenbouwkundig plan is door het college
goedgekeurd.
Exploitatieovereenkomst wordt opgesteld tussen Habion en
de gemeente Langedijk. In deze overeenkomst dienen
afspraken gemaakt te worden op het gebied van de
grondoverdracht en andere kosten
Rol gemeente Facilitair: Gemeente levert grond aan private partij en heeft
een faciliterende rol en is verantwoordelijk voor het
planologisch regime.
Financieel kader
Met private partij wordt een koopovereenkomst gesloten.
78

8. Centrumplan Broekerveiling
Projectomschrijving
Gemeentelijk programma
Initiatiefnemer
Betrokken partijen
Planfase en status
Planfasering en uitvoering
Revitalisatie van het Winkelcentrum Broekerveiling en de
omgeving.
Een integrale gebiedsontwikkeling waarbij het bestaande
winkelcentrum westwaarts wordt uitgebreid met
winkelruimte, parkeren op het dek en een nieuwe entree
met een nieuwe uitstraling. Aan de noordzijde verschijnt
een appartementengebouw met sociale woningen. Aan de
zuidkant worden grondgebonden woningen gerealiseerd op
een eilandenstructuur. Het openbaar gebied bestaat uit
parkeren op maaiveld, de omlegging van de Voorburggracht
en het nieuwe dorpsplein tussen winkelcentrum en
appartementengebouw.
Ruimtelijk Ordening
Gemeente Langedijk
Gemeente Langedijk, van den Heerik Beheer Maatschappij
B.V., Woningbouwvereniging Langedijk, Van Wijnen
Projectontwikkeling West B.V, Maatschappelijke
Klankbordgroep en omwonenden
Ontwerpfase
1 e deel 2012: Bestemmingsplan afronding
2 e deel 2012: Opstalontwerpen en inrichtingsplan gereed
2e deel 2012: Start bouwrijp maken
medio 2013: Start bouw opstallen (gefaseerd)
Rol gemeente Actief: Gemeente is verantwoordelijk voor de
grondexploitatie, planologisch regime en de herinrichting
van het openbaar gebied. Private partijen zijn
verantwoordelijk voor opstalexploitatie.
Financieel kader
Er is een grondexploitatie vastgesteld.
79

9. Breekland 2 e fase
Projectomschrijving
Gemeentelijk programma
Initiatiefnemer
Betrokken partijen
Planfase en status
Planfasering en uitvoering
De ontwikkeling van de 2 e fase van het bedrijventerrein
Breekland. De 2 e fase is niet in de provinciale structuurvisie
opgenomen. Vooraf dienen nut en noodzaak van het
bedrijventerrein te worden aangetoond.
Ruimtelijke Ordening
Gemeente Langedijk
Gemeente Langedijk
Het project bevindt zich in de ontwerpfase
Ontwikkeling van het project hangt samen met de
gronduitgifte in de 1 e fase.
Rol gemeente Actief: Gemeente Langedijk is verantwoordelijk voor de
grondexploitatie, het planologisch regime en het bouw- en
woonrijp maken van het gebied.
Financieel kader
Grondexploitatie Breekland
80

10. Voormalig bibliotheekgebouw
Projectomschrijving
Gemeentelijk programma
Initiatiefnemer
Betrokken partijen
Planfase en status
Planfasering en uitvoering
Herontwikkeling van de locatie Voorburggracht 220 te
Noord-Scharwoude. De ontwikkeling voorziet in winkels en
appartementen.
Ruimtelijke Ordening
Gemeente Langedijk
Gemeente Langedijk
Ontwerpfase
Medio 2012: start stedenbouwkundig plan
Rol gemeente Actief: De gemeente is verantwoordelijk voor het
planologisch regime en wil in de toekomst afspraken maken
met derden over de realisatie.
Financieel kader
Grondexploitatie
81

11. Wijkcentrum Noord-Scharwoude
Projectomschrijving
Gemeentelijk programma
Initiatiefnemer
Betrokken partijen
Planfase en status
Planfasering en uitvoering
Ontwikkeling van een wijkcentrum in Noord-Scharwoude
aan de Dr. Wilminkstraat. In het wijkcentrum worden
verschillende verenigingen gehuisvest.
Ruimtelijke Ordening
Gemeente Langedijk
Gemeente Langedijk, huidige gebruikers De Overbrugging,
toekomstige gebruikers wijkcentrum.
Ontwerpfase
Medio 2012 start voorbereidingsfase en begin 2013 start
bouw.
Rol gemeente Actief: Gemeente Langedijk is verantwoordelijk voor de
grondexploitatie en het planologisch regime.
Financieel kader
Grondexploitatie wijkcentrum
82

12. Wijkcentrum Oudkarspel
Projectomschrijving
Gemeentelijk programma
Initiatiefnemer
Betrokken partijen
Planfase en status
Planfasering en uitvoering
Ontwikkeling van drie complexen in het dorpscentrum van
Oudkarspel, te weten een brede school, wijksteunpunt en
woon-zorgcomplex.
Maatschappelijke Ondersteuning
Gemeente Langedijk
Inwoners Oudkarspel, gebruikers huidige locaties,
omwonenden, dorpsplatform OK en gemeente Langedijk.
Ontwerpfase
Medio 2012 start voorbereidingsfase en begin 2013 start
bouw.
Rol gemeente Actief: Gemeente Langedijk is verantwoordelijk voor de
grondexploitatie en het planologisch regime.
Financieel kader
Investeringskrediet nog aan te vragen
83

13. Verbinding Nauertogt – Zuiderdel – BOL
Projectomschrijving
Gemeentelijk programma
Initiatiefnemer
Betrokken partijen
Planfase en status
Planfasering en uitvoering
Fysieke Infrastructuur
Gemeente Langedijk
Gemeente Langedijk
Studiefase
Rol gemeente Actief
Financieel kader
III. Projecten na 2020:
2012 - 2020
Aangekondigd in gemeentebegroting
Inbreidingslocaties t.b.v. eenpersoonshuishoudens in/aan centrale lint
Rodeoterrein
IV. Planvorming vanaf 2012;
Verkenningen, uitwerkingen, onderzoeken
A. Herstructurering/vernieuwing naoorlogse wijken
B. Haventerrein Broek op Langedijk
C. Verkenningsstudie autoluw/autovrij maken centrale lint en Bovenweg
D. Vernieuwing/transformatie bestaande bedrijventerreinen
E. Maatschappelijk medegebruik kerkgebouwen
F. Verkeersstudie naar verbinding Langedijk (BOL/Sint Pancras) – HHW
G. Oostrand Noord-Scharwoude; uitwerking Blauwe Loper
84

8.2. Instrumentarium
De Wro (Wet ruimtelijke ordening) van 1 juli 2008 geeft gemeenten nieuwe
instrumenten om afspraken te maken over de verdeling van kosten van algemene
voorzieningen, nutsvoorzieningen en de inrichting van de openbare ruimte.
De nieuwe wet onderscheidt een tweetal sporen ten aanzien van het kostenverhaal bij
ruimtelijke ontwikkelingen:
1. Privaatrechtelijke spoor
Het sluiten van een anterieure overeenkomst heeft met artikel 6.24 Wro een
wettelijke grondslag gekregen en is het uitgangspunt van de Wro. De overheid sluit
met de particuliere partij een anterieure overeenkomst waarin het kostenverhaal is
verzekerd en maakt afspraken over locatie-eisen, woningbouwprogramma, fasering
en dergelijk. Het privaatrechtelijk spoor geeft de gemeente meer vrijheid in het maken
van afspraken dan het publiekrechtelijk spoor.
2. Publiekrechtelijke spoor
Indien de gemeente niet tot een overeenkomst kan komen met een private partij dan
heeft de gemeente met de Wro een nieuw instrument voor handen, te weten het
exploitatieplan. Met toepassing van het exploitatieplan wordt het kostenverhaal
verzekerd voor de gemeente en is het tevens mogelijk om locatie-eisen te stellen aan
een ruimtelijke ontwikkeling.
De wet gaat er vanuit dat gemeenten eerst proberen kosten te verhalen via het
privaatrechtelijke spoor (anterieure overeenkomst). Als dat niet lukt, kunnen
gemeenten met een exploitatieplan kosten verhalen via het publiekrechtelijke
spoor.
Kostenverhaal
De structuurvisie geeft een beschrijving van de projecten die in de komende
jaren zijn voorzien om tot uitvoering te worden gebracht. Daarbij kan
onderscheid worden gemaakt in:
a. voorzieningen buiten exploitatiegebieden (voorzieningen die geld kosten
en waar geen opbrengsten tegenover staan zoals nieuwe
ontsluitingswegen, recreatieve groenstructuren, ecologische
verbindingszones, waterpartijen, pleinen etc.)
b. exploitaties of exploitatiegebieden waarbij zowel voorzieningen worden
aangelegd alsook opbrengsten worden gegenereerd. Voorbeelden van
exploitatiegebieden zijn uitbreidingslocaties voor woningbouw of
bedrijventerreinen, herstructureringsgebieden en herontwikkel- en
transformatielocaties voor woningen en/of bedrijven.
Naast de gemeente kunnen ook particulieren een beroep doen op
zelfrealisatie voor projecten. In de praktijk betreft het veelal verzoeken
tot medewerking voor nieuwe woningbouwontwikkelingen. De kosten die
de gemeente hiervoor maakt zal zij via een overeenkomst of via het
exploitatieplan op de initiatiefnemer verhalen.
c. Plan/visievorming en/of nader onderzoek t.b.v. mogelijke
projecten/exploitaties in de toekomst.
85

Kostenverhaal van voorzieningen
Op basis van een exploitatieplan kunnen kosten uit de kostensoortenlijst (art.
6.2.4 Bro) afdwingbaar worden verhaald. Bij het verhalen van kosten dient te
worden voldaan aan drie criteria:
1. Profijt; de locatie moet nut ondervinden van de te treffen werken, maatregelen of
voorzieningen
2. Toerekenbaarheid; er moet een causaal verband bestaan tussen de
gebiedsontwikkeling en de kosten van de voorziening
3. Proportionaliteit; indien meerdere gebieden profijt hebben van een werk, maatregel
of voorziening dan moeten de kosten van de betreffende voorziening naar
evenredigheid worden verdeeld.
Bij kostenverhaal kan onderscheid gemaakt worden tussen:
a. kosten van bovenwijkse voorzieningen;
b. binnenplanse verevening van kosten;
c. bovenplanse verevening van kosten;
d. financiële bijdragen in ruimtelijke ontwikkelingen.
Ad a) Bovenwijkse voorzieningen
Bovenwijkse verevening ziet toe op het toerekenen van kosten van
bovenwijkse voorzieningen (bijv. hoofdinfrastructuur, rotondes, e.d.) over
de (exploitatie)gebieden en projecten die ook daadwerkelijk gebaat zijn bij
deze voorzieningen.
De gemeente Langedijk beschikt over een Nota Bovenwijkse
Voorzieningen.
Ad b) Binnenplanse verevening van kosten
Het is gebruikelijk om binnen één exploitatiegebied kosten om te slaan
volgens een methode waarbij rekening wordt gehouden met bestaande
verschillen tussen de bouwpercelen in uitgifteprijzen en inbrengwaarden
(binnenplanse verevening). De structuurvisie hoeft op dit punt geen
voorwaarden te formuleren om deze methodiek te kunnen toepassen. In
exploitatieplannen en contracten wordt binnenplanse verevening toegepast
en tot uitdrukking gebracht in de exploitatiebijdrage.
Ad c) Bovenplanse verevening van kosten
Bovenplanse verevening is gericht op een bijdrage vanuit
exploitatiegebieden met een exploitatieoverschot naar andere
exploitatiegebieden met een exploitatietekort. Voor de toepassing hiervan
dient de structuurvisie aanwijzingen te geven. De Wro bepaalt dat
bovenplanse kosten in meerdere exploitatiegebieden kunnen worden
doorbelast in de vorm van een fondsbijdrage. In de structuurvisie moet
sprake zijn van een ruimtelijke en functionele samenhang tussen de
gebieden.
Ad d) Financiële bijdragen in ruimtelijke ontwikkelingen
De Wro biedt de mogelijkheid om, naast de exploitatiebijdrage, in de
exploitatieovereenkomst met een particuliere exploitant een afzonderlijke
financiële bijdrage aan de gemeente overeen te komen. Deze extra
bijdrage ‘aan de ruimtelijke ontwikkeling’ van de gemeente wordt
gebaseerd op ruimtelijke ontwikkelingen die in de structuurvisie zijn
beschreven.
86

De mogelijkheden van kostenverhaal op een rij
Voorgaande categorieën voorzieningen en de toerekening van de kosten naar een
exploitatiegebied zijn in onderstaande tabel uiteengezet. Het maken van
onderscheid tussen de categorieën is van belang, aangezien het kostenverhaal
per categorie verschillend is.
Tabel 1. Onderscheid in toerekenbaarheid van voorzieningen
Categorie 1 Voorzieningen binnen een
exploitatiegebied en alleen
ten dienste van dat
exploitatie- gebied.
Categorie 2 Voorzieningen buiten een
exploitatiegebied, maar
alleen ten dienste van dat
exploitatiegebied.
Categorie 3 Voorzieningen binnen of
buiten een exploitatiegebied
die ten dienste zijn voor dat
exploitatie- gebied en een of
meer exploitatie- gebieden
en / of bestaand gebied.
Categorie 4 Voorzieningen buiten een
exploitatiegebied, waarvan
de kosten alleen via een
bijdrage kunnen worden
verkregen op grond van een
structuurvisie.
100% toerekenbaar aan
exploitatiegebied.
100% toerekenbaar aan
exploitatiegebied.
Bovenwijkse voorzieningen
waarvan de toerekening aan de
hand profijt, toerekenbaarheid
en proportionaliteit plaatsvindt.
Bijdrage ruimtelijke
ontwikkeling die alleen in de
anterieure fase kan worden
overeengekomen.
87

Aanwijzingen voor de private initiatiefnemer vanuit de Structuurvisie:
Een private initiatiefnemer bezit grond op een potentiële bouwlocatie van de
gemeente en overweegt zelf de door gemeente voorgenomen activiteit en functie
te realiseren. Het huidige bestemmingsplan dient daartoe te worden aangepast.
De nieuwe Wro biedt meer dan voorheen mogelijkheden om het te realiseren
bouwprogramma dwingend voor te schrijven. De Wro biedt de mogelijkheid aan
gemeenten om kosten die de gemeente maakt en die voortkomen uit de (bouw-
)activiteit, optimaal te verhalen op de initiatiefnemer. De structuurvisie moet
hiervoor ‘aanwijzingen’ geven aan de initiatiefnemer.
Schematische weergave voor private initiatieven
Te wijzigen Bestemmingsplan
Private grondeigenaar realiseert
zelf op eigen grond
Initiatief voor Exploitatie
Binnen huidige bestemmingsplan
Gemeente realiseert zelf op
gemeentegrond
Private partij gaat in gesprek met gemeente met als kader de binnen de
Structuurvisie gestelde randvoorwaarden t.a.v. kostenverhaal:
Structuurvisie 2012-2030
Woonvisie (meest recent)
Nota Bovenwijkse Voorzieningen
Gemeente sluit met private
exploitant een anterieure
overeenkomst
Gemeente past bestemmingsplan
aan t.b.v. private realisatie
Private exploitant realiseert plan
o.b.v. anterieure overeenkomst
Gemeente stelt
ontwerpbestemmingsplan op met
exploitatieplan waarin opgenomen de
wettelijke verplichtingen voor
kostenverhaal o.b.v.
- Kostensoortenlijst
- Profijt
- Toerekenbaarheid
- Proportionaliteit
Een exploitant realiseert binnen de
randvoorwaarden van
bestemmingsplan en exploitatieplan
88

Waterfonds
Water vormt van oudsher een belangrijk structurerend element in de ruimtelijke
opbouw van Langedijk. Daarmee is water een belangrijk onderdeel van de
identiteit van Langedijk. Water levert een belangrijke bijdrage aan de kwaliteit en
aantrekkelijkheid van de gemeente en biedt economische en recreatieve
mogelijkheden.
De beleidsdoelstellingen van de gemeente Langedijk zijn:
Herstel van water en waterverbindingen conform de Nota
Ontwikkelingsvisie Doorvaarbaarheid.
Versterken vorm en betekenis van water in de structuur van het centrale
lint, met name met betrekking tot Achterburggracht.
Behouden en versterken van de voor Langedijk kenmerkende
eilandenstructuur.
Om voor de ambities op het thema ‘water’ middelen vrij te maken kan een
Waterfonds ingesteld worden. Dit fonds is gebaseerd op de uitgangspunten zoals
omschreven.
Groenfonds
Doelen en Ambities
Evenwichtige balans tussen rood en groen.
Samenhang tussen groenstructuur, landschap en cultuurhistorie.
Samenhang tussen groenstructuur, ecologisch netwerk en ecologische
hoofdstructuur, van kleine naar grote schaal.
Duurzame ontwikkeling van stedelijk en landelijk gebied.
Als voorbeeld kan genoemd worden het openhouden van de groene ruimte tussen
St. Pancras en Broek op Langedijk, groen, water- en natuurrijk met recreatief
medegebruik.
Om voor de groene ambities middelen vrij te maken kan een Groenfonds
ingesteld worden. Dit groenfonds is gebaseerd op de uitgangspunten zoals
omschreven.
Fonds Sociale Woningbouw
Doel van dit fonds is eventuele tekorten die ontstaan bij realisatie van sociale woningen op
te vangen. E.e.a. hangt samen met de toekomstige ontwikkelingen die toezien op
kleinschalige (particuliere) inbreiding/binnenstedelijk projecten. Het realiseren van sociale
woningbouw is doorgaans niet mogelijk (vanuit financieel dan wel stedenbouwkundig
oogpunt).
Het doel is dat de initiatiefnemer het niet kunnen realiseren van sociale woningbouw
'afkoopt’. Voor het bepalen van de bijdrage zijn verschillende mogelijkheden. Het geld uit
het Fonds kan worden ingezet op de projecten waar de sociale woningbouw wordt
gerealiseerd.
89

Bijlagen
Bijlage I : Nota Zienswijzen
Bijlage II : Raadsbesluit 18 september 2012
91

Bijlage I : Nota Zienswijzen
INHOUDSOPGAVE:
1. Inleiding
2. Schematisch overzicht met zienswijzen op hoofdlijnen, beantwoording en
verwerking in tekst structuurvisie
92

1. INLEIDING
De gemeente Langedijk heeft de concept-structuurvisie Langedijk 2012-2030 voor een
ieder ter inzage gelegd van 22 februari t/m 4 april 2012.
Het document kon gedownload worden vanaf de gemeentesite www.gemeentelangedijk.nl.
Papieren exemplaren konden worden ingezien in de hal van het gemeentehuis, in de
bibliotheek van Zuid-Scharwoude, in het Dorpshuis de Geist in Sint Pancras en in Het
Behouden Huis in Oudkarspel.
Op 22 februari is, bij de aanvang van de periode van terinzagelegging en in een oplage
van 11.700 stuks, huis aan huis in de gemeente Langedijk een aparte themakrant van
‘Langedijk Informeert’ verspreid met als thema de Structuurvisie. In acht pagina’s werd in
de themakrant de inhoud van de structuurvisie uiteengezet.
Op donderdag 1 maart en op maandag 19 maart 2012 werden er informatieavonden over
de structuurvisie georganiseerd in het gemeentehuis van Langedijk. Op 1 maart maakten
ca 10 personen van deze gelegenheid gebruik en op 19 maart waren ca 20 personen
aanwezig.
In de periode van terinzagelegging zijn in totaal acht zienswijzen ingediend bij de
gemeente Langedijk over de concept-structuurvisie 2012-2030.
In volgorde van ontvangst gaat het daarbij om de volgende personen en instanties:
1. 5-3-2012 Bewoner De Swaan 20, Zuid-Scharwoude
2. 21-3-2012 Bewoner Dorpsstraat 899
3. 23-3-2012 Zuurkool Kramer
4. 27-3-2012 Hart & Co B.V.
5. 29-3-2012 LTO Noord
6. 4-4-2012 Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier
7. 5-4-2012 Langedijk Waterrijk
8. 5-4-2012 Rotteveel vastgoedontwikkeling
93

2. SCHEMATISCH OVERZICHT ZIENSWIJZEN
Ingekomen reactie
Ad 1.
Bewoner De Swaan 20
Zuid-Scharwoude
1. Mist sprankeling en ambitie en
proeft teveel berusting. Crisis zal
ooit afgelopen zijn en omslaan in
economische groei. Langedijk
moet genoeg te bieden blijven
houden voor jeugd en jongeren.
2. Afwisseling in centrale lint moet
blijven en inbreiden moet niet ten
koste gaan van open plekken en
openbaar groen. Niet doorslaan
met bouw van teveel clusters
voor ouderenzorg en proberen
om nieuwe bedrijven/bedrijfjes
aan te trekken op de plaats van
vrijgekomen bedrijfslocaties.
Het lint moet ook voor gezinnen
met kinderen aantrekkelijk blijven
om zo het lint levendig te
houden.
Pleit ervoor om aan de westkant
van Langedijk reserveringen te
houden voor woningbouw in de
verre toekomst.
3. Eens met keuze Breekland
te ontwikkelen tot agropark.
Daarbij ook denken aan
kwekerijen op het gebied van
insecten, vis en taugé alsmede
aan verwerking van agrarische
producten. Langedijk profileren
als Foodvalley binnen de Seed-
Valley.
4. M.b.t. bevaarbaarheid wordt
gepleit voor goede Oost-
Westverbinding tussen Museum
Broekerveiling en Camping
Molengroet.
Gemeentelijk commentaar Aanpassing plan
Ambitie betreft vooral het
tegemoetkomen aan de eisen en
wensen van de toekomstige bevolking
en ambitie betreft om de omslag te
maken van kwantiteit naar kwaliteit.
Inhoudelijk eens met doelen voor
centrale lint. Ook met de bouw van
meer eenpersoonshuishoudens voor
ouderen èn jongeren zal er in het
centrale lint voldoende ruimte en
mogelijkheden blijven voor jongeren
en voor gezinnen met kinderen.
Aan de hand van de huidige
ontwikkelingen en prognoses m.b.t.
demografie is er geen reden om aan
de westzijde van Langedijk
reserveringen te blijven houden voor
woningbouw tot 2030.
Dank voor suggesties m.b.t.
ontwikkelingrichtingen agribusiness.
Waar mogelijk worden suggesties
meegenomen bij verdere ontwikkeling
Breekland ihkv agribusiness.
Voorstel is reeds opgenomen in
Ontwikkelingsvisie Doorvaarbaarheid
welke integraal als bouwsteen geldt
voor de structuurvisie.
Geen aanpassing
Geen aanpassing
Geen aanpassing
Geen aanpassing
Zowel op de kaart (met
zgn. ‘ontwikkelpijlen’) als
in de tekst aanpassen
94

Ingekomen reactie
Ad 2.
Bewoner Dorpsstraat 899
Oudkarspel
Wijst erop dat in de kerk van
Oudkarspel geen
maatschappelijke voorzieningen
thuishoren, waarbij aantrekking
van auto’s ontstaat inclusief
parkeeroverlast.
Wijst eveneens op mogelijke
hinder voor omwonenden indien
lichte horeca wordt toegestaan.
Vraagt zich af of lichte horeca
wel thuishoort in een kerk.
Wijst op dreiging
parkeerproblemen wanneer
Dorpsstraat autoluw wordt
gemaakt.
Wijst andermaal op dreigende
parkeeroverlast wanneer geen
adequate extra
parkeervoorzieningen worden
gerealiseerd.
Complimenteert de gemeente
voor de wijze waarop bewoners
worden betrokken bij de
totstandkoming van de
structuurvisie
Gemeentelijk commentaar Aanpassing plan
De gemeente wil nadrukkelijk de
combinatie stimuleren van
enerzijds voor Langedijk
betekenisvolle kerkgebouwen op
cruciale en betekenisvolle plekken
in het centrale lint met een
overschot aan ruimte op diverse
tijdstippen gedurende de week en
anderzijds maatschappelijke
functies welke met steeds moeite
door de overheid in stand kunnen
worden gehouden.
Bij lichte horeca wordt gedacht aan
een ontmoetingruimte voor jong en
oud, gekoppeld aan overige
voorzieningen ter plekke. Lichte
horeca in een kerkgebouw is een
paracommerciele activiteit waar
uitsluitend niet-alcoholische
dranken worden geschonken. In de
recent door de gemeenteraad
vastgestelde Horecavisie wordt
e.e.a. nader uitgewerkt en
verwoord
De gemeente wil genoemde
combinaties louter stimuleren en
faciliteren. Van enige verplichting
hiertoe kan en zal geen sprake zijn
en de beoogde combinaties
kunnen slechts gerealiseerd
worden op vrijwillige basis.
Bij veranderingen in ruimtegebruik
waarbij parkeeroverlast dreigt, zal
de gemeente reeds in het stadium
van planvorming aandacht
schenken aan te voorziene
parkeerproblemen met het doen
van voorstellen voor adequate
oplossingen.
Geen aanpassing.
Geen aanpassing
Geen aanpassing
Geen aanpassing
95

Ingekomen reactie
Ad 3.
Zuurkool Kramer
“Wij hechten eraan te vermelden dat voor zo ver
dat aan de orde zou zijn in de structuurvisie
2012-2030, wij de continuïteit van onze
onderneming gewaarborgd willen zien. Met
andere woorden, de in ons bezit zijnde
agrarische grond, en ons industrieterrein
hebben wij nodig voor zonering, geur
verwaaiing en uitbreiding van ons bedrijf.
Tevens gaan wij ervan uit dat ons bedrijf goed
bereikbaar blijft. Wij gaan ervan uit dat dit in de
structuurvisie 2012-2030 wordt gewaarborgd.”
Tevens ingesloten kopiebrief dd 9 februari 2000.
Gemeentelijk commentaar Aanpassing plan
Het gemeentebestuur heeft
kennisgenomen van de wensen
van G. Kramer & ZN BV.
De structuurvisie 2012-2030
kent geen reserveringen of
beperkingen voor de gronden
van het bedrijf G. Kramer &
Zonen B.V..
Geen aanpassing.
96

Ingekomen reactie
Ad 4.
Hart & Co BV
“Wij hechten eraan te vermelden dat voor zo
ver dat aan de orde zou zijn in de
structuurvisie 2012-2030, wij de continuïteit
van onze onderneming gewaarborgd willen
zien. Met andere woorden, de in ons bezit
zijnde agrarische grond, en ons
industrieterrein hebben wij nodig voor
zonering, geur verwaaiing en uitbreiding van
ons bedrijf. Tevens gaan wij ervan uit dat ons
bedrijf goed bereikbaar blijft. Wij gaan ervan
uit dat dit in de structuurvisie 2012-2030 wordt
gewaarborgd.”
Gemeentelijk commentaar Aanpassing plan
Het gemeentebestuur heeft
kennisgenomen van de wensen
van Hart & Co BV.
De structuurvisie 2012-2030
kent geen reserveringen of
beperkingen voor de gronden
van het bedrijf Hart & Co B.V..
Geen aanpassing.
97

Ingekomen reactie
Ad 5.
LTO-Noord
Fonteinlaan 5
2012 JG Haarlem
Landbouwparagraaf
LTO-Noord onderschrijft de ruimtelijke koers
in de structuurvisie t.a.v. economisch
duurzame ontwikkeling bestaande
agrarische bedrijven en versterking
innovatieve agribusiness op Breekland.
LTO-Noord is van mening dat bij uitwerking
van de ruimtelijke koers cf. structuurvisie een
koppeling zou moeten worden gelegd met de
landbouwparagraaf in de provinciale
structuurvisie Noord-Holland 2040.
Ruimte voor Ruimte
LTO-Noord verzoekt de gemeente Langedijk
om in de structuurvisie 2012-2030 de
uitwerking van het provinciaal Beleidskader
Ruimte voor Ruimte, inclusief een
‘compensatielocatie ruimte voor ruimte’, in
de ruimtelijke koers van de gemeente op te
nemen.
EHS en weidevogelleefgebieden
De implementatie van de EHS en de
uitwerking van het weidevogelbeleid zijn
vastgelegd in de provinciale Structuurvisie
Noord-Holland 2040 en de Provinciale
Ruimtelijke Verordening Structuurvisie.
Implementatie van EHS in landelijk gebied
Gemeentelijk
commentaar
Eens met voorstel LTO.
De gemeente Langedijk
heeft in 2010 beleid
vastgesteld voor de Ruimte
voor Ruimte regeling welke
in lijn is met het provinciaal
beleid dienaangaande. In
het Ruimte voor Ruimte
beleid van de gemeente
Langedijk zijn geen
compensatielocaties vooraf
aangewezen. Wel zijn
spelregels opgenomen met
betrekking tot het
toepassen van
compensatie in geval van
de Ruimte voor Ruimte
regeling.
Gemeente respecteert
provinciaal beleid en
gemaakte afspraken m.b.t.
realisering EHS.
Aanpassing plan
Op pag. 35 aan einde 2 e
alinea en pag. 66
toevoegen de zin:
“Het agrarisch
productiegebied van de
gemeente Langedijk maakt
onderdeel uit van het
zogenaamde ‘gebied voor
grootschalige landbouw’.
Binnen het grootschalige
agrarische productiegebied
staat een economisch
duurzame ontwikkeling van
de agrarische sector
centraal, zoals ook
opgenomen in de
Provinciale Ruimtelijke
Verordening
Structuurvisie”.
Geen aanpassing.
Geen aanpassing
98

vindt plaats op basis van vrijwilligheid.
Afspraak geldt dat bij realisatie van de EHS
de bestemming het eigendom volgt.
LTO-Noord verzoekt de gemeente om bij de
uitwerking van de gemeentelijke ambitie voor
wat betreft de EHS en het weidevogelbeleid
het provinciaal beleid te respecteren.
99

Ingekomen reactie
Ad. 6
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier
Bevelandseweg 1
1703 AZ Heerhugowaard
“De visie op het watersysteem die in het waterplan is
samengesteld, bijvoorbeeld met betrekking tot verbetering
van waterkwaliteit/doorstroming en doorvaarbaarheid, is op
positieve wijze in de structuurvisie verwerkt. Wij hebben dan
ook geen nadere opmerkingen op de inhoud van de
structuurvisie”.
Het Hoogheemraadschap blijft graag betrokken bij de verdere
uitwerking van de structuurvisie en bij nieuwe ontwikkelingen
welke hieruit voortvloeien.
Gemeentelijk
commentaar
Voor
kennisgeving
aangenomen.
Aanpassing
plan
Geen
aanpassing.
100

Ingekomen reactie
Ad 7.
Stichting Langedijk Waterrijk
Postbus 47
1723 ZG Noord-Scharwoude
1. In algemene zijn is Langedijk
Waterrijk tevreden met de
voorgestelde ruimtelijke koers.
2. Verzoekt om de ambitie om de
Achterburggracht, cf. de Nota
Doorvaarbaarheid, weer
doorvaarbaar te maken, harder
en stelliger te verwoorden in het
projectenoverzicht op blz. 68.
3. Verzoekt om aandacht in de
structuurvisie voor aanleg en
herstel overige vaarverbindingen
cf. Ontwikkelingsvisie
Doorvaarbaarheid en Masterplan
Doorvaarbaarheid.
4. Verzoekt om de waarde te
benoemen van het varend
erfgoed en van scheepswerf De
Wit.
5. Verzoekt om bij kwaliteitsopgave
m.b.t. Waterrijk Langedijk, naast
het Waterplan tevens te
benoemen de Ontwikkelingsvisie
Doorvaarbaarheid en Masterplan
Doorvaarbaarheid.
6. Onderschrijft de noodzaak tot
herinrichting van havengebied
Broek op Langedijk.
7. Verzoekt om bij de
Ontwikkelgebieden en
Verkenningen waar mogelijk de
verbinding te zoeken met
doorvaarbaar water.
8. Zijn benieuwd naar uitwerking en
ontwikkelingen m.b.t. Waterfonds
op blz. 86.
Gemeentelijk commentaar Aanpassing plan
De structuurvisie geeft de
ruimtelijke koers weer. In een op te
stellen Meerjaren Uitvoerings
Programma, als vervolg op de
structuurvisie, dient de prioritering
van uitvoeringsprojecten tot
uitdrukking te komen, e.e.a.
afhankelijk van de beschikbare
middelen.
Op kaart en in tekst zullen de
voorgenomen vaarverbindingen
indicatief worden weergegeven.
Akkoord
Akkoord
Akkoord
Akkoord om m.n. bij de
Verkenningen de mogelijkheden
voor vaarverbindingen waar
mogelijk en integraal op te nemen.
Geen aanpassing
Opnemen op kaart en
in tekst
In tekst op pag. 28
zullen genoemde
elementen in tekst
worden opgenomen.
In tekst op pag. 29
worden
Ontwikkelingsvisie en
Masterplan
Doorvaarbaarheid
opgenomen.
Geen aanpassing
Bij tekstonderdelen
m.b.t. Verkenningen
passages opnemen
m.b.t. wenselijkheid
van herstellen
doorvaarbaarheid.
Geen aanpassing
101

Ingekomen reactie
Ad 8.
Rotteveel
Vastgoedontwikkeling
Robijnstraat 30
1812 RB Alkmaar
In opdracht van Fam. Hessing wordt
gepleit voor een grotere ambitie
m.b.t. verblijfsrecreatie in het
Geestmerambacht; zodat er
mogelijkheden ontstaan om nieuwe
vormen van verblijfsrecreatie in het
Geestmerambacht te ontwikkelen,
die een meerwaarde betekenen voor
het bestaande aanbod in het gebied.
Gemeentelijk commentaar Aanpassing
plan
In mei 2005 is de Ontwikkelingsvisie
Uitbreiding Geestmerambacht (verder
Ontwikkelingsvisie genoemd) vastgesteld
door de Bestuurscommissie voor de
uitbreiding Geestmerambacht. De
gemeente Langedijk is in deze
Bestuurscommissie vertegenwoordigd. In
de Ontwikkelingsvisie staan de hoofdlijnen
van de uitbreiding van het recreatiegebied
beschreven. De Ontwikkelingsvisie is een
fundament en toetsingskader voor de
verdere uitwerking. Voor deelgebied
Diepsmeer, waar uw verzoek binnen valt,
geldt het volgende: ‘Diepsmeer’ is volgens
de Ontwikkelingsvisie een relatief
grootschalig gebied met lanen en velden.
Het gebied ligt wat verder van de
stedelijke gebieden af. Met de auto is het
goed bereikbaar. De grootschaligheid, de
bereikbaarheid en de afstand tot de
woongebieden maken de Diepsmeer
geschikt voor grootschalige recreatieve
functies van het type ‘sommige, soms’. De
rol van de natuur is er nevengeschikt.
Mogelijke recreatieve functies vanuit de
ontwikkelingsvisie:
- Manege/paardenweides;
- mogelijkheid gecombineerde
drafbaan/ evenemententerrein/
horeca;
- koeien en schapen weides.
In overeenstemming met het huidige
beleid van de gemeente is en blijft er
in het Geestmerambacht geen
verblijfsrecreatie mogelijk.
Geen
aanpassing
102

Bijlage II : Raadsbesluit 18 september 2012
103

Bijlage II : Raadsbesluit 18 september 2012
104

105

106

107

108

109

110

111

112

113