GT-T40 - TELE-satellite International Magazine

TELE 

€ 

 

SATELLIET 

 

 

 

INTERNATIONAAL 

Is het een Helm? 

Nee, het is een 

Multifeed 

Luneberg 

Antenne 

 

 

 

 

LNB serie 

met slechts 0.2 dB Ruis 

 

NIEUW: DVB-S2 

 

 

 

Digitale FTA 

Satellietontvanger 

 

Nieuwe Satelliet 

Footprints 

in de Laatste 

2 Maanden

TELE 

Redaktiekantoor 

TELE-satelliet Internationaal 

Postbus 1234 

85766 Munich-Ufg 

DUITSLAND 

Redacteur 

Alexander Wiese 

alex@TELE-satellite.com 

Uitgeverij 

TELE-satellite Medien GmbH 

Aschheimer Weg 19 

85774 Unterfoehring 

DUITSLAND 

Vertaling 

Auke Zandstra 

Jos Zandstra 

Vormgeving/Design 

TELE-satellite Hungary Kft 

Nemeti Barna Attila 

Adverteerders Service 


alex@TELE-satellite.com 

Fax +49-89-92185023 

Drukker 

Litografia Rosés 

08850 Gavà Barcelona 

SPANJE 

Abonnementsservice Nederland 

Betapress BV 

Abonnementen TELE-satelliet 

Postbus 97 

5126 ZH Gilze 

NEDERLAND 

telesatelliet@betapress.audax.nl 

Tel 0161-459-539 

Fax 0161-452-913 

Abonnementsservice België 

TELE-satelliet België 

Leo Stouten 

Diestsesteenweg 252 

3010 Leuven 

BELGIË 

leo@TELE-satellite.com 

Tel 049-5632378 

Fax 016-255589 

Verspreiding via Kiosken 

Nederland: Betapress BV 

België: Agence de la Presse SA 

Copyright 

© 2006 by TELE-satellite 

ISSN 1619-9669 

 

 

 

 

SATELLIET 

INTERNATIONAAL 

TELE-satelliet Home Page 

www.TELE-satellite.com/ned 

Aangesloten bij 

Distripress 

Exclusief voor lezers van TELE-satelliet 

SatcoDX “World of Satellites” 

SatcoDX’ “World of Satellites” Software bevat technische gegevens over iedere 

satellietuitzending wereldwijd 

SatcoDX Software Activatiecode Versie 3.10: 

93GE192A5GA8191DEB63GC2C66CB99E5 

Geldig tot het uitkomen van het volgende nummer van TELE-satelliet magazine 

Complete kanaallijsten van Iedere 

Satelliet met alle Technische gegevens 

Download SatcoDX software hier: 

www.TELE-satellite.com/cd/0612/ned 

Stap voor Stap Gids om SatcoDX Sofware 

op de computer werkend te krijgen: 

1. Download de SatcoDX software vanaf de 

bovenstaande URL: 

Noot: als Versie 3.10 al geïnstalleerd is, 

hoeft dit niet opnieuw te gebeuren. Check 

de huidige 

versie door 

op de HELP 

button te klikken, 

dan op 

ABOUT. De derde regel toont welke versie op 

de computer staat. 

2. Voer de Activatiecode in door te klikken op 

LICENSE en dan op REGISTRATION. Na het 

invoeren van de Activatiecode klik je op VALI- 

DATE KEY en dan op EXIT. Nu kun je de meest 

recente satelliet transponderdata downloaden 

wanneer je maar wilt, vooropgesteld dat de 

Automatische Weergave van alle te 

ontvangen Satellietkanalen 

Data Updates op elk moment via 

Internet door Hoofd - en Backup Servers 

Sla kaart data op in veel bruikbare 

formaten 

computer is verbonden met het Internet en je 

toegang hebt tot FTP. 

Noot: SatcoDX software werkt ook zonder 

Activatiecode, of met een verouderde Activa- 

tiecode. De getoonde satellietgegevens zijn 

dan ofwel van de laatst uitgevoerde update, 

ofwel van het moment dat de originele software 

gecompileerd werd. Standaard bevat 

iedere SatcoDX software de set van satellietgegevens 

van het moment dat de software 

werd gecompileerd en samengesteld. 

Automatisch Programmeren van SatcoDX 

Compatibele Ontvangers 

Print Kanaallijsten met Satelliet 

Footprints in HTML Formaat

INHOUD 

FORTEC STAR MERCURY II 

Digitale FTA Satellietontvanger .....16 

TECHNOTREND 

S2-3200 

PC kaart ................20 

PROMAX TV Explorer 

Digitaal/Analoog TV, 

Satelliet en Kabel 

Signaalanalyzer .......24 

Satellietuitzendingen 

Nieuwe Satelliet 

Footprints in de laatste 

2 maanden ....... 26, 30 

GT-SAT GT-LST40/ 

GT-T40/GT-QD40/ 

GT-QDCIR40 

LNB‘s ....................28 

Mini Satellietantenne 

Een Multifeed 

Luneberg Antenne 

door Dr. Farrag .........32 

Schotel Installatie 

Global Positioning 

Systeem (GPS) helpt bij 

antenne uitlijnen ................36 

Grote Schotel 

“Megastructuur” 

5m schotel .............46 

ARION ................................................... 7 

CABSAT .................................................48 

CSTB-2007 ............................................42 

DIGITALL WORLD .................................. 5 

DOEBIS ............................................... 8,9 

DVB SHOP .............................................31 

DVB WORLD 2007 .................................10 

EMP .......................................................23 

EYCOS ...................................................27 

FORTECSTAR .........................................34 

Beste 

Lezers 

In de laatste uitgave van TELE-satelliet 

hebben we ons gefocust op beeldresolutie, 

met andere woorden, hoeveel pixels 

verzonden worden. We meldden hier ook 

dat er enige kanalen zijn die maar één 

pixel versturen in plaats van vier en dat 

ontvangers gewoon die ene pixel gebruiken 

en met vier vermenigvuldigen. De provider 

bespaart op deze wijze uiteindelijk 75% bij 

het verzenden van pixels. 

Maar er is nog meer, in deze uitgave willen 

we de beeldcompressie nog beter bekijken. 

In plaats van het verzenden van de ene na 

de andere pixel, worden ze gecomprimeerd 

zodat alleen de eigenlijke informatie wordt 

verzonden. Dit lijkt alsof er gezegd wordt: 

“Beste monitor, neem alsjeblieft wat rode 

pixels en plaats deze aan de bovenkant, 

neem een paar blauwe pixels en zet deze 

onder in een hoek en vraag alsjeblieft niet 

waar de gele precies heen moeten.” Hoe 

meer compressie wordt toegepast, hoe 

onnauwkeuriger het beeld op het TV scherm 

zal zijn. 

Ondertussen is er een derde categorie 

TV programma’s die de kunst van het 

overslaan tot het hoogste niveau heeft 

verheven: dit zijn de onlangs opgedoken 

Europese kanalen die alleen maar 

stilstaande beelden verzenden die iedere 

paar seconden veranderen. Deze beelden 

worden meestal gebuikt voor de promotie 

van “leuke” telefoonnummers. Het niveau 

van informatie nadert hier aardig tot nul, 

zowel in het beeld dat we te zien krijgen 

(programma-inhoud) als in het verstuurde 

technische signaal. 

Dat niet alleen, iedere categorie kanalen 

zou zijn eigen vermelding krijgen in de 

kanaallijst van een satellietontvanger en 

nu begin ik me toch af te vragen dat, als 

stilstaande beelden worden getoond als TV 

kanalen, wat is dan het verschil tussen TV 

en het Internet waar advertentiebanners 

verschijnen als stilstaande beelden? 

Feature: Circulaire of Lineaire Polarisatie ..............................10 

Basisfuncties: Wat is een LNB – en waarvoor dient hij? .........12 

DHZ Multiband: Multiband ontvangst op Siberische wijze .......13 

Antennetechniek: Luneberg lens “vernieuwd” .......................33 

MPEG 4:2:2: DX-ers dromen komen eindelijk uit ....................40 

Beeldkwaliteit: Beeldkwaliteit bij digitale TV, Deel II ..............41 

ADVERTEERDERS 

GT-SAT ..................................................23 

HORIZON ..............................................22 

JAEGER/WEISS .....................................35 

KATHREIN .............................................29 

MAX-COMMUNICATION ......................... 4 

MOTECK ................................................47 

OPENTECH .............................................52 

PANSAT .................................................38 

PANSAT .................................................45 

PROMAX ................................................49 

Het lijkt erop dat er twee technieken 

samengevoegd worden die eigenlijk niet bij 

elkaar horen. Ik omschrijf een TV kanaal als 

een “bewegend beeld” wat geleverd wordt 

in een kwaliteit die bij mijn scherm past. 

Hoe minder de beeldkwaliteit is en hoe 

minder beweging er in het beeld zit, des te 

minder heeft het kanaal met TV te maken. 

Waarom moet zoiets dan in de kanaallijst 

van mijn ontvanger verschijnen naast 

“echte” TV kanalen? 

Het zou aardig zijn als toekomstige 

ontvangers de mogelijkheid zouden 

bieden om de technische kwaliteit van 

een uitzending te kunnen kiezen. Ik zou 

uitgebreide scanopties willen zien: naast 

het kiezen van “Alle” en “alleen FTA”, wat 

gedacht van een “alleen HQ” optie? Dit 

is dan een hoge kwaliteit met een bitrate 

van tenminste 1 Mbps en een resolutie van 

minstens 704 x 480 pixels. 

Het zou me blij maken alleen maar 

“echte” TV kanalen te zien. 

Groeten, 


P.S. Mijn favoriete radiostation van deze 

maand is: Radio Atlantida van de Hispasat 

op 30W (12.149V, A-PID 5203) met 

eindeloos oude en nieuwe hits uit Spanje 

SADOUN ................................................39 

SMARTWI ..............................................19 

SPACECOM ............................................18 

SPAUN ...................................................25 

STAB .....................................................14 

STARSAT ...............................................51 

STATE MICRO TECHNOLOGY ..................19 

TECHNISAT ...........................................15 

TELE-satellite CITY ...............................44 

TOPFIELD .............................................. 2

FEATURE 

Polarisatie 

Circulaire of Lineaire 

Polarisatie 

Peter Miller 

Wanneer je de satellietoverzichten bestudeerd hebt, dan heb je vast 

opgemerkt dat de meerderheid van de Ku-band transponders gebruik 

maken van lineaire polarisatie (verticaal of horizontaal) terwijl de meerderheid 

van de C-band transponders gebruik maakt van circulaire polarisatie. 

Is hier een goede reden voor of is iemand ooit een keer op deze 

manier begonnen en is de rest gewoon gevolgd? 

Ja, die is er. Maar voordat we dat 

gaan proberen te verklaren zullen 

we eerst een paar woorden wijden 

aan polarisatie in het algemeen. 

Een elektromagnetische golf is 

een combinatie van elektrische en 

magnetische velden. Ze verschijnen 

altijd tegelijkertijd. De elektrische 

veldvector staat loodrecht 

op de magnetische veldvector en 

ze staan beiden loodrecht op de 

richting van de golfbeweging. In 

figuur 1 beweegt de elektromagnetische 

golf zich naar boven. 

Wanneer er nu een faseverschil 

is tussen de elektrische vector en 

de magnetische vector hebben we 

lineaire polarisatie. We hebben 

het over verticale of horizontale 

polarisatie afhankelijk van de orientatie 

van de elektrische vector 

ten opzichte van de evenaar. 

Wanneer er een ±90° faseverschil 

is, hebben we circulaire 

polarisatie. 90° verschil (positief 

of negatief) houdt in dat wanneer 

het elektrische veld zijn maximum 

bereikt het magnetische veld 

gelijk is aan nul en omgekeerd. 

Je kunt dit in figuur 1 zien. The- 

 

New Opportunities - 

New Standards 

Burlington Hotel, Dublin, Ireland 

7 – 9 March, 2007 

The annual DVB World conference has now 

become a must for all involved in digital television. 

It’s the place to be for the latest information 

on developments in this rapidly expanding field. 

Topics will include MPEG 2&4, DVB-S2, HDTV, 

IPTV, DVB-H, Home Networking, 

Advanced Modulation for DVB-T and the 

controversial subject of DRM. 

Programme and registration details will be 

announced in September. Details will appear at 

www.dvbworld.eu 

Further information from seminar@iab.ch 

Figuur 1. 

oretisch gesproken, wanneer we 

andere waardes van faseverschil 

hebben (noch 0/180° noch ±90°) 

is er sprake van elliptische polarisatie, 

maar dit wordt niet gebruikt 

bij satelliettransmissie zodat we 

het daar in dit artikel niet verder 

over zullen hebben. Afhankelijk 

van het teken dat voor de 90° 

staat, hebben we ofwel rechtsom 

circulaire polarisatie (RHCP) ofwel 

linksom circulaire polarisatie 

(LHCP). 

Nou is het in het algemeen eenvoudiger 

om een LNBF met goede 

prestaties te fabriceren voor de 

lineair gepolariseerde signalen 

dan voor de circulaire. Daarom 

maakt de meerderheid van de Kuband 

LNBF’s gebruik van lineaire 

polarisatie. 

Eén van de bekende nadelen 

van lineaire polarisatie is de noodzaak 

om de hoek van de LNBF 

aan te passen afhankelijk van je 

geografische positie. Dit is voor 

circulair gepolariseerde signalen 

niet noodzakelijk – je installeert 

een dergelijke LNBF gewoon in 

het brandpunt van je schotel en 

dat is het. 

Een ander, minder bekend 

maar waarschijnlijk nog belangrijker, 

probleem is de gevoeligheid 

van lineair gepolariseerde 

signalen voor de Farraday rotatie 

die veroorzaakt wordt door het 

magnetische veld van de aarde. 

Rotatie van EM vectoren heeft 

geen invloed op circulair gepolariseerde 

signalen. Het Farraday 

effect vermindert snel bij stijgende 

frequentie en kan vrijwel 

genegeerd worden voor de Ku- 

band maar niet voor de C-band. 

Dat is de reden dat het gebruik 

van lineaire polarisatie in de Cband 

tamelijk riskant is. Dit kan 

zelfs een nog grotere rol spelen 

wanneer we het gebied moeten 

bedienen dicht in de buurt van de 

magnetische assen van de aarde. 

De programma-aanbieders 

bepalen welk gebied ze willen 

bedienen. Wanneer het gebied 

waar het om gaat een grote kans 

heeft op slechte weersomstandigheden 

(regen, sneeuw) of gesitueerd 

is op een grote lengtegraad 

(wat een langere weg betekent 

door de bewolking) dan zullen ze 

waarschijnlijk kiezen voor de Cband. 

Zoals je waarschijnlijk weet 

is de C-band minder gevoelig voor 

slechte weersomstandigheden 

dan de Ku-band. En aangezien de 

C-band gevoelig is voor het Farraday 

effect is circulaire polarisatie 

een betere keuze. 

Maar wanneer het gebied gelegen 

is op een gemiddelde lengtegraad 

en de grootte van de 

schotel speelt een belangrijke 

factor (zoals in grote Europese 

steden) dan zal de keuze waarschijnlijk 

vallen op de Ku-band. 

Aangezien we hier geen rekening 

hoeven te houden met het Farraday 

effect zal lineaire polarisatie 

het eenvoudiger maken om de 

eindgebruikers te voorzien van 

hoge kwaliteit LNBF’s. 

Dus, zoals je kunt zien, er is 

een reden voor het gebruik van 

de ene of de andere polarisatie. 

Het gaat hierbij altijd om het realiseren 

van de hoogste betrouwbaarheid 

van ontvangst.

BEGINNER SECTION 

Wat is een LNB – 

en waarvoor dient hij? 

Heinz Koppitz 

Satellietsignalen zijn erg zwak. Daarom hebben we een parabolische antenne nodig om ze 

te focussen en een laag ruis blok (low noise block) ook bekend als LNB of soms LNBF, universele 

LNB of feedhorn, in het brandpunt gemonteerd om ze te verzamelen. Maar wat gebeurt 

er nu binnenin dit kleine onderdeel? 

Elektronica 

De LNB is het eigenlijke hart van de satellietantenne. 

Het is een kokervormige resonator 

die aan één kant de gefocuste satellietsignalen 

opvangt die worden gereflecteerd door 

de antenne en deze signalen dan verwerkt. 

Net als een orgelpijp oscilleert hij en stuurt 

interne dipolen aan die deze energie omzetten 

in elektrische signalen. Een ingebouwde 

elektronische schakelaar versterkt deze signalen 

voordat ze naar de coaxkabel gestuurd 

worden en vormt ze om naar een lagere frequentie 

om zodoende signaalverlies in de 

kabel te beperken. 

Hoewel de beschrijving de indruk wekt dat 

er een groot verschil is tussen de individuele 

modellen, wordt bij de meeste modellen 

LNB die momenteel gebruikt worden, 

dezelfde techniek gebruikt. De grootste 

onderscheidende factor is het ruisgetal dat 

tot het theoretisch laagste niveau van 0.3 

dB in de nieuwste modellen wordt gereduceerd. 

Een universele LNB wordt gebruikt 

om de Ku-band – welke in Europa meestal 

wordt gebruikt – in twee frequentiegebieden 

te verdelen. 

Iedere LNB kan maar voor één frequentieband 

worden gebruikt, omdat de S, C en 

de Ku-band ieder verschillende kokerresonatoren 

vereisen. Er zijn ook verschillende 

typen voor lineaire en circulaire signalen, 

het verschil hiertussen zit hoofdzakelijk in 

de manier waarop de interne dipolen zijn 

gerangschikt. 

De voeding voor de elektronische schakelaar 

is ook zeer interessant. De voeding wordt 

door de ontvanger geleverd en verzonden 

door de coaxkabel. Deze kabel vervoert niet 

alleen de ontvangstsignalen van de antenne 

naar de ontvanger, hij vervoert ook de benodigde 

stuurstroom vanaf de ontvanger naar 

de LNB (samen met andere besturingssignalen). 

Schakeleigenschappen 

bij het veranderen 

van kanaal 

Transponders hebben één of twee verschillende 

polarisaties (respectievelijk horizontaal/verticaal 

en links/rechts circulair). 

Daarom moet de ontvanger aan de LNB laten 

weten wat de polarisatie is voor een bepaald 

12 TELE-satellite International — www.TELE-satellite.com 

Basisfuncties 

signaal, zodat de juiste dipool kan worden 

geactiveerd. Het door de voeding geleverde 

voltage draagt hiervoor zorg: 14V activeert 

de verticale polarisatie, terwijl 18V de horizontale 

polarisatie activeert. Zelfs nu DiSEqC 

is ontwikkeld tot een krachtige besturingsmogelijkheid 

met meer dan 256 commando’s, 

wordt dit nog altijd niet gebruikt om te schakelen 

tussen de verschillende polarisaties. 

Een universele LNB heeft nog een tweede 

schakelmodus voor de uitgebreide Ku-band. 

Omdat het frequentiebereik van satellietontvangers 

niet breed genoeg is, wordt het eigenlijke 

gebied opgedeeld in twee vastgestelde 

gebieden. Het schakelen tussen deze gebieden 

gebeurt door middel van een 22 KHz signaal 

dat ook door de ontvanger naar de LNB wordt 

gestuurd bij het overschakelen naar een ander 

kanaal. Dit 22 KHz signaal wordt ook gebruikt 

als draaggolf voor DiSEqC besturingscommando’s 

bij de meer complexe systeemconfiguraties. 

Deze DiSEqC commando’s dienen voor de 

besturing van multischakelaars en antennemotoren 

(zie uitgave 189). 

Verschillende 

uitvoeringen 

Er bestaan verschillende uitvoeringen voor 

verschillende doeleinden. De tabel toont de 

meest gebruikte typen LNB voor de uitgebreide 

Ku-band en geeft aan waarvoor ze 

gebruikt worden: 

Alle andere uitvoeringen zijn alleen maar 

geschikt voor vaste antennes. Twin, quad 

en octo LNB’s zijn bedoeld voor gebruik met 

twee, vier of acht ontvangers. Ieder van deze 

ontvangers is verbonden met de LNB via een 

aparte coaxkabel, zodat iedere ontvanger 

onafhankelijk van de anderen zijn eigen signalen 

kan ontvangen. 

Een quattro LNB met geschakelde uitgang 

levert alle mogelijke signaalconfiguraties 

simultaan (horizontaal/verticaal en hoge/ 

lage band) en kan niet direct aan een ontvanger 

worden aangesloten. Zijn uitgangssignalen 

worden verbonden met een schakelende 

matrix. Met behulp van matrix cascades en 

tussenversterkers is het dan mogelijk ieder 

gewenst aantal ontvangers op het systeem 

aan te sluiten. 

Multifeed 

voor professionals 

Multifeed betekent het simultaan ontvangen 

van signalen van meerdere satellieten 

met een vast opgestelde satellietantenne. 

Het voordeel van zo’n oplossing is dat schakelen 

tussen verschillende satellieten zeer 

snel gebeurt. Er zijn echter wel wat nadelen 

en restricties verbonden aan multifeed ontvangst: 

Door de verminderde efficiency van de 

ontvangst is het noodzakelijk een grotere 

schotel aan te schaffen. Niet meer dan vier 

satellieten kunnen worden geselecteerd. 

Het mogelijk orbitale bereik mag niet meer 

zijn dan + / - 10 graden (liever minder dan 

meer). Satellieten moeten minstens drie 

graden uit elkaar liggen. Een DiSEqC commando 

is nodig voor het schakelen tussen 

signalen. 

Als meer dan één ontvanger wordt aangesloten 

is een signaalmatrix noodzakelijk. 

Het kan moeilijk zijn de antenne correct af 

te stellen. 

Praktische 

monoblock LNB 

Type Aansluitingen 

Vaste 

montage 

Gemotoriseerde 

schotel 

Multifeed 

Single LNB Eén ontvanger Eén satelliet Ja 2 – 4 

Twin LNB Twee ontvangers Eén satelliet Nee 2 – 4 

Quad LNB Vier ontvangers Eén satelliet Nee 2 – 4 

Quattro LNB Meer gebruikers Eén satelliet Nee 2 – 4 

Octo LNB Acht ontvangers Eén satelliet Nee 2 – 4 

Monoblock 2 Twee ontvangers Twee satellieten Nee 2, vast 

Monoblock 4 Vier ontvangers Twee satellieten Nee 2, vast 

Monoblock 8 Acht ontvangers Twee satellieten Nee 2, vast 

Single LNB’s zijn geschikt voor individuele 

ontvangst. Het ontvangstprincipe van een single 

LNB wordt ook gebruikt bij platte antennes. Als 

de ontvanger is voorzien van DiSEqC 1.2 en de 

commando’s kan uitvoeren die nodig zijn om 

een gemotoriseerde schotel aan te sturen, dan 

kun je met een single LNB in combinatie met 

een motor signalen van ieder gewenst aantal 

satellieten ontvangen. Dit levert een zeer praktische 

opstelling op, behalve dan voor de tijd 

die je moet wachten tot de antenne is gericht 

op een andere satelliet dan degene waarnaar je 

zojuist zat te kijken. 

Deze dubbele LNB is de eenvoudigste oplossing 

om multifeed ontvangst te realiseren 

voor twee satellieten. Het ontwerp bestaat uit 

twee onafhankelijke LNB’s in één behuizing. 

De twee LNB’s kunnen automatisch worden 

bediend met iedere DiSEqC 1.1 ontvanger. 

Deze zijn echter alleen maar beschikbaar voor 

satellieten met een vaste tussenruimte van 

3 of 6 graden. In Europa bijvoorbeeld zijn er 

monoblock single, twin en quad LNB’s voo de 

Ku-band, die een vastgestelde ruimte hebben 

van 6 graden (voor Astra1/Hotbird of Astra2/ 

Astra3A bijvoorbeeld).

SATELLITE RECEPTION 

Multiband ontvangst op z’n Siberisch 

Nickolas Ovsyadovsky 

In de vorige uitgave van ons magazine beschreven we hoe een gecombineerde C- en 

Ku-band feed te bouwen. Alles wat je nodig had was een leeg groentenblik, een koperen 

buis en wat enthousiasme. In sommige delen van de wereld is C-band ontvangst een bijzonderheid, 

terwijl in andere gebieden het de meest gebruikte manier van satellietontvangst 

is. Hier wordt het probleem dus omgedraaid – het is nu niet langer “hoe krijg ik een 

C-band LNB erbij op mijn systeem”. Het is nu “hoe krijg ik meer kanalen als ik de kans krijg 

een Ku-band LNB bij te plaatsen”. 

C-band werd eerst gedurende tientallen 

jaren in de Sovjet Unie, later ook in Rusland 

toegepast om het signaal van belangrijke 

kanalen zoals Perviy Kanaal en Telekanal 

Rossyia door te sturen naar terrestriale zenders 

over het grootste land ter wereld. Toen 

de satellietindustrie zich verder ontwikkelde 

verschenen er steeds meer Ku-band 

satellieten, eerst buiten Rusland, maar later 

ook op belangrijke Russische posities zoals 

40° Oost, 80° Oost, 90° Oost en zo verder. 

Het is echter nog veel te vroeg om de Cband 

ten grave te dragen. Grote aanbieders 

haasten zich niet om van band te veranderen, 

en dit betekent dat tenminste in de 

Oostelijke delen van Rusland de C-band de 

basis blijft. 

In het Europese deel van Rusland is het 

normaal gesproken geen probleem om minstens 

2 grote en 2 lokale kanalen te ontvangen 

vanaf de TV toren dichtbij. Als het 

signaal daarvan te zwak is, is de eenvoudigste 

oplossing een kleine schotel met 

een Ku-band LNB te plaatsen en deze te 

richten naar 36° Oost, op de Eutelsat W4 

satelliet die het Europese deel van Rusland 

bestrijkt met een aardig sterk signaal. Het 

“Tricolor” pakket, waarvoor de potentiële 

kijker alleen een speciale ontvanger met 

ingebouwde Z-crypt module hoeft te kopen, 

bevat tegenwoordig 10 kanalen. Er zijn 

geen abonnementskosten, maar wegens 

copyright kwesties moeten de kanalen 

gecodeerd worden. een ander optie zou het 

abonneren op een echt betaal-TV pakket 

zijn, op dezelfde satelliet. 

De situatie wordt een stuk minder leuk 

als we over het Oeral gebergte trekken op 

onze weg naar het Oosten. Eutelsat W4 is 

niet meer te ontvangen, het recent gestarte 

betaal-TV project uit Bonum vereist minstens 

een abonnement voor één jaar en is 

waarschijnlijk te duur voor de gewone TV 

kijker. Dit is nu precies waar gecombineerde 

C- en Ku-band ontvangst in beeld komt, 

veel meer dan een paar duizend kilometer 

naar het Westen. 

Natuurlijk zijn er professioneel vervaardigde 

gecombineerde C- en Ku-band feeds, 

ze zijn gewoon te koop in de eerste de beste 

satellietshop, maar wat is de lol van het 

spenderen van bijna 100 Euro aan iets dat 

je zelf makkelijk met je eigen handen kunt 

maken? De meeste Russen houden ervan te 

experimenteren, juist omdat de tijd dat het 

hard nodig was, nog niet zo ver achter hun 

ligt. Nog maar 20 jaar geleden kon je alles 

wat je je maar kon voorstellen makkelijker 

zelf maken dan dat je het kon kopen. Hoewel 

deze situatie drastisch is veranderd, vinden 

veel mensen het nog steeds leuk om hun tijd 

te besteden aan de constructie van unieke en 

verbazingwekkende dingen, waarvan sommige 

zeer waardevolle uitvindingen blijken 

te zijn. Satellietontvangst in het algemeen 

en gecombineerde C- en Ku-band ontvangst 

in het bijzonder is geen uitzondering. 

Pak gewoon een boor en twee LNB’s 

DHZ Multiband 

Als je een al bestaande monoblock C-band LNB met ingebouwde feedhorn neemt, is het 

toevoegen van de Ku-band zo eenvoudig als het boren van een gat en hieraan een Ku-band 

LNB te verbinden. Op deze manier heeft Sergey uit Omsk zijn gecombineerde unit gemaakt: 

Twee gewone LNB’s – voor C-band 

(boven) en Ku-band (onder) 

Voorzichtig het losgeboorde plaatje 

verwijderen… 

Eerst moeten we de beschermkap van 

de Ku-band LNB halen 

…en de 

Ku-band 

LNB eraan 

bevestigen 

Dan moeten we kleine gaatjes boren 

aan de onderrand van de feed van de 

C-band 

Na wat fijntunen, in minder dan 2 uur, kon Sergey 

het aantal kanalen dat hij ontving verdubbelen 

door de Ku-band aan zijn systeem toe te voegen. 

Beweeg de LNB, 

niet de schotel 

Maar wie zegt dat je beslist moet gaan 

boren? Een ander, beslist interessante uitvinding 

werd door Aleksey gedaan, die 

gewoon twee LNB’s boven elkaar gemonteerd 

heeft, en wanneer hij tussen de 

banden wil schakelen, kiest hij gewoon de 

gewenste “positie” op zijn ontvanger. De 

actuator, verbonden met de LNB houder, 

doet de rest. 

Zo worden de LNB’s gemonteerd… 

… en de actuator wordt verbonden 

Gebruiksklaar multiband ontvangstsysteem 

Dus, zoals je ziet, is het helemaal niet zo 

moeilijk. Je hoeft geen Albert Einstein te 

zijn om iets dergelijks uit te vinden. Vergelijk 

het plezier van het eigenhandig creëren 

van zo’n unieke oplossing eens met het 

naar de winkel gaan en hetzelfde te kopen 

als iedereen! 

www.TELE-satellite.com — TELE-satellite International 

13

TEST REPORT 

FTA ontvanger met unieke Extra’s 

Met 300 x 210 x 60 mm. is dit 

een normaal formaat ontvanger. 

Zijn zilverkleurig front biedt acht 

zilveren, horizontale knoppen 

waarmee de ontvanger bediend 

kan worden wanneer de afstandsbediening 

ergens tussen de kussens 

van de bank verscholen ligt. 

Het vier-digit groene display in het 

midden van het front toont ofwel 

de huidige tijd ofwel het gekozen 

kanaal. Uniek is, dat wanneer 

wordt overgeschakeld naar een 

nieuw kanaal, dit kanaalnummer 

tijdelijk wordt getoond en daarna 

weer wordt overgeschakeld op de 

tijdweergave. De juiste tijd kan 

handmatig worden ingevoerd of 

door de ontvanger uit de datastream 

worden gefilterd door 

“GMT aan” te kiezen in het tijdinstelling 

menu. Houd er wel erg in 

dat niet iedere transponder tijdinformatie 

kan leveren. 

Het achterpaneel bevat alle 

standaardaansluitingen die je 

mag verwachten zoals een IF 

ingang met doorgeluste uitgang, 

video en analoog stereo audiouitgangen 

op drie RCA-jacks, een 

VHF modulatoruitgang die kan 

worden geschakeld tussen kanaal 

3 en 4, een terrestriale TV/kabel 

ingang die wordt doorgelust naar 

de modulator uitgang wanneer de 

Mercury stand-by staat en ook 

nog een RS-232 seriële interface. 

Er zitten ook nog wat verrassingen 

op het connector paneel: niet 

alleen is er een S-Video uitgang 

en een digitale audio-uitgang, er 

is ook nog een set van drie RCAjacks 

die een component video 

uitgang bieden (Y, Pb en Pr). Er is 

Satellietontvanger 

Fortec Star Mercury II 

O p n i e u w 

heeft Fortec 

Star een nieuwe ontvanger 

aan hun Noord-Amerikaanse 

reeks toegevoegd. Het nieuwe 

model Mercury II werd aan de wereld getoond 

op de Sat Expo 2006 in Atlanta, Georgië in de VS. 

Het is een eenvoudige FTA ontvanger die wat extra’s bevat, 

die hem voor de gebruiker leuker maken om mee te werken. Wij 

wilden deze ontvanger eens onder de loep nemen om te zien wat hem zo 

interessant maakt. 


zelfs een aan/uit schakelaar; iets 

wat je niet vaak op andere ontvangers 

vindt. 

In tegenstelling tot de zilveren 

kleur van de ontvanger is de kleur 

van de afstandsbediening hoofdzakelijk 

zwart. De onderkant hiervan 

is zodanig gevormd dat hij 

goed in de hand ligt. Hij bevat alle 

standaard knoppen inclusief een 

numeriek toetsenbord, ringknoppen 

voor kanaal – en volumebediening, 

een “OK” knop samen 

met Info, EPG, Exit en menuknoppen 

aan de linkerkant van de 

ringknoppen. Omdat dit een universele 

afstandsbediening is, kan 

hij worden geprogrammeerd om 

andere elektronische apparaten 

te bedienen, zoals een TV, een 

VCR of een DVD speler. Dit is een 

praktische eigenschap die je in 

staat stelt om bijna alles te bedienen 

met één enkele afstandsbediening. 

Er zitten zelfs extra 

toetsen op de afstandsbediening 

voor de programmering van een 

VCR en een Edit knop waarmee 

je op comfortabele wijze kanalen 

kunt aanpassen (toevoegen aan 

een favorietlijst, blokkeren, hernoemen 

of wissen). 

Dagelijks 

Gebruik 

De ontvanger wordt geleverd 

met een standaard netsnoer 

voor Noord-Amerika. De voeding 

zelf is beperkt tot 100 – 120 VAC 

50/60 Hz, dus probeer hem niet 

aan te sluiten waar een netspan- 

ning geldt van 220 VAC, dit wordt 

zijn einde. 

Wanneer de box voor de eerste 

keer wordt ingeschakeld wordt de 

gebruiker als eerste gevraagd om 

de gewenste menu en audiotalen 

in te stellen. Voor de menutaal 

kan worden gekozen tussen 

Engels, Arabisch, Kroatisch, Tsjechisch, 

Deens, Nederlands, Perzisch, 

Fins, Frans, Duits, Grieks, 

Hongaars, Indonesisch, Noors, 

Pools, Portugees, Roemeens, 

Russisch, Servisch, Spaans, 

Zweeds en Turks. 

Als de talen gekozen zijn, is 

het volgende scherm het installatiemenu. 

Van hieruit kan de 

gebruiker de satellieten instellen 

die ontvangen moeten worden. 

je kunt de juiste Local Oscillator 

Frequentie (LOF) uit een lijst 

selecteren of deze handmatig 

invoeren als de benodigde LOF 

niet in de lijst staat. Ook kan 

vanuit dit scherm een antennemotor 

– DiSEqC 1.2 of USALS 

– geactiveerd worden. Als je geen 

antennemotor hebt maar in plaats 

hiervan meerdere antennes os 

een multifeed antenne, zorgen 

de DiSEqC 1.0 en 1.1 protocollen 

ervoor dat de box probleemloos 

werkt met deze typen antenne. 

De meeste nieuwe ontvangers 

die op de markt komen bezitten 

een zeer krachtige scanfunctie. 

Deze Power scan, ook aanwezig in 

de Mercury II ontvanger, laat je 

een satellietscan uitvoeren zonder 

dat je van te voren enige waarde 

weet van de transponders. Hij zal 

alle actieve DVB transponders 

op een satelliet vinden en deze 

dan allemaal scannen naar TV en 

radiosignalen. Gelet op de mogelijkheden 

van een Power scan is 

dit de meest logische stap nadat 

een satelliet is geactiveerd. 

Hoewel de meegeleverde transponderdata 

up-to-date kan zijn 

geweest toen deze in de ontvanger 

geplaatst werd, kunnen er 

daarna nog nieuwe transponders 

bij zijn gekomen. Een Power scan 

zal deze snel herkennen en ze 

toevoegen aan de transponderlijst 

in de ontvanger. Eenvoudig 

gesteld is een Power scan verreweg 

de eenvoudigste manier om 

de transponder - en kanaallijst 

van de ontvanger up-to-date te 

houden. 

De Power scan in de Mercury 

is direct vanaf de afstandsbediening 

toegankelijk en kan op 

verschillende manieren worden 

aangepast. In plaats van het uitvoeren 

van een volledige scan, 

kan deze ook beperkt worden tot 

één enkele polariteit, de start en 

eindfrequentie kunnen worden 

opgegeven, de te scannen stappen 

kunnen worden ingesteld op 

4, 6, 8, 10, 12 of 15 MHz en de 

scan zelf kan worden ingesteld 

om alleen te zoeken naar FTA 

kanalen of naar alle kanalen. Er 

is ook een “Snelheidsbegrenzer” 

optie die de keuzes “gedetailleerd”, 

“snel” en “normaal” biedt. 

Ben je alleen maar geïnteresseerd 

in het scannen naar transponders 

met een symbolrate 

boven 10 Ms/sec, is de “snelle” 

optie de beste keuze. “Normaal” 

is het beste voor symbolrates 

boven 5 Ms/sec en “gedetailleerd” 

wordt gekozen als je alle 

symbolrates wilt scannen: zelfs 

deze lager dan 5 Ms/sec. Het 

behoeft geen betoog dat een 

“gedetailleerde” scan meer tijd 

kost om te voltooien. Ook de 

gekozen stappen bepalen mee 

hoelang er uiteindelijk over een 

scan gedaan wordt. 

Om de Power scan te testen 

richtten we onze antenne op 

Intelsat Americas 5 op 97° West 

en kozen voor een “gedetailleerde” 

scan in stappen van 4 

MHz. Tijdens de scan werd iedere 

gevonden transponder in een 

lijst getoond. In het Power scan 

scherm werd ook de frequentie 

getoond die gescand werd en 

een voortgangsindicator onderin 

het beeld. Nadat alle actieve 

transponders gevonden waren, 

zocht de Power scan iedere 

transponder af naar signalen.

Een scan van 11.7 tot 12.2 GHz 

op beide polarisaties duurde bijna 

13 minuten om te voltooien. 

De ontvanger heeft voldoende 

geheugen voor de opslag van 

6000 kanalen en wel 100 satellieten. 

De fabrikant claimt dat de 

Mercury II signalen kan verwerken 

met een symbolrate tussen 

2 en 45 Ms/sec. Wij ontdekten 

dat de Mercury II nog veel beter 

kan: we testten de ontvanger 

op een signaal van 1.374 Ms/ 

sec en kunnen vol trots melden 

dat de ontvanger geen seconde 

aarzelde om op dit signaal af te 

stemmen. 

Het drukken op de OK toets 

op de afstandsbediening toont 

de kanaallijst met het beeld van 

het momenteel gekozen kanaal 

in een venster. De kanaal schakel 

functie bepaalt wat er gebeurt 

met dit ingevoegde beeld wanneer 

je omhoog of omlaag scrollt 

in de kanaallijst. Is dit ingesteld 

op “direct” dan verandert het 

beeld iedere keer dat je bij een 

ander kanaal komt, staat het 

echter ingesteld op “vertraagd” 

dan verandert het beeld niet 

totdat er op OK gedrukt wordt. 

Dit is echt aantrekkelijk waneer 

de Mercury II is verbonden met 

een antennemotor. In dit geval 

beweegt de motor pas wanneer 

je het gezochte kanaal gevonden 

hebt en op OK drukt. In “auto” 

detecteert de ontvanger zelf of 

het “direct” of “vertraagd” moet 

zijn. 

Natuurlijk wil je, wanneer er 

een aantal kanalen in de ontvanger 

is opgeslagen, daar 

enige organisatie in aanbrengen. 

Hoewel de favorietlijsten vooraf 

al een naam hebben gekregen, 

is het mogelijk deze te wijzigen 

in iets dat meer past bij de soort 

lijst. Er is ook een speciale favorietlijst 

met de naam “Fav7”. Als 

Conclusie van de Expert 

+ 

Ondanks dat het een alleen FTA box is, heeft de 

Mercury II mogelijkheden die je alleen maar bij de 

betere ontvangers verwacht. De Power Scan functie 

is extreem veelzijdig omdat alle scanwaarden kunnen 

worden aangepast aan je behoefte. Zijn component 

video uitgangen en de digitale audio-uitgang zorgen 

voor meer kijkgenot. 

er bepaalde kanalen zijn die je 

wilt bewaren maar tegelijk niet 

wilt dat anderen hiervan weten, 

plaats je ze gewoon in de “Fav7” 

lijst en activeer de Fav7 blokkering 

in het blokkeringmenu. 

Eenmaal in deze lijst zijn ze volkomen 

onzichtbaar voor anderen 

en worden ook niet getoond in de 

normale kanaallijst. 

De satelliet sorteerfunctie is ook 

interessant: satellieten kunnen 

alfabetisch worden gesorteerd of 

op positie. Er is ook een “standaard” 

instelling waar de eerste 

twee satellieten in de lijst altijd 

de IAS en de Galaxy 10R zijn. 

Alle satellieten die hierna komen 

worden op alfabet gesorteerd. 

Dit is een logische stap omdat dit 

de twee meest populaire satellieten 

in Noord-Amerika zijn om je 

antenne op te richten. 

Een andere fascinerende mogelijkheid 

is de kanaal back-up functie. 

Op het eerset gezicht zul je 

denken dat dit het uploaden van 

de kanaallijst naar een PC betekent. 

Maar nee, dit keer niet! Het 

activeren van kanaal back-up 

neemt de bestaande, georganiseerde 

kanaallijst en maakt hiervan 

een back-up in het interne 

geheugen van de ontvanger. Je 

kunt nu een Power scan uitvoeren 

op andere satellieten, nieuwe 

software uploaden, een reset uitvoeren 

naar de fabrieksinstellingen, 

etc. en dan de back-up weer 

terugzetten door “Channel Recovery” 

in het menu te kiezen. Nu 

wordt de back-up over de nieuwe 

kanaallijst geplaatst en alles is 

weer terug in de oude staat. 

De Recall knop op de afstandsbediening 

schakelt niet alleen 

maar tussen de laatste twee 

bekeken kanalen; er zijn wel 10 

kanalen beschikbaar in een lijst 

waaruit ieder hiervan kan worden 

geselecteerd. 

Ron Roessel 

TELE-satelliet 

Testcentrum 

Noord-Amerika 

- 

De ontvanger heeft geen universele voeding en is niet geschikt voor 

gebruik buiten Noord-Amerika. Dit wordt ondersteund door het feit 

dat er alleen in een NTSC uitgang is voorzien. Ook waren veel van de 

genoemde mogelijkheden nog niet ingevoerd bij de verzending van de 

ontvangers uit de productie. Een software upgrade is noodzakelijk om 

al deze mogelijkheden toe te voegen. 

De Mercury II heeft nog wat 

aardigheidjes om deze box nog 

aantrekkelijker te maken. Multibeeld 

laat je bijvoorbeeld 

meerdere kanalen (4, 9, 13 of 

16 afbeeldingen) op één beeld 

weergeven. Eén van deze beelden 

heeft live beeld, de andere 

staan stil. 

De Mercury II heeft ook een 

herinneringsfunctie: wanneer 

dit in het Timer menu juist is 

ingesteld, geeft de ontvanger 

TECHNIC 

DATA 

Kanaal wijzigen 

Kanaallijst 

Info Balk 

Manufacturer Fortec Star Communications, 

Mississauga, Ontario, Canada 

Fax +1-905-602-5289 

E-mail fortecCA@fortecstar.com 

Model Mercury II 

Function Digitale FTA satellietontvanger 

Channel Memory 6000 

Symbolrate 2-45 Ms/sec. 

SCPC Compatible yes 

C/Ku-band Compatible yes 

USALS yes 

een waarschuwing wanneer 

een geselecteerd programma 

bijna begint. Er zijn 

nog andere mogelijkheden 

zoals beeld in beeld, een data 

overbreng functie (ontvanger 

naar ontvanger of ontvanger 

naar PC), weergave 

van de naam van de provider in 

het antenne set-up menu (Satellite 

Identifier), weergave van 

kanaalnummers op basis van het 

nummersysteem van een provider 

(SID) en meer. Mocht het 

gebeuren dat er echt niets is om 

naar te kijken zijn er altijd nog de 

videogames Tetris en Push Push 

om je bezig te houden. Laten we 

vooral de gedetailleerde handleiding 

in het Frans en Engels niet 

vergeten. 

Hard Disk Drive no 

DiSEqC 1.0, 1.1, 1.2, 1.3 

Video/Audio Outputs 3 x RCA 

Component 

Video Outputs 

3 x RCA (Y, Pb, Pr) 

S-VHS Output yes 

Digital Audio Output yes, S/PDIF 

Power Supply 100-120 VAC, 60 Hz 

Power Consumption 40 Watts max. 

Multibeeld 

Power Scan 

Signaalkwaliteit 


17

TEST REPORT 

Voordelig HDTV op De PC 

Terwijl veel van de grotere TV netwerken langzaamaan 

aan het idee van HDTV beginnen te wennen, 

zijn de benodigde ontvangers heel moeilijk te vinden, 

bijna zo moeilijk als de spreekwoordelijke naald in de 

hooiberg. Nadat we de eerste DVB-S2 set top box in 

een vorig nummer van TELE-satelliet introduceerden 

lijkt het alleen maar logisch om de volgende stap te 

zetten en in dit nummer de DVB-S2 PC kaart te intro- 

De kaart zelf lijkt bij een eerste 

aanblik niet erg bijzonder en geeft 

je op geen enkele manier een idee 

van wat zijn werkelijke potentieel 

is. Het eerste dat je op zal 

vallen zal de satelliet IF ingang 

en de IR ontvanger. Ook is een 

50 pens connector zichtbaar om 

de kaart te kunnen gebruiken 

met een optionele CI interface. 

De meegeleverde afstandsbediening 

is tamelijk klein maar nadat 

je eraan gewend bent kun je er de 

volledige kaart zonder problemen 

mee bedienen. De gedetailleerde 

gebruiksaanwijzing voor de bediening 

van de TechnoTrend Media 

Center Software is te vinden op 

de meegeleverde installatie CD in 

PDF formaat. 

Dagelijks 

gebruik 

De installatie van deze kaart en 

de bijbehorende software is niets 

anders dan plug and play. Na het 

inpluggen van de kaart in een vrij 

slot en het opnieuw inschakelen 

van de PC herkent Windows direct 

de nieuwe hardware en vraagt 

gelijk om de juiste driver. Zodra 

PC kaart 

TechnoTrend S2-3200 


daarvoor gezorgd is, is het enige 

dat overblijft het installeren van 

de Media Center Software van 

TechnoTrend. Het is zelfs niet eens 

nodig om de PC opnieuw op te 

starten, de kaart kan onmiddellijk 

gebruikt worden. Ten aanzien 

van de hardware adviseert TechnoTrend 

een 1 GHz Intel Pentium 

3 voor normale DVB-S; voor HDTV 

stations zou het op zijn minst een 

3,4 GHz Pentium of AMD 3500+/ 

Dualcore moeten zijn met een 

krachtige videokaart (AGP of PCI 

express met een minimum van 64 

mb RAM). Microsoft Windows XP 

is ook noodzakelijk. De S2-3200 

heeft voor zichzelf een volledig PCI 

slot nodig; wanneer je ook de optionele 

CI-interface wilt gebruiken 

dan heb je nog een tweede leeg 

slot nodig. Maar deze laat je wel op 

een simpele manier alle verschillende 

CI modules in de achterkant 

van de PC steken. 

De meegeleverde software is 

feitelijk onderverdeeld in twee 

gedeeltes: het eerste is het TechnoTrend 

Media Center voor TV ontvangst 

en het tweede is een tool 

voor het ontvangen van datadiensten 

zoals internet via de satelliet. 

Het Media Center wordt voorge- 

duceren. De Duitse firma DVBSHOP biedt dit model 

wereldwijd exclusief aan onder het modelnummer 

S2-3200. TechnoTrend moest de introductie van deze 

nieuwe kaart op de markt uitstellen aangezien de 

benodigde MPEG-4 chips gewoon niet beschikbaar 

waren. Gelukkig gebruikte de fabrikant deze extra 

tijd nuttig door software te ontwikkelen die waarlijk 

foutvrij en probleemvrij is. 

programmeerd geleverd met een 

vrijwel complete kanaallijst voor 

de Astra positie (19,2° oost) in 

Europa. De kanaallijst is prettig 

genoeg gesorteerd op aanbieder 

waardoor je eenvoudig al je favoriete 

programma’s kunt vinden. 

Wanneer je ook andere satellieten 

wilt bekijken naast de Astra dan 

is dit eenvoudig te bereiken via 

het kan kanaal zoek menu. Een 

totaal van 141 Europese, Aziatische 

en Amerikaanse satellieten 

is voorgeprogrammeerd in het 

geheugen. Het feit dat de transpondergegevens 

van een deel 

van deze satellieten niet helemaal 

up-to-date is wordt ruimschoots 

gecompenseerd door het enorme 

aantal beschikbare satellieten. 

Het aanpassen of aanvullen met 

nieuwe transpondergegevens voor 

een willekeurige satelliet is eenvoudig. 

Elke mogelijke local oscillator 

frequency (LOF) is ook vrij 

te selecteren. Aanvullend op een 

handmatige transponderscan kan 

uiteraard ook een volledige orbitale 

positie gescand worden; een 

80-transponder satelliet kostte 

ruwweg negen minuten voor een 

dergelijke scan. 

Het geïntegreerde DiSEqC 1.0 

protocol stelt je in staat deze kaart 

te gebruiken met maximaal vier 

afzonderlijke LNB’s. Het DiSEqC 

1.1 protocol, dat het mogelijk had 

gemaakt om 16 LNB’s te bedienen 

is helaas niet beschikbaar. Wanneer 

je een DiSEqC motor voor 

jezelf hebt, dan zorgt het geïntegreerde 

DiSEqC 1.2 protocol 

ervoor dat je ook je motor met die 

kaart kunt aansturen. In zijn algemeenheid 

echter, is het gebruiken 

van één van deze motoren met 

de kaart niet zo’n goed idee. Het 

14/18 volt schakelsignaal voor de 

LNB wordt afgeleid van de 5 volt 

voedingsspanning van de PCI bus. 

De motor zou deze zelfde spanning 

gebruiken en zou de kaart kunnen 

overdonderen. 

De Media Center software is 

onderverdeeld in drie gebieden: 

in de linker bovenhoek vind je de 

menubalk van waaruit alle beschikbare 

functies geactiveerd kunnen 

worden met één enkele klik. Aan 

de rechterkant is de kanaallijst en 

in het midden zit uiteraard het TV 

scherm van waaruit je het gekozen 

kanaal kunt bekijken. 

Dankzij de voorgeprogrammeerde 

kanaallijst kan de gebruiker 

gelijk na de installatie al in 

minder dan twee seconden genieten 

van het eerste kanaal dat op 

zijn scherm verschijnt. Voor een 

PC is deze schakeltijd feitelijk 

tamelijk goed; schakelen tussen 

twee kanalen op dezelfde transponder 

kostte slechts iets minder 

dan een seconde terwijl het schakelen 

tussen twee verschillende 

transponders maar net twee 

seconden kostte. 

De EPG is met name aantrekkelijk 

in die zin dat eigenaars 

van normale set top boxen 

groen van jaloersheid zouden 

kunnen worden. De EPG had na 

het inschakelen maar een paar 

seconden nodig om alle noodzakelijke 

EPG gegevens te verzamelen. 

Deze informatie, inclusief 

uitgebreide EPG info (aannemend 

dat de aanbieder deze informatie 

beschikbaar maakt) kan dan 

logisch ingedeeld worden met een 

druk op een knop. 

Gelukkig toont het EPG venster 

alle andere kanalen en heeft hij

alle EPG gegevens al gedownload. 

Nu volstaat een simpele druk op 

een knop om de gekozen gegevens 

weer te geven. 

Mocht de telefoon gaan rinkelen 

terwijl je net zit te genieten 

van een avondje voor de TV 

of mocht er iemand aan de deur 

staan te bellen en je een onverwacht 

bezoekje willen brengen, 

dan biedt de ingebouwde Time 

Shift functie je de mogelijkheid 

om het programma waar je naar 

zit te kijken te pauzeren en verder 

te gaan wanneer je de boel hebt 

afgehandeld. Met behulp van de 

timer functie kunnen diverse programma’s 

van te voren gemarkeerd 

worden voor opname. Zowel 

wekelijkse als dagelijkse timers 

worden ondersteund. Uiteraard 

zal dit alleen werken wanneer 

de PC toevallig aanstaat op het 

moment dat het de bedoeling is 

dat de opname gestart wordt. 

De door TechnoTrend gebouwde 

tuner is gevoelig, alhoewel hij problemen 

heeft met smalbandige 

SCPC signalen. Onze 1,3 Ms/sec. 

testtransponder kon niet gescand 

worden, alleen met signalen beginnend 

bij 4 tot 5 Ms/sec. kon de S2- 

3200 uit de voeten. 

Na het onderzoeken van al 

zijn basale SDTV mogelijkheden 

wilden we uiteraard uiteindelijk 

zijn HDTV ontvangst gaan ontdekken. 

We vonden al tamelijk snel de 

HD diensten van het Duitse Pro7 

en Sat1 en in minder dan twee 

seconden stonden deze kanalen 

op het scherm met een uitstekende 

beeldkwaliteit. Dankzij de 

CI interface kunnen zelfs gecodeerde 

stations zoals het Duitse 

Premiere HD BetaalTV pakket ontvangen 

worden. 

Daar waar het afspelen van 

SDTV uitzendingen nauwelijks 

enige processortijd van onze P4 

3,7 GHz processor vroeg, waren 

de beduidend hogere vereisten 

voor HDTV ontvangst duidelijk 

merkbaar. Zolang naast het Media 

Center geen andere programma’s 

open stonden lukte het probleemloos 

om geluid en beeld synchroon 

weer te geven. Maar zodra 

er andere programma’s gestart 

Conclusie van de expert 

+ 

De TechnoTrend S2-3200 is een kaart met meerdere 

werden die extra processortijd 

nodig hadden moesten we daar 

een prijs voor betalen ten aanzien 

van de beeldkwaliteit van HDTV. 

TechnoTrend kan zeker niet verantwoordelijk 

gehouden worden 

voor dit probleem in aanmerking 

nemend dat de PC in ons testlaboratorium 

aan de onderkant hoort 

wanneer het om prestaties gaat. 

Wanneer je in het bezit bent van 

een AC3 of Dolby Digital stereo 

luidsprekersysteem dat gekoppeld 

is aan je PC, dan kun je uiteraard 

genieten van kristalhelder geluid 

in combinatie met je superscherpe 

beeld. In tegenstelling tot andere 

DVB-S2 set top boxen heeft het 

TechnoTrend Media Center zelfs 

geen moeite om het Engelse Sky 

Digital en de BBC transponders op 

de Astra2 op 28,2° oost zichtbaar 

te maken. Eersteklas documentaires 

in hoge kwaliteit HDTV zijn niet 

langer een belemmering. 

Naast de mogelijkheid voor TV 

ontvangst is het Media Center 

ook voorzien van de mogelijkheid 

om een diversiteit aan videoformaten 

op de PC af te spelen en 

dankzij de ingebouwde beeld-inbeeld 

(PIP) functie kun je zelfs TV 

kijken in een klein venster terwijl 

je een video zit af te spelen. Op 

die manier kun je irritante reclameblokken 

overslaan. 

De CI uitbreidingsmodule stelt 

de S2-3200 in staat om ook betaal 

TV te ontvangen naast gratis TV. 

De drie CI modules die we testten 

(Alphacrypt CI met een Premiere 

kaart, Viaccess CI en Irdeto CI) 

functioneerde perfect. 

De Media Center Software is 

voorzien van een afzonderlijke 

menukeuze die de gebruiker de 

mogelijkheid geeft om elke willekeurige 

knop op de afstandsbediening 

op zijn eigen manier 

te programmeren. Vanwege deze 

optie is het noodzakelijk om de 

afstandsbediening eerst functies 

‘aan te leren’ voordat hij voor de 

eerste keer gebruikt wordt en om 

alle knopinstellingen op te slaan. 

Wanneer dit uiteindelijk gedaan is, 

wordt de afstandsbediening veel 

leuker om te gebruiken dankzij 

gezichten die ondanks het feit dat hij pas een paar 

weken geleden geïntroduceers is al een tamelijk grote 

indruk heeft achtergelaten. TechnoTrend gebruikte 

de wachttijd op de benodigde chips heel verstandig Thomas Haring 


en is daardoor in staat een perfect werkend software Testcentrum 

Oostenrijk 

pakket te leveren. De weergave van HDTV programma’s 

in DVB en DVB-S2 werkt correct, en bovenop dit alles levert DVB- 

SHOP deze kaart tegen een zeer aantrekkelijke prijs. 

- 

Geen 

het programmeren van de afzonderlijke 

knoppen. 

Naast de TechnoTrend Media 

Center Software is een aantal 

andere programma’s beschikbaar 

dat bij de kaart gebruikt 

kan worden. Voor de DX-ers die 

eigenlijk niet zonder hun ProgDVB 

kunnen geldt dat ze zich niet druk 

hoeven te maken aangezien deze 

software prima samenwerkt met 

deze kaart. Zelfs HDTV programma’s 

in DVB-S2 kunnen bekeken 

worden ondanks het gebrek 

aan ondersteuning hiervoor in 

ProgDVB. De data applicatie die in 

dit geval op de achtergrond functioneert 

als afstemhulp maakt dit 

mogelijk. Wanneer jouw favoriete 

programma DVBViewer is, dan zul 

Media Center Software 

HDTV ontvangst in DVB-S2 

SAT1 HD in DVB-S2 

TECHNIC 

DATA 

Distributor DVB-Shop, Germany 

Telephone +49-34954-31960 

Fax +49-34954-49233 

Internet www.dvbshop.net 

Model S2-3200 

Function PC kaart voor de ontvangst van DVB 

en DVB-S2 signalen in SDTV/HDTV 

Channel Memory Unlimited 

Satellites 141 

Symbolrate 4-45 Ms/sec. 

SCPC Compatible yes, starting at 4-5 Ms/sec. 

USALS no 

DiSEqC 1.0 and 1.2 

EPG yes 

C/Ku-band Compatible yes 

je ook niet teleurgesteld worden. 

Dit programma werkte ook prima 

samen met de S2-3200. 

In dit nummer van TELE-satelliet 

keken we naar verscheidene 

mogelijkheden voor MPEG 4:2:2 

ontvangst en met dat in gedachten 

was het zeker weten zinvol om 

de S2-3200 onder een microscoop 

te houden en ook dit uitgebreid te 

onderzoeken. Het duurde niet lang 

voordat we ons realiseerden dat 

de TechnoTrend Media Software 

de ontvangst van MPEG 4:2:2 

niet ondersteunde maar dankzij 

ProgDVB is nog niet alles verloren. 

Zelfs andere programma’s die 

gebuikt zijn voor MPEG 4:2:2 feed 

ontvangst werkten tamelijk goed 

met deze kaar in onze tests. 

Beeld in Beeld 

MPEG 4:2:2 

Kanaalscan 


21

UPDATE 

Promax Prodig-5 TV Explorer 

Thomas Haring 

In de laatste uitgave van TELE-satelliet 

magazine bespraken we de basisfuncties van 

de Prodig-5 TV Explorer van Promax met onze 

lezers. Gedurende de laatste paar weken 

hebben we de verschillende details van deze 

unit nader bekeken en deze willen we aan jullie 

presenteren in dit verslag. Gelukkig heeft de 

fabrikant recent ook een software-upgrade 

uitgebracht voor de TV Explorer. Dit biedt ons 

de mogelijkheid om te vertellen over de veranderingen 

die Promax met deze update heeft 

doorgevoerd. 

Software update 

Dankzij de RS-232 connector aan de achterkant 

van de Prodig-5 en het PKUpdate programma 

kan Promax eenvoudig de functies 

van deze unit verbeteren door de release van 

nieuwe software-updates. De nieuwe software 

zowel als het uploadprogramma zijn gratis 

beschikbaar op de website van de fabrikant, 

www.promax.es. De update zelf is plug and 

play, verbind de unit met de computer via de 

RS-232 poort, start het upload programma 

en breng de nieuwe software over naar de 

Prodig-5 TV Explorer. Voor diegenen die niet 

zo ervaren zijn levert Promax stap voor stap 

instructies in het update programma. 

Datalogger 

De Prodig-5 TV Explorer bevat een Datalogger 

functie; een mogelijkheid die ook in alle 

andere Promax producten ingebouwd zit. Pro- 

Software-update via RS-232 

Digitale/Analoge TV, Satelliet en Kabel Signaalanalyzer 


fessionele installateurs begrijpen onmiddellijk 

waar we het over hebben: na de installatie van 

een nieuwe satellietschotel wil de klant of de 

baas een geschreven verslag dat de meetresultaten 

weergeeft en aantoont dat alles correct 

is geïnstalleerd. Door het drukken op één 

knop kun je de Datalogger functie van de unit 

activeren. Dit slaat alle meetresultaten (vermogen, 

C/N, BER, MER etc) 

op en bereidt deze voor om 

weergegeven te worden, 

hetzij op het ingebouwde 

display of via RS-232 en de 

PKtools software op je PC. 

Met deze functie is het mogelijk om de signalen 

van verschillende antennes en zelfs de signaalkwaliteit 

in verschillende appartementen 

te meten, mocht je bezig zijn met het opzetten 

van je eigen kleine TV netwerk. De PKtools 

software kan ook, uiteraard gratis, worden 

gevonden op de website van de fabrikant, 

www.promax.es. 

Datalogger 

functie 

IF test 

In een groot appartementencomplex is het 

niet alleen om esthetische redenen verstandig 

één terrestriale en één satellietantenne te 

delen. Als je zelf een klein kabelnetwerk aan 

het opzetten bent, is het niet eens nodig een 

ontvanger aan te sluiten op alle aansluitkastjes 

om al je favoriete kanalen te kunnen zien. 

De IF test of verzwakkingtest stelt je in staat 

de kwaliteit van een SMATV kabelnetwerk vast 

te stellen voordat je de head-end installatie 

plaatst. Op deze manier kun je de kwaliteit van 

al bestaande kabelinstallaties of het maximale 

verlies bepalen dat je krijgt voordat je verplicht 

bent de andere uitrusting te kopen en te installeren. 

De test wordt uitgevoerd in combinatie 

met de RP-080 signaalgenerator. Deze creëert 

vier verschillende uitgangssignalen, twee hiervan 

in het terrestriale bereik (85-750 MHz) en 

de andere twee in het satellietbereik (1000- 

2150 MHz). De Prodig-5 is nu direct verbonden

met de signaalgenerator en de unit slaat deze waarden op als calibratiestandaard. 

In de volgende stap kan de Prodig-5 worden verbonden met 

ieder beschikbaar aansluitpunt zodat het signaal daarop kan worden 

vergeleken met de opgeslagen waarde. 

Ruismarge meting 

Promax heeft deze nieuwe en zeer slimme optie met de laatste 

update (4.02) aan de Prodig-5 TV Explorer toegevoegd. De unit kan 

nu een ruismarge meting uitvoeren, wat betekent dat hij het maximale 

verlies van de MER (in dB) kan berekenen waarbij het signaal nog steeds 

zonder storing kan worden ontvangen. Met deze nieuwe functie biedt 

Promax voor het eerst een manier om de slecht weer reserve van een 

satellietschotel te berekenen. 

Automatische detectie 

van oververzadiging 

Door het gebruik van versterkers en andere krachtige head-end uitgangen 

kan oververzadiging voorkomen in analoge SMATV kabelnetwerken. 

De Prodig-5 helpt dit probleem te herkennen door het aan te geven 

met een klein symbool in de linkerbovenkant van het display en lost het 

op door de versterking 

van de head-end 

uitgangsversterker 

te verminderen, op 

deze manier kun je 

ook de maximaal 

toelaatbare versterking 

bepalen zodat, 

zelfs bij een mogelijk 

hogere versterking 

geen oververzadiging 

zal optreden. Bij 

het doorgeven van 

IF-Test 

zwart/wit signalen 

wordt dit symbool 

altijd getoond, omdat deze signalen geen kleurinformatie bevatten. 

HDTV 

Natuurlijk kan de 

Prodig-5 TV Explorer 

ook HDTV signalen 

en hun transponders 

meten, maar met 

enige beperkingen. 

Door de ingebouwde 

tuner kunnen alleen 

transponders die 

werken met de DVB 

standaard worden 

verwerkt, DVB-S2 

wordt niet onder- Ruismarge meting 

steund. Het compressietype 

(MPEG-2 of MPEG-4) maakt niet echt iets uit, de unit kan net zo 

goed MPEG-2 signalen meten als MPEG-4, voor MPEG-4 kunnen alleen het 

vermogen, en C/N worden getoond terwijl voor MPEG-2 vermogen, C/N, 

BER, MER etc beschikbaar zijn. Het HDTV beeld zelf kan voor MPEG-2 en 

voor MPEG-4 niet worden weergegeven, omdat we het hier niet hebben 

over een HDTV ontvanger 

maar een 

satelliet meetapparaat 

dat werkelijk OK 

is. 

Het is sterk aan 

te raden dat de software-update 

wordt 

Automatische detectie van oververzadiging 

uitgevoerd. De fabrikant 

heeft een prima 

update geleverd een 

deze biedt je nu enige 

nieuwe en zeer bruikbare 

functies. 

All for one ... 

8 SAT-IF signal 

Compact-Multiswitch 

with terrestric for 

• 20 subscribers 

• 36 subscribers

SATELLITE TRANSMISSIONS New at SatcoDX 

New Satellite Footprints 

in last 2 months at SatcoDX

MULTI-ROOM - MULTI-PEOPLE 

The EYCOS S60.12 PV2R is the newest flagship in the Eycos family. 

With its Multi-Room concept, it is an outstanding family-friendly digital receiver 

with hard disk recorder. 

Everyone can watch their own channels with just this one receiver. 

The S60.12PV2R makes it possible. Today, a digital receiver with built-in 

hard drive makes a standard video recorder mostly obsolete. Eycos is one 

of the leading manufacturers of PVR receivers. Its time-proven technology 

together with its simple operation makes it easy for anyone to use. 

Its stunning picture and audio quality along with a variety of useful extra 

features are standard with Eycos. In addition to FTA and CI receivers, you 

can choose from four different PVR models. 

NEW from EYCOS: Crypto-FTA and Crypto-CI Receivers 

High-quality, outstanding Customer Service and excellent price/performance 

ratio: that’s the EYCOS guarantee!

TEST REPORT 

GT-Sat LNB serie 

LNB Serie 

GT-Sat GT-LST40/GT-T40/ 

GT-QD40/GT-QDCIR40 

Gedurende de afgelopen paar maanden hebben tientallen LNB’s hun weg 

gevonden naar ons testcentrum en alhoewel we de meeste moesten weigeren 

omdat ze van een belabberde kwaliteit waren we blij verrast door de 

LNB serie van GT-Sat in Luxemburg. We waren niet alleen onder de indruk 

door de fabricage van hoge kwaliteit, maar ook door de verschillende LNB 

types binnen de serie. Welke andere fabrikant levert er nou een complete 

serie van enkele, dubbele, viervoudige en quad LNB’s voor lineaire en circulaire 

polarisatie? Wij besloten om een nadere blik op hen te werpen zodat 

we jullie kunnen vertellen waar we het hier over hebben. 

Bij de eerste aanblik zien de grijs en wit 

gekleurde LNB’s er bijzonder onopvallend uit 

maar je kunt gemakkelijk zien dat je te maken 

hebt met een kwaliteitsproduct. De LNB’s zijn 

solide gebouwd en de behuizing is absoluut 

waterproof. De feed zelf wordt beschermd 

door een degelijke afdekking die ook bestand 

is tegen hoge temperaturen. Terwijl de enkele 

versie voorzien is van een plastic kap om de 

aansluitkabel te beschermen tegen weersinvloeden, 

zijn alle andere modellen voorzien 


Hoge Kwaliteit LNB’s 

voor Elke Toepassing 

van een solide afdekking om te voorkomen dat 

vocht de aansluitingen bereikt. Alle modellen 

met lineaire polarisatie zijn beschikbaar met 

40mm en 23mm feed diameter zodat je ze kunt 

gebruiken in elke standaard offset schotel. Ze 

zijn ook ideaal geschikt voor gebruik in multifeed 

antennes. Daarnaast wordt de enkele 

LNB zowel aangeboden in een rechte uitvoering 

als in een haakse versie. LNB fabrikanten 

zouden heel graag hun LNB’s aanprijzen met 

een “0 dB ruisgetal” maar we weten allemaal, 

uiteraard, dat dit onmogelijk is. GT-Sat weet 

dit ook en prijst zijn LNB’s aan met een 0,2 dB 

ruisgetal. Het ingangsfrequentiebereik voor 

het lineaire model is tussen 10,7 en 12,75 GHz 

met uitgangsfrequenties tussen 950 en 2150 

MHz waarbij de local oscillator frequenties 

(LOF) 9,750 en 10,600 GHz gebruikt worden. 

De circulair gepolariseerde modellen kunnen 

alleen maar signalen ontvangen in het hoge 

frequentiegebied dat ligt tussen 11,7 en 12,75 

GHz met een uitgangsfrequentie van 950 tot 

2000 MHz en een LOF van 10,750 GHz. Elk 

model levert een conversieversterking tussen 

de 56 en 60 dB. Schakelen tussen de polarisaties 

wordt bestuurd door de voedingsspanning 

van de LNB waarbij een spanning van 11- 

14VDC gebruikt wordt voor verticaal/linksom 

gepolariseerde signalen en 16-20VDC wordt 

gebruikt voor horizontaal/rechtsom gepolariseerde 

signalen. De afscherming tegen 

kruispolarisatie is met 25 dB bijzonder goed 

en het schakelen tussen de hoge en de lage 

band wordt simpelweg gedaan met een 22 

KHz signaal. De fabrikant claimt een bruikbare 

bedrijfstemperatuur van -40° tot +70°C, 

zodat je de LNB’s zowel in het ijskoude Siberië 

als in het bloedhete Dubai moet kunnen 

gebruiken zonder bang te hoeven zijn voor 

temperatuurgerelateerde problemen. 

Tot nog toe hebben we jullie alleen nog 

maar verteld wat de fabrikant zegt dat deze 

LNB’s presteren. Maar de enige manier om er 

echt achter te komen wat hun mogelijkheden 

zijn was ze onderwerpen aan een test, en dat 

is nou precies wat we gedaan hebben. We 

voerden verscheidene tests uit in ons Oostenrijkse 

testcentrum met zwakkere signalen 

zoals die op EUROBIRD op 26° oost, NILESAT 

op 7° west en LMI1 op 75° oost en vergeleken 

de resultaten met die van een enkele LNB 

die in ons testcentrum de afgelopen maanden 

in gebruik is geweest en ons steeds opnieuw

Russische TV op EUTELSAT W4 op 36° oost 

(circulair gepolariseerd) 

heeft verbaasd met zeer goede ontvangstresultaten. 

We installeerden beide LNB’s in een 

correct uitgelijnde gemotoriseerde Kathrein 

CAS120 schotel. Als eerste moest de GT-Sat 

LNB zijn mogelijkheden bewijzen en we waren 

tamelijk verrast door de resultaten (spanning 

en S/N zoals te zien is in Tabel 1). De GT-Sat 

functioneerde beter dan onze oude LNB in alle 

frequentiegebieden. Met name interessant was 

het verschil in de horizontale hoge band op 

EUROBIRD 2 op 26° oost. Daarnaast waren we 

ook in staat om hogere S/N waardes te meten 

op de zwakke horizontale transponders op de 

NILESAT op 7° west. Deze LNB stelde ons voor 

het eerst in staat deze signalen te bekijken. 

Met de oude LNB verschenen deze signalen op 

onze analyzer als pieken maar konden ze niet 

bekeken worden. Verdere tests op LMI1 op 75° 

oost waren ook erg positief. Ook hier werden 

we weer verrast door de hoge S/N waardes die 

we konden meten. Vervolgens controleerden 

we de mogelijkheden van de GT-Sat LNB op 

Conclusie van de expert 

+ 

GT-Sat, met zijn nieuwe LNB lijn, heeft nu voor 

elk wat wils. Het maakt niet uit of je nou een enkele, 

twin, quattro, quad of zelfs een circulaire LNB nodig 

hebt, je zult altijd de juiste LNB vinden voor jouw 

toepassing. De kwaliteit van de afwerking is erg 

goed en het ruisgetal dat we maten kwam overeen 

met die in de technische data sheets die door GT-Sat 

geleverd werden. 

- 

Op dit moment levert GT-Sat nog geen van de LNB’s met een flenstype 

connector en ze kunnen daardoor nog niet geïnstalleerd worden 

in prime focus antennes. 

TECHNIC 

DATA 

Manufacturer GT-SAT International SARL, Luxemburg 

Fax +352-26432204 

E-Mail info@gt-sat.com 

Thomas Haring 


Testcentrum 

Oostenrijk 

Model GT-LST40, GT-T40, GT-QD40, GTQDCIR40 

Function LNB serie voor lineair en circulair gepolariseerde signalen 

Input Frequency Range 10.7~11.7 GHz/ 11.7~12.75 GHz linear bzw. 11.7~12.75 GHz circular 

Output Frequency Range 950~1950 MHz / 1100~2150 MHz 

L.O. Frequency 9.75GHz / 10.6GHz linear bzw. 10.75GHz circular 

Conversion Gain 56-60dB 

Band Switching 22 KHz 

Polarization Switching 14/18V 

Noise Figure 0,2db (Typ.) 

Connector 75 Ohm F Type (fem.) 

de zwakkere signalen op de ASTRA2D satelliet 

op 28,2° vanuit ons testcentrum in München, 

Duitsland waarbij we een één meter schotel 

gebruikten en we waren opnieuw blij verrast 

met de resultaten. Uiteindelijk kunnen we 

veilig stellen dat GT-Sat een hoge kwaliteit, 

bijzonder gevoelige LNB levert met een realistisch 

ruisgetal van 0,2 dB. 

GT-Sat produceert niet alleen LNB’s voor de 

ontvangst van lineair gepolariseerde signalen, 

maar ook voor de circulair gepolariseerde signalen. 

Circulair gepolariseerde signalen zijn 

tamelijk veel voorkomend in delen van Oost 

Europa en Noord-Amerika. Vanuit ons testcentrum 

in Wenen, Oostenrijk, was het vrijwel 

onmogelijk om de circulair gepolariseerde 

signalen van de EUTELSAT W4 op 36° oost 

met een 1,2 m schotel te ontvangen en dus 

wilden we erg graag een poging wagen met 

de GT-QDCIR40. Van de buitenkant ziet deze 

quad LNB er vrijwel hetzelfde uit als zijn lineaire 

neven en hij is beschikbaar in zowel een 

enkele als in een twin uitvoering. We installeerden 

hem eerst in het brandpunt van onze 

schotel en draaiden de antenne naar de 36° 

oost positie en waren overdonderd door hoeveel 

beter de signaalsterktes plotseling waren 

geworden. We wisten wel dat het gebruiken 

van een lineaire LNB voor circulaire signalen 

wat signaalverlies zou opleveren, we zouden 

alleen nooit geloofd hebben dat het verlies zo 

hoog zou zijn. Zelfs toen we de LNB uit het 

brandpunt haalden en hem naast een lineaire 

LNB monteerden waren we nog steeds 

in staat de kanalen van de EUTELSAT W4 op 

36° oost te ontvangen met een uitzonderlijke 

signaalkwaliteit. De lineair gepolariseerde 

LNB werd gebruikt voor de ontvangst van alle 

andere Europese satellieten. 

De GT-QDCIR40 

kan tussen linksom 

en rechtsom polarisatie 

schakelen door 

het 14/18V stuursignaal 

te gebruiken. Dit 

werkte prima tijdens 

onze tests en in tegenstelling 

tot de lineaire 

modellen konden zowel 

links als rechts circulair 

gepolariseerde signalen 

nu elk afzonderlijk 

ontvangen worden met 

een maximum signaalsterkte.

SATELLITE TRANSMISSIONS New at SatcoDX 

New Satellite Footprints 

in last 2 months at SatcoDX


Een multifeed 

Luneberg antenne 

door Dr. Farrag 

Lezers van TELE-satelliet magazine zullen waarschijnlijk Dr. Farrag al 

kennen: een paar nummers geleden (om precies te zijn in nr. 191) hadden 

we een artikel over de wereldbolantenne van de Egyptische medicus. Deze 

antenne was gebaseerd op het principe van de Luneberg lens, waar we het in 

het volgende artikel over zullen hebben. 


Mini Satellietantenne 

De helmantenne 

Een close-up van de montageconstructie 

voor meerdere LNB’s 

Aansluitpaneel van de 30 cm helmschotel 

Dr. Farrag is niet gestopt met experimenteren 

en heeft uiteindelijk de 

motorhelm gevonden. Hoe dat zo 

komt? Nou, zijn vorm is vergelijkbaar 

met die van een wereldbol en hij heeft 

zo ongeveer het juiste formaat. Dus 

met een beetje DHZ werd de LNB volgens 

het Luneberg principe gemonteerd 

en de hele constructie was al 

snel klaar voor een eerste test. En 

geloof het of niet, het lukte Dr. Farrag 

dus daadwerkelijk om de NILESAT, 

ARABSAT en HELLASAT te ontvangen 

in zijn woonplaats Caïro. 

De ontvangstkwaliteit is voldoende 

Dit zijn de onderdelen waaruit 

het systeem van Dr. Farrag 

bestaat: een integraalhelm 

met montageconstructie 

voor de LNB’s, een afstandsbediening 

voor de ontvanger 

die in de helm verborgen zit 

en een TV monitor. 

De achterkant van de helm met de verborgen 

satellietontvanger (onder) en de DiSEqC schakelaar 

voor de drie LNB’s 

Dr. Farrag die zijn eigen uitvinding aan het fijnafstellen is – een integraal 

antenne. Dankzij een ingebouwde videozender zijn er geen 

kabels nodig om de antenne op de TV of in de auto aan te sluiten 

voor die gebieden waar satellietsignalen met 49 dbW of meer 

beschikbaar zijn. Dr. Farrag heeft uiteraard zijn helmschotel nog 

verder verbeterd en heeft zelfs een satellietontvanger ingebouwd 

in het beklede deel van de helm, waardoor een nieuwe kijk op de 

term ‘integraalhelm’ ontstaat. Met de hulp van een toegevoegde 

– en uiteraard ook geïntegreerde – videozender is hij in staat om 

satellietsignalen te ontvangen zonder dat hij de helm op de TV hoeft 

aan te sluiten. Een vernieuwend ontwerp voor mobiel gebruik. 

Dr. Farrag met zijn zoons en extra ontwerpen 

van zijn wereldbolantenne.

Luneberg lens “vernieuwd” 

Peter Miller 

Eén van mijn professoren zei altijd: al het belangrijke op het gebied van elektronica is al in 

de eerste helft van de twintigste eeuw uitgevonden, wat we nu doen is alleen maar de implementatie. 

Dit geldt misschien niet altijd, maar vele methoden en technieken die tegenwoordig 

op de markt komen, hebben hun wortels in die eerste helft. Door de grote vooruitgang in de 

techniek zijn dingen die toen ze ontwikkeld werden moeilijk te produceren of extreem duur 

waren, nu vrij eenvoudig te vervaardigen. 

R. K. Luneberg beschreef zijn uitvinding 

in 1944. Luneberg lenzen werden gedurende 

vele jaren gebruikt als reflectoren voor radarinstallaties. 

Ze waren moeilijk te vervaardigen 

en vrij duur. Toen DTH satellieten aan de 

hemel verschenen nam de interesse in Luneberg 

lenzen toe. Behalve radartoepassingen 

(reflectoren en bakens), kan de Luneberg lens 

dienen als zeer interessante omnidirectionele 

satellietantenne. In feite is de lens gemaakt 

uit een bol van een niet geleidend materiaal. 

Dit materiaal kan niet op iedere plaats op de 

bol hetzelfde zijn. Dichtbij de oppervlakte van 

de bol zou het materiaal een isolerende constante 

moeten hebben die gelijk is aan 1 ( 

1, dat is hetzelfde als lucht) en in het centrum 

van de bol gelijk aan 2, met een geleidelijke 

overgang. In het ideale geval is de isolerende 

constante als volgt: 

waar r de afstand is vanaf een gegeven punt 

vanaf het hart ven de bol en R de radius van 

de bol is. Figuur 1 toont hoe de isolerende 

constante van het interieur van de bol zou 

veranderen. 

In de praktijk wordt het boven gegeven 

ideaal benaderd door een aantal ui-achtige 

lagen met een verschillende isolatiewaarde 

zoals getoond in figuur 2. 

Fig.1. Isolerende constante als functie van de radius van een 

Luneberg lens 

Antenne Technologie 

Het aantal lagen en hun dikte verschilt 

tussen de verschillende fabrikanten. Hoe 

groter dit aantal, hoe nauwkeuriger de ideale 

oplossing benaderd kan worden. Hoewel meer 

luchtruimten tussen de verschillende lagen 

de antenneprestatie doen afnemen, brengt 

ook iedere laag hogere kosten met zich mee. 

Daarom wordt het aantal lagen gewoonlijk 

beperkt tot ca. 10 (7….13). De kleine bal in 

het midden moet worden gemaakt van materiaal 

van 2 en de buitenste laag materiaal 

van 1. Het traditioneel voor dit 

doel gebruikte materiaal is geëxpandeerd 

polystyreen (EPS) schuim, geschuimd glas 

en andere cellulaire materialen. De isolatiewaarde 

wordt bepaald door de beheersing 

van de mate van dichtheid van het schuim. 

Op het ogenblik wordt getest met andere 

materialen. Er zijn nog wel technische problemen 

met een uniforme isolatiewaarde op 

ieder punt van één laag. Iedere laag wordt 

als twee halve bollen vervaardigd en daarna 

samengesteld. 

Als nu radiogolven in de bol doordringen, 

worden ze afgebogen en gefocust op 

de tegenoverliggende zijde. Zie figuur 3. De 

brandpunten van de golven, afkomstig van 

verschillende satellieten, zie je op verschillende 

posities. We kunnen dus een aantal 

LNB’s rond de bol monteren. We kunnen ook 


een enkele LNB gebruiken die beweegbaar 

rond de lens wordt gemonteerd. Dit kan een 

zeer bruikbare oplossing zijn voor een volgantenne. 

Een zeer praktische modificatie van 

de hele bol is een halve bol, voorzien van een 

reflector (plat stuk metaal). Het voordeel 

hiervan is een lager gewicht. Zoals te zien is 

in figuur 3, worden de radiogolven weer in één 

punt gefocust. Het is de moeite om te vermelden 

dat de halve bol met de reflector zowel 

horizontaal (als in de figuur) als verticaal kan 

worden opgesteld. De echte antenne wordt 

zodanig geconstrueerd dat de brandpunten 

niet op de oppervlakte van de halve bol vallen, 

maar erboven. Een veelgebruikte waarde bij 

commerciële antennes is 1,25 R vanaf het 

centrum van de (halve) bol. 

Ongeveer 15 jaar geleden verscheen er een 

aantal artikelen in de pers over de hele wereld 

waarin de werking van de Luneberg lens werd 

verklaard. Het leek erop dat deze antenne in 

no time de wereld zou veroveren. Zijn grootste 

voordeel was een groot ontvangstbereik 

(120° of zoiets) – hij kon alle zichtbare satellieten 

probleemloos bereiken. Hij was echter 

duur, moeilijk te vervaardigen en erg zwaar in 

vergelijking met de reguliere gemotoriseerde 

schotel. Een antenne met een diameter van 45 

cm. woog 20 kg en een 70 cm. model kon wel 

70 kg wegen! 

Tegenwoordig, met nieuwe materiaaltechnieken, 

kunne fabrikanten het gewicht halveren, 

of zelfs door 3 delen. Je kunt dus een 

gewicht van 10 kg verwachten voor een 45 - 

55 cm. model en ongeveer 35 kg voor een 70 

cm. model. Er wordt al geadverteerd met een 

Fig.2. Luneberg bol en zijn praktische implementatie. 

Fig.3. Focussen van de radiogolven bij een Luneberg bol en halve bol. 


33

80 cm. antenne van ongeveer 25 kg. Dit is een 

grote verbetering, maar je hebt hiervoor nog 

wel een sterk onderstel nodig. 

Hoe vergelijk je de prestaties van een Luneberg 

lens antenne met een traditionele schotel? 

Een goed gemaakte lens kan een versterkingsprestatie 

bereiken die dicht bij het theoretisch 

maximum komt. En inderdaad, de vergelijking 

van de gepubliceerde specificaties toont dat 

Luneberg lenzen van een bepaalde diameter 

slechts weinig minder versterking hebben dan 

een offsetschotel van hetzelfde formaat. Een 

50 cm. lens presteert bijvoorbeeld hetzelfde 

als een 50 cm. offsetschotel. 

Bij kleine Luneberg lenzen kunnen geen normale 

LNBF’s gebruikt worden om satellieten 

te ontvangen die 3° of 6° uit elkaar staan. Je 

hebt smalle LNBF’s nodig of je moet satellieten 

kiezen die verder uit elkaar staan. Een simpele 

berekening toont dat, wanneer je een 40 

cm. Luneberg lens hebt en 7 cm. brede LNB’s 

die op 1.25 R vanuit het midden geplaatst zijn 

DISH INSTALLATION 


(dat is 50 cm.), kun je geen 2 satellieten ontvangen 

die dichter dan 8° bij elkaar staan. 

Ook is de openingshoek van een gewone 

LNBF bewust vrij scherp om geen ruis van 

buiten de schotel op te pikken. Als je teruggaat 

naar figuur 3 zul je zien dat in dit geval de 

signalen uit een grote hoek komen. We kunnen 

dus stellen dat, om de maximale prestatie uit 

een Luneberg lens te halen, de juiste LNB’s 

zorgvuldig gekozen moeten worden. 

Conclusies 

Moderne Luneberg lenzen zijn lichter en veel 

goedkoper dan hun voorgangers. Ze zijn nog 

altijd niet eenvoudig te fabriceren en alleen 

de kleinere modellen zijn goed leverbaar (40 

– 50 cm.). 

Mocht je van plan zijn een 90 cm. WaveFrontier 

of gemotoriseerde schotel te vervangen 

door een Luneberg lens, dan kun je beter even 

wachten. Kleine modellen zijn niet gevoelig 

genoeg en de grote zijn ofwel erg zwaar ofwel 

niet beschikbaar. 

Heb je echter een portable antenne nodig 

voor goede satellietontvangst op de locatie 

van je camping, dan kan zo’n antenne een 

interessante optie zijn. Luneberg lenzen, 

vooral de uitvoering als halve bol, kunnen ook 

een optie zijn als je om esthetische redenen 

je antenne wilt verbergen. Je kunt hem op het 

platte dak plaatsen en niemand zal weten dat 

je satelliet-TV ontvangt. 

Verscheidene kleine en niet zo kleine bedrijven 

doen onderzoek naar deze soort antenne. 

Nieuwe materialen en nieuwe manieren van 

samenstellen worden getest. Niet geleidende 

materialen hoeven niet noodzakelijk in de 

helmachtige vorm, zoals boven beschreven, 

vervaardigd te worden. we moeten niet verrast 

zijn als we in de komende twee jaar of zo 

een complete sortering lichtgewicht en betaalbare 

antennes gepresenteerd krijgen die zich 

kunnen meten met schotelantennes van 90 

– 120 cm. 

Globaal Positioneer Systeem (GPS) 

helpt met antenne afstelling 

Heinz Koppitz 

Vandaar dat dit artikel als bedoeling heeft 

een uitleg te geven van het GPS systeem in 

het algemeen en meer in detail in te gaan 

op zijn toepassing voor het afstellen van een 

satellietantenne. Daarnaast hebben we geprobeerd 

te ontdekken of er tekortkomingen te 

vinden zijn van deze zich snel ontwikkelende 

technologie door een anoniem aangeschafte 

mobiele GPS ontvanger te testen. 

Hoe GPS werkt 

Het Global Positioning System werd indertijd 

in 1995 door het Amerikaanse leger geïnstalleerd. 

In tegenstelling tot geostationaire 

omroepsatellieten maakt GPS gebruik van 

omlopende satellieten in een baan op 20.000 

km boven de grond, ver onder de equatoriale 

Praktische tip 

GPS is gebaseerd op satellieten op een vergelijkbare manier als uitzenden via de satelliet. Als 

een wereldwijd positiebepalingssysteem heeft het – aan de oppervlakte – niets van doen met de 

ontvangst van televisie en radiosignalen, toch kan het een bijzonder bruikbaar hulpmiddel zijn 

voor het nauwkeurig naar het zuiden richten van de antenne. Het enige dat je nodig hebt is een 

mobiele GPS ontvanger, zo één die ook regelmatig gebruikt wordt door wandelaars en vissers. 

omroepsatellieten op een hoogte van 36.000 

km. Om permanente ontvangst te garanderen 

op elke willekeurige positie op aarde bestaat 

het systeem uit een totaal van 24 satellieten 

die boven de aarde rondcirkelen in nauwkeurige 

vooraf bepaalde en gecoördineerde banen. 

Als gevolg hiervan, moet een GPS ontvanger 

tussen diverse GPS satellieten schakelen om 

een continue ontvangst van positiebepalingssignalen 

te garanderen. Wat in eerste 

instantie op een nadeel zou kunnen lijken is in 

feite één van de grootste voordelen van GPS, 

aangezien de ontvangstsituatie over de hele 

wereld hetzelfde is, of je nou in het midden 

van de Grote Oceaan bent, het centrum van 

Parijs of op een Amerikaanse snelweg. Alleen 

gebouwen, rotsen en hoge bomen zijn in staat 

de ontvangst negatief te beïnvloeden. 

GPS satellieten versturen een grote hoeveelheid 

gegevens, waarvan het belangrijkste 

de positie-informatie en de huidige tijd zijn. 

Door de gegevens van tenminste drie GPS 

satellieten te verwerken kan een GPS ontvanger 

zijn positie bepalen. Horizontale gegevens, 

d.i. de lengtegraad en de breedtegraad, 

zijn het meest nauwkeurig en helpen om je 

positie wereldwijd te bepalen – in de meeste 

gevallen met een nauwkeurigheid van minder 

dan 10 meter! 

Het oorspronkelijke doel van het GPS 

systeem was het vinden van gewonde GI’s 

die in staat zouden moeten zijn hun positie 

te bepalen als een ‘waypoint’ waardoor reddingshelikopters 

in staat waren hen op te 

sporen en terug te halen. Ondertussen zijn 

GPS ontvangers kleiner geworden en hebben 

ze zich ontwikkeld tot gewone microcompu-

ters die in staat zijn om de binnenkomende 

gegevens te gebruiken voor veel meer dan 

alleen maar het bepalen van een positie. De 

gegevens die seconde na seconde ontvangen 

worden, worden continu met elkaar vergeleken 

waardoor het GPS apparaat effectief kan 

vaststellen of een object zich beweegt, met 

welke snelheid en in welke richting. Als een 

soort van bijproduct resulteert dit in nauwkeurige 

kompasinformatie die goed van pas 

komt voor het afstellen van satellietantennes. 

Antenneafstelling 

met GPS 

Het exacte zuiden moet bekend zijn om een 

schotel exact te kunnen richten (of het exacte 

noorden wanneer je op het zuidelijk halfrond 

woont). De kompasroos van een GPS ontvanger 

geeft deze richting aan en kan direct 

overgenomen worden voor een ruwe afstelling 

van de antenne. Op vergelijkbare wijze kan de 

azimut van een satelliet direct weergegeven 

worden – aannemend dat er een extra richtingspijl 

is. De meeste GPS ontvangers zijn 

voorzien van een bruikbaar hulpmiddel waarmee 

een waypoint kan worden gedefinieerd 

met een specifieke afstand en een specifiek 

kompaspunt. Op deze manier wordt de azimut 

van de gewenste satelliet rechtstreeks ingevoerd 

op de ontvanger en het waypoint van 

de satelliet kan op die manier worden bepaald 

met behulp van het ‘ga naar’ commando. De 

richtingspijl verschijnt dan op de kompasroos. 

Hou in dit opzicht ook erg in ons softwarehulpmiddel 

dat gedownload kan worden van 

www.TELE-satellite.com/fxpos.exe: je voert 

gewoon simpelweg je eigen positie in, die je 

kunt verkrijgen via de GPS ontvanger, en laat 

vervolgens het programma de juiste azimut 

berekenen. 

Er is echter één nadeel, namelijk dat richtingspijlen 

alleen tevoorschijn komen tijdens 

bewegen. Zodra de GPS ontvanger niet meer 

beweegt wordt de richtingspijl instabiel. Sommige 

ontvangers (zoals de GARMIN Vista C die 

we testten) hebben een ingebouwd magnetisch 

kompas om dit probleem te verminderen. Het 

magnetische kompas wordt gesynchroniseerd 

aan de hand van de gemeten satellietgegevens 

en toont het kompas zelfs wanneer de 

GPS ontvanger niet beweegt. Dit werkt echter 

alleen buiten en ijzer, zoals in een bevestigingsmast 

van een schotel, is van invloed op 

de correcte weergave. 

Er zijn echter een paar geteste en geschikt 

bevonden manieren om de richtingspijlen te 

gebruiken voor de afstelling van een satellietschotel: 

(1) 

Ga met de GPS ontvanger in de richting die 

de kompasroos aangeeft dichtbij de antenneopstelling 

(in een gebied dat zichtbaar is vanaf 

de plaats van de antenne) en markeer het pad 

met een paal of een touw. De antenne wordt 

dan afgesteld aan de hand van de richting van 

de paal of het touw. 

(2) 

Afstellen van de antenne naar een specifiek 

referentiepunt in het geval van een onbeperkt 

zicht. Dit referentiepunt moet dan van tevoren 

vastgelegd zijn als een waypoint en de kompasroos 

wijst in deze richting. Het waypoint 

kan op elke willekeurige afstrand zijn, maar 

moet de benodigde azimut hebben (0° voor 

noord, 180° voor zuid, of de azimut van de 

satelliet). 

(3) 

De nauwkeurigheid van de afstelling kan 

vergroot worden door met de GPS ontvanger 

in de richting van het referentiepunt te gaan 

en het referentiepunt nauwkeurig in de gaten 

te houden. De antenne kan dan langs deze 

richting afgesteld worden met behulp van een 

verrekijker. 

Aanvullende 

GPS mogelijkheden 

Wij gebruikten de “Vista C” ontvanger van 

GARMON voor onze antenneafstelling en terwijl 

we daarmee bezig waren voerden we ook 

nog een aantal aanvullende tests uit met deze 

ontvanger. De resultaten waren uitmuntend 

– zolang we het alleen hebben over het verwerken 

van GPS gegevens. Jammer genoeg 

heeft de fabrikant ervoor gekozen een aantal 

extra en – in sommige gevallen – onnodige 

opties in te bouwen die het werken met deze 

apparatuur des te ingewikkelder maakt. Een 

aantal mogelijkheden dat we van veel eenvoudiger 

modellen hadden leren kennen waren 

verborgen achter niet al te gebruikersvriendelijke 

menu’s. 

Dit hulpmiddel is ook ontworpen voor gebruik 

in de auto, alleen is hij voor dit doel niet al 

te geschikt. Het display is klein en moeilijk af 

te lezen voor de bestuurder en de capaciteit 

van het ingebouwde geheugen is te beperkt 

om het laden van betrouwbare wegenkaarten 

mogelijk te maken. Routes die op de PC berekend 

zijn worden niet goed overgenomen en 

er ontstaan routefouten wanneer het apparaat 

voorgedefinieerde routes opnieuw tekent. 

In plaats van spelletjes die waardevolle 

bronnen gebruiken hadden we liever gezien 

dat de fabrikant zich had gericht op bekende 

zwakke punten: het display zou voorzien 

moeten zijn van ontspiegeling en de helderheid 

zou nog een stap of twee verhoogd 

kunnen worden. Het lettertype is ook toe aan 

een herziening aangezien speciale karakters 

(zoals de Duitse umlaut) nog altijd niet goed 

weergegeven worden in de teksteditor en de 

plaatszoekbalk. 

Voor de afstelling van een antenne zou een 

simpel GPS apparaat moeten volstaan, zolang 

hij voorzien is van waypoint projectie. Tegenwoordig 

zijn de meeste standaardmodellen 

voorzien van deze mogelijkheid, waardoor ze 

de perfecte keuze zijn omdat ze zowel goedkoper 

zijn als betrouwbaarder in gebruik dan 

overdreven GPS gadgets voorzien van massa’s 

extra mogelijkheden. 


37

SATELLITE FEED HUNTERS 

MPEG 4:2:2 – DX-ers Dromen Komen 

Eindelijk Uit 

Thomas Haring 

De meeste van onze lezers zullen zonder twijfel de term MPEG 4:2:2 

koppelen aan “duur” en dat zou dan geen verrassing zijn. Tot nu toe zou 

een professionele MPEG 4:2:2 ontvanger je tenminste $2000 (ong. € 

1600) armer maken. Voor diegenen onder jullie die geen idee hebben 

waar we het bij MPEG 4:2:2 over hebben, zullen we hier wat achtergrondinformatie 

geven: al een aardig lange tijd zendt de EBU (European 

Broadcasting Union) hun feedsignalen uit via de EUTELSAT W3A op 7° 

oost. Ooit in de goeie oude analoge dagen was het beeld vrij te ontvangen; 

alleen het geluid werd gecodeerd door middel van de Sound-in- 

Sync standaard. Tegenwoordig is het het videosignaal dat met gewone 

ontvangers niet weergegeven kan worden; het geluid is zonder problemen 

beschikbaar. Dus waar de analoge DX-er in staat was nieuws, sport 

en andere live feeds in zijn huiskamer te ontvangen in de beste beeldkwaliteit 

maar zonder geluid, blijft tegenwoordig het TV scherm zwart 

terwijl we briljant geluid horen. 

Wat gebeurde er nou precies met de EBU 

feeds toen ze omschakelden van analoge naar 

digitale overdracht? Nou, het antwoord is 

eigenlijk vrij eenvoudig. Terwijl de MPEG 4:2:0 

standaard gewoon begon te worden voor eindgebruikers, 

begon de EBU gebruik te maken 

van MPEG 4:2:2 voor hun uitzendingen, wat 

natuurlijk niet verwerkt kan worden door eenvoudige 

huiskamerontvangers. 

Jammer genoeg waren er erg weinig mensen 

die het zich konden permitteren om professionele 

MPEG 4:2:2 aan te schaffen. Dus, sommige 

slimme hobbyisten ontdekten dat de SCSI connector 

op de in Europa veel gebruikte dBox1, 

vooral in Duitsland, gebruikt kon worden om 

geluid en beeld over te brengen naar je thuis 

PC. Het eerste werk voor alle experimenten 

die volgden werd gedaan door de uitstekende 

programmeur Uli Hermann, die de dBox1 software 

herprogrammeerde en deze verdeelde 

onder alle andere gebruikers. Nu er dan eindelijk 

een manier was om de data vanuit de box 

naar de PC te krijgen, was het enige dat nog 

ontbrak de juiste codec die nodig is om MPEG 


MPEG 4:2:2 

4:2:2 signalen te verwerken. Nadat uiteindelijk 

de goede versie gevonden was, konden MPEG 

4:2:2 feeds dan toch op de PC weergegeven 

worden met behulp van de DVB2000 recorder 

software. Er waren echter wel wat beperkingen. 

De feeds konden niet in real time bekeken 

worden, aangezien ze eerst een aantal seconden 

naar de PC gestreamed moesten worden 

voordat het afspelen kon beginnen. Daarnaast 

bereikte de overdrachtssnelheid van de SCSI 

bus zijn grenzen toen feeds met een datasnelheid 

van 10 Mb/sec of meer overgebracht 

moesten worden. Dit resulteerde in storingen in 

het beeld en geluid. De eerste stap was gezet, 

maar er moesten er nog vele volgen. 

De volgende stap was om te proberen de 

datasnelheid te verbeteren. Als dan de datasnelheid 

van de SCSI poort te traag is, wat zou 

je er dan van denken om de ontvanger direct 

in de PC in te bouwen om zo gebruik te kunnen 

maken van de snellere PCI aansluiting? Een 

aantal op zichzelf staande programma’s werd 

voor deze kaarten geschreven zoals DVBVie- 

EBU Feed in MPEG 4:2:2 met hoge datasnelheid 

DVB2000Recorder software voor de dBox1 Stream live video op je PC via de Dreambox 

wer en ProgDVB. De originele software van de 

fabrikant ondersteunde geen van deze speciale 

mogelijkheden terwijl de hardware ze wel 

ondersteunt. 

Een paar jaar geleden werd het oude idee om 

audio en 4:2:2 video van een ontvanger over 

te brengen naar de PC om het daar te bewerken 

opnieuw ontdekt toen de Duitse firma 

Dream Multimedia zijn Dreambox ontvanger 

op de markt bracht. Zijn snelle 100 Mb/sec. 

ethernet aansluiting kan probleemloos de hoge 

datasnelheden verwerken en ze foutloos naar 

een PC overbrengen. Er zijn verscheidene programma’s 

op het internet beschikbaar die deze 

taak kunnen verrichten. 

De diverse methodes die ik tot dusver heb 

besproken werken allemaal min of meer probleemloos, 

maar ze hebben allemaal één probleem: 

je moet voor je PC zitten om alles te 

kunnen bekijken. Wanneer je dat ooit geprobeerd 

hebt, dan weet je vast dat deze manier 

niet erg comfortabel is en dat het veel beter 

zou zijn wanneer je de kanalen gewoon op je 

grote thuis TV zou kunnen bekijken. Het is pre-

cies op dit punt dat de nieuwste ontwikkelingen 

op dit gebied interessant voor je gaan worden. 

Enige tijd geleden kwam de firma Quali op de 

markt met zijn eerste HDTV ontvanger en sommige 

slimme gebruikers ontdekten al snel dat 

deze ontvanger ook overweg kan met MPEG 

4:2:2. Het lijkt erop dat de fabrikant niet de 

bedoeling had om deze functie in te bouwen, 

maar wie kan dat wat schelen wanneer het 

gewoon werkt. Een paar nummers geleden 

introduceerden we deze ontvanger en zijn 

mogelijkheden aan onze lezers maar toen was 

er nog één probleem: De Quali-TV QS1080 IRCI 

was helemaal niet zo goedkoop. Sindsdien zijn 

een paar maanden voorbijgegaan en is HDTV 

volgens de DVB standaard vervangen door 

HDTV kanalen in DVB-S2. Plotseling is de prijs 

voor die oude HDTV ontvangers die niet langer 

gebruikt konden worden aanmerkelijk gedaald. 

Vandaag kun je er zo een kopen voor ongeveer 

€ 130 via het internet. Zoals we al meldden in 

TELE-satelliet nummer 05/2005 is de tuner van 

de ontvanger niet al te gevoelig maar hij is goed 

genoeg om de EBU feeds te ontvangen. Verder 

is aan de onderkant en bovenkant een kleine 

vervormde lijn te zien tijdens het bekijken van 

MPEG 4:2:2 maar dat verstoort het kijkplezier 

geenszins. Op dit moment is de Quali-TV 

QS1080 IRCI een goedkope manier om MPEG 

4:2:2 op je thuis TV te krijgen maar pas op: 

binnen een paar maanden zullen de magazijnen 

leeg zijn en de prijzen weer stijgen. 

MPEG 4:2:2, is het 

zijn geld echt waard? 

Nou, er zijn zeker honderden feed kanalen 

beschikbaar over de hele wereld in MPEG 4:2:0, 

maar er is geen andere satelliet die zoveel ver- 

Compressieniveau 

Eerst enige uitleg voor de minder gevorderde 

lezer. Compressie is het omzetten van 

het originele digitale signaal om zo het aantal 

uit te zenden bits, dat nodig is om de informatie 

te versturen, te beperken. De meeste PC 

gebruikers zullen wel bekend zijn met gecomprimeerde 

files. Als je een toepassing zoals 

Winzip of Winrar gebruikt, werkt het omzetten 

zonder verlies. Zonder verlies betekent dat 

na de decompressie (uitpakken) je dezelfde 

file terugkrijgt als het origineel. Bij digitale 

TV wordt MPEG-2 compressie gebruikt. Dit is 

een rommelige manier van compressie, na de 

decompressie wordt er iets opgebouwd dat 

op het origineel lijkt, maar hieraan niet identiek 

is. Als je ooit een bitmap afbeelding (met 

.bmp extensie) hebt omgezet naar een jpeg 

afbeelding, heb je dezelfde conversie toegepast. 

Converteer je deze afbeelding dan weer 

terug naar het bitmap formaat, is deze niet 

meer identiek aan het origineel. De verschil- 

schillende feeds op één plaats uitzendt als de 

EBU feeds op EUTELSAT W3A 7° oost. Aangezien 

de EBU nooit wijzigingen aanbrengt in 

FEC of symbolrate, hebben slimme mensen 

een extra satelliet in de ontvanger gecreëerd 

met alleen maar de EBU feed transponders en 

na het uitvoeren van een satellietscan kunnen 

ze eenvoudig langs alle op dat moment actieve 

EBU feeds surfen. 

Quali HDTV ontvanger met een feed in MPEG 4:2:2 

Video Quality 

De signaalkwaliteit op de EBU feed transponders 

is, vergeleken met andere eindgebruiker 

signalen, uitstekend. Dat is niet echt een verrassing 

wanneer je in aanmerking neemt dat de 

EBU snelheden van 4 tot 10 Mb/sec gebruikt. 

Wanneer je een directe vergelijking maakt met 

in een studio geproduceerd materiaal, dan zal 

uiteraard analoog uitzenden de beste videokwaliteit 

opleveren (die kwaliteit komt overeen met 

ongeveer 210 Mb/sec) maar daar direct daarna 

volgen MPEG 4:2:2 signalen bij ongeveer 10 

Mb/sec. Het is helder, scherp, heeft schitterende 

kleuren en zelfs hele snelle bewegingen 

hebben geen invloed op de perfecte kwaliteit. 

De kwaliteit van 

het digitale signaal 

voor de eindgebruiker 

is echter het 

tegenovergestelde: 

het ziet er wazig uit 

en de kleuren zijn 

bij lange na niet 

zo briljant. Dit is 

uiteraard geen verrassing 

aangezien 

omroepen datasnelhedengebruiken 

van ongeveer 3 

Mb/sec of minder. 

Uiteindelijk zijn 

we ervan overtuigd 

dat nu het ideale 

moment is om in 

contact te komen 

met MPEG 4:2:2. 

De ontvangers zijn 

erg goedkoop en 

de videokwaliteit is 

opmerkelijk. 

SATELLITE TECHNOLOGY 

Beeldkwaliteit bij digitale TV, Deel II 

Peter Miller 

Beeldresolutie is één van de belangrijke factoren die van invloed zijn op de beeldkwaliteit, zoals 

in het vorige deel van dit artikel werd besproken. Iedereen die wel eens met de beeldresolutie van 

zijn/haar monitor heeft gespeeld, zal het hier direct mee eens zijn. Hoe hoger de resolutie, hoe 

groter de scherpte van het beeld. Er is echter nog een factor met minstens evenveel invloed – de 

mate van compressie die is toegepast tijdens het digitaliseren van het originele signaal. 

len kunnen zo klein zijn dat ze met het blote 

oog niet te ontdekken zijn, of niet meer zo te 

verwaarlozen wanneer je een zeer hoog compressieniveau 

instelt in je grafische toepassing. 

Een voorbeeld wordt getoond in figuur 

1. 

Bij het toepassen van MPEG-2 kan de compressie 

op verschillende niveaus worden 

ingesteld. Op deze manier kan de operator 

onderhandelen tussen beeldkwaliteit en benodigde 

bitrate. De bitrate van een video stream 

kan ons een hoop vertellen oven het compressieniveau 

en dus over de beeldkwaliteit. Hoe 

hoger de bitrate, hoe hoger de kwaliteit. Het 

kan interessant zijn om het digitale TV signaal 

te vergelijken met een standaard DVD. Films 

op commerciële DVD ’s worden opgenomen 

met de beste MPEG-2 resolutie (720 x 576 voor 

PAL), hebben een maximum bitrate van 9,8 

Mb/sec en een gemiddelde bitrate van ongeveer 

4 Mb/sec. 

Gelukkig kun je nu alweer enige tijd de 

gemiddelde bitrates van verschillende kanalen 

uitzoeken (ook de beeldresolutie). Veel dank 

daarvoor aan de slimme staf bij www.satcodx. 

com! Bezoek hun webpagina, je zult snel ontdekken 

dat niet zo heel veel van de in Europa 

beschikbare kanalen zich kunnen meten met 

de kwaliteit van een DVD. Natuurlijk zijn er de 

betaalde film, sport en belangrijke nationale 

kanalen die een zelfs hogere bitrate bieden dan 

een DVD, maar het grootste aantal FTA kanalen 

dat in Europa beschikbaar is, schommelt rond 

2,5 Mb/sec (onderzoek Hotbird op 13° Oost 

of Astra 1 op 19,2° Oost). Sommige kanalen 

zitten zelfs onder 1 Mb/sec. Blijkbaar is er voor 

sommige aanbieders geen grens aan de mate 

van vermindering van de beeldkwaliteit! 

Voor de minder ervaren lezers moeten we 

uitleggen dat, om topkwaliteit beeld te krijgen 

op een MPEG-2 kanaal, er een bitrate moet 

worden toegepast van 5 Mb/sec of meer voor 

zeer dynamische inhoud (scènes uit een sportverslag 

of uit een actiefilm) en kan worden verlaagd 

tot ongeveer 2 Mb/sec voor bijvoorbeeld 

een programma met interviews. De mensen bij 

SatcoDX deden goed werk door ons te voorzien 

van de gemiddelde beeld-bitrate, verzameld 

op verschillende dagen en tijden. Als je klikt 

op de bitrate waarde op hun kaart, zie je alle 


41

gemeten waarden van de verschillende dagen 

en tijden. 

Wat zijn de symptomen van een te lage 

bitrate? In statische scènes zal het moeilijker 

worden de details of de randen van voorwerpen 

duidelijk te onderscheiden. In dynamische 

scènes is een te lage bitrate nog veel onplezieriger. 

In een dergelijk geval zie je vierkante 

blokjes pixels om de randen van een bewegend 

voorwerp of personage. Er zijn mensen die zo 

gevoelig zijn voor dit soort storing dat ze weigeren 

naar een dergelijk kanaal te kijken! 

Chroma sampling 

formaat 

MPEG-2 signalen worden altijd naar onze 

huizen uitgezonden door satellieten in het 

4:2:0 chroma sampling formaat. De MPEG-2 

standaard voorziet ook nog in andere formaten, 

dit zijn: 4:2:2 en 4:4:4. zonder teveel in 

detail te treden, kunnen we stellen dat, hoe 

hoger het tweede en derde getal zijn, hoe 

beter de resolutie van de kleurinformatie is en 

dus ook het beeld. Tegelijk is er een hogere 

bitrate nodig om dezelfde inhoud te verzenden. 

Dus, hoewel 4:2:2 nog wel eens in feeds wordt 

gebruikt, wordt 4:4:4 nauwelijks voor uitzendingen 

gebruikt. Verschillende tests hebben 

uitgewezen dat, hoewel er verschil is tussen 

4:2:0 en 4:2:2 uitzendingen, dit niet voldoende 

is voor het toewijzen van aanvullende bandbreedte. 

Daarom ligt de grootste kans om een 

4:2:2 signaal te vinden dan ook bij feed-uitzendingen. 

Feeds worden vaak verondersteld te 

worden opgeslagen en/of gemonteerd voordat 

de eigenlijke uitzending plaatsvindt. Er wordt 

nogal eens een graphic aan het oorspronkelijke 

beeld toegevoegd. 4:2:2 signaal geeft een operator 

een extra kwaliteitsmarge voor de onvermijdelijke 

storingen die bij het editen optreden. 

Houd er wel rekening mee dat er maar een paar 

feeds in 4:2:2 worden uitgezonden, de rest is 

“gewoon” in 4:2:0. De meeste in de handel verkrijgbare 

ontvangers kunnen het 4:2:2 formaat 

niet verwerken, hoewel er sommige zijn die 

Zwaar gecomprimeerde foto 

dat wel kunnen. Een afzonderlijk artikel over 

de ontvangst van 4:2:2 vind je elders in deze 

uitgave van TELE-satelliet. 

Andere factoren 

Zijn er nog andere factoren die de beeldkwaliteit 

beïnvloeden? Natuurlijk zijn die er, 

maar de twee al eerder genoemde: resolutie 

en compressieniveau zijn de meest belangrijke. 

Deze waarden zijn volkomen afhankelijk van de 

provider. Helaas kan de kijker niets doen om 

de resolutie of het compressieniveau te verbeteren. 

Met waarden als vermogen en de footprint 

van de transponder, de FEC en symbolrate van 

het signaal is het gelukkig iets beter gesteld. 

Deze waarden beïnvloeden de algemene signaalkwaliteit 

(niet alleen het beeld). Hoewel we 

deze niet kunnen veranderen, kunnen we wel 

onze schotel door een grotere vervangen. We 

kunnen ook een betere LNB gaan gebruiken en 

op deze manier, hoewel beperkt, compenseren 

voor laag vermogen, hoge FEC en een locatie 

aan de rand van een footprint. Dit zal ook onze 

beeldkwaliteit verbeteren - in het bijzonder als 

de signaalkwaliteit op het randje was. Wat de 

symbolrate betreft, hoe lager de symbolrate, 

hoe smaller ook de bandbreedte die door het 

signaal wordt ingenomen zal zijn en hoe beter 

de C/N verhouding zal zijn. Dit hangt echter 

voor een groot deel af van het ontwerp van de 

tuner van de ontvanger en werkt niet altijd. 

Sommige ontvangers presteren beter of slechter 

met signalen met een lage SR. Met andere 

woorden: ook hierop hebben we invloed – door 

een betere ontvanger te gebruiken. 

Ook op hun uitgangen kunnen ontvangers 

aanmerkelijk verschillen: de digitaal naar analoog 

converters en filters. Slecht ontworpen 

ontvangers hebben slechtere beeldkwaliteit. 

Als je gelijkwaardige storing of ruis op verschillende 

kanalen vindt, is er waarschijnlijk een 

probleem met de kwaliteit van je ontvangers 

back-end of misschien met de verbindings- 

kabels. Dit kan ook worden veroorzaakt door 

een slechte, of een slecht ingestelde TV. Om 

achter de oorzaak te komen kun je gaan experimenteren 

met verschillende ingangsbronnen 

(DVD speler, andere satellietontvanger), of met 

andere video-ingangen en de bekabeling. 

Zo’n tien jaar geleden toen de MPEG-2 systemen 

nog vrij nieuw waren kwamen er beeldproblemen 

tevoorschijn, veroorzaakt door de 

eerste generatie MPEG-2 processors die toen in 

die ontvangers werden gebruikt. Als je nog een 

heel oude set top box hebt, kan dit de oorzaak 

zijn van je beeldproblemen. Soms, als deze 

nog beschikbaar is, kan een software-upgrade 

helpen. Het is trouwens wel interessant om 

te zien of deze problemen ook gaan ontstaan 

bij de eerste generatie MPEG-4 processors. 

Ze worden tenslotte ook maar door mensen 

gemaakt… 

Conclusie 

Hoewel er veel potentiële factoren zijn die 

de beeldkwaliteit van digitale TV beïnvloeden, 

zijn de twee meest belangrijke: de beeldresolutie 

en het compressieniveau gebruikt door 

de provider. Wanneer je de beeldkwaliteit van 

je systeem wilt onderzoeken (in het bijzonder 

met die mooie, splinternieuwe hoge resolutie 

flatpanel TV), kies dan zorgvuldig het kanaal 

waarop je die evaluatie wilt uitvoeren. Bezoek 

www.satcodx.com en kies het kanaal dat de 

hoogste resolutie heeft (720/704 x 576 voor 

PAL of 720/704 x 480 voor NTSC) en met de 

hoogste bitrate (wat een kleiner verlies van 

informatie en weinig storing tijdens MPEG-2 

compressie heeft). 

Misschien kunnen we wel een vuistregel 

formuleren voor wat we mogen verwachten, 

afhankelijk van de bitrate. Als we uitgaan van 

een maximale resolutie moeten we voor een 

dynamisch kanaal (sport/film) de volgende 

beeldkwaliteit hebben: excellent bij 5 Ms/sec, 

zeer goed bij 4 Ms/sec, goed bij 3 Ms/sec, 

redelijk bij 2 Ms/sec en slecht bij minder dan 

2 Ms/sec. 


43

Monika 

Balázsné-Szabó 

Advertising 

Manager 

Tel.: +36 . 30 . 9336 277 

Fax: +36 . 1 . 788 1043 

m.szabo@TELE-satellite.com



Grote Schotel 

”Megastructuren” 

Ingo Salomon 

Ingo met zijn zelfgemaakte 

vijfmeter schotel 

Het middelste gedeelte met de 18 bevestigingen 

op 20° afstand van elkaar 

Dat is de naam van een programma op National Geographic 

en mijn buren blijven me maar vertellen dat ik veel te vaak 

naar dit programma kijk. En dan zijn er nog de andere buren 

die ervan overtuigd zijn dat ik voor de KGB werk. Terwijl 

eigenlijk het enige dat ik wil doen TV kijken is! 

Het begon iets meer dan een jaar geleden. Ik kwam in 

mijn plaatselijke krant een advertentie tegen: “Vijf meter 

schotel te koop, gedemonteerd”. Binnen twee uur 

stond ik daar bij hen voor de deur, 170 km van huis. 

Maar tot mijn ontzetting bleek de helft van de 

onderdelen te ontbreken en ik ontdekte dat 

het ging om een 15 jaar oude zelfbouwantenne 

die compleet verroest bleek te zijn. 

Dit hoort thuis op een vuilnisbelt voor 

oud ijzer. Maar aangezien ik daar toch 

al was, onderhandelde ik een tijdje 

met de verkoper over de prijs en 

dat eindigde erin dat ik alles meesleepte 

terug naar huis. 

De onderdelen van deze 

antenne verzamelden vervolgens 

nog een jaar bij mij thuis 

stof – 18 gebogen steunarmen 

met 18 vervormde aluminium 

panelen, drie LNB 

houders en nog diverse 

onherkenbare onderdelen. 

Het middelste gedeelte 

bleek zelfs volledig te ontbreken. 

Dus ik vormde dit 

middelste gedeelte zelf 

met een buitendiameter 

van 260mm en een binnendiameter 

van 145mm. 

Iedere 20° werd vlakgemaakt 

en er werden gaten 

in geboord zodat de steunarmen 

bevestigd konden 

worden. Dit moest ik in mijn 

eentje doen. 

Vervolgens werd het tijd 

om alles op de grond in elkaar 

te zetten met behulp van een 

cirkel van 2 meter. Nadat de 

gedeukte aluminium panelen 

rechtgemaakt waren door ze door 

een pers te halen werd alles aan 

elkaar gebouwd met 486 schroeven. 

Dat was nog maar het begin, aangezien 

een dergelijke enorme antenne een 

bijpassend stabiele mast zou vereisen. Ik 

nam secties van 150x150x6mm constructiestaal 

en laste stukken aan elkaar om een mast 

van zes meter te vormen. Het volgende probleem 

was: hoe zet je een dergelijke constructie verticaal. 

Met andere woorden, wie zou bereid zijn om 8,5 meter 

boven de grond te hangen om een LNB te installeren. Het 

antwoord was het inzetten van een hydraulische lift om alles 

op zijn plaats te brengen. Wat? De waslijn zit in de weg? 

Geen probleem, hak hem maar gewoon weg. 

Alle steunarmen zijn gemonteerd; nu komt 

de installatie van de aluminium reflector 

panelen 

Een actuator aan de 

mast gelast dient voor 

het bewegen van de 

antenne

Natuurlijk moest de hele constructie van een 

motor voorzien worden. Waarvoor zou je zoveel 

moeite doen wanneer je maar naar één satelliet 

wilt kijken? Belachelijk. Dus was nog een hydraulische 

cilinder met 4000Kg kracht nodig zodat deze 

gigantische schotel door slechts één persoon 

bediend zou kunnen worden. 

Uiteraard wilde ik zowel Ku-band ontvangst als 

C-band ontvangst dus ik sneed het uiteinde van 

een offset Ku-band LNB af en verlengde hem met 

een koperen pijp en hield de boel bij elkaar met 

een polypenco of vesconite verbinding. En opdat 

de C-band LNB gedraaid kan worden werd hij 

ingebouwd in een ring van kogellagers. Een ring 

met een diameter van 65mm bleek ideaal voor 

de C-band. Wat kostte dit me nou helemaal? Ik 

betaalde maar 100 euro voor de antenne en nog 

eens 300 euro voor die onderdelen waar ik zelf 

voor moest zorgen. Dan was er natuurlijk nog alle 

De LNB en de feed worden bevestigd met 

kogellagers. Wanneer je zelf kunt draaien en 

frezen dan ben je duidelijk in het voordeel 

tijd die ik aan dit project heb besteed en alle hulp 

en geduld van mijn familie. 

Dan volgt dus nu de grote vraag: wat kan ik 

met deze monsterlijke constructie ontvangen? 

Vanaf waar ik woon in Johannesburg, Zuid-Afrika 

zouden dat de C-band satellieten Intelsat 903 op 

34,5° west, NSS7 op 22,5° west en de Atlantic 

Bird op 5° west zijn. Deze grote schotel is niet al 

te geschikt voor Ku-band ontvangst alhoewel ik in 

staat ben de analoge kanalen op de Hotbird op 13° 

oost te ontvangen. 

Het kostte me maar vier weken om de complete 

antenne te monteren. Zijn totale gewicht 

bedraagt 525Kg, exclusief het cement. Kun je zelf 

een dergelijke antenne bouwen? Het antwoord is 

“ja”! Die zwakke C-band signalen zijn nu zo sterk 

dat regen en wolken niet langer van invloed zijn 

op mijn beeld. Voor mij was dit project alle moeite 

meer dan waard! 

Ingo aan de freesbank. Zonder professionele 

apparatuur zoals dit zou een doe-het-zelf 

antenne van dit formaat wel eens onmogelijk 

kunnen zijn 

Een hydraulische lift brengt de antenne 

omhoog naar zijn verticale positie 

De montage van de reflector is compleet. Hij 

kan nu in positie gehesen worden 


47

GT-T40 - TELE-satellite International Magazine

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?