Elektromagnetisme: elektrische stroomsterkte als oorzaak van het ...

2.1 Opbouw van een magnetisch veld langs elektromagnetische weg
2.1.1 Magnetisch veld rond een lange, rechte, stroomvoerende geleider
34
Leerdoelen
Hierna kun je:
– de oorzaken van het elektromagnetisme onderscheiden van die van de natuurlijke en de
kunstmatige magneten.
– aan de hand van een proefopstelling de aanwezigheid van een magnetisch veld rond een
stroomvoerende geleider aantonen.
– aan de hand van een proefopstelling de vorm en de zin van de veldlijnen rond een lange,
rechte, stroomvoerende geleider bepalen.
– door het gebruik van een vuistregel de zin van de veldlijnen rond een stroomvoerende
geleider bepalen.
– aan de hand van een voorbeeld de aanduiding van de stroomzin in de dwarsdoorsnede
van een geleider toelichten.
– de waarde van de veldsterkte in een punt buiten de geleider berekenen.
a Proef van Oersted
Boven een magneetnaald, die de noord-zuidstand zal innemen, plaats je evenwijdig een lange,
rechte, niet-stroomvoerende geleider (Fig. 2.1).
N
I
N
Z
Fig. 2.1 Proef van Oersted Fig. 2.2 Stroom in tegengestelde zin
Als je een elektrische stroom door de geleider stuurt volgens de zin van de pijl, dan zie je het magneetnaaldje
90° draaien (Fig. 2.1). Als je de stroomsterkte onderbreekt, zal het magneetnaaldje
naar de oorspronkelijke stand terugkeren.
Als je de stroomzin omkeert, krijg je het beeld van Fig. 2.2. De magneetnaald draait opnieuw 90°,
maar nu in de andere zin.
Besluit
Een stroomvoerende geleider veroorzaakt een magnetisch veld eromheen.
Z
N
Z
I
N
Z