Wijk - Gemeente Valkenswaard

column
Gwen Rijkers
Lang leve de leefbare leefomgeving!
De gemeente is in 2003 gestart met
het zogenaamde Leefomgevinggericht
Werken (LOGW). Zowel
ambtenaren als bestuurders hebben
toen geleerd hoe zij deze manier
van werken kunnen vormgeven.
Er werden drie wijkcoördinatoren
aangenomen (beter bekend als ‘de
wijco’s’), die de vertaalslag van buiten
naar binnen moesten maken en
ervoor moesten zorgen dat er ook
daadwerkelijk op deze manier werd
gewerkt.
Als wijco heb ik soms het gevoel dat
we één doelgroep in deze nieuwe
werkwijze zijn vergeten. Want zijn,
naast het bestuur en de ambtenaren,
de inwoners van Valkenswaard er
zelf eigenlijk wel klaar voor? Dit
roept dan meteen ook bij mij de
vraag op hoe de ideale inwoner van
Valkenswaard er eigenlijk uit moet
zien om van het LOGW een doorslaand
succes te maken.......
Als we op zoek gaan naar een definitie,
komen we uit bij de constatering
dat deze inwoner zich het beste
laat omschrijven als ‘zeer betrokken
bij de leefbaarheid van de leefomgeving’.
Deze definitie roept natuurlijk
op zijn beurt enkele vragen
op, want wat is ‘betrokkenheid’ en
wat is ‘leefbaarheid’ en wat is een
‘leefomgeving’?
Om bij het laatste te beginnen: de
leefomgeving is het hele gebied dat
van invloed is op uw leef­ en woongenot.
Heeft u last van de buurman,
dan valt deze onder uw leefomgeving.
Maar heeft u last van stank
van de – ik noem maar wat – nertsenfokkerij
een kilometer verderop,
dan valt dit ook onder uw leefomgeving.
Dit betekent dat de ideale
inwoner zich met alles ‘ bemoeit’ zo
lang het hem of haar zelf aangaat.
En wat is leefbaarheid eigenlijk, behalve
een populaire term in politiek
Nederland? Een snelle blik in Van
Dale leert dat leefbaarheid betekent:
‘Geschikt om erin of ermee te
kunnen leven’. Gelukkig brengt de
definitie van het Sociaal Cultureel
Planbureau (SCP) ons iets verder.
Leefbaarheid is ‘het samenspel tussen
fysieke en sociale kwaliteit, sociale
kenmerken en veiligheid van de
omgeving’ . Verder zegt het SCP dat
leefbaarheid wordt beïnvloed door
veel facetten van het gemeentelijk
beleid (ha, dat verklaart waarom die
wijco zich met alles denkt te mogen
bemoeien, maar dat terzijde).
Het mag duidelijk zijn dat leefbaarheid
vooral gaat om ‘beleefbaarheid’.
In het Utrechtse Ondiep
stellen ze zich iets heel anders voor
bij leefbaarheid dan in ons eigen
Borkel en Schaft. De ideale inwoner
laat zich dan ook niet leiden door
onterechte vergelijkingen met andere
wijken of steden maar volgt zijn
of haar gevoel.
Het laatste begrip ‘betrokkenheid’ is
eigenlijk het meest cruciale als we
op zoek gaan naar ‘de ideale inwoner’.
Betrokkenheid is het cement
tussen alles wat je in een ‘leefomgeving’
aanbiedt, zoals speelvoorzieningen,
verkeersveilige straten en
groen. Betrokkenheid is een werkwoord.
Jammer genoeg vertalen de
meeste inwoners hun ontevredenheid
over de leefbaarheid niet in een
toename van hun betrokkenheid en
het nemen van verantwoordelijkheid
maar blijven ze hangen in gemopper.
Dit gemopper vindt plaats op de
jaarlijkse buurtbarbecue (een geweldig
initiatief overigens, als het maar
niet – alleen ­ wordt gebruikt om
gesubsidieerd door de gemeente of
gesponsord door de bierbrouwerij
jaarlijks wat gratis bier te nuttigen).
En het gemopper manifesteert zich
ook in brieven naar de krant, waarin
mensen reageren op artikelen over
de gemeente die de krant zelf heeft
bedacht. Zoals cabaretier Vincent
Bijlo ooit zei: Als de klaagmuur te
koop was, stond­ ie in Valkenswaard
(hij zei in werkelijkheid ‘in Nederland’,
maar okee....).
Jammer dus dat het juist vaak
ontbreekt aan de betrokkenheid die
nodig is om van het zo gewenste
LOGW een groter succes te maken.
De ervaring leert dat in de wijken die
het meest worden gewaardeerd, de
betrokkenheid onder inwoners het
grootst is. En andersom: in de wijken
die wel een leefbaarheidsimpuls kunnen
gebruiken, is de betrokkenheid
vaak ver te zoeken. Misschien een
kip en ei verhaal, maar duidelijk is
wel dat die negatieve spiraal doorbroken
moet worden……
Ik ben ervan overtuigd dat het
LOGW in Valkenswaard verder
zal groeien als we de energie die
gebruikt wordt om te klagen, omzetten
in energie om betrokkenheid
te vergroten en om alle geweldige
initiatieven in Valkenswaard op te
pakken.
En tja, als de ideale inwoner dan
moet stoppen met mopperen,
kunnen we als bestuur en ambtelijk
apparaat natuurlijk niet achterblijven.....
Gwen Rijkers,
wijkcoördinator gemeente
Valkenswaard
10 11
column
Anton Maréchal
Het Wij­k­gevoel
Sinds jaar en dag ben ik vanuit verschillende beroepen betrokken bij
ontwikkelingen in wijken. Aanvankelijk beperkte het zich tot de verbetering
van de leefbaarheid en veiligheid, maar langzaam maar zeker is de
aandacht verbreed naar alle aspecten van wonen – welzijn – en zorg.
Wat mij al die jaren heeft getroffen is de betrokkenheid van bewoners bij
hun wijk. Ik heb geconcludeerd dat het succes van wijkontwikkeling grotendeels
afhankelijk is van die betrokkenheid. Ik geloof dat bewoners zelf
het meest invloed kunnen hebben op het leefgenot in hun wijk. Daarmee
wil ik niet zeggen dat die invloed makkelijk te krijgen is. Als individuele
bewoner – als eenzame strijder – krijg je niet zoveel voor elkaar, maar
met andere wijkbewoners kun je des te meer voor elkaar boksen. Maar
hoe bereik je dat? Om met elkaar succesvol te kunnen zijn, moet je elkaar
kennen. Je zou kunnen zeggen dat er een natuurlijk wij­ of ons­gevoel
moet ontstaan om mensen in beweging te krijgen. Je ziet dat op vele
terreinen, zoals bijvoorbeeld in de sportwereld bij grote voetbalkampioenschappen
en de Olympische Spelen. Wanneer de Nederlandse sporters
het goed doen zijn het in de volksmond “onze” jongens en meisjes en
gaan “wij” winnen. Wij hebben iets om met elkaar over te praten, het is
een feest van herkenning.
Op wijkniveau zie je dat dat wij­gevoel pas ontstaat, wanneer wij de buren
beter kennen. Het is mij opgevallen dat mensen, wanneer er nieuwe
buren zijn gekomen, praten over ‘de’ buren. Pas als ze die buren beter
kennen, spreken mensen doorgaans over ‘onze’ buren.
In de projecten waar ik bij betrokken ben, vind ik het prachtig wanneer
de wijkbewoners zeggen: “wij gaan het voor elkaar maken in onze wijk”.
Ik weet dan: het wij­k­gevoel is er, we kunnen vooruit.
Anton Maréchal,
manager Klant en Wonen van Woningbelang