Jaargang 18, zomer 2011 ... - Technische Universiteit Eindhoven

Jaargang 18, zomer 2011
MATRIX
KWARTAALBLAD VAN DE TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN
Meer instroom
nodig voor bachelor
In gesprek met Jan Post, kennisambassadeur UvA
Meer vrouwen in wetenschappelijke staf
Voorproefje alumni lustrumdag 2 september

Colofon
Technische Universiteit Eindhoven
Communicatie Expertise Centrum
Postbus 513
5600 MB Eindhoven
homepage: http://www.tue.nl
e-mail: matrix@tue.nl
Hoofdredactie
Drs. Han Konings
Telefoon (040) 247 33 30/247 29 61
e-mail: j.l.konings@tue.nl
Informatie over adverteren
H&J Uitgevers
Telefoon (010) 451 55 10
Telefax (010) 451 53 80
Medewerkers aan dit nummer
Cora van den Berg, Judith van Gaal,
Chris van de Graaf, Joep Huiskamp,
Ingrid Magilsen, Frits van Otterdijk,
Paula van de Riet
Eindredactie en coördinatie
Communicatiebureau Corine Legdeur
e-mail: corine@legdeurcommunicatie.nl
Foto’s en illustraties
Marcel den Hollander, Vincent van den
Hoogen, Rien Meulman, OGC
Bart van Overbeeke, Kempenhaeghe
Henk Pluijm, Jan Willem Zeldenrust
Vormgeving
Onnink Grafische Comm. BV,
www.onninkgc.com
Druk
E.M. de Jong, Baarle-Nassau
Redactieadviesgroep
Mr.drs. B.C. Donders, Prof.dr.ir. G.M.W.
Kroesen, Drs. D.W.T Meijers.
Matrix wordt gemaakt door
het Communicatie Expertise Centrum
van de TU/e en verschijnt vier keer per
jaar. Het blad wordt (na schriftelijk verzoek)
kosteloos toegezonden aan TU/eingenieurs
en aan een scala van andere,
externe relaties.
Gehele of gedeeltelijke overname van
artikelen uit Matrix is alleen toegestaan
na overleg met de redactie en met bronvermelding.
Voor het gebruik van de
foto’s of andere illustraties is toestemming
van de maker nodig.
Het eerstvolgende nummer van Matrix
verschijnt in oktober 2011.
2
Op de cover:
Het bacheloronderwijs wordt flink
onder handen genomen en dat moet
leiden tot een vergroting van de
instroom van studenten.
Lees verder op pag. 4
ISSN 1380-247X
Inhoud
4 Revolutionair verandering in bacheloronderwijs
Er komt meer flexibiliteit en een ruimere keuze in studieroutes. Wie met zijn studie echt de
diepte in wil, kan dat nog altijd.
8 In gesprek met Jan Post
Jan Post, onder meer voormalig bestuurder van Philips en het Rode Kruis, bepleit een
verregaande samenwerking tussen de drie belangrijke mainports van Nederland: Eindhoven,
Amsterdam en Rotterdam.
12 Meer vrouwen in de wetenschappelijke staf
De TU/e is er zeker niet trots op, op het kleine aantal vrouwen in hogere
wetenschappelijke functies. Daarom gaat het roer om. Een palet aan initiatieven
moet ervoor zorgen dat in 2020 van de UHD’s en hoogleraren 20 procent vrouw is.
16 Best Innovator Group Award
De Best Innovator Group (BIG) Award is een prijs voor de veelbelovendste jonge
onderzoeksgroep van de TU/e. De drie finalisten die het in november tegen elkaar opnemen,
komen aan het woord.
28 Thuis op een universiteit met een bètaprofiel
Een gesprek met Jaap Schouten, hoogleraar Chemische Reactortechnologie en sinds kort
decaan van de faculteit Scheikundige Technologie.
En verder in dit nummer
Nieuwe bladformule / 3 • TU/e in de pers / 7 • Nieuws bedrijfsleven / 11 • Student in het
buitenland / 14 • Nieuws onderwijs / 15 • Nieuws onderzoek / 20 • Gesteld / 25 • TU/e 55th
Anniversary Awards / 29 • Arno Aarts, senior projectmanager HEVO / 30 • Lustrum TU/e / 32 •
Judith Schoenmaeckers, commercieel directeur bij Randstad / 36 • René Vermetten, persvoorlichter
van Willem II / 38 • Samenwerking Kempenhaeghe en TU/e / 40 • Allplast groeit naar ontwikkelbedrijf
/ 42 • Starter NEMO Healthcare / 44 • Peter Simons, partner in consultancy bureau/ 46
• Ontwerper in opleiding Vijayalakshmi Sridhar / 48 • Agenda en service/ 50
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1

Deuren open voor breed publiek
TU/eXperience met thema Energy, Health en Smart Mobility
Datum: Zondag 2 oktober 2011.
Plaats: TU/e-auditorium en verschillende andere locaties op
het TU/e-terrein.
Inhoud: Jaarlijks opent de TU/e haar deuren voor een breed
publiek. Dit jaar zijn de thema’s Energy, Health en Smart Mobility.
Met toegankelijke lezingen en demonstraties kan jong en oud
Nieuwe bladformule voor Matrix
kennisnemen van de onderwijs- en onderzoeksactiviteiten.
Doelgroep: Breed publiek van 6 tot 80 jaar, iedereen met
interesse in technologie of in de TU/e in het bijzonder.
Organisatie: Communicatie Expertise Centrum.
Meer informatie: www.tue.nl/tuexperience. Toegang is gratis.
Terwijl u deze Matrix leest, wordt achter de schermen hard gewerkt aan de vernieuwing van het blad. Net als een huis vraagt een
relatieblad af en toe ook om een nieuwe inrichting en een verse lik verf. We willen graag meegaan met de tijd, inspelen op online
ontwikkelingen en u als lezer een kwalitatief hoogwaardig, informatief én verrassend blad bieden. De uitkomsten van het vorig jaar
gehouden lezersonderzoek nemen we vanzelfsprekend mee in deze vernieuwingsslag. Ook maken we dankbaar gebruik van de
ideeën en suggesties voor onderwerpen die we via onder andere
Linkedin en een blog hebben ontvangen van verschillende lezers.
Deze editie is de laatste in de huidige vorm. In het najaar verschijnt
het blad in haar nieuwe jasje. De nieuwe uitgave verschijnt nog
niet in september, zoals u gewend bent, maar eind oktober/begin
november. En we maken er meteen een extra dik nummer van met
een special over de drie Strategic Area’s van de TU/e: Energy, Health
en Smart Mobility.
Redactieadviseurs gezocht
Voor het nieuwe relatieblad zijn we nog opzoek naar TU/e-alumni
die willen aanschuiven in onze redactieadviesraad. Deze raad denkt
voor iedere editie mee over de invulling van het blad. Daarvoor hebben
zij per editie één vergadering. De huidige redactieadviesraad
willen we graag aanvullen met lezers die betrokken willen zijn bij
de totstandkoming van Matrix. Kortom, een frisse blik van buitenaf.
Interesse? Meer informatie is verkrijgbaar bij Han Konings,
telefoon 040 – 247 33 30, e-mail: j.l.konings@tue.nl
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1 3

Foto: Bart van Overbeeke
4
BELEID
Studenten op weg
naar de TU/e.
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1

Bacheloronderwijs
ondergaat een
revolutionaire verandering
Het is alle hens aan dek voor het bacheloronderwijs aan de TU/e. De instroom stokt, vooral
bij de puur exacte opleidingen, die daarmee in de gevarenzone komen. Daarnaast zijn de
huidige rendementscijfers ver onder de maat. Rector Hans van Duijn durfde ze tijdens de
dies op 28 april niet te noemen. Zijn boodschap was wel duidelijk: het bacheloronderwijs
aan de TU/e moet anders. Er komt meer flexibiliteit en een ruimere keuze in studieroutes.
Wie met zijn studie echt de diepte in wil, kan dat nog altijd. Maar ook generalisten en
carrièredenkers moeten verleid worden om vaker voor de TU/e te kiezen.
Een ingrijpende omslag in het bacheloronderwijs
is volgens rector prof.dr.ir.
Hans van Duijn pure noodzaak voor de
TU/e om op termijn te kunnen overleven
als onder-wijsinstituut. Anders blijft er
straks slechts een onderzoeksinstituut
over, zo waarschuwde hij tijdens de
dies. Een taskforce heeft de eerste drie
maanden van dit jaar hard gewerkt aan
‘Het onderwijs
wordt voor
de student
aantrekkelijker’
een plan dat het bacheloronderwijs
aan de TU/e ook voor bredere groepen
aantrekkelijker moet maken. Men wil
de veranderingen snel doorvoeren. Al in
september 2012 moet de TU/e aantrekkelijker
zijn voor groepen studenten die
wel geïnteresseerd zijn in techniek, maar
die nog niet precies weten wat ze ermee
willen. Generalisten en carrièredenkers
moeten er ook een opleiding van hun gading
vinden.
Technische opleidingen doen het op
dit moment overigens niet slecht als
gekeken wordt naar de vooraanmeldingscijfers
voor het komende studiejaar.
Prof.dr. Anthonie Meijers, lid van de
taskforce, relativeert die goede cijfers
direct: ‘Dat is mooi, maar we moeten echt
kijken naar de lange termijn en de grote
lijnen. Statistieken laten zien dat we de
komende jaren uit Limburg en Brabant
steeds minder studenten gaan trekken.
De bevolking in beide regio’s vergrijst,
dus er zijn straks gewoonweg minder
jongeren.’
Volgens rector Van Duijn blijven er daardoor
twee opties open: ‘Enerzijds moeten
we onze vleugels uitslaan boven de rivieren
met het aanbieden van speciale opleidingen,
zoals bijvoorbeeld op het gebied
van automotive. Anderzijds moeten we
op de TU/e in de bachelor andere studieroutes
gaan ontwikkelen. Denk naast de
monodisciplinaire opleiding Natuurkunde
aan de variant Industriële Natuurkunde,
waarin een flink stuk Bedrijfskunde zit.
Bij Informatica zou je een track kunnen
ontwikkelen die speciaal gericht is op
het ontwerpen van websites. Daarmee
moeten we een ander studentenpubliek
gaan aantrekken. Dat moet die demografische
terugval in Brabant en Limburg
opvangen.’
Hoogwaardig onderwijs
Het nieuwe motto van de aanstaande verandering
luidt: ‘Design your own studies’.
Wordt dat een soort snackbarmodel voor
de student: kies zelf uit wat je lekker
vindt? Meijers heel beslist: ‘Nee, dat is
echt een totaal verkeerde vergelijking.
We bieden studenten straks meer ruimte
en flexibiliteit bij het inrichten van de
studie, maar het blijft allemaal hoogwaardig
onderwijs wat we aanbieden.
Studenten worden in het nieuwe systeem
uitgedaagd hun eigen excellentie te
ontwikkelen. Van de 180 studiepunten
die een student in de bachelor moet
halen, blijven er 90 gereserveerd voor
de major. Daarnaast komt er een keuzeruimte
van 60 studiepunten. Je kunt
daarbij kiezen voor vakken om op jouw
gebied de diepte in te gaan, maar er zit
ook een component bij met onderwijs in
sociale- en menswetenschappen, zoals
op het gebied van mens-systeem interactie,
ondernemerschap en professionele
vaardigheden, zoals communiceren en
samenwerken. Ook komt er een gemeenschappelijke
basisprogramma van 30
studiepunten met daarin onder meer
aandacht voor modelleren en ontwerpen.’
Van Duijn vult aan dat het zeker geen
‘lang leven de lol’ wordt bij deze flexibelere
programma’s: ‘We gaan die studenten
middels coaching nadrukkelijk bij de
hand nemen en ze gedurende hun studie
voortdurend confronteren met de keuzes
die ze maken. Als ze verkeerde keuzes
dreigen te maken, zullen we ze zeer
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1 5

6
BELEID
dwingend adviseren dat niet te doen.’
Kern van de zaak is volgens Van Duijn dat
er van de instelling naar de student toe
en omgekeerd veel meer betrokkenheid
moet komen. ‘Dat is inherent aan deze
opzet. Dit verschaft de student meer vrijheid,
maar dan verwachten wij dat die de
studie serieus neemt en dat hij of zij er
ook voldoende tijd in steekt.’
Meijers: ‘We maken hiermee de switch
van aanbodgestuurd onderwijs naar meer
vraaggeörienteerd onderwijs. Dat willen
we samen met de studenten ontwikkelen.
De studenten stellen we nadrukkelijk
voorop. Die hoeven zich in de toekomst
niet meer door een vooraf compleet vastgesteld
programma heen te worstelen,
maar krijgen zelf meer te kiezen. Dat
vraagt echt om een cultuuromslag binnen
deze organisatie. Dat gaat het onderwijs
aantrekkelijker maken, óók voor die
intrinsiek geïnteresseerde bètastudent
die we nu vooral trekken.’ Dit moet de
motivatie verbeteren en daarmee ook het
rendement, meent Van Duijn.
Automotive
Gaan door al deze wijzigingen de honkvaste
studenten uit andere regio’s straks
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1
‘Van aanbodgericht
naar
vraaggeörienteerd
onderwijs’
ook daadwerkelijk hun weg vinden naar
Eindhoven? Van Duijn: ‘We zijn bezig
met werving op nationaal niveau via
reclamespots op tv en op billboards. Dat
is iets dat we echt voor het eerst doen.
Het deed me onlangs veel genoegen om
op elk metrostation in mijn woonplaats
Rotterdam een wervingsposter van de
TU/e te zien. Met onze speciale opleidingen,
zoals op het gebied van automotive,
moeten we ons extra gaan profileren. En
als we een bachelor gaan aanbieden op
het gebied van energie of gezondheid,
dan moeten we ook dat op grote schaal
kenbaar maken. Voor opleidingen als wiskunde
en natuurkunde zal de instroom
altijd vrij regionaal blijven. Dat kun je op
veel plaatsen in Nederland doen. Maar
de zaken waarmee we ons onderscheiden,
zoals de manier waar op we hier
Industrial Design doen, moeten we veel
meer uitventen. Ook het feit dat de TU/e
Prof.dr.ir. Hans van Duijn, rector magnificus, wil
de nieuwe onderwijsinrichting in september 2012
laten ingaan.
midden in Brainport zit, dé technologieregio
van Nederland, zou toch als een
unique selling point moeten werken voor
studiekiezers.’
Volgens Meijers zal ook de nieuwe inrichting
van de bachelor zelf straks als
een extra aantrekkingskracht gaan fungeren.
‘We moeten laten zien dat je bij
ons ook terecht kunt als je het nog niet
direct weet. Onderzoek wijst uit dat veel
studenten -meer dan vijftig procent- het
heel aantrekkelijk vindt om niet al direct
te hoeven kiezen. Dat kan dan straks in
Eindhoven. Voor wie zijn keuze nog wat
wil uitstellen, stippelen wij dan de juiste
route uit. We verwachten ook dat de
student zelf meer met het onderwijs aan
de slag gaat. Wij trekken ons gedeeltelijk
terug en vragen van hen meer zelfstudie.
Het gaat om minimaal dertig procent
zelfstudie. De student moet zijn voortgang
laten zien aan zijn studiecoach. De
docenten gaan zich dus zeker niet minder
inspannen, maar ze gaan het op een andere
manier doen. We reiken ze dus niet
passief kennis aan, maar gaan ze er nog
veel actiever bij betrekken.’
Coachen
Het coachen van studenten is een belangrijk
onderdeel binnen het plan, maar
het is ook arbeidsintensief. Dat, terwijl
de TU/e de komende jaren juist wil gaan
bezuinigingen. Hoe is dat te rijmen?
Van Duijn: ‘Onderwijs blijven we ook in
de toekomst hoog op de agenda plaatsen.
We gaan minder college geven, maar
de onderwijsbegeleiding zal zeker niet
minder van onze tijd kosten. We staan er
op dit vlak in 3TU-verband minder slecht
voor. Er komen mogelijk extra additionele
middelen voor beschikbaar uit Den Haag,
want ook in Delft en Twente spelen deze
problemen. Er moet nu ook echt iets wezenlijks
veranderen, want in het verleden
hebben we eigenlijk alleen maar kleine
stapjes gezet, zoals bijvoorbeeld de invoering
van een bindend studieadvies.
Die kleine stapjes hebben niet geholpen
om de instroom te verhogen of om de
rendementen te verbeteren. Dit wordt
echt een revolutie op onderwijsgebied,
waarbij we iedereen hard nodig hebben:

docenten en studenten.’
Van Duijn wijst er nog maar eens op dat
in het kader van het Sectorplan Natuur-
en Scheikunde is afgesproken dat die
opleidingen over vijf jaar een instroom
hebben van minimaal honderd studenten.
Van Duijn: ‘Daar zitten we op dit moment
nog hartstikke ver van af. Als we dat aantal
niet halen, wordt dat extra geld weer
aan ons onttrokken en zullen er keuzes
gemaakt moeten worden aan welke
instelling nog welke opleiding verzorgd
mag worden. Dan blijft er van sommige
opleidingen alleen nog iets over voor het
geven van serviceonderwijs ten behoeve
van andere opleidingen.’
In september 2012 wordt ook de harde
knip ingevoerd aan de TU/e en het bindend
studieadvies is dan net drie jaar
oud. Kan het systeem deze hele vernieuwing
van de bachelor ook nog aan? Van
Duijn: ‘Als iedereen er achter gaat staan,
kunnen we in september 2012 al een heel
eind komen. Uitstel betekent direct weer
TU/e in de pers
berichten uit landelijke en regionale bladen
‘We slapen in een dierentuin,
iedere avond liggen we tussen
de mijten, bacteriën,
schimmels en insecten.’
PROF.DR. ANNELIES VAN
BRONSWIJK, hoogleraar
Gezondheidstechniek bij de
faculteit Bouwkunde, in het
artikel ‘Hoe vaak moet je
voor een gezonde nachtrust
je bed verschonen?’, in DE
VOLKSKRANT van 2 mei 2011.
‘In Duitsland is sprake van
een positievere houding ten
opzichte van ingenieurswetenschappen.
als je daar
Herr Diplomingenieur bent,
ben je iemand.’
het verlies van een heel jaar. De decanen
en opleidingsdirecteuren zijn in ieder
geval enthousiast over deze plannen. Al
hebben zij in dit stadium natuurlijk nog
volop vragen. Maar we staan nu voor een
heel belangrijk moment voor de TU/e,
waarbij we geen uitstel mogen dulden.
We moeten ook aan iedereen laten zien
hoe mooi het hiermee gaat worden.’
Nieuwe taskforce
Biedt een jaar voldoende tijd om deze
ambitieuze voornemens ingevoerd te
krijgen? Van Duijn: ‘Er komt nu een
nieuwe taskforce die zich daarmee gaat
bezighouden. Die groep gaat kijken naar
de organisatie, de financiën, de didactiek,
et cetera. Wat betekent dit voor de
verroostering, welke nieuwe majors zijn
er mogelijk? Met welke universitaire partners
gaan we in zee voor extra kennis? Op
detailniveau moet nog ontzettend veel
werk verzet worden, dat is waar.’
Inmiddels is die taskforce onder leiding
PROF.DR.IR. HANS VAN
DUIJN, rector magnificus
van de TU/e, in het artikel
‘TU/e moet als een magneet
werken’, in het EINDHOVENS
DAGBLAD van 5 mei 2011.
‘In China wordt elke week een
centrale opgeleverd. Het zou
mooi zijn als ons concept daar
straks standaard wordt toegepast.’
PROF.DR.IR. MARTIN VAN
SINT ANNALAND, hoogleraar
bij de faculteit Scheikundige
Technologie, in het artikel
‘Zandbak met metaalkorrels
houdt de CO uit de lucht’, in DE
2
VOLKSKRANT van 22 april 2011.
‘Ik moet zeggen dat ik nog
nooit een kapot led-verkeerslicht
ben tegengekomen, en
in Eindhoven staan er toch
genoeg.’
PROF.DR. ERIK BAKKERS,
hoogleraar Photonics and
Semiconductor Nanphysics,
in het artikel ‘Zijn leds wel
geschikt voor gebruik in verkeerslichten?’
in de CURSOR
van 19 mei 2011.
‘In het jaar 2000 - zo was
voorspeld - zouden we op
andere planeten leven en
met auto’s door de straten
vliegen. Maar niemand voorspelde
de mobiele telefoon.’
van dr.ir. Lex Lemmens aan de slag gegaan
met de verdere ontwikkeling en
invoering van de plannen. Lemmens
wil voor de zomervakantie al een aantal
projecten opstarten. Volgens hem
moet in september 2013 de hele omslag
gerealiseerd zijn. ‘Het zal dan nog wel
enige jaren duren om er echt helemaal
in te groeien’, aldus Lemmens, die ook
beoogd dean is van een nog op te richten
Bachelor College.
Wat gaat dit plan betekenen voor het nog
op te starten University College, waar al
enige tijd sprake van is? Van Duijn: ‘Als
we dit weten te realiseren, vertoont ons
bacheloronderwijs straks al heel veel
overeenkomsten met bijvoorbeeld het
Utrechtse University College. We moeten
dan echt goed kijken wat nog de toegevoegde
waarde is van een eigen College.
Misschien moeten we daarin ons Honors
Program onderbrengen. Het is nog te
vroeg om daar nu al iets meer over te
kunnen zeggen.’
Foto: Bart van Overbeeke
Prof.dr. Erik Bakkers
DR.IR. KOERT VAN
MENSVOORT, onderzoeker bij
de faculteit Industrial Design, in
het artikel ‘Blijven we in de pan
zitten of springen we eruit?’ in
het blad ‘FRITS’, van juni/juli
2011.
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1 7

Foto’s: Bart van Overbeeke
8
XXXXXXXXX
IN GESPREK
Jan Post,
kennisambassadeur aan de
Universiteit van Amsterdam
‘Eindhoven heeft een nieuwe
operatie Centurion nodig’
Er is reden tot zorgen over de regio Eindhoven, stelt Jan Post, onder meer voormalig bestuurder
van Philips, het Rode Kruis en de Kamer van Koophandel in Amsterdam. Op dit moment is hij
kennisambassadeur aan de Universiteit van Amsterdam. De 66-jarige Eindhovenaar vreest dat
de dramatische terugval van het aantal nieuwe studenten aan de TU/e en de tegenvallende
studieresultaten een voorbode zijn van meer slecht nieuws voor de regionale economie. Hij
bepleit daarom een verregaande samenwerking tussen de drie belangrijke mainports van
Nederland: Eindhoven, Amsterdam en Rotterdam.
De kern van het betoog van de gedreven bestuurder,
is dat Nederlanders geneigd zijn de geografische omvang
van hun land te overschatten. ‘Op wereldschaal
is Nederland een flinke stad, niet meer’, stelt Post.
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1
‘Het is een verstedelijkt gebied in een delta waar de
afstanden klein zijn.’ Hij ervaart het zelf dagelijks wanneer
hij reist tussen Amsterdam en Eindhoven, de twee
steden waar hij woont en werkt. Ook is hij regelmatig in

Rotterdam en Den Haag. Voor familie gaat hij naar het
oosten en noorden, voor ontspanning naar Maastricht
en Antwerpen. ‘Alles is binnen anderhalf, twee uur te
bereiken. Vergelijkbaar met de middelgrote steden in de
wereld.’
De kracht van de Nederlandse economie ziet Post in de
drie mainports: Rotterdam, Amsterdam en Eindhoven.
Daarnaast is er nog mode in Arnhem en de foodvalley
in Wageningen. Dankzij de goede Nederlandse infrastructuur
liggen deze gebieden allemaal in één regio,
zoals groot-Londen of groot-Parijs. Maar helaas zit
Nederland bestuurlijk anders in elkaar, stelt Post vast.
‘Vanuit de regio’s wordt los van elkaar voor handelsmissies
naar China, India en de VS gereisd. Zo stond
ik een keer in de rij voor de burgemeester van Beijng,
POST: ‘Waarom hebben we twee havens?
Rotterdam kan veel beter de Amsterdamse haven
overnemen. Daar zit de expertise.’
meneer Wang. Achter mij stond de viceburgemeester
van de Haarlemmermeer, daarachter de wethouder
van Amstelveen. Wang zag door de bomen het bos
niet meer.’ Hetzelfde gebeurt wanneer Chinezen naar
hier komen en hun weg moeten vinden te midden van
losstaande conglomeraten met allemaal hun eigen burgemeesters
en bestuurders. ‘Zorg nou toch dat we één
integraal programma hebben, zodat een buitenlander in
drie dagen zijn zaken kan afhandelen in Nederland.’
Schaalvergroting
Samenwerken betekent ook dat niet elke stad alles
moet willen doen, zegt Post. ‘Laat reclame en mode
alsjeblieft over aan Amsterdam en Arnhem. Op het gebied
van hightech is Eindhoven dé plaats. En waarom
hebben we twee havens? Rotterdam kan veel beter
de Amsterdamse haven overnemen. Daar zit de expertise.
En bedenk dat de afstand tussen Amsterdam
en Rotterdam nog altijd 17 kilometer minder is dan de
hele lengte van de haven van Sjanghai – om de verhoudingen
aan te geven. Je kunt dus gelijk de haven van
Antwerpen er ook bij betrekken. Stap over je schaduw
heen. Breng alles bij elkaar en vergroot de schaal.
Kortom: verdeel de taken en treed op als één grote
stad.’
Enkele weken geleden kwam het betoog van Post
samen met dat van Rob van Gijzel, de burgemeester
van Eindhoven die al enkele jaren over de A2 naar
Amsterdam kijkt, met als doel een verregaande samenwerking
tussen de twee steden. Rotterdam hoort er
ook bij als logistieke motor. In het Eindhovens Dagblad
legden de beide heren uit dat een samenwerking van
de drie steden noodzakelijk is om Nederland als economische
speler van belang te positioneren. Te beginnen
met het gezamenlijk werven van internationale
kenniswerkers, zo stelde Van Gijzel. Ook wil hij samen
in gesprek met het kabinet om de economische belangen
van Nederland maximaal te behartigen. Post: ‘Voor
mij is het idee van een verbond tussen de drie steden
ontstaan tijdens mijn voorzitterschap van de Kamer van
Koophandel. Ik zag dat we in de delta over zoveel talent
en kwaliteiten beschikken die we niet gezamenlijk inzetten,
maar waarmee we elkaar juist beconcurreren.’
Centurion
De noodzakelijke verandering in Nederland moet
volgens Post komen uit een omslag zoals hij meemaakte
tijdens de operatie Centurion bij Philips. Het
was 1991 en het ging slecht met Philips. Jan Timmer
nam als topman het roer over en riep tachtig bestuurders
van Philips, waaronder Jan Post, bijeen in Sint-
Michielsgestel. ‘Timmer schreef: neem voldoende
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1 9

1 0
XXXXXXXXX
IN GESPREK
onderbroeken mee, want ik weet niet lang jullie moeten blijven’,
vertelt Post, die op dat moment als landendirecteur in Spanje
werkte. ‘Timmer liet ons zien hoe het er met Philips voor stond:
bij ongewijzigd beleid zouden we binnen twee jaar failliet zijn.’
Hij vroeg de directeuren om een lijst te maken van de grootste
problemen van Philips. Dat werden er veertig. Die werden ondergebracht
in twintig taskforces. ‘Binnen twee maanden moesten
we met oplossingen komen. Dat is een gigantisch succes geworden.’
Centurion wordt algemeen gezien als een onmisbare
operatie in het overleven van de multinational.
Deze aanpak is voor Post hét model waarmee Eindhoven, maar
ook Nederland, het roer om kan gooien. ‘De drie burgemeesters
zullen gezamenlijk het podium op moeten, net als bij Centurion.
Zet de belangrijkste stakeholders in de zaal: de havendirectie,
het onderwijs, bedrijfsleven, et cetera. Reken aan die mensen
voor dat elke stad er op vooruit gaat wanneer ze het samen
gaan doen. Ik heb dit bij het Rode Kruis ook gedaan, en het
werkt. Je kunt dan heel snel snoeien en reorganiseren, om kort
daarop beter te presteren.’
Mindset
De drie burgemeesters zijn hun achterban al aan het masseren,
weet Post. ‘Er zal een aantal conferenties volgen om het conglomeraat
Delta Nederland voor te bereiden. Ik volg dit met zeer
grote interesse.’ Cruciaal in het slagen van een reorganisatie is
dat Nederlandse bestuurders in andere succesvolle steden gaan
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1
POST: ‘Je moet de afgrond tonen, en dan kunnen we
wonderen verrichten.’
kijken hoe men het daar doet. ‘Doe een benchmark met Seoel,
Sjanghai en Londen. Alleen die vergelijking geeft al veel energie
om het anders te gaan doen. Wij weten er nu niks van, want wij
zijn bezig met onszelf en met elkaar. Niet met de concurrentie in
het buitenland. Dat is een verkeerde mindset – dit moet anders.’
Omslag
Nu is voor Eindhoven het perfecte moment voor een reorganisatie
als Centurion, stelt Post. Om te beginnen vanwege ‘het
drama dat de TU/e nu treft’: de drastisch dalende instroom van
nieuwe studenten. ‘Ik ben erg geschrokken. In Nederland neemt
de instroom toe, in Eindhoven af. Dat wijst op onbehoorlijk
management.’
De manier waarop de rector magnificus Hans van Duijn het
slechte nieuws bracht tijdens Dies Natalis deed Jan Post denken
aan de eerste toespraak van Jan Timmer in 1991. ‘Hij zei:
“Mensen, wij zijn failliet aan het gaan”. Maar Van Duijn durfde
niet eens te zeggen hoe slecht het werkelijk gaat. Maak dan
je borst maar nat. Laat dit het begin zijn van een omslag. Laat
een aantal industriëlen zoals VDL, ASML, Philips, gemeente
Eindhoven samen met de rector aan tafel gaan zitten en bespreken
hoe het tij is te keren.’
Voor Post is er één oplossing: de mensen laten zien welke kant
het op gaat. ‘Je moet de afgrond tonen, en dan kunnen we
wonderen verrichten.’ Zijn handen jeuken om het podium op
te springen en de lijstjes te tonen waarop Nederland wegzakt:
innovatie, economische groei, research, patenten, noem maar
op. En de volgende stap is het verbinden van Nederland, het
land als één sterke, creatieve stad in de delta. Te beginnen bij
Amsterdam en Eindhoven.
CV JAN POST
Post was gedurende zeven jaar directeur Philips Electronics
Nederland. Daarvoor werkte hij vijf jaar als directievoorzitter Philips
Spanje en drie jaar in Pakistan. Een hoogtepunt was de lancering
van de cd-speler die Post mocht doen: ‘Ik bracht de cd naar de
wereld, daar schrijf ik nog een keer een boek over.’ Ook was hij
algemeen directeur van het Rode Kruis. Toen hij zestig werd, kocht
hij een appartement in Amsterdam, zijn geliefde stad. Hij werd voor
een aantal jaren voorzitter van de KvK Amsterdam. Na zijn afscheid
vroeg de Universiteit van Amsterdam, zijn oude universiteit, hem
om te helpen de relaties tussen universiteit en bedrijfsleven te
verbeteren. Ook is hij voor de onderwijsinstelling bezig met kennistransfer,
onder meer als voorzitter van het Amsterdamse Center voor
Entrepreneurship. Een recent project is om vijftig toptalenten uit de
hele wereld naar Amsterdam te halen. Zij moeten hun masters en
promotie doen aan een topopleiding van de UvA. In april werd Post
geridderd voor twintig jaar bestuurlijk vrijwilligerswerk in Eindhoven
en Amsterdam.

Nieuws
bedrijfsleven
LUPO HAALT PRIJZEN IN BERLIJN
Op het Michelin Challenge Bibendum 2011 in
Berlijn heeft TU/e’s elektrische onderzoekswagen,
de Volkswagen Lupo EL, maar liefst vijf
awards gekregen. Het team heeft de gedeelde
eerste prijs gewonnen in de klasse conceptauto’s.
Vooral op acceleratie en zuinigheid deed
de Lupo het erg goed. Binnen 3,6 seconden
reed ze 50 km/u. Alleen een Franse Venturi trok
sneller op. Wat zuinigheid betreft kon geen
enkel automerk de Lupo overtreffen; met 9 kWh
legde de kleine en lichtgewicht auto 125 kilometer
af. ‘Met onze batterij hadden we de rally
wel tweemaal kunnen afleggen’, twitterde het
team. ‘We waren wel 30 procent zuiniger dan
de gemiddelde deelnemer’. Onder de twaalf
concurrenten waren grote merken als Daimler,
Nissan, Volvo en Audi. De overallprijs werd
op het laatste moment in twee categorieën
verdeeld: een voor de productieauto’s en een
voor conceptauto’s. Die laatste award werd
Sluitstuk
Afstudeerders vertellen over hun afstudeerwerk
Op wenken bediend door begrijpende fauteuil
toegekend aan zowel de TU/e als de universiteit
van Helsinki. De organisatie schonk iedere
deelnemer twee glazen trofeeën om de geringe
uitstoot te roemen; de ‘local emissions award
en de ‘well to wheel CO emissions award’.
2
BRAINPORT MEEST INTELLIGENTE
REGIO IN DE WERELD
‘De vanzelfsprekendheid waarmee mensen
hier samenwerken is wat de regio Brainport
tot een intelligente gemeenschap maakt.’ Dat
is de conclusie van Robert Bell tijdens zijn lezing
bij het Veldhovense ASML begin april. De
Amerikaanse medeoprichter van het Intelligent
Community Forum (ICF) bezocht Eindhoven,
omdat de stad genomineerd is voor de titel
Intelligent Community of the Year 2011. Bell
sprak zijn bewondering uit over de intensieve
manier waarop in deze regio wordt samengewerkt
om te innoveren. Bell: ‘Iedereen hier
Gezellig met het hele gezin voor de buis, behalve als één van de gezinsleden op dat moment liever een
boek wil lezen. Wie niet gezegend is met een ijzersterke concentratie, kan dan maar het beste verkassen
naar een andere ruimte. Niek Otten, recent afgestudeerd aan de faculteit Industrial Design, ontwierp
een fauteuil die begrijpt wanneer een gebruiker behoefte heeft aan afzondering. De fauteuil
zorgt hier dan onmiddellijk voor. ‘In steeds meer appartementen zijn allerlei functies gecombineerd
in dezelfde ruimte’, zegt Otten. ‘Bewoners kunnen daar bijvoorbeeld tegelijkertijd koken, eten,
studeren, televisie kijken, kletsen, enzovoorts. Zo’n kamer biedt echter weinig gelegenheid voor
iemand die zich wil afzonderen van andere mensen.’ De oplossing van dit probleem zocht Otten
in ambient intelligence: een omgeving vol ingebouwde snufjes die automatisch inspringen op de
behoeften van de gebruikers.
De fauteuil, die hij zelf ontwierp, vervult gericht de behoeften van degene die erop zit. Wil je
een gesprek voeren met je omgeving? Dan houdt de stoel zich koest. Nestel je je met een boeiend
boek op de stoel, terwijl je huisgenoten een potje kaarten? Dan verschijnen links, achter
en rechts van je panelen die je afschermen voor allerlei afleidende prikkels.
‘Ingebouwde richtingsmicrofonen stellen vast van welke kant het geluid komt’, zegt Otten.
‘Op grond daarvan klapt de stoel één of meerdere schermen uit die het geluid dempen.
Dankzij lichtsensoren kunnen de lampen in de panelen reageren op duisternis, zodat je
gewoon kunt blijven lezen als de rest van het huis al slaapt. En druksensoren meten hoe
je gaat zitten. Op grond van je houding stelt de stoel vast of je je wilt afzonderen, of dat
je wilt communiceren met je omgeving.’
had snel door dat wanneer je elkaar helpt dit
uiteindelijk voor je eigen bedrijf of organisatie
ook winst oplevert.’ Hiermee krijgt de regio
Eindhoven positieve kritiek op het beleid van
de afgelopen jaren. Samenwerking tussen
de gemeente, het bedrijfsleven en de TU/e,
de zogenaamde ‘Tripple Helix’, is daarbij een
speerpunt. Bell: ‘Of een regio zich ‘intelligent’
ontwikkelt, heeft niet alleen met techniek te
maken. Mensen maken een regio slim.’ Het
ICF is een Amerikaanse denktank met als
doel intelligente initiatieven te belichten en
te stimuleren. ‘Het is belangrijk dat innovatie
gestimuleerd wordt. De uitreiking van de titel
‘Intelligent Community of the Year 2011’ vond
begin juni plaats tijdens het ICF-congres in
New York. Naast de regio Eindhoven waren ook
Chattanooga, Dublin (in Ohio) en Riverside
in de Verenigde Staten, het Franse Issy-les-
Moulineaux en de Canadese steden Stratford
en Windsor-Essex genomineerd. De regio
Eindhoven is tot winnaar gekozen.
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1 1 1
Foto: Rien Meulman

Foto: Bart van Overbeeke
1 2
BELEID
Meer vrouwen in
wetenschappelijke staf
De TU/e is er zeker niet trots op, op het kleine aantal vrouwen in hogere wetenschappelijke
functies. En daarom gaat het roer om. Een palet aan initiatieven moet ervoor zorgen dat in 2020
van de universitair hoofddocenten en hoogleraren twintig procent vrouw is.
‘Alle statistieken wijzen uit dat de uitgangspositie
van de TU/e op dit punt
miserabel is’, zegt prof.dr. Ruth Oldenziel,
behorend tot de 1,6 procent vrouwelijke
hoogleraren aan de TU/e en actief
betrokken bij de initiatieven om meer
vrouwen in de wetenschappelijke staf
te krijgen. ‘De TU/e staat onderaan in
Nederland en Nederland staat onderaan
in Europa. Vanuit die positie kan
het dus alleen maar beter gaan’, stelt
de hoogleraar Amerikaans-Europese
Techniekgeschiedenis met ironie vast.
Er zijn tal van redenen om meer vrouwen
in de organisatie te krijgen, zegt
Oldenziel.
‘Op de eerste plaats kun je het moreel
niet verantwoorden om met zulke lage
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1
cijfers aan te komen. Ten tweede staat
het in de Lissabon-doelstellingen beschreven
en ook de VSNU, de Vereniging
van Samenwerkende Nederlandse
Universiteiten, omarmt het. Als derde
moet de TU/e meer studenten trekken,
bij meisjes zit een groeimarkt. Daarbij is
er een heel praktisch punt: gemengde
teams presteren veel beter in innovatie
dan ongemengde teams. Hoe diverser,
hoe beter.’
Rijke cultuur
Dr.ir. Arno Peels, voorzitter van het
College van Bestuur en portefeuillehouder
op dit onderwerp, onderstreept het
belang van meer vrouwen aan de universiteit.
‘De TU/e is een publieke instelling
Ruth Oldenziel:
‘Gemengde
teams presteren
veel beter in
innovatie.’
en we horen een reflectie te zijn van wat
er in de samenleving leeft. Dat moet in
alle geledingen zichtbaar zijn: studenten,
ondersteunende diensten en wetenschappelijke
staf.’
Een TU/e met meer vrouwen in hogere
functies, zal een cultureel rijkere universiteit
opleveren, benadrukt Peels. ‘Een
diverse en cultureel rijke universiteit
geeft een veelheid aan invalshoeken voor
onderzoek en zorgt voor betere nationale
en internationale netwerken. Diversiteit
is ook een garantie voor beter onderwijs.
Daarbij is het goed voor de sfeer aan een
universiteit wanneer het een samengaan
is van verschillende mensen. Daarmee
doel ik niet alleen op de verhouding tussen
mannen en vrouwen, maar ook op
verschillende nationaliteiten en culturen.’
Kweekvijver
Het probleem aan de TU/e zit vooral in de
hogere wetenschappelijke posities. De
wetenschappelijke staf van een universiteit
bestaat uit: hoogleraren, universitair
hoofddocenten (UHD’s), universitair
docenten (UD’s), promovendi en ontwerpers
in opleiding. Bij die laatste twee zijn
vrouwen relatief goed vertegenwoordigd
met zo’n 27 procent in 2008. Van de UD’s
is 17 procent vrouw. Vervolgens komt de
breuk: bij UHD’s is het 6 procent en hoogleraren
1,6 procent. De kweekvijver voor
talentvolle vrouwen is dus groot genoeg.
In 2010 werd de Stuurgroep Vrouwelijk
Talent naar de Top gevormd. De groep,
onder leiding van Peels, geeft uitvoering
aan de ambitie van de TU/e om in 2020
twintig procent vrouwen in wetenschappelijke
functies te hebben. De stuurgroep
geeft daartoe advies en ontwikkelt tal
van initiatieven. Volgens Oldenziel is het

Probleem is dat meisjes
in Nederland meestal
geen vrouwen in technische
beroepen kennen.
een slagvaardige club. ‘Omdat hoogleraren
en het CvB vertegenwoordigd zijn,
kunnen we snel tot resultaten komen.’
Netwerken
Voor de Stuurgroep is er een aantal momenten
om in te grijpen. Het eerste is bij
het werven van goede vrouwen. Op dit
Foto: Bart van Overbeeke
moment wordt via de wereldwijde netwerken
van hoogleraren en UHD’s naar
de beste wetenschappers gezocht, maar
meestal gebeurt dit binnen de eigen,
door mannen gedomineerde, netwerken.
Peels: ‘We zullen initiatieven moeten
nemen om buiten de geijkte wegen naar
talenten zoeken.’ Een tweede moment is
ELPHI NELISSEN, DECAAN
FACULTEIT BOUWKUNDE
‘Het ontbreekt
aan vrouwelijke
rolmodellen’
Prof.ir. Elphi Nelissen is sinds juni 2011 de
nieuwe decaan van de faculteit Bouwkunde
– de eerste vrouw in die positie aan de TU/e.
‘Voor mij heel leuk, maar het is natuurlijk
triest dat het zo lang heeft geduurd. Er zijn
al veel langer geschikte vrouwen, maar door
een dominante cultuur van mannen worden
die over het hoofd gezien.’
Ze studeerde in 1983 af aan de TU/e en
richtte in 1991 Nelissen Ingenieursbureau op,
een bedrijf dat zich toelegt op installatietechniek,
bouwfysica en duurzaamheid. Nelissen
is ook bestuurslid van
VHTO, een landelijk expertisebureau
dat zich
inzet om meer meisjes
en vrouwen te interesseren
voor een bèta- of
techniekopleiding. Ze
geeft lezingen, zit in
discussiefora en treedt
op als rolmodel voor
jonge meiden. Want aan vrouwelijke voorbeelden
in de techniek ontbreekt het, is haar
overtuiging. ‘Jongeren kiezen voor beroepen
die ze in hun omgeving zien. En dan kiezen
jongens voor mannenberoepen en meisjes
voor vrouwenvakken. Probleem is dat meisjes
in Nederland meestal geen vrouwen in
technische beroepen kennen. En dat is niet
vreemd, want we scoren in Nederland het
laagst na Pakistan.’
Als decaan zit ze in de positie om het aantal
vrouwen in hogere functies te stimuleren
en daarmee het aantal rolmodellen in
technisch-wetenschappelijke functies te
doen toenemen. Ze gaat het aantal vrouwen
in de commissies van haar faculteit dus zeker
stimuleren.
de selectie voor hogere functies. Peels:
‘Daarom zijn er met elke faculteit gesprekken
geweest om te kijken hoe we
posities die in de toekomst vrijkomen, ingevuld
krijgen door vrouwen. De faculteiten
maken een plan om dat te realiseren.’
In de faculteiten moet het dus gebeuren.
Daarom hebben ze allemaal een eigen
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1 1 3

1 4
BELEID
ambassadeur die de vrouwenzaak bepleit.
Oldenziel: ‘De ambassadeurs in
de faculteiten zijn gelukkig allemaal
mannen die serieus achter de ambities
staan. Het zijn nu dus niet de vrouwen
die het vermanende vingertje moeten
heffen, de mannen doen dat.’ Ook is er
winst te behalen door met een aansprekend
aanbod van onderzoeksthema’s
vrouwen voor de TU/e te behouden. De
nieuwe strategische onderzoeksgebieden
Energy en Health zullen daaraan
bijdragen, is de overtuiging van de
Stuurgroep.
Zelf opleiden
Een ander middel is het begeleiden van
vrouwen naar hogere posities. Een voorbeeld
hiervan is de Women in Sciencetenure
track. Dit initiatief ging in 2006
van start om jonge vrouwen in zes jaar
op te leiden tot universitair hoofddocent.
Ook is het mogelijk om vrouwen op te leiden
naar het hoogleraarschap. Inmiddels
zitten er elf vrouwen in het programma.
‘Denemarken is het enige Europese land dat
netto energie exporteert en vooraanstaand is in
het gebruik van groene energie. Grote windmolenparken
en kolencentrales die door gebruik
te maken van de restwarmte en slimme distributiesystemen
een rendement hebben van 94
procent, zorgen voor een internationaal aanzien.
Een groot deel van de exportproducten
van Denemarken is gerelateerd aan de energiesector.
En dan te bedenken dat Denemarken in
1973 nog voor 99 procent afhankelijk was van
olielanden.
Kopenhagen is volledig aangesloten op een
slim warmtenetwerk, waarmee grote warmte-
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1
Stuurgroep Vrouwelijk Talent naar de Top
Initiatieven van de TU/e om het aantal vrouwen
in wetenschappelijke functies te doen
toenemen:
• Het CvB stelt dat er in elke benoemingsadviescommissies
minimaal één vrouw
moet zitten.
• Tenure Tracks: opleiden van vrouwen tot
UHD en hoogleraar.
• Women in Science-netwerk: netwerk van de
TU/e met 110 vrouwen. Komt zo’n zes keer
per jaar bij elkaar met als doel persoonlijke
ontwikkeling, bevorderen van kansen van
vrouwelijk wetenschappelijk personeel.
Het is de vraag of de twintig procent in
2020 wordt gehaald – het gaat tenslotte
om ingesleten weerbarstige veranderingsprocessen.
Dat het een kwestie van
een lange adem is, wist Oldenziel toen ze
eraan begon. ‘Het vraagt een verandering
van mentaliteit. Dat duurt lang en je moet
er aan blijven trekken.’ Maar ze is hoopvol
gestemd: ‘De mentale omslag die
plaatsvindt aan de TU/e is fenomenaal.
Nu moeten we het nog uitgedrukt zien in
de cijfers.’
Student in het buitenland
Jelte Glas, masterstudent Construction, Management and
Engineering, studeert aan de Deense Universiteit van
Kopenhagen. Hij studeert af op District Heating, een slim
warmtenetwerk waarmee grote warmtereducties te behalen zijn.
reducties te behalen zijn. Ik doe onderzoek
naar het verleden en de toekomst van District
Heating. Met name op de toekomstige energiezuinige
huizen is een uitgekristalliseerd warmtenetwerk
van belang. Twee keer per maand zit ik
bij de hoogleraar en PhD-studenten die hieraan
werken, wat mij mooie inzichten geeft. Ook
bekijk ik de toekomst van groene energie en
energiebezuinigingen in Nederland tot 2020
en 2050, door dit te vergelijken met de aanpak
van Denemarken en andere landen in Europa.
De universiteit is te vergelijken met de TU/e.
Doordat het onderwijs gratis is, studeren er
ook veel mensen uit de hele wereld. Ruim tien
• Rolmodellen: prof.dr. Ruth Oldenziel; dr.ir.
Elphi Nelissen eerste vrouwelijke decaan
aan de TU/e; prof.dr.ir. Maaike Kroon benoemd
tot de jongste vrouwelijke hoogleraar
in Nederland.
• Marina van Damme Beurs: een geldprijs
voor jonge vrouwelijke ingenieurs om hun
loopbaan verder te ontwikkelen.
• Ambassadeursnetwerk: elke faculteit heeft
twee ambassadeurs die zich sterk maken
voor meer vrouwen aan de top.
procent komt uit een ander land. Er wordt hier
veel meer met projectwerk gedaan, de colleges
duren of de hele ochtend of de hele middag.
De cijferwaardering is ook bijzonder: die loopt
van -3 tot 12 met een 2 als voldoende! Alle
medewerkers en professoren spreek je met zijn
of haar voornaam aan. De universiteit heeft
een eigen energievoorziening, twaalf kilometer
lange tunnels liggen onder het terrein om de
warmtebuizen en elektrische voorzieningen
te herbergen. Deze tunnels zijn soms wel vier
meter hoog en doorkruisen de hele campus. Ik
heb een kijkje mogen nemen in deze tunnels en
de gigantische gasboilers van de universiteit.’

Nieuws
onderwijs
VOORSPELLEN EN VERKLAREN
VAN STUDIESUCCES
De druk op studenten om snel hun studie
af te ronden wordt steeds hoger. De
juiste studiekeuze en een succesvolle
studievoortgang worden daarmee nog
belangrijker. De faculteit Industrial Engineering
& Innovation Sciences (IE&IS) brengt in kaart
welke factoren het verschil maken tussen slagen
of falen. De faculteit IE&IS heeft te kampen met
een laag studierendement. Om daaraan iets
te doen, wilde men weten welke factoren van
invloed zijn op de prestaties en studievoortgang
van studenten. Vanuit de capaciteitsgroep
Human Performance Management (HPM) werd
daarom in 2009 gestart met de Bachelors
Entrance Study (BEST). Dr. Tanja Bipp, dr.ir.
Ad Kleingeld en prof.dr. Jan de Jonge zijn de
kartrekkers. Bipp en Kleingeld zijn eerst in
de literatuur gedoken en hebben met onder
meer studieadviseurs gesproken om relevante
factoren te benoemen. Zo onderzochten ze
stabiele -niet te beïnvloeden- factoren zoals
geslacht, persoonlijkheid en individuele
verschillen als intelligentie of doeloriëntatie.
Vervolgens zijn er variabele -wél te
beïnvloeden- kenmerken bekeken, waaronder
motivatiefactoren, interesse en leerstrategieën.
Tenslotte zijn omgevingsfactoren meegenomen.
De onderzoekers richtten zich eerst op
de eerstejaars studenten bij Technische
Bedrijfskunde. De eerste tendensen zijn
inmiddels te zien. Zo zijn studenten die in het
begin uitvallen, al minder geïnteresseerd in de
studie en zijn minder intrinsiek gemotiveerd.
Later wordt het relevanter hoe studenten
studeren of hun studietijd inplannen. Studenten
die laag scoren op ‘gewetensvolheid’, halen
minder studiepunten. Tussen studenten met
of zonder bijbaantje is geen onderscheid.
Wel is er een negatieve relatie tussen het
aantal uren dat iemand werkt en het aantal
behaalde studiepunten. Tot verbazing van de
onderzoekers waren er nauwelijks verschillen
tussen mannelijke en vrouwelijke studenten.
VROUWELIJKE INSTROOM
BÈTATECHNIEK STEVIG TOEGENOMEN
Meer meisjes kiezen voor een exacte opleiding,
zo blijkt uit cijfers die het Platform Bèta
Ad Kleingeld en
Tanja Bipp deden
onderzoek naar
studiesucces. Foto: Bart van Overbeeke
Techniek onlangs bekendmaakte. In 2000 waren
het er nog 5.447 en tien jaar later is dat aantal
gestegen tot 9.463. Bètatechnische studies zijn
sowieso populairder geworden. In 2000 lag de
instroom hiervoor nog op 26.000 eerstejaars, in
september 2010 waren dat er 34.000. In vergelijking
met het vorige studiejaar is de belangstelling
voor bètatechnische studies dit jaar met
anderhalf procent gestegen, terwijl de instroom
in alle andere niet-exacte studies juist met bijna
één procent daalde. Het was voor het tweede
jaar dat bètastudies harder stegen dan de rest.
Wel is de groei minder groot dan eerdere jaren
en lijkt er volgens het Platform Bèta Techniek
sprake te zijn van een stagnatie. Zo steeg de
instroom in technische opleidingen op de hogescholen
maar met 0,6 procent ten opzichte van
het vorige collegejaar. Op de drie TU’s daalde
na jaren van groei de instroom ten opzichte van
2009 met zes procent.
TECHNISCHE INFORMATICA
GAAT OVER OP ENGELS
De opleiding Technische Informatica wordt binnen
drie jaar helemaal in het Engels gegeven.
Het eerste bachelorjaar is vanaf september 2011
in het Engels, jaar twee en drie volgen daarna.
De opleiding wil met deze maatregel meer studenten
aantrekken en in het buitenland gaan
werven. Docenten moeten een assessment
doen en als hun Engels onvoldoende is, kunnen
ze een cursus volgen. Er komt wel een aparte
Nederlandse instructiegroep, zodat Nederlandse
studenten het groepswerk in hun moedertaal
kunnen doen. Verder is er een bijspijkercursus
Engels ingeroosterd die studenten mogen
volgen. Tentamenvragen worden in het Engels
gesteld, maar mogen nog in het Nederlands
worden beantwoord. Tot nu toe worden aan de
TU/e de mastervakken in het Engels gegeven
en is Industrial Design (ID) de enige met een
Engelstalige bachelor. De opleiding lift mee op
de wervingsactiviteiten van de al bestaande
Engelstalige Fontysopleiding ICT. De TU/e en
Fontys Hogeschool ICT bieden met ingang van
het studiejaar 2011-2012 een gezamenlijk,
Engelstalig bachelorsemester aan. Het doel is
om buitenlandse studenten de mogelijkheid te
bieden om zich goed te oriënteren op zowel hbo
als universiteit.
BOETE LANGSTUDEERDERS
EEN JAAR UITGESTELD
Behalve de boete voor langstudeerders is
ook de bezuiniging van 190 miljoen euro
op universiteiten en hogescholen een jaar
uitgesteld. Minister Van Bijsterveldt en
staatssecretaris Zijlstra reiken hun critici
‘een uitgestoken hand.’ Er was niet genoeg
steun voor een snelle invoering van de
plannen, erkennen de bewindslieden in de
brief aan de Tweede Kamer die ze woensdagavond
verstuurden. Ze willen tegemoet
komen aan de zorgen die binnen en buiten
het parlement leven, schrijven ze. Naast de
langstudeermaatregel en de korting op het
hoger onderwijs ‘temporiseert’ het ministerie
ook de omstreden bezuinigingen op
passend onderwijs.
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1 1 5

1 6
ONDERZOEK
Bert Blocken is een van
de finalisten voor de Best
Innovator Group Award met
zijn onderzoek naar fysische
processen in de stedelijke
omgeving.
BEST INNOVATOR GROUP AWARD
Wie is de veelbelovendste
jonge onderzoeksgroep?
De derde en laatste finalist voor de BIG Award is half mei gekozen: dr.ir. Massimo
Mischi van de faculteit Electrical Engineering. Hij gaat het 16 november in de finale
opnemen tegen dr.ir. Bert Blocken van de groep Building Physics van de faculteit
Bouwkunde en dr.ir. Michael Boot van de groep Combustion Technology van de faculteit
Werktuigbouwkunde. De winnaar mag een promovendus aan zijn groep toevoegen.
De Best Innovator Group (BIG) Award is een prijs voor de
meest veelbelovende jonge onderzoeksgroep van de TU/e. De
BIG Award is een initiatief van de Faculty Club, die de band tussen
onderzoekers van verschillende faculteiten wil versterken.
De onderzoekers moeten de jury onder leiding van prof.dr.ir.
Ton Backx en het publiek ervan overtuigen dat zij de meest
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1
veelbelovende jonge groep van de TU/e vertegenwoordigen.
De finalisten werden in drie voorrondes gekozen.
In de eerste voorronde in december vorig jaar kwam de unit
Building Physics and Systems van de faculteit Bouwkunde als
winnaar uit de bus. Blocken, hoofddocent Bouwkunde, is verheugd
over deze kans: ‘Het zou erg mooi zijn als we in de finale

‘Vanaf 2050 willen
we brandstoffen
direct uit zonlicht
halen’
daadwerkelijk winnen en we met een promovendus worden
uitgebreid.’ Building Physics onderzoekt fysische processen in
de stedelijke omgeving zoals warmte- en vochtoverdracht en
luchtverontreiniging. Wat doet de wind bijvoorbeeld met de
verontreiniging die uit schoorstenen komt: wordt die door de
wind weer teruggevoerd in de schoorsteen? En zo ja, wat kun je
daar dan aan doen? Ook bestudeert de groep wat de invloed is
van wind op schepen en houdt ze zich bezig met aerodynamica in
algemenere zin. Op dit moment onderzoeken ze de invloeden
van de wind op twee manieren: met metingen op de plek zelf,
gesteund door het laboratorium van onze unit, en door
computersimulaties. Vanaf september 2011 komt daar een
derde manier bij. Blocken: ‘Dan is onze eigen atmosferische
grenslaagwindtunnel klaar, die we kunnen gebruiken voor
onderwijs en onderzoek.’
Michael Boot van de faculteit
Werktuigbouwkunde is eveneens
een van de finalisten. Hij houdt zich
bezig met onderzoek naar verbrandingstechnieken
in de breedste zin
van het woord.
Blocken denkt dat zijn groep is gekozen als een van de drie
finalisten omdat het onderwerp ‘gebouwde omgeving’ -meer
dan vroeger- bredere lagen binnen de academische gemeenschap
aanspreekt. Steeds meer onderzoekers van andere faculteiten
zien dat de gebouwde omgeving interessant is. Denk aan
energiezuinigheid van verlichting en verkeer. Met de faculteit
Technische Natuurkunde heeft de groep van Blocken gezamenlijke
promovendi. Die samenwerking is vooral iets van de laatste
jaren. Building wordt meer en meer sexy in de wetenschap.
Blocken weet niet hoe hun kansen zijn om de BIG Award te winnen.
‘Iedereen is zorgvuldig gekozen, dus de anderen zullen
vast ook een goed verhaal hebben. Het zal ook veel afhangen
van de bevlogenheid van de spreker op het moment, hoe die
de zaal kan warm houden. Ik zal het wel zien op de dag zelf, en
ga in ieder geval uit van mijn eigen sterkte.’
Schoner rijden
De tweede voorronde in februari werd gewonnen door dr.ir.
Michael Boot van de groep Combustion Technology van de
faculteit Werktuigbouwkunde. Boot wist, ondanks de hype van
elektrisch rijden, het publiek ervan te overtuigen dat schoner
rijden met fossiele brandstof nog steeds heel erg belangrijk is.
Boot liet prof.dr.ir. Sem Borst, prof.dr. Remco van der Hofstad
en dr. Johan van Leeuwaarden van de faculteit Wiskunde &
Informatica en de onderzoeksgroep Chemische Biologie bij
Biomedische technologie achter zich.
De groep van Boot, Combustion Technology, houdt zich bezig
met verbrandingstechnieken in de breedste zin van het woord.
Eén van de speerpunten is future fuels. Dit onderwerp kent
drie fasen: tot 2020 gaat het om clean fossil: op basis van olie
schonere brandstoffen maken. Van 2020-2050 gaat het om ‘indirect
solar’: zonne-energie via biomassa opwekken tot tweede
generatie biofuels. ‘Vanaf 2050 willen we brandstoffen direct
uit zonlicht halen, zonder tussenkomst van planten’, vertelt
Boot.
‘Ondanks de hype van elektrische auto’s is het heel belangrijk
dat we accepteren dat we nog heel lang aan fossiele brandstoffen
vastzitten. Daarbij zijn er ook voertuigen, zoals schepen en
vliegtuigen, die nooit elektrisch worden. Daarom is het heel
belangrijk olie, gas en kolen schoner te maken en daar zijn wij
constant mee bezig. Het feit dat Philip de Goey (hoogleraar
Verbrandingstechnologie) vorig jaar de Simon Stevin prijs heeft
gewonnen, laat zien hoe relevant het onderwerp momenteel is.
Urgent
Volgens Boot is het zelfs een van de meest urgente thema’s:
‘Fijnstof, stikstofoxiden en CO worden door verbrandingspro-
2
cessen uitgestoten en hebben wereldwijd zo’n grote impact
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1 1 7

1 8
ONDERZOEK
dat het heel snel schoner en efficiënter moet. Ook lokaal zijn
de effecten duidelijk: onlangs is de Leenderweg in Eindhoven
uitgeroepen tot meest vervuilde weg van Nederland. Dat is wat
nu aan de hand is. Dat we morgen allemaal elektrisch rijden, is
niet realistisch. We moeten nu iets doen om de problemen van
vervuiling aan te pakken.’
Boot kan niet inschatten wat de kans is dat zijn groep de BIG
Award gaat halen: ‘Behalve een vakjury, beslist ook het publiek
mee. Het is onmogelijk om te zeggen hoe het zal uitpakken in
november. Het zal in ieder geval gaan tussen drie hele goede
kandidaten.’
Extra spannend
De derde voorronde verliep extra spannend. Twee van de
kandidaten, de capaciteitsgroep Signal Processing van dr.ir.
Massimo Mischi van de factulteit Electrical Engineering en prof.
dr.ir. Jom Luiten van onderzoeksgroep Coherence & Quantum
Technology (CQT) bij de faculteit Technische Natuurkunde
eindigden gelijk voor de jury en uiteindelijk mocht het publiek
kiezen. De talrijk aanwezige faculteitgenoten bezorgden uiteindelijk
Mischi de overwinning.
Mischi die in Rome gestudeerd heeft en voor zijn promotie naar
de TU/e kwam, promoveerde op het in kaart brengen van de
hartfunctie met minuscule gasbelletjes en echo-cardiografie.
De groep van Mischi houdt zich bezig met biomedische signaal-analyse.
Voor de ontwikkeling van medische applicaties
werkt Mischi samen met onder meer het Catharina Ziekenhuis
en het Máxima Medisch Centrum in Veldhoven en het AMC in
Amsterdam. Het toepassingsgebied is breed: van een kwantitatieve
imaging methode voor de diagnostiek van kanker of
cardiovasculaire aandoeningen tot het monitoren van zwangerschappen
en spieropbouw bij revalidatie. Mischi: ‘Mijn
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1
Foto: Rien Meulman
MISCHI: ‘Door de
maatschappelijke
relevantie is mijn onderzoek
genomineerd voor de Best
Innovator Group Award.’
onderzoek is niet alleen innovatief vanuit wetenschappelijk
oogpunt, maar richt zich ook nadrukkelijk op maatschappelijke
problemen. Zo worden wetenschappelijke resultaten
daadwerkelijk gevaloriseerd. Valorisation grants, spin-offs en
allerlei industriële toepassingen zijn hier het bewijs van.’
Maatschappelijke relevantie
Mischi denkt ook dankzij die maatschappelijke relevantie genomineerd
te zijn voor de BIG Award. ‘Zo ontving ik een Vidisubsidie
voor onderzoek naar een imaging methode waarmee
prostaatkanker betrouwbaar gelokaliseerd kan worden.
Het is een aandoening waar één op de zes mannen mee te
maken krijgt. Mijn voorstel is om de nu gangbare biopsie te
vervangen door een nauwelijks belastende en goedkopere
methode waarbij gebruik gemaakt wordt van microbubbels
en ultrageluid. De eerste resultaten zijn veelbelovend en de
methode wordt nu gevalideerd in ziekenhuizen. Onderzoek
dus met een wezenlijk effect op het leven van alledag. Door
met deze methode accuraat en tijdig een diagnose te kunnen
stellen zijn vele levens te redden en kan de behandeling
plaatsvinden op de juiste plek. Dat zorgt ook voor minder
bijwerkingen en een betere kwaliteit van leven. Dit soort onderzoek
motiveert mij.’
De derde finalist schat zijn kans om de award te winnen
goed in. ‘Ik moet goed laten zien wat de wetenschappelijke
noviteit en de maatschappelijke impact van mijn onderzoek
is en hoe dat wordt toegepast in de klinische realiteit. De
boodschap is: we kunnen een verschil maken tussen leven
en dood en onze faculteit kan daar een enorme bijdrage aan
leveren.’
De finale van de BIG Award vindt plaats op 16 november 2011.

3TU. School for Technological Design STAN ACKERMANS INSTITUTE
U loopt er in uw bedrijf ongetwijfeld regelmatig tegenaan: technische
en/of logistieke vraagstukken die alleen via een gedegen, ontwerpgerichte
aanpak verantwoord zijn op te lossen. In zo’n situatie kunt u een beroep
doen op de expertise van 3TU.School for Technological Design,
Stan Ackermans Institute.
Technologisch
vraagstuk of
ontwerpopdracht?
Ontwerpersopleidingen
Het Stan Ackermans Institute verzorgt tweejarige ontwerpersopleidingen voor
afgestudeerde ingenieurs. In het tweede jaar van de opleiding voert de
technologisch-ontwerper-in-opleiding een ontwerpopdracht uit, zowel voor als
binnen het bedrijfsleven. De technologisch-ontwerper-in-opleiding wordt daarbij
uiteraard begeleid door deskundigen van het Stan Ackermans Institute. Ook andere
vormen van samenwerking, waarbij uw werknemer gedetacheerd wordt bij het
Stan Ackermans Institute, zijn bespreekbaar.
Succes
De ontwerpersopleidingen bestaan dit jaar 25 jaar en hebben inmiddels ruim 3000
ontwerpers afgeleverd. De meeste ontwerpers zijn in dienst getreden bij het bedrijf
waar zij hun ontwerpopdracht uitvoerden en bekleden daar nu veelal leidinggevende
functies.
Nieuwe opleidingen
Vanaf september 2011 starten zes nieuwe ontwerperopleidingen, waaronder:
• Automotive Systems Design
• Smart Energy Buildings and Cities
Meer informatie?
U kunt contact opnemen met drs.ir. Pieter de Bock, 040 – 247 4166 of
p.f.d.bock@tue.nl.
Op www.3tu.nl/sai vindt u meer informatie over de ontwerpersopleidingen van het
Stan Ackermans Institute.
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1 1 9

2 0
ONDERZOEK
Nieuws op onderzoeksgebied
Hoe gaan consumenten om met een product
dat ze aanschaffen? Wat zijn hun ervaringen?
De meeste bedrijven hebben daar geen
flauw idee van. Terwijl het antwoord op die
vragen kan leiden tot commercieel succes.
Onderzoeker Mathias Funk ontwikkelde
met zijn softwareprogramma ‘UXsuite’ een
manier om aan deze belangrijke informatie
te komen. Het ontwerpen van een kwaliteitsproduct
vereist betrouwbare informatie over
de verwachtingen en behoeftes van de klant.
Verrassend genoeg ontbreekt deze informatie
in veel gevallen, ondervond Funk. Hij wijst op
onderzoek waaruit blijkt dat steeds meer klanten
hun product retourneren terwijl er in zestig
tot zeventig procent van de gevallen eigenlijk
helemaal niets mis mee is. Het blijkt een groeiende
trend te zijn binnen de consumentenelektronica.
Natuurlijk verzamelen en verwerken
bedrijven data over consumentengedrag. Maar
door de vele filters zoals helpdesks, klantenondersteuning
en enquêteurs bereikt veel nuttige
informatie de bedrijven niet. Producenten
vragen altijd naar ‘wat’ en ‘hoe’. Het gaat om
technische feiten en fouten: de ‘hard reliability’.
Nooit zijn er vragen naar het ‘waarom’.
Terwijl juist de vraag ‘waarom’ meer inzicht
geeft in het gedrag en de houding van de klant.
Deze ‘soft reliability’ wordt steeds belangrijker,
naarmate producten complexer worden en
daarmee een negatieve invloed hebben op het
gebruiksgemak.
Servaas
Kokkelmans is
expert in de
theorie van
ultrakoude
atomen.
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1
Uxsuite kan kloof
dichten tussen
producent en gebruiker
Om dit te voorkomen, ontwikkelde Funk het
remote data collection framework DPUIS en het
front-end softwareprogramma User Experience
(UX) Suite. Een vraaginstrument dat het ‘hoe’
en ‘wat’ koppelt aan het ‘waarom’. Het verenigen
van deze componenten zorgt voor een
meer dynamische en actuele datacollectie. De
vraagsystematiek werd in samenwerking met
Foto: Bart van Overbeeke
Océ en Philips getest. Inmiddels is Mathias
Funk gepromoveerd aan de faculteit Electrical
Engineering met zijn proefschrift ‘Model-driven
design of self-observing products’. Tevens
ontving hij samen met onderzoekscollega Aylin
Koca van Technologiestichting STW twee valorisatiegrants
om van UXsuite een commercieel
product te maken.
Magische
trio’s ontward
Door het Efimov-effect kunnen drie atomen
een molecuul vormen, terwijl twee van die
atomen onderling niet aan elkaar binden. Die
merkwaardige voorspelling van een verguisde
Rus blijkt na veertig jaar toch te kloppen.
Theoretisch fysicus Servaas Kokkelmans beschrijft
het gedrag van ultrakoude atomen en
helpt zo dit bijzondere fenomeen te begrijpen.
Foto: Bart van Overbeeke

Nanobuisjes voor beeldschermen
Binnen tien jaar zijn we door de wereldvoorraad
indium heen. Om te voorkomen dat we daardoor
straks geen beeldschermen en zonnecellen
meer kunnen maken, zoekt men naarstig naar
een vervangend materiaal om er transparante
geleidende elektrodes van te maken. In Nature
Nanotechnology verscheen onlangs een TU/epublicatie
waarin een alternatief op basis van
koolstofnanobuisjes wordt gepresenteerd.
De stof indiumtinoxide (ITO) is doorzichtig
én het geleidt elektriciteit. Deze bijzondere
combinatie van eigenschappen maakt ITO een
geschikt materiaal voor transparante elektroden
in beeldschermen van telefoons, televisies en
laptops.Ook in zonnecellen en organische leds
worden dunne laagjes ITO als elektrodes gebruikt.
De vraag naar indiumtinoxide neemt dan
ook exponentieel toe, zegt prof.dr.ir. Paul van
der Schoot, terwijl de wereldvoorraad van het
zeldzame metaal indium net zo hard afneemt.
In samenwerking met de groep van polymeerchemicus
prof.dr. Cor Koning doet theoretisch
fysicus Van der Schoot dan ook al enkele jaren
onderzoek naar een potentiële vervanger van
ITO. Ze richten hun blik daarbij op koolstofnanobuisjes:
langwerpige nanostructuren die ongeveer
een miljoenste millimeter dik zijn, maar
duizend tot honderdduizend keer zo lang kunnen
worden. Deze nanobuisjes geleiden stroom
Kokkelmans is expert in de theorie van ultrakoude
atomen. Hij studeerde en promoveerde
aan de TU/e-faculteit Technische Natuurkunde.
Borromeaanse ringen zijn gedrieën onlosmakelijk
met elkaar verbonden, maar als je één
van de drie ringen verwijdert, blijken de overige
twee automatisch ook los te komen. De
ultrakoude atomen die Kokkelmans beschrijft,
manifesteren zich volgens hem soms op vergelijkbare
wijze.
Tegenwoordig leidt hij zijn eigen theoriegroep
binnen de vakgroep Coherence and Quantum
Technology. De afgelopen jaren stak hij veel tijd
en de gedachte is dat je plastics geleidend kunt
maken door er koolstofbuisjes aan toe te voegen.
Om ervoor te zorgen dat de nanobuisjes
een mooi netwerk in het plastic vormen, wordt
bindmiddel bijgevoegd dat bij verwarming
samenvloeit tot een film. Nadeel daarbij is
dat nanobuisjes van nature niet oplossen in
water. De onderzoekers voegden daarom een
zeepachtige stof toe die de nanobuisjes oplost
en de geleiding met bijna een factor honderd
laat toenemen. Daarmee geleidt een dun laagje
van dit plastic met nanobuisjes al goed genoeg
voor toepassing als antistatische laag voor
Polymeerchemicus
Cor Koning (l) en
fysicus Paul van
der Schoot doen
onderzoek naar
koolstofnanobuisjes
als
vervanger voor
indium.
Foto: Bart van Overbeeke
in het beschrijven van het Efimov-effect
in wolkjes ultrakoude atomen. Om aan te
tonen dat Efimovs theorie universeel is,
besloot Kokkelmans in samenwerking met
Lev Khaykovich van de Israëlische Bar-Ilan
universiteit een experiment te doen met
lithiumatomen.
Kokkelmans berekende voor lithium precies
bij welke waardes van het magneetveld het
Efimov-effect zou moeten optreden.
In Israël vond Khaykovich in een ultrakoud
wolkje lithium inderdaad het voorspelde
gedrag bij het juiste magneetveld.
beeldschermen, of voor het afschermen van
elektromagnetische straling. Daarnaast is het
nieuwe materiaal in tegenstelling tot ITO, milieuvriendelijk.
Alle stoffen zijn op waterbasis
en er komen geen zware materialen zoals tin bij
kijken. Bovendien is de nieuwe transparante,
geleidende film geschikt om flexibele beeldschermen
mee te maken. Koning en Van der
Schoot hebben er daarom veel vertrouwen in
dat hun vinding op niet al te lange termijn een
bruikbaar product oplevert. Het procédé is inmiddels
gepatenteerd door het Dutch Polymer
Institute, dat het onderzoek financierde.
Dat Kokkelmans en zijn collega’s het
universele gedrag waarnamen, terwijl
Amerikaanse collega’s hiervoor geen bewijs
vonden, komt volgens Kokkelmans doordat
zijn theoretische model geavanceerder is.
‘In ons model hebben we ook experimentele
gegevens verwerkt. Daardoor weten
wij preciezer bij welke magneetvelden de
interacties tussen de atomen plotseling
toenemen.’
De berekeningen aan het Efimov-effect
leverden Kokkelmans en zijn collega’s al
vier publicaties op.
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1 2 1

2 2
ONDERZOEK
Lupo EL versnelt ontwikkeling
elektrisch rijden
Een tweedehands Volkswagen Lupo, gekocht
op Marktplaats. Dieselmotor eruit, 270 kilo
aan batterijen erin. In april presenteerde de
vakgroep Dynamics and Control van de faculteit
Werktuigbouwkunde haar elektrische onderzoeksvoertuig.
De zogeheten Lupo EL wordt
ingezet bij een breed scala aan onderzoeksprojecten
rondom elektrisch rijden. Dr.ir. Igo
Besselink, Paul van Oorschot en Erwin Meinders
tekenden voor dit project.
Daarnaast zijn de faculteiten Scheikundige
Technologie en Electrical Engineering betrokken.
Vergeleken met bestaande elektrische
gezinsauto’s is de Lupo EL nu al erg gunstig.
De winst zit vooral in het lichte gewicht in
combinatie met een hoge batterijcapaciteit.
De Nissan Leaf bijvoorbeeld heeft een bat-
Onderzoeker Marco Meeuwse van de faculteit
Scheikundige Technologie ontwikkelde een
unieke chemische reactor. Het gaat om een
cilinder met daarin een rotor die chemische
productieprocessen met gas, vloeistof en
vaste stof veiliger en efficiënter maakt. De
toepassing biedt aantrekkelijke en wellicht
ongekende mogelijkheden, onder meer voor
de farmaceutische industrie. Vier jaar werkte
Meeuwse aan zijn zogeheten ‘rotor-stator
spinning disc reactor’. Het idee kwam van
zijn copromotor dr.ir. John van der Schaaf.
Die zag zo’n vijf jaar geleden een onderzoek
waarbij vloeistof in een reactor bovenop een
roterende schijf werd gespoten. Met centrifugale
kracht werd de vloeistof naar buiten
geduwd. Een prima gedachte, alleen niet effi-
Foto: Bart van Overbeeke
terijcapaciteit van 24 kWh en weegt 1.525 kilo.
De Lupo EL heeft een batterijcapaciteit van 27
kWh en weegt slechts 1.060 kilo. Bovendien
ciënt genoeg en lastig op te schalen. Door de
roterende schijf te combineren met een wand
dichtbij, zouden vanwege het snelheidsverschil
grote schuifspanningen en snelle wervelingen
ontstaan, en de efficiëntie flink toenemen,
meende universitair docent Van der
Schaaf. Hij vroeg Meeuwse om die ingeving
te staven. Na vier jaar kan de promovendus
zonder aarzelen zeggen dat de nieuw ontwikkelde
reactor precies datgene doet wat ervan
wordt verwacht. Met name is meer inzicht
verkregen in de stofoverdracht tussen vloeistof
en gas, de invloed van de grootte en het
aantal schijven in een cilinder en de mogelijkheid
het systeem op te schalen. Meeuwse is
ervan overtuigd dat de vinding zijn nut zal
bewijzen. ‘Bij processen waar conversie en
heeft de auto slimme aero-dynamische details
en een lage rolweerstand. Hierdoor kan hij met
volledig opgeladen batterijen tot ongeveer 200
kilometer rijden en dat is aanzienlijk verder dan
vergelijkbare elektrische auto’s. Om de voor- en
nadelen inzichtelijk te maken, worden resultaten
van de elektrische Lupo vergeleken met die
van de Lupo 3L, de oorspronkelijke dieselversie.
Gebleken is al dat de auto in het stadsverkeer
CO -vriendelijker is dan een diesel. Bij een snel-
2
heid van minder dan 60 kilometer per uur heeft
de Lupo EL minder emissie dan de zuinige Lupo
3L (die 1 op 27 rijdt).
De Lupo EL heeft inmiddels bewezen goed te
concurreren met de bestaande modellen. De
auto won de Michelin Challenge Bibendum in
Berlijn (zie pagina 11).
Chemieproductie veiliger en
efficiënter met nieuwe type reactor
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1
Foto: Bart van Overbeeke
selectiviteit een belangrijke rol spelen, zoals
in de farmaceutische industrie, kan hij zeker
bruikbaar zijn.’

Foto: Bart van Overbeeke
Veilig en comfortabel op
weg met elektrische vering
Actieve veer-dempersystemen in auto’s leveren
meer comfort en een betere wegligging. Ze kunnen
voorkomen dat een auto omslaat bij een
uitwijkmanoeuvre of zorgen voor trillingsvrij
vervoer in een ambulance. Ir. Bart Gysen, promovendus
in de vakgroep Electromechanics and
Power Electronics, ontwikkelde zo’n systeem
met elektrische vering. Door actuatoren automatisch
aan te sturen, kun je het rijcomfort en
de wegligging van een auto flink verbeteren.
Actieve vering, zoals dit heet, is nu nog slechts
te vinden in een paar procent van de personenauto’s.
De bestaande systemen zijn hydraulisch,
maar zijn niet geschikt voor trillingen van 4 tot
10 hertz terwijl deze de grootste impact hebben
op de inzittenden. Bovendien kost hydraulische
vering veel energie. Elektrische vering kent
minder nadelen: het kost alleen energie op het
‘Dit actief veerdempersysteem
verbruikt minder
energie’
moment dat je hem daadwerkelijk gebruikt.
En je kunt er trillingen met een veel groter frequentiebereik
mee compenseren, zo bewees
Gysen met het systeem dat hij voor het Zweedse
bedrijf SKF ontwikkelde. SKF, dat lagers voor
de automotive en industriële sector ontwikkelt,
Bart Gysen met het
elektromagnetische
veersysteem dat hij
ontwikkelde.
financierde het promotieonderzoek volledig.
Voor het einde van het kalenderjaar hoopt
Gysen te promoveren op het door hem ontworpen
en door de Gemeenschappelijke Technische
Dienst van de TU/e vervaardigde elektrische
veer-dempersysteem. Elektrische vering sluit
goed aan bij de trend, aldus de promovendus:
‘Enerzijds omdat het de veiligheid bevordert en
minder energie verbruikt. Anderzijds omdat er
steeds meer elektrische voertuigen komen en
die werken het efficiëntst als de motoren in de
wielen worden aangebracht. Dat betekent dat
die wielen veel zwaarder worden en dat heeft
nadelige gevolgen voor het rijgedrag.’ Of het
veer-dempersysteem straks in alle personenauto’s
is ingebouwd, durft Gysen nog niet te
zeggen. Daarvoor moet de productie van het
systeem eerst een stuk goedkoper worden.
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1 2 3

2 4
ONDERZOEK
Te weinig bioafval in Europese
bossen voor EU-doelen
De Europese Unie wil dat in het jaar 2020
tien procent van de brandstof verbruikt door
autoverkeer bestaat uit biobrandstof, brandstof
gemaakt uit plantenresten. Promovenda
Anna Sues stelde zich vervolgens de vraag: is
hier wel voldoende biomassa voor en welke
biobrandstof leent zich het best om dit te realiseren?
Wat blijkt? Zelfs wanneer alle biomassa
in Europa op de meest efficiënte manier wordt
gebruikt, komen we niet verder dan 9,5 procent.
Zelfs wanneer alle plantenresten en stro
uit de bossen en natuurlandschappen worden
verzameld, komen we nog een half procent
tekort, blijkt uit Sues’ promotieonderzoek
waarin zij onderzocht hoeveel biomassa er uit
de Europese natuur is te halen. Import van biomassa
uit Azië of Zuid-Amerika is wel mogelijk
maar is vanwege de mondiale transporten niet
duurzaam. Ook de aanplant van snelgroeiende
gewassen voor verwerking tot energie is geen
optie vanwege de wereldwijde voedselcrisis. De
volgende stap in het promotieonderzoek was
om uit te vinden welk type biobrandstof zich
het best leent om de EU-doelen te verwezenlijken.
Er werden vijf verschillende biobrandstoffen
onderzocht. Dit waren vier biobrandstoffen
en elektriciteit: synthetic natural gas, methanol,
Fischer-Tropsch brandstoffen, waterstof en bioelektriciteit.
Methanol en waterstof bleken geen
optie: ze zijn duur en geven meer verontreiniging
dan de andere. Vervolgens keek de promovenda
of het efficiënter is om een biobrandstof
te maken voor gebruik in auto’s met een verbrandingsmotor
of dat het beter is om van de
biomassa elektriciteit te maken en het gebruik
van elektrische auto’s te stimuleren. Dit laatste
bleek de beste optie omdat biomassa efficiënt
en duurzaam is om te zetten in elektriciteit.
Actieve spindel maakt frezen goedkoper
Tijdens het verspanen van metaal kan een spindel
-het systeem waarin een frees is ingeklemd
en deze laat ronddraaien- door instabiliteit
beginnen te trillen. Deze zogeheten ‘chatter’
zorgt voor een slechte oppervlaktekwaliteit en
zorgt voor hoge slijtage van het gereedschap.
Ir. Niels van Dijk ontwikkelde een regeltechniek
voor een actieve spindel, voorzien van sensoren.
Hiermee kan het dynamische gedrag van de
spindel actief worden beïnvloed en een hogere
productiviteit worden behaald. Uit experimenten
blijkt dat het leidt tot 66 procent kostenbesparing.
Het nauwkeurig frezen moet steeds goedkoper
en sneller. Maar wie sneller of juist dieper gaat
frezen om zoveel mogelijk materiaal weg te
halen in de kortste tijd, krijgt onverbiddelijk
te maken met chatter. De frees gaat trillen,
ruïneert het bewerkte oppervlak en gaat soms
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1
Foto: Bart van Overbeeke
kapot. De combinatie tussen accuraat en snel
blijft lastig. Zeker in de bewerkingsindustrie
waar de concurrentie moordend is. Van Dijk
zocht daarom de grenzen op om zo optimaal
mogelijk te kunnen frezen. Daarnaast ontwikkelde
hij in samenwerking met TNO een actieve
spindel die een operator meer flexibiliteit biedt.
Foto: Bart van Overbeeke
Om daartoe de juiste regelaars en algoritmes te
ontwikkelen, werden experimenten gedaan bij
de universiteit van Darmstadt. Daar staat een
proefopstelling met een conventionele spindel
die is aangepast met een actief magneetlager
en sensoren om de dynamische eigenschappen
van de hele machine te beïnvloeden. De experimenten
bleken een succes. Door de dynamische
eigenschappen (zoals stijfheid of demping) van
de spindel aan te passen, kan een machineoperator
werkpunten kiezen die een hogere productiviteit
representeren. Hierdoor kan goedkoper
worden geproduceerd. De actieve spindel
bestaat nu nog in een proefopstelling, maar zal
in de toekomst ongetwijfeld zijn economische
waarde bewijzen. Zeker gezien de experimentele
resultaten die een kostenverbetering van
66 procent ten opzichte van het traditionele
frezen laten zien.

Grip op de betrouwbaarheid
van apparaten
Onze omgeving is de laatste jaren overstelpt
met ingebedde computers. Toch beschouwen
we ze niet als computers, maar als gewone
gebruiksartikelen. Zo zitten bijvoorbeeld een
smartphone, magnetron of verkeerslichten
vol met computers. En terwijl wij van pc’s accepteren
dat ze ooit crashen of gereset moeten
worden, vinden we het van deze gewone apparaten
onacceptabel dat er iets niet werkt. Er
rust dan ook een zware taak op de schouders
van ingenieurs die ingebedde systemen ontwikkelen:
maak ze betrouwbaar, energiezuinig
en snel. Prof.dr.ir. Twan Basten is voltijdhoogleraar
Computational Models for Networked
Embedded Systems aan de faculteit Electrical
Engineering. Onlangs sprak hij zijn intreerede
uit waarin hij inging op de uitdagingen in
computermodellering. Computermodellering
is essentieel om te komen tot betrouwbare
computersystemen. Volgens Basten dient het
ontwerptraject voor computersystemen dan
ook geheel gebaseerd te worden op modellen:
‘Industrie optimaliseert kosten, prestaties en
energieverbruik. Wat ze vergeten, is voorspelbaar
gedrag van het systeem. Als je daarin
Gesteld
‘On a global technology map the hot spot is in
Eindhoven, but defect correction is implemented
in China.’
(Stelling bij het proefschrift ‘The Boundary Element
Method: Errors and Gridding for Problems with Hot
Spots’ van Godwin Kakuba)
‘A PhD project is never completed. It is merely
abandoned at the right time.’
(Stelling bij het proefschrift ‘Modeling of Biasinduced
Changes of Organic Field-effect Transistor
Characteristics’ van Abhinav Sharma)
investeert, krijg je betrouwbaarheid terug.
Dat is nu nog een ondergeschoven kindje terwijl
consumenten het erg belangrijk vinden.’
‘Betrouwbaarheid
van computers
is een
ondergeschoven
kindje.’
‘Het verschil tussen wielrennen als toertocht of als
koers is dat je in de koers jezelf leert kennen en in
de toertocht het peloton.’
(Stelling bij het proefschrift ‘Control of Dynamics and
Hysteresis in Electromagnetic Lenses’ van Patrick
van Bree)
‘Het vinden van een speld in een hooiberg is kinderlijk
eenvoudig als men gebruik maakt van fysische
krachten of chemische reacties.’
(Stelling bij het proefschrift ‘Magneto-capillary Valve
for Integrated Biological Sample Preparation’ van
Remco den Dulk)
Basten verwacht dan ook dat computermodellering
de komende jaren steeds meer wordt
toegepast: ‘We kunnen steeds beter rekenen en
voorspellen aan computers maar ze worden tegelijkertijd
ook complexer. Modellen zullen nodig
zijn om grip te krijgen op betrouwbaarheid.’
‘Luiheid leidt tot innovatie.’
(Stelling bij het proefschrift ‘Atomic Layer Deposition:
from Reaction Mechanisms to 3D-integrated
Micro-batteries’ van Harm Knoops)
De combinatie van de woorden ‘straling’ en ‘gevaar’
zouden door de media niet automatisch gekoppeld
moeten worden.’
(Stelling bij het proefschrift ‘Measurements and
Modeling of EMC, Apllied to Cabeling and Wiring’ van
Geesje Bargboer)
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1 2 5
Foto: Bart van Overbeeke

Foto’s: Vincent van den Hoogen
2 6
DE VONK
Prof.dr.ir. Jaap Schouten (52),
hoogleraar Chemische
reactortechnologie en decaan van de
faculteit Scheikundige Technologie
Thuis op een universiteit
met bètaprofiel
Hij oogstte de afgelopen jaren succes met het onderzoek aan microreactoren, werd
onderscheiden met de eretitel Simon Stevin Meester (goed voor een half miljoen euro), kreeg
een ERC Advanced Grant (twee miljoen euro) en zijn onderzoekscluster haalde vorig jaar de
kranten met de overstap van een aantal gerenommeerde Twentse collega’s naar Eindhoven.
Sinds kort staat chemisch technoloog Jaap Schouten als decaan aan het roer van zijn faculteit.
‘De Schoutens komen oorspronkelijk uit Zuid Holland.
Mijn grootvader was molenaar en nam een korenmolen in
Apeldoorn over. Ik was thuis de jongste van drie broers.
Mijn vader was directeur van het Kruiswerk in Apeldoorn,
een organisatie die voor medische thuiszorg verantwoordelijk
was. Op de middelbare school was ik niet zo’n
sporter. Ik speelde klarinet en dat ben ik lang blijven
doen. Maar op een gegeven moment had ik daar geen tijd
meer voor. Als ik iets doe, wil ik het goed doen, ook al is
het een hobby. In de vijfde klas kreeg ik scheikunde en
natuurkunde van een chemisch ingenieur uit Twente en
toen werd het voor mij duidelijk dat ik die kant op wilde.
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1
Natuurkunde vond ik wat te abstract. Die leraar was echt
het type van de inspirerende academicus: na ons eindexamen
trokken we met acht man naar Twente. Er heerste
aan de toenmalige Technische Hogeschool Twente de
sfeer van een jonge universiteit die er tegenaan ging. Ik
woonde er in het begin op de campus, gezellig met twaalf
mensen op een gang. Er worden nu aan de TU/e ook
plannen ontwikkeld voor studentenwoningen op de campus.
Dat zal ongetwijfeld zorgen voor meer levendigheid,
vooral ook in de avonduren. Ik was in die tijd ook politiek
geïnteresseerd en heb me een paar jaar met gemeentepolitiek
bezighouden, maar daar ben ik mee gestopt toen

ik afstudeerde. Ik studeerde chemische technologie en
volgde het baccalaureaatsprogramma technische wetenschappen.
Dat was een Twents experiment dat vooruitliep
op de huidige bachelor/masterstructuur. Het baccalaureaat
bestond uit een vierjarig programma waarvan de
eerste drie jaren geënt waren op de disciplinaire vakken.
Ik haalde dat diploma en koos daarna voor de tweejarige
vrije studierichting chemische technologie die opleidde
tot ingenieur. Ik studeerde af op een corrosieonderwerp.
Van Delft naar Eindhoven
Na het afstuderen heb ik de overstap gemaakt naar Delft
voor promotie-onderzoek naar zogenaamde wervelbedverbranding
van steenkool. Bij verbranding van steenkool
komt onder meer zwaveldioxide vrij en dat moet afgevangen
worden. Er werd een groot Europees project in het
leven geroepen om een synthetisch materiaal te ontwikkelen
dat je kon regenereren. Mijn promotieproject werd
gefinancierd door Technologiestichting STW. Vooral het
ontwerpen en modelleren van de reactor vond ik erg leuk.
Na mijn promotie werd ik aangenomen bij het Unilever
SCHOUTEN: ‘Wij moeten de onderwerpen waar we goed in
zijn blijven koesteren en nieuwe, innovatieve thema’s aanpakken.’
Research Laboratorium in Vlaardingen, waar ze een
chemisch technoloog zochten voor een fundamentele
aanpak van wasprocessen. Daar heb ik het twee jaar
ontzettend naar mijn zin gehad. Maar mijn begeleider uit
Delft werd hoogleraar en kon zijn eigen groep beginnen.
Toen hij belde, besloot ik om weer terug te komen. Ik
heb tot 1998 in Delft als universitair docent en later als
hoofddocent gewerkt, tot ik geattendeerd werd op de
vacature in Eindhoven. Ik was er aan toe om een eigen
groep op te bouwen. Ik trof hier een uiterst professionele
staf aan. Langzaam maar zeker kon ik mijn eigen
sporen uitzetten en de aandacht verleggen van katalyse
naar meer reactor engineering. In Duitsland en Amerika
kwam de trend op om microreactoren in te gaan zetten
in de chemische industrie. In Nederland was men daar
toen nog niet mee bezig en dat leek me een uitdaging.
Het klinkt nu misschien alsof ik een compleet masterplan
had, maar het begon gewoon met het schrijven
van het eerste STW-projectvoorstel voor toepassing van
microreactoren in katalytische oxidatie van methaan.
Dat voorstel werd in eerste instantie overigens door STW
afgewezen. Daarna hebben we het herschreven, het werd
gehonoreerd, de staf raakte enthousiast en met dank aan
de faculteit konden we nieuwe medewerkers aanstellen.
Microreactortechnologie bleek een heel aantrekkelijk
onderwerp en we hadden al snel succes met onze onderzoekslijn.
We haalden veel geld en projecten binnen en in
2006 kreeg ik de Simon Stevin Meesterschapsprijs. Vorig
jaar heeft de komst van de Twentse collega’s het cluster
procestechnologie stevig verder versterkt.
Microreactoren
Op microschaal produceren geeft een betere beheersing
over de snelheid van stof- en warmteoverdrachtsprocessen.
Je kunt veel selectiever en veiliger werken, in kleinere
volumes. De technologie wordt steeds meer toegepast
in de fijnchemie en in de farmaceutische industrie.
Ook de bulkchemie ziet nu de voordelen van specifieke
processen. Sommige grootschalige processen halen een
veel grotere efficiency door het slim parallel schakelen
van meerdere sets van microreactoren. Een jaar of zeven
geleden zijn we gestart met een nieuwe lijn van onderzoek.
We werken nu ook met roterende reactoren. Het integreren
van processtappen levert veel voordelen op. We
zijn nu samen met de chemische industrie bezig om processen
in grote installaties onder te brengen in kleine apparaten
wat een enorm effect heeft op het totale volume
van een fabriek. Soms blijkt zo’n installatie honderd keer
kleiner te kunnen. Distributed manufacturing vormt dan
een mogelijke toepassing. Je zet niet langer één grote
centrale fabriek neer, maar je bouwt kleine plants die
verplaatsbaar zijn en dicht bij de eindgebruiker kunnen
worden opgesteld, daar waar het product op dat moment
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1 27

2 8
DE VONK
nodig is. We praten nu zelfs al over plug and produce. Het
idee is om bijvoorbeeld op tientallen plekken, waar ook
ter wereld, bij de eindgebruikers deze kleinschalige units
neer te zetten en op een centrale plaats, dat kan in Japan
of in Nederland zijn, zit een operator die via een netwerkverbinding
die units aanstuurt.
Onze tak in de procestechnologie is bij uitstek het speelveld
van internationale bedrijven. We hebben in de groep
veel contacten met DSM en AkzoNobel en ook met Alfa
Laval, één van de grotere apparatenbouwers in de wereld.
Er is een grote vraag in het bedrijfsleven naar goede chemisch
ingenieurs en promovendi. We leiden relatief veel
buitenlanders op, die ook gemakkelijk een baan vinden
in de Nederlandse chemische industrie. Later in hun loopbaan
komen ze dan soms terecht in vestigingen in hun
land van herkomst. De chemische sector zoekt al jaren de
landen op waar de productie goedkoper kan, zoals China.
En onderzoeksfaciliteiten volgen dan soms.
Nog steeds staat het wetenschappelijk chemisch onderzoek
en onderwijs bij ons op een heel hoog niveau. Veel
onderzoek in China volgt vooral de ontwikkelingen in
Europa en de USA, hier worden de relevante wetenschappelijke
vraagstellingen geformuleerd. Maar ik constateer
dat sommige Chinese onderzoeksgroepen in rap tempo
naar een hoger niveau opstomen. De Chinese overheid
investeert gigantische bedragen in zeer moderne faciliteiten.
Wij moeten van onze kant de onderwerpen waar we
goed in zijn blijven koesteren, de kwaliteit vasthouden en
voortdurend nieuwe, innovatieve thema’s aanpakken.
De chemie is door dit kabinet als topsector aangewezen,
voormalig Shell-topman Rein Willems is als kartrekker
door de minister van EL&I aangesteld. De afgelopen periode
ben ik een aantal keer betrokken geweest bij discussies
over de actieagenda. Het wegvallen van de aardgasbaten
als financieringsbron voor onderzoek, gekoppeld
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1
SCHOUTEN: ‘Veranderingen zorgen
voor nieuwe kansen om bijvoorbeeld meer
vrouwelijke studenten aan te trekken.’
aan andere bezuinigingen, is een heel zorgelijk onderwerp.
Ik heb in januari van dit jaar dan ook in toga meegelopen
tijdens de hooglerarendemonstratie in Den Haag. Uit solidariteit
en uit overtuiging.
Onlangs is mijn 25e promovendus gepromoveerd en ik heb
op dit moment nog ongeveer 20 promovendi in mijn groep.
Stel dat de afnemende overheidssteun ons dwingt om minder
onderzoek te doen en minder promovendi op te leiden,
dan is dat uiterst bedreigend voor deze faculteit. De tweehonderd
promovendi zijn de kurk waarop we drijven. Het is
wel uiterst belangrijk om de kwaliteit bij deze aantallen te
blijven borgen.
Ik ben sinds kort decaan. Toen dat bekend werd, kwamen
mensen op me af met de vraag of ze me daarmee wel
konden feliciteren. Ja, natuurlijk kun je me daarmee feliciteren!
Als ik het niet leuk gevonden had, of als de tijd
niet rijp geweest was, had ik het niet gedaan. Maar we
staan voor grote uitdagingen. De lage studenteninstroom
is een punt van grote zorg. Ik vind dat je ontwikkelingen
in Europees perspectief moet zien. 175 kilometer naar het
oosten, in Dortmund, staat de grootste faculteit Chemical
Engineering van Europa. Daar studeren duizend studenten
en stromen jaarlijks tweehonderd eerstejaars in. Het
imago en het belang van chemie wordt in Duitsland duidelijk
anders beleefd dan in Nederland. Daar kunnen we
van leren, bijvoorbeeld van het feit dat het verstrekken van
bedrijfsbeurzen aan eerstejaarsstudenten in Duitsland tien
jaar geleden daar heeft bijgedragen aan de groei van de
instroom.
Herontwerp bacheloropleidingen
Ik voel me thuis bij een universiteit met een duidelijk
bètaprofiel waar de faculteiten nog steeds
‘Werktuigbouwkunde’ of ‘Scheikundige Technologie’
heten. De keerzijde is dat ons marktaandeel wat instroom
van studenten betreft afneemt en daar gaan we wat aan
doen, onder meer door de bacheloropleidingen te vernieuwen.
Verbreding van de bachelor is niet per definitie
strijdig met dat bètaprofiel. Ik herken elementen uit mijn
Twentse tijd. Ik volgde toen ook heel bewust verbredende
vakken als bedrijfskunde en bestuurskunde. Er wordt nu
een huis gebouwd voor de nieuwe bacheloropleidingen
waar ook Scheikundige Technologie gewoon zijn plek
zal houden. We moeten wel het niveau en de kwaliteit
handhaven en het kind niet met het badwater weggooien.
Veranderingen zorgen voor nieuwe kansen om bijvoorbeeld
meer vrouwelijke studenten aan te trekken. Het was
nooit officieel beleid in onze groep, maar van de laatste
tien aangetrokken promovendi zijn er zeven vrouw. Een
aantal daarvan komt uit Spaanstalige landen, waar bèta
niet zoals hier een bijna exclusieve mannenkeuze is. En die
samenstelling geeft een enorme schwung aan de groep.’

UFe
TU/e 55TH
Anniversary
Awards
Ter gelegenheid van het 55-jarig bestaan van de TU/e stelt het Universiteitsfonds Eindhoven
(UFe) drie prijzen beschikbaar voor projecten die een substantiële bijdrage leveren aan de
ambities die de Universiteit zich voor het komende decennium heeft gesteld.
Het UFe wil in 2011 drie grotere
projecten ondersteunen die de
realisatie van de ambities van
de TU/e op de strategic area’s
Health, Energy en Smart Mobility, zoals verwoord in het
Strategisch Plan 2020, een stapje dichterbij brengen.
Daarvoor wordt voor projecten op elk van deze gebieden
een prijs beschikbaar gesteld van 18.333 euro.
Totaal bedraagt het prijzengeld daarmee 55.000 euro.
Deelname ook voor alumni
Deelname is mogelijk voor studenten, medewerkers,
alumni, instanties en groeperingen van de TU/e. Het is
de bedoeling dat er een plan wordt ingediend dat aan
verschillende eisen moet voldoen.
De activiteit of het project waarvoor de aanvraag wordt
ingediend moet passen binnen de doelstellingen van
het Universiteitsfonds Eindhoven (UFe), te weten het
stimuleren en bevorderen van wetenschappelijke
activiteiten op de TU/e. Of het project moet een relatie
tussen de TU/e en de (internationale) buitenwereld
(bedrijfsleven en wetenschappelijke wereld) laten zien.
Of het project moet het Eindhovens studentenklimaat
ten goede komen. De activiteit of het project moet
specifiek een bijdrage leveren aan de realisatie van
de ambities op één van de gebieden Health, Energy of
Smart Mobilty.
Noodzakelijke informatie en criteria
Bij de aanvraag moet een goed uitvoerbaar plan worden
toegevoegd met daarin opgenomen:
■ een samenvatting van het project in maximaal 200
woorden;
■ het belang van de prijs voor de realisatie van de ambities
op het gebied Health, Energy of Smart Mobility;
■ een begroting en een tijdpad;
■ het plan is efficiënt en beperkt in omvang;
■ het plan dient te worden ondersteund met een aanbevelingsbrief.
Selectie
De plannen worden beoordeeld door een deskundige
jury, bestaande uit vertegenwoordigers van de universiteit
en het bedrijfsleven. Geselecteerde prijswinnaars
moeten bereid zijn tijdens de uitreiking van de Awards
een ‘elevator pitch’ van 3 minuten te houden, een
enthousiaste presentatie waarin een korte samenvatting
van het project wordt gegeven. De uitreiking van de
prijzen vindt plaats op de Alumnidag op 2 september
2011.
Aanvragen moeten uiterlijk 1 augustus 2011 worden ingediend
via email: ufe@tue.nl.
Nadere informatie kan worden ingewonnen bij
het Bureau van het UFe, tel.: 040-2474141.
Universiteitsfonds Eindhoven
Het Universiteitsfonds (UFe) wordt gesteund en gedragen door bedrijven en particuliere
donateurs. Jaarlijks wordt zo’n 100.000 euro besteed aan subsidies voor
wetenschappelijke, culturele en sportieve initiatieven van de TU/e. Uw steun door
middel van gift, sponsoring, fonds op naam of legaat is van harte welkom. Het UFe
is een erkende algemeen nut beogende instelling (ANBI).
Voor meer informatie: www.ufeindhoven.nl
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1 29

Foto: Bart van Overbeeke
3 0
XXXXXXXXX
LOOPBAAN
IR. ARNO AARTS
SENIOR PROJECTMANAGER
HEVO
Projectmanager
Nieuwbouw terug
op ‘zijn’ campus
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1

‘Ik ben een gelukkig mens’, zegt ir. Arno Aarts (44) met overtuiging. ‘Ik geniet van mijn werk
als senior projectmanager bij HEVO bouwmanagers, -adviseurs en -onderzoekers. Dit werk
kost me veel energie, maar geeft dat ook weer terug.’ Op zijn visitekaartje heeft Aarts kort en
krachtig samengevat waar het volgens hem om draait: ‘Samen duurzaam succesvol zijn’.
Aarts is sinds een paar jaar weer regelmatig
aanwezig op de TU/e als
projectmanager van de grootscheepse
herbouw ofwel ‘vernieuwbouw’ van
W-hal. Het gebouw wordt geschikt gemaakt
voor de huisvesting van centrale
studentenvoorzieningen. Bovenop de
W-hal komt een hoogbouw voor de
faculteit Wiskunde & Informatica. Als
bouwkundestudent was Aarts vaak te
vinden in W-hal, werkend aan maquettes
en tekeningen. Het nieuwe gebouw
wordt zo ingericht dat gebruikers nu en
in de toekomst zich zo effectief mogelijk
met hun ‘core business’ kunnen bezig
houden.
Aarts legt grote nadruk op de voorbereidende
fase van een bouwproject, wat
hem betreft de belangrijkste. ‘Door heel
creatief een eerste fase in te richten,
kunnen wij het meeste betekenen. Als je
‘W-hal wordt mijn
grootste project’
van te voren goed definieert waar je een
gebouw voor wilt gebruiken, hoeveel
geld daarvoor beschikbaar is en wat de
kwaliteit moet worden, is het halve werk
al gedaan. Dus: wat wil je nu eigenlijk?
Dat is veel belangrijker dan het ‘hoe’.
Vervolgens moet je daar een heel goed
integraal proces voor organiseren. Dat is
de crux van mijn werk.’
Grijze haren
‘Dit wordt voor mij het grootste project
dat ik tot nu toe heb gedaan, de totale
investeringskosten bedragen ongeveer
50 miljoen euro. Om zo’n ingewikkeld
project met zoveel kanten en zoveel
betrokkenen aan te kunnen, moet je
wat grijze haren hebben opgelopen’,
lacht hij. ‘De W-hal is een van de eerste
gebouwen van TU/e en stamt uit 1956.
Toen was het een uniek gebouw met
veel licht dat een hoop flexibiliteit in
functie toeliet. Het is mooi dat het nu
weer een nieuwe functie kan krijgen.’
‘We werken met veel oud-TU/e’ers aan
dit project. Dat is niet bewust zo gepland
door de TU/e, iedereen is op zijn
merites geselecteerd.’ In het projectteam
zitten naast architect Joost Ector,
die ooit cum laude afstudeerde aan de
TU/e, constructeur en oud-hoogleraar
Constructieleer aan de TU/e Frans van
Herwijnen, installatieadviseur Branco
Schot en Elphi Nelissen, de huidige
decaan van Bouwkunde en directeur
van het gelijknamige ingenieursbureau
Nelissen. De ‘vernieuwbouw’ van de
W-hal wordt volgend jaar rond de zomervakantie
opgeleverd.
Taal
De projectmanager studeerde 17 jaar
geleden af bij de faculteit Bouwkunde
en heeft geen moment spijt gehad van
de keuze voor de brede opleiding. Die
opleiding is de basis van zijn voortschrijdende
ontwikkeling in het managen van
complexe bouwprocessen. ‘Omdat ik
inzicht heb in alle aspecten van ontwerpen
en realiseren, kan ik goed overzicht
houden. Ik heb elke dag te maken met
alle disciplines en spreek de taal van
bouwfysici, installateurs, ontwerpers en
architecten. Zelf heb ik geen behoefte
om gebouwen te ontwerpen. Ik vind het
hele proces van de eerste ideeën tot en
met de realisatie boeiend en uitdagend.
Een team aansturen geeft mij energie’,
legt hij uit.
HEVO staat steeds in de frontlinie van
ontwikkelingen in de bouw en wil de
norm zijn voor de rest van de sector.
Volgens Aarts heeft het bedrijf meer
kennis in huis dan wat voor advies- of
bouwmanagementbureau ook, gewoon
doordat men voortdurend in allerlei
sectoren tegelijk met de nieuwste inzichten
en methodes bezig is. Dagelijks
zijn bijvoorbeeld zeker dertig mensen
bezig met onderwijsbouwprojecten, dat
gebeurt volgens Aarts nergens anders
in Nederland op zo’n schaal. Aarts is
vanuit deze positie ook heel actief als
PROFIEL
OPLEIDING: Studeerde in 1994 af bij de
faculteit Bouwkunde.
HUIDIGE WERKPLEK: HEVO
Bouwmanagers.
AMBITIE: Mee blijven werken aan vernieuwend
en duurzaam bouwen.
spreker en trainer binnen en buiten het
bedrijf. ‘Wij delen graag kennis met onze
omgeving.’
Informeel
Kennis delen is ook van groot belang binnen
HEVO en dat lukt volgens Aarts veel
beter in de eigen nieuwe huisvesting. Het
bedrijf heeft sinds kort flexibel werken
geïntroduceerd op hun kantoor in het
Bossche Riva-gebouw. Iedereen daar mag
overal werken. Alleen de receptioniste
heeft een vaste plek – aan de deur. Deze
manier van werken bevalt Aarts nog beter
dan hij had verwacht. ‘Ik ken nu al meer
collega’s en hun werk beter, gewoon
omdat ik iedere dag met andere mensen
te maken heb op een informele manier.
Daarin hebben we een voorbeeldfunctie;
we laten zien dat we zelf ook innovatief
willen zijn en er niet alleen over praten.’
Het kantoor is een visitekaartje voor
HEVO.
Ruimte
Aarts heeft het grootste deel van zijn
loopbaan bij HEVO doorgebracht, op de
beginperiode na, toen hij bij een adviesbureau
voor agrarisch vastgoed werkte.
Na twee jaar ben ik overgestapt naar
HEVO. ‘Ik krijg bij HEVO veel ruimte om
door te groeien. Mijn projecten worden
steeds complexer, het krachtenveld
rondom mijn projecten steeds sterker.
Recent formuleerde HEVO zijn kernwaarden
opnieuw: waarmaken, durf, initiatief
en innovatie zijn nu de sleutelwoorden.
Dat is mij op het lijf geschreven. Behoefte
om in de directie te komen heb ik nu nog
niet, dan ben ik niet meer dagelijks met
de praktijk bezig.’
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1 31

3 2
LUSTRUM
Op 2 september 2011 viert de TU/e haar elfde lustrum samen met haar alumni. Tijdens de
gezamenlijke ochtendbijeenkomst staat er een informatief en inspirerend programma op de
agenda. In de middag ontmoeten oud-studiegenoten elkaar op de faculteiten, praten ze over hun
vak en komen de laatste ontwikkelingen aan de orde. Het thema van de dag: TU/e connects.
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1
5
2011 x 5
5connects

Dag van ontmoeten
en verbinden
Voor de alumni die de viering van het 50jarig
bestaan van de TU/e hebben meegemaakt,
is het waarschijnlijk geen vraag
of ze er in september bij zullen zijn. Zij
beleefden een hartverwarmende dag op
een zonnige campus, waar zo’n 1200 oudstudenten
een bijzondere ontmoeting
hadden met de universiteit, hun faculteit
en elkaar. De TU/e verwacht dan ook dit
jaar minstens evenveel alumni te mogen
verwelkomen.
Inspireren
Mr. Jo van Ham waakt
namens het College
van Bestuur over de
relatie met de alumni.
Hij verwacht een hoge
opkomst.
‘Het programma is heel aantrekkelijk.
We schuiven in de ochtend een aantal
toppers naar voren om de alumni te inspireren.
Zij spreken over de strategic area’s
Energy, Health en Mobility, de maatschappelijke
onderwerpen waarop de TU/e zich
toelegt. Veel van onze alumni zijn bezig op
deze terreinen. Ze werken vaak in hightech
systemen voor bijvoorbeeld de energiesector
of gezondheidszorg. Het is dan
goed om te weten wat de TU/e doet en op
welke manier ze hun organisatie kunnen
verbinden met onze activiteiten. Wij zijn
heel benieuwd naar hun ideeën en vragen
over deze onderzoeksterreinen.’
Het thema ‘TU/e connects’ zegt wat dat
betreft precies wat Van Ham van de dag
verwacht. ‘We hebben een wederzijds profijtelijke
relatie. In zo’n relatie krijg je iets
van elkaar. Het is voor ons van belang om
onze alumni te bereiken en te informeren
over waar wij mee bezig zijn. Wanneer
zij dit zien en trots zijn op wat wij doen,
kunnen ze die trots uitstralen naar toekomstige
generaties en naar industriële
relaties.’
Anderzijds heeft de TU/e haar alumni ook
veel te bieden, zegt Van Ham. Bijvoorbeeld
inhoudelijke cursussen en trainingen,
maar ook op het gebied van persoonlijke
ontwikkeling. ‘We organiseren samen
met Schouten&Nelissen workshops, bijvoorbeeld
in timemanagement en leidinggeven.
Heel interessant voor alumni. Ook
is er is een coachcafé, samen met Twente
en Delft. Alumni treden hierin op als
coach voor jonge mensen, dat is geweldig
inspirerend.’ Ook noemt hij de faciliteiten
om alumni te helpen met het oriënteren
op hun carrière. ‘Euflex en de carrièrewebsite
van Euflex kunnen helpen bij het
maken van stappen in een loopbaan. We
hopen dat alumni ons opzoeken op verschillende
momenten van hun loopbaan,
zodat wij onze beste rol voor hen kunnen
vervullen: die van onderwijsinstituut.’
De profijtelijke relatie gaat tijdens de
alumni lustrumdag zeker ook over het
plezier en gezelligheid, benadrukt Van
Ham. ‘Dat zal blijken wanneer vroegere
studievrienden elkaar ontmoeten op de
faculteiten. Want dat is een belangrijk onderdeel
van de dag: terug naar de oude
faculteit waar de band met de universiteit
is ontstaan.’
Overzicht 55-jarig Zorg bestaan in de buurt
van de TU/e vanaf april 2011
Sprekers ochtendprogramma
In het ochtendprogramma wordt gesproken
over de zogenaamde strategic area’s
van de TU/e: Energy, Health en Mobility.
De sprekers in het ochtendprogramma
zijn de oud-Philips-topmannen dr. Rick
Harwig en drs. Roel Fonville, de kartrekkers
van respectievelijk Energy en Health.
De derde spreker is dr.ir. Carlo van de
Weijer, kartrekker voor Smart Mobility.
Zij kijken vooruit naar de ontmoeting met
alumni.
Roel Fonville spreekt
tijdens de Lustrumdag
over de keuze voor het
thema Health. Hij was
topman van Philips
Healthcare.
‘Het vraagstuk van de gezondheidszorg
geeft een duaal gevoel. Enerzijds is er
grote vooruitgang en worden er fantastische
medische resultaten en gezondheidswinsten
geboekt. Echter, we worden
steeds ouder, en de ouderdom komt met
kleine en grote gebreken, vooral van
chronische aard, waardoor de zorgbehoefte
stijgt. We willen die zorg graag
thuis krijgen. Tegelijkertijd zijn er door
de demografische ontwikkelingen steeds
minder mensen om die hulp te geven.
Er zijn twee belangrijke ontwikkelingen
waar de TU/e een belangrijke rol kan
spelen om ook in de toekomst goede zorg
te kunnen bieden. Het eerste is de rol
van technologie. Die is namelijk in staat
om zorg bij mensen in de buurt te brengen,
zodat de afhankelijkheid van dure
ziekenhuizen afneemt. In zorgtermen:
voorzieningen van de tweede lijn (ziekenhuis),
naar de eerste (huisarts) en naar
de nulde lijn (thuis) verschuiven. Met
technologie gericht op preventie, kunnen
we de omgeving van mensen zo inrichten
dat mensen worden aangezet tot een gezonde
levensstijl.
We willen dus dat technici technologieën
ontwerpen waarbij ze bedenken: hoe
kan ik deze technologie later van een
complexe klinische omgeving naar een
eenvoudige klinische setting en zelfs bij
mensen thuis brengen?
Patiënt centraal
Een tweede beweging is dat we technologie
ontwerpen waarbij de burger/patiënt
centraal staat. Het is nog niet zo lang
geleden dat er een patiëntdossier bij de
huisarts lag dat je niet eens mocht inzien.
Toen stond de arts centraal. Ook moet de
technologie voor de gezondheidszorg gebruiksvriendelijk
zijn voor gewone mensen,
mede met het oog op thuisgebruik.
Alumni van de TU/e kunnen helpen om
deze twee modellen mee uit te dragen in
de omgeving waar ze werken. Wanneer
ze in de gezondheidszorg werken, is het
zinvol om na te denken over hoe we ze
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1 33

3 4
LUSTRUM
kunnen toepassen, en hoe de vele barrières,
zoals prikkels in het financierings-
en bekostigingsysteem, kunnen worden
geslecht. Ik ben benieuwd wat alumni
over deze vragen in de zorg te vertellen
hebben. Daar kan ik mijn ideeën mee
aanscherpen.
Ik hoop dat de alumni begrip krijgen van
het creëren van massa en focus op het
gebied van maatschappelijk thema’s binnen
de TU/e. Maar dat kan niet zonder
samenwerking met bedrijven en instituten.
Alumni kunnen daar een belangrijke
rol bij spelen.’
Rick Harwig spreekt
tijdens de alumni lustrumdag
over de keuze
voor het thema Energy.
In het verleden was hij
CTO bij Philips.
‘In de komende veertig jaar gaan we op
deze planeet naar nieuwe energiesystemen.
Duurzame energie is het uitgangspunt.
We moeten af van onze verslaving
aan fossiele brandstoffen. Dit betekent
dat we gaan werken met nieuwe hightech
systemen die energie genereren. Het
verbruik van fossiele brandstoffen wordt
straks verleden tijd.
Nieuwe kansen
Dit heeft gevolgen voor de economie
en de industrie. Oplossingen die we nu
bedenken, bijvoorbeeld het plaatsen van
zonnecellen, bieden nieuwe kansen in de
nabije toekomst. Er is in Nederland nu
al een omzet van 800 miljoen euro in de
solarindustrie. Die omzet kunnen we fors
uitbreiden. Wanneer je voor tweetiende
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1
in de energievoorziening voorziet met zonnecellen,
geeft dat regionaal een industrie
van 50 miljard euro. Dat is een geweldige
groei voor onze economie die we grotendeels
zelf in de hand hebben.
Als je in zo’n snelgroeiende industrie -tot
100 procent per jaar- mee wilt doen, dan
moet je daar vroeg op instappen, anders
is alles vergeven. Dat is de opdracht van
Nederland, en de TU/e pakt die handschoen
op.
Ik zie een duidelijke rol weggelegd voor
alumni bij de nieuwe technologieën op
het gebied van energie. Want alumni zijn
een perfecte brug tussen bedrijven, onderzoeksinstellingen
en de universiteit. Mijn
vraag is: hoe kijken zij naar de kansen in
de beroepspraktijk? Welke bijdrage kunnen
zij leveren aan het versterken van
onze economie? Daarover ga ik graag met
ze in gesprek tijdens de alumni lustrumdag.’
Carlo van de Weijer
spreekt tijdens de
lustrumdag over het
thema Smart Mobility.
Hij is vice-president Traffic
Solutions van TomTom.
‘Auto’s worden steeds slimmer: ze lossen
meer en meer de problemen op die ze
zelf hebben gecreëerd. Ook gaan ze hun
slimheid delen met andere auto’s in een
interessant logistiek systeem. Dat doen ze
door met voertuigen in de buurt te praten
en elkaar te waarschuwen voor onveilige
situaties. De kans op ongelukken neemt
daardoor sterk af. Ook worden auto’s
schoner en verbruiken minder fossiele
brandstoffen.
De competenties die nodig zijn om zelfsturende
systemen te ontwikkelen, zijn
in ruime mate aan de TU/e en bij het
bedrijfsleven in de regio aanwezig. Zo
werken we aan de universiteit aan elektromechanische
schokbrekers die nauwkeuriger
en sneller zijn. De veiligheid op
de weg neemt met deze technologie toe.
We doen ook veel aan elektrische aandrijving,
net als aan nieuwe brandstoffen,
zoals duurzame diesel en de motor
die het moet verbranden.
We werken aan car-to-car en car-toinfrastructure
communicatie. Auto’s
die met elkaar en hun omgeving gaan
praten en anticiperen op die informatie.
Bijvoorbeeld het via verkeerslichten
vaststellen bij welke snelheid de auto
geen rood meer krijgt. Een ander probleem
is files. Wanneer je plotseling
remt op de snelweg, veroorzaakt een
schokgolf bij achteropkomend verkeer
een opstopping. Wanneer je auto’s laat
‘Belangrijk is in
gesprek te gaan
met alumni’
communiceren, kun je de golf uitdempen
en files voorkomen. Daar zijn we ver
mee.
Ontmoetingen
Ik wil tijdens de alumni lustrumdag laten
zien wat het belang is van automotive
in Nederland. Ook hoop ik dat alumni
nieuwsgierig zijn naar de dynamische
veranderingen op het gebied van de strategic
area’s aan de TU/e. Ik kom uit het
bedrijfsleven en was verrast over wat er
allemaal gebeurt aan de universiteit. Het
zal alumni aanspreken.
Wellicht kunnen we dankzij de ontmoetingen
tijdens de alumni lustrumdag
alumni motiveren om als onderzoekers
naar de TU/e te komen. Of het lukt om
door de gesprekken een aantal onderzoeksprojecten
te organiseren met bedrijven
waar alumni werken. Dat zouden
mooie resultaten zijn. Maar ik moet
eerlijk zeggen: ik ben zelf ook alumnus
en kijk daarom ook uit naar de ontmoetingen
met andere alumni na het officiële
programma.’

OCHTENDPROGRAMMA ALUMNI LUSTRUMDAG 2 SEPTEMBER 2011
09.00 – 14.00 Plenair ochtendprogramma en aansluitende lunch
TU/e Strategie 2020 staat centraal,
thema ‘TU/e connects’
Plaats: Auditorium TU/e
09.00 uur Ontvangst met koffie en thee
10.00 uur Opening door rector Hans van Duijn,
onthulling lustrumdoek
10.05 uur TU/e Strategie 2020 door Arno Peels, collegevoorzitter
10.25 uur TU/e strategic area’s rond belangrijke
maatschappelijke vraagstukken
Moderator: Harry Lintsen
Energy: Rick Harwig
Health: Roel Fonville
11.40 uur
Smart Mobility: Carlo van de Weijer
55th Anniversary Award UFe
Jury rapport, elevator pitch prijswinnaars
12.00 uur Lunch
13.00 uur Facultatief: presentatie over kennisvalorisatie aan de TU/e door Steef Blok, directeur TU/e Innovation Lab
14.00 uur Decentraal middagprogramma en afsluitende borrel op de faculteiten
Bij deze Matrix is een lustrumboekje ingesloten, waarin het totaalprogramma en de faculteitsprogramma’s van de alumni lustrumdag 2011 zijn
opgenomen.
MIDDAGPROGRAMMA OP DE FACULTEITEN
Na een uitgebreide middaglunch gaan de alumni naar de faculteiten voor lezingen,
discussies en rondleidingen. Zo leidt de faculteit Technische Natuurkunde haar alumni
rond in de cleanroom van 800 vierkante meter. Ook aan de faculteiten Biomedische
Technologie en Werktuigbouwkunde bezoeken de gasten de laboratoria. Scheikundige
Technologie heeft veel aandacht voor haar technostarters en geeft rondleidingen bij de
capaciteitsgroepen. Alle middagprogramma’s sluiten af met een borrel om weer eens
goed bij te praten met de studievrienden van toen. In het bijgevoegde boekje over de
alumni lustrumdag treft u alle middagprogramma’s aan.
Eén spreker van de middagprogramma’s, ir. Ingrid de Boer, alumna van Bouwkunde
geeft aan waarom de band met de TU/e van groot belang is.
Ir. Ingrid de Boer, algemeen directeur van Woonbedrijf, een wooncorporatie werkzaam
in Eindhoven en omliggende gemeenten, had een geweldige tijd aan de toenmalige TH,
zegt ze. ‘En wanneer je met warme gevoelens ergens weggaat, kun je in een latere fase
van je leven het contact weer gemakkelijk oppakken.’
Voor De Boer is de TU/e een gerenommeerd instituut waar ze kennis aanboort.
‘Woonbedrijf heeft met tal van mensen aan de faculteit contact. Via hen kijken we
welke kennis aan de TU/e wordt ontwikkeld en of we die kunnen gebruiken.’ Een
andere meerwaarde van de TU/e is voor De Boer het netwerk van de alumni onderling.
‘Wanneer je van iemand weet dat het ook een TU/e-alumnus is, dan steek je een
gesprek direct op een ander niveau in. In eerste contacten gaan deuren gemakkelijker
open en je legt sneller contact op Facebook en LinkedIn. De link die via de universiteit
wordt gelegd is een vanzelfsprekende. Daar profiteer ik vaak van.’
‘Netwerk TU/e
van grote waarde’
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1 35
Foto’s: Bart van Overbeeke

3 6
LOOPBAAN
Altijd groeien en het beter
doen dan de concurrentie
Ir. Judith Schoenmaeckers (1967) weet precies wat haar boeit: samen met een
team een uitstekende prestatie leveren. En graag commercieel, want nieuwe
klanten binnenhalen geeft haar voldoening. De TU/e-alumna is hierin bij
Randstad zo succesvol, dat ze werd uitgeroepen tot de beste commercieel
directeur van Nederland.
Het is zeker niet het mooiste bedrijfsgebouw van Nederland,
het hoofdkantoor van Randstad in Diemen, onder de rook van
Amsterdam. Maar wellicht hoort het wel bij de meeste vriendelijke
bedrijfsomgevingen van ons land. In de parkeergarage
groet een medewerker een onbekende gast die uit de auto
stapt. Bij de lift en in de ontvangsthal wederom groetende
Randstad-medewerkers. ‘Dit is een mensgerichte organisatie’,
verklaart Schoenmaeckers. ‘Wij doen de hele dag zaken met
aan de ene kant onze klanten en aan de andere kant de flexwerkers.
We zijn dus vooral bezig met mensen, en dat zie je in de
organisatie. Hier werken outgoing mensen, die in staat zijn verbindingen
te maken, daar worden we op geselecteerd. Dat past
heel goed bij mij.’
KPN
Schoenmaeckers studeert in 1992 af aan de faculteit Technische
Bedrijfskunde. Tijdens haar opleiding komt ze erachter dat ze in
bedrijven graag bij verschillende disciplines een kijkje in de keuken
neemt. Ze kiest daarom voor een traineeship, bij KPN. ‘Mijn
eerste baan was die van rechterhand van de commercieel directeur.
Dat gaf me snel veel inzicht in hoe het in het bedrijfsleven
werkt. Ik zat bij directieoverleg, zag hoe beslissingen werden
genomen, hoe er gecommuniceerd wordt en wanneer mensen
succesvol zijn.’
Na enige tijd stapt ze over naar de marketing van nieuwe producten
en merkt dat ze om commercieel heel goed te worden, eerst
zelf moest gaan verkopen. Er volgt een baan als accountmanager
PROFIEL
OPLEIDING: Technische Bedrijfskunde
HUIDIGE WERKPLEK: Commercieel directeur bij Randstad.
Ze werkt op het hoofdkantoor in Diemen.
AMBITIE: Met een bedrijf groeien, altijd maar groeien.
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1
voor KPN in Rotterdam. Ze gaat onderhandelen en deals sluiten.
Twee jaar later is ze de directeur van die salesafdeling. Ze is dan
28 jaar oud en begint aan haar eerste baan als manager. Enerzijds
is ze bezig met mensen, anderzijds met het halen van resultaten.
Dat bleek dé combinatie. ‘Ik werd getriggerd door goede dienstverlening
naar klanten. De service op hoog niveau brengen en het
net iets beter doen dan de concurrenten.’
Sinds haar studie weet Schoenmaeckers dat ze het allerliefst
samen met een team resultaten wil halen. ‘Ik vind het heel leuk
om met mensen samen te werken. Omdat ik ervan geniet als
mensen groeien in hun baan. Het is mooi mensen te helpen
met het maken van stappen. Er zitten overigens ook moeilijke
kanten aan management. Ik heb in een vorige baan werknemers
moeten ontslaan. Bij Randstad hebben we tijdens de laatste crisis
ook afscheid moeten nemen. Daar wen je nooit aan.’
Na omzwervingen op het hoofdkantoor van KPN wordt de succesvolle
alumna directeur marketing voor de zakelijke markt bij
concurrent Telfort. Het bedrijf heeft op dat moment geen positie
in die markt. ‘Daar leerde ik om te vechten voor klanten. Het
was stomweg blijven doorgaan om een voet tussen de deur te
krijgen. Tegelijk zochten we naar een propositie waarmee we de
zakelijke markt konden binnenkomen. We hebben wel tien producten
geprobeerd, tot de elfde een succes werd. De truc was
een product waarmee mensen binnen bedrijven heel goedkoop
mobiel naar collega’s kunnen bellen. Dat was toen nog erg duur.
Het sloeg enorm aan; we werden overvallen door ons eigen succes.’
Randstad
In de zes jaar dat ze bij Telfort werkt, wordt het bedrijf vier keer
verkocht. De een na laatste keer voor 25 miljoen, anderhalf jaar
later voor een miljard aan KPN. ‘We zijn toen in staat geweest
om heel snel een winstgevende organisatie neer te zetten met
een duidelijk Nederlands gezicht.’ De alumna wil niet meer
terug naar KPN. Ze stapt op en begint voor zichzelf als consultant.
Het werk blijkt te solistisch, ze mist een team, en het direct

‘Beweging
creëren ook
in moeilijke
tijden, dat is
wat ik wil’
verantwoordelijk zijn voor resultaten. Ze krijgt een aanbod van
Randstad.
In 2006 begint ze in een baan als regiodirecteur van een van de
vijftien regio’s. Maar na een inwerkperiode is er nog niet direct
een regio beschikbaar. Er is wel een mooie baan in sales: het
binnenhalen van nieuwe klanten. Er moest een nieuwe organisatie
voor worden opgezet. ‘Na een paar maanden haalden
we de eerste nieuwe klanten binnen, dan krijgt zo’n organisatie
vleugels.’
Ze wordt areadirecteur, verantwoordelijk voor een aantal specialisaties
zoals callcenters, zorg en secretarieel. Twee jaar later
komt de baan van commercieel directeur waarin ze verantwoordelijk
is voor de top-450 klanten van Randstad. ‘Wij onderhandelen
over contracten met de grootste klanten. We zorgen dat ze de
juiste mensen krijgen. Maar ook dat mensen doorstromen binnen
organisaties. En de laatste jaren helaas ook dat er mensen uitstromen.
Juist dan moet je met de klant blijven praten over wat ze
nodig hebben. Nu de markt aantrekt brengen we weer veel goede
mensen aan.’
Award
Ze krijgt de mogelijkheid om de commerciële organisatie verder
te verstevigen, vertelt de alumna. ‘Wij zijn vooral gericht op het
behoud van bestaande klanten, terwijl we, juist in tijden waarin
het slecht gaat, ons moeten richten op nieuwe klanten. Ik heb
daarvoor veel gedaan aan de commerciële vaardigheden van onze
organisatie. Het heeft effect gehad: bij veel grote klanten zijn we
gegroeid. Tegen de trend in de markt in. Daar ben ik trots op.’
Ze krijgt voor deze prestatie een grote waardering wanneer
ze begin dit jaar een award wint voor de beste commercieel
directeur van 2010. ‘Dat is een kroon op mijn werk’, zegt een
stralende Schoenmaeckers. ‘Ik heb beweging weten te creëren
in een tijd waarin het moeilijk was. En dat is precies wat ik altijd
wil: groeien en het beter doen dan de concurrentie. Want er
zijn altijd kansen, hoe slecht het ook gaat. Daar ben ik echt van
overtuigd.’
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1 37
Foto: Marcel den Hollander

Foto: Bart van Overbeeke
3 8
XXXXXXXXX
LOOPBAAN
Kiezen voor
je grote liefde
Het was een radicale breuk aan het begin van zijn loopbaan: van een omgeving
waar alleen over techniek werd gesproken naar een bedrijf waar het louter
draait om voetbal. Ir. René Vermetten koos voor zijn grote liefde Willem II.
Dinsdag 3 mei 2011. Er hangt een verstikkende
stilte in het stadion van Willem II
in Tilburg. Het is the day after the night
before. Zondagavond reden spelers, fans
en medewerkers van de club zwijgend
terug uit Twente. Daar ondergingen ze de
René Vermetten (rechts)
in het stadion van
Willem II in Tilburg
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1
wedstrijd die hun bangste vermoedens
bevestigde: Willem II degradeerde uit de
Eredivisie. De club speelde sinds 1987
onafgebroken op het hoogste niveau,
met als hoogtepunt een tweede plaats in
1999 en voetbal in de Champions League.
Het is nog maar twaalf jaar geleden – het
lijkt een eeuwigheid.
Ir. René Vermetten (1967) loopt beduusd
rond in het kantoor in het stadion. De
‘Ik gaf alles op
waarvoor ik had
gestudeerd – ik
zou niet gelukkig
worden in techniek.’

TU/e-alumnus is persvoorlichter van de
club in nood. ‘Je ziet het lange tijd aankomen,
maar als het zover is geeft het
een leeg gevoel’, zegt hij op gedempte
toon. ‘Na de wedstrijd kom je na een
lange reis bij een kil stadion. Dan weet
iedereen: het is gebeurd. Supporters
gaan nog een biertje drinken. Spelers
en personeel zetten de tas weg, en gaan
zwijgend naar huis.’ De volgende ochtend
begon de nieuwe werkweek weer.
‘Collega’s staarden wezenloos voor zich
uit. We hebben vanwege de tegenvallende
resultaten de afgelopen tijd al
gedwongen afscheid genomen van collega’s,
dat speelt mee. De club was in
het vorig seizoen al bijna failliet.’ De
baan van Vermetten is voor het komend
seizoen nog zeker.
Degradatie lijkt overkomelijk: ga gewoon
goed voetballen en je komt weer
terug op het hoogste niveau. Het ligt
echter anders. Clubs die terugvallen,
ontmantelen hun organisatie. Ze ver-
liezen hun beste spelers en sponsors
haken af. Team en club raken uit evenwicht.
Het blijkt telkens dat clubs na
een degradatie niet zomaar terugkeren
op een hoger niveau. De medewerkers
van Willem II zijn hiervan doordrongen.
Teksten
In zijn jeugd is René Vermetten al fan
van de Tilburgse club. Vanaf 1986, hij
was achttien, bezoekt hij alle thuiswedstrijden.
Sindsdien slaat hij er nauwelijks
een over. Op een mooie dag zoekt
de redactie van de club iemand die kan
helpen bij de overgang van handgeschreven
en getypte kopij naar teksten
in Word Perfect. ‘Ik was als student
veel met computers bezig en wilde mijn
club graag helpen. Ook had ik interesse
in taal, in tegenstelling tot veel andere
studenten in techniek.’
Vermetten studeerde Elektrotechniek
aan de TU/e. Hij kwam via mts en hts
naar de universiteit. Het was een vanzelfsprekende
keuze: techniek was
zijn hele jeugd het belangrijkste in zijn
leven. In 1993 was hij klaar met de studie
en begon bij Prodrive, een bedrijf
opgezet door twee afstudeerders op
het TU/e-terrein. Na twee jaar vertrok
hij naar ASML. Op de achtergrond
bloeide de clubliefde op. ‘In de weekenden
en avonduren was ik bij de club.’
Langzaam dreef zijn interesse weg van
de techniek. ‘En toen kwam ik op een
moeilijke splitsing: mijn hele leven
draaide om techniek, de studie ging me
ook gemakkelijk af. Toch gaf ik alles op
waarvoor ik had gestudeerd – ik zou
niet gelukkig worden in techniek.’
Persvoorlichting
Hij kon als parttime medewerker in de
communicatie bij Willem II aan de slag.
Korte tijd later werd het een fulltimebaan.
‘Ik had mijn grote liefde gevonden,
dat was me heel snel duidelijk.’
Hij ging er teksten schrijven en maakte
later het complete magazine van de
club. Bij thuiswedstrijden ontving hij de
pers en vanwege zijn technische achtergrond
loste hij tussendoor ook allerlei
storingen op. Nu geeft hij de directie
advies over de te volgen mediastrategie
en communicatiebeleid en doet
een deel van de persvoorlichting. Hij
begeleidt de persconferenties van de
PROFIEL
OPLEIDING: Studeerde Elektrotechniek op
de niveaus MBO, HBO en WO.
HUIDIGE WERKPLEK: Persvoorlichter bij
Willem II. Heeft zijn kantoor in het stadion
in Tilburg.
AMBITIE: Zijn club helpen met terugkeren
in de Eredivisie.
trainers na de wedstrijden en helpt bij de
productie van tijdschriften, programmaboekjes,
de website en tv-programma’s
voor de zender Eredivisie Live.
Al jaren staat Vermetten wekelijks op
de tribune van het sfeervolle stadion in
Tilburg. Dát is het hoogtepunt van de
week. ‘Dat geldt voor iedereen binnen
de club: je werkt naar het weekend toe.
Is niet altijd goed hoor: het is een kortetermijnvisie.
Dat is misschien ook wat er
mis is gegaan bij deze club: een te sterke
focus op de korte golf. Te weinig mensen
in het voetbal kijken naar een verre toekomst.’
Clubliefde
Vermetten ontvangt op deze wedstrijddagen
de pers. Hij zit zelf ook op de perstribune.
De wedstrijden volgt hij zoals zijn
karakter is: ingetogen. Genieten en lijden
doet hij in stilte, vertelt hij. ‘De laatste
jaren meer lijden.’ En dat is wellicht het
enige lichtpuntje van de degradatie:
‘hoogstwaarschijnlijk wordt er meer gewonnen
in het nieuwe seizoen’.
Het is een uitzonderlijk mix: het plezier
in zijn werk gecombineerd met de buitengewone
liefde voor de organisatie.
Sterker nog, hij zou deze baan niet bij
een andere club kunnen doen. ‘Of het
zou een uitdaging moeten zijn op een
ander niveau. Wanneer ik dit werk bij
het Nederlandse Elftal zou kunnen doen,
dan is dat natuurlijk een uitdaging. Maar
een andere gewone eredivisieclub: nee,
dat kan niet. Daarvoor is de clubband te
sterk.’
Wat is dat toch, die clubliefde? ‘Dat willen
mensen altijd begrijpen. Maar ik weet
het ook niet. Het is in elk geval trots.
Trots op de club, trots dat het uit Tilburg
komt. Iets waar je je mee kunt identificeren.
Kortom, alle bekende clichés. Verder
kom ik ook niet – je krijgt er moeilijk een
vinger achter.’
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1 39

4 0
SAMENWERKING GROOTBEDRIJF
Alles in het belang
van de patiënt
Een apparaatje dat iemand thuis waarschuwt voor een epilepsieaanval. Gerichte
medicatie voor als de patiënt de aanval voelt aankomen. Een beeldanalysemethode
waardoor het risico van chirurgische ingrepen vermindert. De samenwerking tussen
epilepsiecentrum Kempenhaeghe in Heeze en de TU/e kan mooie resultaten opleveren.
De twee partijen hebben in maart een formele overeenkomst getekend, met zo’n vijftien
onderzoeksprojecten op de rol in diverse stadia.
In de bossen aan de rand van Heeze, ten zuidoosten van
Eindhoven, ligt Kempenhaeghe, een instelling die zorg biedt aan
10.000 epilepsiepatienten en mensen die lijden aan slaap- en
leerstoornissen. Naast zorg doet het instituut veel aan onderzoek.
‘We zijn een zelfstandige zorginstelling met academische ambities’,
zegt prof. Paul Boon, directeur Onderzoek & Ontwikkeling
van Kempenhaeghe. ‘We hebben een grote eigen onderzoeksafdeling
met veel klinische en neurofysiologische expertise en bijvoorbeeld
een eigen MRI. Het gaat vooral om klinisch toegepast
onderzoek met materiaal van onze eigen patiënten.’
Het onderzoek kent drie focusgebieden: epilepsie, slaapstoornissen
en leerstoornissen bij kinderen, met uiteraard kruisverbanden.
‘Er zijn vijf hoogleraren aan Kempenhaeghe verbonden
en enkele tientallen promovendi van diverse universiteiten. En
we hebben de klassieke output van een middelgrote academische
afdeling: 35 tot 40 internationale publicaties per jaar,
deelname aan congressen, patenten, noem maar op. Met steeds
de patiënt centraal.’
Qua medische technologie is er ook veel expertise in huis.
‘Maar als we niet nog meer opschuiven richting de academische
wereld, dreigen we onze relevantie te verliezen’, stelt
Epilepsiecentrum Kempenhaeghe in Heeze
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1
Foto: Wouter Bouwtechn. adviesbureau
Boon. ‘Academisering is een middel om de expertisefunctie
van Kempenhaeghe te waarborgen. We willen de autonomie
die we nu hebben behouden, maar dat kan alleen als we de
banden met onze academische partners aanhalen. Op medisch
vlak is dat met name MUMC (Maastricht Universitair Medisch
Centrum), op technologisch vlak vooral de TU/e.’
Kruispunten
Er is al tien jaar samenwerking tussen Kempenhaeghe en academici
van de TU/e, dankzij het persoonlijke netwerk van de
professionals zelf. ‘Dat hebben we altijd als positief ervaren.
Maar het werd tijd om de samenwerking te bekrachtigen en uit
te breiden. Dat is formeel gebeurd in maart.’ De looptijd van de
overeeenkomst is van 2010 tot 2013. ‘We hebben samen een
half miljoen euro voor de eerste drie jaar bij elkaar gelegd. Dat
is relatief weinig. We moeten in deze periode voldoende geld uit
externe middelen binnenhalen.’
De formele samenwerking moet de komende tijd vorm en inhoud
krijgen. ‘Er is een managementteam, bestaande uit prof.
dr.ir. Jan Bergmans, programmamanager dr.ir. Peter van Otterloo
en ikzelf. We willen projecten realiseren binnen onze drie programmalijnen.’
Er zijn ook drie technologische lijnen uitgezet: monitoring die
discreet toepasbaar en voor de patiënt zo min mogelijk belastend
is, beeldvorming van de hersenen en de analyse daarvan,
en tot slot innovaties in ICT voor extramurale zorg, zodat patiënten
thuis de benodigde zorg kunnen krijgen en ziekenhuisopname
minder vaak nodig is. ‘Op de kruispunten van onze
lijnen en de technologische lijnen gaan we projecten invullen.’
Er is inmiddels een lijst met zo’n vijftien projecten gedefinieerd.
In verschillende stadia, benadrukt Boon. ‘Sommige projecten
lopen al, andere zijn in behandeling bij de subsidiegevers, in
voorbereiding of alleen nog maar een idee. De persoonlijke
drive van de onderzoekers speelt natuurlijk een rol bij de keuze
voor projecten. Daarnaast is er een strategische overweging:
wat leeft er in de wetenschappelijke wereld en in de maatschappij?
Dat patiënten bijvoorbeeld langer thuis kunnen blijven is
maatschappelijk heel relevant. Het belang van de patiënt is natuurlijk
het belangrijkst. Maar ook: waar zit het geld? Waarin zijn
subsidiegevers geïnteresseerd?’

Holy grail
‘Het aantal gebieden waar je met technologie innovatie kunt
realiseren is vrij breed’, vult Peter van Otterloo aan. ‘Waar zijn
we samen sterk in? Wat voor voordelen hebben anderen, zoals
patiënten of bijvoorbeeld verzekeringsmaatschappijen? Zijn er
industriële ontwikkelingen mogelijk?’ De thema’s die spelen
op Kempenhaeghe staan in ieder geval breed in de belangstelling.
‘Zorg op afstand, mensen die langer thuis kunnen blijven
wonen, kwaliteit van leven’, somt Van Otterloo op. ‘Maar dat
biedt geen garantie op geld. Subsidiegevers beoordelen per
project.’
Financiering is al wel binnengehaald voor het project rond
BOON: ‘We kunnen alleen onze autonomie
behouden als we de banden met onze academische
partners aanhalen.’
aanvalsdetectie, een systeem met diverse sensoren voor het
signaleren van epilepsieaanvallen. ‘Samenwerking rond dit
thema heeft al een historie’, vertelt Van Otterloo. ‘We hebben
al het een en ander bereikt. Nu willen we het verder onderzoeken:
welke sensoren passen het beste bij welke monitoring?
En welke zijn zo min mogelijk belastend voor de patiënt, terwijl
ze toch voldoende onderscheid laten zien tussen een normale
situatie en een aanvalssituatie? We hebben een combinatie van
sensoren nodig voor dit onderscheid. Het voorspellen van een
epilepsieaanval, dat is echt de holy grail van dit onderzoek. De
meningen zijn erover verdeeld of dat überhaupt mogelijk is.
Maar dit onderzoek kan in ieder geval een bijdrage leveren.’
Boon verwacht dat het onderzoek op dit gebied nu een boost
krijgt door de samenwerking. ‘We hopen dat het leidt tot een
sneller resultaat in de vorm van een apparaatje dat mensen
thuis kunnen gebruiken. De doorlooptijd van idee tot eindresultaat
moet veel korter worden.’
De overeenkomst kan ook het onderzoek rond beeldvorming
verder brengen. ‘Dit gaat om zeer geavanceerde imaging van
de hersenen bij patiënten, met behulp van EEG’s en MRI’s, heel
specialistische toepassingen. Dat hadden we nooit kunnen realiseren
zonder deze samenwerking.’
Van Otterloo: ‘Als we een beeldanalysemethode ontwikkelen
waardoor het risico van chirurgische ingrepen vermindert en de
effectiviteit toeneemt, zou dat een prachtig resultaat zijn.’
Science Fair
Er zijn inmiddels al tientallen medewerkers van Kempenhaeghe
en de TU/e bij de diverse projecten betrokken, vanuit de faculteiten
Electrical Engineering, Industrial Design, Biomedische
Technologie en Wiskunde en Informatica. ‘We hebben twee keer
een Science Fair gehad’, vertelt Boon, ‘een inhoudelijke bijeenkomst
waarin de mensen vanuit de twee instellingen hun werk
aan elkaar voorstelden. Daar was veel belangstelling voor, het
bruiste van de ideeën. De medewerkers moeten het tenslotte
realiseren.’
Het is duidelijk, Boon is enthousiast over de samenwerking.
‘Er bloeit van alles op. Dat is ook tegelijk een soort bedreiging.
We moeten wel focus zoeken binnen de landelijke en Europese
subsidiewereld. Maar ik weet zeker dat deze samenwerking
uniek is: er is in Europa geen instelling die het op deze manier
aanpakt, hoewel andere ziekenhuizen ook richting academies
opschuiven. Voordeel is dat de TU/e en Kempenhaeghe fysiek
dicht bij elkaar zitten. Dat bevordert de samenwerking alleen
maar.’
Van Otterloo sluit zich hierbij aan. ‘We kunnen pas echt aan het
werk als er geld is. De huidige regering heeft dat er niet makkelijker
op gemaakt. Maar aan beide kanten is er voldoende
enthousiasme aanwezig om er een succes van te maken.’
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1 41

Foto’s: Bart van Overbeeke
4 2
SAMENWERKING MKB
Allplast groeit naar
ontwikkelbedrijf
Marc Koudenburg van Allplast (l) en Jovita Moerel van de GTD van de TU/e met de lijmrobot.
Allplast uit Tholen heeft zijn bedrijfsvoering naar een hoger plan getild dankzij samenwerking
met de Gemeenschappelijke Technische Dienst (GTD) van TU/e. In de afgelopen vijf jaar is een
nauwe samenwerking ontstaan aan de hand van een aantal interessante projecten waarin de GTD
het kunststof- en composietverwerkend bedrijf op het goede pad hielp door een betrouwbare
technische uitvoering. Het bedrijf heeft een relatief standaard productaanbod kunnen uitbreiden
met hightech producten voor politie en defensie.
‘Wij zijn de laatste jaren gegroeid van een
loonwerkbedrijf naar een ontwikkelbedrijf’,
vertelt directeur Marc Koudenburg
enthousiast. ‘Op dit moment werken we
bijvoorbeeld aan de behuizing van een
composietnachtkijker voor defensiedoelen.
Een product waar je ook onder
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1
extreme omstandigheden op moet kunnen
rekenen. Dat kan zijn bij koude of hete
temperaturen. Stoffige, natte of ijzige omstandigheden,
noem het maar op.’
Koudenburg studeerde twaalf jaar geleden
af aan de TU/e als technisch bedrijfskundige.
Hij hoopte als student al dat hij
op een dag de Matrix zou halen. Na zijn
afstuderen ging hij met veel elan aan het
werk in het familiebedrijf Allplast. ‘Ik zag
dat er met dit bedrijf meer mogelijk was’,
legt hij uit. ‘Maar toen ik hier twaalf jaar
geleden begon, stond er een zaag, meer
niet.’ Een van de meer recente investerin-

gen was de aanschaf van een autoclaaf,
een oudere machine uit de luchtvaartindustrie,
waarin materialen onder specifieke
cycli van hoge druk gecombineerd
met vacuüm en temperatuur verwerkt
kunnen worden tot hoogwaardige producten.
Het materiaal van de genoemde
behuizing voor de nachtkijker is daar een
voorbeeld van. Inmiddels heeft het bedrijf
ook een tweede autoclaaf aangeschaft die
in oktober wordt geïnstalleerd.
Lijm- en lasrobot
Wie bij de GTD aanklopt, moet komen met
een technisch en wetenschappelijk ‘relevant’
probleem. ‘Want wij kunnen in feite
alles. Dat betekent niet dat we zomaar
iets aanpakken’, stelt afdelingshoofd
Jovita Moerel. ‘Onze inspanningen moeten
bijdragen aan de reikwijdte en kennis
van de TU/e.’ Dat deden de vraagstukken
waarmee Koudenburg kwam. Zo ontwikkelde
de GTD voor hem een combinatie
van ‘lijm- en lasrobot’ (zie foto) met twee
nauwkeurige positioneringstafels. Dit
geeft de mogelijkheid om op korte termijn
verlijmings- en assemblageprocessen te
automatiseren. De productie van bijvoorbeeld
de polycarbonaat ‘P’ lichtbakken zal
zo aangepakt worden. Deze bakken zijn
overal in het straatbeeld te zien, onder
meer in de randstad.
Een robot levert een constante kwaliteit
op die een mens nooit kan halen. ‘Zo
wordt een lijmproces controleerbaar
en dus betrouwbaarder’, aldus Moerel.
Werknemers liepen jaar in jaar uit dezelfde
route met een lijmpistool, dat
vervelend en belastend werk verdwijnt
langzamerhand.
Een ander product dat heel betrouwbaar
geproduceerd moet worden is een glasvezelverdeelkast
van Tyco Electronics voor
gebruik in gebouwen, om een groot aantal
aansluitingen te kunnen realiseren. ‘In
de hele wereld is er vraag naar aansluiting
op glasvezel en overal zijn de verdeelkas-
De lijm- en lasrobot van
de GTD op de TU/e.
ten dus nodig. Dit schept mogelijkheden
om de productie met een robot te automatiseren’,
vindt Koudenburg.
Volgens de ondernemer heeft Allplast
wellicht minder last van de recessie dan
andere bedrijven, vanwege de diversiteit
aan producten en de verschillende sectoren
waarin men actief is. Hij stelt dat het
bedrijf stabiel is vanwege de drie ‘poten’
waarop Allplast steunt en waarbinnen
stuk voor stuk innovatieve producten
worden ontwikkeld. Men werkt op de
gebieden van kunststoffen, composieten
en veiligheidstoepassingen. Allplast heeft
voor deze innovatie-impulsen een eigen
ontwikkelingsafdeling die continue bezig
is met nieuwe materialen, producten en
toepassingen. ‘De autoclaaf is oorspronkelijk
door ons gekocht voor de productie
van kogelwerende beglazing. Met deze
technologie kan transparant laminaat van
verschillende materialen zoals glas, polycarbonaat,
acrylaat en zelfs transparante
keramiek gemaakt worden. Een samengestelde
configuratie wordt door ons transparant
en bellenvrij op elkaar gelamineerd
in de autoclaaf.’
Composiet
‘Gaandeweg is daar composiet bijgekomen’,
vervolgt Koudenburg. ‘We werken
voor Thales Optronics aan nachtkijkers
met thermal images. Dat heeft ons de
ogen geopend voor meer producten van
composiet, buiten lopende kogelwerende
veiligheidsprojecten. Dit doen we voor
stuks, kleine series en middelgrote series.
‘Tracking and tracing’ speelt hiervoor
een belangrijke rol en in de hele bedrijfsvoering.
We gaan iedere keer een stukje
vooruit. Het verwerkingsproces van composiet
hebben we nu veel meer onder
controle en dat heeft ons meer mogelijkheden
gegeven.’
‘Een mooi voorbeeld was de treinruit
die we hebben bedacht voor hoge snelheidstreinen.
Door de unieke samenstel-
ling van de ruiten levert dit zo’n 2500
kilo minder gewicht op voor een totale
TGV-trein. Ondertussen hebben we de
grootste spelers in deze markt leren kennen,
deze bedrijven hebben een ‘weight
reduction program’. Het doel van het
programma is de energie te verminderen
die het kost om een trein in beweging te
brengen en te houden.’ Een voorwaarde
voor deze ruit was de cyclische druktest
die werd uitgevoerd en ontworpen door
de GTD. Deze simuleert twee passerende
treinen in een tunnel. ‘Veiligheid en
comfort zijn belangrijk. Dus we moesten
weten of de ruit het wel houdt en of de
druk en het geluid die ontstaan als twee
treinen in een tunnel passeren acceptabel
is’, vertelt Moerel. ‘Uiteindelijk hebben
we de test 200.000 keer uitgevoerd,
twee keer zo vaak als gevraagd werd door
de industrie.’
Mogelijke klanten voor deze lichtgewicht
ruit zijn onder meer te vinden in Spanje,
Duitsland en Frankrijk. Allplast is hiervoor
nog bezig met een ISO-certificering. ‘Als
MKB’er lopen we regelmatig tegen de
grens van onze capaciteit aan. Daarbij
moet je prioriteiten stellen, op de korte
termijn moet je tenslotte je brood verdienen.
Ook speelt hier de recessie een
rol, sommige bedrijven schuiven investeringen
op de lange baan. Daarom duren
dingen langer dan gedacht.’
Blijven innoveren
‘Wij willen andere bedrijven interesseren
voor de dingen die we nu kunnen,
daarvoor moeten referentieopdrachten
gevonden worden. Op het gebied van
kogelwerend glas voor actieve dienst in
Afghanistan, toepassingen in hightech
composiet en het gebruik van lichtgewicht
ruiten in TGV’s.’ De volgende stap
voor Allplast wordt mogelijk een samenwerking
met wetenschappers op het
gebied van polymeren op de TU/e. ‘We
blijven innoveren’, zegt Koudenburg.
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1 43

Foto: Bart van Overbeeke
4 4
STARTERS
Veiligere bevallingen
dankzij metingen op de buik
Bij een bevalling kan er veel mis gaan. Daarom is het van belang de conditie van de foetus goed in
de gaten te houden. Maar dat is lastig, omdat de baby veilig in de buik van de moeder zit, ver weg
voor meetapparatuur. Het Eindhovense bedrijf NEMO Healthcare heeft de oplossing. Het meet de
hartslag van de foetus en weeactiviteit, gewoon met een pleister op de buik van de moeder.
Een geboorte is een risicovolle aangelegenheid. Bijvoorbeeld
wanneer kinderen te vroeg ter wereld komen. Of wanneer er
zuurstofgebrek ontstaat. Veel mensen met verstandelijke en
lichamelijke problemen hebben tijdens de bevalling last gehad
van verstikking. Dit is schadelijk voor organen, ze belanden
soms in een rolstoel of lopen verstandelijke beperkingen op.
Nederland telt jaarlijks zo’n 180.000 bevallingen. Tweederde gebeurt
in het ziekenhuis. Hiervan zijn 10.000 een vroeggeboorte
De hartslag van de foetus
en weeactiviteit wordt
gemeten via een pleister
op de buik van de moeder.
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1
en in 2.000 gevallen is sprake van zuurstofgebrek. Een kleine
10 procent van de geboortes in ziekenhuizen is dus potentieel
gevaarlijk voor de gezondheid van het kind.
Zuurstofvoorziening
Naast het menselijk leed zijn de problemen bij geboortes een
flinke kostenpost. Een baby die door vroeggeboorte in een couveuse
terechtkomt, kan tot wel een euroton aan zorg kosten.

Vervolgens hebben ze vaak gedurende hun leven een achterstand,
is er meer kans op chronische aandoeningen en zijn ze
vatbaarder voor psychische problemen. Voor zuurstofgebrek
zijn de kosten nog veel hoger. Deze mensen zijn in veel gevallen
de rest van hun leven afhankelijk van intensieve zorg: aanpassingen
aan de woning, speciaal onderwijs, rolstoel, etcetera. Dit
kan gedurende een leven gemakkelijk een miljoen euro kosten.
Om deze problemen te voorkomen wil een arts bij een bevalling
te allen tijde weten hoe het bij de foetus is gesteld met de zuurstofvoorziening
naar de hersenen en overige organen. Helaas is
dat niet te meten. Het is wel mogelijk om de foetale hartactiviteit
te monitoren. Dat geeft een indicatie van de zuurstofvoorziening
en daarmee van de conditie van de foetus. Het is hierbij
belangrijk om de hartactiviteit te beoordelen in combinatie met
weeactiviteit, want de hartactiviteit moet daarop moet reageren.
Hartslag van de foetus
Gynaecologen kunnen op twee manieren de hartslag van de
foetus en de weeactiviteit van de vrouw meten. De eerste is
uitwendig, vertelt ir. Bas Lemmens, de commerciële man van
NEMO Healthcare en afgestudeerd bioprocestechnoloog aan
de Universiteit van Wageningen. Lemmens heeft ruime ervaring
als business developer in de medische wereld.
De moeder krijgt een ronde knop met een doorsnede van zo’n
tien centimeter op de buik. Via de buikwand meet het de weeactiviteit.
Een soortgelijke tweede knop meet via ultrageluid de
hartactiviteit. Lemmens: ‘Deze dingen zitten onprettig en kunnen
gemakkelijk verplaatsen, waardoor signaal verloren gaat.
Het is kortom vervelend en niet nauwkeurig.’ Bij de inwendige
methode wordt een druklijn in de baarmoeder gebracht. ‘Het
grote probleem is dat deze slangetjes schade aan de moederkoek
en bloedvaten kunnen veroorzaken. Zeer gevaarlijk voor
de gezondheid van zowel de foetus als moeder.’
In een samenwerking tussen Máxima Medisch Centrum en de
TU/e werd een technologie ontwikkeld waarmee het mogelijk
is om van buiten het lichaam betrouwbare informatie te krijgen.
Via een pleister op de buik van de moeder wordt een mix van de
hart- en spieractiviteit van de moeder gemeten. Verscholen in
de ruis zit het hartsignaal van de foetus. Dat weet de medische
wetenschap al heel lang. Er was alleen nooit een betrouwbare
methode om die signalen te scheiden. Dat kan nu wel.
‘We maken dankbaar
gebruik van de
mogelijkheden van de TU/e’
De technologie is ondergebracht in de technostarter NEMO
Healthcare, een afkorting van: Non-invasive Electrophysiological
Monitoring for Obstetrics. De andere ondernemers van NEMO
zijn dr.ir. Rik Vullings, hij promoveerde op de technologie om uit
signalen het hartsignaal te destilleren. Hij heeft hier vorig jaar
een proefschrift over afgerond. Ook mede-ondernemer ir. Chris
Peters, klinisch fysicus in het Jeroen Bosch Ziekenhuis, is on-
Foto: Bart van Overbeeke
Vlnr: Bas Lemmens, Rik Vullings, Guid Oei, Chris Peters.
langs gepromoveerd op de analyse van de signalen. Daarnaast
participeert prof.dr. Guid Oei, hoofd van de verloskunde in het
MMC en deeltijdhoogleraar aan de TU/e. Lemmens: ‘Daarnaast
maken we gebruik van de mogelijkheden van de TU/e, zoals informatie
uit het onderzoek van dr.ir. Chiara Rabotti.’
Pleister
De nieuwe technologie is volgens de ondernemers beter, veiliger
en goedkoper. Er wordt dan ook veel van verwacht. ‘We richten
ons met dit product op de hele wereld, maar we beginnen met
Nederland en Europa’, vertelt Lemmens. Het bedrijf verkoopt de
kastjes die worden aangesloten op een monitor en de pleister,
een disposable.
Elke bevalling komt in principe in aanmerking voor bewaking
met het product. In Nederland komt dat neer op 120.000 pleisters
per jaar. Het kastje zou op zo’n 1.000 plekken in Nederland
gebruikt kunnen worden. De aantallen in Europa kent Lemmens
nog niet.
In 2012 wordt de technologie om de weeactiviteit te meten geintroduceerd.
Een jaar later komt daar het meten van de foetale
hartactiviteit bij. In een volgende fase wordt de toepassing
draadloos gemaakt, wat meer mobiliteit geeft. Om de producten
bij de ziekenhuizen te krijgen heeft NEMO contact met distributeurs
met ervaring in het verkopen van medische toepassingen.
‘Zij krijgen een cursus over ons product en gaan dan langs de
ziekenhuizen.’
Cruciaal voor het slagen van NEMO is natuurlijk geld om investeringen
te doen. Het jonge bedrijf kreeg in het verleden flinke
subsidies, bijvoorbeeld de Valorisation Grant van STW, een
bijdrage van twee ton. Onlangs werden de contracten getekend
met enkele investeerders die een volgende stap van het bedrijf
mogelijk maken, vertelt Lemmens. ‘Er wordt vaak geklaagd over
het gebrek aan investeerders in Nederland. Mijn overtuiging is
dat ze er zijn, maar je moet ze weten te vinden.’
www.nemohealthcare.com
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1 45

4 6
LOOPBAAN
Vliegende consultant
voor verandering en groei
Wie de tweets volgt van ir. Peter Simons MBA (1960) ziet een man die bijna
permanent onderweg is. Vliegtuig in, vliegtuig uit; naar klanten in heel Europa. Hij
woont al zeventien jaar in Spanje, maar is vooral een wereldburger. Zijn beheersing
van zeven talen helpt daarbij.
Simons woont met zijn Spaanse vrouw
en zoon in Castelldefels, een kustplaatsje
iets ten zuiden van Barcelona. Het belangrijkste
kenmerk van het dorp: een
eindeloos zandstrand. Zes maanden van
het jaar genieten, vooral Spanjaarden,
hier van de zon.
Zijn bedrijf Cohen & Simons heeft geen
hoofdkantoor. Medewerkers zitten in verschillende
landen. De meesten opereren
vanuit Genève. Simons zou daar best
willen wonen, maar zijn gezin verkiest het
Catalaanse strand boven de Zwitserse
bergen. En dus bereist hij Europa. Het
wachten op vliegvelden geeft hem de tijd
om te lezen, zoals rapporten, tijdschriften
én Matrix. Al bijna twintig jaar is hij
weg uit Nederland. En dat is te horen:
zijn taalgebruik heeft een onherleidbare
internationale articulatie, met op de achtergrond
het Limburgs van zijn jeugd die
hij doorbracht in Brunssum.
Ingenieurs aan de macht
In 1986 studeerde Simons af, in de elektrotechniek.
Tijdens zijn studie ontdekte
hij –met hulp van de inzichten van zijn
hoogleraar Butterweck– dat er een verschuiving
plaatsvond van techniek (R&D)
naar business (marketing en sales). De
succesvolle bedrijven winnen van hun
concurrenten dankzij een slimme marketing-
en verkoopstrategie. Niet op basis
van de technologie, daarin ontlopen de
bedrijven elkaar niet veel meer.
Simons: ‘Na de Tweede Wereldoorlog
was het product belangrijk en alles wat je
maakte werd toch wel verkocht. De ingenieur
was aan de macht. Nu leven we in
een globale wereld waarin het vooral belangrijk
is dat je met een product overal
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1
aanwezig bent. Het draait volledig om
marketing en sales.’
Simons geeft het voorbeeld van de pc,
die alle grote producenten in dezelfde
fabrieken laten maken. Het gaat dus niet
meer om verschillen in kwaliteit, maar
om degene die het beste kan verkopen.
Deze vaststelling bepaalde de strategie
van zijn loopbaan. ‘Ik wilde tijdens mijn
studie een stevige technische basis leggen
en bij mijn eerste baan bij Philips
Telecom in Hilversum zei ik: Ik ken de
techniek, nu moeten jullie mij over marketing
leren. Binnen twee dagen zat ik
op een cursus.’
Keuze van klanten
De belangrijkste vraag in die tijd was:
waarom kopen telefoonbedrijven de producten
van zijn werkgever Philips? AT&T
NS (het bedrijf dat het Philipsonderdeel
inmiddels had gekocht) dacht dat de
kwaliteit van de producten doorslaggevend
was voor klanten. Simons had twijfels
en mocht het bij het moederbedrijf
in de Verenigde Staten gaan uitzoeken.
‘De reden bleek puur economisch van
aard: klanten kozen voor ons, omdat ze
dankzij ons hun klanten sneller de telecomdienst
konden leveren. Zodoende
beurden ze extra inkomsten. Een economische
afweging. Punt. Het product
moet het natuurlijk doen, maar kleine
verbeteringen zullen niet meer klanten
opleveren. Betere marketing kan dat
wel. Je ziet nu nog steeds dat bedrijven
massa’s geld steken in ontwikkeling van
producten, zonder de gewenste omzetgroei.’
In een volgende periode werkte de
ingenieur voor het Amerikaanse tele-
combedrijf Tellabs. In Brussel kreeg hij
een verkoopbaan. Na een paar jaar, in
1994, ging hij namens het bedrijf naar
Barcelona om zich te richten op de operaties
in het zuiden van Europa. ‘In 1998
kon ik naar Zuid-Amerika. Maar daar had
ik geen zin in. Intussen had ik een MBA
gehaald aan de University of Chicago. Ik
besloot om me te richten op het runnen
Foto: Jan Willem Zeldenrust
Peter Simons houdt zich
bezig met veranderingsprocessen
en bedrijfsgroei in
het midden- en kleinbedrijf.

van bedrijven. Ik werd zelfstandig consultant.’
Luisteren naar klanten
Zijn eerste klant was een Engels bedrijf.
Het maakt de beste producten voor
video in haar sector, maar kreeg ze desalniettemin
niet goed verkocht. ‘Mijn
opdracht was de verkoop in Europa te
vergroten. Ik maakte afspraken met productiemaatschappijen
en tv-omroepen
en luisterde naar hun wensen. Op basis
daarvan maakte ik een verkoopplan.
Dat was een kleine revolutie. Deze omroepbedrijven
kregen namelijk alleen
mensen op bezoek die kwamen vertellen
over de mogelijkheden van producten.
Nooit vroeg er iemand naar hun
wensen en problemen.’
De ingenieur bleef bezig voor bedrijven
die ondanks een mooi product en
goede ingenieurs niet draaien zoals de
directie dat wenst. Hij ziet daarbij dat
veel bedrijven eigenlijk helemaal geen
strategie hebben. Ze maken een mooi
product en sturen vervolgens iemand
langs de deur om het te verkopen. ‘Je
PROFIEL
OPLEIDING: Elektrotechniek
HUIDIGE WERKPLEK: Partner in het consultancy
bureau Cohen & Simons Associates.
Hij werkt in heel Europa.
AMBITIE: Bedrijven helpen om hun business
te verbeteren.
zou eigenlijk eerst een verkoper moeten
aannemen die langs de deur gaat, en op
basis daarvan maak je een product.’
Cohen & Simons
Hij werkt vaak samen met andere consultants.
In een van deze samenwerkingen
leerde hij de Zwitser Clement Cohen kennen.
De twee voelden zich thuis bij elkaar
en richtten in 2009 Cohen & Simons op,
een organisatie voor veranderingsprocessen
en bedrijfsgroei in het midden- en
kleinbedrijf. Inmiddels is het een groep
van een man of tien die samen klussen
aanpakken. Het is een centraal geleide,
maar zeer flexibele, bijna virtuele, or-
ganisatie. ‘Ik heb potentiële klanten
ontmoet die zeiden: als je geen down
town kantoor hebt, dan zal ik je nooit
inhuren. Mijn antwoord: dan ben je niet
de klant die wij zoeken.’
Het bedrijf was in de eerste tijd vooral
bezig met crisisoplossingen: het liquideren
van bedrijven en er toch zoveel
mogelijk centen aan overhouden. ‘Dat
is natuurlijk minder leuk om te doen.
Op dit moment werken we in een positievere
wereld. We hebben nu veel
bedrijven die verkocht moeten worden,
maar die er voor de buitenwereld niet
zo mooi uitzien. Dan nemen wij de zaak
in handen en vormen het om tot een bedrijf
dat kan groeien en daarom interessant
is voor kopers. Dat gaat heel goed.
We hebben klanten in Spanje, België,
Frankrijk, Zwitserland en Nederland.
Liever niet daarbuiten, want anders blijf
je reizen’, vertelt Simons in de lobby
van een hotel in Barcelona. De volgende
dag is hij alweer onderweg naar
Zwitserland.
www.cohensimons.com
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1 47

4 8
ONTWERPER IN OPLEIDING
Welke mesjes scheren het beste? En kunnen ze ook haren tot onder de huid scheren? De
concurrentie tussen Philips, marktleider op het gebied van elektrische scheerapparaten, en de
markt voor het nat scheren is vlijmscherp. Philips ziet daarom graag waar hun product staat ten
opzichte van andere aanbieders. Zij gaven PDEng Vijayalakshmi Sridhar MSc, voor vrienden Viji,
de opdracht haarfijn uit te zoeken hoe je het beste kunt zien hoe een haar wordt afgesneden.
Sridhar ontwikkelde in een team een optische meetmethode voor’ baardsnoei’.
Scherp zicht op haar
Scheren, hoe werkt dat eigenlijk? Eerst
til je een haar op van het huidoppervlak
en breng je deze in een goede stand voor
het mesje zodat de haar zo ver mogelijk
door het mesje kan worden afgesneden.
Dit proces van optillen en in positie brengen
van de haar wordt ‘manipulation’
genoemd.
Scheren zonder schuim
Het doel van het project was om te zien
hoe efficiënt het manipulatieproces is
voor Philips scheerapparaten omdat dit
bepaalt hoe dicht de haar bij de huid
wordt afgesneden. Daarbij sneuvelde
geen haar volgens Sridhar. ‘De mesjes
waren bot, we gebruikten ook geen
scheerzeep of water en we bewerkten
slechts een stukje huid van 2 bij 2 millimeter’,
legt Sridhar uit. En dat allemaal
om een zo duidelijk mogelijk stereobeeld
te krijgen van het manipulatieproces.
‘Met stereobeelden van high-speed videocamera’s
konden we haarlengtes en de
hoek waarin een haar staat, meten op
ieder moment dat het mesje over de huid
gaat volgen.’
Voeltest
Het is de eerste keer dat het scheerproces
zo wordt bekeken door Philips. In het
verleden werd vooral naar het resultaat
gekeken, bijvoorbeeld door haar te ver-
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1
zamelen dat is geschoren, of door ieder
uur een close-up foto te maken van de
baard. En er is de zogenaamde voeltest.
Daarbij gebruikt een proefpersoon twee
verschillende mesjes voor de rechter- en
linkergezichtshelft en laat de onderzoeker
hem met de hand beoordelen welke
wang gladder is. ‘En dat beoordeelt de
proefpersoon zelf’, zegt Sridhar lachend.
De titel van het project dat Sridhar
uitvoerde in het kader van de ontwerpopleiding
Design and Technology of
Instrumentation (DTI) is “High Speed
Stereo Imaging for Visualization of Hair
and Skin Dynamics”.
Soft skills
‘Ik heb veel van het project geleerd’, vertelt
Sridhar. ‘In technisch opzicht, maar
ook wat betreft mijn ‘soft skills’. Ik had
nog nooit op optisch gebied gewerkt en
dit project gaf me echt het vertrouwen
dat een ingenieur in staat is zich ieder
onderwerp eigen te maken.’
Sridhar werkte binnen een groot project
met veel mensen. ‘Binnen het
project waren twee teams actief: één in
Eindhoven en één in Drachten waarbij we
elkaars werk moesten integreren en op
afstand in een team moesten werken. Dit
was een uitdaging en zeker een interessante.
Ik voelde me enorm vereerd dat ik
bij Philips mocht werken, waar ze zulke
uitstekende onderzoeksfaciliteiten hebben’,
aldus Sridhar. ‘De interne bedrijfscultuur
binnen Philips is zeer hecht en er
gelden duidelijke werkprocedures. Dat
maakte het gemakkelijk om in zo’n groot
‘Ik wist voor deze
opdracht niet dat
mannen zoveel
problemen konden
hebben’
bedrijf je weg te vinden. Je krijgt er ook
de kans om tegelijkertijd zeer verschillende
experts te ontmoeten. Waar is het
nu mogelijk om op korte termijn advies
te krijgen op verschillende terreinen waar
jij minder bekend mee bent? En dat allemaal
op dezelfde HighTech Campus!
Bonus was dat veel interne medewerkers
uit alle delen van de wereld kwamen.
Deze internationale omgeving leverde
voor mij een mooie combinatie van onderzoek
en vermaak op. Een positieve
ervaring om nooit te vergeten.’
Sridhar liep per toeval tegen het PDEng
programma aan. ‘Ik was in Arizona op een

conferentie die te maken had met mijn
masters Microelectronics (MEMS). Daar
ontmoette ik dr.ir. Jan-Jaap Koning, de
huidige coördinator van DTI die daar was
om een presentatie te geven over zijn huidige
onderzoek. We hadden een enkele
gesprekken en aan het einde van mijn
masteropleiding nam ik contact met hem
op om hem te vragen naar toekomstmogelijkheden.
Hij kwam met verschillende
opties, waaronder het tweejarige ontwerpprogramma
DTI. Ik solliciteerde en werd
aangenomen. Wat een geluk dat ik Koning
toen op die conferentie ontmoette.
Zelfvertrouwen gegroeid
Sridhar vertelt dat ze tijdens het programma
aan zelfvertrouwen heeft gewonnen.
‘Ik realiseerde me dat je als ingenieur
veel kunt. De manier van denken die je als
ingenieur ontwikkelt is daarbij cruciaal.
Prof.dr. Herman Beijerinck, de voormalige
programmadirecteur, zei het al: ‘Een succesvolle
ingenieur heeft vijftig procent
technische kennis nodig en vijftig procent
goede sociale en communicatieve vaar-
digheden. Je bent het meest succesvol
als deze verschillende kwaliteiten bij je in
balans zijn.’
En kan een scheermesje nu echt onder de
huid scheren? ‘Dat kan wel, maar is niet
altijd gunstig’, legt Sridhar uit. ‘De haar
wordt zover uitgetrokken voor deze wordt
afgeschoren dat deze weer terugzakt tot
onder de huid. Een haar kan zo ook onder
de huid verder groeien. Pijnlijk. ‘Sridhar
zegt lachend: `Ja, ik wist voor deze opdracht
niet dat mannen zoveel problemen
konden hebben.’
VM EA CT TR OI RX / 42 / 2 0 01 81 49

Foto: OGC
5 0
Nieuws
Service
SNELWEGPROEF VOOR ATEAM
De Grand Cooperative Driving Challenge (GCDC),
waarvoor half mei gedurende het weekend de
snelweg tussen Eindhoven en Helmond gebruikt
werd, is wat het ATeam van de TU/e betreft een
succes. De wedstrijd en de publieksdemonstratie
leverden genoeg leermomenten op. Bij de
wedstrijd konden de deelnemers in verschillende
onderdelen punten halen. Ze moesten
onderling zo netjes mogelijk afstand houden en
proberen in een colonne op de linkerrijstrook
eerder de finish te halen dan de rivalen op de
rechterrijbaan. De rijtjes hadden een wisselende
samenstelling van vier of vijf wagens.
De DAF truck van het ATeam werd zesde van
de negen deelnemers. Michel Mol, student
Werktuigbouwkunde: ‘Voor het gevoel ging
het heel goed en hebben we veel geleerd.
Bijvoorbeeld dat we veel met andere teams
moeten testen. Coöperatief is hier wel een
sleutelwoord. Pas de week voor de challenge
hebben we samen met anderen gewerkt, bij
TNO. Ieder team heeft zijn eigen implementatie
van hardware. Je moet rekening houden met andermans
sensoren en antennes en het optrekvermogen
van de wagens. De organisatie van
de challenge had alleen de communicatieregels
vastgesteld.’
Misha Croes, promovendus bij de faculteit
Industrial Design (ID), heeft de scriptieprijs
Innovaties in de Zorg 2011 gewonnen. Daarnaast
ontving hij de Studentenparel van zorginstelling
ZonMw. Met zijn ontwerp kunnen ouders hun
baby die in de couveuse in het ziekenhuis ligt
op afstand ‘troosten’. Croes, die juni 2010 aan
Foto: Rien Meulman
De Grand Cooperative Driving Challenge (GCDC), waarvoor de snelweg tussen Eindhoven en
Helmond gebruikt werd.
ZORG-AWARD VOOR PRODUCTIE
HARTKLEPPEN
Met een levende hartklep, gemaakt van
lichaamseigen weefsel dat meegroeit met de
patiënt, heeft de spin-off QTIS/e (gevestigd op
de TU/e-campus) de Brainport Health Innovation
Award 2011 (BHI Award) gewonnen. De prijs,
een cheque van vijfduizend euro, werd uitgereikt
door zwemicoon Pieter van den Hoogenband.
Uit 25 inzendingen wees de jury QTIS/e als
winnaar aan. De jury benadrukte het belang van
hartklepinnovatie, omdat hierdoor sterfte onder
hartpatiënten drastisch verminderd kan worden.
Dankzij de technologie is er straks nog maar
één operatie nodig in plaats van drie. Dit is veel
minder belastend voor de patiënt en hij of zij
Op afstand troosten van couveusekinderen
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1
de TU/e afstudeerde, maakte een medaillon
dat in contact staat met het matrasje waarop
het kind ligt in het ziekenhuis. Een webcam
registreert de bewegingen van de zuigeling
en geeft de signalen door aan een hanger die
één van de ouders om de nek draagt. Maakt de
zuigeling drukke bewegingen -een teken van
hoeft bovendien geen anti-stollingsmiddelen
meer te slikken. Naast een verbeterde kwaliteit
van leven leidt de vinding tot een aanzienlijke
kostenbesparing. Ir. Mirjam Rubbens,
medeoprichter van QTIS/e en TU/e-alumna, vindt
de prijs ‘een mooie bevestiging dat we op de
goede weg zijn.’ Het bedrijf is in 2007 ontstaan
vanuit de faculteit Biomedische Technologie.
QTIS/e richt zich op het commercieel rendabel
ontwikkelen van lichaamseigen hartkleppen
en bloedvaten. De oprichters willen in 2014
met de eerste klinische toepassingen van hun
product beginnen. Het werk van QTIS/e werd al
eerder beloond met prijzen en subsidies. Zo won
medeoprichter en TU/e-alumnus dr.ir. Martijn
Cox in 2010 de Simon Stevin Gezelprijs voor
onderzoek op dit gebied.
stress- dan bootst het medaillon die bewegingen
na. Zodra de ouder zijn of haar hand vervolgens
om de hanger sluit, gaat er een signaal naar
het matras en vormt het zich als een cocon en
straalt warmte uit. Door dit ‘cocoonen’ -het met
beide handen omsluiten van de baby om zo de
suggestie van de baarmoeder te wekken- te
simuleren, kan het stressniveau bij de zuigeling
dalen. De promovendus kwam tot zijn creatie na
gesprekken met onder meer verpleegkundigen,
artsen en ouders. De ID’er heeft sinds
september een promotieplek aan de TU/e.
Hij gaat onderzoeken hoe de binding tussen
ouders en hun couveusekindje kan worden
versterkt. In totaal waren er 55 inzendingen
voor de scriptieprijs. Croes won 2.500 euro voor
zichzelf en kreeg daarnaast 25.000 euro om zijn
prototype verder uit te werken.

3TU.SCHOOL FOR
TECHNOLOGICAL DESIGN
Het Stan Ackermans Institute viert dit jaar het
25-jarig bestaan van de technologische ontwerpersopleidingen.
Om dit te vieren is het boek
‘The innovation degree’ samengesteld . Het boek
bevat onder meer informatie over (de geschiedenis
van) de ontwerpersopleidingen, interviews
over succesvolle geïmplementeerde ontwerpen
en plannen voor de toekomst. Op www.3tu.nl/
sai/book kunt u het boek inzien en bestellen
(kosten: 5 euro).
3TU.School for Technological Design
STAN ACKERMANS INSTITUTE
The innovation degree
25 years of technological designer programmes
OEUVREPRIJS VOOR WACHTRIJ-
DESKUNDIGE BOXMA
Prof.dr.ir. Onno Boxma ontvangt de ACM
SIGMETRICS Achievement Award 2011. Deze
oeuvreprijs wordt jaarlijks uitgereikt op het
jaarcongres van de SIGMETRICS-afdeling van
de Association for Computing Machinery, de
grootste vereniging van informatici. Boxma
krijgt de prijs voor ‘Outstanding contributions
to queuing theory and exceptional leadership
in the performance evaluation community’.
De 58-jarige Boxma is hoogleraar Stochastic
Operations Research aan de faculteit Wiskunde
& Informatica en was tot voor kort directeur
van onderzoeksinstituut EURANDOM. Hij is een
expert op het gebied van wachtrijen en richt
zich vooral op toepassingen in het wegverkeer,
productie en logistiek en prestatieanalyse van
computers. Twee jaar geleden ontving hij hiervoor
een eredoctoraat in Haifa. Hij publiceerde
meer dan 180 artikelen en is (co-)auteur van vijf
boeken over wachtrijtheorie.
DIGITALE TU/e ENCYCLOPEDIE
Bij het vijftigjarig bestaan van de TU/e in 2006
verscheen van de hand van beleidsmedewerker
Joep Huiskamp ‘De kleine TU/e encyclopedie
1956-2006’. Vijf jaar later, bij het elfde lustrum,
is die encyclopedie overgezet van papier naar
Agenda
1 juli, 16.00 uur, TU/e-auditorium: Intreerede
van prof.ir. Renz van Luxemburg van de faculteit
Bouwkunde. Voor meer informatie: www.
tue.nl/agenda.
8 juli, 16.00 uur, TU/e-auditorium: Intreerede
van prof.ir. Elphi Nelissen van de faculteit
Bouwkunde. Voor meer informatie: www.tue.
nl/agenda.
2 september, 9.00 - 18.00 uur, TU/e: Alumni
lustrumdag. Voor meer informatie: zie pagina
34-37 en het losse programmaboekje dat
meegezonden is met deze Matrix. Zie ook:
www.tue.nl/alumnidag.
9 september, 16.00 uur, TU/e-auditorium:
Afscheidscollege van prof.dr.ir. Bob Mattheij
van de faculteit Wiskunde en Informatica.
Voor meer informatie: www.tue.nl/agenda.
16 september, 16.00 uur, TU/e-auditorium:
Intreerede van prof.dr.BA Ben Schouten van
het net en heeft iedereen de mogelijkheid
nieuwe lemma’s toe te voegen en bestaande uit
te breiden. Ook foto’s en filmpjes zijn welkom.
Wie tekst of beeldmateriaal wil bekijken kan
terecht op www.tuencyclopedie.nl.
EINDHOVEN, HOOFDSTAD
VAN VLEESKWEEK
De TU/e als centrum van het wereldwijde onderzoek
naar kweekvlees. Dat schrijft het gerenommeerde
Amerikaanse maandblad ‘The New
Yorker’ in mei in het artikel ‘Test-Tube Burgers’.
Hierin gaat journalist Michael Specter op zoek
naar vlees dat is vervaardigd in een laboratorium.
De verslaggever is erg onder de indruk van
de kennis van de TU/e op dit gebied: ‘De universiteit,
en de faculteit Biomedische Technologie
in het bijzonder, is het centrum geworden voor
onderzoek naar kweekvlees.’
Specter wilde antwoord krijgen op de vraag
hoe lang het nog duurt, voordat je vlees kunt
eten dat in een lab is geproduceerd. Bij zijn
zoektocht kwam hij uit in Nederland. Door hem
omschreven als het ‘Silicon Valley’ van het
kweekvlees. Het artikel in the New Yorker is in
zijn geheel lovend over Eindhoven en de TU/e in
de faculteit Industrial Design. Voor meer informatie:
www.tue.nl/agenda.
30 september, 16.00 uur, TU/e-auditorium:
Afscheidscollege van prof.dr. Piet Lemstra van
de faculteit Scheikundige Technologie. Voor
meer informatie: www.tue.nl/agenda.
2 oktober, 9.00 - 17.00 uur, TU/e-campus:
TU/eXperience. Voor iedereen tussen de
6 - 80 jaar met interesse in technologie. Voor
meer informatie:www.tue.nl/tuexperience.
14 oktober, 16.00 uur, TU/e-auditorium:
Afscheidscollege van prof.ir. Jan Westra van de
faculteit Bouwkunde. Voor meer informatie:
www.tue.nl/agenda.
26 oktober, 16.00 uur, TU/e-auditorium:
Intreerede van prof.dr. Perry ten Brok van de
Eindhoven School of Education. Voor meer
informatie: www.tue.nl/agenda.
het bijzonder. Specter beschrijft Eindhoven als
de hoofdstad van de Nederlandse industrial design
beweging en de logische thuishaven voor
de voornaamste technische universiteit van het
land. The New Yorker wordt gezien als één van
de beste journalistieke bladen ter wereld.
TU/e-HOOGLERAAR LID KNAW
René Janssen, hoogleraar moleculaire materialen
en nanosystemen aan de TU/e, is gekozen
tot lid van de Koninklijke Nederlandse Academie
van Wetenschappen (KNAW). Dat heeft het bestuur
van de KNAW deze week onlangs bekendgemaakt.
In totaal zijn dit jaar twintig nieuwe
leden, vier correspondenten en twee buitenlandse
leden gekozen. De nieuwkomers worden
eind september geïnstalleerd.
M A T R I X / 2 / 2 0 1 1 51

JAN POST:
‘Nederland moet
een sterke,
creatieve stad
in de delta
worden.’
Den Dolech 2
Postbus 513
5600 MB Eindhoven
Telefoon (040) 247 91 11
e-mail: voorlichting@tue.nl
Internet: http://www.tue.nl