Eerlijke handel in conflictgebieden - Trade for Development Centre

De gebreken van het systeem
de klassieke economische theorieën houden vol dat handel de ontwikkeling van de
bevolking ten goede komt. Ze pleiten dan ook voor de invoering van de democratie die
ontstaat dankzij een goed opgeleide elite die naar vrijheid en vrede streeft. Zoals blijkt
uit talrijke voorbeelden is dat ook vaak het geval, zeker in europa en azië.
anderzijds zijn bepaalde disfuncties eigen aan het wereldwijde economische systeem.
door buitensporige speculatie toe te staan en zelfs aan te moedigen, gaat dit systeem
vaak in tegen de belangen van de plaatselijke bevolking en het ontwikkelingsbeleid.
die vergen perspectieven op middellange termijn met de mogelijkheid om investeringen
te plannen gebaseerd op resultaatverwachtingen.
olivier de Schutter, Speciaal Vn-rapporteur voor het recht op voedsel, onderstreept
die incompatibiliteit: “Als je de regels van de vrije markt volgt, zullen water en grond
in handen komen van enkele kapitalistische krachten. (…) We leren nog altijd niet genoeg
uit onze fouten. Ngo’s en boerenorganisaties weten al lang dat kleinschaligheid
de toekomst is.” 3
ook het systematisch openstellen van markten, zoals dat door de grote economische
mogendheden wordt gepredikt (hoewel ze zelf de toegang voor bepaalde producten
tot hun nationale markten blokkeren), kan een hinderpaal vormen voor de ontwikkeling
van de kwetsbaarste landen. Dit geldt in het bijzonder als ze met conflictsituaties
en grootschalig geweld worden of werden geconfronteerd.
al te vaak zijn die landen afhankelijk van internationale hulp en moeten ze hun opkomende
economische sectoren kunnen afschermen voor ze in staat zijn om met
geïndustrialiseerde landen te concurreren.
de blinde toepassing van bepaalde dogma’s speelt in die gevallen niet in het voordeel
van de plaatselijke bevolkingsgroepen die willen produceren en werken voor het welzijn
van hun gezinnen en de ontwikkeling van hun gemeenschappen.
Haat als laatste struikelblok
Het streven naar welzijn ligt uiteindelijk aan de basis van alle economie. de mens
probeert zijn gezin en zijn gemeenschap (clan, dorp, streek of land) welzijn en comfort
te bieden. Voor zover de handel hem helpt om die doelstellingen gemakkelijker te
verwezenlijken dan door te roven of te stelen, zal hij geneigd zijn om aan het werk te
gaan en rijkdom te verwerven.
als het door gemeenschappelijke regels kan worden omkaderd, vormt dit “minimale
materialisme” een fundamenteel bindmiddel van de menselijke samenleving.
Toch zijn er situaties waarin deze menselijke neiging het laat afweten. De haat
voor de andere wordt dan zo sterk dat die het verlangen overstemt om in de eerste
plaats in de behoeften van zijn naasten te voorzien. dat geldt in het bijzonder
voor de aloude conflicten waarbij men bereid is het leven van zijn kinderen op het
spel te zetten ter nagedachtenis van de vorige generaties die in de strijd gebleven zijn.
als het geloof deel gaat uitmaken van de strijd, wordt de situatie vaak nog erger. dan
ontzeggen individuen zichzelf en hun omgeving het perspectief op comfort, vrede en
welzijn in naam van religieuze dogma’s die vaak een beter leven na de dood voorspellen,
in ruil voor de offers die mensen bereid zijn te brengen of van hun naasten
te eisen.
16