Eindrapport

nekproblemen. Het fitheidsonderzoek had dan ook als doel om na te gaan hoe het gesteld is met de
fitheid van de verpleegkundigen enerzijds, en om een eventueel verband aan te tonen tussen de
aandoeningen van de cervicale en lumbale wervelkolom (WK) anderzijds. Opvallend resultaat van
dit onderzoeksgedeelte is dat de verpleegkundigen in verhouding tot ambtenaren van dezelfde
leeftijd, maar ook in verhouding tot een gemiddelde beroepspopulatie, eerder laag scoren op deze
fitheidsitems (Zinzen et al., 1997).
Om na te gaan wat nu de zwaarste taken zijn binnen het verpleegkundig beroep werd gebruik
gemaakt van een aangepaste "Delphi" onderzoeksmethode. De uiteindelijke "zwaarte" van een taak
wordt bepaald door een belastingscore en een frequentiescore. Dit betekent dat een heel moeilijke
taak, die zelden wordt uitgevoerd, een gemiddelde score zal krijgen, terwijl een gemiddeld zware
taak, die heel frequent wordt uitgevoerd, uiteindelijk een hogere score zal verkrijgen (Caboor et al.,
1997b). Dit onderzoek heeft niet alleen informatieve waarde. Het heeft ook aan de basis gelegen
voor het gesimuleerde bed-patiënt onderzoek, waar de "zware", voornamelijk bed-patiënt
gerelateerde taken, verder onderzocht werden. Dit onderzoek, dat bestond uit verschillende
gesynchroniseerde metingen, waaronder 2-dimensionele bewegings-analyse (VICON ® -systeem),
elektromyografische registraties van romp-, been-, en armspieren en continue bewegingsregistraties
van de wervelkolom, had als voornaamste doelstelling de belasting te objectiveren van de via de
"Delphi"-methode verkregen verpleegkundige taken. Aan de andere kant werd de proefopstelling ook
gebruikt om het effect van het gebruik van in hoogte verstelbare bedden na te gaan (de Looze et al.,
1994 ). Resultaten van deze onderzoeken komen meer uitgebreid aan bod in de literatuurstudie. De
analyses van data van de hiermee gepaard gaande elektromyografische en continue
wervelkolombewegingsregistratie onderzoeken zijn volop aan de gang en de resultaten hiervan
worden dan ook eerlang verwacht.
Het gebruik van de juiste til- en kantelmethoden wordt in de literatuur zeer veel aangehaald als
preventiemaatregel voor de ontwikkeling van voornamelijk lagerugproblemen. Het project omvatte
in verband hiermee dan ook drie deelonderzoeken. Het eerste ging na hoe het gesteld was met het
aanleren van til- en kanteltechnieken in de verschillende opleidingen verpleegkunde in Vlaanderen
(Van Damme et al., 1994) . De bedoeling was ook om deze resultaten te vergelijken met een model
om na te gaan of er voldoende aandacht werd (wordt) besteed aan de instructie van deze
technieken. Een ander onderzoek ging na welke nu de meest praktische en meest juiste til- en
kanteltechnieken zijn, die onderwezen zouden moeten worden aan enerzijds aspirantverpleegkundigen
en anderzijds aan diegenen, die tijdens hun beroepscarrière een rugscholing
volgen (Vermeiren et al., 1991). Naast het selecteren van de meest accurate methode werd ook een
interventie door middel van rugscholing geëvalueerd. Ook deze resultaten zijn verder in de
literatuurstudie opgenomen (Brandt et al., 1994).
Als laatste in de rij staat het validatie-onderzoek vermeld van een liftsimulator. Het is de bedoeling
dat met dergelijke apparaten reële arbeidssituaties worden nagebootst. Zo zou deze liftsimulator
gebruikt kunnen worden om een aantal verpleegkundige tiltaken te voorzien van objectief meetbare
gegevens zoals de snelheid van uitvoering en de nodige kracht, die hierbij gepaard gaat. Dit
allemaal op voorwaarde dat dergelijke, nieuw ontwikkelde apparaten, ook meten wat zij
pretenderen te meten. De validering van het onderzochte prototype leidde tot een vrij negatieve
uitkomst (Zinzen et al., 1995).
Bovenstaande komt tegemoet aan de eerste doelstelling die werd gesteld voor dit
ondersteuningsprogramma, nl. De finalisering van het reeds gedane onderzoek. We wensen hier wel
op te merken dat bij het opstellen van de contractuele doelstellingen het woord “finaliseren”
misschien wat sterk uitgedrukt is. De door middel van bovenstaande onderzoeken verkregen
resultaten omvatten een rijkdom aan data die via verschillende invalshoeken kan geanalyseerd
worden. Vele van deze invalshoeken zijn nog onontgonnen terrein en in dit opzicht was het woord
“finaliseren” ietwat sterk. De onderzoeken zijn op dit ogenblik echter geanalyseerd met het oog op
het in kaart brengen van hun relatie met lagerug en nekproblemen en zijn dus in het opzicht van dit
ondersteuningsprogramma wel degelijk gefinaliseerd.
Wetenschappelijk Ondersteuningsprogramma voor de Gezondheidsbescherming van de werknemer [1994-1998]
Eindverslag ST/03/029 8.