Masterplan - Bloso

MASTERPLAN 

BLOSO-CENTRUM HOFSTADE-ZEMST 

december 2012 

Masterplan Bloso-Centrum Hofstade-Zemst | Masterplan | 2217503007/dbo 76

Colofon. 

Opdracht: 

MASTERPLAN BLOSO-CENTRUM HOFSTADE-ZEMST 

Actualisatie van het bestaande “structuurplan” door het opstellen van een 

inrichtingsplan voor het Bloso-centrum in Hofstade-Zemst 

Opdrachtgever: 

IVA rp Bloso 

Afdeling Infrastructuur en Logistiek 

Arenberggebouw 

Arenbergstraat 5 

1000 Brussel 

Opdrachthouder: 

Antea Belgium nv 

Posthofbrug 10 

2600 Antwerpen 

T : +32 (0)3 221 55 00 

F : +32 (0)3 221 55 01 

www.anteagroup.be 

BTW: BE 414.321.939 

RPR Antwerpen 0414.321.939 

IBAN: BE81 4062 0904 6124 

BIC: KREDBEBB 

Antea Group is gecertificeerd volgens ISO9001 

Identificatienummer: 

2217503029/dbo 

Datum: status / revisie: 

december 2012 Eindnota masterplan 

Project: 

Dirk Bosmans, projectleider - ruimtelijk planner 

Timothy Vanagt, ir. arch. 

Bert Meuwis, arch. - ruimtelijk planner 

Vrijgave: 

Jan Parys, Contract Manager 

© Antea Belgium nv 2012 

Zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van Antea Group mag 

geen enkel onderdeel of uittreksel uit deze tekst worden weergegeven of in 

een elektronische databank worden gevoegd, noch gefotokopieerd of op 

een andere manier vermenigvuldigd. 

Antea Group | 2217503029/dbo 

Masterplan Bloso-centrum Hofstade-Zemst 

0 BLOSO 

ACHTERGROND EN PROJECTDEFINITIE 

2 Antea Group | 2217503029/dbo 


3



0.1/ Bloso. 

Het Bloso, het Agentschap voor de Bevordering van de Lichamelijke Ontwikkeling, de Sport en 

de Openluchtrecreatie, is een Intern Verzelfstandigd Agentschap met rechtspersoonlijkheid 

(IVArp). Binnen de Vlaamse overheid maakt de IVArp Bloso deel uit van het beleidsdomein 

Cultuur, Jeugd, Sport en Media (CJSM). 

De missie van het IVArp Bloso bestaat uit het uitvoeren van het Vlaamse sportbeleid teneinde 

de sportparticipatie en de kwaliteit van het sportaanbod te verhogen en een integraal Vlaams 

topsportbeleid uit te bouwen, conform onderstaande taken : 

- de organisatie van sportkampen en sportklassen in de Bloso-centra; 

- het uitbouwen en ter beschikking stellen van de Bloso-centra aan sportfederaties, 

sportclubs, sportdiensten, topsporters en individuele sportbeoefenaars, onder meer voor 

de organisatie van trainingen, stages en wedstrijden, op alle niveaus; 

- het zelf aanbieden en erkennen via de Vlaamse Trainersschool van sportkaderopleidingen; 

- de internationale uitwisseling van trainers, sportexperts en topsporters; 

- het voeren en coördineren van de sportpromotie op Vlaams niveau; 

- de subsidiëring, de begeleiding en de inspectie van sportfederaties, sportdiensten en 

andere sportactoren; 

- het uitvoeren en coördineren van een integraal Vlaams topsportbeleid; 

- het uitbouwen van een Kenniscentrum Sport; 

- het adviseren en begeleiden van de uitbouw van de sportinfrastructuur in Vlaanderen; 

- vanuit de opgebouwde kennis en terreinexpertise beleidsgerichte input ter beschikking 

stellen van de beleidsondersteuning, bedoeld in artikel 4, §1, van het kaderdecreet. 

Verspreid over heel Vlaanderen bezit het Bloso 13 sportcentra, waarin diverse activiteiten worden 

ontwikkeld. In de laatste jaren werd getracht om elk Bloso-centrum op een planmatige wijze 

te vernieuwen en uit te bouwen in functie van een bepaalde eigenheid, zoals topsport in het 

Bloso-centrum Gent, sportstages en omnisport in het Bloso-centrum Herentals, avonturensport in 

het Bloso-centrum Genk, gehandicaptensport in het Bloso-centrum Blankenberge, paardrijden 

in de Bloso-centra Waregem en Woumen, watersport te Nieuwpoort, enz. 

Het Bloso-centrum in Hofstade-Zemst werd bij beslissing van de Vlaamse regering van 

17/12/1997 weerhouden als het enig volwaardige prioritair Bloso-centrum in Vlaams-Brabant. 

Het vindt zijn eigenheid in de aanwezigheid van openluchtrecreatie, de veelzijdigheid aan 

sportieve-recreatieve invulling en de ligging in een prachtig gebied. Het masterplan voor dit 

Bloso-centrum zal het kader vormen voor de toekomstige ontwikkeling van het Bloso-centrum 

Hofstade-Zemst. 



5



0.2/ Achtergrond en projectdefinitie. 

De opmaak van het masterplan wordt opgevat als de actualisatie van het bestaande 

structuurplan opgemaakt in 1998. De historiek, de bestaande toestand en de lijnen die in 

het structuurplan werden uitgezet, vormen de achtergrond waartegen nieuwe visies en 

doelstellingen geformuleerd zullen worden. Het toenmalig vooropgestelde traject werd 

daarbij slechts gedeeltelijk uitgevoerd en lijkt op andere vlakken niet meer actueel. Met de 

bescherming van een aantal deelaccommodaties van het Bloso-centrum in 2001, kon het 

structuurplan 1998 geen rekening houden. 

In tussentijd werden reeds een aantal ideeën geformuleerd en studies uitgevoerd met 

betrekking tot de verdere ontwikkeling van het Bloso-centrum. Deze dienen samengebracht 

en opnieuw gewaardeerd te worden binnen het ontwerp van een masterplan. Specifiek wordt 

aandacht gevraagd om de bestaande ideeën te kaderen in een globale ontwerpvisie voor 

het Bloso-centrum. 

De opdracht dient evenwel aangevat te worden vanuit een breed perspectief. Er moet ruimte 

gecreëerd worden voor nieuwe visies en nieuwe mogelijkheden voor de verdere invulling 

van het sportief en recreatief programma. Het masterplan dient zowel de te weerhouden 

oorspronkelijke elementen als vernieuwende elementen te integreren in een leidraad voor de 

verdere ontwikkeling van het Bloso-centrum: 



Het masterplan is de voorbereidende omvattende studie voor de ontwikkeling van het 

Bloso-centrum. Vanuit een globale visie, concepten en principes voor ontwerp wordt 

een actieprogramma en een mogelijke fasering voor de ontwikkeling geformuleerd. 

De finaliteit van het masterplan vormt de basis voor de opmaak van een Provinciaal 

Ruimtelijk Uitvoeringsplan (PRUP) voor (gedeelten van) de gronden, als juridisch kader 

m.b.t. het verkrijgen van de nodige stedenbouwkundige vergunningen voor de realisatie 

van het inrichtingsprogramma. 

Het masterplan wordt opgebouwd vanuit de ruimtelijke en historische context. Met het 

oog op de realisatie van herbestemmingen via een PRUP dient elke ontwikkeling dan 

ook gekaderd te kunnen worden binnen het geheel van beleidsplannen en juridische 

randvoorwaarden. Hiertoe wordt de juridische en beleidsmatige context besproken, 

evenals de beleidsvoorwaarden van de milieu-effectenscreening die de impact op het 

milieu zal beschrijven. 

7



0.3/ Inhoud. 

Titel 1 - Ontwerpkader 11 



1.1 Kerntaak van het Bloso 13 

1.2 Focus 15 

1.3 Gemeenschappelijke troeven 16 

Titel 2 - Analyse en oriëntatie 23 

2.1 Juridische en beleidscontext 25 

2.2 Ruimtelijke context 41 

Titel 3 - Visie en concepten voor geïntegreerd ontwerp 53 

3.1 Ruimtelijk functioneren 55 

3.2 Programma 67 

Titel 4 - Masterplan - geïntegreerd ontwerp 73 

4.1 Cluster sport & wellness 75 

4.2 Cluster strand & Sportimonium 113 

4.3 Cluster avontuur & sporthal 121 

4.4 Natuur 129 

4.5 Verbindende structuren 133 

4.6 Overzicht paden en wegen 139 

4.7 Specifieke geïntegreerde oplossingen 147 

Titel 5 - Milieutoets t.a.v. de natuurwaarden 153 

5.1 Toetsing milieudisciplines 155 

Titel 6 - Masterplan - zonering voor herbestemming 171 

6.1 Zones voor herbestemming in RUP 173 

6.2 Ruimtebalans 177 

Titel 7 - Proces 179 

7.1 Beleidsactoren en overleg 180 

7.2 Verder procesverloop 183 

9



1 

ONTWERPKADER 



11



1.1/ Kerntaak Bloso. 

Voor de ontwikkeling van de Bloso-centra wordt uitgegaan van onderstaande kerntaken, 

zoals deze goedgekeurd werden door de Raad van Bestuur van Bloso op 20 december 1995, 

en herbevestigd door de minister, bevoegd voor Sport, op 1.4.1998: 



1. De infrastructuur en het beheer van de Bloso-centra zullen op een dergelijke wijze worden 

opgevat dat een maximale exploitatie mogelijk is. 

2. De Bloso-centra vormen een belangrijk instrument in het kader van de sportpromotionele 

opdracht van het Bloso in Vlaanderen. Bijgevolg zal de infrastructuur optimaal worden 

uitgebouwd voor de organisatie van o.m.: 

- Sportkampen en sportklassen; 

- Schoolsportdagen; 

- Sportpromotionele activiteiten in het kader van sportpromotie- of sensibiliseringscampagnes. 

Deze activiteiten zullen door het Bloso zelf of door derden, al dan niet in samenwerking met 

het Bloso, worden georganiseerd. 

3. De Bloso-centra zullen dusdanig worden uitgebouwd dat zij maximaal kunnen gebruikt 

worden voor sportevenementen en -competities (zowel op Vlaams als op internationaal 

niveau). 

4. De Bloso-centra dienen uitgebouwd en uitgerust te zijn voor de voorbereiding van 

topatleten en beloftevolle jongeren, evenals voor stages van (buitenlandse) topatleten. 

5. De ter beschikking stelling van de nodige accommodaties in de Bloso-centra voor de 

opleiding en de bijscholing van het sporttechnisch (trainers), administratief en bestuurlijk 

kader van sportfederaties en sportclubs. 

13

(focus) Gezamenlijk ruimtegebruik. 

Ruimte voor sport/recreatie Ruimte voor natuur Ruimte voor water 

Aanspraken: 

Ruimte voor sport/recreatie 

Ruimte voor natuur 

Ruimte voor water 

Ruimte voor erfgoed 

(focus) Zonering. 



beleidsparticipatie 

ontwerp 

herbestemming 

Benoemen plaatsen en gebruik Dynamiek en toegankelijkheid Routing en leesbaarheid 

Hiërarchie in zonering: 

Intensief gebruik? 

Extensief gebruik? 

Gecontroleerd toegankelijk? 

Beperkt/niet toegankelijk. 

(focus) Gebiedsgericht ontwerp. 


ontwerp 

herbestemming 

Context en identiteit Funtionaliteit en gebruikswaarde Flexibiliteit en toekomstwaarde 

Gebiedsgerichte integratie: 

Context? 

Functionaliteit? 

Flexibiliteit? 


ontwerp 

herbestemming 

Gezamenlijk streefdoel: 

benutten van kansen 

valoriseren van potenties 

realisatie van win-win projecten 


Benoemen van plaatsen en gebruik 

Routing en leesbaarheid 

Beheersbare zones 


indentiteit uitbouwen en versterken 

gebruikswaarde maximaliseren 

toekomstwaarde maximaliseren 

1.2/ Focus. 

Als eerste stap in de opmaak van het masterplan, met als doelstelling de doorvertaling in een 

PRUP, wordt de focus bepaald. Focuspunten beschrijven globale ambities voor de verdere 

ontwikkeling van het Bloso-centrum en hebben tot doel om elke keuze die gemaakt wordt 

tijdens het ontwerpproces te toetsen aan de meerwaarde die het voorstel kan hebben in het 

kader van deze focuspunten. Focusbepaling draagt bij tot het creëren en naar buiten dragen 

van de gewenste identiteit van het Bloso-centrum, én van het Bloso als ruimtegebruiker. Het 

betreft een intentieverklaring om aan de hand van de focuspunten een samenhangende en 

gedragen visie uit te dragen. 

Drie focuspunten worden geformuleerd, op basis waarvan de ontwerpkeuzes kunnen 

gemotiveerd worden: 



Evolutie van gescheiden ruimtegebruik (gewestplan) naar gezamenlijk ruimtegebruik 

(PRUP); 

Van een beleidsvisie (structuurplan 1998) naar een masterplan en PRUP met heldere 

zonering en stedenbouwkundige voorschriften; 

Door een gebiedsgericht ontwerp vanaf globale visie tot concreet project, tot een 

duurzame identiteit, gebruikswaarde en toekomstwaarde. 

De focuspunten vormen absolute meerwaardeaspecten. Het zijn concreet inzetbare 

instrumenten voor het realiseren van een gedragen ontwerp, omwille van de intrinsieke 

potentie voor het verwezenlijken van voordeelsituaties voor alle betrokken partijen. 

15

1.3/ gemeenschappelijke troeven. 

Vanuit sectoraal oogpunt worden in hoofdzaak de sectorale belangen verdedigd. Hier worden 

noodzakelijke (dikwijls grensstellende) voorwaarden aangegeven. Hoewel het de bedoeling is 

hiermee de troeven van het gebied te beschermen, worden deze vaak ervaren als knelpunt 

vanuit andere hoeken. 

Wanneer gemeenschappelijk opgevat, kunnen de noodzakelijke voorwaarden evenwel als 

ontwerpregels beschouwd worden, om deze troeven effectief in te zetten. Een knelpunt wordt 

een potentie om sectorale belangen te laten samengaan. 

Troeven zijn intrinsiek aanwezige waarden in het Bloso-centrum. Het doorvertalen van deze 

waarden in elk ontwerp voor het Bloso-centrum zal resulteren in een grotere samenhang, een 

verbeterd gebruik en een sterkere identiteit. Het negeren ervan leidt tot structuurverlies, ad hoc 

gebruik en vermindering van de eigenheid. Op korte termijn worden door het uitspelen van 

troeven concrete projecten mogelijk, die eerst niet mogelijk geacht werden. Een geïntegreerde 

visie zal bovendien als hefboom werken voor de opwaardering van het Bloso-centrum wat op 

langere termijn een verhoogde return t.a.v. van gedane investeringen betekent. 

Drie intrinsieke waarden kunnen algemeen uitgespeeld worden als troef van het Bloso-centrum: 

het natuurlijk en landschappelijk kader, het modernistisch patrimonium en de opvatting als 

publieke ruimte. 



Natuur en landschap 

Doorheen alle niveaus van masterplanning, over de opmaak van het RUP tot zeer plaatselijke 

ingrepen, kan het ontwerp van bij de initiële opvatting afgestemd worden op een natuurlijklandschappelijk 

kader. Het inzetten van natuur en landschap als ontwerpelement maakt een 

project enerzijds interessant voor de actoren rond natuur en landschap, en leidt anderzijds 

tot de nodige draagkracht voor het sportief en recreatief medegebruik binnen natuurlijke 

en landschappelijke zones. Zowel sportief-recreatieve als natuurlijke potenties worden 

gevaloriseerd, en deze denkwijze creëert kansen voor het verder verweven en doortrekken 

van sport, recreatie en natuur binnen zones die hiervoor eerder niet in aanmerking leken te 

komen. 

Meerwaarde voor alle actoren (win-win): 



Infrastructuren worden verantwoord door natuurlijk-landschappelijke integratie, wat op 

korte en lange termijn de haalbaarheid van projecten verhoogt 

Het natuurlijk-landschappelijk kader wordt doorgetrokken tot in de effectieve sporten 

recreatiezone 

Sportieve en recreatieve ingrepen kunnen op een gedragen wijze ook ingepast worden 

binnen de natuurzone 

Doelstellingen voor het Masterplan: 

Onderzoek naar gemeenschappelijk gedragen ontwerpelementen in het veld 

infrastructuur-natuur-landschap 

Onderzoek naar mogelijke gradaties van medegebruik tussen infrastructuursport&recreatie-natuur-landschap 

en de gedragen locaties hiervoor 

Doelstellingen voor het RUP: 

Afbakening zones en gradaties van medegebruik in een grafisch plan en bijhorende 

stedenbouwkundige voorschriften, ter vervanging van globale zones met eenzijdig 

functionele bestemmingen 

Formuleren van inrichtingsvoorschriften voor ontwerpen in het veld infrastructuur-natuurlandschap 

17

Modernistisch patrimonium 

Het Bloso-centrum Hofstade is bij uitstek een getuige van de 20ste-eeuwse evolutie van de 

opvattingen over vrijetijdsbesteding, en dit op internationaal niveau. Het steeds behouden 

gebruik als openluchtrecreatief centrum gaat terug tot het modernistische gedachtegoed 

aangaande mens en gezondheid. Dit werd doorheen het domein vertaald in ware 

stijlvoorbeelden van interbellumarchitectuur. Het voormalig openluchtzwembad met alle 

bijhorende gebouwen, geconcipieerd als onderdeel van een vijvercomplex, het Bootshuis 

met steiger en het Strandgebouw, evenals delen van de omgevingsaanleg zijn uniek voor 

wat betreft de gevrijwaarde architectuur en ligging binnen een sportieve en recreatieve 

bestemming. De grote vijver met aangelegd strand werd als één ruimtelijk-functioneel en 

visueel geheel opgevat met de omringende Strandgebouwen. Ook de later toegevoegde 

hoofdtoegang draagt bij tot de identiteit en herkenbaarheid van de site. De monumentwaarde 

werd verankerd in een beschermingsbesluit (2001) en de landschappelijke waarde in een 

rangschikkingsbesluit (1977). 

Deze onmiskenbare troeven voor de identiteit en de herkenbaarheid van het Bloso-centrum 

dienen uitgespeeld te worden in elk ruimtelijk initiatief. Door de conceptvorming op elk niveau 

te richten op de valorisatie van deze troeven, bouwt Bloso enerzijds verder aan de eigenheid 

van het centrum, en anderzijds kan de erfgoedwaarde ook op lange termijn gewaarborgd 

blijven. Ingrepen op - in hoofdzaak - het gebouwenpatrimonium, inclusief projecten die 

moeten instaan voor restauratie, moeten bijgevolg doordacht en strategisch zijn. De inzet van 

het erfgoed dient daarbij in te spelen op de hedendaagse - sterk gewijzigde - kenmerken van 

vrijetijdsbesteding en welzijn, door middel van een toetsing aan de sportieve en recreatieve 

functionaliteit. Voor Bloso vormt deze aanpak een onderhandelingsinstrument om draagvlak 

te vinden voor sportieve en recreatieve projecten in relatie tot het beschermings- en 

rangschikkingsbesluit. 


Identiteit van het Bloso-centrum Hofstade door projectie van een toekomstperspectief 

vanuit het historisch concept naar een functionele en hedendaagse invulling voor sport 

en recreatie 

Infrastructuren en ingrepen worden verantwoord binnen het geprojecteerde 

toekomstperspectief. Ook hiermee wordt de haalbaarheid van projecten op korte 

en lange termijn verhoogd, en kan op lange termijn de rendabiliteit van het domein 

verhogen 

Strategische ingrepen in - en restauratie van - het historische patrimonium kunnen 

gekoppeld worden aan de uitbouw van sportieve en recreatieve projecten 






Evaluatie structuurplan 1998 op houdbaarheid binnen een toekomstperspectief vanuit 

historisch concept 

Evolutie bestaande structuren naar een master voor de herbestemming 

Onderzoek naar gemeenschappelijk gedragen ontwerpelementen in het veld 

infrastructuur-erfgoed-landschap 

Onderzoek naar gebruiksmogelijkheden van bestaande infrastructuur en de rol 

van bijkomende architectuur (en landschapsinrichting) in het geprojecteerde 

toekomstperspectief 


Afbakening te behouden gebouwen en omgevingselementen, zones en gabarieten 

voor nieuwe architectuur, hiërarchie van gebruik 

Formuleren van inrichtingsvoorschriften voor ontwerpen in het veld infrastructuurerfgoed-landschap 

19

Sport en recreatie als publieke ruimte 

Sinds zijn oprichting heeft het Bloso-centrum Hofstade een uitgesproken publieke functie. Dit 

vertaalt zich in de huidige situatie in verschillende vormen van publiek sportief en recreatief 

gebruik. Het echte sportieve gebruik in clubverband beperkt zich evenwel tot een gering 

aandeel van de oppervlakte van het domein. Het zijn hoofdzakelijk de vormen van vrije 

(sportieve) recreatie en recreatieve sport die gebruik maken van het domein. Sociologische 

studies tonen aan dat deze actieve vrijetijdsvormen in Vlaanderen (en in West-Europa) een 

uitgesproken stijgende tendens vertonen. Dit gebruik kent in het Bloso-centrum verschillende 

gradaties en periodes van dynamiek. Het ligstrand zal bijvoorbeeld een hoge dynamiek kennen, 

doch enkel tijdens de zomerperiode. Mountainbiking zal verspreid gebeuren over het domein 

en eerder leiden tot sportief medegebruik, en zal een piek kennen tijdens de winterperiode. 

De verdere inzet van (periodiek) intensief te gebruiken delen van het Bloso-centrum als 

publieke ruimte, bezit de potentie om het gebruik van het domein te structureren, verschillende 

gebruikersgroepen te kanaliseren en eventuele toegang te controleren. Door gebruik te maken 

van ontwerpen inrichtingsprincipes voor publieke ruimte kan het gebruik van het domein 

gestuurd worden, onder meer in functie van een toekomstperspectief voor het historisch 

patrimonium of het vrijwaren van natuurlijke zones van dynamisch gebruik. 


Identiteit van het Bloso-centrum Hofstade door opvatting van kernzones van het domein als 

publieke ruimte 

Structureren, kanaliseren en controle van gebruikersgroepen door ontwerp en inrichting 

Strategische publieke ruimte projecten als impuls voor de herwaardering en herbestemming van 

historisch patrimonium 






Evaluatie structuurplan 1998 op houdbaarheid binnen een concept voor publieke ruimte binnen 

het domein 

Evolutie bestaande structuren naar een kader voor verschillende vormen van publiek gebruik in 

het domein 

Onderzoek naar mogelijkheden voor gradaties van intensief gebruik tot laagfrequent medegebruik 


Integratie van mogelijkheden voor gradaties van publiek (mede)gebruik in de bestemmings- en 

inrichtingsvoorschriften 

21



2 

ANALYSE EN ORIËNTATIE 



23

A1 - E19 

NMBS - Hofstade 



beschermd landschap ‘Rijksdomein en Molenheide’ 

beschermd monument ‘meer met strand 

en initiële bebouwing van Hofstade’ 

strand met 35ha groot meer 

betonnen pier 

hoofdtoegang 

openluchtzwembad 

bootshuis 

strandgebouw 

beschermd erfgoed 

2.1/ Juridische en beleidscontext. 

Juridische randvoorwaarden 

Volgend overzicht vat de geldende juridische randvoorwaarden samen die van toepassing zijn op het 

Bloso-centrum Hofstade: 

- Gewestplan Halle – Vilvoorde – Asse ( 7/03/1977) 

Het plangebied is deels bestemd als natuurgebied en 

deels als recreatiegebied. 

- Gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen geen 

- Provinciale ruimtelijke uitvoeringsplannen geen 

- Gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen geen 

- Algemene plannen van aanleg geen 

- Bijzondere plannen van aanleg geen 

- Habitatrichtlijngebieden geen 

- Vogelrichtlijngebieden geen 

- Gebieden van het VEN/IVON geen 

- Vlaamse of erkende natuurreservaten geen 

- Bosreservaten geen 

- Beschermde monumenten ‘meer met strand en initiële bebouwing van Hofstade’ 

(periode 1937-1939: strand met het 35ha grote meer met 

betonnen pier en 650m lang strand met Strandgebouw 

en Bootshuis, openluchtzwembad met springtoren en 

terrasvormige omloop met twee lage dienstvleugels 

met kleedcabines, cafetaria en conciërgewoning) 

‘hoofdingang van het domein’ (periode 1947) 

- Beschermde landschappen ‘Rijksdomein en Molenheide’ 

- Beschermde stad- en dorpsgezichten geen 

- Bouwkundig erfgoed ‘Domein Hofstade (BLOSO)’ 

- Polders en wateringen geen 

- Beschermingszones grondwaterwinningen geen 

- Bevaarbare waterlopen geen 

- Geklasseerde waterlopen geen 

- Risicozones voor overstromingen (watertoets) Nagenoeg het ganse domein is aangeduid als mogelijk 

overstromingsgevoelig met uitzondering van het meest 

oostelijke deel. 



25

P 



P 


N 

N 

N 

N 

gewestplan 

N 

Gewestplan 



Het gewestplan Halle – Vilvoorde – Asse ( 7/03/1977) is van toepassing. 

Het noordelijk gedeelte is bestemd als natuurgebied: 

De groengebieden zijn bestemd voor het behoud, de bescherming en het herstel van het natuurlijk 

milieu. De natuurgebieden omvatten de bossen, wouden, venen, heiden, moerassen, duinen, rotsen, 

aanslibbingen, stranden en andere dergelijke gebieden. In deze gebieden mogen jagers- en vissershutten 

worden gebouwd voor zover deze niet kunnen gebruikt worden als woonverblijf, al ware het maar tijdelijk. 

Het zuidelijk gedeelte is bestemd als recreatiegebied: 

De recreatiegebieden zijn bestemd voor het aanbrengen van recreatieve en toeristische accommodatie, 

al dan niet met inbegrip van de verblijfsaccommodatie. In deze gebieden kunnen de handelingen en 

werken aan beperkingen worden onderworpen ten einde het recreatief karakter van de gebieden te 

bewaren. 

Ten westen van de Tervuursesteenweg is een beperkt deel bestemd voor gemeenschapsvoorzieningen 

en openbare nutsvoorzieningen. 

Het oorspronkelijke recreatieve en sportieve gebruik van de zuidwestzijde van het Bloso-domein, zoals 

deze sinds de jaren dertig aanwezig is, werd met de opmaak van het gewestplan bevestigd. Volgens 

de bestaande toestand zijn alle recreatieve en sportgebouwen in het recreatiegebied voorzien. Aan de 

overzijde van de Tervuursesteenweg werd het overdekt Bloso-zwembad en de Bloso-sporthal in een zone 

voor gemeenschapsvoorzieningen geplaatst. 

De bestemmingszone voor natuurgebied maakt evenwel deel uit van het Bloso-domein. Binnen deze 

zone wordt recreatief (mede)gebruik uitgevoerd. Alle constructies binnen het natuurgebied dateren 

vanuit de historische industriële invulling (NMBS watervoorzieningen). Daarnaast bevindt zich binnen het 

natuurgebied een vrij dicht netwerk van onverharde paden. 

27




buurtwegen 

voetwegen 

gemotoriseerd bezoekersverkeer 

gemotoriseerd intern verkeer Bloso of NMBS 

geen toegang bezoekers 

gemotoriseerd intern verkeer 

beperkt gemotoriseerd bezoekersverkeer 


traag verkeer bezoekers 


enkel intern traag verkeer 




spoorlijn / station 

kanaal / aanmeerplaats 

atlas der buurtwegen 

bestaande ontsluitingsinfrastructuur 

Atlas der buurtwegen 

Uit de toetsing van de bestaande opbouw van de site met de atlas der buurtwegen kan afgeleid worden 

dat sinds de aanleg van de ontginningsputten en de aanleg van de spoorlijn Brussel-Antwerpen de 

juridische buurt- en voetwegen binnen het Bloso-domein grotendeels niet meer bestaan op het terrein. 

Deze werden doorsneden door de aanleg van de putten en later de waterpartijen. 

De bestaande wegen die rond het domein lopen vallen samen met buurtwegen. Op het noordelijk 

deel van het domein worden 2 nog bestaande segmenten van voetwegen aangegeven (gedeelte 

van sentier n° 47 tussen spoorlijn en Molenheide / sentier n° 52 tussen Trianondreef en Molenheide. Van 

de buurtweg nr. 5 (chemin n° 5) die dwars doorheen de site liep, zijn geen restanten over. In het zuidelijk 

gedeelte van de site liep voetweg nr. 45 (sentier n° 45) ter hoogte van de oostelijke grens van de Jahnse 

weide (polyvalent grasveld). 

Het bestaande padennetwerk en de bestaande ontsluitingen van het Bloso-domein voorzien een sterk 

uitgebouwde koppeling op het omgevende nog bestaande netwerk van buurt- en voetwegen. 

De buurt- en voetwegen die niet meer in gebruik zijn binnen het domein zijn momenteel nog juridisch 

geldig. Hiervoor dient een procedure voor afschaffing opgestart te worden. 



29

Beleidsmatige randvoorwaarden 

- Besluit van de Vlaamse Regering van december 2008 

Op basis van het opgemaakte structuurplan 1998 voor het Bloso-centrum Hofstade-Zemst besliste 

de Vlaamse Regering op 17/12/1997 om dit Bloso-entrum te weerhouden als het enige volwaardige 

prioritair Bloso-centrum in Vlaams-Brabant. Dit impliceert een aantal kerntaken en ontwikkelingen met 

betrekking tot de realisatie van infrastructuur waarover binnen de Vlaamse Regering eensgezindheid 

bestond. 

- Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen 

Het volledige grondgebied van de gemeente Zemst, inclusief het domein van Hofstade, is gelegen in 

het buitengebied. Het is echter wel nabij stedelijke gebieden gelegen, tussen het regionaalstedelijk 

gebied van Mechelen en het Vlaams Stedelijk gebied rond Brussel. Verder is het centraal gelegen in 

het stedelijk netwerk van de Vlaamse Ruit (tussen Gent, Antwerpen, Leuven en Brussel). Het maakt 

echter geen deel uit van dit netwerk omwille van de aanduiding als buitengebied. 

In het RSV worden volgende doelstellingen vooropgesteld voor het buitengebied: 

o vrijwaren van de essentiële functies van het buitengebied (landbouw, natuur, bosbouw, 

wonen en werken op niveau van het buitengebied); 

o tegengaan van versnippering van de open ruimte; 

o groeien binnen de kernen; 

o versterking van de open ruimte door de functies landbouw, natuur en bos; 

o bereiken van gebiedsgerichte ruimtelijke kwaliteit; 

o gebiedsgerichte ruimtelijke ordening op basis van het fysisch systeem. 

De openruimte-corridor tussen Antwerpen en Brussel ter hoogte van Nieuwenrode (en Zemst) is 

volgens het RSV bepalend voor de landschapsstructuur. 

In het RSV wordt duurzame mobiliteit als uitgangspunt gehanteerd. Een geïntegreerde benadering 

van ruimtelijke ordening, mobiliteit en infrastructuur staat voorop. 

- Planningsproces voor de afbakening van gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur 

Binnen de afbakening van de natuurlijke en agrarische structuur van de regio ‘Zenne, Dijle en 

Pajottenland’ wordt het Bloso-centrum Hofstade gesitueerd in de ‘Vallei van de Barebeek, domein 

Hofstade, Prinsenveld-Prinsenhoek’. Deze zone wordt in het operationeel uitvoeringsprogramma 

opgenomen in de categorie II: ‘uitvoeringsacties (RUP’s) opstarten na verder onderzoek’. Er wordt de 

opmaak van een gewestelijk RUP vooropgesteld voor: 

o “het nader uitwerken van de verweving van landbouw, natuur, bos en waterberging en het 

versterken van de natuurwaarden in de vallei van de Barebeek; 

o het nader uitwerken van de verweving van landbouw, natuur, bos en afstemmen met het 

recreatiedomein Hofstade; 

o het hernemen van de agrarische bestemming voor Prinsenhoek.” 

Er is “verder onderzoek en overleg nodig i.f.v. het gedetailleerd in kaart brengen van het 

landbouwgebruik en de landbouwbedrijfszetels, concrete mogelijkheden voor het uitbreiden van 

natuur- of bosgebieden en mogelijkheden voor waterberging, mogelijkheden voor recreatie in relatie 

tot de aanwezige natuurwaarden op het Bloso-centrum.” 



- Ruimtelijk structuurplan provincie Vlaams-Brabant 



De gemeente Zemst wordt aangeduid als onderdeel van de deelruimte ‘verdicht netwerk’. In deze 

deelruimte wenst de provincie de bestaande open ruimte fragmenten zo veel mogelijk te beschermen 

en via een fijnmazig netwerk onderling te verbinden. 

Hoewel in het informatief deel grote delen van het Bloso-centrum worden aangeduid als biologisch 

waardevol bos, wordt in het richtinggevend gedeelte geen specifieke uitspraak gedaan over deze 

bossen. 

Ook wat betreft toerisme en recreatie wenst men te werken met het uitgangspunt van 

gedeconcentreerde bundeling. Dit betekent dat de bestaande elementen met de hoogste 

dynamiek ook in toekomst best deze dynamiek zullen moeten opvangen. Geselecteerde bestaande 

hoogdynamische toeristisch-recreatieve elementen worden gebundeld in toeristisch-recreatieve 

knooppunten. Zemst is geselecteerd als toeristisch-recreatief knooppunt, en het domein Hofstade 

als hoogdynamische attractiepool aangezien het een recreatiepark betreft dat meer dan 50000 

bezoekers aantrekt. In een knooppunt kan toerisme en recreatie reeds een belangrijke gebruiker zijn 

en bepaalt de toeristisch-recreatieve visie ook mede de ruimtelijke ontwikkeling. 

In toeristisch-recreatieve knooppunten kunnen hoogdynamische toeristisch-recreatieve infrastructuren 

ontwikkeld of uitgebreid worden op voorwaarde dat: 

o de reële behoefte kan worden aangetoond; 

o de HDI (hoogdynamische infrastructuur), volgens het principe van gedeconcentreerde 

bundeling, aansluit bij voorkeur bij reeds bestaande toeristisch-recreatieve infrastructuur; 

o de HDI goed bereikbaar is, niet alleen via de weg (bij voorkeur secundaire wegen), maar ook 

met het openbaar vervoer; 

o de HDI wordt ingeplant rekening houdende met natuurlijke, agrarische en landschappelijke 

waarden en desgevallend een ruimtelijke meerwaarde geeft aan de geselecteerde kernen; 

o In elk geval is een ruimtelijke afweging op niveau van het betrokken gebied, de draagkracht 

van de ruimte en locatiebeleid belangrijk. 

Verder streeft men er naar om toerisme en recreatie hoofdzakelijk te linken aan de aanwezige 

landschappelijke kwaliteiten. 

31

- Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Zemst 

Ecologisch-landschappelijke structuur: 

o Het boscomplex van het domein Hofstade heeft een eigen karakter door de oude 

naaldhoutaanplanten. De gemeente wilde ruimte geven aan natuur door de Groene 

Hoofdstructuur mee te ontwikkelen, waarbij onder meer het Bloso-centrum in een hogere 

categorie wordt geplaatst. 

o Sinds de publicatie van dit GRS is de Groene Hoofdstructuur echter vervangen door het 

beleidsinstrument van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN). Het Bloso-centrum maakt evenwel 

geen deel uit van het VEN. 

o Vanuit het ontwerp van de Groene Hoofdstructuur kunnen een aantal plekken worden 

aangeduid die planologisch beter dienen beschermd te worden. Een deel van het 

zeer waardevolle zuur eikenbos in het Bloso-centrum Hofstade werd aangeduid als zo’n plek. 

o De aaneenschakeling van geïsoleerde bossen tot vier grote boscomplexen: Katttemeuterbos, 

omgeving Kollintebos-Gravenbos, omgeving Bloso-centrum-Schiplakenbos, omgeving kasteel 

‘t Steen. Deze worden in de mate van het mogelijke ecologisch beheerd en gedeeltelijk tot 

passieve recreatieplekken uitgebouwd. 

Toerisme en recreatie: 

o Het Bloso-centrum wordt aangeduid als een goed gesitueerde maar te herwaarderen 

bovenlokale recreatie-infrastructuur. 

o Ontwikkelen van een regionale recreatiedriehoek t.h.v. de Geuzenhoek (twee campings met 

weekendverblijven) en het Bloso-centrum. Dit geheel blijft gericht op eerder zachte 

recreatie (stille watersporten, kamperen) en dient ruimtelijk geordend. 

o De recreatiedriehoek Hofstade-Elewijt (2 campings Geuzenhoek en Bloso-centrum) dient 

beter geordend (toegangen, schermen, aard van de activiteiten). De mogelijkheden 

voor een zinvolle verdere ontwikkeling van dit regionale recreatiegebied dienen in 

een afzonderlijke studie in detail onderzocht. Hiertoe kunnen structuurschetsen worden 

opgemaakt, meegewerkt aan een pilootproject rond campingwonen, enzomeer; de 

conclusies ervan kunnen eventueel in een RUP worden vertaald. 

Lijninfrastructuur: 

o Het station van Hofstade blijft van een lager niveau dan de stations van Weerde en Eppegem, 

maar wordt versterkt onder meer in functie van het Bloso-domein en het zwembad. 

- Gemeentelijk mobiliteitsplan 

o Autoverkeer: 

Het domein Hofstade is gelegen aan afrit 11 (Zemst-Weerde) van de E19, tussen Antwerpen 

en Brussel. Het domein wordt begrensd in het zuiden door de R. Schumanlaan/Trianondreef 

(N267), vanaf het oprittencomplex met de E19 te Weerde. Deze weg wordt in het mobiliteitsplan 

geselecteerd als een secundaire weg type I en krijgt veel zwaar vervoer te verwerken. In het 

westen wordt het domein begrensd door de Tervuursesteenweg (N227), in haar huidige 

toestand voor de gemeente Zemst een lokale weg type I. Deze heeft als hoofdfunctie een 

verbindende functie op lokaal niveau. De gemeente verzoekt de provincie Vlaams-Brabant om 

de Tervuursesteenweg in de toekomst op de te waarderen tot een secundaire weg type III. 





In de straat Molenheide, ten noorden van het domein, is het aandeel sluipverkeer zeer hoog 

(gemiddeld 80%). De reden voor het sluipen is voornamelijk het ontwijken van het kruispunt 

Tervuursesteenweg (N227) met Trianondreef (N267), wegens files op de route richting Mechelen 

of de autosnelweg E19. Als oplossing is als maatregel een optimalisatie aangewezen van de 

lichtenregeling aan het kruispunt Trianondreef (N267) met de Tervuursesteenweg (N227). Hierbij 

wordt gedacht aan het moduleren afhankelijk van de verkeersintensiteiten in de spitsuren. 

Eveneens bevindt er zich sluipverkeer in de Kampenhoutsebaan. De reden voor het sluipen is 

voornamelijk het ontwijken van het kruispunt Leuvensesteenweg (N26) met de Trianondreef 

(N267) wegens files op de route richting Mechelen. Als oplossing is het verder optimaliseren 

van de lichtenregeling aan het kruispunt Leuvensesteenweg (N26) met Trianonlaan (N267). 

Zonder maatregelen zal het sluipverkeer in de Kampenhoutsebaan in de toekomst enkel maar 

toenemen. 

o Openbaar vervoer: 

De gemeente Zemst beschikt over drie stations op haar grondgebied. Eén van haar actiepunten 

is om in de toekomst een betere bereikbaarheid te voorzien en de stationsomgevingen 

aantrekkelijker te maken. Dit betekent onder meer een hogere frequentie in alle stations. Dit 

hoofdzakelijk voor de stoptrein in het station van Hofstade in de zomermaanden. Hiermee wil 

de gemeente in eerste instantie de bereikbaarheid van de bezoekers aan het Bloso-domein 

verhogen. Het Bloso-domein te Hofstade is te bereiken met de treinverbinding Mechelen– 

Etterbeek. 

Het Domein is eveneens goed bereikbaar met de bus. Het gebied wordt ontsloten door volgende 

lijnen: 

Lijn 1: (Hofstade-) M. Gandhistraat – Kretenborg (Stadbus Mechelen) 

Lijn 7: (Hofstade-) M. Gandhistraat – Tivoli (Stadbus Mechelen) 

Lijn 280: Mechelen – Grimbergen Verbrande Brug 

Lijn 501: Mechelen – Keerbergen (Schoolbus) 

Lijn 681: Mechelen - Bonheiden - Boortmeerbeek - Zaventem 

o Fietsverkeer: 

Een aantal paden verbinden de kernen van Zemst – Hofstade – Eppegem en Zemst-Laar onderling 

en zijn overwegend de kortste verbindingen tussen deze kernen. Ze vormen een onderdeel van 

het bovenlokaal functioneel fietsroutenetwerk 

33

Randvoorwaarden Mer-disciplines 

Bodem | Het plangebied bevindt zich volgens de bodemkaart voor het merendeel in een antropogene 

zone (code OB – bebouwde zone – op de bodemkaart). Het bodemprofiel ter hoogte van deze zone 

is volledig gewijzigd of vernietigd door ingrijpen van de mens. Deze bodems zijn bijgevolg niet meer 

gevoelig voor profielverstoring of bodemverdichting. 

Het meest oostelijke deel van het plangebied omvat echter een Scg –bodem of een matig droge lemige 

zandbodem met duidelijke ijzer en/of humus B horizont. De meest noordoostelijke zone heeft een Scm- 

bodem of een mMatig droge lemig zandbodem met dikke antropogene humus A horizont. 

Uit de OVAM-databank van de verspreiding van bodemonderzoeken in Vlaanderen blijkt dat er geen 

bodemonderzoeken binnen de contouren van het plangebied uitgevoerd zijn. 

Water | Het plangebied situeert zich in het Dijle - en Zennebekken, binnen het deelbekken Barebeek- 

Benedendijle. Binnen het plangebied komen geen waterlopen voor. Net ten westen van het plangebied 

is echter de Barebeek gelegen die overgaat in de Bergbeek ten zuidwesten van het plangebied en 

op ca. 500m ten oosten van het plangebied, is het kanaal Leuven-Dijle. Via de Zwarte Beek, watert 

het domein af in de Barebeek, die op zijn beurt in de Dijle stroomt. Het gebied bevindt zich niet in de 

omgeving van een waterwingebied of beschermingszone. 

Het decreet van 18 juli 2003 betreffende het algemeen waterbeleid (Belgisch Staatsblad 14 november 

2003) legt in hoofdstuk III, afdeling I, bepaalde verplichtingen op, die de watertoets worden genoemd. 

Watertoetskaarten dienen ter evaluatie van de effecten van vergunningsplichtige ingrepen of van 

plannen of programma’s waarbij het bodemgebruik op een bepaalde locatie of voor een bepaald 

gebied wordt gewijzigd. Op basis van deze watertoetskaarten kunnen voor het plangebied volgende 

vaststellingen worden gemaakt: 

- Het merendeel van het plangebied is mogelijk overstromingsgevoelig, enkel het meest oostelijk deel 

is niet overstromingsgevoelig. 

- Het volledige plangebied behoort niet tot het winterbed van een grote rivier. 

- De gronden in het plangebied worden aangeduid als niet infiltratiegevoelig. 

- Hellingenkaart: Het merendeel van het plangebied heeft een helling van minder dan 5%. Het talud 

van de spoorweg in het noorden en de randen van de kleinere bergingsplassen hebben een helling 

van meer dan 10%. 

- De gebieden die op de hellingskaart werden aangeduid met een hoog hellingspercentage worden 

aangeduid als erosiegevoelig. 

- Nagenoeg gans het plangebied is aangeduid als zeer gevoelig voor grondwaterstroming. 

Slechts het meest oostelijke deel van het plangebied is aangeduid als matig gevoelig voor 

grondwaterstroming. 

Op basis van de grondwaterkwetsbaarheidskaart van de provincie Vlaams – Brabant blijkt het plangebied 

in zeer kwetsbaar gebied gelegen. Dit komt omdat de watervoerende laag zandig is, met een dunne (≤ 

5m) of zandige deklaag, met een onverzadigde zone van 10m of minder dan 10m. 

Het plangebied bevindt zich in het zuiveringsgebied Zemst-Hofstade. Op het zoneringsplan wordt het 

plangebied aangeduid als individueel te optimaliseren buitengebied. Dit is evenwel achterhaald: het 

afvalwater wordt namelijk reeds afgevoerd naar de riolering ter hoogte van de Tervuursesteenweg 

(rioleringsplannen zijn beschikbaar). 



Fauna en flora | 



- Speciale beschermingszones (Natura 2000): 

Het decreet betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu van 21/10/1997 bepaalt dat ieder 

plan dat – afzonderlijk of in combinatie met één of meerdere bestaande of voorgestelde activiteiten, 

plannen of programma’s – een betekenisvolle aantasting van de natuurlijke kenmerken van een als 

speciale beschermingszone te beschouwen gebied kan veroorzaken, dient onderworpen te worden 

aan een passende beoordeling. 

Het gaat om gebieden die door de Vlaamse regering zijn voorgesteld of aangewezen zijn als speciale 

beschermingszone in toepassing van de Vogelrichtlijn (Richtlijn 79/409/EEG van 02/05/1979) en de 

Habitatrichtlijn (Richtlijn 92/43/EEG van 21/05/1992). 

Binnen het plangebied noch binnen de nabije omgeving ervan komen gebieden voor uit het NATURA 

2000-netwerk, zijnde vogelrichtlijn- en/of habitatgebieden. 

- VEN/IVON: 

Het gebiedsgericht beleid van het natuurdecreet houdt de ontwikkeling van het Vlaams Ecologisch 

Netwerk (VEN) en het Integraal Verwevings- en Ondersteunend Netwerk (IVON) in. Het natuurdecreet 

legt de voorschriften en geboden in VEN en IVON vast. 

Binnen het plangebied noch binnen de nabije omgeving ervan komen gebieden van het VEN of 

IVON voor. 

In het provinciaal ruimtelijk structuurplan van Vlaams-Brabant werden echter wel twee 

natuurverbindingsgebieden (NVGB) aangeduid die deels overlappen met het plangebied; namelijk 

NVGB ‘noordelijke Zennevallei als verbinding tussen Dorent en vallei van de Barebeek met bossen’ en 

‘gebied rond kanaal Leuven-Dijle’. 

- Biologische waarderingskaart (BWK): 

De biologische waarderingskaart is de enige beschikbare gebiedsdekkende inventaris van 

de Vlaamse biotopen en wordt daarom algemeen aangewend als referentiekader. Ze vormt 

nuttige informatie betreffende de toestand en betekenis van het natuurlijk milieu. De op de BWK 

weergegeven natuurwaarden stemmen evenwel niet meer overeen met de huidige toestand. In 

gesprek met het Agentschap Natuur en Bos, dd. 11.01.2011, werd nagevraagd of er een recentere 

inventaris van de natuurwaarden beschikbaar is. Er is momenteel geen geactualiseerde inventaris 

van de natuurwaarden beschikbaar. 

Om de BWK-kaart beter interpreteerbaar te maken voor het beleid wordt op basis van de inventarisatie 

een evaluatie doorgevoerd. Op basis van waarderingscriteria wordt aan iedere karteringseenheid 

een waardecijfer toegekend: biologisch zeer waardevol, biologisch waardevol, biologisch minder 

waardevol. Gezien op één locatie meerdere karteringseenheden mogelijk zijn, kan ook de evaluatie 

een combinatie van deze waarderingsklassen zijn zoals ‘complex van minder waardevolle en zeer 

waardevolle elementen. 

Het Bloso-centrum omvat volgens de BWK verschillende biologisch interessante gebieden: 

o De grote recreatievijver werd aangeduid als complex van biologisch minder waardevolle en 

zeer waardevolle elementen. Met volgende bwk-eenheden: Ae -Eutrofe plas met natuurlijke 

oevers en Uv -Terrein met recreatie-infrastructuur (bv. chalets, sportvelden). 

o De kleine vijver in het westen is aangeduid als complex van biologisch minder waardevolle en 

waardevolle elementen en omvat volgende bwk-eenheden: Aer – recente, eutrofe plas –zwak 

ontwikkeld en/of weinig voorkomend en Uv – terrein met recreatie-infrastructuur (bv. chalets, 

sportvelden). 

35

1 - E19 

o De plas ten noorden van de zwemvijver en de twee rechte waterstroken zijn aangeduid als 

biologisch zeer waardevol en omvat de bwk-eenheid: Ae - eutrofe plas met 

natuurlijke oevers. De verwijzing in het BWK naar deze plas als natuurreservaat is niet correct. 

o Een gebied in het oosten is ook aangeduid als biologisch zeer waardevol en de bwk-eenheid is 

qb eiken-berkenbos. 

o De rest van het domein is aangeduid als biologisch waardevol en zeer waardevolle elementen 

met als bwk-eenheden: Kp – park en Qb – eiken –berkenbos. 

o Helemaal in het oosten wordt een gedeelte ook aangeduid als biologisch waardevol en zeer 

waardevolle elementen met volgende bwk-eenheden: Ppmb –aanplant van Grove den met 

ondergroei van struiken en bomen en Qb - eiken -berkenbos 

o Langsheen de parking is er een zone aangeduid als een complex van biologisch waardevolle 

en zeer waardevolle elementen. De bwk-eenheden die we hier terugvinden zijn: kp (park) en 

qb (eiken-berkenbos). 

o Ten zuidwesten van de parking is er een zone aangeduid als complex van biologisch minder 

waardevolle en waardevolle elementen. De bwk-eenheden die we hier terugvinden zijn: kp 

(park) en gmn (gemengd naaldhout). 

Verder wordt gans het domein van Hofstade is aangeduid als faunistisch voornaam gebied. 

Ten aanzien van de BWK (v.2.2) werd in het kader van dit masterplan een actuele terreininventarisatie 

uitgevoerd voor het ganse Bloso-domein (in bijlage). Hieruit worden onder meer volgende evoluties 

aangegeven t.o.v. het BWK: 

o Het gedeelte dat in het BWK (v.2.2) in de noordelijke punt van het domein, aangegeven wordt als 

gedegradeerde heide met dominantie van Bochtige smele (cd) is in de actuele toestand niet meer 

correct. Deze zone is geëvolueerd naar eiken-berkenbos met zones van Amerikaanse Vogelkers in 

de opperetage (qb). 

o Het gedeelte kp dat aangegeven wordt centraal tussen de vijvers (noordwestelijk van het 

Strandgebouw, heeft in de huidige toestand een verminderde natuurwaarde (kp-). Omwille 

van het gebrek aan ondergroei en de lage biologisch kwaliteit wordt deze zone eerder als speelbos 

omschreven. 




Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie | 

- Landschappelijke omgeving 

Landschappelijk gezien ligt het domein op het kruispunt van drie landschapstypes. Ten noorden 

ligt het stedelijk gebied van Mechelen en de tuinbouwzone, een lemig zandgebied, halfopen en 

gesloten van karakter. Ten westen is er de Vlaamse Vallei, een halfopen gebied doorsneden door 

de Zennevallei. Ten zuiden tenslotte is er een ruim zandleemgebied, gecompartimenteerd door 

bebossing en meer zuidwaarts door het reliëf. 

- Landschapsatlas: 

Het beleid zoals vooropgesteld in het RSV benadrukt een globale en gedifferentieerde aanpak van 

de landschapszorg, waarbij een bijzondere aandacht gaat naar het behoud van de resterende 

relictlandschappen. Om een dergelijk landschapsbeleid te onderbouwen wordt een geactualiseerde 

gebiedsdekkende inventaris van de relictlandschappen als een belangrijk beleidsinstrument gezien. 

Deze inventaris werd uitgewerkt in de zogenaamde landschapsatlas. 



Het domein van Hofstade is aangeduid als relictzone (R20052). Het is echter niet aangeduid als 

ankerplaats. De infofiche van deze relictzone omvat volgende waarderingen: 

o Wetenschappelijke waarde: van ornithologisch belang. De verwijzing naar een gedeelte als 

zijnde natuurreservaat is niet correct. 

o Historische waarde: historisch van weinig waarde. 

o Esthetische waarde: mooie samenhang van waterpartijen in een bosrijke omgeving. 

o Sociaal-culturele waarde: recreatiedomein. 

o Herkenbaarheid: 2 

o Samenhang: 1 

o Gaafheid: 1 

Het domein is vlak bij het lijnrelict, kanaal Leuven-Dijle gelegen. Er zijn echter geen puntrelicten in het 

plangebied gelegen. 

De 25ha-vijver en het noordoostelijk deel van het domein maken deel uit van het beschermd 

landschap ‘Rijksdomein en Molenheide’. Het beschermingsbesluit dateert van 09/03/1977. 

Het ‘meer met strand en de initiële bebouwing van Hofstade’ en de ‘hoofdingang van het domein’ 

zijn beschermd als monument. 

Het ‘Domein Hofstade werd integraal opgenomen in de inventaris bouwkundig erfgoed (200108) 

- Landschapskenmerkenkaart: 

De landschapskenmerkenkaart neemt, in tegenstelling tot de cultuurhistorische landschapsatlas, een 

meer ruimtelijk structurerende invalshoek. Op deze kaart is het projectgebied aangeduid als ‘plassen 

ontstaan door recente ontginning van grind’. Dit is evenwel niet correct, gezien het ging om een 

zandontginning. De spoorweg gelegen ten noorden van het gebied en de Barebeek en het kanaal 

Leuven-Dijle werden aangeduid als structurerende lijnelementen. 

37

- Centraal Archeologische Inventaris: 

In de Centraal Archeologische Inventaris worden in het plangebied, noch in de nabije omgeving 

archeologische vondsten gemeld. Het ontbreken van archeologische vondsten in het plangebied 

(CAI) geeft echter geen uitsluitsel over het al dan niet aanwezig zijn van archeologische elementen. 

Immers, de Centrale Archeologische Inventaris is een inventaris van tot nog toe gekende 

archeologische vindplaatsen. Vanwege het specifieke karakter van het archeologisch erfgoed dat 

voor ons verborgen zit in de ondergrond, is het onmogelijk om op basis van de Centrale Archeologische 

Inventaris uitspraken te doen over de aan- of afwezigheid van archeologische sporen. De effectieve 

aan- of afwezigheid van archeologische sporen in het plangebied kan enkel door middel van verder 

onderzoek vastgesteld worden. 

Mens | 

o Geluid 

Omgevingsgeluid. De N267 heeft een lichte geluidsimpact op de zuidelijke grens van het 

terrein. De nabijgelegen spoorlijn blijkt echter geen bijdrage te leveren aan de geluidsoverlast. 

o Externe veiligheid 

In de nabije omgeving van het plangebied zijn geen Seveso-bedrijven gelegen. 

o Mobiliteit 

Wegencategorisering in de nabije omgeving van het plangebied: in de nabijheid van het 

plangebied is een hoofdweg gelegen met als hoofdfunctie verbinden op internationaal niveau 

en als aanvullende functie verbinden op Vlaams niveau, namelijk de E 19. Deze hoogdynamische 

recreatieve infrastructuur heeft dus een strategische ligging om ook mensen van verder uit 

Vlaanderen aan te trekken. De N267 en de N227 werden aangeduid als lokale wegen. 

Openbaar vervoer: in de nabije omgeving is een treinstation gelegen, namelijk het station 

van Hofstade. Dit station is echter niet langs een hoofdlijn gelegen en heeft daarom een lage 

bediening. 

Er bestaan potenties om een betere verbinding uit te werken met het hoofdstation van 

Mechelen: Malinska, de maatschappij die reeds de bootverbindingen verzorgt tussen het station 

en Dierenpark Planckendael, legt reeds op aanvraag aan op de zuidelijke kanaaloever voor 

de bediening van het Bloso-centrum en het Sportimonium. Mogelijks kan ook een vergelijkbare 

formule voorzien worden als de B-dagtrip combinatie NMBS-Planckendael. 

Langzaam verkeer: De lijn 280 passeert langs het westen van het domein en heeft een hoofdhalte 

(Hofstade Strand) met belbusuitbreiding. De lijnen 1 en 7 hebben als eindhalte het station van 

Hofstade (westzijde). Verder loopt doorheen de wijk ten zuiden van het gebied de lijn 681 met 

een halte in de wijk Hever Schiplaken / Consciencelaan. 



Doorvertaling structuurplan 1998 

Uit het structuurplan 1998 werd een aantal programmapunten gerealiseerd. Met de opmaak 

van dit masterplan wordt enerzijds nagegaan welke elementen nog actueel zijn en opgenomen 

kunnen worden in een nieuwe visie. Anderzijds zal in de ontwerpfase bekeken worden op welke 

manier het geheel van het bestaande centrum met de gerealiseerde programmapunten kan 

evolueren naar het nieuwe beoogde ontwerp binnen het masterplan. 



39

Zenne 

Barebeek 



Kanaal Leuven-Dijle 

Mechelen 

Zwarte Beek 

watersysteem 

Keizerikbeek 

2.2/ Ruimtelijke context. 

Watersysteem | Een van de voornaamste kenmerken van het Bloso-centrum Hofstade is 

de overheersende aanwezigheid van water. Het Bloso-centrum en omgeving kennen een 

complexe waterhuishouding. 

Het watersysteem maakt in de zuidelijke zone deel uit van het valleigebied van de Zwartebeek- 

Barebeek. Het noordelijk gedeelte bestaat uit voormalige zandontginningsputten en 

bezinkingsbekkens, die door de jaren heen vernatuurlijkt zijn. 

De grote waterplassen binnen het domein zijn beeldbepalend en maken deel uit van de 

geschiedenis van het domein als voormalig ontginningsgebied en later waterwingebied. 

Er zijn twee grotere waterplassen van 35 en 25 ha, twee bezinkingsbekkens en een kleinere 

waterplas van 5ha. In uitvoering van het structuurplan 1998 voor het Bloso-centrum werd in 

2004 de oude slotgracht rondom het Strandgebouw opnieuw aangelegd terwijl er ter hoogte 

van het voormalig openluchtzwembad een nieuwe gracht werd gegraven die er in een boog 

om loopt. Tezelfdertijd werd de vijver naast het zwemdok gedempt. In 2004 werd in de meest 

zuidelijke punt van het domein ook de Zwarte Beek heraangelegd: deels in open bedding 

en deels ingebuisd onder de hoofdparking. De buizen op het Bloso-domein zijn 3x kleiner van 

doorsnede-oppervlak dan de duiker onder de Tervuursesteenweg. Dit zorgt regelmatig voor 

de nodige wateroverlast. 

De grote waterplas van 35 ha wordt op peil gehouden door het overtollig water af te pompen 

via een instelbaar regelmechanisme naar de Zwarte Beek en/of de ringgracht. Via de 

ringgracht kan het water uiteindelijk terugvloeien naar de waterplas van 35 ha. 

In de westelijke hoek van het Bloso-centrum ligt het voormalig waterbassin van de N.M.B.S. 

dat nu dienst doet als visvijver maar waarvan de taluds in bedenkelijke staat zijn vanwege het 

gebruikte bouwpuin als opvulstof. Het peil in het waterbassin wordt constant gehouden door 

het afpompen van overtollig water uit de vijver en door het afvoeren van overtollig water via 

leidingen in de Boortmeerbeek 

spoorwegberm naar de Barebeek. 

In 2005 en 2007 werd de Goorbeek afgekoppeld van het rioleringstelsel onder de Trianondreef. 

De beek loopt nu ingebuisd onder de ringweg vanaf de strandparking tot aan de Zwarte Beek. 

Momenteel mondt de Goorbeek nog wel steeds uit in het rioleringstelsel. In de Molenheide 

loopt een gracht die samen met andere interne afwateringskanaaltjes uitmondt in de 5 ha 

vijver. 

De optimalisatie van het watersysteem, in functie van de waterbeheersing op het domein, vormt 

een hoofddoelstelling voor elk planningsinitiatief en elke ingreep. Met een hoofdaandeel aan 

waterpartijen en een gedeeltelijke ligging in een valleigebied is een ontwerp met aandacht 

voor waterbeheersing een noodzaak voor de site zelf én voor de ruimere omgeving. De 

verdere ontwikkeling van het Bloso-centrum en het vrijwaren van de huidige infrastructuur is 

bovendien enkel haalbaar wanneer deze niet bedreigd worden door een onaangepaste 

waterbeheersing, en wanneer deze zelf geen negatieve impact hebben op het watersysteem. 



41

Barebeek 




Mechelen 

N 

Molenheide 

Schiplakenbos 

Goorveld 

natuurlijk systeem 

Natuurlijk systeem | Het Bloso-centrum werd met de opmaak van de gewestplannen voor 

een groot gedeelte ingekleurd als natuurgebied. Enkel de toenmalige nog voor recreatie 

geëxploiteerde zones werden ingekleurd als recreatiegebied. 

Als aaneengesloten zone vormt het Bloso-domein een belangrijke faunistische verblijfplaats, 

met name voor watervogels, en wordt dan ook voor een groot deel aangeduid als faunistisch 

voornaam gebied (BWK). De natuur van het Bloso-domein maakt daarbij deel uit van een ruimer 

systeem van natuurwaarden: in het noorden sluit het domein aan in het open ruimte gebied 

Molenheide, in het zuidwesten en zuidoosten op de open ruimte en natuurgebieden langs de 

Zwartebeek-Barebeek. Het Bloso-domein heeft in dit ruimer natuurlijk systeem een belangrijke 

betekenis. Het is immers een relatief uitgebreid groengebied waarbinnen verschillende habitats 

voorkomen en heeft dan ook een belangrijke verbindende functie binnen de ruimtelijke 

aaneenschakeling van natuurkernen in de regio. Het Bloso-domein herbergt een brede waaier 

aan habitats met natte en droge natuur, bos en grasland, en overgangstypes. De vijvers 

vertonen een toenemende biologische waarde in oostelijke richting, net zoals de algemene 

natuurwaarde van het domein. De rest van het domein is relatief bosrijk. Het merendeel van 

de bossen bestaat uit, of vertoont kenmerken van het eikenberkenbos. In het oosten van het 

domein is er tevens een oppervlakte naaldbos aanwezig. Het weilandcomplex in het oosten 

wordt gekenmerkt door zowel soortenrijke als soortenarmere graslanden en is doorsneden met 

knotbomenrijen. Het gebied centraal tussen de vijvers (noordwestelijk van het Strandgebouw) 

is gekenmerkt door een gebrek aan ondergroei en wordt eerder als speelbos omschreven. 

Het ontwerp dient de ruimere natuurlijke structuur waar mogelijk te versterken. Enerzijds 

kunnen belangrijke natuurzones binnen het Bloso-domein gevrijwaard worden, door deze 

ontoegankelijk of slechts beperkt toegankelijk te maken, of duidelijke randvoorwaarden te 

bepalen voor mogelijke ingrepen. Anderzijds dient de uitbouw van het Bloso-domein aandacht 

te schenken aan het versterken en realiseren van natuurverbindingen, en kunnen ook bij de 

ontwikkeling van niet-natuurlijke zones kansen benut worden voor de aanleg van natuurlijke 

stapstenen. 

Boortmeerbeek 



43

A1 - E19 




beschermd landschap ‘Rijksdomein en Molenheide’ 

beschermd monument ‘meer met strand 

en initiële bebouwing van Hofstade’ 

strand met 35ha groot meer 

betonnen pier 

hoofdtoegang 


bootshuis 

strandgebouw 

Beschermd patrimonium | Het beschermd patrimonium van het Bloso-centrum wordt gevormd 

door de grote vijver van 35ha, een band van gebouwen (Strandgebouw en Bootshuis) met 

de bijhorende strandzone en steiger, het verder gelegen voormalig openluchtzwembad 

met alle bijhorende bijgebouwen, ingebed in het oorspronkelijke vijvercomplex, en het 

hoofdtoegangsgebouw langs de Tervuursesteenweg. Anderzijds werd een gedeelte van de 

site, omvattende alle noordelijke vijvers en het buiten het plangebied gelegen Prinsenveld, 

gerangschikt als landschap. 

De gebouwde elementen en de strandzone vormen een band langs de zuidoostelijke grens 

van het plangebied, evenwijdig met de Trianondreef. Het beschermde landschap valt 

nagenoeg samen met de volledige noordelijke zone gelegen in natuurgebied. 

Het toedelen van een functie aan het beschermd patrimonium zal de samenhang van de 

verschillende beschermde elementen verder versterken. 

Deze visie werd reeds sterk uitgewerkt in de openluchtrecreatiezone, door de renovatie van 

het Strandgebouw, de actieve inzet van het Bootshuis en de begeleidende omgevingsaanleg, 

waarvan de structuur uitgaat van de strandvorm met beide flankerende gebouwen. 



45

NMBS - Weerde 

Mechelen 

Zemst 



A1 - E19 

N227 

N267 



Mechelen 

NMBS - Muizen 

aanmeerplaats 

Planckendael 

aanmeerplaats 

Bloso-centrum / Sportimonium 

N26 

NMBS - Hever 

Boortmeerbeek 

Ruimtelijk-functionele betekenis 

functionele fietspaden 

gewestwegen 

hoofdwegen 

kanaal 

spoorlijn 

Ruimtelijk-functionele betekenis | Het Bloso-centrum heeft een belangrijke betekenis binnen 

de ruimtelijk-functionele structuur in functie van het gebruik door de mens, als wandelgebied, 

rustgebied, recreatiegebied, fietsverbinding, … . Binnen het domein is daartoe een sterk 

uitgebouwde interne padenstructuur beschikbaar. Met name het noordelijk gelegen 

gedeelte heeft een groot aantal toegangspunten voor voetgangers en fietsers die de 

bezoeker rechtstreeks het natuurgebied binnenbrengen. Het zuidelijk gelegen gedeelte heeft 

daarentegen een beperkt aantal toegangen voor traag verkeer en gemotoriseerd verkeer. De 

paden in het noordelijk gedeelte zijn hoofdzakelijk onverhard of bestaan uit losse verhardingen. 

In het zuidelijk gedeelte zijn nagenoeg alle paden aangelegd met vaste verhardingen. 

Toegang met de wagen tot het domein (enkel zuidelijk gedeelte) wordt geconcentreerd op 

één enkel punt, zijnde de oorspronkelijke hoofdtoegang langs de Tervuursesteenweg. Deze 

toegang bevindt zich op een zeer goed bereikbare locatie vanaf het hoofdwegennetwerk 

(E19). Vanuit de omliggende dorpskernen is de hoofdtoegang goed bereikbaar door de ligging 

langs de gewestwegen Tervuursesteenweg (N227) en Trianondreef (N262). Het treinstation 

Hofstade grens direct aan het Bloso-domein, en sluit rechtstreeks aan op de meest westelijke 

toegang voor traag verkeer. De verbinding vanaf het station tot het strand of de recreatiezone 

(speeltuin, sportvelden) gebeurt langs weerszijden van de grote vijver (35ha), over onverharde 

of halfverharde paden. 

De afstemming van de padenstructuur en de toegangen op het ruimere netwerk 

van verbindingen en toegangswegen is niet op alle locaties geoptimaliseerd. Goede 

fietsverbindingen binnen het domein, langsheen de spoorlijn, tussen zone sporhal en strandzone, 

tussen zone sporthal en zone sportverblijf, en tussen Molenheide en strandzone zijn aangewezen. 

Met betrekking tot het ruimere fietspadennet, worden het provinciale fietsroutenetwerk en het 

fietsknooppuntennetwerk in beeld gebracht. De fietsroutes lopen niet doorheen het Blosodomein. 

Met de meest recente aanlegwerken van de ringgracht aan de zuidoostzijde van het 

domein werd een fietsverbinding voorzien tussen de hoofdtoegang en de toegang t.h.v. het 

Strandgebouw, buiten de aangelegde grachtengordel. Langs het kanaal Leuven-Dijle loopt 

langs weerszijden een functionele hoofdfietsroute. Tussen het kanaal en de Tervuursesteenweg 

bestaat reeds een fietsverbinding doorheen de woonwijken parallel met de spoorlijn. Op het 

meest noordelijke punt van het domein bevindt zich daarnaast ook een toegang voor traag 

verkeer tot het domein. De paden vanaf dit punt doorheen het domein zijn niet uitgerust voor 

doorgaand fietsverkeer. Ook voor de paden vanaf de noordoostzijde van het domein is dit 

laatste het geval. 

Doorheen het ganse Bloso-domein lopen wandelpaden. In het noordelijk gedeelte loopt de 

Barebeekroute door het domein. In het noordelijk gelegen natuurgebied is een zeer fijn vertakt 

netwerk van wandelpaden. 

Het kanaal Leuven-Dijle bezit op zichzelf potenties voor de verbinding met het Bloso-domein. 

Naar analogie met trein-boot combinatie vanaf het station van Mechelen tot het dierenpark 

Planckendael, wordt reeds op aanvraag aangelegd op de zuidelijke kanaaloever voor de 

bediening van het Bloso-centrum en het Sportimonium. 



47

sporthal en 

zwembad 




1 

NMBS 

2 

silo 

3 

strandgebouw 

loods 

sportimonium 

5 

6 

zeilloods 

botenloods 

sportverblijf 

bootshuis 

zomerrust 


skategebouw 

4 

13 

12 

11 

10 


9 

gemotoriseerd intern verkeer Bloso of NMBS 

geen toegang bezoekers 


beperkt gemotoriseerd bezoekersverkeer 




enkel intern traag verkeer 




spoorlijn / station 

kanaal / aanmeerplaats 

7 

8 

interne structuur 

Met betrekking tot de bereikbaarheid, de toegankelijkheid en de verbindende functie, wordt 

met het ontwerp een aantal doelstellingen vooropgesteld. Zo wordt het ontwerp uitgewerkt 

in functie van de goede afwikkeling van het verkeer op het omliggende wegennet. De 

bestaande interne verbinding tussen hoofdparking en strandparking, met enkel een uitrit 

t.h.v. de strandparking wordt positief beoordeeld, gezien hiermee zoekverkeer tussen beide 

parkings van de Trianondreef wordt weggehouden. Voor de geclusterde infrastructuur bij het 

sportverblijf en de zeilloods wordt een verdere inzet van de afzonderlijke toegang en parking 

vooropgesteld. 

Met betrekking tot het fijne netwerk van wandelpaden kan het streefdoel bestaan om het 

padennetwerk verder te generaliseren, met een grotere maasgrootte of onderlinge afstand 

tussen de paden, in functie van een meer duidelijke structuur en verminderde versnippering 

van de natuurlijke gehelen. 

Interne structuur | De sporten recreatievoorzieningen concentreren zich in het zuidelijk deel 

van het domein. Hier is bovendien een zekere clustering van activiteiten aanwezig. 

Het gebied rond het voormalig openluchtzwembad krijgt in alle voorgaande plannen een 

centrale positie en rol toegedeeld. Met de recente aanleg van de ringgrachten werd 

hierbij een centraal toegangspunt voorzien voor het Bloso-domein, echter zonder dat deze 

toegang ooit effectief gerealiseerd werd. Vanuit het Structuurplan 1998 werd hier een centrale 

rechtlijnige toegang vooropgesteld, en werd getracht om met een raster van lijnen en velden 

het centraal karakter van deze zone te versterken. Een programma van openluchtsportvelden 

is evenwel nooit actueel geweest als ruimtebehoefte, en het vooropgestelde raster van lijnen 

en velden werd bijgevolg nooit gerealiseerd. De bestaande hoofdtoegang en hoofdparking 

werden evenwel reeds afgestemd op de centralisering van dit zuidelijk gedeelte, in uitvoering 

van het structuurplan 1998. 

Het gebied ter hoogte van het recreatiestrand clustert de bestaande openluchtrecreatieve 

activiteiten van de strandzone, de buitenspeeltuin en de Finse piste, alsook het museaal en 

actief in- en outdoor aanbod van het Sportimonium (volkssportmuseum en het toeristisch 

informatiecentrum, telkens met hun eigen doelgroepen - museumbezoekers, cursisten, 

toeristen, personen met een handicap, ....) dat samen met het toeristisch informatiecentrum is 

gevestigd in het Strandgebouw. In deze zone werden recente geslaagde omgevingswerken 

uitgevoerd, die aan de omgeving een eigen karakter geven. Er zijn eveneens een toegang 

(enkel uitrit) en parking, te bereiken vanaf de hoofdtoegang. 

Een derde waarneembare cluster, eveneens met eigen toegang en parking betreft de 

administratie van het domein, het sportverblijf, de botenloods en zeilloods. Het voormalige 

NMBS-bassin (nu visvijver) is weinig toegankelijk via een in onbruik geraakte weg en is niet 

geïntegreerd in het Bloso-domein. 



49

1 2 3 

4 5 6 

7 8 9 

10 11 12 

13 



ontsluitingen 

nummering: figuur interne structuur 

De ontsluiting, de padenstructuur en de interne wegen van het Bloso-domein worden 

weergegeven op voorgaande figuur ‘interne structuur’. Er zijn meerdere toegangsmogelijkheden 

voor gemotoriseerd verkeer (1,2,3,4,6). Voor bezoekers is er evenwel slecht toegang mogelijk 

langs de hoofdtoegang (4) en beperkt (slagboom) ter hoogte van het sportverblijf (2). Ter 

hoogte van het Strandgebouw is er enkel een uitritmogelijkheid (6), en zijn er enkele toegangen 

louter voor dienstverkeer van het Bloso (3) of privaat verkeer van de NMBS (1). 

Het zuidelijk gedeelte is gekenmerkt door paden in een vaste verharding. Tussen de 

hoofdtoegang (4) en de uitrit t.h.v .de strandzone (6) bestaat een enkelrichtings circulatieroute 

voor bezoekersverkeer. De overige vaste verharde paden zijn slechts toegankelijk voor 

dienstverkeer. Het noordelijke gedeelte bestaat enkel uit onverharde paden, of gedeeltelijk 

verharde paden met losse materialen. 

Uit de toetsing van de bestaande opbouw van de site met de atlas der buurtwegen (zie 

juridische en beleidsmatige randvoorwaarden) kan afgeleid worden dat sinds de aanleg van 

de ontginningsputten en de spoorlijn Brussel-Antwerpen de juridische buurt- en voetwegen 

binnen het Bloso-domein grotendeels niet meer bestaan op het terrein. Deze werden 

doorsneden door de aanleg van de putten en later de waterpartijen. 

De bestaande wegen die rond het domein lopen vallen samen met buurtwegen. Op het 

noordelijk deel van het domein worden 2 nog bestaande segmenten van voetwegen 

aangegeven (gedeelte van sentier n° 47 tussen spoorlijn en Molenheide / sentier n° 52 tussen 

Trianondreef en Molenheide. Van de buurtweg nr. 5 (chemin n° 5) die dwars doorheen de site 

liep, zijn geen restanten over. In het zuidelijk gedeelte van de site liep voetweg nr. 45 (sentier n° 

45) ter hoogte van de oostelijke grens van de Jahnse weide (polyvalent grasveld). 

Het bestaande padennetwerk en de bestaande ontsluitingen van het Bloso-domein voorzien 

een sterk uitgebouwde koppeling op het omgevende nog bestaande netwerk van buurt- en 

voetwegen. 

Niet meer actuele buurt- en voetwegen dienen afgeschaft te worden volgens de daartoe 

voorziene procedures. 



51



3 

VISIE EN CONCEPTEN 

VOOR GEÏNTEGREERD ONTWERP 



53

A1 - E19 

A1 - E19 

A1 - E19 






padennetwerk 


concentrische organisatie 

tweedeling gewestplan 

onvolledige schakeling patrimonium 

3.1/ Ruimtelijk functioneren. 

De ruimtelijke indeling van het Bloso-domein heeft steeds het ruimtelijk functioneren bepaald. 

Logischerwijs worden omwille van de centrale waterpartijen alle voorzieningen gesitueerd 

aan de randen van het domein, met een concentratie langs de Trianondreef en in mindere 

mate langs de Tervuursesteenweg. Alle bewegingen gebeuren bijgevolg ook concentrisch 

rondom de waterpartijen. Belangrijke zichten - met name vanaf de voorzieningen en paden - 

zijn daarentegen overwegend radiaal (centrumgericht). 

Met het intekenen van de gewestplannen werden de geconcentreerde voorzieningen langs 

de Tervuursesteenweg en de Trianondreef in recreatiegebied gesitueerd. Het noordelijk deel 

werd bestemd als natuurgebied. Op deze manier ontstond voor het domein eveneens een 

ruimtelijke tweedeling. Een strook voor gemeenschapsvoorzieningen aan de overzijde van de 

Tervuursesteenweg omvat daarnaast de sporthal en het overdekt zwembad. 

Het Structuurplan 1998 bracht het concentrisch en radiaal functioneren reeds opnieuw onder 

de aandacht, en stelde een aanleg van een grachtensysteem rondom het zuidelijk deel van 

het domein voor, met aansluitend fietsen wandelpaden en ontsluitingswegen, alsook de 

uitbouw van twee belangrijke zichtassen vanaf de hoofdtoegang aan de Tervuursesteenweg 

en vanaf de toegang naar het Strandgebouw en het Sportimonium aan de Trianondreef. Deze 

twee assen komen samen in de grote vijver. Dit punt wordt momenteel gematerialiseerd door 

een fontein. Hiermee werd het zuidelijke gedeelte met bestemming recreatiegebied sterk 

geïntensiveerd wat betreft beleving en gebruik. 

Visie 

De centraliteit van de waterpartijen, de concentrische bewegingen, en het belang van de 

radiale zichtlijnen vormen de uitgangspunten voor het ruimtelijk functioneren. 

Vanuit de doelstelling voor een geïntegreerd ontwerp streeft het masterplan de ruimte na voor 

het concentrisch bewegen van zowel recreatie/sport als natuur. Deze ruimte is een noodzaak 

voor het gezamenlijk bestaan van beide functies én het realiseren van verbindingen binnen en 

buiten het domein. De bestemmingen van het gewestplan hielden op dit vlak geen rekening 

met deze noodzaak voor verbindingen, en legden een tweedeling vast voor het gebied. 

Daarnaast is ook het historisch patrimonium reeds sterk geschakeld in een rondbeweging langs 

het zuidoostelijk deel van de grote vijver. De opeenvolging van gebouwen is heden nauwelijks 

waarneembaar, gezien met de leegstand van het oorspronkelijke zwembadcomplex een 

cruciale schakel ontbreekt. Ook het hoofdtoegangsgebouw staat leeg, maar heeft nog 

een poortfunctie. Het Structuurplan 1998 stelde reeds voor om de hoofdtoegang langs het 

zwembadcomplex te leiden, en dit zo terug in de aandacht te brengen. Hiertoe werd een 

rond punt binnen het grachtensysteem aangelegd. Zonder een nieuwe invulling of betekenis 

van het zwembad en de omliggende ruimte binnen het domein is deze verbinding evenwel 

onvolledig. 



55

A1 - E19 

A1 - E19 





hoofdgebruik recreatie/sport 

hoofdgebruik natuur 

bestaand onderscheid naar gebruik 




concentrische ontwikkeling i.f.v. 

geIntegreerd ontwerp 

Concept 

Vanuit de tweedeling in gewestplanbestemming is een duidelijk waarneembaar onderscheid 

naar het gebruik: 



- zones met hoofdgebruik recreatie/sport, gelegen langs de zuiden oostzijde van de 

waterpartijen doch hoofdzakelijk gesitueerd in recreatiegebied: de strandzone langs de 

Trianondreef met beperkt oostelijk deel van de grote vijver, de Finse piste en delen van het 

MTB-traject, het sportverblijf en de zeilinfrastructuur, de openlucht sportvelden (polyvalent 

veld, de Jahnse weide en het voetbalveld), de zone van het overdekt zwembad en sporthal 

langs de Tervuursesteenweg. Net ten noordwesten van het Strandgebouw bevindt zich 

een intensief gebruikte recreatieve zone, waar een aantal paden samenkomen (o.m. het 

loopparcours, het MTB-traject, ...). Het betreft een gedeelte met bestemming natuurgebied 

waarin de natuurwaarden zeer beperkt zijn. Het hoofdgebruik voor recreatie/sport is 

gekenmerkt door: 

gebouwen, sportvelden, verharde wegen en parkings 

strandzone en ligweiden 

recreatief knooppunt (“De 3 Eiken”) 

speeltuin en speelweiden 

sportimonium, volksspeeltuin en finse piste 

sportverblijf 

zeilinfrastructuur 

- de aaneengesloten noordelijke zone met hoofdgebruik natuur, al dan niet met een 

recreatief/sportief medegebruik, met inbegrip van het westelijk deel van de grote vijver. 

Het medegebruik bestaat uit: 

wandelpaden 

fietspaden en MTB-paden 

sportvissen 

- zones zonder gebruik of met sporadisch recreatief/sportief gebruik, binnen de bestemming 

als recreatiegebied 

Een verdere concentrische ontwikkeling zowel van natuur als van recreatie/sport wordt 

vooropgesteld, uitgaande van het ruimtelijk voorkomen zoals dit geëvolueerd is binnen de 

gewestplanbestemmingen. Ook de aaneenschakeling van het historische patrimonium rond 

de grote vijver wordt opnieuw nagestreefd. 

57

Concentrische organisatie: sporters, recreanten, natuur, historisch patrimonium 

A1 - E19 

A1 - E19 





Barebeek 

N 

Molenheide 

bestaande organisatie 

moeilijke natuurlijke verbinding 

geen doorgaand traject sport/recreatie 

zuidelijk deel domein onbenut 

Schiplakenbos 




afgesloten zones 

Goorveld 





natuurverbinding 

ontwikkeling stap 1 

zuidelijke natuurverbinding 

centralisatie rond zwembadcomplex 

evolutie afgesloten delen 

Ontwikkelingsstrategie 

De ontwikkeling van sport en recreatie, natuur en de inzet van het historisch patrimonium 

vormt een samenhangend verhaal. Voor de uitwerking van zowel het sportfunctionele als van 

een verbindende natuurfunctie wordt een geïntegreerde ontwikkeling van de organisatie op 

het terrein voorgesteld. De stroken rondom de waterpartijen dienen ruimte te bieden aan 

alle gebruikers, naast elkaar of als gezamenlijk ruimtegebruiker, zodat de beweging doorheen 

(rondom) het domein gegarandeerd is. Alleen op deze manier kunnen de verschillende 

vormen van gebruik verzoend worden. 

De uitwerking van een natuurlijke corridor doorheen het domein staat in het teken van de 

verbinding tussen het natuurgebied Molenheide (noordwestzijde), het natuurgebied Goorveld 

(oostzijde), het bosgebied/natuurgebied rond de Barebeek (zuidwest) en het Schiplakenbos 

(zuidoost). De verbinding met Molenheide is reeds sterk aanwezig en wordt slechts op beperkte 

plaatsen onderbroken door woningen en tuinen. Ook richting Goorveld is de verbinding reeds 

aanwezig, over de Trianondreef. Ter hoogte van de zuidzijde is de verbinding moeilijker, gezien 

het natuurgebied van de Barebeek aan de overzijde van de Tervuursesteenweg afgezoomd 

wordt door een bebouwingslint (sporthal, overdekt zwembad en woningen met tuinen). Slechts 

in de zuidelijke punt van het domein bestaat de mogelijkheid voor een verbinding. Langs de 

zuidoostzijde van het Bloso-domein is een natuurverbinding niet gegarandeerd omwille van 

het intensieve sportieve en recreatieve gebruik en de concentratie van infrastructuren (hiertoe 

leidde de gewestplanbestemming, die de recreatieve voorzieningen in hoofdzaak beperkt tot 

de zuidoostkant). De BWK vermeldt bovendien weinig tot geen natuurwaarden in de zuidelijke 

zone. 

Een concentrische ontwikkeling benut de potentie voor een natuurverbinding vanaf de 

open ruimte rond de Barebeek in noordelijke richting doorheen het Bloso-centrum, richting 

Molenheide en Goorveld. Ook langs de zuidwestzijde van het domein kan een natuurverbinding 

geïntegreerd worden. 

Ook de ontwikkeling van de sportieve en recreatieve activiteiten wordt verder in een rondombeweging 

rond de waterpartijen georganiseerd. Het watersysteem vormt de identiteit van 

het domein en dient bijgevolg een centrale plaats te behouden. De sportieve en recreatieve 

beleving van het domein is maximaal wanneer deze rondom het water plaatsvindt. 

De verdere sportieve ontwikkeling wordt in de eerste plaats afgestemd op het bestaande 

historisch patrimonium. De aaneenschakeling hoofdtoegang - zwembadcomplex - boothuis 

- pier - Strandgebouw wordt opnieuw benadrukt. Het zwembadcomplex wordt opgevat als 

centraal baken, en geeft impuls aan de opwaardering van het zuidelijk gedeelte van het 

recreatiegebied. Het is immers deze zuidelijke zone, gelegen aan de hoofdtoegang, die de 

grootste aaneengesloten ruimte voor recreatie en sport biedt binnen het domein. 



59

A1 - E19 

A1 - E19 




Barebeek 


Barebeek 

N 

N 

Molenheide 

Molenheide 

Schiplakenbos 

Goorveld 


doorgaand traject sporters/recreanten 

verdere centralisatie zuidelijk deel 

verdere evolutie afgesloten delen 

Schiplakenbos 






Goorveld 







maximalisering doorgaand traject 

minimalisering afgesloten zones 

nadruk op zones met specifiek gebruik 

De realisatie van natuurverbindingen en de uitbouw van het sportief en recreatief programma 

rondom het water staat in relatie tot de organisatie van de afsluiting van het domein. Het zuidelijk 

deel van het Bloso-centrum werd sinds 2007 integraal omheind. Vanuit veiligheidsoverwegingen 

is een verdere optimalisatie van de afsluiting van het ganse domein en/of van bepaalde zones 

aangewezen. Het is de uitdrukkellijke wens van de voor sport bevoegde minister om het Blosodomein 

in geval van calamiteiten, stormweer, etc... integraal te kunnen afsluiten. Bovendien is 

het aantal bezoekers in sommige delen van het domein (strand, ligweiden, ...) dusdanig groot 

(ca. 10.000 bezoekers bij topdagen) dat omwille van de beheersbaarheid en de veiligheid 

extra maatregelen noodzakelijk zijn zoals extra toezicht, identiteitscontrole van de bezoekers, 

toepassing van een individueel toegangstarief, inzet politiediensten, etc... Deze aspecten zijn 

gerelateerd aan een bepaald concept van omheining. 

In de eerste plaats wordt een afsluiting van kleinere zones vooropgesteld. Hierdoor ontstaan 

doorgangen zowel voor sporters en recreanten, als voor migrerende fauna doorheen (rondom) 

het domein. De visie hieromtrent is dat er een sterke differentiatie bestaat naar sportieve en 

recreatieve gebruikers: enerzijds zijn er de sporters en recreanten die het gebruik van een 

zeer specifieke zone op het domein beogen (strandbezoekers, speeltuinbezoekers, bezoekers 

Sportimonium ...), anderzijds een groep die zich richt op doorgang doorheen het domein 

(wandelaars, fietsers, MTB, omwonenden, ...). Een afsluiting van grote delen van het domein 

verhindert de doorgang voor deze laatste groep. De evolutie naar de afsluiting van beperkte 

delen van het domein, in functie van het faciliteren van doorgaande trajecten (rondom) 

biedt hier de oplossing. Juridisch vastgelegde buurt- en voetwegen hebben bovendien een 

openbaar karakter en kunnen niet afgesloten worden. De afsluiting van bepaalde zones dient 

buurt- en voetwegen te vermijden, of de betrokken buurt- of voetweg dient afgeschaft te 

worden (specifieke procedure). 

Deze visie geldt eveneens ten aanzien van de te realiseren natuurverbindingen, met betrekking 

tot de migratie van grotere diersoorten. De evolutie van de afgesloten delen in functie van 

natuurlijke corridors biedt ook hier een oplossing. Daarnaast bieden de afsluitingen op zichzelf 

de potentie om drager te worden van een natuurlijke verbinding: omwille van de concentrische 

organisatie van de functies, en door het geïntegreerd ontwerp van de afsluitingen als natuurlijke 

elementen. 

Het beperken van de afsluiting tot zones voor specifiek gebruik, zorgt daarnaast ook voor 

het voordeel dat het gedifferentieerd gebruik binnen het domein benadrukt wordt. De ruimte 

wordt meer leesbaar voor de gebruiker, en het wordt duidelijk welke zones al dan niet gebruikt 

kunnen worden. Er ontstaat een zonering binnen het domein. De zonering wordt daarbij 

opgevat vanuit een clustering van activiteiten (specifiek gebruik van de zone) die reeds in 

belangrijke mate aanwezig is op het Bloso-domein: 1. Sportimonium - Strandzone - Bootshuis 

- speeltuin; 2. hoofdtoegangszone - voormalig openlucht zwembadcomplex; 3. sportverblijf - 

Bloso-administratie - zeilinfrastructuur - avonturenzone. De ontwikkeling van een zonering kan 

gebaseerd worden op de bestaande clustering. 

Daarnaast dient de buitenomheining verder gefinaliseerd te worden zodanig dat bij 

noodwendigheden het gehele domein gedurende een bepaalde periode op een eenvoudige 

wijze afgesloten kan worden door het sluiten van enkele toegangen. 



61

Bestaande organisatie: toegangen en parkeren 

A1 - E19 




P 

138pp. 

P+ 

400pp. 

2 

34pp. 

P 

P 

615pp. 

1 

P 

330pp. 


parkeerzones 



bestaande organisatie 

(1) parkeerroute doorheen domein 

(2) parkeerroute overflow 

Vanuit het Structuurplan 1998 werd een systeem ontwikkeld van interne doorstroming van 

gemotoriseerd verkeer langs de zuidoostzijde van het domein. Zo wordt in de huidige situatie 

vanaf de hoofdtoegang en hoofdparking over het domein verder gereden naar de parking 

voor het strand en het Sportimonium. De hoofdparking en de parking strand-Sportimonium 

worden gebruikt bij een normale bezetting. Bij piekbezetting wordt een ruime grasstrook langs 

de Tervuursesteenweg ingezet als tijdelijke parking. Slechts de hoofdtoegang vormt een in- en 

uitrit. Ter hoogte van het strand Sportimonium is enkel een uitrit aanwezig. Het verkeer vormt in 

de bestaande toestand aldus een lusbeweging langs de Trianondreef waarbij teruggekeerd 

kan worden naar de hoofdtoegang (1). Bij volzette hoofdparking en strandparking, wordt 

bij piekbezetting bovendien geparkeerd op de bestaande overflowparking langs de 

Tervuursesteenweg (2) en wordt eventueel ook gebruik gemaakt van de parking aan de 

sporthal en het overdekt zwembad. 

In het kader van de ontwikkeling van het Bloso-domein is het wenselijk om de bereikbaarheid en 

het parkeren per zone (cluster) uit te werken, Het behoud van het systeem van circulatie tussen 

hoofdparking en strandparking wordt vooropgesteld, gezien op deze manier een gedeelte 

van het zoekverkeer tussen beide parkings op het eigen terrein wordt opgevangen, en niet 

bijkomend op de drukke Trianondreef wordt gesitueerd. Door langs de Trianondreef enkel een 

uitrit te behouden, wordt een mogelijk knelpunt vermeden op deze weg - linksafbewegingen 

in en uit het domein zijn op deze plaats immers moeilijk, terwijl het merendeel van het verkeer 

voor deze parking bij een afzonderlijke ontsluiting zou komen vanaf de hoofdtoegang (of 

E19) en dus een linksafbeweging nodig zou hebben. Het is aangewezen, zoals dit reeds in 

huidige situatie gebeurt, de verbinding tussen beide parkings tijdelijk afsluitbaar te maken, 

teneinde onnodige in- en uitrijbewegingen bij een volle strandparking te vermijden, of 

om het parkeren tijdelijk te beheersen binnen de hoofdtoegang. In de toekomst kan ter 

hoogte van de strandparking ook een beperkte inrit worden voorzien voor ontleners van 

(volks-)sportmateriaal (eerder beperkt in aantal). Aan het sportverblijf en de zeilinfrastructuur 

is reeds een afzonderlijke parking voorzien (beperkt toegankelijk, met slagboom). Deze kan 

verder behouden en uitgebouwd worden, en kan beter toegankelijk gemaakt worden als 

een eigen toegang (in- en uitrit) voor de geclusterde activiteiten binnen deze zone. Het NMBS 

terrein wordt ook wenselijk via deze toegang ontsloten, door het herstel van de in onbruik 

geraakte weg. Fietsparkings worden minstens aan elke toegang voorzien. 

De bestaande parkings en overflowparkings bezitten een capaciteit van in totaal ca.1.500 

parkeerplaatsen. In relatie tot bijkomende programma-elementen kan dit systeem verder 

uitgewerkt worden. Hiervoor blijven zowel de bestaande als de nieuwe parkings gesitueerd 

aan de randen van het domein. Enkel deze zones zijn inzetbaar als parkeerzone, en resulteren 

bijgevolg in een maximalisering van de parkeercapaciteit voor het domein. De bezoekers 

bereiken de recreatiezone via de interne wandelpaden. 



63

Bestaande organisatie: toegangen en parkeren 

A1 - E19 

138pp. 



P 


285pp. 

P2+ 

3 

34pp. 

2 

225pp. 

P 

P1+ 

P 

615pp. 

1 

(P) 

P 

330pp. 

Beperkt toegankelijk voor ontleners 

van (volks-)sportmateriaal 


parkeerzones 

P: permanente parking 

P1+: eerste overflowparking 

P2+: tweede overflowparking 

(P): potentiële parkeerzone 



ontwikkeling 

eigen toegang en parking sportverblijf 

(1) parkeerroute doorheen domein 

(2) nieuwe parkeerroute overflowparking 1 

(3) bestaande parkeerroute overflowparking 2 

De zone tussen hoofdparking en sportverblijf langs de Tervuursesteenweg is geschikt voor het 

voorzien van een bijkomende overflowparking, in functie van de verdere maximalisatie van de 

parkeermogelijheden. Deze ruimte is slechts noodzakelijk gedurende enkele dagen per jaar 

(piekbezetting). Omwille van de samenhang met de hoofdparking wordt het bij piekmomenten 

wenselijk om de bijkomende overflowparking als eerste open te stellen (overflowparking 1). 

Hier wordt een capaciteit verwacht van 225 bijkomende parkeerplaatsen (gemiddeld 35m²/ 

pp voor 50% van de zone-oppervlakte (overige 50% in gebruik als bouwzone/sportzone - zie 

punt 4.1 “Cluster Sport & Wellness”). 

De bestaande overflowparking tussen sporthal en sportverblijf wordt dan slechts in tweede 

instantie opengesteld (overflowparking 2), wanneer de capaciteit van de eerste parking 

wordt bereikt. Die schept bovendien mogelijkheden voor een geïntegreerd parkontwerp t.h.v. 

de bestaande overflowparking (zie verder punt “4.3 Cluster Sporthal en Avontuur”). Hier wordt 

een daling van de capaciteit van ca. 400 tot ca. 285 parkeerplaatsen verwacht, omwille van 

de beoogde parkaanleg (gemiddeld 35m²/pp i.p.v. 25m²/pp teruggerekend op het gegeven 

aantal bestaande plaatsen). In totaliteit wordt de nieuwe parkeercapacitieit derhalve op ca. 

1.610 parkeerplaatsen geraamd. 

Het aangepaste parkeersysteem bestaat bijgevolg uit een duidelijke gradatie van parkeerzones, 

waarbij in volgorde: 

- (1) een eerste lusbeweging tussen de reguliere hoofd- en strandparking gemaakt wordt; 

- (2) een eerste overflowparking ten noordwesten van de hoofdparking wordt opengesteld; 

- (3) in laatste instantie een tweede overflowparking langs de Tervuursesteenweg kan 

worden opengesteld. 

De uitgang langs de strandparking zal ook fungeren als beperkte toegang voor ontleners van 

(volks-)sportmateriaal (museumdepot Sportimonium en Bloso-uitleendienst). 

Verder wordt een strook ten zuiden van de bestaande strandparking aangeduid als mogelijke 

‘potentiële parkeerzone’ voor de eventuele noodzakelijke uitbreiding van de strandparking. 

Het perceel is in huidige toestand bebost, en kan daardoor slechts in laatste instantie ingericht 

worden als parkeerruimte. Bij voorkeur wordt dit perceel evenwel niet aangesneden en wordt 

de bestaande bebossing behouden. Het bosdecreet is van toepassing op de eventuele 

ontbossing. 



65

Clustering van het programma: 

A1 - E19 

A1 - E19 





P 

bestaande situatie clustering 

ontwikkeling 3 clusters 









3.2/ Programma. 

Visie 

Het sportief en recreatief programma wordt gedifferentieerd naar type van ruimtegebruik: 

- enerzijds betreft het activiteiten en bijhorende infrastructuur die zich richten tot een 

bepaalde ruimte, en al dan niet een specifieke locatie vereisen. Deze bepalen het 

hoofdgebruik van een specifieke site, 

- anderzijds betreft het activiteiten die het domein als geheel gebruiken, en eerder leiden tot 

medegebruik van de ruimte waardoor ze zich bewegen, 

Daarnaast kan een onderscheid worden gemaakt in functie van het type infrastructuur dat 

vereist is: gebouwen, sportvelden, wegenis, verharde of onverharde paden, ... , alsook in 

functie van de noodzaak tot clustering met andere programma-elementen: gelijksoortige 

activiteiten, aanwezigheid van horeca-voorzieningen, ... 

Voor een reeks van gekende programma-elementen bij de opmaak van dit masterplan 

wordt de locatiegeschiktheid afgetoetst binnen dit masterplan. In het kader van de gewenste 

verdere ontwikkeling worden aangewezen nieuwe programma-elementen voorgesteld. 

Concept 

Het concept voor ruimtelijk functioneren geeft de clustering van activiteiten aan in een 

aantal specfiek te gebruiken zones. De in de huidige toestand aanwezige clusters liggen 

eerder verspreid over het domein en vertonen weinig samenhang met het bestaande 

ontsluitingsmodel. 

De verdere uitwerking van het programma binnen het domein gebeurt volgens het concept 

voor het ruimtelijk functioneren binnen 3 clusters, telkens met eigen parkeermogelijkheden. 

De drie clusters situeren zich in het ganse zuidelijke deel van het domein. Door clustering 

wordt het gebruik van het domein op elke locatie duidelijk leesbaar en worden onnodige 

zoekbewegingen doorheen het domein vermeden. 

Als uitgangspunt voor het lokaliseren van de programma-elementen wordt hierbij in hoofdzaak 

de bestaande gewestplanzonering. Het gehele noordelijke deel van het domein wordt 

gevrijwaard van recreatief of sportief hoofdgebruik en kent bijgevolg een hoofdgebruik 

als natuur. De plaatsing van programma-elementen met een toegangsbeperking wordt 

afgewogen in relatie tot de evolutie van de afsluiting van delen van het domein. 



67

Naast het sportief en recreatief programma, bestaan programma-elementen voor 

natuurbehoud en -ontwikkeling. Deze worden integraal mee opgevat bij de organisatie van 

het functioneel programma op het terrein. De verenigbaarheid met andere voorkomende 

programma-elementen wordt afgewogen, alsook het belang ervan op de betreffende locatie. 

Dit gebeurt telkens vanuit de doelstelling voor het verbinden van de meest waardevollen en 

kwetsbare natuurlijke zones binnen en buiten het domein. 

Het behoud en de restauratie van het historisch patrimonium binnen het domein staat 

rechtstreeks in relatie tot de ontwikkeling van het sportief en recreatief programma. Er 

wordt gezocht naar een gepaste sportieve of recreatieve invulling van het patrimonium, 

die bovendien kan instaan voor het blijvend behoud. De inzet ervan moet het patrimonium 

verheffen tot baken binnen het domein. 

De optimalisatie van het watersysteem, in functie van de waterbeheersing op het domein, 

vormt een hoofddoelstelling voor elk planningsinitiatief en elke ingreep. Met een hoofdaandeel 

aan waterpartijen en de gedeeltelijke ligging in valleigebied is ontwerp met aandacht voor 

waterbeheersing een noodzaak voor de site zelf én voor de ruimere omgeving. De verdere 

ontwikkeling van het Bloso-centrum en het vrijwaren van de huidige infrastructuur zijn bovendien 

enkel haalbaar wanneer deze niet bedreigd worden door een onaangepaste waterbeheersing, 

en wanneer deze zelf geen negatieve impact uitoefenen op het watersysteem. 

A1 - E19 



A1 - E19 

A1 - E19 



Clustering van gekende programma-elementen 




Plaatsgebonden: 

strandzone voor kinderen 

technische loods Bloso 

museumdepot Sportimonium 

tijdelijke opslag compost 

horeca-voorzieningen 

natuurleerpad 

Niet-plaatsgebonden: 

renovatie paden en wegen 

mountainbike parcours 


restauratie voormalig openluchtzwembad 

renovatie skatinggebouw 

indoor duikcentrum 

horeca-voorzieningen 

renovatie cafetaria Zomerlust en 

indoor-bewegingsspeeltuin 

herlokatie Bloso-inspectiedienst 

herlokatie overdekt zwembad 




uitbreiding sportverblijf 

blote voetenpad 

natuurleerpad 

permanent touwenparcours 

trekkershutten 

avontuursporten 

mountainbikeparcours 



69

A1 - E19 






gymnastiekhal 


natuurleerpad 



mountainbikeparcours 

herlokatie sportvissen 



71



4 

MASTERPLAN 

GEÏNTEGREERD ONTWERP 



73



water als identiteit 

4.1/ Cluster Sport & Wellness. 

Water als identiteit | Het Bloso-domein is een laaggelegen gebied en wordt op de 

watertoetskaarten aangeduid als mogelijk overstromingsgevoelig. Bij de recente periodes van 

wateroverlast in november 2010 en januari 2011, stroomde water vanuit de Zwartebeek over 

de weg naar de zone van het voormalig openluchtzwembad. 

Water en het laaggelegen valleigebied van de Zwartebeek vormen de setting waarbinnen de 

oorspronkelijke sportieve en recreatieve betekenis van het Bloso-domein zijn ontstaan. In 1937 

werd het openluchtzwembad geplaatst als een centrale waterpartij binnen een reeks van 

vijvers in de loop van de Zwartebeek. 

Het centrale punt van de activiteiten op het Bloso-domein situeert zich bijgevolg vooral in het 

meest laaggelegen gedeelte. Getuige ook hiervan het romantisch vijvertje dat samen met 

het vervallen zwembad een relict is van de oorspronkelijke waterpartijen. 

Het herbekijken van het watersysteem vormt een onvermijdelijke randvoorwaarde voor de 

uitvoering van het masterplan. Voor elke ingreep die overwogen wordt in deze centrale zone 

dient immers de garantie van een lange levensduur in deze laaggelegen zone geboden te 

kunnen worden. Daarnaast moet elke ingreep ook verantwoord kunnen worden binnen een 

duurzaam watersysteem voor het domein en zijn omgeving. 

In functie van de als monument beschermde gebouwen en de kuip van het voormalig 

openluchtzwembad is restauratie slechts zinvol als dit het behoud van het geheel op 

lange termijn kan garanderen, zonder dat een verdere of nieuwe aantasting gebeurt door 

herhaaldelijke overstromingen. 



75



bestaande toestand 

ruimte en bebouwing 

bestaande gebouwen 

recreatieve en sportieve 

verbindingen 

centrale organisatie rond 

historisch zwembadcomplex 

tussenruimten en openingsrichtingen 

oorspronkelijke ligging in as Barebeek 

doorgaande bewegingen en 

verbinding hoofdtoegang-zwembad 

Focus | De grootste potentie voor bijkomende ontwikkelingen situeert zich in de zuidelijke zone. 

Het betreft een zone met een groot aantal troeven, die in de huidige toestand grotendeels 

onbenut blijft. De ontwikkeling wordt uitdrukkelijk gericht op: 

- benutting van de zuidelijke zone, met het voormalig zwembadcomplex als centraal baken 

- optimalisatie van het watersysteem i.f.v. waterbeheersing 

- oorspronkelijk watersysteem i.f.v. herkenbaarheid en leesbaarheid 

- flexibiliteit van de ruimte, tijdelijk ruimtegebruik 

Troeven | De ontwikkeling speelt de reeds aanwezige troeven uit voor de zuidelijke zone: 

- de beschermde hoofdtoegang en het modernistisch voormalig zwembadcomplex dienen 

een nieuwe functie te krijgen en dienen beeld- en structuurbepalend te zijn; 

- het opnieuw onder de aandacht brengen van de historische betekenis als badvoorziening 

vormt een belangrijk aspect voor de identiteit van het ganse Bloso-domein; 

- naast het bestaande zwembadcomplex wordt de zone gekenmerkt door veel onbenutte 

ruimte waarin sportieve intensivering mogelijk is. De site bezit opportuniteiten om te 

evolueren van een verlaten zwembadcomplex naar een breder sportief en recreatief 

centrum; 

- het voormalig zwembad werd gesitueerd in de oorspronkelijke as van de Barebeek. De 

historische samenhang met het watersysteem vormt een aanknopingspunt voor de verdere 

ontwikkeling. 

Ontwerp | De cluster voor Sport & Wellness wordt ontwikkeld in directe aansluiting met de 

hoofdtoegang en -parking. De deelzone wordt omgevormd van een vaag herkenbare zone 

tot een centrale plaats binnen het Bloso-centrum. Hier worden sportieve en recreatieve 

activiteiten geconcentreerd met een intensief sportief of recreatief gebruik en een 

ingrijpende terreinaanleg. Het voormalig zwembadcomplex wordt opgevat als een centraal 

baken en wordt ingevuld met watersporten/of waterrecreatievoorzieningen en bad & 

wellnessaccommodaties in functie van de originele betekenis. 

De ruimte wordt opnieuw centraal georganiseerd rond het modernistisch zwembadcomplex. 

Het oorspronkelijk bad met terrasvormige omloop en gebouwen vormen het baken van deze 

zuidelijke zone. De hoofdtoegang blijft functioneren als poort en kan een nieuwe invulling 

krijgen met bijvoorbeeld administratieve functies. Er wordt een rechtreekse link uitgewerkt 

tussen de hoofdtoegang en het zwembadcomplex. Bestaande doorgaande bewegingen 

rondom de grote vijver worden in het ontwerp verder benadrukt 

Het complex verkrijgt zijn identiteit door de aanwezigheid van de ruimten tussen de gebouwen. 

De samenhang van de gebouwen, de tussenruimten en de openingsrichtingen naar de 

omgeving bepalen de historische en esthetische waarde van het complex. De afzonderlijke 

gebouwen vormen op zichzelf slechts elementen van dit complex en hun waarde wordt slechts 

ten volle benadrukt binnen de oorspronkelijk bedoelde samenhang. 

De tussenruimten en openingsrichtingen in de ruimte zijn bepaald door het oorspronkelijke 

watersysteem van aangelegde vijvers en van het gerealiseerde zwembadcomplex. Zij bepalen 

de identiteit en herkenbaarheid van de ruimte binnen deze deelzone. Ze worden opnieuw in 

beeld gebracht. 



77




locaties gebouwd programma 


verbindingen 

zes locaties voor gebouwd programma 

i.f.v. de bestaande ruimtelijke structuur 

Programma | De zuidelijke zone van het Bloso-domein leent zich het meest tot de invulling met 

een bijkomend programma. De zone wordt in de eerste plaats ontwikkeld als nieuwe centrale 

entiteit binnen het domein, én is rechtstreeks gekoppeld aan de hoofdtoegang van het domein. 

Daarnaast betreft het de grootste aaneengesloten zone met een gewestplanbestemming 

voor recreatie, zodat ook in het huidig juridisch kader hier reeds ruime mogelijkheden bestaan. 

Het in hoofdzaak centraliseren van het programma binnen deze zone biedt kansen om 

ontwikkelingen in overige zones van het domein te centraliseren. 

Met betrekking tot het gebouwde programma dient de centraliteit en de bakenfunctie van 

het zwembadcomplex verzekerd te worden in het ontwerp. Hiertoe wordt nagegaan welke 

zones in aanmerking komen voor bebouwing en aan welke kenmerken de nieuwe bebouwing 

dient te voldoen. Vanuit de structuurbepalende elementen voor de ruimte, worden zes locaties 

aangegeven voor de inpassing van nieuwe bebouwing. Gebouwde programma-elementen 

dienen daarbij de bestaande structuren te versterken, en worden gerealiseerd: 

- volgens bestaande lijnen van bebouwing; 

- ter accentuering van bestaande of oorspronkelijke landschappelijke lijnen; 

- als sluitstuk van bestaande of oorspronkelijke ruimten of zichtlijnen; 

- ter vrijwaring van belangrijke zichtassen; 

- volgens de beoogde concentrische en radiale organisatie van de ruimte. 

In eerste instantie wordt de uitbouw van de zone net ten zuiden van het zwembadcomplex 

beoogd. Enerzijds is voor de restauratie van het voormalig zwembadcomplex een koppeling 

met bijkomende infrastructuur noodzakelijk. Een nieuwe exploitatie van het complex is 

namelijk slechts realiseerbaar indien deze kan geïntegreerd worden binnen een ruimer te 

exploiteren geheel. Het beperkte en specifieke lange en smalle volume van de historische 

gebouwen leent zich niet tot een exploiteerbare invulling die afzonderlijk kan functioneren. 

Anderzijds is de zuidzijde van de gebouwen in mindere mate geschikt voor het realiseren van 

een aantrekkelijke en functionele uitstraling naar de hoofdtoegang. Op deze locatie kan 

een zuidelijk flankerende bebouwing de beoogde uitstraling en aantrekkingskracht van het 

voormalig zwembadcomplex als centrale zone versterken. Refererend aan het oorspronkelijke 

masterplan van 1937, in welk kader het zwembadcomplex werd opgericht, werd ook toen 

reeds de uitbouw van flankerende activiteiten (voetbalstadion) op deze locatie voorzien. 

Samen met de locatie ten zuiden van het zwembadcomplex worden twee locaties aangeduid 

die de oorspronkelijke beekvallei en oorspronkelijke (gedeeltelijk gedempte) waterpartijen 

benadrukken. Beide locaties bevinden zich aan de zuidzijde van het oorspronkelijk 

watersysteem, in functie van het verder accentueren van een aaneengesloten binnenruimte 

tussen gebouwen en de grote vijver. Een eerste locatie flankeert de zuidkant van de gedempte 

waterpartij, al dan niet in samenhang met het bestaande skatinggebouw. Een tweede locatie 

benadrukt het eindpunt van de gedempte waterpartij. 

De zone langs de Tervuursesteenweg biedt eveneens mogelijkheden voor de uitwerking van 

bebouwing. Met betrekking tot het concept voor een concentrische en radiale organisatie 

- en dus het behoud van bewegingsrichtingen en zichten - worden de locaties gespiegeld 

aangeduid t.o.v. de bebouwingslocaties aan de binnenzijde van het grachtensysteem. 



Een laatste mogelijke locatie sluit het zicht vanaf het sportverblijf, t.h.v. cafetaria Zomerlust. 

79

Zichtlijnen en doorzichten vanaf hoofdtoegangsroute: 



bestaande zichten 



verbindingen 


scenario 1 bouwzones 


verbindingen 

scenario dwarsgerichte bouwzones 

ondersteuning en behoud van radiale 

doorzichten door nieuwe bebouwing 




verbindingen 

scenario langgestrekte bouwzone 

nadruk zichten op nieuwe bebouwing 

sterke beperking radiale doorzichten 



Scenario’s bebouwde ruimte t.h.v. de gedempte waterpartij | Met betrekking tot de inplanting 

van gebouwen worden twee scenario’s onderzocht. 

In een eerste scenario worden de gebouwen dwars op de concentrische richting geplaatst, 

volgens de bepaalde strategische lijnen. Hiermee accentueert de bebouwing door zijn richting 

de opeenvolging van ruimten, waardoor de bezoeker rechtstreeks een visuele uitnodiging 

krijgt van de hoofdtoegang tot aan de grote vijver. Door het dwars snijden van de bestaande 

concentrische lijnen in het landschap wordt tevens de nadruk gelegd op deze opbouw. Het 

versterken van deze lijnen vormt een belangrijk ontwerpprincipe voor de aanleg van het terrein 

rondom de gebouwen. Dit vertaalt zich in een optimalisatie van radiale zichtlijnen vanop de 

hoofdtoegangsroute, zowel t.a.v. de bestaande gebouwen als t.a.v. de nieuwe gebouwen en 

de relatie met de grote vijver. 

In een tweede scenario worden de gebouwen zodanig gepositioneerd dat ze de zuidelijke 

lijn van de gedempte waterpartij in de lengterichting accentueren. Hiermee wordt eerder 

de concentrische richting van het landschap geaccentueerd, en ontstaat een voorliggende 

aaneengesloten ruimte voor sport en recreatie tot aan de grote vijver. Vanaf de hoofdtoegang 

wordt een front van bebouwing waargenomen, met beperkte doorzichten naar de 

achterliggende aaneengesloten ruimte. 

81

Zichtlijnen en doorzichten naar het centraal opgevatte zwembadcomplex: 



bestaande zichten 



verbindingen 




verbindingen 

scenario dwarsgerichte bouwzones 

toevoeging van nieuwe zichtassen 

verszterking van de bakenfunctie 




verbindingen 

scenario langgestrekte bouwzone 

in mindere mate nieuwe zichtassen 

Aangezien het oorspronkelijke zwembadcomplex wordt opgevat als centraal baken binnen 

de zone, wordt voor beide scenario’s de zichtrelatie onderzocht vanop het domein en vanuit 

de nieuwe bebouwing. 

In het eerste scenario, waar de bebouwing dwars wordt gericht, worden niet enkel de bezoekers 

visueel uitgenodigd naar het historische zwembadcomplex: vanuit de radiale gebouwen 

ontstaan directe zichtrelaties tussen nieuwe architectuur en de historische elementen van de 

site. 

In het tweede scenario, met langgestrekte bebouwing langs de gedempte waterpartij, wordt 

het zicht vanuit de nieuwe bebouwing eerder eenzijdig gericht op het watervlak. Een nieuwe 

directe zichtrelatie is in eerste instantie niet aanwezig. 

Met betrekking tot de functie van het zwembadcomplex als centraal baken, levert scenario 1, 

met dwarsgerichte bebouwing meer interactie op tussen de nieuwe en historische gebouwen. 

De relatie tussen de gebouwen en het onderling verband met de tussenliggende ruimten 

wordt in het bijzonder versterkt. 

Met betrekking tot het versterken van de ruimtelijke structuur en de verdere accentuering van 

beeldbepalende elementen vormt het eerste scenario bijgevolg het meest wenselijke. 

De verdere uitwerking van deze zone gaat uit van een ontwikkeling volgens scenario 1, met 

dwarsgerichte bebouwing ter hoogte van de gedempte waterpartij. 



83

Bouwvorm en bouwzones: 




voorkeursscenario bouwzones 


verbindingen 

bouwvorm en bouwzones 

Ontwerp bouwvorm t.h.v. de gedempte waterpartij | Ten aanzien van de bouwvorm wordt 

gezocht naar het creëren van nieuwe vista’s en het sluiten van zichtassen. Zoals eerder gesteld 

is de ruimte tussen de gebouwen essentieel. De historische samenhang wordt gerealiseerd 

door het accentueren van de onbebouwde tussenliggende ruimte (openluchtbad) en de 

openingsrichtingen naar de omgevingselementen. Deze kenmerken resulteren in onderstaand 

ontwerp dat zich baseert op de aanwezige lijnen: 



- In het verlengde van het skatinggebouw kan de bebouwing uitgebreid worden tot binnen 

de contour van de gedempte waterpartij. Het skatinggebouw kan daarbij behouden 

worden of vervangen worden. De lengterichting van het geheel van bebouwing staat 

daarmee dwars op de concentrische lijnen in het landschap. 

De kop van dit nieuwe gebouw verwijst naar het overkragende hoofdgebouw van het 

oorspronkelijke zwembad, en herhaalt hiermee een van de meest krachtige elementen 

van het historische ontwerp. Beide ‘overkragingen’ vormen vista’s ten opzichte van elkaar 

en geven schaal en leesbaarheid aan de ruimte. 

De radiale richting van de nieuwe bebouwing creëert daarenboven een zicht tussen de 

zwembadzone en het nieuwe gebouw van hoofdtoegang naar de grote vijver. 

- Het eindpunt van de gedempte waterpartij wordt gesloten door een nieuw gebouw of 

een geheel van bebouwing. Het omsluiten van het terrein door een gebouw in radiale 

richting geeft hier - naar analogie met de opbouw van het historische zwembadcomplex - 

een richting aan de zichten vanaf de hoofdtoegangszone (uitbreiding parking) tot aan de 

grote vijver. Ook hier vormt het nieuwe gebouw een nieuwe zichtlocatie. 

- Met deze opbouw ontstaat vanaf het zwembadcomplex een opeenvolging van 3 vista’s of 

‘plans’, met twee opeenvolgende toevoegingen van bebouwing, en met als derde plan 

het sportverblijf. Telkens geven deze elementen een visuele afbakening van een groter 

geheel van de sportzone. 

85







verbindingen 

vloeiende beweging en plaatsing 

volumes langs as tot de grote vijver 

bouwzone ten zuiden van het 

zwembadcomplex 

(1) 1986, Van Wassenhove, S., La grande pitié d’Hofstade, Eindverhandeling Hair Antwerpen 

(2) 1937-1939, Van Nueten, Ch., studies domein Hofstade, Ministerie van Volksgezondheid, Brussel 

Ontwerp bouwvorm | De uitbouw van de zone ten zuiden van het zwembadcomplex 

knoopt aan met de historiek van de site en architecturale opvatting van het voormalig 

openluchtzwembad. Het voormalige zwembad met bijhorende gebouwen (kleedcabines, 

waterrestaurant en conciërgewoning) vormt een eerste gerealiseerde fase van een in 

1937-1939 door architect Charles Van Nueten ontworpen ruimer complex, omvattende een 

stadion en olympisch zwembad. Het stadion met voetbalveld en flankerende sportterreinen 

werd echter nooit gerealiseerd, waarschijnlijk mede omwille van WOII. Aan de voorzijde 

(zuidkant) van het stadion zou volgens het ontwerp een open ruimte gerealiseerd worden 

voor de ontvangst van bezoekers, afgesloten door loketten en laag hekwerk, met daarbuiten 

een parking en overdekte fietsenstalling. De ruimte tussen het zwembad en het stadion werd 

opgevat als groot terras, dat zowel zicht diende te verlenen over het zwembad als over het 

voetbalveld (1986, Van Wassenhove, S. (1) en 1937-1939, Van Nueten, Ch. (2)). 

Van Wassenhove analyseert in zijn eindverhandeling ‘La Grande Pitié d’Hofstade’ (1986, (3)) 

het stedenbouwkundig concept van het gehele complex. Hij komt daarbij tot de conclusie dat 

de plannen uit 1939 een concept weergeven met een duidelijke “vloeiende beweging”, en 

dat een “sterk beheerste vorm van planning van een aantal activiteiten - vertrekkend vanuit 

het stadion naar het meer toe” nagestreefd wordt. Dit is waar te nemen op de doorsnede 

(weergegeven op p.88). Hij concludeert daarbij het volgende: “Het valt dan ook niet te 

begrijpen dat de bouwheer - de politici - besliste enkel het zwembad met kleedcabines, het 

terras, de cafetaria en de conciërgewoning te bouwen. Alle plannen laten duidelijk zien dat 

dit complex als één geheel moest gebouwd worden. Ook heden is die ‘leegte’, ‘het gat’ nog 

aan te voelen waar het stadion moest komen.” Nog beschrijft Van Wassenhove de vloeiende 

beweging vanuit het stadion als verplicht perspectief: de volumes werden geplaatst in een 

as tot aan de grote vijver, waarbij het stadion de ‘tribune’ zou vormen voor het zicht op het 

zwembad, de kleedcabines, de caferia en de conciërgewoning. Door het niet realiseren van 

het stadion - aldus Van Wassenhove - ging de ware betekenis van de volumes bij het zwembad 

verloren: “Ze moesten opeens een totaal andere functie in hun omgeving vervullen. Als 

alleenstaande objecten moesten ze nu een gevel vormen t.o.v. een veel te grote restruimte.” 

De bevindingen uit dit masterplan vinden overeenstemming met een aantal van de hierboven 

aangehaalde conclusies: 



- het voormalige zwembadcomplex wordt momenteel niet betrokken binnen de werking 

van het Bloso-centrum. Er bestaat nagenoeg geen relatie met de overige delen van het 

domein, waardoor het complex niet ervaren wordt als een belangrijk deel van domein. 

Het slechts gedeeltelijk realiseren van wat oorspronkelijk werd beoogd heeft geleid tot het 

verlies aan betekenis van de gerealiseerde architectuur. Met dit masterplan wordt gestreefd 

naar een vernieuwde centrale organisatie van de ruimte rond het zwembadcomplex 

- als ‘verplicht perspectief’, door onder meer de verdere uitbouw van de zone en het 

opnieuw inzetten van het voormalige zwembadcomplex. Voor nieuwe gebouwen wordt 

hoogwaardige architectuur beoogd die het uitzicht op het zwembadcomplex en op de 

ruimte tot aan de grote vijver benadrukt; 

- de uitwerking van een opeenvolging van vista’s in de ruimtelijke opbouw van het domein 

kan worden gelezen als uitbreiding van het oorspronkelijk opgevatte principe waarbij 

de gebouwen de tussenliggende ruimten accentueren, en waarbij omgekeerd de 

tussenliggende ruimten de samenhang tussen de gebouwen leesbaar maken. Zo kan de 

plaatsing van het zwembadgebouw binnen een opeenvolging van activiteiten ‘vanuit het 

stadion naar het meer toe’ aangehaald worden, alsook de boogvorm en omzoming van 

het Strandgebouw t.a.v. de grote vijver; 

87

Bouwvorm en bouwzones - aanknoping op oorspronkelijk plan: 



voorontwerp oorspronkelijk plan 

(1938, Van Nueten, Ch. (1); bewerking) 


(2) 1986, Van Wassenhove, S., La grande pitié d’Hofstade, Eindverhandeling Hair Antwerpen 



gebouwd programma en 

oorspronkelijk gepland programma 

(1986, Van Wassenhove, S. (2); 

bewerking) 

89

Bouwvorm en bouwzones - aanknoping op oorspronkelijk plan: 

zwembadkuip 

zuidelijk terras 

zwembad 



doorsnede oorspronkelijk plan 

(1938, Van Nueten, Ch. (1); bewerking) 

kansen voor de realisatie van 

het ‘verplicht perspectief’ 

op het zwembadcomplex 

en de ruimten tot aan de grote vijver 

vooraanzicht tribune stadion 

(1937, Van Nueten, Ch. (1)) 

kansen voor de realisatie van 

aantrekkelijke en functionele 

uitstraling naar hoofdtoegang 




- anderzijds is de zuidzijde van de bestaande gebouwen van het voormalige 

zwembadcomplex in mindere mate geschikt voor het realiseren van een aantrekkelijke en 

functionele uitstraling naar de hoofdtoegang. Op deze locatie kan een zuidelijk flankerende 

bebouwing de beoogde uitstraling en aantrekkingskracht van het zwembadcomplex als 

centrale zone versterken. Teruggekeken naar het oorspronkelijke masterplan van 1937, 

in welk kader het zwembadcomplex werd opgericht, werd ook toen reeds de uitbouw 

van flankerende activiteiten (voetbalstadion) op deze locatie voorzien. Het geplande 

tribunegebouw kijkt uit over de ruimte met het zwembadcomplex én vormt een imposant 

aangezicht naar de hoofdtoegang, met een gevellengte van ca.135m en een hoogte 

van ca. 17m; 

- uitbouw en organisatie van het geheel van de zuidelijke cluster zijn noodzakelijk in functie 

van de betekenis van de sporten recreatievoorzieningen binnen het domein. In de huidige 

situatie vormen de bestaande gebouwen objecten in een veel te grote restruimte. Dit uit 

zich in grote delen van de zuidelijke cluster die geen bestemming lijken te hebben, maar 

wel toegankelijk zijn. Voor de ontwikkeling van de zuidelijke cluster wordt in dit masterplan 

een strategie vooropgesteld waarbij de verschillende ontwikkelingsfasen telkens worden 

uitgedacht in relatie tot de volledige ruimte van de zuidelijke cluster. Samen met de 

realisatie van accommodaties in de te ontwikkelen zones worden de (nog) onbenutte 

zones duidelijk uitgewerkt als (tijdelijke of permanente) delen van een samenhangend 

landschap waarbinnen deze accommodaties zich bevinden. Dit verhoogt de leesbaarheid 

van het domein en benadrukt de betekenis van elk van de onderdelen ervan: de onbenutte 

zones als onderdeel van een samenhangend landschap beklemtonen het uitnodigend 

karakter van de zones met sporten recreatieve voorzieningen. Met de inzet van nieuwe 

ontwikkelingen in een strategie voor de ruimte van de volledige zuidelijke cluster, worden 

‘restruimten’ vermeden. 

91






bepalende zichten 

bouwzones en principes voor bouwen 

Ontwerp bouwvorm | Wat betreft bebouwingscontouren worden bouwzones gedefinieerd 

in functie van de doorvertaling naar een grafisch plan RUP. Belangrijke bebouwingsgrenzen 

worden vastgelegd op basis van bestaande lijnen en maatvoeringen van historische 

gebouwen en tussenruimten. De bouwzones dienen beschouwd te worden als maximale 

grenzen waarbinnen de nieuwe gebouwen geplaatst kunnen worden. Binnen de bouwzones 

gelden volgende principes met betrekking tot de plaatsing en de architectuur: 



- per bouwzone geldt een maximale terreinbezetting: gebouwen kunnen binnen de 

bouwzone vrij geplaatst worden met een maximale bebouwingsindex t.a.v. de totale 

bouwzone. 

Voor de nieuwe volumes in samenhang met het voormalige zwembadcomplex gelden 

daarenboven bijzondere principes voor de plaatsing en de bouwvorm. De bestaande 

maatvoering van de langgestrekte en smalle bebouwing van het zwembadcomplex 

(breedte van overwegend 6,5m en 8m) is ongeschikt voor herneming i.f.v. bijkomende 

volumes met nieuwe programma-elementen. De afmetingen van de ruimte tussen 

de gebouwen (de kuip met een breedte van ca. 50m) kan daarentegen als referentie 

gebruikt worden voor het oprichten gebouwen met een modern sportief programma. Een 

breedte van ca. 50m is namelijk geschikt voor de inrichting van een overdekt zwembad 

of verscheidene indoor sportfaciliteiten. Voor de zuidkant van het zwembadcomplex 

wordt het patroon van bebouwde en onbebouwde ruimte omgekeerd, met tussenruimten 

die verwijzen naar de originele bebouwing en bebouwde ruimten die verwijzen naar de 

originele tussenruimten. 

De overige bouwzones zoeken naar een bouwvorm met een verhouding die verwijst naar 

de langgestrekte bestaande volumes in dit zuidelijke deel van het domein. Als maatgevend 

wordt de breedte van het skatinggebouw gehanteerd, dat in de lengte richting kan 

worden afgewerkt met een bijkomend volume. 

Ter hoogte van de cafetaria Zomerlust kan binnen de bouwzone zowel een uitgebreid 

volume als vervangingsnieuwbouw gerealiseerd worden, als een nieuw volume worden 

opgericht dat de bestaande cafetaria aan de westzijde flankeert, in afwerking van een 

nieuw zicht op de tussenliggende ruimte met het sportverblijf. 

De plaatsing van nieuwe gebouwen in de bouwzones buiten de ringgracht is vrijer, mits 

de volumes de zichtrelaties langsheen de gebouwen tot in het domein vrijwaren of 

benadrukken. Ook mag nieuwbouw in deze zone de bedoelde ecologische verbinding 

over het domein niet hypothekeren; 

- per bouwzone geldt een maximale bouwhoogte (gekoppeld aan een maximum aantal 

bouwlagen: de gebouwen binnen het grachtensysteem worden overwegend laag 

gehouden in overeenstemming met de bestaande bebouwing. De bouwhoogte voor 

de nieuwe gebouwen in aansluiting met de beschermde monumenten wordt specifiek 

beschreven aan de hand van beoordelingscriteria, die een afstemming beogen op zowel 

het sportfunctioneel gebruik als op het oorspronkelijke concept voor het geheel van 

bebouwing (zie verder: “Beoordelingscriteria architectuurontwerp”). 

Buiten het grachtensysteem kan vrijer omgegaan worden met de bouwhoogte. Hier 

kunnen hogere gebouwen als volumes langs de Tervuursesteenweg opgericht worden; 

- de maximale dakhelling voor gebouwen binnen de ringgracht wordt bepaald op 10°, in 

verwijzing naar de platte en lichthellend daken van de oorspronkelijke architectuur. Ook 

met de dakhelling kan vrijer omgesprongen worden buiten de ringgrachten. 

93

oorspronkelijk 

zwembadcomplex 



nieuwe volumes t.a.v. hoofdtoegang 

en uitkijk over het zwembadcomplex 

accentuering tussenliggende ruimtes 

in verwijzing naar oorspronkelijke waterpartijen 

nieuw volume in verwijzing naar het overkragend 

zwembadgebouw met uitkijk over de voorliggende ruimte 

skatinggebouw 

nieuw afsluitend 

volume van het vista 

impressie bouwvorm en vista’s 



- de architectuur van de nieuwe volumes dient de bepalende zichten uit te werken, en 

bijgevolg de ruimtelijke opbouw van dit deel van het domein te accentueren. 

De gebouwen ten zuiden van het voormalige zwembadcomplex worden uitgewerkt 

als ontbrekende schakel tussen de hoofdtoegangszone en het oorspronkelijke 

zwembadcomplex. Voor de architectuur is een belangrijke taak weggelegd om enerzijds 

de uitstraling en aantrekkingskracht uit te werken als nieuwe gevel en nieuw aangezicht 

t.a.v. de hoofdtoegang, en anderzijds ter versterking van de aanwezige modernistische 

architectuur en koppeling op het bestaande complex met realisatie van de uitkijk op dit 

complex. De ruimte tussen de nieuwe architectuur en de oorspronkelijke zwembadkuip 

wordt bijgevolg ingezet als duidelijk zichtbare ruimte, in verwijzing naar het publieke ‘terras’ 

uit het oorspronkelijke concept. 

Als zichtbare en functionele koppeling tussen de hoofdtoegang aan de zuidzijde van de 

ringgracht (buitenzijde) en het zwembadcomplex aan de noordzijde van de ringgracht 

(binnenzijde), dient hier een hoogwaardig architecturaal concept nagestreefd te 

worden. De architectuur voor deze bouwzone staat op een cruciale wijze in voor de 

beoogde centrale organisatie van de zuidelijke cluster rond het zwembadcomplex en 

voor de uiteindelijke vervollediging van het oorspronkelijk bedoelde geheel (zie verder: 

“Beoordelingscriteria architectuurontwerp”). 

Ook de overige gebouwen binnen de ringgracht dienen een architecturale uitwerking 

te krijgen in functie van de verschillende zichten die ontstaan door inplanting op de 

weerhouden locaties. Enerzijds ontstaat vanuit en tot aan het zwembadcomplex telkens 

een zichtrelatie die de ruimten tussen de gebouwen accentueert en die resulteert in de 

verschillende beoogde vista’s. Anderzijds dienen de gebouwen nieuwe zichten te genereren 

van en naar de grote vijver - het hart van het Bloso-domein. Deze laatstgenoemde zichten 

kunnen beschouwd worden als een verdere uitwerking van het ‘verplicht perspectief’ van 

de toegang tot de grote vijver zoals vervat in het oorspronkelijk concept voor het domein. 

Specifiek voor het volume in aansluiting met het skatinggebouw kan een verwijzing naar 

het overkragende zwembadgebouw worden nagestreefd door bijvoorbeeld het opnieuw 

accentueren van de voorliggende gedempte waterpartij als deel van een oorspronkelijk 

geheel van waterpartijen. 

De architectuur voor de volumes buiten de ringgracht dient in hoofdzaak in te spelen op 

de zichten vanaf de Tervuursesteenweg: de architectuur dient representatief te zijn t.a.v. 

het openbaar domein, en de zichten tussen de gebouwen dienen gevrijwaard of versterkt 

te worden. De nieuwbouw moet hier rekening houden met de bedoelde ecologische 

verbinding over het domein, en mag deze niet hypothekeren. 

De principes voor terreinbezetting, bouwhoogte en bouwvorm worden voorgesteld onder de 

vorm van een codering op het plan ‘Zones voor herbestemming’. 

95

Beoordelingscriteria 

(1) 



Bestaand voormalig openluchtzwembad 

Nieuwbouw ten zuiden van het 

voormalig openluchtzwembad 

Bouwzones met specifieke 

beoordelingscriteria voor architectuur 

Bij de aanvraag van een stedenbouwkundig attest moeten de restauratieopties en de 

ingrepen op het beschermde monument naar aanleiding van de herbestemming gekend 

zijn. Bij de aanvraag van een stedenbouwkundige vergunning en/of verkavelingsvergunning 

moet aangetoond worden dat het restauratiedossier opgemaakt is en goedgekeurd door de 

bevoegde instantie. 

Beoordelingscriteria architectuurontwerp | Voor het voormalig openluchtzwembad en de 

bouwzone ten zuiden hiervan worden de principes voor architectuurontwerp doorvertaald in 

specifieke beoordelingscriteria. Deze criteria kunnen rechtstreeks worden toegepast als kader 

voor de vergunningverlening binnen de stedenbouwkundige voorschriften van een PRUP, dat 

zal worden uitgewerkt in navolging van dit masterplan: 

Beoordelingscriteria | Bestaand voormalig openluchtzwembad 

Terreinbezetting (bestaande gebouwen): 1.421 m² 

Modaliteiten bij de aanvraag van stedenbouwkundige vergunningen: 

Elke aanvraag tot het bekomen van een stedenbouwkundig attest, een stedenbouwkundige 

en/of verkavelingsvergunning dient de inpassing van het voorwerp van de aanvraag in de 

globale ontwikkeling van het plangebied van het PRUP aan te tonen, tenminste m.b.t. de 

verenigbaarheid met de volgende beoordelingscriteria: 

1. Fasering: Een vergunning voor de realisatie van de bestemming van de bouwzone kan 

slechts verleend worden: 

- voor zover de aanvraag eveneens betrekking heeft op de restauratie van de beschermde 

monumenten binnen de bouwzone (1) ; 

- of voor zover aangetoond werd dat de hierboven vermelde restauratie reeds werd 

uitgevoerd of in uitvoering is volgens een geldige vergunning; 

2. Vergunbare handelingen: Handelingen zijn slechts toegestaan voor zover deze verenigbaar 

zijn met de vigerende regelgeving en besluiten met betrekking tot de cultuurhistorische 

aspecten binnen de bouwzone: 

- het behoud en het herstel van het beschermd patrimonium en de verankering van het 

patrimonium als unieke getuige van de historiek van de locatie staan voorop. Uitgesloten 

handelingen zijn: het uitbreiden, het verbouwen of herbouwen van bouwdelen anders 

dan bedoeld volgens de vigerende regelgeving en besluiten m.b.t. de cultuurhistorische 

aspecten; 

- de oorspronkelijke bouwstijl, de oorspronkelijke compositie van de bouwonderdelen 

onderling, de gevelmaterialen en/of bouwtechnieken dewelke het beschermd patrimonium 

in zijn oorspronkelijke vorm zijn waardevol karakter verlenen, moeten maximaal behouden 

blijven, en/of in de oorspronkelijke staat hersteld worden; 

- handelingen m.b.t. tot het beschermd patrimonium mogen niet in dergelijke mate 

gebeuren dat de oorspronkelijke morfologie van het beschermd patrimonium niet meer 

herkenbaar is; 

- specifieke architecturale elementen moeten bewaard blijven en/of in hun oorspronkelijke 

staat hersteld worden: architecturale elementen zoals oorspronkelijk schrijnwerk, 

borstweringen, horizontaliserende gevel- en raampartijen, beglazing, luifels, etc; 

- afbraak of sloop van waardevolle gebouwen of waardevolle architecturale elementen 

is niet toegestaan. De bouwfysische toestand van een gebouw kan niet aangegrepen 

worden om het gebouw te laten afbreken; 

- oorspronkelijke omgevingselementen zoals afsluitingen, hekwerk, omheiningsmuren, 

toegangspoorten, bijgebouwen, ornamenten en zichtrelaties, etc., moeten maximaal 

behouden blijven en/of in hun oorspronkelijke staat hersteld worden. 

3. Te specificeren elementen: Het voorwerp van de aanvraag dient tenminste volgende 

elementen te specifiëren: bebouwing, verhardingen en verhardingstypes, ontsluitingen 

van bebouwing en publieke zones, beplanting, afsluitingen. 



97

Beoordelingscriteria | Nieuwbouw ten zuiden van het voormalig openluchtzwembad 

Terreinbezetting (B/T = 65%): 6428 m² 

Modaliteiten bij de aanvraag van stedenbouwkundige vergunningen: 

Elke aanvraag tot het bekomen van een stedenbouwkundig attest, een stedenbouwkundige 

en/of verkavelingsvergunning dient telkens de inpassing van het voorwerp van de aanvraag 

in de globale ontwikkeling van het plangebied van het PRUP aan te tonen, tenminste m.b.t. de 

verenigbaarheid met de volgende beoordelingscriteria: 

1. Fasering: Een vergunning voor de realisatie van de bestemming van de bouwzone kan 

slechts verleend worden: 

- voor zover de aanvraag eveneens betrekking heeft op de restauratie van de beschermde 

monumenten binnen de aangrenzende bouwzone van het voormalig openluchtzwembad, 

volgens de voorschriften van de betreffende bouwzone; 

- of voor zover aangetoond werd dat de hierboven vermelde restauratie reeds werd 

uitgevoerd of in uitvoering is volgens een geldige vergunning; 

2. Belang van het beschermd patrimonium: Elk voorwerp van de aanvraag dient het 

waardevolle karakter van de beschermde monumenten binnen de aangrenzende 

bouwzone van het voormalig openluchtzwembad te ondersteunen en te versterken, 

tenminste door aan te tonen dat het voorwerp van de aanvraag: 

- de realisatie van kwaliteitsvolle architectuur als prioriteit heeft, rekening houdend met 

de beschermde monumenten én met de functionele aspecten overeenkomstig de 

bestemming; 

- de centrale betekenis benadrukt van het geheel van beschermde monumenten van het 

voormalige zwembadcomplex binnen de zuidelijke cluster Sport & Wellness. Ingrepen 

dienen de globale samenhang van dit complex te versterken; 

- op architecturaal en stedenbouwkundig vlak zorgt voor de visuele en functionele 

aaneenschakeling tussen de zuidelijk gelegen hoofdtoegangszone en het voormalige 

zwembadcomplex, volgens de denkbeeldige as die loodrecht op de kuip van het 

beschermde zwembad staat, vanaf de hoofdparking tot aan de grote vijver. Het ontwerp 

streeft hierbij naar de uitwerking van een representatieve en beeldbepalende architectuur 

voor het geheel van de bebouwing, in functie van de uitstraling en het uitnodigend karakter 

van de bouwzone als portaalzone van het Bloso-centrum; 

- een architecturale en stedenbouwkundige overgang uitwerkt tussen de beschermde 

monumenten en de nieuwbouw, als open ruimte en/of als transparante bebouwde ruimte, 

waarbij het ontwerp streeft naar: 

o maximale transparantie van de gevels, waarbij de architectuur maximaal de 

zichtrelatie uitwerkt op het geheel van de beschermde monumenten; 

o het doortrekken van het bestaande ‘terras’ tussen het beschermde 

kleedkamergebouw en het beschermde overkragende cafetariagebouw, 

bvb door het doorzetten van het peil van het terras in het vloerniveau van 

de gelijkvloerse verdieping, of het verderzetten van de trappenpartij van de 

omloop van het beschermde openluchtzwembad in de nieuwe architectuur; 





o een openheid van de interne structuur, waarbij maximaal een 

aaneengesloten transparante ruimte uitgewerkt wordt langs de zijde van 

het beschermde openluchtzwembad, die zichtbaar of leesbaar is vanuit de 

omliggende ruimte aan de noordzijde (noordoosten noordwestzijde van de 

bouwzone; 

- in de verhoudingen van zijn architectuur maximaal verwijst naar de verhoudingen die te 

vinden zijn in de architectuur van de beschermde monumenten en in het oorspronkelijke 

architecturaal totaalconcept. Daarbij wordt maximaal gezocht naar het geven van 

invulling aan de betekenis als portaalzone: 

o met een zwaartepunt van bebouwing aan de zuidzijde van de bouwzone; 

o met een beeldbepalende wandafwerking naar de hoofdtoegangszone; 

De bouwhoogten en de gevelbreedtes worden daarbij verhoudingsgewijs op elkaar 

afgestemd. De bouwhoogten worden bepaald in functie van een evenwichtig en 

esthetisch verantwoord samenspel tussen de verschillende bouwdelen van nieuwe 

gebouwen, bestaande gebouwen en beschermde monumenten. De hoogste bouwdelen 

mogen de totale bouwhoogte van 12m niet overschrijden, met uitzondering van plaatselijke 

hoogteaccenten tot 16m in functie van de uitwerking van de zichtrelatie t.a.v. het geheel 

van beschermde monumenten en de tussenliggende aaneengesloten ruimte, zonder dat 

de algemene bouwhoogte van 12m opgetrokken wordt. De hoogteaccenten dienen 

maximaal verwijderd te worden van de beschermde monumenten, ter hoogte van de 

uiterste zuidelijke bouwlijn. 

3. Te specificeren elementen: Het voorwerp van de aanvraag dient tenminste volgende 

elementen te specifiëren: bebouwing, verhardingen en verhardingstypes, ontsluitingen 

van bebouwing en publieke zones, beplanting, afsluitingen. 

4. Samenhang van het bouwproject en aansluiting op het beschermd patrimonium: Alle 

constructies binnen de bouwzone dienen een onderling architecturaal en stedenbouwkundig 

samenhangend geheel te vormen, waarbij tenminste de verhoudingen en de vormentaal 

van de architectuur steeds een bijdrage levert aan samenhang en de harmonie van het 

geheel van bebouwing. De realisatie van het samenhangend bouwproject kan al dan niet 

gefaseerd gebeuren. 

Fysieke aansluitingen van nieuwe constructies op het beschermd patrimonium binnen 

de bouwzone voor voormalig openluchtzwembad kunnen toegestaan worden voor 

noodzakelijke toegangen en in functie van noodzakelijke functionele verbindingen. 

5. Bijdrage aan de beeldkwaliteit: het project wordt getoetst aan de bijdrage tot de 

beeldkwaliteit t.a.v. de omgevende ruimte en de betekenis als centraal element binnen 

het plangebied. Hierbij wordt o.a. rekening gehouden met de architecturale kwaliteit, de 

kwaliteit van de aanleg van de onbebouwde perceelsdelen en perceelsafsluitingen, het 

materiaalgebruik en de beplanting. 

99

Invulling en fasering: 



ontwikkeling bebouwing 

ligweide 

indoor watersport / badvoorziening 

invulling korte termijn 

openluchtbad 

ligweide 

overdekt zwembad / badhuis 



Invulling en fasering | De centrale zone wordt verder geïntensiveerd als recreatief en sportief 

watersportcentrum. Het Bloso voorziet een bundeling van badvoorzieningen binnen deze 

zone: 

- De herlokatie van het overdekt zwembad aan de Tervuursesteenweg naar deze site. 

- De koppeling van het nieuwe overdekte zwembad aan een nieuwe bestemming van het 

voormalig openluchtzwembad. 

De oorspronkelijke kuip van het modernistische bad bedraagt 100m bij 50m. Omwille van de 

vereisten van waterkwaliteit werd dit openluchtzwembad in 1976 gesloten. De problematiek 

van de zuivering van een dergelijk watervolume, en de hiermee gerelateerde kostprijs, stelt 

zich nog steeds. 

Voor de invulling van het voormalig openlucht zwembadcomplex op korte termiijn kunnen 

een aantal pistes overwogen worden: 

- Opnieuw gebruik als openluchtzwembad: een kleinere kuip is wenselijk. In aansluiting met 

het overdekt zwembad wordt een sportief zwembad voorgesteld. Het sportzwemmen vormt 

een aanvullende activiteit op het recreatieve zwemmen in de grote vijver (strandzone). 

Sportzwemmen trekt een specifiek publiek dat niet terecht kan op de strandzone. De 

exploitatie van een openluchtzwembad is slechts haalbaar indien deze fysiek gekoppeld 

kan worden aan de exploitatie van het overdekt zwembad. Dit laatste wordt bijgevolg bij 

voorkeur gelokaliseerd aansluitend ten zuiden van het zwembadcomplex 

Voor het ontwerp wordt uitgegaan van een vrijstaande nieuwe kuip met eigen omloop 

binnen het bestaande bassin, in functie van het behoud van de wanden van de originele 

betegelde kuip. De terrasvormige omloop van de nieuwe kuip kan op strategische 

plaatsen doorgetrokken worden tot de randen van de bestaande kuip. Gedeelten van de 

bestaande kuip kunnen overdekt worden als ligzone of bedieningszone. 

Het resterende volume van de oorspronkelijke kuip wordt in aansluiting met de romantische 

vijver gevuld met ongezuiverd water, in functie van de opvang van hemelwater en de 

optimalisatie van het watersysteem. Een al dan niet permanent wateroppervlak – al dan 

niet met waterplanten – draagt hier bij tot de voelbaarheid van het zwemmen in een 

valleigebied, en tot het natuurlijk en landschappelijk karakter van het gebied. 

Inpassing van het overdekte zwembad en de eventuele flankerende gebouwen wordt 

vooropgesteld in de zone tussen de ringgracht en de hoofdgebouwen van het historische 

complex. Passend architecturaal ontwerp kan al dan niet verbinding zoeken met deze 

gebouwen in functie van de gekoppelde exploitatie. 

Essentieel daarbij is de ruimte tussen het overkragende gebouw en het kleedkamergebouw, 

die centraal op het originele bad uitkomen en van waaruit de trappenpartij naar het bad 

vertrekt. Deze ruimte vormt de noodzakelijke link voor het (visueel) koppelen van de nieuwe 

infrastructuur aan het centrum van het oorspronkelijke complex. 

101

impressie zwembad met beperkte kuip 

koppeling overdekt zwembad 

compartimentering i.f.v. badencomplex 

Masterplan Bloso-Centrum Hofstade-Zemst | Masterplan | 2217503007/dbo 76 





- Ecologische zwemvijver: de inzet van het gehele complex als ecologische zwemvijver, met 

een zwemgedeelte en een gedeelte voor natuurlijke waterzuivering (filtering en helofyten) 

is eveneens te overwegen m.b.t. de locatie in valleigebied en in de natuurlijke omgeving. 

Als aanvulling t.o.v. de strandzone, lijkt de uiteindelijke inzetbaarheid onvoldoende te 

kunnen leiden tot specifiek gebruik of een rendabel project t.a.v. de investering voor 

restauratie. 

- Badhuis / wellnessvoorzieningen: Zowel de natuurlijke als historische setting van het 

complex leent zich uitstekend tot het creëren van aantrekkelijke faciliteiten als badhuis of 

wellnessvoorzieningen. Ook deze activiteiten trekken een zeer specifiek publiek aan, dat 

verschillend is van het publiek voor de strandzone. Een dergelijke voorziening is het ganse 

jaar exploiteerbaar. De rendabiliteit t.a.v. investering ligt bijgevolg hoog. Het aantrekken 

van een nieuw publiek draagt bovendien bij tot de intensivering van het domein als 

recreatieve watersite, en verbetert het imago van de site. 

Voor het ontwerp kan gedacht worden aan een (partiële) transparante overkapping van 

de bestaande kuip, de inrichting van verschillende baden (warme, koude, aromatische, 

…) als losstaande kuipen in het bestaande bassin, met behoud van de vorm, de wanden 

en de samenhang van de originele kuip. Zowel een nieuwe omloop om de verschillende 

baden te ontsluiten, als de invulling van het overblijvende volume van de originele kuip, 

kan uitgewerkt worden zoals beschreven bij het openluchtzwembad. Het complex in zijn 

geheel, mét de originele gebouwen (beperkte breedte) leent zich in het bijzonder voor 

de realisatie van een wellnessparcours, met de koppeling aan stoombaden, sauna’s, 

massageruimten, ontspannings- en loungeruimten (overkragend gedeelte), etc. 

Vanuit het Bloso is deze piste enkel haalbaar indien de exploitatie fysiek gekoppeld 

kan worden aan de exploitatie van het overdekt zwembad. Ook een combinatie van 

bovenstaande pistes lijkt hierbij aangewezen, waarbij een wellnessomloop gerealiseerd 

wordt in – en in aansluiting met – de oorspronkelijke gebouwen, met een centraal 

sportief openluchtbad, in aansluiting met, en geëxploiteerd vanuit een nieuw overdekt 

zwembadgebouw. 

- Recreatiebad: Met het verhogen van (een gedeelte van) de bodem van het originele 

100m x 50m zwembad wordt een kleiner watervolume gerealiseerd, dat als recreatiebad kan 

ingezet worden. Hiermee wordt de oorspronkelijke contour van het bad behouden, doch 

wordt de kuip (bodem en wanden) ingrijpend gewijzigd. Een openluchtrecreatiebad lijkt op 

zichzelf geen bijzondere bijdrage te kunnen leveren t.a.v. de bestaande strandzone. Ook 

hier kan gedacht worden aan een combinatie met sportief openluchtbad, wellnessomloop 

en overdekt bad. De aansluitende zones ter hoogte van de gedempte waterpartij kunnen 

daarbij ingezet worden als ligweiden behorende bij het zwembadcomplex. 

- Ligweide: Voor de aanleg van de ligweide dient de contour van de gedempte waterpartij 

als uitgangspunt voor ontwerp te dienen. Het ontwerp van een hellende ligweide met 

overwegende zuid-oriëntatie valt te integreren met een lichtverzonken gedeelte van 

het terrein. De lijn waar de helling het maaiveld doorsnijdt valt samen met de noordelijke 

grens van de gedempte waterpartij en kan bijkomend worden geaccentueerd in de 

materialisatie. Met de focus op gezamenlijk ruimtegebruik en optimalisatie van het 

watersysteem, kan het gedeelte onder maaiveldniveau bij wateroverlast ingezet worden 

als wadi, voor de opvang van hemelwater. 

103



ontwikkeling gebouwen 

ligweide 


verdere uitwerking als sportzone 

invulling langere termijn 

overdekte sportvoorzieningen 

indoorsport 

Bloso-inspectiedienst 



- Het voorstel van het Agentschap Ruimte en Erfgoed de realisatie van het overdekt 

zwembad in de kuip van het historisch openluchtzwembad is onhaalbaar m.b.t. de vereiste 

om het dakniveau van het overdekt zwembad gelijk te leggen met de waterspiegel van 

het voormalige openluchtbad. Zowel technisch als financieel is dit voorstel problematisch. 

Bovendien lijkt dit voorstel - met een omvangrijke en diepe ondergrondse constructie 

(geraamde lengte van 50m, geraamde diepte van 8 tot 10m) in het bijzonder een impact 

te zullen hebben op het watersysteem. Het voorstel wordt hier niet weerhouden. 

De zuidelijke zone kan op langere termijn verder ontwikkeld worden met bijkomende functies. 

Eventuele bijkomende openlucht veldsporten kunnen bijvoorbeeld verder geclusterd worden 

in deze zuidelijke zone. De bestaande terreinen ter hoogte van de Jahnse weide (polyvalent 

grasveld) worden in dit kader behouden, en kunnen bovendien verder uitgebouwd worden. 

Daarnaast wordt gedacht aan: 

- Aan de zuidzijde van het zwembadcomplex kunnen overdekte sportvoorzieningen 

verder gekoppeld worden in functie van een samenhangende sportzone, voor zover de 

bebouwingsindex en de principes voor bebouwing niet in het gedrang komen; 

- De herlokalisatie van de Bloso-inspectiedienst; 

- De renovatie van cafetaria Zomerlust en de inrichting (van de kelder) als overdekte 

speeltuin; 

- De verdere intensivering van de Jahnse weide wordt opgevat als het toevoegen van 

structuur aan dit ruime sportveld in functie van de afbakening van delen voor afwisselend 

tijdelijk intensief gebruik gedurende een bepaalde periode, en rustperiodes zodat het gras 

zich kan herstellen. Voor de activiteiten binnen deze zone wordt gedacht aan recreatief 

voetbal of hockey, onder de vorm van vrij gebruik van de zone; 

- Binnen de site wordt eveneens gedacht aan de realisatie van een approach golf. Hierbij 

wordt geen klassieke golfinfrastructuur beoogd, maar een golfinfrastructuur op een 

beperkte oppervlakte (0,5ha tot 1ha) die specifiek gericht is op gezinsrecreatie. Omwille 

van het intensief gebruik dienen de meest bespeelde delen van de terreinen in kunstgras 

worden aangelegd. Ook dit sportelement kan gerealiseerd worden als afzonderlijk uit te 

sparen element in het weidelandschap; 

- De zone langs de Tervuursesteenweg kan gedeeltelijk ingezet worden als (overflow)parking 

- al dan niet met een permanente aanleg. Hierbij dient evenwel rekening gehouden met 

de vrijwaring van de beoogde natuurverbinding op deze locatie. 

Daarnaast geldt voor volgende, eerder geformuleerde, programma-elementen: 

- Een indoor duikcentrum zou voorzien worden ten noorden van de hoofdtoegang buiten 

het grachtensysteem, langs de Tervuursesteenweg. Hier wordt een bebouwingmogelijkheid 

voorzien. Binnen deze strook - buiten de ringgracht - is een vrije (hogere) bouwhoogte 

verdedigbaar. Er dient afgewogen of het uiteindelijke benodigde volume en de 

bouwhoogte inpasbaar zijn binnen de opvattingen omtrent bouwvorm en bouwzones; 

- Een wildwatersportbaan: deze zou voorzien worden in samenhang tot de oorspronkelijke 

zwembadkuip. De kuip zou daarbij doorsneden worden en geïntegreerd tot een systeem 

van schansen en stroomversnellingen. Deze voorziening is ingrijpend te noemen. Omwille 

van het verlies aan samenhang en uitstraling van het historisch patrimonium, en het 

doorbreken van de landschappelijke kenmerken wordt dit element niet wenselijk geacht 

in uitbreiding van het zwembadcomplex. De inplanting kan eventueel wel overwogen 

worden binnen de zone voor avonturensporten, bij het NMBS-bassin (cluster avontuur & 

sporthal). 

105

Terreinaanleg: 



terreinaanleg korte termijn 


ontwikkeling activiteitenzones 

tijdelijk extensief beheer 


indoor sport 


ontwikkeling activiteitenzones 

tijdelijk extensief beheer 


indoor sport 

terreinaanleg langere termijn 



Ontwerp terreinaanleg | Voor het verduidelijken van de ontwerpprincipes voor terreinaanleg 

op korte en lange termijn, wordt de zone eerst abstract voorgesteld als een aaneengesloten 

zone met natuurlijke begroeiing die extensief beheerd wordt. 

De bestaande accommodaties en intensief gebruikte zones (voormalig openluchtbad, 

speeltuin, Jahnse weide (polyvalent grasveld)), en de paden die hier naartoe leiden vormen 

uitsparingen in dit geheel van extensieve begroeiing. De voordelen van deze uitgangssituatie 

zijn: 

- Enkel de effectief op dit moment gebruikte zones worden betreden en gebruikt, de overige 

gedeelten zijn natuurlijk begroeid en ontoegankelijk. Het is voor de bezoeker duidelijk 

leesbaar waar hij mag wandelen en waar niet. Algemeen worden de bezoekers eenduidig 

gestuurd naar de bedoelde locaties. 

- De niet gebruikte zones dienen slechts éénmalig of enkele malen per jaar onderhouden te 

worden (maaibeheer) en resulteren in een extensief gras- en weidelandschap. 

- Deze zones vormen zichtbare volumes in het landschap die een samenhangend kader 

vormen, waaruit de betreedbare zones uitgespaard zijn. Binnen het geheel van het 

weidelandschap worden de verschillende sporten recreatiefaciliteiten dan ‘ontdekt’ 

door de bezoeker. 

- Het weidelandschap vormt een structuur van natuurlijke stapstenen binnen een hoofdzakelijk 

intensief recreatieve zone. 

- Bestaande begroeiing wordt maximaal geïntegreerd buiten de bebouwbare zones. 

Voor de realisatie van het nieuwe programma op korte en langere termijn kunnen gedeelten 

van het weidelandschap aangesneden worden. De aangesneden gedeelten kennen bijgevolg 

een tijdelijke invulling als weidelandschap gekend, doch kunnen op termijn aangesneden 

worden voor de realisatie van de prioritaire bestemming voor sporten recreatiefaciliteiten. 

De zones van het tijdelijke weidelandschap waar bebouwing is toegelaten worden daarbij 

strikt vastgelegd, naast zones die voor openlucht sporten recreatievoorzieningen worden 

vastgelegd. Dit betekent dat ook zones worden vastgelegd voor permanente invulling als 

weidelandschap (of verdere vernatuurlijking), zodat de ervaring van het karakter en de 

samenhang steeds gevrijwaard worden. 

De invulling van de verschillende aansnijdbare zones kan gefaseerd verlopen over lange 

termijn. Het voordeel is dat er nooit meer terrein aangesneden wordt (en intensief onderhouden 

dient te worden) dan uiteindelijk nodig is. Dit principe impliceert daarnaast ook meteen een 

nieuwe verweiding indien één van de sportfaciliteiten op termijn zou verdwijnen. Het vormt 

dan ook een zeer flexibel kader, waarbij de grenzen van de recreatieve terreinen (binnen de 

vooropgestelde afbakening) steeds onderling kunnen wijzigen in functie van de behoeften. 

PRUP | De bestemming voor sport en recreatie moet verzekerd worden, ook voor de tijdelijk 

natuurlijk ingerichte delen. Prioritair kunnen de terreinen aangesneden worden voor de realisatie 

van nieuwe of bijkomende sportieve of recreatieve infrastructuur. Een onderliggende fijnere 

structuur met een verzekerde natuurlijke bestemming dient daarentegen de te behouden 

natuurzones of natuurverbindingen te vrijwaren tussen de sportieve en recreatieve zones. 

107



steenslag 

gemengd met teelarde 

impressie terreinaanleg 

tijdelijk gebruik i.f.v. leesbaarheid 

en beheersing 



109

Visualisaties: 





impressies 3D 

met bebouwing en terreinaanleg 

met bijkomende groenstructuren 

111







bestemming natuurgebied 




padennetwerk 


verbindingen 

concentrische organisatie 

verschillende bewegingen 

komen samen 

4.2/ Cluster Strand & Sportimonium. 



Focus | De strandzone met het verder zuidelijk gelegen restaurant Bootshuis en het Sportimonium 

(Olympisch Museum) genereren de grootste dynamiek binnen het Bloso-domein. Samen met 

een aantal randaccommodaties (technische loods Bloso, volkssporttuin) bevinden deze 

voorzieningen zich in een relatief smalle strook tussen de grote vijver en de Trianondreef. Ook 

de concentrische bewegingen van wandelaars, fietsers, mountainbikers komen samen met 

het grachtensysteem en de interne parkeerontsluiting in deze strook. De ontwikkeling wordt 

hier gericht op: 

- behoud van het Strandgebouw en het Bootshuis als bakens langs het water. Beide 

beschermde gebouwen markeren het openluchtrecreatief centrum; 

- voorzien van een strandzone voor sport en spel en een strandzone voor kinderen; 

- clustering van technische voorzieningen voor het functioneren van het domein in de 

excentrisch gelegen strook recreatiegebied; 

- realisatie van ruimte voor doorgang van sportieve, recreatieve en natuurlijke functies. 

Troeven | Troeven die verder ingezet dienen te worden zijn: 

- het beeldbepalend en structurerend karakter van het Strandgebouw, vanaf de 

strandtoegang tot het strand; 

- de publieke functie als openluchtrecreatiezone en van het Sportimonium; 

- de recent opgewaardeerde terreinaanleg die de concentrische organisatie rond het 

water benadrukt, als geleider voor doorgaande bewegingen; 

- het benadrukken van het noordelijk deel van deze zone als overgangszone naar het 

natuurgebied. 

Ontwerp | Ook de cluster voor Strand & Sportimonium wordt ontwikkeld in directe aansluiting 

met de afzonderlijke parking. De leesbaarheid en organisatie binnen deze zone is in tegenstelling 

tot de zuidelijke zone sterk ontwikkeld en functioneert naar behoren. De ruimte wordt volledig 

gestructureerd door het Strandgebouw, het Bootshuis en de grachtenpartij. Ook de huidige 

programma-elementen zorgen voor het optimaal functioneren van de zone. 

De noordoostelijke uitloper van de gewestplanbestemming recreatiegebied vormt een 

zone waar nog mogelijkheden bestaan voor verdere invulling met bijkomende programmaelementen. 

Hier situeert zich reeds een bestaande Bloso-loods. In de nabije toekomst zullen 

hier bovendien een bijkomend museumdepot voor het Sportimonium en een bijkomende 

technische loods voor Bloso gerealiseerd worden. Ook de recent aangelegde Finse piste bevindt 

zich in deze strook ten noorden van de parking. De zone omvat een aantal natuurwaarden. 

Vanuit een geïntegreerde benadering dienen de bijkomende voorzieningen en het behoud 

van de natuurwaarden onderling afgetoetst te worden. Vanuit de juridische basistoestand is 

het oprichten van accommodaties in deze zone mogelijk. 

113



mogelijke locaties voor 

gebouwd programma 



locaties bouwzones 


padennetwerk 


verbindingen 



Programma | Bijkomende programma-elementen kunnen slechts beperkt in de betrokken 

zone ingepast worden. De realisatie van nieuwe gebouwen is beperkt tot enkele locaties in de 

noordelijke uitloper van het recreatiegebied. Binnen de overige delen is geen ruimte meer ter 

beschikking, of is de bestemming natuurgebied. 

In het verleden is reeds gebleken dat het niet evident is om het toezicht te verzekeren op 

het 700 meter lange strand. Er ontstaan soms ook conflicten tussen spelende en sportende 

jongeren en zonnebaders. Daarom wordt voorgesteld om een zone van het strand specifiek te 

reserveren voor sport en spel en een zone in te richten specifiek voor kleinere kinderen (ondiep 

water, speeltoestellen, …). 

Ter hoogte van het Strandgebouw en het Bootshuis kunnen nieuwe gebouwen niet verder 

bijdragen aan het ruimtelijk functioneren en dreigen deze zelfs het structuur- en beeldbepalend 

karakter van beide beschermde gebouwen in het gedrang te brengen. Ten noorden van 

de parking, en afgescheiden van het beschermd patrimonium door het grachtensysteem, 

bevindt zich een strook recreatiegebied waar wel nog mogelijkheden bestaan, weliswaar met 

inachtname van de aanwezige natuurwaarden. 

Een eerste mogelijke locatie voor bijkomende bebouwing situeert zich volgens de bestaande 

radiale lijn die vertrekt vanuit het centrum van de recreatiezone, langs de noordelijke grens 

van het Strandgebouw en voorlangs de technische loods van Bloso. Ook hier zorg de radiale 

organisatie van bebouwing voor het vrijwaren van de concentrische beleving rondom het 

water: de bewegingen gebeuren dwars - en dus op een zo kort mogelijke wijze - langs de 

bebouwing. Op deze plaats wordt de nieuwe bebouwing, alsook het dienstverkeer dat hiermee 

gepaard gaat, geclusterd met de bestaande loods en vrijwaart dus andere delen van de 

zone van bijkomende diensttoegangen en -verkeer. Ook met betrekking tot duidelijkheid en 

leesbaarheid van de ruimte is deze locatie wenselijk. De infrastructuur wordt verder voorzien 

buiten de grens van het beschermd landschap. 

Een andere mogelijke locatie voor bebouwing is een clustering met de Trianondreef. Een 

inplanting op deze locatie leidt evenwel tot een verdere spreiding t.a.v. de bestaande 

bebouwing, waardoor een versnippering van de ruimte zal optreden. Op deze locatie worden 

eveneens natuurwaarden aangegeven. 

Een locatie die dichter bij de uitgangsweg is gesitueerd, desgevallend gestructureerd volgens 

de bestaande as vanuit het centrum van de recreatiezone, wordt niet wenselijk geacht. De 

oprichting van gebouwen op deze locatie leidt tot een vernauwing van het zicht op het 

Strandgebouw en doorbreekt bovendien de leesbaarheid van de concentrische organisatie 

die momenteel benadrukt wordt door het grachtensysteem. 

Vanuit het concept voor het ruimtelijk functioneren biedt de concentrische organisatie in deze 

zone potenties voor het realiseren van een natuurlijke verbinding tussen het zuidelijk gelegen 

Schiplakenbos en het noordelijk natuurgebied. Gezien de brede ruimte langs het water reeds 

sterk gebruikt wordt voor sportieve en recreatieve bewegingen, en omwille van de potentie 

voor clustering van natuurverbindingen met afsluitingen (zie verder), wordt de realisatie van 

verbindende natuurelementen beoogd langsheen de domeingrens. Ook vanuit dit natuurlijk 

programma wordt de locatie in de lijn van de bestaande loods het meest wenselijk geacht. 

Op deze manier kan een strook langs de Trianondreef vrijgehouden worden voor verweving 

van natuur binnen de recreatiezone. 

115

Ruimtelijke ontwikkeling en bouwvorm: 





bouwzone 

zone voor opslag 


padennetwerk 


verbindingen 


één enkel groter bouwvolume 

natuurverbinding langs domeingrens 



Scenario ruimtelijke ontwikkeling en bouwvorm | Zowel voor de sporten recreatiebewegingen, 

als voor een natuurlijke verbinding en bijkomende gebouwen wordt ruimte voorzien in deze 

relatief smalle strook tussen de grote vijver en de Trianondreef. 

Vanuit een verdere concentrische organisatie wordt een natuurverbinding langs de 

domeingrens vooropgesteld, zodat deze minimaal in conflict komt met de recreatieve en 

sportieve bewegingen die langs de vijver lopen. Ter hoogte van de parking dient de nodige 

vernatuurlijking te worden nagestreefd waardoor deze geen obstakel vormt in de verbinding. 

Door een geïntegreerd ontwerp voor de parking kunnen de beoogde natuurlijke stapstenen 

voorzien worden, zodat ook deze als onderdeel van de natuurverbinding kan worden 

beschouwd. Eventuele afsluitingen van deze parking bieden potenties voor een integratie 

met deze natuurverbinding (zie ook verder). 

De zone ten noorden en noordoosten van de bestaande loodsen en de Finse piste biedt 

ruimte voor bijkomende programma-elementen in verweving met de natuurzone, o.m. de 

realisatie van: 

- een natuurleerpad; 

- doorgang van het MTB parcours. 

De inplanting van de beoogde gebouwen gebeurt best volgens een radiale organisatie, in de 

lijn van de reeds bestaande technische loods. Omwille van de aanwezige natuurwaarden, en 

in relatie tot de landschappelijke kenmerken wordt de bouwzone afgestemd op de benodigde 

ruimte voor de geplande en reeds vergunde loodsen met randvoorzieningen. Aansluitend op 

de bestaande Blosoloods zal hier een bijkomende technische loods voor Bloso gerealiseerd 

worden (noordzijde), alsook een museumdepot voor het Sportimonium (zuidzijde). De 

gebouwen dienen zich in hun natuurlijke overgangsomgeving te integreren. 

Ook andere technische randaccommodaties voor het goed functioneren en het beheer 

van het Bloso-domein, zoals een tijdelijke opslagplaats voor snoeiafval en compost (verharde 

plaat of kuip) kunnen op deze locatie een plaats krijgen. Deze functies dienen geïntegreerd te 

worden binnen de voorziene bouwzone. Functioneel betreft het een ideale locatie, centraal 

tussen de zuidelijke sporten recreatiezones en het noordelijke natuurgebied, die op korte 

wijze kan ontsloten worden langs de voor een beperkt publiek bestemde toegang aan de 

Trianondreef. 

Het grachtensysteem blijft structurerend voor de doorgaande sportieve en recreatieve 

bewegingen. Het bestaande MTB-traject buigt meer zuidelijk af richting de domeingrens. Hier 

moet aandacht geschonken worden aan de relatie met de beoogde natuurverbinding. 

117



“De 3 Eiken” 

Recreatief knooppunt en gebouw 

“De 3 Eiken” 



Een bijzonder element vormt het ‘recreatief knooppunt’ (“De 3 Eiken”) ten noordwesten van 

het Strandgebouw, gelegen bij de samenkomst van de verschillende waterpartijen op het 

domein. In deze zone komen alle recreatieve paden samen die rondom de waterplassen 

lopen. Dit punt wordt eveneens gebruikt als speelzone voor jeugdverenigingen, sportkampen 

en sportklassen. Het recreatief knooppunt wordt in het gewestplan gesitueerd in natuurgebied, 

doch de natuurwaarden zijn hier laag. Het bos zonder ondergroei kan hier best omschreven 

worden als een ‘speelbos’. Gezien dit punt steeds een recreatief knooppunt op het domein 

zal blijven (samenkomst paden), wordt een gedeeltelijke wijziging naar hoofdbestemming 

recreatie vooropgesteld met aandacht voor de bestaande natuurwaarden en bijkomende 

bosontwikkeling. Hier vindt een overgang van recreatie naar natuur plaats via een gradiënt 

van verwevingszones. 

Het bestaande gebouwtje “De 3 Eiken” wordt gebruikt als spellokaal met schuilfunctie, en in 

beperkte mate voor de opslag van attributen voor kampspelen ter plaatse (jeugdverenigingen). 

Het Agentschap Natuur en Bos wenst dat het gebouwtje ontmanteld wordt en afgebroken, 

met een verplaatsing van de opslagfunctie naar de nabijgelegen zone voor Bloso-loods 

(bundeling van alle logistieke functies). 

De afbraak van het gebouw “De 3 Eiken” vormt voor Bloso geen knelpunt. De opslagfunctie 

kan verplaatst worden naar de nabijgelegen voorziene zone voor opslag (technische dienst, 

uitleendienst, ...). Wel wenst Bloso ter vervanging van het gebouw een schuilhut te voorzien i.f.v. 

de jeugdverenigingen die deze omgeving veelvuldig gebruiken. De schuilhut dient uitgevoerd 

te worden volgens een dusdanig concept dat overlast zoveel mogelijk vermeden wordt, en 

wordt maximaal landschappelijk geïntegreerd. Het betreft immers een verder als speelbos te 

ontwikkelen en te beheren zone. Wanneer bovendien de constructie meer nabij het strand 

ingeplant wordt, zal de verstoring t.a.v. de natuurwaarden minder groot zijn en zal er meer 

sociale controle plaatsvinden. 

119

estaande gebouwen 


padennetwerk 


verbindingen 





doorgang enkel langs 

grote vijver 

verbinding met sporthal 

4.3/ Cluster avontuur & sporthal. 



Focus | De ruimte langs de Tervuursesteenweg wordt momenteel slechts gebruikt: 

- als toegang tot het domein langs de spoorweg; 

- als wandelpad langs de zuidkant van de grote vijver; 

- en bij piekmomenten als overflowparking (grasstrook langs de Tervuursesteenweg). 

Aan de zuidkant van deze zone bevinden zich het sportverblijf met Bloso-administratie, de 

zeilinfrastructuur en de woning van de domeinbeheerder (tussen het sportverblijf en de 

Tervuursesteenweg). De tussenliggende ruimte omvat een voormalig waterbassin, een 

pomphuis en watersilo’s. Het bassin wordt gebruikt als visvijver voor NMBS-personeel. Het Bloso 

wenst deze zone volledig in het Bloso-centrum te integreren, in functie van: 

- de clustering van voorzieningen voor avontuurlijke sporten, in sterke mate gerelateerd met 

het natuurlijk kader; 

- de uitbreiding van het bestaande sportverblijf en overnachtingsfaciliteiten in natuurlijk 

kader; 

- een herbestemming en beleving van de industriële infrastructuur: het silogebouw ter 

hoogte van het sportverblijf en het verhoogde bassin als objecten in het landschap; 

- de realisatie van ruimte voor doorgang van sportieve, recreatieve en natuurlijke functies: 

het herstellen van de functionele verbinding tussen de nu bestaande sporthal en het 

zuidelijk deel van het Bloso-domein; 

- het behoud van het tijdelijk gebruik als overflowparking. 

Het uiterste oostelijke deel van deze cluster, ter hoogte van sportverblijf en zeilinfrastructuur, is 

gelegen in recreatiegebied. Het gehele westelijke deel situeert zich volgens het gewestplan in 

natuurgebied. 

Aan de overzijde van de Tervuursesteenweg bevinden zich in een zone voor 

gemeenschapsvoorzieningen de sporthal en het overdekt zwembad van het Bloso. Ten aanzien 

van deze zone wordt het herstel beoogd van de verbinding met de zuidelijke sportcluster van 

het Bloso-domein. 

Troeven | De zone beschikt over volgende troeven die in de verdere ontwikkeling uitgespeeld 

kunnen worden: 

- het NMBS-bassin is in het bijzonder structurerend voor deze zone. De rand van het bassin ligt 

op een hoogte van ca. 7m t.a.v. het normale terreinpeil. De randen van het bassin bieden 

zowel de mogelijkheid voor een natuurverbinding als voor recreatie; 

- de ruime strook langs de Tervuursesteenweg biedt mogelijkheden voor een functioneel 

verbindend traject tussen de sporthal en de zuidelijke zone van het Bloso-domein; 

- de zone houdt een belangrijke troef in als natuurlijke verbinding met het verder zuidelijk 

gelegen natuurgebied en bosgebied langs de Barebeek; 

- de bestaande grachtenpartijen kunnen verder ingezet worden in functie van de 

optimalisatie van het watersysteem en als drager van een natuurlijke verbinding; 

- de Bloso-sporthal biedt een aanknopingspunt voor de verdere clustering met een nieuwe 

gymnastiekhal. Het herlokaliseren van het overdekt zwembad naar de zuidelijke sportcluster 

biedt mogelijkheden voor een vernieuwde invulling van het historisch openluchtzwembad. 

121


clustering activiteiten 


geïntegreerd ontwerp park / overflowparking 

padennetwerk 


verbindingen 




clustering avonturensport 

geIntegreerd ontwerp park 

en overflowparking 

functionele verbinding tussen 

sportzones 

renovatie oeverpad 

doorsteken naar bassin 

oplossingen oever grote vijver 

belangrijke natuurverbinding 



Ontwerp | Ter hoogte van het sportverblijf en de zeilinfrastructuur bevindt zich een toegang 

met een beperkte parking. Beide bevinden zich in recreatiegebied en kunnen op deze plaats 

blijven bestaan volgens het ruimtelijk concept voor functioneren, geclusterd langs de grote 

vijver en afzonderlijk bereikbaar. 

Het gedeelte rond het NMBS-bassin wordt opgevat als een zone die opgespannen is tussen 

de sporthal (overzijde Tervuursesteenweg) en de zuidelijke sportcluster (beginnend vanaf het 

sportverblijf). Bij piekmomenten wordt het gedeelte aansluitend op de Tervuursesteenweg nu 

reeds ingezet als overflowparking, tussen de parking van de sporthal en de parking van het 

sportverblijf. Het blijvend gebruik als overflowparking wordt beoogd, doch enkel in tweede 

instantie, indien de nieuwe overflowparking tussen sportverblijf en hoofdtoegang volzet is. 

De ruimte langs de Tervuursesteenweg wordt daarnaast ook wenselijk ingezet als functionele 

verbinding tussen beide sportzones en t.a.v. voetgangersverkeer vanuit de kern van Hofstade. 

In deze opvatting kan de nu tijdelijk als parking ingerichte parkeerstrook geïntegreerd 

ontworpen worden als parkzone voor directe omwonenden. De parkzone dient ten allen tijde 

door omwonenden gebruikt te kunnen worden als park, als wandelzone met verbindende 

functie, en als drager van een functionele wandelen fietsverbinding. 

Het bassin zelf ligt ca. 7m verheven t.o.v. de normale terreinpas en biedt dus potenties m.b.t. 

de visie om avontuursporten in een natuurlijk kader te organiseren. Zowel de inzet van het 

silogebouw als de mogelijke transformatie van (een gedeelte van) het bassin biedt een brede 

waaier van mogelijkheden om bezoekers van het Bloso-complex onvergetelijke ervaringen op 

het vlak van avonturensporten aan te bieden. Door de omliggende bossen te bewaren als één 

gesloten geheel zal het bassin ervaren worden en ontdekt kunnen worden als een omsloten 

oase. Het bassin kan benut worden als waterpartij, of leeggetrokken worden in functie van 

benutting van de kuip. Vanuit stedenbouwkundig oogpunt is het behoud van het bassin als 

geheel wenselijk. Het wordt bij voorkeur in zijn totaliteit ervaren als getuige van het industriële 

verleden van de site. In hoofdzaak het verhoogde niveau en de scherpe contour van het bassin 

zijn hierbij van belang. Gedeeltelijke drainage of verdere inzet van de bestaande opdeling 

van het bassin lijkt mogelijk. Gedeeltelijke of volledige afbraak of demping is niet aangewezen. 

De bestaande in onbruik geraakte grachten aan de zuidwestzijde van het bassin kunnen 

mogelijk verbonden worden met de recent heraangelegde ringgrachten binnen het Blosodomein 

en verder aangewend worden voor het verder optimaliseren van het watersysteem 

voor de globaliteit van de site. Ze kunnen ook dienst doen als natuurlijke afscheiding van de 

avonturenzone. 

De belangrijke noord-zuid natuurverbinding wordt gerealiseerd in de ruimte tussen parkzone 

en bassin. De zuidelijke oever van het bassin kan verder ontwikkeld worden als natuurlijke 

verbinding (o.m. vernatuurlijking van de bestaande harde oever). Een ruime tussenliggende 

zone voor natuur wordt vooropgesteld in functie van een brede corridor. 

123



oeververdediging onder de 

waterspiegel 

aanleg dienstpaden 



Programma | Nieuwe programma-elementen die hier kunnen gerealiseerd worden zijn: 

Binnen de natuurlijke zone rond het NMBS-bassin: 

- de uitbreiding van het sportverblijf in aansluiting met het bestaande gebouw; 

- een blote voetenpad en natuurleerpad; 

- renovatie van het oeverpad langs de grote vijver; 

- een permanent (hoog)touwenparcours; 

- avontuursporten die verenigbaar zijn met het natuurlijke karakter. Sporten of activiteiten 

die lawaai- en of lichthinder veroorzaken zijn daarbij uitgesloten; 

- ontsluiten van het bassin i.f.v. recreatie. 

Er wordt bijzondere aandacht gevraagd voor de renovatie en heraanleg van het oeverpad 

langs de grote vijver. Omwille van de huidige ligging in natuurgebied (én beschermd 

landschap) is een nieuwe oeververdediging niet evident. Het pad is reeds in belangrijke 

mate geërodeerd. Bij de renovatie hiervan kan ervoor geopteerd worden om de vroegere, 

strakke oeverlijn te behouden met toepassing van klassieke materialen (steenslag, hout, 

…). Een alternatief kan bestaan uit een meer variabel concept met overgangszones 

tussen wandelpad en vijver en ook enkele in het water uitstekende uitzichtpunten. Dit 

biedt ook kansen voor een natuurlijke oever met een meer permanent karakter (geen 

degradatie), alsook voor integratie van andere voorzieningen ten behoeve van specifieke 

natuurwaarden (o.m. oeverzwaluw, ...). Het verleggen van het wandelpad naar de rand 

van het NMBS-bassin - hier moeten evenwel conficten met mogelijke avonturensporten 

vermeden worden - is niet aangewezen omwille van veiligheidsredenen en de noodzakelijke 

afsluitbaarheid van een avonturenparcours. 

De oevers van de grote vijver (35ha) zijn momenteel onderhevig aan erosie. Om de oevers 

te beschermen wordt een beschoeiing voorgesteld die zich net onder de waterspiegel 

bevindt. Deze beschoeiing tempert de golfslag en stopt de erosie. Door het creëren van 

een golfluwe zone zal hier op termijn een weelderige rietvegetatie ontstaan. Een wandeling 

langsheen de oevers zal hierdoor des te rijker worden. De rietzone heeft bovendien 

een waterzuiverend effect en biedt kansen voor diverse waterdieren. In samenhang 

met de oeverontwikkeling kunnen specifieke voorzieningen aangebracht worden voor 

het aantrekken van bepaalde soorten (o.m. oeverzwaluw, ...). Het uitwerken van de 

oeverbescherming aan de zuidkant van de grote vijver kan gepaard gaan met het herstel 

van het oeverpad. 

125



impressie parkzone - overflowparking 

aanleg functioneel fietsen wandelpad 



- de inrichting van trekkershutten. Deze worden geïntegreerd met de natuurlijke omgeving. 

Het betreft slechts overnachtingsmogelijkheden in een bijzonder natuurlijk kader. 

Randvoorzieningen zoals horeca zijn niet wenselijk. 

In de ruimte langs de Tervuursesteenweg: 

- publieke parkfunctie met wandelen fietsverbinding tussen sporthal en zuidelijke sportcluster; 

- ingraal ontwerp van het park zodanig dat dit tijdelijk ingezet kan worden als tweede 

overflowparking. Wanneer de parking niet gebruikt wordt, wordt de zone opnieuw benut 

als park (in huidige toestand resulteert de overflowparking in een onbenutte grasstrook 

gedurende de meeste dagen van het jaar). Verhardingen worden hier zoveel mogelijk 

beperkt, en worden bij voorkeur uitgevoerd als een gefundeerde grasverharding. 

Paden binnen de avonturenzone worden vormgegeven in aansluiting met de zone voor 

natuur (zie verder). Voor de dienstwegen wordt gekozen voor een bospad dat bestaat uit een 

onderfundering met een toplaag van losse verharding. Op een kostenefficiënte en stevige 

wijze blijft het natuurlijke karakter bewaard. Paden zonder dienstverkeer worden uitgevoerd 

zonder fundering. 

Het ontwerp dient blijvend toe te laten dat het park bij piekmomenten benut kan worden als 

tweede overflowparking (indien eerste overflowparking tussen sportverblijf en hoofdtoegang 

volzet is), waarbij tussen en onder de bomen geparkeerd kan worden. De parkfunctie keert 

terug wanneer geen extra parkeerplaatsen meer benodigd zijn. Hiertoe kan gewerkt worden 

met toegankelijke graspartijen afgewisseld met stroken van opgaande beplanting. Hiertoe 

dient een specifiek geïntegreerd ontwerp voor de terreinaanleg uitgewerkt te worden. 

Direct aansluitend op de Tervuursesteenweg, aan de buitenzijde van de overflowparking/ 

parkzone wordt een strook van dichte beplanting aangebracht (buffergroen), als visuele 

buffer voor de parkzone en de verder gelegen natuurverbinding. 

De functionele wandelen fietsverbinding doorheen de parkzone wordt licht kronkelend 

voorgesteld ter versterking van het parkkarakter. Hardrijders worden hierdoor afgeremd en de 

fietservaring wordt rijker. De verharding kan afgestemd worden op de fietsverbindingen binnen 

de natuurzone (zie onder), met een steenslagfundering i.f.v. de stabiliteit en een bedekking in 

losse verharding. 

Het bestaande gebruik van het NMBS-bassin door een visclub dient door de voorgenomen 

ontwikkeingen mogelijk verplaatst te worden binnen het Bloso-domein. Hiervoor worden een 

aantal mogelijkheden overwogen, zoals de ringgracht of de grote vijver. Indien het vissen op 

(een deel van) het bassin wordt behouden, kan een afdichting van de bassinbodem gebeuren 

met natuurlijke materialen (bv. klei) waardoor een geschikte ondergrond kan ontstaan voor 

natuurlijke viskweek. 

127



padennetwerk 


verbindingen 



bestaande organisatie natuurzone 

dicht padennetwerk 

verbindingsassen recreatiezone 

4.4/ Natuur. 



Focus | Binnen de gehele aaneengesloten noordelijke zone, grotendeels overeenstemmend 

met het huidige natuurgebied binnen het domein, blijft de focus gericht op natuur en recreatief 

en sportief medegebruik. Het medegebruik beperkt zich tot doorgaande bewegingen: 

wandelaars, fietsers, MTB, natuureducatie. Plaatsgebonden recreatie en sport zijn niet wenselijk 

(uitgezonderd herlokatie sportvissers NMBS). De ontwikkeling neemt als uitgangspunt: 

- de optimalisatie van de padenstructuur doorheen de zone voor natuur; 

- gedeeltelijke herbestemming van het recreatief knooppunt (“De 3 eiken”) centraal in het 

domein (NW van het Strandgebouw) met als hoofdgebruik recreatie; 

- uitwerking van het technisch beheer voor de natuurzone. 

Troeven | De zone omvat volgende troeven van belang voor de ontwikkeling: 

- hoge concentratie aan natuurwaarden; 

- recreatieve en verbindende betekenis voor omwonenden; 

- sportief en recreatief routenetwerk. 

Ontwerp en programma | Het mountainbikeparcours doorheen het Bloso-domein is in principe 

te kort waardoor het te intensief wordt gebruikt. Het is echter een realiteit dat er veel aan 

mountainbike gedaan wordt in het Bloso-domein. Om te vermijden dat het hele Bloso-domein 

doorkruist wordt, is het noodzakelijk om toch een mountainbikepad aan te duiden. Het is de 

bedoeling op termijn dit pad te laten aansluiten op een ruimere mountainbikeroute buiten de 

grenzen van het Bloso-domein, waardoor de druk binnen het domein zal verminderen. 

Bloso werkt daarnaast een optimalisatie van het padennetwerk uit. Het bestaande, zeer dichte, 

netwerk kan gegeneraliseerd worden door het schrappen van een aantal paden. Bloso werkt 

hiertoe een voorstel uit, dat in verder overleg met ANB m.b.t. het technisch beheerplan verder 

uitgewerkt dient te worden. Een aspect dat eveneens hier aan bod komt, is de keuze voor de 

routing teneinde kwetsbare zones maximaal te vermijden. Momenteel worden onder meer 

de drassige zones in aansluiting met de Molenheide vernoemd, waar het MTB-pad doorheen 

loopt. 

Wat betreft toegankelijkheid wordt de permanente openheid van doorgaande paden 

vooropgesteld, m.b.t. de migratiemogelijkheden voor fauna binnen en aansluitend op het 

domein, en m.b.t. de belangrijke recreatieve en verbindende betekenis voor omwonenden. 

Sportieve en recreatieve routing doorheen de natuurzone, zoals MTB of een natuurleerpad, is 

mogelijk, zolang aanleg ervan beperkt blijft tot de noodzakelijke signalisatie - een duidelijke 

signalisatie voorkomt immers afwijking van de paden. Ingrepen m.b.t. bodemverharding of 

reliëfwijziging zijn enkel toegestaan in functie van het natuurlijk beheer en i.f.v. de belangrijke 

recreatieve assen (vanuit station en vanaf kanaal tot aan de strandzone). 

Afsluitingen zijn toegestaan zolang corridors gevrijwaard blijven die de verschillende delen van 

de natuurzone in verbinding stellen, en zolang de natuurverbindingen met de omgeving van 

het domein niet in het gedrang worden gebracht. 

Nog in relatie tot het beheerplan kan een lokatie aangeduid worden voor de verplaatsing van 

de NMBS-sportvissers binnen het domein - in geval deze activiteit t.h.v. het NMBS-bassin stopt. 

129



aanleg verbindingsassen 

oeververdediging onder de 

waterspiegel 



De relatie van het natuurgebied met de grote vijver (35ha), die bestemd wordt als 

recreatievijver met verweving voor natuur, dient gevrijwaard te blijven door het waarborgen 

van het ecologisch contact tussen de vijver (waterpartij) en de oever, het uitsluiten van 

gemotoriseerde (water-)sporten in deze zone en het inrichten van de oevers op een manier 

dat aan land gaan ontraden wordt (bijvoorbeeld minder steile oevers en rietkragen). 

Terreinaanleg | Voor de belangrijke verbindingsassen naar de openluchtrecreatiezone vanaf 

het station Hofstade (gelegen tussen de twee grote vijvers) en vanaf het kanaal (tussen de twee 

westelijke verbindingsbekkens) wordt voorgesteld te werken met een halfverharding, dewelke 

niet alleen garant staat voor een natuurlijke beleving, maar bovendien voor comfortabel 

wandelen en fietsen. Ook hier wordt een fundering vooropgesteld in functie van stabiliteit, en 

opdat ook dienstvoertuigen kunnen gebruikmaken van deze verbinding indien nodig. 

Voor oeverbescherming kunnen dezelfde maatregelen toegepast worden als bij de 

avonturenzone. 

PRUP | De natuurwaarden dienen verzekerd te worden binnen deze zone. Binnen deze cluster 

wordt in de eerste plaats een beleid gevoerd naar natuur. 

131

A1 - E19 

A1 - E19 






verbindende elementen 

bomenrijen en parkstructuren 

ringgrachten 

verbindende oevers 

rondgaande paden 


verbindingen 

dreef- en parkstructuren 

ringgrachten 


rondgaande paden 

recreatieve verbindingsassen 

ontwikkeling verbindende structuren 

ringgrachten als drager 

parkstructuren langs Tervuursesteenweg 

dreefstructuur langs ringgrachten 

recreatiever verbindingsassen 

4.5/ Verbindende structuren. 



De clusters omvatten de concentraties van activiteiten en voorzieningen binnen het ruimere 

veld van het Bloso-domein. In het zuidelijk deel zijn dit hoofdzakelijk sportieve en recreatieve 

activiteiten. In het noordelijk deel betreft het een concentratie van natuur. Ze vormen 

geen scherp afgebakende zones maar delen van het domein waar bepaalde activiteiten 

in hoofdzaak geconcentreerd worden. De clusters worden wel opgevat als zones met een 

sterke samenhang en eigenheid, die ook ruimtelijk tot uiting kunnen gebracht worden. 

Geconcentreerde activiteiten kunnen daarnaast aanleiding geven tot het afsluiten of beperkt 

toegankelijk maken van bepaalde zones binnen het domein. 

Het ruimer kader waarbinnen de concentraties van activiteiten geclusterd worden, wordt 

gevormd door een netwerk van verbindende structuren en paden. Deze verlopen volgens de 

concentrische ruimtelijke situatie van het domein. Vanuit het masterplan wordt een verdere 

versterking van de verbindende elementen over het domein beoogd: 

- de ringgracht vormt de belangrijkste aanwezige verbindende structuur. De ringgracht 

werd voor grote delen reeds oorspronkelijk opgevat als begrenzende structuur teneinde in 

de jaren ‘20 baders buiten de omgeving van de vijvers te houden. Het water van de vijvers 

werd toen reeds aangewend voor de gemeentelijke en stedelijke drinkwatervoorziening. 

De oorspronkelijke gordel van ringgrachten zorgde reeds nagenoeg voor de volledige 

omsluiting van een deel van het domein (telkens tot aan de spoorlijn). Met het structuurplan 

van 1998 werd het grachtensysteem opnieuw gewaardeerd en heraangelegd, als 

structurerende waterpartij in het domein waaraan de belangrijkste trage wegverbinding 

langs de zuidoostzijde van het domein werd gekoppeld, evenals de interne parkeerroute 

tussen hoofdparking en strandparking. 

De verdere inzet van het grachtensysteem wordt vooropgesteld als grensstellende en 

verbindende structuur. Met name aan de zuidzijde van het NMBS-bassin (cluster avontuur) 

wordt beoogd om de gracht opnieuw in beeld te brengen: hier vormt het de begrenzing 

tussen het te realiseren geïntegreerd ontwerp voor park en tweede overflowparking langs de 

Tervuursesteenweg, en de natuur(verbindings)zone aan de noordzijde van de gracht. Op 

bepaalde plaatsen kan de grachtengordel bovendien verder versterkt worden, in functie 

van o.m. de afsluiting van het domein en toegangscontrole. Zo wordt onder meer gedacht 

aan het schrappen van de doorgang aan de zuidelijke kop van het Strandgebouw (cluster 

strand & Sportimonium), door beplanting, een afsluiting of het doortrekken van de gracht. 

- de rondgaande paden en wegen binnen het domein, grotendeels gekoppeld aan de 

oevers van de waterpartijen, zorgen enerzijds voor het voortdurend contact met het 

centraal liggende water, en leveren anderzijds een opeenvolging van zichten op over het 

water. Het rondgaand padennetwerk schakelt de verschillende delen van het domein 

aan elkaar, en verbindt de clusters van activiteiten. 

Ook het netwerk van rondgaande paden en wegen wordt verder versterkt in functie van 

het concentrisch functioneren van de site. Zo wordt een nieuw verbindend pad aangelegd 

in het te realiseren park / tweede overflowparking, tussen de sporthal en de zuidelijke 

cluster sport & wellness. Dit wordt bij voorkeur gekoppeld aan de zuidelijke oever van het 

te herwaarderen grachtensysteem, zodat beide elementen de ruimte en de richting van 

de ruimte sterk voelbaar maken. 

133

A1 - E19 

A1 - E19 






bosstructuren 

bosstructuren 

bomenrijen en parkstructuren 

ringgrachten 


bosstructuren 

dreef- en parkstructuren 

ringgrachten 


natuurverbinding en -verweving 


uitbreiding bosstructuren langs 

zuidwestzijde en zuidoostzijde 

in functie van natuurverbindingszones 



De paden in de zuidelijke cluster sport & Wellness worden verder ingezet als verbindende 

structuren tussen de verschillende te ontwikkelen zones. Hier creëert het gerealiseerde 

contrast tussen het aangelegde pad en de omliggende (tijdelijk) extensief beheerde 

zones het verbindende karakter. Het pad is als uitsparing uit een ruimere vernatuurlijkte 

zone duidelijk leesbaar als verbindend element tussen verschillende zones van activiteiten. 

Ter hoogte van strand en Sportimonium worden alle paden gebundeld met de ringgracht 

in een smalle strook. De in de huidige situatie geslaagde aanleg van deze zone is het 

resultaat van de focus die hier gelegd werd in de uitvoering van de principes opgenomen 

in het structuurplan 1998. 

Voor de cluster natuur wordt het rondgaand padennetwerk verder vormgegeven door het 

definiëren van recreatieve verbindingen, als belangrijkste verbindende paden binnen de 

natuurzone, t.a.v. de overige delen van het padennetwerk. Ook hier vormen de bestaande 

rondgaande paden de basis. Aan de recreatieve verbindingen wordt specifiek een ander 

typeprofiel en verharding gekoppeld, in functie van de leesbaarheid op het domein, en in 

functie van een frequenter gebruik. De recreatieve verbindingen worden aangeduid op 

het plan ‘Zones voor herbestemming’ m.b.t. de verdere uitwerking in een grafisch plan RUP. 

Ook de concentrische uitwerking van de natuurverbindingszones en natuurverwevingszones 

langs de zijden van het domein, zal de bestaande bomengroepen en boselementen 

verder zichtbaar maken en in verbinding stellen. Specifiek worden aan de zuidoostzijde 

de nu reeds landschappelijk uitgewerkte parkings verder in verbinding gesteld over de 

bestaande, grotendeels beboste rand van het domein. Parkstructuren worden daarnaast 

verder ontwikkeld langs de Tervuursesteenweg: naast het geïntegreerd ontwerp voor park 

/ tweede overflowparking kan bijvoorbeeld ook gedacht worden aan een verderzetting 

van de parkstructuur op de bestaande parking van de sporthal, naar analogie met de 

hoofdparking en de strandparking. Door een gelijkvormige landschappelijke aanleg kan 

de samenhang van de parkings over het domein versterkt worden. 

Daarnaast bestaat langs de grachtengordel in het zuiden en zuidoosten van het domein 

reeds de aanzet van een dreefstructuur: bestaande delen van bomenrijen op de oevers 

van de grachtengordel. Hier ligt de potentie voor het uitwerken van een doorlopende 

dreefstructuur die alle zones met hoofdzakelijk recreatief verbruik in verbinding stelt: van 

sportverblijf tot Strandgebouw. De uitwerking van een dreefstructuur langs de gracht 

versterkt ook hier de concentrische uitwerking van de site, door het zichtbaar maken 

van de grens tussen de ‘binnenzijde’ van het domein met het gros van de sportieve en 

recreatieve activiteiten, en de ‘buitenzijde’ waar in hoofdzaak de parkeerroute en de 

toegangen zich bevinden. Met name ter hoogte van de nieuw te ontwikkelen bebouwing 

en activiteiten tussen hoofdtoegang en cluster sport & wellness, werkt de ontwikkeling van 

een dreefstructuur versterkend t.a.v. dit beeld. 

Omwille van de concentrische organisatie zullen natuurverbindingszones, paden en 

grachtensysteem steeds naast elkaar verlopen, en de leesbaarheid van elkaar versterken. 

Ook de uitwerking van een specifieke geïntegreerde vorm van afsluitingen zal kunnen 

bijdragen tot het verbinden van de verschillende activiteitenzones en clusters op het 

domein, afhankelijk van de uiteindelijke ligging en begrenzing van de afgesloten zones. 

Voor alle ingrepen dient uitgegaan te worden van het maximale behoud van het 

bestaande bomenbestand. Bijkomende boomkappingen dienen vermeden te worden. 

135

Visualisatie: 



impressies 3D 

bijkomende verbindende 

groenstructuren 



137

A1 - E19 

A1 - E19 





* 


paden en wegen 

✳ 



traag verkeer 

MTB-parcours 

loopparcours 

finse piste 

recreatieve verbindingsassen 



traag verkeer 

MTB-parcours 

oplossingen MTB in natte zone 

mogelijke bijkomend verbinding MTB 

koppeling ruimer netwerk MTB 

loopparcours 

finse piste 

zoekzone blote voetenpad 

te schrappen pad 


ringgrachten als drager 

parkstructuren langs Tervuursesteenweg 

dreefstructuur langs ringgrachten 

recreatiever verbindingsassen 

4.6/ Overzicht paden en wegen. 



(Zie plan “Bijlage 2 - Masterplan: Paden en wegen”) 

Het paden- en wegennetwerk in het domein wordt verder ontwikkeld volgens de principes die 

gelden vanuit de visie op de verschillende clusters. Het netwerk vormt evenwel een doorlopend 

en samenhangend geheel over het ganse domein, over de clusters heen. Naaststaande 

figuren tonen de beoogde verdere ontwikkeling van het paden- en wegennetwerk: 

- Het netwerk wordt gestroomlijnd in functie van de betekenis voor, hetzij recreatief 

hoofdgebruik in de bestemmingen voor recreatie, hetzij recreatief medegebruik in de 

zones met beoogde natuurlijke bestemming of in zones met verweving van natuur. 

In de eerste plaats worden de recreatieve verbindingsassen gedefinieerd (zie punt 4.5 

Verbindende structuren) als intensief te gebruiken routes met multifunctionele betekenis. 

Daarnaast wordt in functie van het behoud en de versterking van de natuurwaarden 

beoogd om een aantal oeverpaden te sluiten. Hierdoor kunnen bredere natuurlijke zones 

langs de betrokken oevers gerealiseerd worden, onder meer in functie van de aanwezigheid 

van de huidig aanwezige vogelkolonies. Het betreft een aantal parallelle paden aan de 

recreatieve verbindingsassen: de oeverpaden aan de zuidzijde en noordwestzijde van de 

kleine vijver (25ha) en het oeverpad aan de westkant van de meest oostelijke kleine vijver. 

De oevers van de kleine vijver (25ha) worden op deze manier vrijwel geheel vrijgemaakt 

voor verdere vernatuurlijking, waardoor ook het contrast met de in hoofdzaak voor recreatie 

gebruikte grote vijver (35ha) wordt uitvergroot. Door het sluiten van het oeverpad van de 

oostelijke kleine vijver, ontstaat een voor natuurontwikkeling interessante opeenvolging 

van 3 oeverpartijen waar geen recreatie plaatsvindt. 

Door het schrappen van het oeverpad aan de noordwestzijde van de kleine vijver (25ha) 

zouden wandelen, fietsen en een eventueel aan te leggen deel van het MTB-parcours, 

op éénzelfde pad moeten verlopen. Dit zou conflicten opleveren. Hiertoe wordt de 

mogelijkheid voor een nieuw gescheiden tracé voor MTB voorzien, tussen het bestaande 

wandel-/fietspad en de spoorwegtalud (parallel aan het bestaande pad). 

- De mogelijkheden worden onderzocht voor de ontwikkeling van een mountainbiketraject 

dat doorloopt buiten de grenzen van het Bloso-domein, in functie van het verlagen van 

de druk van het MTB-verkeer binnen het domein zelf (samenwerkingsverband gemeente 

Zemst, ANB en Bloso). Het traject binnen het Bloso-domein zal een lus vormen binnen dit 

totaaltraject en takt hierop aan ter hoogte van de noordelijke toegang aan de Molenheide 

(t.h.v. spoorwegbrug) (zie punt 4.7: Specifieke geïntegreerde oplossingen). 

Het MTB-tracé verloopt aan de noordoostzijde van het domein doorheen een kwetsbare 

natte zone. Binnen deze zone worden specifieke geïntegreerde oplossingen voorgesteld 

voor doorgang van het MTB-traject (zie punt 4.7). 

- Tussen de bestaande sporthal en het overdekt zwembad aan de overzijde van de 

Tervuursesteenweg en de te intesiveren zuidelijke en westelijke clusters (“Sport & Wellness” 

en “Avontuur”) wordt het paden- en wegennetwerk uitgebreid. De voorziene parkzone 

met overflowparking wordt enerzijds drager van een recreatieve verbindingsas parallel 

met de Tervuursesteenweg (zie punt 4.3: Cluster Sporthal en Avontuur), anderzijds worden 

de nodige ontsluitingspaden voorzien i.f.v. ontwikkelingen van het NMBS-bassin. 

- In de zone vanaf sportverblijf, over de cluster Sport en Wellness, tot en met het Bootshuis en 

het Strandgebouw kan het paden- en wegennetwerk verder ontwikkeld worden in functie 

van dit intensief recreatief gebruik. 

139



Typeprofiel 1: Dienstwegen 

Typeprofiel 2a: Recreatieve verbindingsas 

met parkeerontsluiting 

In functie van het recreatief gebruik van zones met hoofdbestemming of nevenbestemming 

natuur wordt een hiërarchie van paden en wegen uitgewerkt. Er worden hoofdpaden, 

secundaire paden en nevenpaden onderscheiden, telkens met aanduiding van het type 

pad, het beoogde materiaalgebruik en het beoogde profiel. De hiërarchie van paden en 

wegen vormt het richtkader voor de aanleg van paden in volgende zones: 

- Natuurgebied; 

- Natuurgebied met verwevingszone recreatie; 

- Natuurverbindingsgebied met verwevingszone recreatie; 

- Recreatiegebied met verweving natuur. 

Hoofdpaden | De hoofdpaden betreffen de meest intensief gebruikte paden en wegen, 

hetzij voor de ontsluiting van dienstverkeer en de parkeerinfrastructuur, hetzij de recreatieve 

paden. Paden waar verschillende vormen van intensief gebruik samenvallen, worden 

aangeduid als recreatieve verbindingsas: 



Hoofdpaden: Type: Materialen: Profiel: 

- dienstwegen 

- parkeerinfrastructuur 

- recreatieve verbindingsas 

- mountainbiketraject 

- loopparcours 

Multifunctioneel pad: 

- intensief wandelpad 

- intensief fietspad 

- dienstverkeer 

- parkeerontsluiting 

Geschikt voor 

gemotoriseerd verkeer 

Halfverharding: 

- toplaag losse granulaten 

- fundering gebonden of 

ongebonden 

- maximaal waterdoorlatend 

Recreatief pad Onverhard: 

- geen externe materialen 

- enkel mechanische 

handelingen bij aanleg 

- plaatselijke verstevigingen, 

afboording en afsluiting en 

met natuurlijke en in situ 

materialen 

- blote voetenpad Recreatief pad Algemeen onverhard: 

- plaatselijke verharding 

- plaatselijke constructies 

- afboording en afsluiting 

maximaal met natuurlijke en 

in situ materialen 


- Finse piste Recreatief pad Algemeen onverhard: 

- toplaag losse materialen 

(houtsnippers, boomschors, ...) 

- ongebonden fundering 

- afboording en afsluiting 

maximaal met natuurlijke en 

in situ materialen 


- natuurleerpad Recreatief pad Algemeen onverhard: 




- plaatselijke constructies 

Breedte i.f.v. locatie, 

rekening houdend met 

frequent onderhoud: 

max. 6 m (parkeerinfrastr.) 

max. 4 m (dienstverkeer) 

Breedte max. 1,5 m 

Algemene breedte max. 1,5 m 

Plaatselijke verbredingen i.f.v. 

recreatieve constructies 

Algemene breedte max. 2 m 

Algemene breedte max. 1,5 m 

Plaatselijke verbredingen i.f.v. 

recreatieve constructies 

141



Typeprofiel 2b: Recreatieve verbindingsas (verhoogd gedeelte) 

Typeprofiel 3: MTB-traject / loopparcours 



Typeprofiel 4a: Blote voetenpad 

Typeprofiel 4b: Finse piste 

143



Typeprofiel 5: Oeverpaden 

Typeprofiel 6: Bospaden 



Secundaire paden | Een aantal aan de hoofdpaden parallelle oeverpaden betreffen de 

minder intensief gebruikte oeverpaden, met evenwel een belangrijke recreatieve betekenis: 

Secundaire paden: Type: Materialen: Profiel: 

- Oeverpaden Recreatief pad: 

- wandelen en fietsen 

Halfverharding 

- toplaag losse granulaten 

- (ongebonden) fundering 

- oeverversteviging 


- streefdoel minimale inbreng 

van gebiedsvreemd 

verhardingsmateriaal 

Breedte max. 1,5 m 

Nevenpaden | De echte bospaden worden niet intensief gebruikt. Het betreffen paden in 

functie van de openstelling en de beleving van het bosgebied of de natuurlijke zone: 

Nevenpaden: Type: Materialen: Profiel: 

- Bospaden Recreatief pad: 

- wandelen en fietsen 

Onverhard: 




Breedte max. 1 m 

Binnen de zones met bestemming voor recreatie, en waar geen verwevingszone voor natuur 

vastgelegd wordt, gelden geen beperkingen voor paden en wegen. De aanleg van het 

pad wordt afgewogen ten aanzien van de inpassing in de globale ontwikkeling volgens het 

masterplan. Wel wordt ook in deze zones de waterdoorlatendheid en de landschappelijke 

inbedding nagestreefd, in functie van het ontwikkelingsconcept voor het masterplan. In 

volgende zones geldt bijgevolg geen hiërarchie m.b.t. de inrichting van paden en wegen: 

- Recreatiegebied; 

- Recreatiegebied met overnachtingsfaciliteiten; 

- Bouwzones; 

Hoofdpaden, secundaire 

paden en nevenpaden: 

Type: Materialen: Profiel: 

Geen beperkingen Geen beperkingen Geen beperkingen 

Streefdoel waterdoorlatendheid 

en landschappelijke inpassing 

Geen beperkingen 

Streefdoel 

landschappelijke 

inbedding 

145



geïntegreerd ontwerp 

afsluiting als natuurlijke en 

landschappelijke drager 

4.7/ Specifieke geïntegreerde oplossingen. 

Ontwerp afsluitingen| Afsluitingen kennen over het Bloso-domein verscheidene functies, 

Omwille van het visuele aspect lijken ze op het eerste zicht niet altijd verenigbaar met het 

karakter van het domein, met de landschappelijke kenmerken of met de natuurwaarden. 

Een ander aspect dat het volledig afsluiten van zones met zich meebrengt, is het gebrek 

aan bewegingsmogelijkheden voor fauna. Als streefdoel worden bijgevolg ontoegankelijk 

afgesloten zones in oppervlakte of lengte beperkt en wordt, waar mogelijk, gestreefd naar 

gecontroleerde toegangen of ‘sluizen’. Door een geïntegreerd ontwerp worden afsluitingen en 

gecontroleerde toegangen verweven in de omgeving en worden ze niet ervaren als hinderlijk. 

In de ambitie voor het ontwerp van deze elementen wordt een onderscheid gemaakt tussen: 

- afsluitingen aan de buitenzijde van het domein: Gezien de omvang van de site en de 

scherpe grens met de omgeving wordt traditionele omheining vooropgesteld; 

- afsluitingen binnen het domein: Deze mogen geen breuklijn in het landschap vormen. Door 

middel van het realiseren van natuurlijke en landschappelijke oplossingen voor afsluitingen 

en toegangen dient de samenhang en verwevenheid binnen de verschillende delen van 

het Bloso-domein bewaard te blijven. 

Afsluitingen bieden als lijnvormige elementen potenties voor de ontwikkeling van natuurlijke en 

landschappelijke structuren en verbindingen door het domein. Bijgevolg kunnen afsluitingen 

vormgegeven worden door lijnvormige natuurlijke of landschappelijke structuren met dezelfde 

eigenschappen als afsluitingen. 

Met de uitvoering van het structuurplan 1998, maar eerder ook met de aanleg van het voormalig 

openluchtzwembad werden reeds grachtensystemen aangelegd die de toegankelijkheid van 

bepaalde zones voor bezoekers moesten regelen. In de huidige context is het organiseren van 

de toegankelijkheid van delen van het Bloso-centrum een prioritair gegeven. De strandzone 

kent op piekmomenten zeer grote bezoekersaantallen (10.000 bezoekers per dag). Bloso wenst 

de bewegingen van grote bezoekersstromen te kunnen controleren binnen het domein. De in 

het verleden aangelegde waterpartijen kunnen geen volledige afsluiting van bepaalde zones 

garanderen en zijn op verschillende locaties doorwaadbaar. Aanvullende ingrepen kunnen 

hier overwogen worden, zoals o.m. bijkomende aanplantingen of afsluitingen. Ter hoogte van 

de zuidelijke kop van het Strandgebouw is een verwijdering van de overbrugging over de 

ringgrachten aangewezen. 

In functie van het geïntegreerd ontwerp wordt getracht de functionaliteit van een constructie 

voor afsluiting te verenigen met de uitbouw van de natuurlijke en landschappelijke waarden van 

het Bloso-domein. Het ontwerp wordt daartoe ruimtelijk opgevat. Centraal hekwerk of draad 

wordt aan beide zijden geflankeerd door doornige vegetatie, en vormt een ondoorgankelijk 

groenmassief. Bij de aanleg garandeert het hekwerk of de draad de ontoegankelijkheid. 

Vegetatie groeit dicht over het hekwerk en draad. De vegetatie beschermt het hekwerk tegen 

vandalisme, en zorgt zelfs bij het wegnemen van het hekwerk voor de ondoorgankelijkheid. 

De lijnvormige vegetatie vormt op zijn beurt een corridor voor fauna en kan daarbij strategisch 

ingezet worden in de natuurontwikkeling van het gebied. Meerdere voordelen worden 

bekomen. Zo vormen de afsluitingen geen storend of afschrikkend element in het landschap, 

maar dragen ze daarentegen bij tot het landschappelijk karakter van het gebied. Ze worden 

als aangenaam ervaren i.p.v. als vreemd element. Ze geven een gevoel van geborgenheid 

i.p.v. geslotenheid. 

In functie van het scheiden van paden en verblijfszones, o.m. bij de strandzone, kan de ruimte 

voor afsluiting aan één zijde voorzien worden van een lighelling. Het voorzien van een steile 

helling met doornige vegetatie aan de zijde van de afsluiting zorgt voor een nog verminderde 

toegankelijkheid. 



147



gebruik van in situ materiaal 

voor afzomen MTB-traject 

routing op de hoogstgelegen 

terreindelen 

gebruik van in situ materiaal 

voor onvermijdbare natte zones 

Ontwerp moutainbiketraject|Het mountainbikeparcours doorheen het Bloso-domein is met een 

lengte van 6km binnen het Bloso-domein te kort om het intensieve gebruik aan te kunnen. Het 

parcours wordt verschillende malen achter elkaar gereden, omwille van de korte afstanden. 

Onder de vorm van een samenwerkingsverband tussen de gemeente, ANB en Bloso zullen de 

mogelijkheden onderzocht worden om een MTB-parcours van 25 à 30 km aan te leggen dat 

buiten de grenzen van het Bloso-domein loopt. De eerste contacten werden hiervoor gelegd. 

Daarnaast dienen oplossingen gezocht voor het mountainbiketrajact binnen de natuurzone 

van het Bloso-domein. Met name het kriskras gebruik van alle aanwezige paden en het afwijken 

van deze paden vormt een probleem. Teneinde de routing door het natuurgebied eenduidig 

vast te leggen, en uitwijking naar omliggende zones te vermijden, wordt het samengaan van 

volgende specifieke maatregelen beoogd: 

- Het technisch gedeelte van het MTB-parcours blijft hoofdzakelijk in de intensieve recreatieve 

zone van het Bloso-domein gesitueerd. Het betreft een gedeelte van ca. 2km dat in twee 

richtingen langgestrekt langs de Trianondreef verloopt. Het technisch gedeelte wordt 

maximaal buiten het natuurgebied gehouden; 

- De routing van het traject kan op bepaalde plaatsen (kwetsbare zones) worden afgezoomd 

door boomstammen of bosmaterialen (in situ materialen), hetgeen het pad duidelijk 

zichtbaar maakt en het afwijken van dit pad sterk bemoeilijkt; 

- Mountainbikepaden die periodiek drassige zones kruisen, geven aanleiding tot het uitwijken 

naar drogere naastliggende stukken. Hierdoor wordt op deze kwetsbare natte zones 

plaatselijk een brede zone bereden. De routing van het traject dient daartoe maximaal 

gelegd te worden op de hoogst gelegen terreindelen teneinde de lager gelegen zones te 

vermijden; 

- Waar doorgang door een natte zone onvermijdelijk is, kan het pad verstevigd worden met 

een reeks van boomstammen (in situ materiaal). 

Het hout voor begrenzing van het traject of voor een bodemversteviging kan gebruikt worden 

van in situ omgevallen bomen. Het vormt op deze manier een onderdeel van het bestaande 

ecosysteem. Er dient geen vreemd materiaal aangevoerd te worden. De richting van het pad 

en van de boomstammen kan zodanig gekozen worden dat het water in drassige zones vrij kan 

stromen. De reeks van boomstammen verhoogt bovendien de attractiviteit van het pad, wat 

voor mountainbikers een extra stimulans is om het pad te gebruiken. 



149



Natuurgebied Vriezenbroek 

Ecotunnel Tervuursesteenweg 

t.h.v. duiker Zwartebeek-Barebeek 

Ontwerp natuurverbinding Tervuursesteenweg| Ter hoogte van de onderdoorgang van de 

Zwartebeek-Barebeek onder de Tervuursesteenweg bestaat de potentie voor de realisatie 

van een ecotunnel. Door de verdere uitwerking van de duiker van de waterloop als lage 

onderdoorgang voor kleinere diersoorten, kan de fysieke materialisatie van de bedoelde 

natuurverbinding op het domein met het Vriezenbroek (overzijde Tervuursesteenweg) 

gerealiseerd worden. 

Deze ingreep is hoofdzakelijk gelegen buiten het eigendom van Bloso en kan tot stand komen 

op initiatief van het Agentschap Natuur en Bos. De mogelijkheden hiervoor dienen afgetoetst 

te worden met de wegbeheerder van de Tervuursesteenweg (AWV). 



151



5 

MILIEUTOETS 

T.A.V. DE NATUURWAARDEN 



153



bodemkaart 

5.1/ Toetsing milieudisciplines. 

Bodem 



Referentiesituatie | Het plangebied bevindt zich volgens de bodemkaart voor het merendeel 

in een antropogene zone (OB). Het meest oostelijke deel van het plangebied omvat een Scg 

of Sdg bodem of een matig droge tot vochtige lemige zandbodem met een duidelijke ijzer en/ 

of humus B-horizont. Er komt eveneens een Seg-bodem voor, of een natte lemige zandbodem 

met een duidelijke ijzer en/of humus B-horizont. De meest noordelijke zone heeft een Scmbodem 

of een matig droge lemige zandbodem met een dikke antropogene humus A horizont. 

Deze bodems zijn zeer (profielontwikkeling g) tot uiterst (profielontwikkeling m) gevoelig voor 

profielvernietiging en weinig tot zeer weinig gevoelig voor verdichting. 

Uit de OVAM-databank van de verspreiding van de bodemonderzoeken in Vlaanderen 

(toestand 18/08/2011) blijkt dat er binnen het plangebied geen bodemonderzoeken werden 

uitgevoerd. Ten westen van het plangebied (op ca. 100m) werd reeds een saneringsproject 

uitgevoerd waarbij een eindevaluatiedossier werd opgemaakt. De tertiaire lagen worden 

gevormd door het Lid van Ursel, bestaande uit grijsblauwe tot blauwe klei. 

Volgens de website van Databank Ondergrond Vlaanderen (www.dov.be) wordt de bodem 

binnen het plangebied niet aangeduid als “waardevolle bodem”. 

Mogelijke effecten | De antropogene bodems zijn niet gevoelig voor profielverstoring of 

bodemverdichting. Het oprichten van nieuwe gebouwen brengt vergraving met zich mee, 

waarbij geen negatieve effecten verwacht worden. Het bodemprofiel ter hoogte van deze 

zone is immers volledig gewijzigd of vernietigd door ingrijpen van de mens. 

De zandbodems in het noorden en het oosten van het plangebied zijn binnen het masterplan 

gelegen binnen natuurgebied. Er zullen binnen deze zone geen werken uitgevoerd worden - 

de paden zijn natuurlijk verhard - waardoor er geen negatieve effecten op profielvernietiging 

en verdichting verwacht worden. 

De natte zandbodem in het noorden van het plangebied is gevoelig voor bodemverstoring. 

Mountainbiken in deze zone dient bijgevolg beperkt te worden. Dit kan bijvoorbeeld door het 

pad duidelijk af te bakenen, bij voorkeur op de hoogstgelegen terreindelen. 

Binnen het plangebied worden geen bodemverontreinigende activiteiten voorzien, waardoor 

er geen negatieve effecten verwacht worden. 

155



watertoetskaart 

overstromingsgevoelige gebieden 


grondwaterstromingsgevoelige gronden 


infiltratiegevoelige gronden 


erosiegevoelige gronden 

Water 



Referentiesituatie | Het plangebied situeert zich in het Dijle- en het Zennebekken, binnen het 

deelbekken Barebeek-Benedendijle. In het zuidwesten van het plangebied is de Bergbeek 

gelegen die overgaat in de Barebeek ten westen van het plangebied. Binnen het plangebied 

wordt de structuurkwaliteit van de Bergbeek aangeduid als zeer zwak. Op ca. 500m ten oosten 

van het plangebied, is het kanaal Leuven-Dijle gelegen. Via de Bergbeek watert het domein 

af in de Barebeek, die op zijn beurt in de Dijle stroomt. 

De grote waterplassen binnen het domein zijn beeldbepalend en maken deel uit van de 

geschiedenis van het domein als voormalig ontginningsgebied en later waterwingebied. 

Er zijn twee grotere waterplassen van 35 en 25 ha, twee bezinkingsbekkens en een kleinere 

waterplas van 5ha. In uitvoering van het structuurplan 1998 voor het Bloso-centrum werd in 

2004 de oude gracht rondom het Strandgebouw opnieuw aangelegd terwijl er ter hoogte 

van het voormalig openluchtzwembad een nieuwe gracht werd gegraven die in een 

boog om dit openluchtzwembad loopt. Tezelfdertijd werd de vijver naast het voormalig 

openluchtzwembad gedempt. In 2004 werd in de meest zuidelijke punt van het domein ook de 

Zwarte Beek heraangelegd: deels in open bedding en deels ingebuisd onder de hoofdparking. 

De buizen op het Bloso-domein zijn 3x kleiner van doorsnede-oppervlak dan de duiker onder 

de Tervuursesteenweg. Dit zorgt regelmatig voor de nodige wateroverlast. 

De grote waterplas van 35 ha wordt op peil gehouden door het overtollig water af te pompen 

via een instelbaar regelmechanisme naar de Zwarte Beek en/of de ringgracht. Via de 

ringgracht kan het water uiteindelijk terugvloeien naar de waterplas van 35 ha. 

In de westelijke hoek van het Bloso-centrum ligt het voormalig waterbassin van de N.M.B.S. 

dat nu dienst doet als visvijver maar waarvan de taluds in bedenkelijke staat zijn vanwege het 

gebruikte bouwpuin als opvulstof. Het peil in het waterbassin wordt constant gehouden door 

het afpompen van overtollig water uit de vijver en door het afvoeren van overtollig water via 

leidingen in de spoorwegberm naar de Barebeek. 

In 2005 en 2007 werd de Goorbeek afgekoppeld van het rioleringstelsel onder de Trianondreef. 

De beek loopt nu ingebuisd onder de ringweg vanaf de strandparking tot aan de Zwarte Beek. 

Momenteel mondt de Goorbeek nog wel steeds uit in het rioleringstelsel. In de Molenheide 

loopt een gracht die samen met andere interne afwateringskanaaltjes uitmondt in de 5 ha 

vijver. 

Ter hoogte van de zwemzone en in de grote vijver ten noorden van de zwemvijver zijn 

meetpunten van de VMM gelegen voor de opvolging van de waterkwaliteit. Sinds 2000 wordt 

het water van de zwemvijver aangeduid als ‘niet-verontreinigd tot aanvaardbaar’. In 2004 

werd het water van de vijver van 25ha eveneens aangeduid als zijnde van een aanvaardbare 

waterkwaliteit. 

Het plangebied bevindt zich niet in de buurt van een waterwingebied of beschermingszone. 

Binnen het plangebied zijn evenmin grondwaterwinningen gelegen. De dichtst bijzijnde 

grondwaterwinningen bevinden zich op ca. 500m van het plangebied. 

157

Het decreet van 18 juli 2003 betreffende het algemeen waterbeleid (Belgisch Staatsblad 

14 november 2003) legt in hoofdstuk III, afdeling I, bepaalde verplichtingen op, die de 

watertoets worden genoemd. Watertoetskaarten dienen ter evaluatie van de effecten van 

vergunningsplichtige ingrepen of van plannen of programma’s waarbij het bodemgebruik 

op een bepaalde locatie of voor een bepaald gebied wordt gewijzigd. Op basis van deze 

watertoetskaarten kunnen voor het plangebied volgende vaststellingen worden gemaakt: 

- Het merendeel van het plangebied is mogelijk overstromingsgevoelig. Enkel het meest 

oostelijk deel is niet overstromingsgevoelig. 

- Nagenoeg gans het plangebied is aangeduid als zeer gevoelig voor grondwaterstroming. 

Slechts het meest oostelijke deel van het plangebied is aangeduid als matig gevoelig voor 

grondwaterstroming. 

- De gronden in het plangebied worden aangeduid als niet infiltratiegevoelig. 

- De gebieden die op de hellingskaart werden aangeduid met een hoog hellingspercentage 

worden aangeduid als erosiegevoelig. 

- Het volledige plangebied behoort niet tot het winterbed van een grote rivier. 

- Hellingenkaart: Het merendeel van het plangebied heeft een helling van minder dan 5%. 

Het talud van de spoorweg in het noorden en de randen van de kleinere bergingsplassen 

hebben een helling van meer dan 10%. 

Op basis van de grondwaterkwetsbaarheidskaart van de provincie Vlaams – Brabant blijkt dat 

het plangebied in zeer kwetsbaar gebied is gelegen. Dit komt omdat de watervoerende laag 

zandig is, met een dunne (≤ 5m) of zandige deklaag en met een onverzadigde zone van 10m 

of minder dan 10m. 

Het plangebied bevindt zich in het zuiveringsgebied Zemst-Hofstade. Op het zoneringsplan 

wordt het plangebied aangeduid als individueel te optimaliseren buitengebied. Dit is evenwel 

achterhaald aangezien het afvalwater wordt afgevoerd naar de riolering ter hoogte van de 

Tervuursesteenweg (rioleringsplannen zijn beschikbaar). 



Mogelijke effecten | Het gebied wordt bijna volledig aangeduid als mogelijk 

overstromingsgevoelig. De meest gevoelige zone hierbij is de laaggelegen zone centraal in 

het zuidelijk gebied. Bij de recente periodes van wateroverlast in november 2010 en januari 

2011 stroomde het water van de Zwarte beek dan ook over de weg naar de zone van het 

voormalig openluchtzwembad. Net in deze zone concentreren zich de grootste toekomstige 

infrastructuuringrepen. Het masterplan gaat ervan uit dat het gedeelte van de toekomstige 

ligweide onder het maaiveldniveau bij wateroverlast kan ingezet worden als wadi, voor 

de opvang van hemelwater. Verder kunnen de bestaande in onbruik geraakte grachten 

aan de zuidwestzijde van het NMBS-bassin mogelijk verbonden worden met de recent 

heraangelegde ringgrachten en verder aangewend worden voor het verder optimaliseren 

van het watersysteem voor de globaliteit van de site. Indien in een verder stadium blijkt dat 

deze opvangsystemen onvoldoende zijn, dienen bijkomende buffers gezocht te worden. Voor 

het tegengaan van de wateroverlast wordt eveneens aangeraden om de diameter van de 

buizen ter hoogte van de Tervuursesteenweg te vergroten om zo de kans op overstromingen 

te verkleinen. 

Er wordt benadrukt dat de uitvoering van het plan steeds dient te beantwoorden aan 

de vigerende normen van het besluit van de Vlaamse regering van 1 oktober 2004 

houdende vaststelling van een gewestelijke stedenbouwkundige verordening inzake 

hemelwaterputten, infiltratievoorzieningen, buffervoorzieningen en gescheiden lozing van 

afvalwater en hemelwater. Deze verordening bevat minimale voorschriften voor de lozing 

van niet-verontreinigd hemelwater, afkomstig van verharde oppervlakken. Het algemeen 

uitgangsprincipe hierbij is dat hemelwater in eerste instantie zoveel mogelijk gebruikt wordt. In 

tweede instantie moet het resterende gedeelte van het hemelwater worden geïnfiltreerd of 

gebufferd, zodat in laatste instantie slechts een beperkt debiet vertraagd wordt afgevoerd. 

Voor de zones die zeer gevoelig zijn voor grondwaterstroming moet er voor constructies 

en gebouwen van meer dan 3m diep en 50m lang advies worden gevraagd aan de 

bevoegde instantie. Indien er in een gebied dat matig gevoelig is voor grondwaterstroming 

een ondergrondse constructie gebouwd wordt met een diepte van meer dan 5m en een 

horizontale lengte van meer dan 100m dient advies gevraagd te worden bij de bevoegde 

instantie. Het aanleggen van het nieuwe zwembad zal in dit kader dus speciale aandacht 

vragen. 

Het afvalwater van de nieuw op te richten gebouwen binnen het recreatiegebied dient 

aangesloten te worden op de bestaande riolering. Indien dit niet mogelijk blijkt dient een 

individuele waterzuivering voorzien te worden. Verder worden er geen activiteiten gepland 

die vervuiling van de waterlopen en/of de vijvers kunnen veroorzaken. 



159

Fauna en flora 

Referentiesituatie | 

Speciale beschermingszones (Natura 2000): 

Het decreet betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu van 21/10/1997 bepaalt dat 

ieder plan dat – afzonderlijk of in combinatie met één of meerdere bestaande of voorgestelde 

activiteiten, plannen of programma’s – een betekenisvolle aantasting van de natuurlijke 

kenmerken van een als speciale beschermingszone te beschouwen gebied kan veroorzaken, 

dient onderworpen te worden aan een passende beoordeling. 

Het gaat om gebieden die door de Vlaamse regering zijn voorgesteld of aangewezen als 

speciale beschermingszone in toepassing van de Vogelrichtlijn (Richtlijn 79/409/EEG van 

02/05/1979) en de Habitatrichtlijn (Richtlijn 92/43/EEG van 21/05/1992). 

Binnen het plangebied noch in de nabije omgeving ervan komen gebieden voor uit het 

NATURA 2000-netwerk, zijnde vogelrichtlijn- en/of habitatgebieden. 

VEN/IVON: 

Het gebiedsgericht beleid van het natuurdecreet houdt de ontwikkeling van het Vlaams 

Ecologisch Netwerk (VEN) en het Integraal Verwevings- en Ondersteunend Netwerk (IVON) in. 

Het natuurdecreet legt de voorschriften en geboden in VEN en IVON vast. 

Binnen het plangebied noch in de nabije omgeving ervan komen gebieden van het VEN of 

IVON voor. Het opmaken van een (verscherpte) natuurtoets is bijgevolg niet noodzakelijk. 

In het provinciaal ruimtelijk structuurplan van Vlaams-Brabant werden echter wel twee 

natuurverbindingsgebieden (NVGB) aangeduid die deels overlappen met het plangebied; 

namelijk NVGB ‘noordelijke Zennevallei als verbinding tussen Dorent en vallei van de Barebeek 

met bossen’ en ‘gebied rond kanaal Leuven-Dijle’. 

Natuurwaarden in en rondom het plangebied (er wordt verwezen naar de vegetatiestudie in 

bijlage): 

De natuur van het Bloso-domein maakt deel uit van een ruimer systeem van natuurwaarden. 

In het noorden sluit het domein aan op het open ruimte-gebied Molenheide, in het zuidwesten 

en zuidoosten op de open ruimte en natuurgebieden langs de Zwartebeek-Bergbeek. Het 

Bloso-domein heeft in dit ruimer natuurlijk systeem een belangrijke betekenis. Het is immers 

een relatief uitgebreid groengebied waarbinnen verschillende habitats voorkomen en heeft 

dan ook een belangrijke verbindende functie binnen de ruimtelijke aaneenschakeling van 

natuurkernen in de regio. Het Bloso-domein herbergt een brede waaier aan habitats met natte 

en droge natuur, bos en grasland, en overgangstypes. De vijvers vertonen een toenemende 

biologische waarde in oostelijke richting, net zoals de algemene natuurwaarde van het 

domein. De rest van het domein is relatief bosrijk. Het merendeel van de bossen bestaat uit 

of vertoont kenmerken van het eikenberkenbos. In het oosten van het domein is er tevens 

een oppervlakte naaldbos aanwezig. Het weilandcomplex ten oosten wordt gekenmerkt door 

zowel soortenrijke als soortenarmere graslanden en is doorsneden met knotbomenrijen. Het 

gebied centraal tussen de vijvers (noordwestelijk van het Strandgebouw) is gekenmerkt door 

een gebrek aan ondergroei en wordt eerder als speelbos gebruikt. Het wordt in het masterplan 

aangeduid als recreatief knooppunt (“De 3 Eiken”). 





Biologische waarderingskaart (BWK): 

De biologische waarderingskaart is de enige beschikbare gebiedsdekkende inventaris van 

de Vlaamse biotopen en wordt daarom algemeen aangewend als referentiekader. Ze vormt 

nuttige informatie betreffende de toestand en betekenis van het natuurlijk milieu. De op de 

BWK weergegeven natuurwaarden stemmen evenwel niet meer overeen met de huidige 

toestand. In het gesprek met het Agentschap Natuur en Bos, dd. 11.01.2011, werd nagevraagd 

of er een recentere inventaris van de natuurwaarden beschikbaar is. Er is momenteel geen 

geactualiseerde inventaris van de natuurwaarden beschikbaar. 

Om de BWK-kaart beter interpreteerbaar te maken voor het beleid wordt op basis van de 

inventarisatie een evaluatie doorgevoerd. Op basis van waarderingscriteria wordt aan 

iedere karteringseenheid een waardecijfer toegekend: biologisch zeer waardevol, biologisch 

waardevol, biologisch minder waardevol. Gezien op één locatie meerdere karteringseenheden 

mogelijk zijn, kan ook de evaluatie een combinatie van deze waarderingsklassen zijn zoals 

‘complex van minder waardevolle en zeer waardevolle elementen’. 

Het plangebied omvat volgens de BWK verschillende biologisch interessante gebieden (figuur 

volgende pagina): 

- De grote recreatievijver werd aangeduid als complex van biologisch minder waardevolle 

en zeer waardevolle elementen, met volgende bwk-eenheden: Ae -Eutrofe plas met 

natuurlijke oevers en Uv -Terrein met recreatie-infrastructuur (bv. chalets, sportvelden). 

- De kleine vijver in het westen is aangeduid als complex van biologisch minder waardevolle 

en waardevolle elementen en omvat volgende bwk-eenheden: Aer – recente, eutrofe 

plas –zwak ontwikkeld en/of weinig voorkomend en Uv – terrein met recreatie-infrastructuur 

(bv. chalets, sportvelden). 

- De plas ten noorden van de zwemvijver en de twee rechte waterstroken zijn aangeduid 

als biologisch zeer waardevol en omvat de bwk-eenheid: Ae - eutrofe plas met natuurlijke 

oevers. Op de BWK wordt deze plas als natuurreservaat aangeduid. Dit is niet correct. 

- Een gebied in het oosten is ook aangeduid als biologisch zeer waardevol en de bwkeenheid 

is qb eiken-berkenbos. 

- De rest van het domein is aangeduid als biologisch waardevol en zeer waardevolle 

elementen met als bwk-eenheden: Kp – park en Qb – eiken –berkenbos. 

- Helemaal in het oosten wordt een gedeelte ook aangeduid als biologisch waardevol en 

zeer waardevolle elementen met volgende bwk-eenheden: Ppmb –aanplant van Grove 

den met ondergroei van struiken en bomen en Qb - eiken -berkenbos. 

- Langsheen de strandparking is er een zone aangeduid als een complex van biologisch 

waardevolle en zeer waardevolle elementen. De bwk-eenheden die we hier terugvinden 

zijn: kp (park) en qb (eiken-berkenbos). 

- Ten zuidwesten van de parking is er een zone aangeduid als complex van biologisch minder 

waardevolle en waardevolle elementen. De bwk-eenheden die we hier terugvinden zijn: 

kp (park) en gmn (gemengd naaldhout). 

Verder wordt gans het domein van Hofstade aangeduid als faunistisch voornaam gebied. 

161




update BWK 

op basis van terreininventarisatie 

vogelatlas 



Ten aanzien van de BWK (v.2.2) werd in het kader van dit masterplan een actuele 

terreininventarisatie uitgevoerd voor het ganse Bloso-domein (zie bijlage). Hieruit worden 

onder meer volgende evoluties aangegeven t.o.v. het BWK: 

- Het gedeelte dat in de BWK (v.2.2) in de noordelijke punt van het domein, aangegeven 

wordt als gedegradeerde heide met dominantie van Bochtige smele (cd) is in de actuele 

toestand niet meer correct. Deze zone is geëvolueerd naar eiken-berkenbos met zones 

van Amerikaanse Vogelkers in de opperetage (qb). 

- Het gedeelte kp dat aangegeven wordt centraal tussen de vijvers (noordwestelijk van 

het Strandgebouw, heeft in de huidige toestand een verminderde natuurwaarde (kp-). 

Omwille van het gebrek aan ondergroei en de lage biologisch kwaliteit wordt deze zone 

eerder als speelbos omschreven. 

Fauna: 

Het Bloso-domein in Hofstade heeft een belangrijke ecologische waarde. Zo is het een 

permanente broedkolonie voor Blauwe reigers, een beschermde vogelsoort, en is het in de 

winter een rustplaats voor niet minder dan achttien beschermde vogelsoorten, waaronder 

Fuut, Dodaars, Geoorde fuut, Kuifduiker, Nonnetje, Brilduiker, IJsvogel, enzovoort. 

Vooral in het verleden, en nu nog zelden, kwamen een doortrekkende Parel- en Roodkeelduiker 

hier pleisteren. Sedert jaren komen er tientallen Aalscholvers overnachten. ’s Winters en 

tijdens de doortrek zijn honderden eenden aanwezig met een grote diversiteit aan soorten. 

Ook een Eider of een Grote of Zwarte Zee-eend werden reeds waargenomen. Midden mei is 

de uitgelezen periode om een steltloper aan te treffen die zeldzaam is voor het binnenland. 

Imponerend is ook de slaapplaats, ’s winters, van duizenden meeuwen, met onder andere 

Zwartkopmeeuw, Geelpoot- of Pontische Meeuw. Ook de IJsvogel broedt in het domein. 

Daarnaast komen ook vele kleine zangvogels voor. Het Bloso-domein herbergt dus een grote 

verscheidenheid aan vogels (Bron:http://www.vogelwerkgroepnwb.be/Places_Hofstade.pdf). 

Op de site www.waarnemingen.be worden volgende zeldzame soorten vermeld: Grote 

Barmsijs, Witkopstaartmees, Roodhalsfuut, Pestvogel, Witoogeend, Witkopeend en Krooneend. 

Op de Vogelatlas (versie 2010) wordt het gehele noordelijke gebied aangeduid als broedgebied 

(Fuut, Wilde eend, Blauwe reiger en IJsvogel) en als pleistergebied voor meeuwen, eenden, 

Aalscholver, Blauwe reiger, Bergeend, Canadese gans, Dodaars, Fuut, Grote zaagbek, 

Knobbelzwaan, Krakeend, Kuifeend, Meerkoet, Tafeleend, Wilde eend, Wintertaling en Wilde 

eend. 

Verder zijn er twee aanduidingen voor belangrijke slaapplaatsen, namelijk voor meeuwen op 

de noordelijke grote vijver en voor Aalscholver in het noorden van de zwemvijver. De kolonie 

Aalscholvers bevindt zich in realiteit echter ten noordoosten van de vijver van 25ha. Ten 

noorden van de zwemvijver wordt een aanduiding gemaakt van een broedkolonie Blauwe 

reigers. Bij de terreinbeherende instanties is er echter geen broedkolonie van Blauwe Reigers 

bekend. 

Vanuit het domein vertrekken twee voedseltrekroutes voor eenden en twee slaaptrekroutes 

voor meeuwen, met name telkens een noordelijke route en een zuidwestelijke route. 

163

Inzake het voorkomen van vleermuizen kan gesteld worden dat zeker de meest algemene 

soorten, en ook de meer zeldzame soorten aanwezig zijn in en inabij het plangebied, gezien 

de aanwezigheid van zowel grote waterpartijen en boszones in het plangebied als meer open 

weilanden in de omgeving van het plangebied. Er zijn echter geen concrete gegevens inzake 

de aanwezigheid van vleermuizen beschikbaar. 

Ecosysteemkwetsbaarheidskaarten: 

- Eutrofiëring: de vijvers worden aangeduid als kwetsbaar voor eutrofiëring. De noordelijke 

zones tussen en ten noorden van de vijvers als zeer kwetsbaar of als kwetsbaar met zeer 

kwetsbare elementen en de zuidelijke zone als niet tot weinig kwetsbaar met kwetsbare 

elementen. De zone net ten oosten en ten zuiden van de zwemvijver wordt aangeduid als 

niet kwetsbaar. 

- Geluidsverstoring: met uitzondering van de westelijke vijver van de NMBS worden de vijvers 

aangeduid als kwetsbaar tot zeer kwetsbaar. De gehele oostelijke en zuidelijke zones 

worden als niet kwetsbaar aangeduid. 

- Verdroging: met uitzondering van de westelijke vijver van de NMBS worden alle vijvers 

aangeduid als zeer kwetsbaar. De gebieden tussen de vijvers en de noordwestelijke zones 

worden als kwetsbaar aangeduid. De oostelijke zone is grotendeels niet kwetsbaar voor 

verdroging en de zuidelijke zone wordt aangeduid als niet tot weinig kwetsbaar met 

kwetsbare elementen. 

De noordelijke, westelijke (Tervuursesteenweg) en oostelijke grens van het plangebied worden 

aangeduid als barrière voor fauna en flora. Het meest zuidelijke gebied is omheind wat een 

extra barrière betekent voor grotere zoogdieren. 

Mogelijke effecten | 

Mogelijk biotoopverlies: 

De meeste ontwikkelingen zullen zich voordoen in de biologisch minder waardevolle zuidelijke 

zone. Het verlies aan waardevolle biotopen in deze zone zal dan ook minimaal zijn. De 

volledige noordelijke zone wordt aangeduid als natuurgebied, waardoor ook hier geen 

significant negatieve effecten te verwachten zijn door uitvoering van het masterplan. Er zal 

een optimalisatie van het padennetwerk gebeuren, waarbij de meest kwetsbare zones zullen 

gevrijwaard worden, wat positief te beoordelen valt. 

Het medegebruik van de natuurzone door mountainbikers kan enige vorm van verstoring 

veroorzaken. Daarom is het aanbevolen dat de mountainbikers enkel uitgestippelde paden 

gebruiken (in plaats van het gehele gebied te doorkruisen) en de meest kwetsbare zones 

zoveel mogelijk gespaard blijven. Deze meest kwetsbare gebieden zijn vooral te vinden in de 

noordelijke natte zandzone (zie discipline Bodem). Ook het aansluiten op een ruimere MTBroute 

buiten het domein kan voor een ontlasting binnen het domein zorgen, op voorwaarde 

dat ook de route buiten het domein aantrekkelijk genoeg is voor de mountainbikers. 

Voor de zuidelijke zone wordt de (tijdelijke) aanleg van onbenutte terreinen vooropgesteld 

als een aaneengesloten zone met natuurlijke begroeiing die extensief beheerd wordt. De 

bestaande accommodaties en intensief gebruikte zones en de paden die hier naartoe leiden 

vormen dan uitsparingen in dit geheel van extensieve begroeiing. 





Voor de realisatie van het nieuwe programma op korte en lange termijn kunnen dan gedeelten 

van het weidelandschap aangesneden worden. De extensief beheerde delen binnen deze 

recreatiezone kunnen (al dan niet tijdelijk) een meerwaarde betekenen voor fauna en flora 

ten opzichte van de huidige toestand, wat positief beoordeeld wordt. 

In het oosten van het gebied wordt een recreatiegebied met verwevingszone natuur voorzien. 

Hierbij wordt in het noorden een zone voor bijkomende bebouwing aangeduid. Hierdoor zal 

een deel van het biologisch waardevolle eiken-berkenbos verdwijnen. Er wordt echter wel 

een groenverbinding voorzien ten westen van de bouwzone. Hierdoor en gezien het verlies 

aan oppervlakte relatief beperkt blijft, worden de effecten op het biotoopverlies in deze zone 

als beperkt negatief beoordeeld. Er dient echter wel op gelet te worden dat er voldoende 

natuurlijke elementen aanwezig blijven in de volledige zone, zodat het gebied zijn nevenfunctie 

als natuurverwevingsgebied kan behouden. In deze zone is eveneens een parking gelegen. 

De bestaande landschappelijke inrichting van de parkings wordt verder doorgetrokken in de 

aansluitende zones, zodat deze zone ook kan dienst doen als natuurverbinding, wat positief 

beoordeeld wordt. 

In het noordoosten wordt een natuurgebied met verwevingszone recreatie afgebakend. Hier 

wordt de mogelijke realisatie van een natuurleerpad beoogd, naast het bestaande MTB-pad 

dat hier door loopt. Indien er op gelet wordt dat er geen afbreuk wordt gedaan aan de 

hoofdfunctie, met name natuur, worden geen significant negatieve effecten op biotoopverlies 

verwacht in deze zone. 

Ten noordwesten van het Strandgebouw situeert zich een recreatief knooppunt (“De 3 Eiken”): 

op dit punt komen alle recreatieve assen van het domein samen. Deze zone wordt eveneens 

gebruikt als speelzone. De natuurwaarden zijn hier bijgevolg reeds laag. Het zuidelijke gedeelte 

van deze zone zal omgezet worden naar recreatiegebied. Er wordt verwacht dat dit geen 

significant negatieve effecten zal veroorzaken inzake biotoopverlies ten opzichte van de 

huidige situatie. 

Het westen van het plangebied wordt afgebakend als natuurverbindingsgebied met 

verweving recreatie. Gezien deze zone een belangrijke verbinding kan vormen met het zuidelijk 

gelegen bosgebied en natuurgebied langs de Barebeek dient in deze zone maximaal naar 

natuurverbinding gestreefd te worden. Het uiterste westen van deze zone wordt echter ook 

aangeduid als overflowparking. Deze strook zal zodanig ingericht worden dat ze in normale 

omstandigheden kan dienst doen als parkzone voor omwonenden. Slechts bij piekmomenten 

zal deze strook dienen als tweede overflowparking. In deze zone zal de natuur zich bijgevolg 

niet maximaal kunnen ontwikkelen. In het noorden is het natuurverbindingsgebied voldoende 

breed, maar ter hoogte van het silogebouw en de woning van de domeinbeheerder betreft 

het slechts een smalle strook. Ten oosten hiervan, binnen recreatiegebied, wordt echter wel 

een groenverbinding voorzien. Momenteel wordt het uiterste zuidwesten volledig ingekleurd 

als recreatiegebied op het gewestplan. Een wijziging naar natuurverbindingsgebied (met 

verweving recreatie) is in principe positief te beoordelen. Toch wordt benadrukt dat een 

dergelijke wijziging pas zinvol is als de zone voldoende breed is om zijn functie (met name 

natuurverbinding) te vervullen. Verder dient er op gelet te worden dat de hoofdfunctie, met 

name natuurverbindingsgebied, gerespecteerd blijft ten opzichte van het nevengebruik, met 

name recreatie. 

165

Gezien de beperkte huidige biologische waarde van het NMBS-bassin, worden geen significant 

negatieve effecten verwacht van de omzetting naar recreatiegebied en het eventueel 

draineren van deze vijver. Door te streven naar natuurlijke taluds, kan deze zone in beperkte 

mate meer biologisch waardevol ingericht worden dan momenteel het geval is. 

Langs de grote zwemvijver wordt de heraanleg van het oeverpad nagestreefd en een 

beschoeiing van de oevers om erosie tegen te gaan. Hierdoor kan een weelderige 

rietvegetatie ontstaan die kansen kan bieden aan diverse waterdieren. Er kunnen eveneens 

specifieke voorzieningen aangebracht worden voor het aantrekken van bepaalde soorten, 

wat positieve effecten met zich kan meebrengen. 

Verstoring: 

In de natuurzone rond het NMBS bassin zijn sporten of activiteiten die lawaai- en of 

lichthinder veroorzaken niet toegelaten, waardoor de verstoringseffecten (enigszins) beperkt 

blijven. Op de momenten dat deze zone minder intensief gebruikt wordt, hebben de meer 

verstoringsgevoelige soorten de kans om te migreren naar het natuur- en bosgebied langs 

de Barebeek. Op piekmomenten zal deze zone echter ook gebruikt worden als tweede 

overflowparking, waardoor er meer verstoring verwacht wordt. De piekmomenten worden 

echter hoofdzakelijk verwacht tijdens juli en augustus en vallen dus (hoofdzakelijk) buiten het 

broedseizoen, waardoor de verstoringseffecten eerder beperkt zullen zijn. Bovendien wordt 

er in het masterplan voor geopteerd om een bijkomende overflowparking te creëren ten 

noorden van de hoofdparking. Deze zal fungeren als eerste overflowparking (zie p.64-65). 

In het oosten van het plangebied wordt een recreatiegebied met verwevingszone natuur 

voorgesteld. Deze zone wordt momenteel gekenmerkt door een hoge geluidsbelasting 

(zowel overdag als ’s nacht) omwille van de N267 die grenst aan het plangebied (zie verder). 

Verstoringsgevoelige soorten zullen deze zone bijgevolg vermijden. 

Bij de optimalisatie van het padennetwerk in de natuurzone, dient er op gelet te worden dat 

de densiteit van de paden laag is in de omgeving van de slaapplaatsen van meeuwen en 

Aalscholvers, dit om de aanwezige avifauna zo weinig mogelijk te storen. 

De natte zandbodem in het noorden van het plangebied is gevoelig voor bodemverstoring. 

Mountainbiken in deze zone dient bijgevolg beperkt te worden. Het best wordt hier één 

duidelijk te volgen pad aangelegd, met name ter hoogte van de hoogstgelegen terreindelen, 

zodat de rest van de zone, en de lage delen, gevrijwaard kunnen blijven van mountainbikers. 

Binnen de natuurzones zal de (her)aanleg van paden die bestemd zijn voor dienstverkeer 

gebeuren door middel van een onderfundering met een toplaag van losse granulaten, 

waardoor het natuurlijk karakter bewaard blijft. Paden die niet bestemd worden voor 

dienstverkeer zullen uitgevoerd worden zonder fundering. Er worden geen significant negatieve 

effecten verwacht. 





Aangezien er kan verondersteld worden dat de meest algemeen voorkomende 

vleermuissoorten aanwezig kunnen zijn, maar wellicht ook de meer zeldzame, in en in de 

omgeving van het plangebied, is het belangrijk verstoring ten gevolge van verlichting zo veel 

mogelijk te beperken. Daarom wordt voorgesteld om de verlichting te beperken en deze 

zoveel mogelijk af te wenden van het natuurgebied om de eventueel voorkomende soorten 

zo weinig mogelijk te storen. 

De aanplant van groenschermen, hagen en dergelijke dient zoveel mogelijk te gebeuren met 

streekeigen materiaal. 

Om de rustverstoring voor de aanwezige avifauna te beperken, wordt gesteld dat het frequent 

gebruik van geluidsinstallaties en het veelvuldig organiseren van geluidsproducerende 

activiteiten (zoals bv. motorsporten, muziekfestivals, etc.) dient vermeden te worden, zeker in 

de zones die aansluiten op het natuurgebied. 

Barrièrevorming: 

Het doortrekken van een natuurverbindingsgebied op de westelijke grens van het plangebied 

kan positieve effecten hebben op de migratie van fauna en flora naar het natuur- en 

bosgebied in de vallei van de Barebeek, op voorwaarde dat de zone breed genoeg is. Ter 

hoogte van het silogebouw en de woning van de domeinbeheerder wordt bijkomend een 

groenverbinding voorzien in het recreatiegebied waardoor een voldoende brede natuurzone 

kan gerealiseerd worden. Ter hoogte van de onderdoorgang van de zwartebeek-Barebeek 

onder de Tervuursesteenweg wordt de realisatie van een ecotunnel vooropgesteld, op initiatief 

van ANB (zie p.151). 

In de toekomst zal er gestreefd worden naar kleinere afgesloten omheinde zones. Indien 

deze op een ecologische manier worden aangelegd (zie 4.5) kunnen deze een meerwaarde 

betekenen voor migrerende fauna. Indien deze op een ecologische manier worden ingericht, 

kunnen ze namelijk als potentiële dragers dienst doen van een natuurlijke verbinding. Er dient 

echter op gelet te worden dat de afsluitingen ca. 30 cm boven de grond geplaatst worden, 

zodat de migratie van grotere dieren niet belemmerd worden door de afsluitingen. 

Eutrofiëring: 

Er worden geen activiteiten gepland die hierop een effect kunnen hebben. 

167



Mens (geluid en lucht) 

Referentiesituatie | 



Geluid: 

Naaststaande tabel geeft de milieukwaliteitsnormen voor omgevingsgeluid weer, waar aan 

voldaan moet worden. 

Gezien het plangebied begrensd wordt door enkele grotere wegen en een spoorweg, wordt 

verondersteld dat het huidige geluidsklimaat aan de randen van het plangebied reeds als 

hinderlijk wordt beschouwd. 

Uit de geluidsbelastingskaarten van het wegverkeer blijkt dan ook dat de N267 een (lichte) 

geluidsimpact heeft op de oostelijke en zuidelijke grens van het terrein, en dit zowel 

overdag als ’s nachts. De spoorweg is ter hoogte van het plangebied niet opgenomen in de 

geluidsbelastingskaarten. Door een extrapolatie te maken van de geluidsbelastingskaarten ter 

hoogte van het spoortracé ten oosten en ten westen van het plangebied, kan gesteld worden 

dat ook de spoorweg een (lichte) geluidsimpact heeft, en dit op de noordelijke grens van het 

plangebied. 

Lucht : 

Volgens het geo-loket van VMM worden de normen voor luchtkwaliteit gehaald binnen het 

plangebied: 

- NO2-jaargemiddelde: 27 µg/m³ (grenswaarde: 40µg/m³) 

- PM10-jaargemiddelde: 22,7 µg/m³ (grenswaarde: 40µg/m³) 

- Aantal overschrijdingen PM10-jaargemiddelde: 17 (50µg/m³ mag max. 35 keren 

overschreden worden) 

Algemeen kan dus gesteld worden dat de luchtkwaliteit redelijk is. 

Mogelijke effecten | Bij de realisatie van het Masterplan dient er op gelet te worden dat de 

geldende normen inzake geluidsoverlast en luchtkwaliteit gerespecteerd worden. 

169



6 

MASTERPLAN 

ZONES VOOR HERBESTEMMING 



171

A1 - E19 

A1 - E19 



P 

P 

P 


N 

P 

N 


N 

N 

N 

N 

N 

N 

N 

bestemmingen bestaand 

N 

zones voor herbestemming in RUP 

6.1/ Zones voor herbestemming in RUP. 



De bestaande tweedeling in gewestplanbestemmingen leidt niet tot een geïntegreerde 

ontwikkeling van natuur en recreatie op het domein. De bestemmingen houden geen rekening 

met de opbouw van het domein en de organisatie van deze functies binnen het domein. 

Vanuit een concentrische organisatie rond de centrale waterpartijen dient zowel natuur als 

recreatie zich rondom rond het domein te bewegen. Het concept voor ruimtelijk functioneren 

en het verdere ontwerp, werken deze organisatie verder uit in functie van het gezamenlijk 

bestaan van deze gebruikers binnen het domein. Het geven van ruimte aan beide functies 

volgens deze concentrische beweging, stelt beide functies in staat belangrijke zones binnen 

het domein in verbinding te brengen, alsook de verbinding te maken naar aansluitende zones 

buiten het domein. Het gewestplan voorzag deze beweging niet. 

Een herbestemming binnen het RUP dient in te spelen op deze beweging. Omwille van 

de te hanteren ruimtebalans op Vlaams niveau worden de basisbestemmingen volgens 

het gewestplan als uitgangspunt genomen voor de herbestemming. T.o.v. de bestaande 

scheidingslijn doorheen het domein worden correcties voorgesteld in functie van de bestaande 

situatie, alsook aanpassingen ten behoeve van de verdere geïntegreerde ontwikkeling van 

het Bloso-domein: 

- Langs de zuidwestgrens en de zuidoostgrens van het domein wordt respectievelijk een 

natuurverbindingzone en een verwevingszone met natuur voorgesteld, in functie van noordzuid 

corridors tussen de natuurgebieden Barebeek/Vriezenbroek en Schiplakenbos, het 

Bloso-domein, het gebied Molenheide en het natuurgebied Goorveld. De bestemmingen 

worden opgevat als gradaties voor verweving van natuur en recreatie. Aanleg van 

recreatieve infrastructuur is mogelijk, en recreatie mag anderzijds de natuurverbinding 

niet in het gedrang brengen. De ligging aan de domeingrenzen biedt mogelijkheden 

voor de integratie met de afsluiting van het domein, als bredere corridor of als integraal 

ontworpen afsluiting. De ruimtecategorie wijzigt daarbij gedeeltelijk van recreatie naar 

natuur (natuurverbinding zuidwestzijde). 

- In het noordoosten wordt in aansluiting met het Bloso-domein het agrarisch gebied aan 

de Molenheide (Prinsenveld) herbestemd naar natuurgebied, i.f.v. de realisatie van de 

provinciale beleidsdoelstelling hieromtrent; 

- T.h.v. het centrale punt van het Bloso-domein, waar alle routes samen komen tussen 

de verschillende vijvers (recreatief knooppunt “De 3 Eiken”), wordt een gedeeltelijke 

herbestemming voorgesteld naar de hoofdbestemming recreatie. Dit punt zal steeds een 

belangrijke verdelende en verbindende betekenis hebben voor de recreatieve en sportieve 

bewegingen doorheen het domein. Bovendien zijn de natuurwaarden hier beperkt. 

Bijkomende bebouwing of grootschalige infrastructuren zijn hier evenwel niet gewenst. 

Met name door de recreatiedruk omwille van de dynamiek op dit punt is de bestemming 

als natuurgebied echter niet houdbaar. In de bestemmingen dienen verwevingszones 

uitgewerkt met een gradiënt van recreatie tot natuur. De ruimtecategorie wijzigt daarbij 

gedeeltelijk naar recreatie; 

173

P 


N 

N 



N 

scheidingslijn recreatiegebied - natuurgebied 

N 



- De zone ten westen van het sportverblijf - zeilinfrastructuur wordt herbestemd voor 

recreatie. Deze zone, met het bestaande silogebouw en het verheven bassin wordt 

wenselijk uitgebouwd als natuurlijke avonturenzone. Recreatieve en sportieve installaties zijn 

toegestaan, voor zover deze niet dezelfde impact hebben als gebouwen. De bestemming 

dient rekening te houden met beperkte overnachtingsfaciliteiten onder de vorm van 

trekkershutten. De ruimtecategorie wijzigt naar recreatie. De recreatieve bestemming 

wordt gedefinieerd in samenhang met natuurbehoud en natuurontwikkeling; 

- De grote vijver van 35 ha wordt herbestemd als recreatiegebied met verwevingszone voor 

natuur. Hiermee wordt het bestaande recreatieve gebruik van de grote vijver bevestigd, 

en wordt het behoud van de natuurwaarden gegarandeerd. 

N 

- De recreatieve verbindingsassen doorheen het natuurgebied worden specifiek bestemd. 

- Scheidingslijn recreatiegebied en natuurgebied (categorieën van gebiedsaanduiding) 

tussen de grote vijver (35 ha) en kleine vijver (25 ha) (Bijlage 1 “Masterplan: Zones voor 

herbestemming”) / behoud noordelijk oeverpad grote vijver (35ha): 

De recreatieve verbinding tussen de grote vijver (35ha) en de kleine vijver (25ha) omvat 

een centraal hogergelegen pad, en aan beide oevers een lagergelegen pad. Binnen het 

masterplan wordt de scheidingslijn tussen recreatiegebied en natuurgebied gesitueerd ter 

hoogte van het centrale hogergelegen pad. Het oeverpad langs de noorzijde van de grote 

vijver valt daarbij binnen recreatiegebied en zal worden behouden. Het oeverpad langs 

de zuidzijde van de kleine vijver is gelegen binnen natuurgebied en zal worden geschrapt. 

De recreatievijver moet als dusdanig beleefd kunnen worden en vereist de nu reeds 

bestaande sterke link met het water ter hoogte van het oeverpad langs de noordzijde van 

de grote vijver. De herbestemming naar recreatiegebied van de noordelijke oever van 

de grote vijver, inclusief het oeverpad, is hierbij essentieel in functie van rechtszekerheid 

m.b.t. het recreatieve gebruik. Bloso wenst dan ook de grens tussen recreatiegebied en 

natuurgebied te situeren ter hoogte van het centrale hogergelegen pad, met behoud 

van het oeverpad langs de noordzijde van de grote vijver in recreatiegebied, zoals 

weergegeven in bijlage 1 “Masterplan: Zones voor herbestemming”. 

Bloso heeft evenwel niet de bedoeling de noordelijke oever van de grote vijver (35ha) 

in gebruik te nemen als aanmeerplaats i.f.v. de watersporten op de grote vijver. De 

natuurwaarden op de grote vijver en op de oeverzone blijven gegarandeerd door het 

voorzien van een verwevingszone voor natuur. 

De relatie van het natuurgebied met de grote vijver wordt gevrijwaard door het waarborgen 

van het ecologisch contact tussen de vijver (waterpartij) en de oever, het uitsluiten van 

gemotoriseerde (water-)sporten in deze zone en het inrichten van de oevers op een manier 

dat aan land gaan ontraden wordt (bijvoorbeeld minder steile oevers en rietkragen). 

175



6.2/ Ruimtebalans. 



De ruimtebalans geeft de vergelijking weer tussen de oorspronkelijke gewestplanbestemmingen 

en de nieuwe bestemmingen zoals beoogd wordt volgens het masterplan en het op te maken 

PRUP. 

In de eerste tabel geeft de ruimtebalans de oppervlaktes weer voor de verschillende 

zones voor herbestemming. De verschillende zones zijn gegroepeerd per categorie van 

gebiedsaanduiding, zoals bedoeld in artikel 2.2.3 §2 van de Vlaamse Codex Ruimtelijke 

Ordening. In het kader van het op te maken PRUP dienen de stedenbouwkundige voorschriften 

te sorteren onder één van deze categorieën. 

De twee onderste tabellen vergelijken de algemene totale oppervlaktes per categorie 

van gebiedsaanduiding “gemeenschapsvoorzieningen”, “natuur” en “recreatie” met de 

oorspronkelijke bestemmingen volgens het gewestplan. 

De herbestemming van het agrarisch gebied langs de Molenheide (Prinsenveld) naar 

natuurgebied vormt een beleidsdoelstelling van de provincie Vlaams-Brabant, en zal in 

samenhang met de nieuwe bestemmingen binnen het Bloso-domein worden uitgewerkt in 

een gebiedsgericht ruimtelijk uitvoeringsplan. De provincie Vlaams-Brabant vormt hiervoor 

de initiatiefnemende overheid. Deze planoptie wordt in dit kader reeds opgenomen in de 

algemene ruimtebalans. 

177



7 

PROCES 



179

7.1/ Beleidsactoren en overleg. 

Het masterplan betreft een initiatief van het IVArp Bloso, en kwam tot stand in samenspraak 

met volgende beleidsactoren, met opgave van respectievelijke vertegenwoordigers: 

- IVArp Bloso: 

Michel Van Espen, Directeur afdeling Infrastructuur en Logistiek 

Francis Pepermans, Adjunct van de Directeur, afdeling Infrastructuur en Logistiek 

Myriam Dewael, Centrumverantwoordelijke Bloso-centrum Hofstade 

Stefaan Stiers, Medewerker afdeling Logistiek en Infrastructuur 

Philip Van Elst, Ingenieur Dienst Infrastructuur Bloso-Centrum Hofstade 

Kjell Verbinnen, Ingenieur afdeling Infrastructuur en Logistiek 

- Agentschap Natuur en Bos: 

Tania Coosemans, provinciaal directeur 

René Meeuwis, celverantwoordelijke beleid 

Kim Dekeyser, celverantwoordelijke beheer 

Paul David, landschapsdeskundige 

Bart Meuleman, regiobeheerder 

Erwin Rijckmans, boswachter 

- Agentschap Onroerend Erfgoed: 

Jo Wijnant, erfgoedconsulent 

Inge Debacker, erfgoedconsulente 

Kristin Van den Abbeele, gewestelijk erfgoedambtenaar 

- Departement RWO – Ruimtelijke Planning: 

Veerle Van Hassel, gedelegeerd planologisch ambtenaar 

- Agentschap Ruimtelijke Ordening: 

Bert Foucart, Afdeling Vlaams-Brabant, gewestelijk stedenbouwkundig ambtenaar 

Roland Nackaerts, Afdeling Vlaams-Brabant, gewestelijk stedenbouwkundig ambtenaar 

Eva Vercamst, Afdeling Vlaams-Brabant 

- Provincie Vlaams-Brabant: 

Els Van Loon, ruimtelijk planner 

Karen Dirickx, ruimtelijk planner 

Tom De Bruyn, ruimtelijk planner 

- Gemeente Zemst: 

Bart Coopman, burgemeester 

Lindsay Rinckhout, diensthoofd Ruimtelijke Ordening en Stedenbouw 

Saskia De Nys, deskundige ruimtelijke ordening en stedenbouw 

Marcus Van Roosbroeck, sportdienst 





Het masterplan geeft de gezamenlijke visie weer van de betrokken beleidsactoren, zoals tot 

stand gekomen tijdens het bilateraal overleg, het stuurgroepoverleg en de hieraan gekoppelde 

adviesrondes, in het ontwerpproces van het masterplan: 

- Dagelijks bestuur: Bloso 

- Bilateraal overleg: 

9.12.2010 Agentschap Onroerend Erfgoed / Agentschap Ruimtelijke Ordening 

16.12.2010 Departement RWO – Ruimtelijke Planning 

16.12.2010 Gemeente Zemst 

11.01.2011 Agentschap Natuur en Bos 

11.01.2011 Provincie Vlaams-Brabant 



28.09.2012 Agentschap Onroerend Erfgoed / Agentschap Ruimtelijke Ordening / 

Agentschap Natuur en Bos 

- Stuurgroepoverleg: 

04.03.2011 Oriëntatie 

28.06.2011 Voorontwerp (1) 

25.10.2011 Voorontwerp (2) 

29.11.2011 Ontwerp 

Het masterplan zal gehanteerd worden als beleidskader voor de verdere ontwikkeling van het 

Bloso-centrum. De Vlaamse Overheid vormt de goedkeurende overheid voor de planologische 

herbestemming die wordt opgemaakt en vastgesteld door de provincie Vlaams-Brabant. Het 

Departement Ruimtelijke Ordening, Woonbeleid en Onroerend Erfgoed – Ruimtelijke Planning 

staat in voor de adviesverlening m.b.t. het PRUP. 

181

Procesverloop 

0 1 

2 + 

Gewestplan 

Masterplan PRUP Natuurbeheerplan 

stedenbouwkundige vergunning 

stedenbouwkundige vergunning 

volgens gewestplan 

volgens PRUP 



Visie en keuzes Juridisch kader 

Visie en keuzes m.b.t. 

verdeling categorieën 

gebiedsaanduiding 

Visie en keuzes voor 

de inrichting 

Kader en strategie 

voor ontwikkeling 

Aanreiken elementen 

vooronderzoek PRUP 

Juridische 

verankering 

visie en keuzes 

Uitwerking in 

voorschriften 

Administratieve 

procedures 

Beheerdoelstellingen 

op basis van 

inventarisatie 

Beheermaatregelen 

! 

gezamenlijke opmaak PRUP en NBP, 

i.f.v. afstemming voorschriften en 

beheermaatregelen 

7.2/ Verder procesverloop. 



Het masterplan staat in voor de visievorming op de ruimtelijke en functionele ontwikkeling van 

het Bloso-centrum. Het doet uitspraken over de ontwikkelingsperspectieven voor de verdere 

uitbouw van het centrum en de ruimtelijke concepten volgens dewelke deze dienen te 

verlopen. Het geeft keuzes en principes aan voor de inrichting en aanleg van de verschillende 

delen van het centrum in relatie tot het globale wensbeeld voor het Bloso-centrum. Het 

masterplan geeft dan ook het kader en de strategie aan voor de verdere ontwikkelingen van 

grootschalige ingrepen tot detailontwerp. 

Het verdere procesverloop, na consensus over het masterplan, staat in voor de juridische 

verankering van de keuzes zoals deze gemaakt werden in het masterplan. De provincie Vlaams- 

Brabant neemt hiertoe initiatief met de opmaal van een Provinciaal Ruimtelijk Uitvoeringsplan. 

Het goedgekeurde PRUP zal de basis vormen voor de beoordeling van nieuwe aanvragen 

tot stedenbouwkundige vergunning. Het masterplan reikt de elementen aan voor deze 

juridisch-planologische vertaling naar een grafisch plan met bijhorende stedenbouwkundige 

voorschriften, onder meer met een voorstel “zones voor herbestemming” (Bijlage 1). 

Een gezamenlijke opmaak van het PRUP en een omvattend natuurbeheerplan (NBP) wordt 

vooropgesteld, in functie van de afstemming van de voorschriften van het PRUP op de beoogde 

beheermaatregelen. Hiermee wordt vermeden dat vooropgestelde beheermatregelen in een 

later opgemaakt NBP strijdig blijken te zijn met eerder goedgekeurde voorschriften van het 

PRUP. Het Agentschap Natuur en Bos stelt voor om het huidige technisch beheer door middel 

van een nieuwe overeenkomst uit te breiden naar een integraal beheer van het natuurlijk 

deel van het Bloso-centrum (advies 9.12.2011). Bloso wenst zelf in te staan voor de opmaak 

van een geïntegreerd beheerplan. In het kader van het geïntegreerd beheerplan zullen onder 

meer volgende aspecten uit het masterplan verder worden uitgewerkt: 

- densiteit en ligging van het padennetwerk in het natuurgebied, volgens twee principes: 

1. er wordt een hiërarchie van paden uitgewerkt (niet elk pad zal even intensief gebruikt 

worden en de inrichting van de paden zal gebeuren overeenkomstig het geplande 

gebruik); 

2. de densiteit en de functionaliteit van de paden worden afgestemd op de ecologische 

draagkracht van het natuurgebied; 

Dit zal in het later op te maken toegankelijkheidsreglement verder vorm krijgen; 

- omheining / afsluiting van het natuurgebied: het Bloso wenst een buitenomheining te 

realiseren zodanig dat bij noodwendigheden (veiligheidsredenen, zwaar stormweer, 

calamiteiten, ...) het geheel van het domein op een eenvoudige wijze afgesloten kan 

worden door het sluiten van enkele toegangen. Vanuit het oogpunt natuur kan dergelijke 

afsluiting principieel voorzien worden, indien zoveel mogelijk gewerkt wordt met natuurlijke 

barrieres en rekening houdend met een doorgang voor migrerende fauna. Vrije publieke 

toegankelijkheid van het natuurgebied vormt een belangrijk aspect voor ANB; 

- de afweging over de locatie voor het natuurbelevingspad, het blote voetenpad, de 

exacte ligging van het mountainbikeparcours, de toekomstige locatie van de visclub en 

de relaties met de omliggende natuurgebieden. 

Voor de realisatie van de bedoelde ecotunnel onder de Tervuursesteenweg (duiker Barebeek- 

Zwartebeek, zie punt 4.7), dienen de mogelijkheden afgewogen met de wegbeheerder AWV. 

De ingreep zal in hoofdzaak buiten het eigendom van Bloso gesitueerd zijn. Het Agentschap 

Natuur en Bos is hiervoor initiatiefnemer. 

183

Masterplan - Bloso

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?