22.08.2013 Views

Catalogus test- en meetinstrumenten - Brammer

Catalogus test- en meetinstrumenten - Brammer

Catalogus test- en meetinstrumenten - Brammer

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

8<br />

Fluke:<br />

waar veiligheid is ingebouwd<br />

Naarmate verdeelinrichting<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

belasting<strong>en</strong> complexer word<strong>en</strong>, neemt<br />

het risico van transiënte overspanning<strong>en</strong><br />

toe. Motor<strong>en</strong>, cond<strong>en</strong>sator<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

stroomconversie-apparatuur zoals<br />

requ<strong>en</strong>tieregeling<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> de<br />

voornaamste bron van piek<strong>en</strong> zijn. Ook<br />

blikseminslag in leiding<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong><br />

extreem gevaarlijke hoog<strong>en</strong>ergetische<br />

transiënt<strong>en</strong> veroorzak<strong>en</strong>. Indi<strong>en</strong> u<br />

meting<strong>en</strong> verricht aan elektrische<br />

system<strong>en</strong>, vorm<strong>en</strong> deze transiënt<strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />

‘onzichtbaar’ <strong>en</strong> grot<strong>en</strong>deels niet<br />

te voorkom<strong>en</strong> gevaar. Zij kom<strong>en</strong> geregeld<br />

voor in laagspannings circuits <strong>en</strong><br />

kunn<strong>en</strong> piekwaard<strong>en</strong> bereik<strong>en</strong> van vele<br />

duiz<strong>en</strong>d<strong>en</strong> volt. Om u te bescherm<strong>en</strong><br />

teg<strong>en</strong> transiënt<strong>en</strong>, moet er e<strong>en</strong> beveiliging<br />

zijn ingebouwd in het meet instrum<strong>en</strong>t.<br />

Afbeelding 1. Inzicht in catagorieên: locatie<br />

CAT IV Driefase bij de aansluiting op het<br />

lichtnet, alle geleiders buit<strong>en</strong><br />

CAT III Driefaseverdeling, met inbegrip van<br />

niet-industriële éénfaseverlichting<br />

CAT II Belasting<strong>en</strong> die zijn verbond<strong>en</strong> met<br />

e<strong>en</strong> éénfase-aansluiting<br />

Wie ontwikkelt veiligheidsnorm<strong>en</strong>?<br />

De IEC (Internationale Elektrotechnische<br />

Commissie) ontwikkelt algem<strong>en</strong>e internationale<br />

norm<strong>en</strong> voor de veiligheid<br />

van elektrische apparatuur voor meting<strong>en</strong>,<br />

controles <strong>en</strong> laboratoriumgebruik.<br />

IEC61010-1 vormt de basis voor de<br />

volg<strong>en</strong>de (inter)nationale norm<strong>en</strong>:<br />

• VS ANSI/ISA-S82.01-94<br />

• Canada CAN C22.2 No.1010.1-92<br />

• Europa EN61010-1:2001<br />

Overspanningscategorieën van installaties<br />

IEC-61010-1 specifi ceert categorieën van<br />

overspanning<strong>en</strong> op basis van de afstand van<br />

de apparatuur tot de spanningsbron (zie afb.<br />

1 <strong>en</strong> tabel 1) <strong>en</strong> de natuurlijke demping van<br />

transiënte <strong>en</strong>ergie die optreedt in elektrische<br />

verdeelinrichting<strong>en</strong>. Hogere categorieën bevind<strong>en</strong><br />

zich dichter bij de voedingsbron <strong>en</strong> vereis<strong>en</strong> meer<br />

bescherming.<br />

Binn<strong>en</strong> elke installatiecategorie bestaan er<br />

spanningsclassifi caties. De combinatie van<br />

installatiecategorie <strong>en</strong> spanningsclassifi catie<br />

bepaalt het maximale weerstandsvermog<strong>en</strong> van<br />

het instrum<strong>en</strong>t teg<strong>en</strong> transiënte overspanning.<br />

Bij de <strong>test</strong>procedures volg<strong>en</strong>s IEC 61010 word<strong>en</strong><br />

drie hoofdcriteria gehanteerd: spanning in<br />

stabiele toestand, transiënte overspanning door<br />

piekimpuls<strong>en</strong>, <strong>en</strong> bronimpedantie. Deze drie<br />

criteria gev<strong>en</strong> sam<strong>en</strong> aan welke spanning de<br />

multimeter werkelijk kan weerstaan.<br />

Binn<strong>en</strong> elke categorie gaat e<strong>en</strong> hogere<br />

bedrijfsspanning (spanning in stabiele toestand)<br />

gepaard met e<strong>en</strong> hogere transiënt, zoals te<br />

verwacht<strong>en</strong> valt. Bij het <strong>test</strong><strong>en</strong> van e<strong>en</strong> meter van<br />

CAT III 600 V word<strong>en</strong> bijvoorbeeld transiënt<strong>en</strong> van<br />

6000 V toegepast, <strong>en</strong> bij het <strong>test</strong><strong>en</strong> van e<strong>en</strong> meter<br />

van CAT III 1000 V transiënt<strong>en</strong> van 8000 V.<br />

Dit lijkt zo duidelijk te zijn. Wat echter niet<br />

zo voor de hand ligt, is het verschil tuss<strong>en</strong> de<br />

transiënt van 6000 V voor CAT III 600 V <strong>en</strong> de<br />

transiënt van 6000 V voor CAT II 1000 V. Deze zijn<br />

niet gelijk. Hier speelt de bron impedantie e<strong>en</strong> rol.<br />

Uit de wet van Ohm (I = U/R) blijkt dat de stroom<br />

die geleverd wordt door de voedingsbron van 2 Ω<br />

Tabel 1. Overspanningscategorieën van installaties. IEC 61010-1 geldt voor meetinstrum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> voor laagspanning (< 1000 V)<br />

voor het <strong>test</strong><strong>en</strong> van instrum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> van CAT III<br />

zes keer zo groot is als de stroom die geleverd<br />

wordt door de voedingsbron van 12 Ω voor het<br />

<strong>test</strong><strong>en</strong> van instrum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> van CAT II. De meter<br />

van CAT III 600 V verschaft duidelijk e<strong>en</strong> hogere<br />

mate van bescherming teg<strong>en</strong> transiënt<strong>en</strong> dan de<br />

meter van CAT II 1000 V, hoewel de zogehet<strong>en</strong><br />

“spanningswaarde” van de eerste als lager zou<br />

kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> opgevat.<br />

Zie tabel 2.<br />

Onafhankelijke <strong>test</strong>s zijn de sleutel tot<br />

veiligheid. Hoe kunt u zi<strong>en</strong> of u werkelijk e<strong>en</strong><br />

meetinstrum<strong>en</strong>t voor CAT III of CAT II koopt?<br />

Helaas is dat niet altijd ev<strong>en</strong> e<strong>en</strong>voudig.<br />

Fabrikant<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> zelf hun meet instrum<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />

als CAT II- of CAT III-meters certifi cer<strong>en</strong>, zonder<br />

dat dit door e<strong>en</strong> onafhankelijke instantie<br />

wordt geverifi eerd. De IEC (Internationale<br />

Elektrotechnische Commissie) ontwikkelt norm<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> stelt deze voor, maar is niet verantwoordelijk<br />

voor het toezicht op de naleving van deze norm<strong>en</strong>.<br />

Let daarom op het symbool <strong>en</strong> registrati<strong>en</strong>ummer<br />

van e<strong>en</strong> onafhankelijk <strong>test</strong>laboratorium zoals<br />

UL, CSA, VDE, TÜV of e<strong>en</strong> andere erk<strong>en</strong>de<br />

goedkeuringsinstantie. Dat symbool mag alle<strong>en</strong><br />

word<strong>en</strong> gebruikt als het product met succes<br />

is ge<strong>test</strong> volg<strong>en</strong>s de norm van de betreff<strong>en</strong>de<br />

instantie, <strong>en</strong> deze norm is weer gebaseerd op<br />

nationale/ internationale norm<strong>en</strong>. UL 3111<br />

bijvoorbeeld is gebaseerd op EN61010-1. In e<strong>en</strong><br />

onvolmaakte wereld is dit de beste manier om<br />

vast te stell<strong>en</strong> of de door u gekoz<strong>en</strong> multimeter<br />

daadwerkelijk op veiligheid is ge<strong>test</strong>.<br />

Tabel 1<br />

• Heeft betrekking op de ‘oorsprong van de installatie’, dat wil zegg<strong>en</strong>: waar het laag spanningssysteem<br />

is aangeslot<strong>en</strong> op het lichtnet.<br />

• Elektriciteitsmeters, primaire overstroom-beveiligingsapparatuur.<br />

• Buit<strong>en</strong>leiding<strong>en</strong> <strong>en</strong> service-ingang, serviceleiding van lichtmast naar e<strong>en</strong> gebouw, leiding tuss<strong>en</strong> meter<br />

<strong>en</strong> paneel.<br />

• Hoogspanningskabel naar vrijstaand gebouw, ondergrondse leiding naar bronpomp.<br />

• Apparatuur in vaste installaties, zoals schakelinstallaties <strong>en</strong> meerfasemotor<strong>en</strong>.<br />

• Bus <strong>en</strong> voeding in industriële installaties.<br />

• Voeding<strong>en</strong> <strong>en</strong> korte aftakkingsstroomkring<strong>en</strong>, verdeelpanel<strong>en</strong>.<br />

• Verlichtingssystem<strong>en</strong> in grote gebouw<strong>en</strong>.<br />

• Contactdoz<strong>en</strong> met korte verbinding<strong>en</strong> naar de service-ingang.<br />

• Huishoudelijke apparat<strong>en</strong>, draagbaar gereedschap <strong>en</strong> gelijksoortige belasting<strong>en</strong>.<br />

• Contactdoz<strong>en</strong> <strong>en</strong> lange aftakkingsstroomkring<strong>en</strong>.<br />

• Contactdoz<strong>en</strong> op meer dan 10 meter afstand van de bron van CAT III.<br />

• Contactdoz<strong>en</strong> op meer dan 20 meter afstand van de bron van CAT IV.<br />

CAT I Elektronisch • Beveiligde elektronische apparatuur.<br />

• Apparatuur die is aangeslot<strong>en</strong> op (voedings)circuits waarin voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> zijn getroff<strong>en</strong> om transiënte<br />

overspanning<strong>en</strong> te beperk<strong>en</strong> tot e<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>de laag niveau.<br />

• Iedere laag<strong>en</strong>ergetische hoogspanningsbron die is aangeslot<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> transformator met e<strong>en</strong> hoge<br />

wikkelingsweerstand, zoals het hoogspanningsgedeelte van e<strong>en</strong> kopieerapparaat.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!