Vakblad: Construction Insights - De Boer

‘Tijdelijkheid vormt grootste uitdaging’
Technische innovatie zet zich voort
De innovaties op het gebied van tijdelijke accommodaties waarin een gespannen membraan wordt
toegepast, volgden zich de laatste tien jaar in rap tempo op. De komende jaren zet deze ontwikkeling zich
‘gewoon’ voort, denkt directeur Rogier Houtman van Tentech, ontwerp- en adviesbureau voor lichtgewicht
bouwen. “Het behoudt van het tijdelijke karakter vormt nu de grootste uitdaging. Van de prestaties van
tijdelijke gebouwen wordt steeds meer gevraagd, maar tegelijkertijd moeten ze wel modulair blijven.”
Duurzaam, goed geïsoleerd, lucht-
en geluiddicht. Het zijn zomaar
wat kenmerken die gebruikers
tegenwoordig willen zien bij tijdelijke
accommodaties. “Het wordt een grote
uitdaging een gebouw verplaatsbaar te
houden én aan alle comfort-, functionaliteit-
en veiligheidseisen te laten voldoen”,
voorspelt Houtman. Hij merkt dat de eisen
voor tijdelijke accommodaties steeds
belangrijker worden. “Kijk bijvoorbeeld
naar het glas. Eerst werd gewerkt met
gelaagd glas, nu wordt al isolatieglas
toegepast. Zoiets verbetert stap voor
stap, want het kost veel tijd om nieuwe
manieren te vinden om materialen anders
te gebruiken of compleet nieuwe materialen
te introduceren.”
Innovaties
Innovaties zijn er altijd geweest. Rond
1900 werden de eerste tentstructuren
ontwikkeld voor de bouw van zeppelins.
Houten frames afgedekt met katoen,
25 meter breed, 20 meter hoog en ruim
100 meter lang. De invloed van de
luchtvaartingenieurs is hierin duidelijk
terug te zien. Het realistisch inschatten
van de windbelasting en het inzetten
van de vervormingscapaciteit voor de
krachtswerking van de constructie deden
door hen hun intrede in semipermanente
accommodaties. Circus Mikkini nam in
1950 in Duitsland voor het eerst een tent
in gebruik met aluminium dakliggers,
afgedekt met katoendoek. Het katoenen
tentdoek maakte in de loop der jaren
plaats voor polyesterweefsel met een
pvc-coating waardoor de constructies van
grote paraplumodellen met veel masten
veranderden in de huidige fraai vormgegeven
membraanconstructies. Parallel
daaraan ontwikkelden de frametenten
zich van houten ‘staketsels’ tot de meest
construction 10
recente modellen die amper van een
permanent gebouw zijn te onderscheiden.
“De innovatie zet zich nog altijd voort”,
vertelt Houtman over de ontwikkelingen
in de branche. “De basismaterialen zijn
al jaren hetzelfde, maar er wordt aan
gesleuteld om het te optimaliseren. Zo
bestaan nagenoeg alle doeken bijvoorbeeld
uit een polyesterweefsel met pvc-coating,
maar verschijnen er steeds nieuwe varianten
die het meer vuilafstotend maken. Op dit
moment is nog veel winst te boeken op
het gebied van standaard isolatie en
bijvoorbeeld geluiddichtheid, daar wordt
hard naar nieuwe oplossingen gezocht.
Een andere trend is de opkomst van ETFEfolie,
een concurrent van glas die langzaam
steeds meer wordt gebruikt. Het is qua
gewicht lichter dan glas en makkelijker in
de juiste vorm te maken. Nadeel is dat het
folie minder transparant is, maar dat kan
de komende jaren nog worden verbeterd.”
Duurzaamheid
Het toenemende belang van duurzaamheid
is een van de oorzaken van de vele
Rogier Houtman
Tentech
innovaties van de afgelopen jaren. Een
tijdelijke accommodatie moet tegenwoordig
niet alleen goed geïsoleerd zijn, maar ook
bestaan uit materialen die kunnen worden
hergebruikt. Het opnieuw toepassen van
hout als draagconstructie is hier een
goed voorbeeld van en ook ETFE-folie is
100 procent recyclebaar. Deze duurzame
ontwikkeling komt de populariteit van
ETFE-folie alleen maar ten goede, verwacht
Houtman.
“De isolerende werking van het folie doet
niets onder voor glas, terwijl het wel
extra verwarmings- of koelingskosten kan
besparen”, vertelt Houtman. Hij legt uit:
“Door lucht tussen twee lagen folie te
laten, dat aan beide zijden is voorzien
van een tegengestelde bedrukking, wordt
Tentech is een ontwerp- en adviesbureau op het gebied
van lichtgewicht bouwen. Het bureau heeft een
bijzondere expertise opgebouwd in het toepassen van
textiel in de gebouwde omgeving. Het gaat hierbij
onder meer om gespannen membranen in dak- of
overkappingsconstructies, tijdelijke accommodaties,
expopaviljoens en festivaltenten.
11
het lichtdoorlatend waardoor de binnentemperatuur
stijgt, maar door de lucht er
tussenuit te halen wordt het licht juist
buiten gehouden en blijft het koeler.
Bovendien oogt de accommodatie met
‘gesloten’ folie heel anders dan ‘open’. Dit
maakt het pand dynamisch en levendig
en dat is interessant voor huurders.
Een dynamisch gebouw heeft immers
veel minder weg van een tijdelijk
onderkomen.”
Siliconencoating
“Ik verwacht niet dat het materiaalgebruik
de komende jaren verandert”, blikt
Houtman vooruit. De meeste materialen
zijn volgens hem ongeschikt voor modulaire
toepassingen. “Het is geen toeval dat
aluminium al jarenlang in trek is. Het is
veel gemakkelijker aan te passen dan
bijvoorbeeld staal en de aanpasbaarheid is
voor modulaire bouw een heel belangrijke
eigenschap. Ook qua overkappingdoeken
blijven de basismaterialen gelijk, maar ik
verwacht wel een toename van exclusieve
doeken, bijvoorbeeld met siliconencoating.
Deze coating zorgt ervoor dat een doek
langer meegaat en het is veel beter
recyclebaar dan de huidige doeken met
pvc-coating. Momenteel is de prijs nog aan
de hoge kant, maar dit wordt ongetwijfeld
aantrekkelijker.”
Dat de komende jaren voor de tijdelijke
accommodaties waarschijnlijk geen nieuwe
materialen worden gebruikt, betekent
niet dat de innovatie straks stil komt te
staan. In tegendeel. Volgens de directeur
en medeoprichter van Tentech wordt
momenteel onder meer onderzoek gedaan
naar doekmaterialen die zichzelf kunnen
reinigen en zelfs kleine gaten kunnen
dichten die soms onverhoopt ontstaan.
Ook is het intussen mogelijk om flexibele
zonnecellen op het doek aan te brengen.
“Dit soort technieken staat echt nog in de
kinderschoenen, maar het toont wel aan
dat er nog altijd mogelijkheden zijn voor
innovaties.”
construction