Maandag 17 oktober 2011 - De Pers

Willem wil wel zitten.
Hij vindt het lekker rustig hier.
Ruben Laats Reclasseringmedewerker
drie dagen. Daarom heeft Van Rosendaal
bij een aantal verdachten op het
bord een rood uitroepteken geplaatst
zodat politiemensen weten dat ze de
tijd in de gaten moeten gehouden.
De politiechef ziet uit naar de komst
van het digitale bord dat zijn oude
bord en de stift moet vervangen. Tegen
de tijd dat de termijn van zes uur
dreigt te verlopen, gaat er een alarm
af. En is het uitroepteken verleden
tijd.
Soms liggen de zaken wat gecompliceerder.
Van Rosendaal, die ‘s ochtend
de verdachten doorneemt met
Van der Helm, vertelt over een graffitispuiter
die vastzit. Deze Willem
heeft zich met spuitbussen uitgeleefd
op een brug. Hij is vaker opgepakt
voor graffiti spuiten, maar dat is alweer
lang geleden. ‘Ik denk dat de
rechtbank een taakstraf zou opleggen,
maar dat kan ik zelf ook’, aldus
Van der Helm. ‘Alleen, er is schade
aan de brug en die is nog niet rond. Ik
wil de gemeente twee weken de tijd
geven om de schade op te maken.
Willem zou dan bijvoorbeeld over
twee weken kunnen worden berecht
op een zitting van het OM.’
Bier en whisky
Het grootste voordeel van ZSM – de S
staat trouwens voor snel, slim, samen,
simpel en selectief, maar in Rotterdam
ook nadrukkelijk voor sa-
Best een hoop
De ongeveer 2.000 rechters behandelen
ongeveer 2 miljoen rechtszaken per jaar.
Een kwart van de zaken gaat over strafrecht.
menleving en slachtoffergericht – is
dat alle partijen bij elkaar in de buurt
zitten. Van Rosendaal zit met zijn
mensen bij andere politiecollega’s op
de vloer. In de kamer achter hem zit
Van der Helm met haar medewerkers
en daarachter is de werkruimte van de
reclassering.
Ruben Laats, medewerker van Reclassering
Nederland, laat zich eerst
informeren door de agenten die de
graffitispuiter hebben aangehouden,
voordat hij met de man gaat praten.
Met een hoop bier en whisky in zijn
lijf, ligt de verdachte zijn roes uit te
slapen in de cel. Laats: ‘Het mooie
van ZSM is dat we nu ook bij de ‘kleine
zaken’ vanaf het begin betrokken
Napoleon
Napoleon voerde in 1811 een rechterlijke organisatie
in, naar Frans model. Na zijn vertrek blijft
het model van rechterlijke organisatie intact.
Dagblad De Pers Maandag 17 oktober 2011
Perspectief 11
zijn bij het overleg. We kunnen meteen
inspringen op de problematiek
van iemand, zoals alcohol- of psychische
problemen. We leggen hier meteen
contact en dat is een enorm verschil
met vroeger, toen er soms wel
maanden overheen gingen voordat
de reclassering de persoon zag. Dat
gebeurde pas na afhandeling van de
zaak.’
Na zijn gesprek met Willem brengt
Laats verslag uit aan Van der Helm, in
het bijzijn van een politievrouw die
bij de aanhouding was. ‘Willem wil
geen werkstraf en geen boete. Die kan
hij niet betalen, omdat hij schulden
heeft. Hij wil wel zitten, hij vindt het
lekker rustig hier.’
‘Gezien alles wat ik nu hoor, moeten
we deze man dagvaarden op een later
moment. Dat is vloeken, maar het
kan niet anders. Tenzij iemand anders
een beter idee heeft’, zegt officier
van justitie Van der Helm. ‘En ik wil
een volledig adviesrapport van hem.’
Een taak voor de reclassering.
Willem wordt even later vrijgelaten,
zonder dagvaarding, omdat de
schade aan de brug nog niet bekend
was. In veel andere gevallen is het veel
makkelijker om de schade vast te stellen.
Van der Helm noemt het een
groot pluspunt dat slachtoffers en
gedupeerden meer bij hun zaak worden
betrokken, zodat ze sneller weten
waar ze aan toe zijn. ‘Ook proberen
we zo snel mogelijk te regelen dat
de schade wordt vergoed. Soms gebeurt
dat nog dezelfde dag en daar
zijn mensen dankbaar voor.’
Uitproberen
De pilot in Rotterdam – Capelle en
Dordrecht doen ook mee – loopt tot
1 november, maar zal worden verlengd.
Ellen van Veenen, projectleider
ZSM in Rotterdam, legt uit dat
iedereen nog zoekende is. ‘We zijn
aan het uitproberen. Veel is duidelijk,
maar ook veel onduidelijk. Bestaande
werkprocessen gaan op de schop
en we zoeken naar snelle alternatieven.’
Ze bedoelt ook dat Rotterdam
het anders doet dan bijvoorbeeld
Utrecht en dat er nog geen lijn zit in
de straffen die worden uitgedeeld.
De advocatuur en Slachtofferhulp
doen in Rotterdam sinds 1 oktober
mee. Het scheelt vooral tijd als advocaten
al op het bureau zitten om de
binnengebrachte verdachten bij te
staan. Politiechef Van Rosendaal ziet
alleen maar voordelen van ZSM. ‘Alles
wat meehelpt aan het snel afhandelen
van een zaak is meegenomen.
En met al deze partijen bij elkaar hebben
we een aardig compleet pakket.
Wij blijven niet met bakken met stukken
zitten en dat is een groot voordeel.’
Schizofreen
Maar soms zijn zaken complexer dan
ze op het eerste gezicht lijken en is
een snelle afhandeling niet haalbaar.
Neem Ali. Ali heeft een ruitje ingetikt
in een restaurant omdat hij honger
en dorst had. De Somaliër zonder
vaste woon- of verblijfplaats is een
bekende van de politie en zit nog in
zijn proeftijd. Op basis van de informatie
die ze van de politie krijgt, wil
Van der Helm hem een dagvaarding
meegeven of hem de volgende dag
naar een supersnelrechtzitting sturen.
Maar haar mening verandert als
reclasseringsmedewerker Laats vertelt
dat Ali zwakbegaafd en schizofreen
is, en verslaafd aan alcohol en
qat. Zijn laatste contact met justitie
dateert uit 2007. Van der Helm: ‘Het
ging goed, maar hij is dus weer afgegleden.
Het is lastig dat hij geen vaste
woonplek heeft. We moeten proberen
hem vast te houden zodat hij psychisch
kan worden onderzocht. Hij
zal moeten worden voorgeleid bij de
onderzoeksrechter en dus komt hij
niet voor ZSM in aanmerking.’
De onderzoeksrechter beveelt een
paar dagen later dat Ali veertien dagen
in voorarrest blijft en dat hij moet
worden onderzocht door de forensische
psychiatrische dienst. Zijn dagvaarding
heeft hij inmiddels ook ontvangen,
20 december staat hij voor de
rechter.
De namen van de verdachten zijn
gefingeerd.
Jatwerk
Het Openbaar Ministerie is een vertaling van het
Franse Ministère Public, net als de woorden parket
(kantoor) en requisitoir uit het Frans komen.