beschrijvingen - Gemeente Duiven

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
2

II Opbouw van de gemeente
De gemeente Duiven maakt onderdeel uit van het stedelijk knooppunt Arnhem-Nijmegen
(KAN). De gemeente ligt in een sterk verstedelijkt gebied ten oosten van Arnhem tussen
de gemeente Westervoort aan de westzijde en de gemeente Zevenaar aan de oostzijde.
De gemeente Duiven bestaat uit een drietal kernen, te weten Duiven, Groessen en Loo,
waarvan Duiven de grootste is. Ook heeft de gemeente langs de A12 een groot
oppervlak aan bedrijventerrein en is het agrarisch gebied fors van omvang.
In de Tweede (1966) en Derde (1976) Nota Ruimtelijke ordening is Duiven aangewezen
als groeikern. Als groeikern kreeg Duiven de taak om een fors aantal woningen te
bouwen. Dit met het oog op de voorspelde grootschalige groei van het aantal inwoners
in Nederland. Duiven is vanwege deze taakstelling enorm gegroeid in korte tijd. Het
aantal inwoners steeg van 10.000 in 1980 tot 22.000 in 1994.
In 2007 is de Betuweroute in gebruik genomen, de spoorlijn van Rotterdam naar de
grens met Duitsland. De Betuweroute wordt in een tunnel onder de Rijn gevoerd en
komt bij de Rijnstrangen boven de grond. De lijn buigt vervolgens naar het oosten en
voert ten zuiden van Groessen door. In Zevenaar komen beide lijnen bij elkaar.
De snelweg A12 heeft de functie van de oude rijksweg overgenomen. Aan de A12 zijn
grootschalige bedrijventerreinen gesitueerd, die rechtstreeks ontsloten zijn vanaf
snelweg. Duiven zelf wordt een via nieuwe tangentiele verkeersstructuur ontsloten,
vanaf de A12 en de Rijksweg. Mogelijk zal de A15 vanaf Bemmel worden verlengd en
door de gemeente komen te lopen om aansluiting te vinden op de A12.
Het gebied tussen Duiven en Westervoort is ingericht als stedelijk uitloopgebied; een
parkachtige zone met sport en recreatie.
III Opbouw landschap
Occupatiegeschiedenis
De eerste nederzettingen in de gemeente Duiven zijn ontstaan op oeverwallen en
rivierduinen (donken) in het stroomgebied van de Rijn. De verhogingen in het
rivierengebied waren voor bewoning uitermate geschikt. De meanderende rivieren en
zijarmen boden goede randvoorwaarden voor jagers en verzamelaars en later de eerste
vormen voor landbouw.
De kern Loo lag tot 12 e eeuw op een andere oever van de Rijn. De Rijn liep tussen de
kernen Groessen en Loo door.
De nederzettingen zijn van oudsher met elkaar verbonden door wegen die min of meer
parallel lopen aan de rivier.
Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
5

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
6

IV Karakteristiek kernen
Duiven
In afwijking van Groessen en Loo is Duiven niet ontstaan op de oeverwal maar op een
rivierduin (donk) op grotere afstand van de toenmalige Rijnloop. De eerste
bewoningssporen in Duiven dateren uit de Steentijd. Recente opgravingen op de Woerd
hebben aangetoond dat omstreeks 2300 voor Chr. boeren uit de Klokbekercultuur er
hun nederzetting hadden. De nederzetting groeit tot aan 1800 maar weinig. De
bebouwing beperkt zich hoofdzakelijk tot het gebied rond de Rijksweg en de lusvormige
route aan de noordzijde hiervan (Ploenstraat/Woerdstraat). Ook aan de Engsestraat ligt
een bebouwingsconcentratie op een oude oeverwal. De Rijksweg van Arnhem naar
Zevenaar werd begin 19e eeuw aangelegd. Voordat deze weg onder beheer van
Rijkswaterstraat is gekomen werd hij aangeduid als de Sandstraat, ook wel Kleefse
Postbaan genoemd. De laatst genoemde naam verwijst naar de sinds 1739 bestaande
Pruisische postdienst van Arnhem naar Kleef en Keulen. De Rijksweg volgt in de kern
Duiven het bestaande wegenpatroon. In het lager gelegen komkleigebied tussen
Westervoort en Duiven kent de Rijksweg een kaarsrecht tracé. Dit rechte verloop wordt
extra benadrukt door de aangelegde laanbeplanting.
In 1855 wordt de spoorlijn van Amsterdam naar Arnhem verlengd tot aan de Duitse
grens. Opvallend is dat ondanks de verbeterde infrastructuur de ontwikkeling van Duiven
achterblijft ten opzichte van vergelijkbare kernen. De vestiging van grootschalige
industriecomplexen blijft ondanks de nieuwe verbindingen uit.
Aan de Rijksweg, ten zuiden van de Woerd, zijn in de loop van de 19e eeuw een aantal
belangrijke gebouwen verschenen (gemeentehuis, brouwerij, school) waardoor dit
gebied zich duidelijk als centrumgebied ging manifesteren.
In de Tweede Wereldoorlog wordt begonnen met de aanleg van de huidige Rijksweg 12
waardoor de functie van de Rijksweg als voornaamste doorgaande route komt te
vervallen.
Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
Duiven rond
1900
Nieuwe uitgestrekte bedrijventerreinen worden vanaf circa 1965 gebouwd langs de
snelweg A12.
De terreinen strekken zich uit vanaf de brug over de IJssel tot aan de Giesbeeksestraat.
Veel bedrijven richten zich op transport en logistiek.
9

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
10

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
13

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
15

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
17

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
20

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
22

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
24

DE ENG GEBIED 2c
Gebiedsbeschrijving
De Eng is gelegen ten noordwesten van de
kern Duiven aan de buitenzijde van de Westsingel.
De Eng is een oude nederzetting op een
rivierduin. Er zijn bewoningssporen gevonden
uit de IJzertijd, Romeinse rijk en
Middeleeuwen. De Eng is een duidelijk
herkenbare éénheid binnen het omliggende
landschap, mede dankzij een steilrand en de
kavelgrensbeplanting. De bebouwing is via
dwarsverbindingen opgehangen aan de
Engsestraat volgens een open verkaveling.
De bebouwing staat boven op de rivierduin,
de Engweg ligt aan de rand waardoor de
bebouwing ver van de weg is gelegen.
De overgebleven historische boerderijen zijn
van het type langgevelboerderij en Tboerderij,
gebouwd met streekeigen
bakstenen en dakpannen. De moderne
bebouwing is divers van verschijningsvorm en omvang. Wel zijn overal kappen toegepast.
Het gebied de Eng ligt in het open landschap. De Engweg is de enige openbare ruimte. De
kavels zijn via lange inritten ontsloten op de Engweg.
Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
25

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
26

Met uitzondering van de groenzone in Droo-Noord is in de hovenstructuur veel
verharding aanwezig en weinig aaneengesloten groen. Het parkeren gebeurt meestal
geconcentreerd in parkeerboxen, haakse parkeerplaatsen of in hofjes. Een aantal
woningen heeft aan de voorzijde een carport.
Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
32

In de wijk Vergert-Oost en -West kan de auto geparkeerd worden op de woonhoven,
parkeerhoven of garages die via de achterzijde bereikbaar zijn. Sommige woningen hebben
een carport aan de voorzijde. Bij de vrijstaande en 2-onder-1-kapwoningen aan de oostzijde
wordt geparkeerd op eigen erf. Binnen de erfachtige inrichting is de auto te gast. De
kleinschalig vormgegeven openbare ruimte is het domein van de voetganger en de fietser. Er
is een netwerk van voetgangers- en fietsgebied met een veelheid aan groenelementen van
beperkte omvang. Binnen de woonomgeving is geen structureel groen aanwezig met
betekenis voor de hele wijk.
Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
34

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
36

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
39

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
41

afgetopte zadeldak opgenomen, balkon. De balkons zijn om en om opgenomen in de tweede
of derde laag, waardoor een druk gevelbeeld ontstaat. Bij de appartementen is sprake van
gemeenschappelijk parkeren in de openbare ruimte. Het parkeren gebeurt in haakse
parkeervakken en een enkele keer in stroken langs de straat. Bij de 2-onder-1-kapwoningen
en vrijstaande woningen wordt geparkeerd op eigen erf.
Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
43

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
46

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
48

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
50

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
52

DE PLOEN GEBIED 6
Gebiedsbeschrijving
Het gebied van de Ploen is aangewezen als nieuwbouwlocatie voor woningen. De locatie is
gelegen ten noord-westen van de bestaande bebouwing van Duiven en wordt begrensd door
de Rijksweg, Westsingel, Oostsingel en Ploenstraat. Het betreft een gebied met veel
cultuurhistorische waarden. Het gebied vormt de overgang van het kleinschalige landschap
van het rivierduingebied naar het komgebied. Door de relatief lage ligging is de oudere
bebouwing gebouwd op kunstmatige verhogingen in het landschap, de zogenaamde pollen.
De naam Hogeweg geeft al aan dat sprake is van een hogere ligging ten opzichte van de
Rijksweg.
De naam duidt op een oude, mogelijk Romeinse oorsprong. De Hogeweg was lange tijd voor
de bewoners van buurtschap Nieuwgraaf en de Eng een kerkpad naar hun parochiekerk.
Tegen de Ploenstraat aan lag buurtschap De Ploen. Buurtschap De Ploen is evenals de kern
Duiven ontstaan op een lokale verhoging (rivierduin) in het landschap.
Voor de ontwikkeling van het gebied is een stedenbouwkundigplan met beeldkwaliteitplan
ontwikkeld.
De ontwikkeling bestaat uit een aantal deelgebeden; 6 terpen, locatie Hof te Duiven en
locatie Rijksweg 15. In het gebied is ook bestaande bebouwing aanwezig bestaande uit
verspreide lintbebouwing aan de Rijksweg en enige bebouwing aan de Hogeweg en de
Steeg. De bestaande bebouwingsstructuur is kleinschalig.
De bebouwing is ontsloten vanaf de Rijksweg, Ploenstraat en Hogeweg.
De architectuur van de verspreid gelegen historische bebouwing is traditioneel en divers.
De boerderijen en woonhuizen hebben zadeldaken of schilddaken en zijn uitgevoerd in
streekeigen materialen: donkerrode baksteen en gesmoorde donkere pannen. Een enkele
woning is van meer recente datum.
De verschijningsvorm en het materiaal- en kleurgebruik hiervan wijkt (soms sterk)
af van de overig aanwezige bebouwing.
Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
53

DE PLOEN GEBIED 6
De terpen 1 t/m 5
Het stedenbouwkundigplan is geïnspireerd door het Groningse en Friese landschap en het
landschap van de rivierduinen in de regio Arnhem. In vroeger tijden werd hier van oorsprong
natuurlijke hoogte in het landschap, de donk, de wierd, de pol en de terp met menselijke
arbeid veranderd in een plek om te wonen.
Bij stedenbouwkundig plan de Ploen zijn de terpen vormgegeven als hoogten van ca. 1,5
meter ten opzichte van het omringende landschap.
De ruimte tussen de terpen is op een enkele boomgroep na gevrijwaard van obstakels en
dient als recreatief wandel- en speelgebied. Door deze ruimte, tevens het laagste deel van
het plangebied loopt onafhankelijk van de terpen een lusvormige ontsluitingsweg. Vanuit
deze weg zijn vijf toegangswegen tot de terpen die door hun opgaande beweging de
verhoging in het landschap ervaarbaar maken. De bebouwing op de terpen is compact en
georiënteerd op de gemeenschappelijke centrale ruimte, de brink. Aan de kop van de brink is
het appartementengebouw geplaatst, analoog aan de kerk op een woonterp.
De achterkanten van de woningen zijn naar buiten gericht. Achter de woningen loopt het
Ossenpad dat op informele wijze de planonderdelen met elkaar verbind.
Het parkeren gebeurt voornamelijk aan de rand van de terpen, omzoomd door hagen.
Parkeerstrips die verspreid over de terpen liggen zijn enkelzijdig van de weg georganiseerd.
De centrale brinken zijn gevrijwaard van parkeren en behouden zo hun open karakter.
De architectuur refereert sterk aan de locale boerderijarchitectuur zij het op een eigentijdse
wijze. Een stoere landelijke architectuur met een heldere klassieke en tijdloze uitstraling, veel
detail en opgebouwd uit de basismaterialen steen, hout en dakpannen. Kenmerkend zijn de
grote dakoverstekken en dakvlakken. Elke woning is voorzien van een dak, dat een
substantieel onderdeel uitmaakt van de totale bouwmassa en door de keuze van de helling is
verbonden met naastgelegen woning. Daarbij zijn de aflopende dakhelling richting de
buitenrand een ondersteuning van de hoogteopbouw van de terp als totaal.
Door variatie in typologieën en richtingen zijn subtiele verschillen in de architectuur van de
woningen op de individuele terp. Dit ontstaat tevens door accenten in het metselwerk en
door variatie in kleur. De terpen vertonen onderling ook subtiele verschillen door variatie in
verhouding van onderbouw en kap, verschillen in metselwerk, compositie van ramen en
deuren en verschillen in detaillering.
De openbare ruimte is eenduidig vormgegeven.
Het kwaliteitniveau is hoog en voor de verhardingen met veelvuldig gebruik van duurzame
materialen en subtiel vormgegeven overgangen en detailleringen. Als erfafscheiding tussen
de verschillende woningen zijn hoge hagen toegepast en lagere hagen langs de
achterkanten om uitzicht te houden over het openbare tussengebied.
Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
54

Hof te Duiven
De richtingen van de bouwblokken zijn ontleend aan oorspronkelijke (agrarische)
landschappelijke richtingen en de richting van de bestaande boerderij. Het wijkje heeft een
eigen ontsluiting vanaf de Rijksweg. De opzet wijkt sterk af van de vrijer vormgegeven terpen
wat het Hof van Duiven een duidelijke eigen identiteit verschaft.
De voormalige (verbouwde) boerderij blijft bestaan en vormt een centraal element in de
nieuwe wijk.
De bouwblokken vormen twee diagonalen die door de lengte van de blokken extra worden
benadrukt. Door de diagonalen ontstaat een open karakter en ontstaan doorkijken naar het
omliggende landschap. De woningen zijn gelegen rond de bestaande boerderij en de brink
die het midden van de wijk vormen. Het groenontwerp van het plan sluit aan op het open
terpenlandschap van de omgeving. Omgevingseigen bomen en groene hagen brengen
eenheid in het plan. De architectuur is kleinschalig, een tot twee bouwlagen met prominente
kappen en is geïnspireerd op de architectuur van de bestaande boerderij. Het
architectuurbeeld is traditioneel met eigentijdse accenten en vertoont een grote samenhang.
Het materiaalgebruik is traditioneel en streekeigen, donkere baksteen, antraciet kleurige
keramische dakpannen en wit geverfde houten kozijnen.
Terp Eiken en voormalige locatie Rijksweg 15
De planontwikkeling van Rijksweg 15 sluit aan op de opzet van de zesde terp waar in plaats
van een centrale oriëntatie van de brink is gekozen voor een lintvormige verbinding. Deze
lineaire organisatie is een voorzetting van het verkavelingpatroon van het gebied ten oosten
van de Ploen. Hier zijn de boerderijen en de woningen georganiseerd langs lange informele
linten, waardoor ruimtelijk een verbinding ontstaat. De lineaire opzet wijkt af van de zeer
specifieke opzet van de terpen. Terp zes zal door zijn ligging tegen de dorpsrand en de
afwijkende verkaveling minder ervaren worden als zijnde een terp. Om die reden is bij de al
gerealiseerde woningen afgeweken van de voor de terpen specifieke vormgeving van de
kappen. Bij terp zes worden topgevels toegepast die afhankelijk van de ligging zijn voorzien
van verbijzonderingen. Het architectuurbeeld van projectmatige woningen is eigentijds met
traditionele materialen. Bijzonder zijn de in de gevels zijn opgenomen houten kolommen die
de gevels verlevendigen en de individualiteit van de woning benadrukken. In het plandeel
zijn ook enkele vrij te ontwikkelen kavels opgenomen. Deze woningen dienen aan te sluiten
bij het bebouwingsbeeld. Het appartementengebouw bij de Rijksweg heeft een bijzondere
positie en eigen uitstraling. Het gebouw is eigentijds van opzet en vertoont een alzijdige
uitstraling.
Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
55

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
56

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
58

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
61

PARK DE HORST GEBIED 10c
Gebiedsbeschrijving
Park De Horst maakt deel uit van het stedelijk uitloopgebied tussen Duiven en Westervoort.
Het ligt ten noorden van de Heilweg en wordt van sportcomplex Horsterpark gescheiden
door het spoor.
Het park omvat bos, water, natuurlijke oevers, lanen, speel- en ligweiden en fiets- en
wandelpaden. Midden in het park komt aan de hoofdontsluitingsweg een grote
parkeerplaats. Bij deze parkeerplaats zijn de meest publiekaantrekkende functies gepland,
zoals het evenemententerrein. Ook de enige locatie waar plaats is voor bebouwing ligt in de
buurt van de parkeerplaats. Op deze locatie zijn een horecapand, een dienstwoning en de
kinderboerderij gebouwd.
Het zal nog enige tijd duren voordat de bossen volgroeid zijn, waardoor de bebouwing nog
geruime tijd vanaf verschillende plaatsen te zien zal zijn.
Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
64

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
66

BEBOUWINGSLINT, DEEL DORPSTRAAT GEBIED 12A
Gebiedsbeschrijving
De Dorpstraat, die overgaat in de Lijkweg, is van oudsher de route tussen de kern van
Groessen en Loo. De Dorpstraat en de Lijkweg zijn aangelegd op een oude stroomrug die
ongeveer één meter hoger ligt dan de omgeving. Langs de Dorpstraat is in de loop der tijd
bebouwing ontstaan volgens een open verkaveling en georiënteerd op de weg. Deze
lintbebouwing onderscheidt zich van de bebouwing in de historische kern door de grotere
afstand tussen de verschillende gebouwen en de grotere afstand tot de weg. Door de
aanwezige tuinen heeft dit deel van de Dorpstraat een groener karakter dan de historische
kern. Bovendien is ruimte aanwezig voor parkeren op eigen erf. Naast woningen zijn aan de
Dorpstraat ook nog enkele bedrijven gevestigd.
De architectuur van de oorspronkelijke boerderijen is traditioneel. Het zijn
rechthuisboerderijen van één laag met een zadeldak of mansardekap. De nok ligt loodrecht
op de straat.
Ze zijn opgetrokken uit donkerbruine en donkerrode bakstenen en voorzien van een
pannendak met gebakken
antracietkleurige pannen. De
overige bebouwing bestaat uit
vrijstaande woonhuizen en een
enkele
twee-onder-één-kapwoning uit
het begin en tweede helft van de
20e eeuw. De massa bestaat uit
één tot twee lagen met een
zadeldak.
Het materiaalgebruik en de
toegepaste kleuren sluiten over
het algemeen aan op de
oorspronkelijke boerderijtypes;
dat wil zeggen bakstenen in de
kleuren rood en bruin en
gebakken dakpannen in de
kleuren rood en antraciet.
Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
67

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
68

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
70

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
72

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
75

HISTORISCHE KERN LOO GEBIED 15
Gebiedsbeschrijving
Net als Groessen is Loo een nederzetting gelegen op een oeverwal van de Nederrijn. De
Loostraat is aangelegd op een oude stroomrug die ongeveer één meter hoger ligt dan de
omgeving. In de loop der tijd is langs de Loostraat bebouwing ontstaan volgens een open
verkaveling. De kavels aan de noordzijde van de Loostraat zijn in aansluiting op het Looveld
vaak smal en diep. Achter de bebouwing aan de noordzijde van de Loostraat staat vaak ook
nog bebouwing in een tweede of derde rij. Meestal zijn dit vrij grote schuren met hun
lengteas loodrecht op de weg. Achter de woningen aan de zuidzijde van de Loostraat staan
enkele bedrijfspanden.
De karakteristiek van de kern van Loo wordt sterk bepaald door de aanwezige historische
panden (boerderijen, landhuizen/herenhuizen, monumentale St. Antonius Abtkerk) en
doorzichten naar het achterliggende
open Looveld. De bebouwing van het
centrum van Loo is opgetrokken uit met
name streekeigen materialen:
donkerrode of donkerbruine bakstenen
en antracietkleurige (donkerblauwe) of
rode pannen. Soms zijn de gevels
witgekalkt. Kozijnen, lijstwerk en
dergelijke zijn van hout en zijn wit
geverfd, eventueel in combinatie met
donkergroen.
De openbare ruimte bestaat uit een
traditionele straat. Geparkeerd wordt op
eigen erf. Tegenover de kerk aan de
zuidzijde van de Loostraat ligt bij het
restant van een molen het enige stukje openbaar groen van de kern.
Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
76

HISTORISCHE KERN LOO GEBIED 15
Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
77

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
79

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
81

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
83

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
85

CENTERPOORT-NOORD GEBIED 20
Gebiedsbeschrijving
Centerpoort-Noord (Rijderbos) is een regionaal bedrijventerrein dat ligt ten noorden van de
A12, ingeklemd tussen het bedrijventerrein Roelofshoeve en de Giesbeeksestraat. In 1996 is
begonnen met de realisatie; inmiddels is het terrein Centerpoort-Noord vrijwel voltooid.
Centerpoort-Noord biedt plaats aan traditionele bedrijven (industrie, bouwsector en
transportbedrijven) en moderne bedrijven (groothandel, high-techbedrijven en transport). Er
is in dit deel van Centerpoort geen ruimte gereserveerd voor grootschalige detailhandel.
Het bedrijventerrein sluit niet aan op het omliggende gebied. De Wijde Wetering vormt een
buffer tussen Roelofshoeve en Centerpoort-Noord en de verbinding richting
Giesbeeksestraat bestaat alleen uit een fietsroute.
De hoofdstructuur van het bedrijventerrein
wordt bepaald door de richting van de A12 en
het verkavelingspatroon van het komgebied.
Grootschalige waterstructuren zijn aanwezig
zowel aan de rand als binnen het
bedrijventerrein. De centrale ontsluitingsweg
Impact loopt parallel aan de A12 en sluit via de
Noordsingel hierop aan. Aan de westzijde kan
op de hoofdroute Impact gekeerd worden via
een kleine lus van wegen (de straten Effect en
Segment). Evenwijdig aan de Impact loopt een
groenzone met een langzaamverkeersroute.
In het streven om gevarieerde bedrijvigheid te
realiseren heeft Centerpoort-Noord een grote
variatie in kavelgroottes.
De bebouwing bestaat voor het grootste deel uit bedrijfspanden met een hoogte tot 12 meter.
Bedrijven aan de A12 presenteren zich naar deze snelweg. Aan de zijde van de A12 zijn
hogere gebouwen aanwezig (tot circa 18 meter). De oppervlakte van de gebouwen verschilt
nogal door de variatie in kavelgroottes. De bedrijfspanden hebben een eenvoudige
rechthoekige hoofdvorm, met uitzondering van de zone direct aan de snelweg. De
bebouwing heeft over het algemeen een plat dak. Het materiaalgebruik is zeer divers. Zowel
baksteen als plaatmaterialen (keramisch, metaal, beton) is toegepast. De tinten rood,
antraciet (zwart) en grijs overheersen.
De ontsluitingsweg Impact heeft een ruim profiel. Het parkeren vindt voornamelijk plaats aan
de voorzijde van de bedrijven.
Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
86

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
87

CENTERPOORT-NOORD GEBIED 20
Gebiedsbeschrijving
Centerpoort-Zuid is het bedrijventerrein ten zuiden van de A12 en grenzend aan
Centerpoort-Nieuwgraaf. Aan de overzijde van de A12 ligt Centerpoort-Noord. Aan de
zuidzijde wordt het gebied begrensd door de Graafsingel en de Westsingel. In het westen
vormt de Noordsingel de begrenzing.
Met de realisatie van Centerpoort-Zuid (Meerslagen) is al een begin gemaakt in 1996. Dit
deel van Centerpoort heeft een oppervlak van 20 hectare, en een regionale functie.
Centerpoort-Zuid biedt plaats aan vele vormen van bedrijvigheid: transport, logistiek,
distributie, productie, assemblage en dienstverlening. Het gaat om hoogwaardige
bedrijvigheid met een accent op kantoorachtige activiteiten (niet publieksaantrekkend). Er is
in dit deel van Centerpoort geen grootschalige detailhandel.
Centerpoort-Zuid wordt ontsloten op de Graafsingel en de Westsingel, waarvandaan het
centrum van Duiven en de A12 zeer snel te bereiken zijn. De hoofdstructuur van het
bedrijventerrein wordt bepaald door de
richting van de A12 en de
Westsingel/Graafsingel. Aan de rand van
het terrein zijn grootschalige
waterstructuren aanwezig. Centerpoort-Zuid
wordt van Centerpoort-Nieuwgraaf
gescheiden door een waterplas. De centrale
ontsluitingswegen lopen parallel aan de A12
en sluiten aan op de Westsingel en de
Graafsingel. Evenwijdig hieraan loopt een
langzaamverkeersroute (Tullenersweg) die
aansluit op de Roodwilligenstraat.
Centerpoort-Zuid heeft middelgrote kavels.
De bebouwing bestaat voor het grootste
deel uit bedrijfspanden met een hoogte tot 12 meter. De bedrijven aan de A12 presenteren
zich naar deze snelweg. De bedrijfspanden hebben eenvoudige rechthoekige hoofdvormen.
De bebouwing heeft een plat dak of een licht hellend lessenaarsdak. Het materiaalgebruik is
divers. Zowel baksteen, plaatmaterialen (keramisch, metaal, beton) als glaspuien zijn
toegepast. De tinten rood, antraciet (zwart) en grijs overheersen.
De ontsluitingswegen hebben een ruim profiel. Het parkeren vindt voornamelijk plaats aan de
voorzijde van de bedrijven.
Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
88

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
89

INNOFASE GEBIED 22
Gebiedsbeschrijving
InnoFase is in deze beeldbeschrijving opgedeeld in
twee delen. In dit deel wordt het meest linkse deel
omschreven, het industrieterrein ten noorden van de
A12, gelegen aan de Rivierweg. Op dit terrein zijn
afvalverwerkings- en milieutechnologische bedrijven
in de zwaardere milieucategorieën (4 en 5) gevestigd,
onder andere de vuilverbranding en de
zuiveringsinstallatie.
InnoFase wordt via de Rivierweg verbonden met de
A12. De interne ontsluitingsweg van InnoFase
bestaat uit de doodlopende Roelofshoeveweg.
Tussen InnoFase en het aangrenzende Centerpoort-
Noord is geen verbinding. De Wijde Wetering zorgt
voor een groene buffer.
De bebouwing van het vuilverbrandingsbedrijf is tot in
de wijde omtrek te zien, als gevolg van de hoogte van
het gebouw en de hoogte van de schoorstenen. De
overige bebouwing op InnoFase is nauwelijks
zichtbaar en gelegen achter het immense gebouw
van de vuilverbranding of is ingepast door groen.
De vuilverbranding is een gebouw waarvan de
uitstraling bepaald wordt door het toegepaste
plaatmateriaal (metaal) en de staalconstructie.
De toegepaste kleuren zijn lichtblauw, grijs en wit.
Het parkeren vindt geconcentreerd plaats op het
terrein.
Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
90

DE HELHOEK GEBIED 23
Gebiedsbeschrijving
Bedrijventerrein De Helhoek ligt vlak bij de
oostelijke gemeentegrens van Duiven en even
ten noorden van het spoor. Het terrein ligt
slechts op enkele honderden meters van
Zevenaar en is genoemd naar de oude
nederzetting Helhoek, waar het tegenaan ligt.
Bedrijventerrein de Helhoek wordt ontsloten via
de Helstraat op de Oostsingel en heeft een
lokale functie.
Het terrein bestaat uit één centrale straat
waaraan de bebouwing is gelegen. Tussen de
verschillende bedrijfsgebouwen is veel groen
aanwezig waardoor de bebouwing voor een
deel aan het zicht onttrokken wordt. De Helhoek
is naar binnen gericht en presenteert zich niet naar buiten toe.
Vanuit het omliggende landschap zijn dan ook vooral de achterkanten en zijkanten van de
panden te zien.
De bedrijfsbebouwing bestaat uit één laag met plat dak, één laag met een zadeldak of twee
tot drie lagen met een plat dak. De bedrijfspanden hebben een eenvoudige rechthoekige
hoofdvorm. Het materiaalgebruik is divers. Zowel baksteen, plaatmaterialen als glaspuien
zijn toegepast. De tinten rood, antraciet, grijs en wit overheersen.
De ontsluitingsweg heeft een smal profiel. Het parkeren gebeurt op haakse parkeervakken
langs de straat en voor de bedrijven.
Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
91

SEINGRAAF GEBIED 24
Gebiedsbeschrijving
Locatie Seingraaf wordt begrensd door de Lathumse Dijk, de A12 en de Rivierweg. De
Rivierweg is de verbindingsweg tussen de A12 en Westervoort. Seingraaf zal, in aansluiting
op Centerpoort, een regionale functie krijgen. De bedrijfsfuncties kunnen gaan variëren van
arbeidsintensieve dienstverlenende bedrijven tot bedrijven uit de logistieke en
distributiesector.
De stedenbouwkundige opzet van het plan zal rekening moeten houden met de inpassing
van de dijk. Een groene uitstraling van het gebied is gewenst. Ook is aandacht gewenst voor
de uitstraling van de bebouwing richting A12 en Rivierweg. Gezien de huidige
verkeersintensiteiten van de Rivierweg zal de ontsluiting waarschijnlijk plaats moeten vinden
via de Driegaardensestraat.
Van de oorspronkelijke bebouwing blijft alleen een dijkwoning gehandhaafd.
Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
92

GRAAFSTAETE GEBIED 25
Gebiedsbeschrijving
Bedrijventerrein Graafstaete is gelegen
tussen het gebied De Eng, de Westsingel
en de Graafsingel. Het terrein sluit aan op
de bedrijventerreinen Centerpoort-
Nieuwgraaf en Centerpoort-Zuid.
Graafstaete is een bedrijventerrein met een
lokale functie en een oppervlakte van 13
ha.
Graafstaete is vooral bedoeld voor locale
kleinschalige bedrijvigheid en voor
(herplaatsing van) bedrijvigheid welke
minder geschikt is voor vestiging elders in
Duiven. Een voorbeeld hiervan is Intratuin
die door zijn omvang een speciale plaats
inneemt. De overige bebouwing is relatief
kleinschalig van karakter, en bestaat
voornamelijk uit bedrijfsdozen met aan de
voorzijde een representatief kantoordeel of showroom. Bij de meest oostelijke rotonde zijn bij
wijze van bebouwingsaccent twee qua opbouw afwijkende gebouwen gerealiseerd te weten
Geldnet en Buitink Technology. Graafstaete wordt via twee rotondes ontsloten op de
Graafsingel, waarvandaan het centrum van Duiven en de A12 zeer snel te bereiken zijn.
De hoofdstructuur van het bedrijventerrein wordt bepaald door een ontsluitingslus die
aanhaakt op de Graafsingel. Aan de zuidzijde van het terrein is door middel van een
groenstructuur en water een landschappelijke overgang gemaakt op de Eng. De
groenstructuur schermt de bedrijfsbebouwing af zodat de Eng zijn kleinschalige, agrarische
sfeer behoud.
De bebouwingshoogte bedraagt maximaal 12 meter, voor accenten die zich op vier
bebouwingshoeken ter plaatse van de rotondes bevinden bedraagt de maximale hoogte
18 meter. Voor de zuid/westelijke rand van het bedrijventerrein bedraagt de maximale
hoogte 8 meter, dit in verband met de aansluiting op de Eng. De bedrijfspanden hebben
eenvoudige rechthoekige hoofdvormen. De bebouwing heeft een plat dak, in de bouwstrook
langs de Eng zijn tevens zadeldaken toegestaan. Het materiaalgebruik is divers. Zowel
baksteen als plaatmaterialen (keramisch, metaal, beton) zijn toegepast. De tinten rood,
antraciet (zwart) en grijs overheersen.
De ontsluitingswegen hebben een ruim profiel. Het parkeren vindt voornamelijk plaats aan de
voorzijde van de bedrijven.
Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
93

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
94

INNOFASE GEBIED 26
Gebiedsbeschrijving
InnoFase is in deze beeldbeschrijving opgedeeld in twee delen. In dit deel wordt het meest
rechtse deel omschreven.
Dit nieuwe deel van het industrieterrein biedt plaats aan bedrijven in de zwaardere
milieucategorieën (categorie 4 en 5). InnoFase wordt via de Rivierweg verbonden met de
A12. De interne ontsluitingsweg van InnoFase bestaat uit de doodlopende
Roelofshoeveweg.
Tussen InnoFase en het aangrenzende Centerpoort-Noord is geen verbinding anders dan
een langzaam verkeer en calamiteiten route.
De Wijde Wetering zorgt voor een groene buffer. Het industrieterrein wordt verder
afgezoomd door een 50 meter brede strook met forse bomen welke zorg dragen voor de
landschappelijke inpassing in het komgebied. Voor de ontwikkeling van InnoFase is een
beeldkwaliteitplan opgesteld.
Het industrieterrein wordt doorsneden door een brede groene parkzone met daarin een
centraal plein waar vanuit het terrein wordt ontsloten. De bedrijven presenteren zich met hun
representatieve zijde, veelal kantoor, receptie of ontvangstgebouw aan de parkzone.
Achterliggende overige bedrijfsbebouwing is meer functioneel en utilitair van aard.
De verwachting is dat bedrijven gezien hun aard relatief veel open ruimte nodig zullen
hebben voor opslag. Deze opslagruimte bevindt zich achter de gebouwen. Op de voorerven
aan de parkzone kan kleinschalig parkeren voor bezoekers worden opgenomen.
Bedrijfsbebouwing op een kavel is, wat betreft uitstraling, familie van elkaar. De architectuur
van hoofdgebouwen en overige bebouwing is rustig en bescheiden. Grotere
bedrijfsgebouwen vertonen een duidelijke geleding in de gevels. Bouwdelen die hoger zijn
dan 20 meter en van grotere afstand worden ervaren (landmarks) zijn op bijzondere wijze
vormgegeven. De kleurstelling van de gebouwen is gedekt, zoals middeldonkere aard- en
grijstinten.
Voor hogere bouwdelen worden lichtere grijs- en blauwtinten toegepast. Het
materiaalgebruik bestaat voor de bedrijfsgebouwen voornamelijk uit metalen gevelbeplating.
Voor de meer representatieve bouwdelen gelegen aan de parkzone worden hoogwaardiger
en luxere materialen toegepast.
Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
95

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
96

RIVIER EN UITERWAARDENGEBIED GEBIED 27
Gebiedsbeschrijving
Een klein deel van de Rijn (Pannerdensch Kanaal) en een stuk van het uiterwaard van de
IJssel maken, voor wat betreft de gemeente Duiven, deel uit van dit gebied. Kenmerkend
voor het gebied is de bedijking. In het rivier- en uiterwaardengebied komen nog bijna jaarlijks
overstromingen voor.
De uiterwaarden overstromen veelal in de wintermaanden. In het gebied bevinden zich nog
oude rivierstrangen. De plassen Loowaard en Kandia zijn een gevolg van de ontgrondingen
die hebben plaatsgehad.
In het gebied is nauwelijks bebouwing aanwezig behalve Huis Loowaard (een monumentale
havezate uit de 15e eeuw) en restanten van een voormalige steenfabriek. Deze zijn beide
bereikbaar vanaf hetzelfde weggetje (Loowaard) dat aantakt op de Loodijk.
Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
97

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
98

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
100

KOMGEBIED GEBIED 29
Gebiedsbeschrijving
Het komgebied betreft het noordelijk deel van de gemeente.
Het gedeelte van het komgebied tussen Duiven en
Westervoort ligt door de verstedelijking los van het overig
komgebied. Dit gebied wordt momenteel ontwikkeld tot
stedelijk uitloopgebied.
Het komgebied is open en bestaat voornamelijk uit grasland.
Vanuit het gebied is zicht mogelijk op de stuwwal van de
Veluwe. Kenmerkend voor het komgebied zijn de rechte
wegen, sloten en weteringen. Kavels zijn over het algemeen
groot en rechthoekig.
De beplantingselementen bestaan uit erfbeplanting en langs
wegen laanbeplanting met essen, populieren en wilgen of
struiken (sleedoorn, meidoorn).
Pas in het begin van de 20e eeuw werd het gebied bevrijd
van de jaarlijkse overstromingen.
De zeldzame bebouwing is dan ook vaak jong en
grootschalig, niet eerder gebouwd dan 1920-1930.
Als er oudere boerderijen voorkomen dan zijn deze bijna
altijd op natuurlijke opbollingen in het maaiveld (donken en
pollen) gesitueerd. De incidentele oude boerderijen zijn, net
als in het oeverwallen- en dijkenlandschap, van de types
recht-huis-boerderij, L-boerderij en
T-boerderij. Ook wat betreft de inrichting van het erf is er nauwelijks verschil met het
oeverwallen- en dijklandschap.
Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
101

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
102

VI Specifieke bouwwerken en objecten
INLEIDING
In dit hoofdstuk worden de omschrijvingen gegeven voor bouwwerken die bijzonder zijn voor
Duiven. In Duiven zijn de Havezaten en historische boerderijen (gebouwd voor 1955)
aangemerkt als bouwwerken met specifieke criteria.
Ook voor specifieke bouwwerken is het vaststellen van het welstandsregime van belang.
Voor de Havezaten geldt dat zij allemaal een monumentale status hebben. Het zijn allemaal
rijksmonumenten. De Havezaten genieten dus een wettelijke bescherming. Alle ingrepen zijn
omgevingsvergunningplichtig. De welstandsbeoordeling is gericht op het handhaven van het
hoge kwaliteitsniveau en eventueel het herstellen van historische karakteristieken van het
monument in samenhang met zijn omgeving.
Ook voor de boerderijen gebouwd voor 1955 is de welstandsbeoordeling gericht op het
handhaven van het hoge kwaliteitsniveau. Voor deze historische boerderijen geldt dat deze
niet allemaal een wettelijke bescherming genieten in het kader van de monumentenwet.
Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
103

Huis Rijswijk
Deze havezate is gelegen aan de Rijswijksestraat op
de oude cultuurgronden tussen de in 1799
verdwenen buurtschap Leuffen en Groessen. Huis
Rijswijk ligt op een omgrachte hoogte. Het oudste
deel is de toren met muren van meer dan een meter
dikte uit het einde van de 14e eeuw. Waarschijnlijk
was de toren oorspronkelijk losstaand. In de
vijftiende eeuw is er een woonhuis aangebouwd, in
drie bouwlagen. In de zestiende eeuw is er haaks
nog een vleugel aan toegevoegd, waardoor het pand
een L-vormige plattegrond bezit.
Huis Rijswijk wordt voor het grootste deel aan het
zicht onttrokken door enkele grote schuren.
Huis Loowaard
In het rivier- en uiterwaardengebied ligt, op een verhoging, havezate Loowaard. Door deze
ligging zijn het bouwwerk en de eveneens monumentale vloedschuur al van grote afstand
zichtbaar. De havezate wordt met de dijk verbonden via een straatje (Loowaard).
De havezate kent een rechthoekige plattegrond en is gedekt door twee evenwijdige
zadeldaken afgesloten door de kopgevels. Aan de rivierzijde staat een achtzijdige bakstenen
traptoren.
De oostgevel, waarbij de toren aansluit, heeft fraaie details en is uitgevoerd met
natuurstenen banden.
Na de strenge winter van 1855-1856 is het hele terrein opgehoogd en zijn de kelders
volgestort, waardoor de havezate als het ware in de terp ligt. De losstaande schuur en het
karnhuis (bakhuis) zijn na de verhoging gebouwd, nadat eerdere bebouwing door hoog water
was ingestort. De boerderij aan de noordzijde is gebouwd in 1929.
Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
105

historische boerderijen
Objectbeschrijving
Op de hoger gelegen gronden (oeverwallengebied en dijklandschap) en in het komgebied
komen van oorsprong dezelfde typen boerderijen voor. Het gaat dan om de volgende drie
hoofdvormen: de T-huisboerderij,
de L-huisboerderij en de rechthuisboerderij. De meeste van deze boerderijen zijn te vinden in
het oeverwallengebied en tegen de dijken. De zeldzame oorspronkelijke boerderijen op de
lager gelegen gronden zijn gebouwd op natuurlijke verhogingen in het landschap (pollen). Dit
in verband met de bescherming tegen de jaarlijkse overstromingen van de Rijn en de IJssel,
waar pas een eind aan is gekomen in het begin van de 20 e eeuw.
Bij de drie oorspronkelijke boerderijhoofdvormen bestaat het verschil hoofdzakelijk in de
vorm van de kappen. De daken (kleur, kapvorm, kaprichting) zijn hierdoor belangrijk voor het
landschapsbeeld. Bij de rechthuisboerderijen bevinden het woongedeelte en de stallen zich
onder één kap, waarbij het onderscheid tussen het woon- en bedrijfsgedeelte duidelijk
zichtbaar is aan de gevelindeling. Bij de L- en T- boerderijen is het woongedeelte afgedekt
met een afzonderlijke kap die haaks staat op de kap van het bedrijfsgedeelte. Het dak
bestaat uit een grote kap zonder onderbrekingen als dakkapellen of balkons.
De massa van de streekeigen boerderijen is stevig zonder veel versieringen zoals luiken,
erkers, bogen en dergelijke. Bij de T- boerderijen en in veel mindere mate bij de rechthuisboerderijen
is meestal sprake van een symmetrisch opgebouwde voorgevel met een
deur in het midden.
De boerderijen zijn opgebouwd uit streekeigen materialen. De kenmerkende kleuren zijn
donkere aardse kleuren (bruin, rood) voor het metselwerk en zwarte gesmoorde dakpannen
of riet als dakbedekking. Houten bebouwing (schuren) bestaat soms uit zwart geteerd hout.
Het erf bepaalt in belangrijke mate het beeld van de boerderij in het landschap. Voor de
voorgevel is een onderdeel van het erf in gebruik als siertuin, veelal omsloten door een
meidoorn-, liguster-, buxus- of beukenhaag. Naast de boerderij en soms voor de boerderij is
een gedeelte ingericht als moestuin, al dan niet met kleinfruit en vruchtbomen. Voor of naast
de boerderij ligt een grasveldje met vruchtbomen of een kleine boomgaard. Op en rond het
erf staan enkele grote inheemse bomen zoals wilg, populier, es en els. Daarnaast komen bij
de grotere boerderijen ook vaak grote bomen met een sierwaarde voor zoals de treurwilg,
kastanje, bruine beuk, linde, peer en noot. Leilinden voor de gevel van de boerderijen
beschermen het woongedeelte tegen de zon. De indeling van het hoofdgebouw en de
bijgebouwen op het erf is logisch, waarbij de bebouwde elementen compact bijeen zijn
gesitueerd. De logische erfindeling wordt nogal eens verstoord door herbouw waarbij het
nieuwe bouwwerk wordt opgericht en vervolgens het oude bouwwerk wordt afgebroken. De
logische situering van het nieuwe gebouw op het erf is daarmee verdwenen.
Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
106

Beeld van Duiven, karakteristiek en gebiedsbeschrijvingen
107