twee kolommen - Het Openbaar Vervoer / Railnieuws

- 352 -
sagierscirculatie en twee deuren type Z1, no’s 1-100, gebouwd
door Comeng in het naburige Dandenong, met een
elektrische installatie van ASEA, gekopieerd van installaties
in Zweedse trams; alleen de 5 kreeg een chopper en heet
daarom type ZC. De kleur van de nieuwe trams was bruinachtig
oranje, wat later door de MTA weer veranderd werd
in groen/geel. Na nog 15 trams Z2 101-115 zette Comeng
de bouw voort met draaistellen van Duewag en een AEG
installatie als type Z3 116-230 met drie deuren, en toen was
het inmiddels 1983. Vanaf dat jaar leverde Comeng/Duewag/AEG
het type A met een vierkanter uiterlijk
en deuren vooraan, op eenderde en op tweederde; daarbij
werd teruggegrepen op de lopende conducteur, die inmiddels
al lang vervangen is door een verkoopmachine, die als
een grote fruitautomaat in alle voertuigen de ruimte van zeker
twee zitplaatsen inneemt. Er kwamen 70 rijtuigen 231-
300. Nog in 1983 werden twee prototypen 2001-2002 gepresenteerd
van een gelede zes-asser type B, die bestemd
was voor light rail exploitatie, en mitsdien voorzien was van
klaptreden, als bekend van de Stadtbahn B. Dit waren de
eerste trams met pantograaf. Deze uitvoering vond echter
geen navolging en de opvolgende serie 2003-2132 uit 1988-
1994 kreeg gewoon een drietredeninstap.
Van een lage vloer had men toen in Australie nog niet gehoord,
en die kwam pas aan de orde na de privatisering.
Yarra kocht in 2001-2002 een serie van 36 driedelige Citadissen
3001-3036, die in beginsel op lijn 109 rijden. M>Tram
kocht de Combino van Siemens in zowel een driedelige uitvoering
(3501-3538 uit 2002-2004) als een vijfdelige (5001-
5021 uit 2004-2005), waarvan vrijwel alle voertuigen aan
Yarra werden afgeleverd. De 3500-en ziet men op lijnen 5,
16 en 72, en de 5000-en op de 96. Aan materieel uit 1975
en later zijn nu 527 voertuigen aanwezig en vermeerderd
met zo’n vijftig stuks W komt men op een park van 575. Het
voor de dienst benodigde aantal is duidelijk geringer, en blijft
het vreemd dat nog drie lijnen (30, 78 en 79) geheel met
groen/gele types W gereden worden; de inzet van bruine
W’s op lijn 35 is logisch, gezien de toeristische aspecten van
deze lijn. Yarra ging zijn trams uitvoeren in grijs met
groen/blauw logo en de M>Trams werden groen/wit. Van dit
schema is al niets meer aan te treffen, terwijl Yarra het grijs
aan het modificeren is naar crème. Nog een redelijk aantal Z
rijtuigen rijdt in groen/geel.
Triëst
REISVERSLAG 2
Het Openbaar Vervoer - Railnieuws, oktober 2006.
Herman van ‘t Hoogerhuijs
Volgens de laatste informatie zou het bedrijf wegens werkzaamheden
tot november stilliggen. Ik was verbaasd toen
we met de auto voorbij Opicina reden, dat er een tram aan
kwam rijden. Het verkeer op de smalle tweebaansweg was
erg druk en bovendien regende het. Later zag ik in het oude
Centrum nog een tram rijden. Laat in de middag - tussen de
buien door en na het inboeken in het hotel - ben ik lopend
op onderzoek uit gegaan. Het bleek dat men die middag op
3 augustus gestart was met proefritten voor het publiek !! Er
reed nog wel een parallelle busdienst met kleine, supersterke
en wendbare minibussen.
- Het bergtraject is geheel vernieuwd:
1.. Nieuw spoor
2.. nieuwe bovenleidingsmasten met draad en seinbekaling
3.. Een nieuw trekkabelsysteem
4.. Als klapstuk: twee nieuwe kabeltractie-locomotieven,
die geheel computergestuurd zijn: Ze houden het midden
tussen een luxe motorjacht en een cabrio ! Via contacten
stuurt de tram - na het omzetten van het handwissel bij de
Via Comerciale - de kabelloc aan. (i.v.m. de kabel is het
wissel van een heel bijzonder soort, vergelijk het met de
Pöstlingbergbahn, waarbij ook het hartstuk beweegbaar is).
Heel langzaam zet deze loc zich in beweging en plaatst zich
dan voorzichtig tegen de tram. Er wordt hier niet gekoppeld,
er wordt met een platte buffer opgedrukt. Als de trambestuurder
een knop indrukt, zet de combinatie zich in beweging.
Bergafwaarts stopt de tram (locje fungeert dan als
remblok) en na een korte rust rijdt het locje zelf nog 5 meter
verder het kopspoor op. Op zaterdag 5/8 was er sprake van
kinderziektes en was er een extra personeelslid aanwezig
die met de hand het zaakje bijstuurde.
5.. De oude motorwagens uit 1935 zien er nog volstrekt
onveranderd uit. Hieraan is niet gebeurd. Ze zuchten, sissen
en kreunen nog als vanouds.
Zagreb
Bijna nergens in Europa vind je zo'n variatie aan meterieel.
Het bedrijf functioneert heel erg goed. Spoor en materieel
bevinden zich in een heel goede conditie. Slechts op een
aantal uitlopers is er sprake van een slechte spoorligging!
In het centrum zijn bijna alle grote wisselcomplexen kennelijk
de laatste vijf jaar vernieuwd.
In het centrum is geen buslijn te bekennen. Er is een aantal
grote busstations buiten het centrum en verder takken buslijnen
aan bij de trameindpunten. Het tramnet is met nog
geen 60 kilomter netlengte niet buitensporig groot, maar
door het dubbellijnensysteem is er gemiddeld gezien wel
sprake van hoge frequenties.
Heel opvallend is dat op de drukste lijnen - 11, 12 en 17 - er
zowel gereden wordt met de nieuwste serie lagevloertrams
van Koncar, als ook met de oude twee-assers met een
vierassige bijwagen. Door het enorme motorvermogen en
de goede rij-eigenschappen kunnen de tweeassers nog heel
goed meekomen in het verkeer. In de zomer heb ik geen
driewagentrams meer gezien. Opvallend is dat de beide series
enkelgelede Düwags uit Mannheim vanwege de kleine
capaciteit hoofdzakelijk in het weekeinde rijden, met uitzondering
van lijn 1, waar ze ook op werkdagen rijden. In de
weekeinden zie je ze ook op de lijnen 4 en 9.
Hans Casteleijn
SPOORWEGEN BUITENLAND
B E L G I Ë
NMBS
Elektrische locomotieven
Al langer wil de NMBS de jongste 19 locomotieven reeks 27
uitrusten met een automatische koppeling aan één zijde om
in vaste formaties met M6-trekduwtreinen te gaan rijden. Na
de mislukte proeven met de 2750 in Frankrijk, waarbij bleek
dat het chassis van de loc niet sterk genoeg is om deze GFkoppeling
op een normale manier te monteren, heeft men
nu in Salzinnes zelf op proef de 2742 voorzien. Vermoedelijk
dankzij het probleem met de sterkte van het chassis is
het een merkwaardige constructie geworden, waarbij de
koppeling ver voor de loc uitsteekt. Op 9 oktober ging de
2742 naar Brugge toe, vermoedelijk voor tests met het binnenkort
af te leveren eerste stuurstandrijtuig M6.
Ondertussen worden in een vrij rap tempo de 2721-2760
voorzien van de MUX-trekduwbekabeling. Al met al ontstaan
op deze manier wel erg veel deelseries: gewone 27’s, 27’s
met MUX, 27’s met MUX en GF-koppeling en evenzo dus