PET in de oncologie - Máxima Medisch Centrum

PET in de oncologie
I.H. Liem, nucleair geneeskundige
Inleiding
Positron emissie tomografie (PET) staat de laatste jaren
toenemend in de belangstelling. In de oncologie
wordt deze diagnostische modaliteit steeds meer routinematig
ingezet. Dit artikel legt de basisprincipes
uit van de PET en de meest voorkomende toepassingen.
Tenslotte wordt ook een toekomstbeeld geschetst
met betrekking tot de beschikbaarheid van PET voor
onze regio en Máxima Medisch Centrum (MMC) in
het bijzonder.
Principe PET
Positron emissie tomografie (PET) is een beeldvormende
techniek die, net als de overige nucleair geneeskundige
technieken, gebruik maakt van ioniserende
straling. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van
zogenaamde positron emitters, dit zijn radio-isotopen
die onder uitzending van ß+ deeltjes (positronen) vervallen
tot een stabiel element. Deze positronen zijn
positief geladen elektronen die in de directe omgeving
van het moedermolecuul met een elektron een
positronium vormen, waarop vrijwel direct een annihilatie
optreedt. Hierbij wordt de massa van de deeltjes
omgezet in twee gammafotonen met een hoge
energie (511 keV), die precies in tegengestelde richting
worden uitgezonden (figuur 1). Deze gammafotonen
worden gedetecteerd met behulp van twee camera’s
die tegenover elkaar zijn geplaatst en die precies
tegelijkertijd een foton waarnemen als een positron
tussen deze camera’s in vervalt. Zo’n detectie
wordt een coïncidentiedetectie genoemd. Het positron
zelf wordt dus niet gedetecteerd (figuur 2a).
Een PET camera bestaat uit minstens 2 kristallen die
tegenover elkaar zijn gepositioneerd ten opzichte van
de patiënt. In het geval van 2 kristallen zullen deze
om de patiënt heen moeten draaien teneinde een to-
mografie te kunnen maken. Een volledige ring van
detectoren heeft als voordeel dat de camera stationair
om het te onderzoeken object, c.q. de patiënt staat en
dat vele coïncidenties tegelijk worden geregistreerd
(figuur 2b). Tegenwoordig bestaat een state-of-the-art
PET camera uit meerdere ringen achter elkaar, waarvan
elke ring weer uit een groot aantal kristallen is
opgebouwd. In totaal worden dan duizenden kristallen
gebruikt in een PET camera (figuur 2c). Hierdoor
wordt een gezichtsveld van de camera bereikt van 10
tot 15 cm. Dit betekent dat een opname van het hoofd
tot en met de bovenbenen in een aantal aansluitende
opnamen wordt gemaakt, die dan door de computer
tot één geheel worden gereconstrueerd.
Figuur 1. Schematische weergave van een desintegratie van een
11 C molecuul onder uitzending van een positron. Deze annihileert
met een elektron, waarbij 2 tegengesteld gerichte gammafotonen
vrijkomen.
A B C
Figuur 2. A: Schema van een detectie van de twee gammafotonen vanuit een positron (coïncidentiedetectie). B: Ring van camera’s (kristallen).
C: Meerdere ringen van kristallen achter elkaar creëren samen een langer gezichtsveld waardoor een traject van 10-15 cm kan worden
gescand.
110 Medisch Journaal, jaargang 32, no. 3

Tabel 1. Overzicht van de radio-isotopen voor PET.
Positron-emitters T1/2 (min)
15O 2
11C 10
13N 20
18F 110
68Ga 68
82Rb 1,3
PET isotopen en radiofarmaca
De radio-isotopen die worden toegepast voor PETscintigrafie
worden genoemd in tabel 1. De eerste
vier isotopen zijn de meest gebruikte voor PET, deze
worden alle geproduceerd in een cyclotron. De halfwaardetijden
van de isotopen zijn -ook voor nucleair
geneeskundige begrippen- erg kort. Voor een isotoop
als 18 F betekent dit dat voor een patiëntendosis een
aanzienlijke extra hoeveelheid activiteit moet worden
geleverd omdat deze elke 110 minuten halveert. Voor
een nog korter levend isotoop bijvoorbeeld 15 O, betekent
dit dat het praktisch alleen toepasbaar zal zijn als
een PET camera zeer dichtbij een cyclotron is geplaatst,
anders is een PET onderzoek niet haalbaar
door het snelle verval.
Het grote voordeel van de positron emitters is dat
deze heel goed zijn te incorporeren in verbindingen
die verschillende moleculaire of fysiologische processen
kunnen visualiseren zoals 11 C in thymidine
(DNA synthese), 13 N in ammonia, 15 O in water (beide
voor flowmetingen in bijvoorbeeld hartweefsel of
tumoren) en 18 F in de-oxyglucose (FDG: glucosebehoefte).
Hier ligt het essentiële verschil met de radiologische
technieken: de PET techniek geeft -net als
de overige nucleair geneeskundige methoden- metabole
processen weer in tegenstelling tot de veelal
anatomische informatie die radiologische technieken
verschaffen.
De belangrijkste toepassingen van PET in de praktijk
liggen op het gebied van de oncologie, neurologie en
de cardiologie, hoewel recent ook aandacht bestaat
voor de waarde van PET bij ontstekingsonderzoek 1,2 .
Het voornaamste toepassingsgebied in de PET-praktijk
is de oncologie en hierin wordt voornamelijk 18 Ffluor-deoxy-glucose
(FDG) PET gebruikt. Dit artikel
zal verder 18 F-FDG PET bij oncologische indicaties
behandelen.
18 F-FDG PET
Tumorcellen zijn voor hun energiebehoefte sterk afhankelijk
van glycolyse en hebben ten opzichte van
normale lichaamscellen een verhoogde opname en
consumptie van glucose. Tumorcellen hebben een
verhoogd aantal glucose transporters (m.n. GLUT-1
en GLUT-3) op de celmembraan. Dit resulteert in een
verhoogde accumulatie van FDG. FDG wordt op dezelfde
wijze in de cel opgenomen als glucose en
evenzo gefosforyleerd. Het dan resulterende molecuul
(FDG-6-fosfaat) verschilt zodanig van glucose-
6-fosfaat dat geen glycolyse volgt, terwijl defosforylering
zeer traag verloopt. Binnen de acquisitieduur
Medisch Journaal, jaargang 32, no. 3
Figuur 3. Normale biodistributie van 18F-FDG: v.l.n.r. is de coronale,
sagittale en volumeprojectie getoond. De hoge opname in de
hersenen, verzamelsysteem van de nieren en de blaas en in geringere
mate in het hart, lever, schildklier en de darmen is normaal.
van een normale PET-studie blijft het FDG in de cel
aanwezig, de stapeling zal echter wel doorgaan 3 .
Voor de uitvoering van het onderzoek zijn een aantal
voorbereidingen noodzakelijk: de patiënt moet minstens
zes uur nuchter zijn. Een glucosespiegel hoger
dan 10 mmol/l beïnvloedt de biodistributie van het
FDG zodanig (veel spierstapeling), dat het onderzoek
moet worden uitgesteld. Indien de vraagstelling het
halsgebied betreft wordt vaak gekozen om spierrelaxatie
te bereiken met diazepam per os voorafgaande
aan de toediening van het FDG. Ook deze maatregel
tracht een opname in de halsmusculatuur te voorkomen
of te beperken omdat dit de beoordeling van
halsklieren kan hinderen. Na de injectie van 370
MBq 18 F-FDG moet de patiënt een uur lang rustig
liggen, weer om spieractiviteit en daardoor spieropname
van het FDG te voorkomen. Eén uur na de injectie
wordt de opname gemaakt van de schedel tot
en met het bekken. Soms worden ook de benen meegescand
als de klinische vraagstelling dit vereist (bijvoorbeeld
een melanoom op het been). De duur van
een PET-scan is ongeveer één uur. Een normale biodistributie
van het radiofarmacon ziet u in figuur 3.
Beschikbaarheid PET in Nederland en voor het
MMC
In Nederland zijn drie universitaire PET-centra (Groningen,
VUMC Amsterdam en Nijmegen). In Maastricht
wordt binnenkort een PET-CT camera geïnstalleerd
(in Nederland de eerste). Daarnaast zijn ook enkele
algemene ziekenhuizen gestart met PET met een
vaste PET-camera; andere ziekenhuizen met een mobiele
PET-camera en weer andere verrichten PET onderzoek
met behulp van een speciaal aangepaste dubbelkops
gammacamera (zgn. coïncidentie-camera).
Voor Nederland wordt in 2015 een behoefte aan PETcamera’s
berekend van 17-49 5 .
Het MMC maakte tot najaar 2002 voornamelijk gebruik
van de PET faciliteiten van het VUMC, Amsterdam
en het UMCN, Nijmegen. Sindsdien is ook
in de regio een aanvang gemaakt met mobiele PET
(bij het Catharina ziekenhuis), waarvan voor de
meeste van onze patiënten gebruik wordt gemaakt.
Het betreft een state-of-the-art PET camera, gehuisvest
in een mobiele unit met daarin opgenomen een
toedienruimte, waarin de patiënt ook kan blijven liggen
tot de opnamen beginnen (figuur 4).
111

Indicaties
De indicaties voor 18 F-FDG-PET onderzoek zijn vermeld
in tabel 2. Ook in deze tabel is weer een tweedeling
gemaakt: de eerste groep indicaties is die het
meest voorkomt in de praktische uitvoering van PET
en over deze is ook uitgebreid gepubliceerd; de overige
indicaties zijn zeldzamer. Van een aantal indicaties
zullen enkele publicaties worden beschreven en
een voorbeeld worden gegeven van een PET onderzoek
bij patiënten uit ons ziekenhuis.
Longcarcinoom
PET wordt bij longpathologie verdacht voor maligniteit
routinematig uitgevoerd ter differentiatie tussen
benigne en maligne. Lowe vond een sensitiviteit van
98% en een specificiteit van 69% in een groep van 89
patiënten met een long nodus/coin lesion 6 . In andere
studies werden waarden gevonden voor de sensitiveit
tussen 82 en 100%, specificiteit tussen 75 en 100%
en accuracy tussen 79 en 94%. Beruchte oorzaken
voor fout-negatieve bevindingen zijn bronchioalveolaircel-carcinoom
en primair carcinoïd in de long.
Fout-positieve bevindingen zijn minder zeldzaam en
vaak het gevolg van ontstekings- of infectieuze processen
(o.a. granulomateuze ontstekingen) 7,8,9 . Bij
longcarcinomen is stadiëring voor zowel mediastinale
als afstandsmetastasen een algemeen geaccepteerde
indicatie voor PET. Zowel de sensitiviteit als de
specificiteit zijn hoger dan van conventionele beeld-
Tabel 2. Indicaties voor oncologisch PET-onderzoek.
longcarcinoom stadiëring
evaluatie recidief
evaluatie solitaire nodus
evaluatie respons therapie
colorectale carcinomen evaluatie recidief
restadiëring bij oplopend CEA
melanoom (re)stadiëring
lymfomen restadiëring NHL/HL
evaluatie recidief
mammacarcinoom evaluatie recidief
hoofd-halscarcinoom stadiëring
evaluatie recidief
pancreas-, oesophagus-, (re)stadiëring
testis-, hepatocellulairca.
onbekende primaire tumor
vormende technieken. Van Tinteren vond een lager
aantal onnodige thoracotomieën in een groep patiënten
die een conventionele stadiëring hadden ondergaan
aangevuld met PET in vergelijking met een
groep die geen PET had gehad (resp. 21% en 41%) 10 .
Pieterman vond een verbetering van de sensitiviteit
en specificiteit door PET voor de mediastinale stadiëring,
verder werden bij 11 van de 102 patiënten afstandsmetastasen
gevonden met PET die door andere
technieken niet waren gedetecteerd 11 .
Een 71-jarige man met een adenocarcinoom in de onderkwab
van de rechter long werd vanuit ons ziekenhuis
verwezen voor een PET. Deze toonde een sterk
pathologische stapeling van het FDG in de tumor in
de rechter onderkwab. Verder werden geen aanwijzingen
gevonden voor mediastinale of hematogene
metastasen (figuur 5).
Colorectaalcarcinoom
Bij colorectaalcarcinomen wordt PET verricht voor
de bepaling van de vitaliteit van tumorrestweefsel of
bij verdenking recidief bij conventionele beeldvor-
Figuur 5. PET van een 71 jarige man met een adenocarcinoom in
de rechter onderkwab. Presentatie zoals in figuur 3 met aan de
onderzijde een transaxiale coupe. Ter plaatse van de bekende tumor
wordt een zeer intense FDG stapeling gezien, passend bij maligniteit.
Andere pathologie wordt niet waargenomen: geen mediastinale
metastasen of metastasen op afstand.
Figuur 4. PET camera in mobiele uitvoering. Links een afbeelding van de trailer, rechts de PET camera met processing unit. De toedieningsruimte
is niet afgebeeld.
112 Medisch Journaal, jaargang 32, no. 3

Figuur 6. PET van een 65-jarige man status na pT3N2M0 coloncarcinoom
waarvoor hemicolectomie en chemotherapie. Nu PET
i.v.m. oplopend CEA zonder afwijkingen op de CT. De PET toont
in de rechter leverkwab een tweetal FDG stapelende haarden die
dicht bij elkaar liggen: beeld past bij levermetastasen. Verder
geen pathologische stapelingen.
ming. In een groep van 155 patiënten met verdenking
recidief colorectaal carcinoom werd een hoge sensitiviteit
en specificiteit voor PET gevonden (resp. 93%
en 98%). De sensitiviteit is hoger dan die van CT: bij
23 van 78 pre-operatieve PET-studies werd tumorweefsel
aangetoond dat op CT niet was gezien 13 . Ook
bij een oplopend CEA na behandeling voor een colorectaalcarcinoom
is een evaluatie met PET zinvol gebleken.
Bij 22 patiënten met een verhoogd CEA na
een behandeld colorectaalcarcinoom vond Flanagan
een positief voorspellende waarde van 89% (15/17)
en een negatief voorspellende waarde van 100%
(5/5) 14 . Verder wordt onder andere bij deze tumoren
de voorspellende waarde van PET voor respons op
therapie onderzocht 15 . Een mannelijke MMC-patiënt
van 65 jaar werd voor een PET verwezen vanwege
een oplopend CEA na een behandeling voor een
pT3N2M0 coloncarcinoom. Hij was hiervoor geopereerd
en had aanvullend chemotherapie gekregen. De
CT van het abdomen liet geen afwijkingen zien. De
PET toont een tweetal leverhaarden die dicht tegen
elkaar lagen en mogelijk zelfs met elkaar in verbinding
stonden (figuur 6).
Melanoom
Bij melanomen wordt PET toegepast voor stadiëring
met als doel een beslissing te ondersteunen voor een
chirurgisch beleid of aan te tonen dat een patiënt vrij
van ziekte is bij een hoog risico op een recidief. In een
studie met 45 patiënten werden 51 PET onderzoeken
verricht. In 33% werd de keuze van behandeling gefaciliteerd
door de PET bevindingen. Fout-negatieve
bevindingen werden vooral toegeschreven aan kleine
longmetastasen en aan hersenmetastasen 15 . Wong
vond bij een enquête onder verwijzers voor PET bij
melanoompatiënten dat de stadiëring in 29% veranderde
als gevolg van de PET resultaten. De behandelingsstrategie
werd zelfs in 53% gewijzigd 16 . Een
meta-analyse vermeldde een gemiddelde sensitiviteit
voor recidief melanoom van 90% en een specificiteit
van 92% 17 . Een prospectieve studie van het VUMC
Medisch Journaal, jaargang 32, no. 3
Figuur 7. PET van een 25-jarige man met een melanoom op de
rechter bovenarm. Er is een intense hot spot in de rechter oksel
passend bij een lymfkliermetastase. Dorsaal in de rechter bovenarm
twee matig stapelende haarden rond het litteken, waarschijnlijk
reactief. Verder geringe pathologie in de leverhilus. De CT
toonde hier geen afwijkingen. Wel waren er longhaarden te zien
op de CT die 2 maanden na deze PET werd gemaakt.
beoordeelde de klinische waarde van FDG-PET bij
58 patiënten bij wie conventioneel onderzoek onvoldoende
zekerheid gaf met betrekking tot de stadiëring.
In 57% werd de diagnostiek duidelijker door
PET en in 40% was er sprake van een verandering
van het medisch beleid. De waarde van PET lijkt
vooral bepaald door de beoordeling van het hele lichaam
met PET en de superieure specificiteit ten opzichte
van conventionele technieken 18 .
Figuur 7 toont een voorbeeld van een FDG-PET studie
bij een 25-jarige man met een melanoom op de
rechter bovenarm na resectie van de primaire tumor.
De opnamen tonen een focale intense stapeling in de
axilla die wijst op een lymfkliermetastase.
Lymfomen en overige indicaties
PET blijkt een aanvullende waarde te hebben ten opzichte
van conventionele beeldvorming bij lymfomen.
Delbeke vond in een groep van 45 patiënten dat
in 16% de stadiëring veranderde, wat in 13% leidde
tot een verandering in de behandeling 19 . In een review
werd een verandering in stadium beschreven in
10-40%, grote variabele resultaten zijn gemeld met
betrekking tot de consequenties voor het medisch beleid
20 . De waarde van FDG-PET is onderzocht bij
vele andere maligne aandoeningen (o.a. mammacarcinoom
21 , oesofagustumoren 22 , hoofd-halstumoren 23 ,
cervixcarcinoom 24 en tumoren van een onbekende
origine 25 ) voor stadiëring, maar ook voor beoordeling
van recidief of residu tumor en voor een vroege bepaling
van de respons op therapie 12,26 .
Toekomst van PET
Behalve bij bovengenoemde tumorsoorten wordt de
waarde van FDG-PET nog bij talloze andere tumoren
onderzocht. De consequenties van PET resultaten
voor het medisch beleid zijn al dan niet prospectief
bestudeerd en meer prospectieve, gerandomiseerde
studies worden verricht. Ook de toepassing van andere
radiofarmaca (zie PET isotopen en radiofarmaca)
en vooral die van de 11 C-verbindingen wordt in nieuwe
113

Figuur 8. Schema van een PET-CT combinatie in één gantry. De
PET en de CT worden direct na elkaar verricht waarbij de patiënt
in precies dezelfde positie ligt.
studies onderzocht. Uitbreiding van indicaties lijkt
een reële verwachting. Op technisch gebied zijn er
ook ontwikkelingen in de laatste jaren, zoals nieuwe
kristallen met een hogere efficiëntie met als gevolg
een kortere onderzoeksduur, combinatieapparatuur
met PET en CT-scanners in één behuizing (figuur 8),
waardoor een PET opname direct voor of na een
diagnostische CT wordt verricht. Deze combinatie
heeft een aantal grote voordelen: ten eerste worden
de twee onderzoeken in een identieke houding van de
patiënt verricht waardoor een fusie van de beelden
zeer betrouwbaar is. Dit heeft tot gevolg dat hot spots
zeer nauwkeurig zijn te lokaliseren waardoor de specificiteit
van het PET onderzoek toeneemt. Verder is
de verzwakkingcorrectie met behulp van de CT opname
veel nauwkeuriger dan de huidige techniek
waarbij een uitwendige radioactieve bron wordt gebruikt.
Tenslotte is de CT opname veel sneller dan
deze huidige methode.
Voor ons ziekenhuis wordt ook de mogelijkheid van
PET onderzoeken bij het eigen ziekenhuis met een
mobiele camera voorbereid. Op langere termijn lijkt
een stationaire PET camera die wordt ingezet voor de
patiëntenzorg van de regionale ziekenhuizen een logisch
vervolg; een PET-CT combinatie heeft dan de
absolute voorkeur. Naast de al bestaande toepassingen
zal niet alleen klinisch onderzoek met nieuwe radiofarmaca
en nieuwe indicatiegebieden, maar ook
meer fysisch wetenschappelijk onderzoek plaatsvinden.
Een plaatsing van een stationaire PET camera op
het TUE-terrein zou in dit geval grote voordelen kunnen
hebben vanwege de samenwerking met de TUEfysici
en vanwege de nabijheid van het cyclotron dat
de toepassing van korter levende isotopen mogelijk
maakt.
Literatuur
1. Phelps ME PET: the merging of biology and imaging into molecular
imaging. J Nucl Med. 2000; 41: 661-681.
2. Boerman OC, Rennen H, Oyen WJ, Corstens FH. Radiopharmaceuticals
to image infection and inflammation. Semin Nucl Med.
2001; 31: 286-295.
3. Blokland JAK, Wiarda KS. Aanbevelingen Nucleaire geneeskunde,
4e druk. Uitgeverij Eburon, 2000.
4. Ruers TJ, Langenhoff BS, Neeleman N, Jager GJ, Strijk S, Wobbes
T, Corstens FH, Oyen WJ. Value of positron emission tomography
with [F-18]fluorodeoxyglucose in patients with colorectal liver
metastases: a prospective study. J Clin Oncol. 2002; 20: 388-395.
5. Comans EF, Smit EF Positronemissietomografie in Nederland:
behoefte aan uitbreiding van de capaciteit Ned Tijdschr Geneeskd.
2002; 146: 1817-189.
6. Lowe VJ, Fletcher JW, Gobar L, Lawson M, Kirchner P, Valk P,
Karis J, Hubner K, Delbeke D, Heiberg EV, Patz EF, Coleman
RE. Prospective investigation of positron emission tomography in
lung nodules. J Clin Oncol. 1998;16: 1075-1084.
7. Coleman RE PET in lung cancer. J Nucl Med. 1999;40: 814-820.
8. Higashi K, Ueda Y, Seki H, Yuasa K, Oguchi M, Noguchi T,
Taniguchi M, Tonami H, Okimura T, Yamamoto I. Fluorine-18-
FDG PET imaging is negative in bronchioloalveolar lung carcinoma.
J Nucl Med. 1998; 39:1016-1020.
9. Higashi K, Matsunari I, Ueda Y, Ikeda R, Guo J, Oguchi M,
Tonami H, Yamamoto I. Value of whole-body FDG PET in management
of lung cancer. Ann Nucl Med. 2003;17: 1-14.
10. van Tinteren H, Hoekstra OS, Smit EF, van den Bergh JH,
Schreurs AJ, Stallaert RA, van Velthoven PC, Comans EF,
Diepenhorst FW, Verboom P, van Mourik JC, Postmus PE, Boers
M, Teule GJ. Effectiveness of positron emission tomography in
the preoperative assessment of patients with suspected non-smallcell
lung cancer: the PLUS multicentre randomised trial. Lancet.
2002; 359: 1388-1393.
11. Pieterman RM, van Putten JW, Meuzelaar JJ, Mooyaart EL, Vaalburg
W, Koeter GH, Fidler V, Pruim J, Groen HJ. Preoperative
staging of non-small-cell lung cancer with positron-emission
tomography. N Engl J Med. 2000; 343: 254-261.
12. Kostakoglu L, Goldsmith SJ. 18F-FDG PET evaluation of the
response to therapy for lymphoma and for breast, lung, and colorectal
carcinoma. J Nucl Med. 2003; 44: 224-239.
13. Valk PE, Abella-Columna E, Haseman MK, Pounds TR, Tesar
RD, Myers RW, Greiss HB, Hofer GA. Whole-body PET imaging
with [18F]fluorodeoxyglucose in management of recurrent
colorectal cancer. Arch Surg. 1999; 134: 503-511.
14. Flanagan FL, Dehdashti F, Ogunbiyi OA, Kodner IJ, Siegel BA
Utility of FDG-PET for investigating unexplained plasma CEA
elevation in patients with colorectal cancer. Ann Surg. 1998; 227:
319-323.
15. PET scanning with 18F 2-Fluoro-2-Deoxy-D-Glucose (FDG) in
patients with melanoma: Benefits and limitations. NguyenAT,
Akhurst T, Larson SM et al. Clin Pos Imag 1999; 2: 93-98.
16. Wong C, Silverman DH, Seltzer M et al The Impact of 2-Deoxy-
2[ 18 F] Fluoro-D-Glucose Whole Body Positron Emission Tomography
for Managing Patients with Melanoma: The Referring Physician's
Perspective, Mol imaging and biology 2002; 4: 185-190.
17. Schwimmer J, Essner R, Patel A, Jahan SA, Shepherd JE, Park K,
Phelps ME, Czernin J, Gambhir SS A review of the literature for
whole-body FDG PET in the management of patients with
melanoma Q J Nucl Med. 2000; 44:153-167.
18. Mijnhout GS, Comans EF, Raijmakers P, Hoekstra OS, Teule GJ,
Boers M, De Gast GC, Ader HJ Reproducibility and clinical value
of 18F-fluorodeoxyglucose positron emission tomography in recurrent
melanoma. Nucl Med Commun. 2002; 23: 475-481.
19. Delbeke D, Martin WH, Morgan DS et al. 2-Deoxy-2-[F-18]Fluoro-D-Glucose
imaging with positron emission tomography for
initial staging of Hodgkin’s diesease and lymphoma. Mol imaging
and biology 2002; 4:105-114.
20. Schiepers C, Filmont JE, Czernin J PET for staging of Hodgkin's
disease and non-Hodgkin’s lymphoma. Eur J Nucl Med Mol
Imaging. 2003; 30 Suppl 1: S82-88.
21. Czernin J. FDG-PET in breast cancer: a different view of its clinical
usefulness Mol imaging and biology 2002; 4: 35-45.
22. Flanagan FL, Dehdashti F, Siegel BA, Trask DD, Sundaresan SR,
Patterson GA, Cooper JD. Staging of esophageal cancer with 18Ffluorodeoxyglucose
positron emission tomography. AJR Am J
Roentgenol. 1997; 168: 417-424.
23. Lowe VJ, Kim H, Boyd JH, Eisenbeis JF, Dunphy FR, Fletcher
JW. Primary and recurrent early stage laryngeal cancer: preliminary
results of 2-[fluorine 18]fluoro-2-deoxy-D-glucose PET
imaging Radiology. 1999; 212: 799-802.
24. Grigsby PW, Siegel BA, Dehdashti F. Lymph node staging by
positron emission tomography in patients with carcinoma of the
cervix. J Clin Oncol. 2001; 19: 3745-3749.
25. Bohuslavizki KH, Klutmann S, Kroger S, Sonnemann U, Buchert
R, Werner JA, Mester J, Clausen M. FDG PET detection of unknown
primary tumors. J Nucl Med. 2000; 41: 816-822.
26. Spaepen K, Stroobants S, Verhoef G, Mortelmans L. Positron
emission tomography with [(18)F]FDG for therapy response monitoring
in lymphoma patients. Eur J Nucl Med Mol Imaging.
2003; 30 Suppl 1: S97-S105.
114 Medisch Journaal, jaargang 32, no. 3