Tonen van de oorlog

Conclusie
Nederland kent een talrijk en gevarieerd
geheel aan oorlogsmusea en
herinneringscentra waarin erfgoed
van de Tweede Wereldoorlog wordt
gepresenteerd. De hier geboden terreinverkenning
maakt duidelijk dat
de aanwezigheid van deze museale
instellingen de grote waarde weerspiegelt
die de hedendaagse samenleving
hecht aan het levend houden
van de herinnering aan de oorlogsjaren.
De exposities zijn doorgaans
laagdrempelig en tonen de oorlog
met name vanuit een Nederlands
perspectief.
De sector van oorlogsmusea laat zich ruwweg onderscheiden
in enerzijds een beperkt aantal instellingen die
worden gestuurd door betaalde krachten en anderzijds
een groter aantal kleinere musea waarin vrijwilligers een
vitale rol vervullen. De eerste categorie geldt als beeldbepalend
en heeft vaak een landelijke uitstraling.
De tweede categorie is vooral plaatselijk en regionaal
bekend. De betrokkenheid bij de oorlogsgeschiedenis is
in alle musea groot en verdient waardering. De mate van
professiona lisering varieert grotendeels volgens de hiervoor
genoemde scheidslijn.
De meer professionele instellingen zijn, mede door een
gunstigere financiële positie, beter in staat eigentijdse
presentatietechnieken in te zetten, brengen door wisseltentoonstellingen
meer variatie aan in hun aanbod en
hebben vaker – maar niet altijd – een goede registratie
van het door hen beheerde erfgoed. De door deze musea
en herinneringscentra opgebouwde expertise, ook op het
terrein van educatie, kan als inspiratie dienen voor veel van
de kleinere musea.
H7 • P 40
De beeldbepalende instellingen onderscheiden zich bovendien
door formele onderlinge samenwerking. Vanwege de
gezamenlijke zorg voor het oorlogserfgoed – een besef van
collectieve verantwoordelijkheid dat sterker tot uiting mag
komen – verdient deze samenwerking tussen oorlogsmusea
en herinneringscentra verdere verbreding. In een dergelijk
kader kan reflectie op de vraag wat de uiteenlopende
instellingen respectievelijk bindt en onderscheidt meer
duidelijkheid bieden over hun missie, voor de sector als
geheel en voor de afzonderlijke instellingen. Oorlogsmusea
worden immers geconfronteerd met vergelijkbare kwesties
– hoe om te gaan met de in tijd toenemende afstand tot de
oorlog, hoe positie te kiezen in het spanningsveld tussen
kennisoverdracht en recreatie, hoe om te gaan met de
behoefte aan beleving en met de rol van erfgoed in een
digitale omgeving – waarop verschillende reacties mogelijk
zijn. Diversiteit in presentaties, ambities en bereik is noodzakelijk
om eenvormigheid en verstarring te voorkomen.
Vergroting van expertise is tevens gebaat bij intensievere
samenwerking met relevante instellingen op lokaal,
regionaal en nationaal niveau die zich in hun activiteiten
niet uitsluitend met oorlogsgeschiedenis bezighouden,
zoals historische musea, archieven, erfgoedsites, koepelinstellingen
en opleidingsinstituten.