010 Succesvolle organisaties als Apple, Google <strong>en</strong> Ideo hebb<strong>en</strong> spel<strong>en</strong> daarom omarmd in hun manier <strong>van</strong> werk<strong>en</strong>. En dat maakt h<strong>en</strong> flexibeler, creatiever, on<strong>der</strong>nem<strong>en</strong><strong>der</strong> <strong>en</strong> innovatiever dan de mees<strong>te</strong> concurr<strong>en</strong>t<strong>en</strong>. Door spel<strong>en</strong> c<strong>en</strong>traal <strong>te</strong> s<strong>te</strong>ll<strong>en</strong> in <strong><strong>te</strong>am</strong>- <strong>en</strong> organisatieontwikkeling krijg<strong>en</strong> m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> meer vertrouw<strong>en</strong> in hun capaci<strong>te</strong>it<strong>en</strong>. Het maakt ingewikkelde besl<strong>uit</strong>vorming e<strong>en</strong>voudiger <strong>en</strong> <strong>het</strong> laat m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> <strong>uit</strong>blink<strong>en</strong> zon<strong>der</strong> <strong>het</strong> risico dat ze ernstige fout<strong>en</strong> mak<strong>en</strong>. De Amerikaanse trainer Thiagi, die playful-games voor training<strong>en</strong> ontwerpt, verwoordt <strong>het</strong> belang <strong>van</strong> de combinatie spel<strong>en</strong> / ler<strong>en</strong> op zijn websi<strong>te</strong>: ‘E<strong>en</strong> <strong>van</strong> de filosofieën die ik <strong>van</strong> mijn grootou<strong>der</strong>s heb meegekreg<strong>en</strong>, is dat <strong>het</strong> belangrijk is om serieuze ding<strong>en</strong> speels <strong>te</strong> nem<strong>en</strong> <strong>en</strong> speelse ding<strong>en</strong> serieus. Zoek naar wat m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> doet lach<strong>en</strong> <strong>en</strong> ler<strong>en</strong>. Lach om <strong><strong>je</strong>zelf</strong> <strong>en</strong> <strong>je</strong> eig<strong>en</strong> pret<strong>en</strong>ties. Dat is e<strong>en</strong> voedingsbodem voor ontwikkeling.’ Door serieus <strong>te</strong> spel<strong>en</strong> ontstaat er e<strong>en</strong> omgeving waarin fout<strong>en</strong> gemaakt mog<strong>en</strong> word<strong>en</strong> om <strong>van</strong> <strong>te</strong> ler<strong>en</strong>. Voor <strong>het</strong> ontwikkel<strong>en</strong> <strong>van</strong> de methode L.E.F. heb ik me lat<strong>en</strong> inspirer<strong>en</strong> door toepassing<strong>en</strong>, principes, instrum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong> werkvorm<strong>en</strong> <strong>uit</strong> de volg<strong>en</strong>de serieus speelse bronn<strong>en</strong>: • improvisatiethea<strong>te</strong>r, thea<strong>te</strong>rsport <strong>en</strong> toegepas<strong>te</strong> improvisatie: spontaan durv<strong>en</strong> handel<strong>en</strong> <strong>en</strong> reager<strong>en</strong> in onverwach<strong>te</strong> <strong>en</strong> <strong>uit</strong>dag<strong>en</strong>de situaties; • appreciative inquiry: on<strong>der</strong>zoek naar wat werkt in plaats <strong>van</strong> naar wat verkeerd gaat. En <strong>van</strong> wat goed gaat, meer do<strong>en</strong>; • provocatief coach<strong>en</strong>: rebelse in<strong>te</strong>rv<strong>en</strong>ties met humor, <strong>uit</strong>daging <strong>en</strong> s<strong>en</strong>sitivi<strong>te</strong>it; • serious gaming <strong>en</strong> gamification: games <strong>en</strong> elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>uit</strong> spel in de managem<strong>en</strong>tpraktijk, coaching <strong>en</strong> training. Om recht <strong>te</strong> do<strong>en</strong> aan deze inspiratiebronn<strong>en</strong> <strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> dieper begrip over de methode L.E.F. leg ik kort <strong>uit</strong> wat deze thea<strong>te</strong>r-, training- <strong>en</strong> coachingmethodes inhoud<strong>en</strong>. Improvisatiethea<strong>te</strong>r ‘Fun is <strong>het</strong> <strong>te</strong>g<strong>en</strong>gif voor faalangst’ — Viola Spolin E<strong>en</strong> <strong>van</strong> de grondleggers <strong>van</strong> <strong>het</strong> huidige improvisatiethea<strong>te</strong>r Improvisatiethea<strong>te</strong>r is de kunst <strong>van</strong> <strong>het</strong> spontaan reager<strong>en</strong>, waarbij durv<strong>en</strong> fal<strong>en</strong> ess<strong>en</strong>tieel is. Het is thea<strong>te</strong>r zon<strong>der</strong> script. Alles wat er op <strong>het</strong> podium gebeurt ontstaan in <strong>het</strong> mom<strong>en</strong>t. Scènes <strong>en</strong> zelfs hele voors<strong>te</strong>lling<strong>en</strong> word<strong>en</strong> <strong>te</strong>r plekke gecreëerd <strong>en</strong> <strong>uit</strong>gevoerd. Improvisatieac<strong>te</strong>urs gaan daarbij vaak <strong>en</strong>orm de mist in. De klik ontbreekt met an<strong>der</strong><strong>en</strong>, er ontstaat ge<strong>en</strong> verhaal, of e<strong>en</strong> ac<strong>te</strong>ur die aan e<strong>en</strong> scène begint, weet bijvoorbeeld niet wat hij moet do<strong>en</strong> of waar <strong>het</strong> stuk naar toegaat. Als ze op dat mom<strong>en</strong>t ontspann<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> <strong>en</strong> durv<strong>en</strong> handel<strong>en</strong> zon<strong>der</strong> zich door angst <strong>te</strong> lat<strong>en</strong> weerhoud<strong>en</strong>, kom<strong>en</strong> ze op plekk<strong>en</strong> waar ze an<strong>der</strong>s niet <strong>te</strong>recht zoud<strong>en</strong> zijn gekom<strong>en</strong>. Voor zowel de spelers als voor <strong>het</strong> publiek is dit zeer boei<strong>en</strong>d. E<strong>en</strong> proces dat niet helemaal vlekkeloos verloopt is superspann<strong>en</strong>d om <strong>te</strong> do<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>te</strong> zi<strong>en</strong>! De spelers hebb<strong>en</strong> de <strong>uit</strong>komst <strong>van</strong> hun werk op<strong>en</strong> durv<strong>en</strong> lat<strong>en</strong>. Ze durfd<strong>en</strong> daarmee in <strong>het</strong> onbek<strong>en</strong>de <strong>te</strong> stapp<strong>en</strong>. Ze gav<strong>en</strong> zichzelf toes<strong>te</strong>mming om <strong>het</strong> raar of an<strong>der</strong>s <strong>te</strong> do<strong>en</strong>. Alle<strong>en</strong> zo kom<strong>en</strong> ze tot nieuwe ding<strong>en</strong>. Thea<strong>te</strong>rsport ‘We on<strong>der</strong>drukk<strong>en</strong> onze spontane opwelling<strong>en</strong>, we c<strong>en</strong>surer<strong>en</strong> onze fantasie, we ler<strong>en</strong> onszelf als “doorsnee” <strong>te</strong> pres<strong>en</strong><strong>te</strong>r<strong>en</strong> <strong>en</strong> we verwoest<strong>en</strong> ons tal<strong>en</strong>t – dan lacht niemand ons <strong>uit</strong>.’ — Keith Johnstone Grondlegger thea<strong>te</strong>rsport De bek<strong>en</strong>ds<strong>te</strong> vorm <strong>van</strong> improvisatiethea<strong>te</strong>r in Ne<strong>der</strong>land is thea<strong>te</strong>rsport. Dit is bedacht door de Engelse, nu in Canada won<strong>en</strong>de, thea<strong>te</strong>rmaker Keith Johnstone. Hij heeft e<strong>en</strong> oude vorm <strong>van</strong> improviser<strong>en</strong> in <strong>het</strong> thea<strong>te</strong>r nieuw lev<strong>en</strong> ingeblaz<strong>en</strong>. In eers<strong>te</strong> instantie bedacht hij e<strong>en</strong> improvisatie-oef<strong>en</strong>vorm. Hij oef<strong>en</strong>de met schrijvers die e<strong>en</strong> wri<strong>te</strong>r’s block hadd<strong>en</strong> <strong>en</strong> ac<strong>te</strong>urs met plank<strong>en</strong>koort. Hij probeerde hun <strong>het</strong> plezier in creër<strong>en</strong> <strong>en</strong> sam<strong>en</strong>spel <strong>te</strong>rug <strong>te</strong> gev<strong>en</strong>. Zo vroeg hij zich af: ‘Obers staan ook dagelijks in de belangs<strong>te</strong>lling. Dus eig<strong>en</strong>lijk ook op e<strong>en</strong> podium. Maar toch lijk<strong>en</strong> ze ge<strong>en</strong> last <strong>te</strong> hebb<strong>en</strong> <strong>van</strong> e<strong>en</strong> wri<strong>te</strong>r’s block of plank<strong>en</strong>koorts. Of verberg<strong>en</strong> ze <strong>het</strong>? Hoe kan <strong>het</strong> dat schrijvers <strong>en</strong> ac<strong>te</strong>urs daar wel last <strong>van</strong> hebb<strong>en</strong>?’ Hij ontdek<strong>te</strong> dat plank<strong>en</strong>koorts <strong>en</strong> e<strong>en</strong> wri<strong>te</strong>r’s block ontstaan door <strong>te</strong> veel angst <strong>en</strong> ego: schrijvers <strong>en</strong> ac<strong>te</strong>urs die hieron<strong>der</strong> gebukt gaan, vind<strong>en</strong> dat ze goed moet<strong>en</strong> pres<strong>te</strong>r<strong>en</strong>. Obers hebb<strong>en</strong> daar ge<strong>en</strong> last <strong>van</strong> omdat ze vooral bezig zijn met <strong>het</strong> bedi<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>van</strong> klant<strong>en</strong>. Keith Johnstone kwam op <strong>het</strong> idee dat ‘durv<strong>en</strong> fal<strong>en</strong>’ <strong>en</strong> ‘s<strong>te</strong>rke verbinding zoek<strong>en</strong> met de an<strong>der</strong> op <strong>het</strong> podium’ goede tools war<strong>en</strong> voor improvisatieac<strong>te</strong>urs om met angst <strong>en</strong> ego om <strong>te</strong> gaan. Hij ontwikkelde improvisatieoef<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> waarmee ze dit kond<strong>en</strong> train<strong>en</strong>. Deze oef<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>, waar<strong>van</strong> er ook e<strong>en</strong> aantal omschrev<strong>en</strong> staan in hoofdstuk vijf, blek<strong>en</strong> zo leuk dat Johnstone <strong>en</strong> zijn gezelschap ze als e<strong>en</strong> voors<strong>te</strong>llingsvorm ging<strong>en</strong> gebruik<strong>en</strong>. Deze voors<strong>te</strong>llingsvorm baseerde hij op de lol <strong>en</strong> <strong>en</strong>ergie <strong>van</strong> Fout<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> mag moet L.E.F. 011
Change language