Hypospadie-operatie - Isala Klinieken

Hypospadie-operatie
Uw behandelende kinderuroloog heeft met u gesproken over
een hypospadie-operatie bij uw zoon. In deze brochure vindt u
informatie over de aandoening, de operatie, de gang van zaken
rondom de operatie en de verzorging na de operatie.

Wat is een hypospadie?
Dit is bij jongens een van de meest voorkomende aangeboren
af wijkingen van het mannelijke geslachtsorgaan. Hypospadie komt
bij één op de tweehonderd jongens voor. Bij één op de drie kinderen is
er duidelijk sprake van hypospadie in de familie (vader, opa, broertjes,
neefjes). Zeer zelden is er een voorgeschiedenis van DES-gebruik (bij
oma); DES werd tot begin jaren zeventig gezien als een zwanger schaps-
bevorderend middel.
Hypospadie is een relatief onschuldige aandoening waarbij de plas-
buis niet uitmondt aan de top van de penis, maar aan de onder zijde
van de penis. Bijna altijd is de voorhuid niet gesloten, maar gespleten.
Uw kind kan hierdoor plasproblemen krijgen als hij staand plast.
Hij heeft dan geen controle over de plasrichting van de straal. De
abnormale opening kan op iedere plaats aan de onderzijde van de
penis voorkomen, zelfs in de balzak. Hoe verder de opening naar
beneden zit (richting de balzak), des te groter is de kans op kromstand
van de penis. De oorzaak van deze kromming is littekenachtig weefsel
(chorda) op de zwellichamen van de penis. De oorzaak voor hypospadie
is meestal onduidelijk. Wat een rol kan spelen zijn o.a. erfelijke
factoren, onvoldoende hormonale stimulatie van het penisweefsel
tijdens de zwangerschap en een groeiachterstand van het kind tijdens
de zwanger schap.
1

2
Indeling van hypospadie
Hypospadie wordt vaak ingedeeld in hoog, midden en laag, hetgeen
verwijst naar de plaats waar de plasbuis uitmondt, zie de afbeelding.
Schematische weergave van een hypospadie waar de plasbuis kan uitmonden
in het traject van eikel tot balzak.

Behandeling
De enige behandeling voor een hypospadie is een operatie. De operatie
gebeurt bij voorkeur als uw kind tussen 12 en 18 maanden oud is. Het
voordeel hiervan is dat kinderen dan nog nauwelijks doorhebben wat
er gebeurt en daardoor (psychologisch) weinig last hebben van de
operatie en alles eromheen. Het doel van de operatie is dat de penis
van uw zoon normaal kan functioneren. Dit betekent normaal staand
plassen als hij zindelijk is, later normaal seksueel functioneren met
een rechte erectie en er cosmetisch zo normaal mogelijk uitzien.
Soms is er te weinig penishuid aangelegd om de operatie goed uit te
voeren. Dit komt vooral voor bij de ernstigere vormen van hypospadie.
In dat geval kan de kinderuroloog voordat hij gaat opereren, eerst de
penishuid laten groeien met behulp van hormoonzalf met mannelijk
geslachtshormoon (testosteron).
Overigens is het medisch gezien het niet altijd nodig om een hypo-
spadie te behandelen. Vooral bij heel lichte vormen van hypospadie
wordt soms in overleg besloten om niet te opereren.
3

4
Voorbereiding op de ingreep
Anesthesie (verdoving)
Na het gesprek met de kinderuroloog maakt de secretaresse voor u een
afspraak bij de polikliniek Anesthesiologie. Het formulier ‘Preoperatief
anamnese kinderen’ dat u meekrijgt, moet u thuis invullen en
meenemen naar de afspraak bij de anesthesioloog. Daar wordt verder
de gang van zaken rondom de anesthesie (verdoving) met u besproken.
Meer informatie hierover kunt u ook lezen in de folder over anesthesie
die u heeft gekregen van de secretaresse van de kinderuroloog.
Opnamedatum
Ongeveer een week voor de operatie krijgt u van de plannings-
functionaris die de opname regelt, een telefoontje. U krijgt te horen
wanneer, hoe laat en op welke afdeling uw zoon wordt opgenomen.
Ook hoort u vanaf welk tijdstip uw zoon nuchter moet zijn. Bent u
telefonisch niet bereikbaar, dan wordt u schriftelijk geïnformeerd.
Kennismaking met de afdeling
Na het gesprek met de kinderuroloog krijgt u ook een informatie-
brochure mee over de Amalia kinderafdeling en een folder over de
mogelijkheid een kennismakingsbezoek te brengen aan de Amalia
kinderafdeling.

Operatie
Bij een hypospadie kan de uroloog verschillende operatietechnieken
toepassen. De uitgebreidheid van de operatie wordt bepaald door de
plaats van de plasopening en door de mate waarin tijdens een erectie
een verkromming van de penis plaatsvindt. Bij ernstige vormen kan
het nodig zijn de correctie over twee operaties te verdelen met een
tussentijd van zes tot twaalf maanden. Als de kinderuroloog verwacht
dat dit het geval is, dan zal hij dit al bij het eerste poliklinisch bezoek
met u bespreken.
Tijdens de operatie wordt zonodig gecontroleerd of de penis bij
een erectie recht staat. Is dit niet het geval, dan wordt eerst de ver-
kromming opgeheven. De plasbuis wordt daarna pas hersteld, zodat de
opening zo veel mogelijk op de normale plaats komt te liggen.
Voorhuidreconstructie
In een aantal gevallen is het mogelijk de voorhuid volledig te
herstellen. De kinderuroloog overlegt dit van tevoren met u. Als de
situatie van uw kind het toelaat, wordt de keuze voor het herstellen
van de voorhuid of de verwijdering hiervan (besnijdenis) met u
besproken.
Herstel van de voorhuid is lang niet altijd mogelijk, bijvoorbeeld als er
te weinig huidaanleg is of als de voorhuid gebruikt moet worden bij
het herstel van de plasbuis. Of de voorhuid hersteld kan worden, kan
pas tijdens de operatie definitief worden beoordeeld.
5

6
Afvoer van de urine
Omdat de nieuwe plasbuis waterdicht moet genezen, brengt de
kinder uroloog een katheter (splint) via de plasbuis in de blaas. De
katheter zorgt voor de afvoer van de urine tijdens het genezingsproces.
Bij kinderen die nog niet zindelijk zijn, druppelt de urine via het
splintje in de luier. Bij zindelijke kinderen wordt een splintje ingehecht
dat de nieuwe plasbuis openhoudt. Bij weinig, ingewikkelde
procedures wordt op een eenvoudige wijze een katheter via de buik-
wand ingebracht. De blaas loopt dan leeg via deze katheter. Aan deze
katheter wordt een urine opvangzak gekoppeld. Het voordeel van deze
katheter boven een katheter door de penis is dat de katheter niet drukt
op een wond in de plasbuis die moet genezen.
Na de operatie
In principe mag uw zoon naar huis als het verband is verwijderd.
Afhankelijk van de uitgebreidheid van de ingreep kan dit na één of
twee dagen zijn. De splint of buikkatheter wordt pas na zeven tot tien
dagen verwijderd. Wanneer dit gebeurt, wordt u zoon ter observatie
opgenomen om te controleren of hij een aantal malen goed heeft
uitgeplast.

Verzorging na de operatie
•
•
•
•
•
•
•
Zolang uw zoon verband en/of een katheter (splint) heeft, mag hij
niet op zijn buik over de grond schuiven, lopen of fietsen. U mag
hem wel in een buggy of wandelwagen vervoeren.
Draagt uw zoon luiers, dan krijgt hij één en soms twee luiers om,
zoals u tijdens de opname heeft geleerd. Alleen oudere kinderen
die volledig zindelijk zijn, krijgen een katheterzak die aan het been
of naast het bed wordt vastgemaakt. Zorg ervoor dat de zak altijd
lager hangt dan de blaas.
Het is verstandig de natte luier vaker dan normaal te verwisselen,
omdat dit de kans op irritatie en infectie verkleint.
Wanneer uw kind ontlasting heeft gehad, moet u de luier direct
verschonen. De ontlasting kunt u met oliedoekjes voorzichtig
verwijderen. Wanneer er ontlasting in de splint blijft zitten, dan
moet u contact opnemen met de polikliniek Urologie, omdat de
ontlasting de splint kan verstoppen en uw zoon daardoor langs de
splint plast, wat niet de bedoeling is.
Het is zinvol om uw kind goed te laten drinken, zodat hij goed kan
plassen.
De urine moet druppelsgewijs uit de katheter komen. Het is
belangrijk dat u dit af en toe controleert. Uw zoon mag gewoon op
zijn buik slapen als hij dit gewend is.
Zolang het verband er nog omheen zit, mag uw zoon niet onder
de douche of in bad. Als het verband eraf is, maar de katheter er
nog in zit, mag hij wel douchen, maar niet langer dan maximaal
5 minuten. Dit wordt bij het verwijderen van het verband met u
besproken.
Het kan zijn dat de hechtingen van de splint loslaat of dat de splint
uitvalt. Neem in dit geval contact op met de diensdoend uroloog. In
veel gevallen zal besloten worden de splint opnieuw in te brengen en
weer vast te hechten.
7

8
Wanneer contact opnemen?
Het is raadzaam om contact met de urologie op te nemen wanneer:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
de katheter niet goed druppelt
uw kind koorts krijgt
er ontlasting in de katheter komt
de pijn niet verdwijnt, na het gebruikt van paracetamol
de wond er rood uitziet
er bloed uit de wond komt
het wondgebied gaat zwellen
de wond rood, warm en pijnlijk wordt (dit wijst op een ontsteking)
het wondgebied gaat wijken (gapen)
uw kind drie dagen na het verwijderen van de katheter pijn houdt
bij het plassen
er onvoldoende urineproductie is. In dat geval heeft uw kind een
volle blaas. Dit kunt u controleren door te voelen of de onderbuik
hard is.

Medicijnen
Dridase (Oxybutinine)
Het kan zijn dat uw zoon last krijgt van blaaskrampen. Daarom wordt
dit drankje uit voorzorg voorgeschreven. Dit moet u standaard drie
maal per dag geven in de aangegeven dosering.
Let op ! Stop de Dridase (Oxybutinine) op de dag dat het splintje of de
blaaskatheter wordt verwijderd.
Antibiotica
Omdat de kans groot is dat uw zoon tijdens de behandeling met de
splint een urineweginfectie heeft ontwikkeld, zal de dag vóór het
verwijderen van de splint in de regel worden begonnen met een
drankje met antibiotica om de infectie te behandelen.
Pijnmedicatie
Het kan zijn dat uw zoon de eerste dagen nog pijn heeft. Daarom is het
belangrijk dat u hem medicijnen tegen de pijn geeft. Overleg met de
arts wat u hiervoor mag gebruiken.
9

10
Verzorging na verwijderen van
verband en katheter
Voor een goede genezing is het belangrijk dat u op onderstaande
zaken let gedurende de periode tot het eerste polikliniekbezoek na de
operatie. Dit bezoek vindt doorgaans 4 tot 6 weken na ontslag plaats.
•
•
•
•
•
•
•
•
Uw kind mag dagelijks onder de douche. Aan te bevelen is lauw tot
warm water met wat zachte zeep of babyshampoo. De douchebeurt
mag niet langer dan 5 minuten duren.
Het geopereerde gebied kunt u droog deppen of ‘aan de lucht’ laten
drogen.
De basis van de penis (in de plooi) kunt u eventueel schoonmaken
met oliedoekjes,
Wanneer uw kind nog niet zindelijk is, kunt u hem na de ontlasting
zonodig een keer extra wassen of douchen.
Uw kind moet voorzichtig aan doen, zodat hij het geopereerde
gebied niet stoot of erop valt.
Uw kind mag niet sporten, zwemmen, fietsen (ook geen loopfietsje)
en niet in een fietsstoeltje.
Uw kind mag gewoon naar het kinderdagverblijf, de
peuterspeelzaal of naar school.
Het is zinvol om uw kind goed te laten drinken, zodat hij goed kan
uitplassen.

Complicaties
Bij iedere operatie kunnen complicaties voorkomen, zo ook bij een
hypospadie-operatie. Meestal verloopt deze operatie echter zonder
problemen. Bij ongeveer één op de vijf kinderen is een vervolgoperatie
nodig. De kans op complicaties is bij een ernstige vorm van hypospadie
groter dan bij een lichte vorm. Complicaties kunnen nog optreden
tijdens de gehele groeifase van uw zoon, maar het grootste deel treedt
vrij kort na de operatie al op. De meest voorkomende complicaties zijn:
•
•
•
Fistel: dit is een lekkage van de (nieuwe aangelegde) plasbuis,
meestal op de plaats waar de plasbuis vóór de operatie eindigde.
Uw kind plast dan meestal uit twee openingen maar heeft hiervan
geen last.
Vernauwing van de plasbuis: het plassen kan hierdoor moeizaam
gaan, met een slechte straal (loslaten en openspringen van de
gereconstrueerde voorhuid en/of eikel). Dit gebeurt meestal in de
eerste weken na de operatie, waarschijnlijk omdat er te weinig
wondgenezende stoffen in het weefsel aanwezig zijn.
Wondinfectie: zoals bij iedere operatie kan er een infectie optreden.
Vaak is dit met antibiotica te behandelen. Bij ernstigere infecties
kan soms de nieuw aangelegde plasbuis weer openvallen en zal er
later opnieuw geopereerd moeten worden.
11

12
Tot slot
Heeft u na het lezen van deze brochure nog vragen, aarzel dan niet
om die met de kinderuroloog te bespreken. Het kan handig zijn uw
vragen van tevoren op papier te zetten. Ook kunt u de website van de
patiëntenvereniging raadplegen. De gegevens vindt u hieronder.
Trefpunt Hypospadie (Patiëntenvereniging)
Postbus 412
5800 AK Venray
e-mail: info@hypospadie.nl
www.hypospadie.nl
Isala klinieken
Locatie Weezenlanden
Polikliniek Urologie
Groot Wezenland 20
8011 JW Zwolle
t (038) 424 27 40
Verantwoording
Deze tekst is opgesteld door de vakgroep Urologie in samenwerking 0610
/
met de stafdienst Concerncommunicatie van de Isala klinieken. 5889

www.isala.nl