ZOLarium copy.indd - Ziekenhuis Oost-Limburg

NIEUW
’Therapie van dichtbij’
D DE resultaten, verkregen met permanente zaadimplantatie,
weliswaar in goed geselecteerde gevallen en met lowrisk
patiënten, zijn equivalent aan de resultaten verkregen via
een klassieke behandeling (radicale prostatectomie of uitwendige
bestraling). De geïnduceerde bijwerkingen zijn geringer.
Gezien wij jodium-125 enkel in monotherapie gebruiken, niet
gecombineerd met uitwendige bestraling, hanteren we in ons ziekenhuis
de strengste criteria voor deze implantaties.
Enkel de zogenaamde bovenvermelde ‘low-risk groep’ komt in
aanmerking voor deze techniek. Dit zijn patiënten met een histologisch
bevestigde T1-T2 tumor, een PSA ≤ 20 mg/ml en een Gleason
score ≤ 7. Het prostaatvolume moet kleiner zijn dan 50 ml en de
patiënt moet behoorlijk kunnen plassen.
Er is vanuit de dienst Urologie geopteerd om één uroloog de procedure
te laten verrichten, dit om een zo groot mogelijke expertise
in deze behandeling op te bouwen. De selectie van de patiënt (naar
de hoger vermelde criteria) gebeurt door de drie urologen.
Wanneer de patiënt in aanmerking komt voor brachytherapie,
wordt dit besproken in het Multidisciplinair Oncologisch Consult
(MOC). In deze vergadering zijn een uroloog, een medisch oncoloog,
een radiotherapeut en een anatoompatholoog aanwezig. Wordt in
deze vergadering de patiënt als een geschikte kandidaat weerhouden,
dan wordt hem deze techniek voorgesteld.
Na een eerste gesprek worden de patiënt en zijn partner gevraagd
om goed na te denken over de consequenties van de ingreep en in
een volgend gesprek worden nogmaals eventuele vragen en twijfels
besproken. Als de patiënt akkoord gaat, wordt de procedure gestart.
Er wordt een datum voor de implantatie afgesproken met de radiotherapeut
en de zaadjes worden besteld.
4 ZOLarium - juli / september 2005
Prostaatkanker is de meest frequente tumor bij de man. Leeftijd is de
belangrijkste factor: 95% van de carcinomen worden ontdekt tussen 45 en 89
jaar. Voor gelokaliseerde prostaatkanker zijn momenteel de 2 meest gebruikte
behandelingen de totale (radicale) prostatectomie en de brachytherapie
(permanente zaadjesimplantatie). Sinds medio 2004 wordt deze laatste
techniek in het ZOL toegepast. Er is een steeds stijgende vraag naar deze
behandelingswijze.
Dr. Jan Van Nueten, uroloog
Zoals hoger vermeld, is brachytherapie (letterlijk vertaald is dit
‘therapie van dichtbij’), een techniek waarbij de bestralingsbron (I-
125) zo dicht mogelijk bij de kankercellen gebracht wordt om de
celgroei te remmen of te stoppen. Het is een zeer precieze techniek
die ervoor zorgt dat er zo weinig mogelijk gezonde cellen beschadigd
worden.
Jodium-125 is een radioactieve stof met een halfwaardetijd van
60 dagen en een korte penetratieafstand. Deze radioactieve bronnetjes
(of zaadjes genaamd) blijven gedurende het volledige verdere
leven van de patiënt in de prostaat. Hun activiteit vermindert dus
progressief.
Ingreep
De ingreep zelf heeft onder algemene verdoving plaats. Tijdens de
ingreep ligt de patiënt met gespreide benen in de beensteunen. Een
blaaskatheter wordt ingebracht. De vorm en de positie van de prostaat
worden met behulp van een echografie, via de anus, vastgelegd.
Nadien worden onder endoscopische begeleiding fijne naalden door
het perineum (gebied tussen de balzak en de anus) in de prostaat
geprikt. Via deze holle naalden worden de radioactieve bronnetjes
naar binnen geschoven. Afhankelijk van de grootte van de prostaat
worden op deze manier tussen de 50 en 120 zaadjes geïmplanteerd.
De procedure is een teamprocedure. Naast de uroloog is er een
radiotherapeut aanwezig, een fysicus die de dosisverdeling berekent
en bijstuurt (de zaadjes worden ‘on-line’ geïmplanteerd waarbij er na
iedere plaatsing een bijsturing wordt verricht om een zo homogeen
mogelijke bestralingsverdeling te bekomen), en een operatieverpleegkundige
die de zaadjes voorbehandelt. Op advies van de radiotherapeut
zal de operatieverpleegkundige verschillende ‘strands’ van