vvv 23.03.12.indd - Radio 4 concert agenda

vrijdag 23 maart 2012, 20.15 uur
inleiding Paul Korenhof 19.30 uur
serie AVRO Klassiek / TROS Vocaal
Radio Filharmonisch Orkest
Groot Omroepkoor
James Gaffi gan dirigent
Simon Halsey koordirigent
Géraldine Chauvet sopraan
Andrew Staples tenor
Thomas Oliemans bas
de concertseries van
23.03
Hector Berlioz Roméo et Juliette (1839)
1803-1869 1. Introduction: Combats – Tumulte – Intervention du
prince – Prologue – Strophes – Scherzetto
2. Roméo seul: Tristesse – Bruits lointains de concert
et de bal – Grande fête chez Capulet – Fête
PAUZE
3. Nuit serène – Le jardin de Capulet silencieux et
déserte – Scène d’amour
4. Scherzo: La reine Mab, ou la Fée des songes
5. Convoi funèbre de Juliette: ‘Jetez des fl eurs pour la
vierge expirée’
6. Roméo au tombeau des Capulets – Invocation:
Réveil de Juliette – Joie délirante, désespoir –
Dernières angoisses et mort des deux amants
7. Finale: La foule accourt au cimetière – Des Capulets
et des Montagus – Récitatif et Air du Père Laurence
‘Pauvres enfants que je pleure’ – Serment de
réconciliation ‘Jurez donc par l’auguste symbole’
Boventiteling Jurjen Stekelenburg

2
Drankje na afl oop Na afl oop van het concert is er gelegenheid om een
drankje te nuttigen.
Live-uitzending De AVRO zendt dit concert vanuit Vredenburg Leidsche
Rijn live uit op Radio 4.
Denkt u eraan dat uw mobiele telefoon uitstaat en dat
uw horloge geen geluid kan maken? Dan kan iedereen
in de zaal en bij de radio volop genieten van het concert.
➜ WWW.RADIO4.NL
Webcast Vanavond is er behalve de live-radio-uitzending ook een
webcast (live te zien op de site van radio4).
Nieuw: voorprogramma Eenmaal per maand zullen jonge, getalenteerde musici
Jong Talent zich aan u voorstellen in een kort programma, voorafgaand
aan het hoofdconcert. Deze concertjes beginnen
om 19.00 uur in de bovenfoyer. De programma’s duren
ongeveer 25 minuten, zodat u om 19.30 uur aanwezig
kunt zijn bij de inleiding. Vooraf opgeven is niet nodig.
De volgende optredens zijn op 6 april en 27 april.
Op 1 juni spelen prijswinnaars van het Prinses
Christina Concours.

Hector Berlioz: Roméo et Juliette
‘Ongetwijfeld zal er geen misverstand
bestaan over de aard
van dit werk. Ondanks het herhaaldelijk
gebruik van zangstemmen
is dit geen opera in
concertvorm, noch een cantate,
maar een symfonie met koor.’
Hector Berlioz
(Voorwoord tot Roméo et Juliette)
Weinig componisten zullen zich zo
intensief met literatuur hebben beziggehouden
als Hector Berlioz. Evenals
zijn tien jaar jongere Duitse collega
Richard Wagner bezat hij een onblusbare
honger naar vooral ‘oude’
teksten, die volledig paste in de tijd
waarin beiden opgroeiden. De publicatie
in 1766 van het eerste deel van
The History of the Decline and Fall of the
Roman Empire van Edward Gibbon had
door een nieuwe vorm van geschiedschrijving
de aandacht gevestigd op het
verleden, de veldtocht van Napoleon
naar Egypte (1798-1801) had met de
egyptologie ook de archeologie op de
kaart gezet en de bloei van de romantiek
zorgde dat de belangstelling voor
het verleden niet beperkt bleef tot de
vrijdag 23 maart 2012, 20.15 uur
klassieke oudheid. Dat alles leidde niet
alleen tot de bloei van de historische
roman, maar ook tot nieuwe aandacht
voor de meest uiteenlopende kunstwerken
uit het verleden, zoals De
Nachtwacht van Rembrandt, die na
twee eeuwen verwaarlozing en mishandeling
in 1817 in een museum
kwam te hangen, en de Matthäus-Passion
van Bach, die dankzij Mendelssohn in
1829 aan de vergetelheid werd onttrokken.
Parallel aan die ontwikkeling liep op
het Europese vasteland een herontdekking
van de toneelstukken van
Shakespeare die soms in het andere
uiterste doorsloeg en leidde tot een
buitensporige verering van de Engelse
toneelschrijver. In het kader van die
‘renaissance’ gasteerde in juli 1827 een
Engels gezelschap in Parijs met onder
meer Hamlet en Romeo and Juliet, en op
Berlioz had dat een uitwerking die
legendarisch geworden is. Hoewel hij
weinig van de voorstellingen moet heb-
ben verstaan, ontvlamde bij hem niet
alleen een immense bewondering voor
Shakespeare, maar ook voor de actrice
Harriet Smithson die in beide stukken
de vrouwelijke hoofdrol vertolkte.
3

4
Het scheppend genie
Berlioz hield zich overigens niet alleen
passief met de literatuur bezig en heeft
zich in Frankrijk met zijn kritieken,
essays en Mémoires zelfs een plaats
verworven in de literaire wereld.
Meer nog dan uit zijn composities
blijkt uit zijn geciseleerde geschriften,
dat de hele idee van de geniaal uit het
niets scheppende kunstenaar niets
anders is dan een romantische mythe.
Zelf legt hij daarvan ook getuigenis
af, als hij het eindeloze proces van
herlezen, doorhalen, inkorten en
verbeteren beschrijft, eindigend met
de uitroep: “U zou mijn eerste versie
moeten zien.”
Hector Berlioz, schilderij van Gustave Coubert
Tegelijkertijd was Berlioz als componist
op en top een kind van de
roman tiek, het tijdperk waarin inspiratie
tot leidende artistieke drijfveer
was verheven, en waarin steeds
minder betekenis werd gehecht aan
vaste vormprincipes. Het kunstenaarsgenie
moest geheel en al zijn eigen
weg kunnen gaan, een uitgangspunt
dat met gretigheid omhelsd werd, en
dat resulteerde in werken die in de
muziekgeschiedenis vormtechnisch
een geheel eigen plaats innemen, met
als opvallendste voorbeelden het sterk
theatraal opgezette La Damnation de
Faust, door hemzelf betiteld als
‘dramatische legende’, en Roméo et
Juliette, een ‘dramatische symfonie
naar de tragedie van Shakespeare’.
Schaven en verbeteren
Een ander kenmerk van de romantiek
was dat menige componist onder
invloed van veranderde denkbeelden
of opgedane ervaringen schier eindeloos
aan zijn muziek bleef schaven,
waardoor soms zoveel varianten ontstonden
dat het bijna onmogelijk is
een ‘defi nitieve versie’ samen te
stellen. Dat laatste is bij Berlioz niet
het geval, ook al doordat hij zich in
zijn geschriften zo duidelijk over
zijn eigen werk heeft uitgesproken,
maar dat neemt niet weg dat de bewaard
gebleven, onderling verschillende
manuscripten en partituren
interessant studiemateriaal opleveren.
De eerste uitvoering van Roméo et
Juliette werd door Berlioz zelf gedirigeerd
in Parijs op 24 november 1839,

Het kunstenaars genie moest geheel en al zijn eigen weg
kunnen gaan, een uitgangspunt dat met gretigheid omhelsd
werd, en dat resulteerde in werken die in de muziekgeschiedenis
vormtechnisch een geheel eigen plaats innemen, met als
opvallendste voorbeelden het sterk theatraal opgezette La
Damnation de Faust, door hemzelf betiteld als ‘dramatische
legende’, en Roméo et Juliette, een ‘dramatische symfonie naar
de tragedie van Shakespeare’.
waarna met tussenpozen van één en
twee weken nog twee uitvoeringen
volgden. Het is zeker dat die tussenruimtes
door de componist benut
werden voor knip-, plak- en schaafwerk,
maar doordat het hier een serie van
drie concerten met hetzelfde orkest
betrof, waarbij ook tijdens de repetities
werd bijgeschreven en geschrapt,
mogelijk zelfs letterlijk uitgescheurd
en weggegooid, is niet meer mogelijk
exact na te gaan hoe de ‘oerversie’
precies geklonken heeft.
Op basis van het materiaal dat deze
concerten opleverde, vond op 2 januari
1846 in Wenen de vierde uitvoering
plaats, die overigens niet door Berlioz
zelf geleid werd. Het feit dat hij daardoor
– en door de tussenliggende
jaren – wellicht meer afstand kon
nemen, bracht hem ertoe daarna nog
een aantal wijzigingen aan te brengen,
en dat leverde uiteindelijk de partituur
op die hij op 17 april 1846 in Praag
dirigeerde en die daarna in druk is
verschenen.
Afwijkende versie
Hoewel de voorstelling van Romeo and
Juliet die Berlioz in 1827 in Parijs bijwoonde,
paste in het streven het werk
van Shakespeare op het Europese vasteland
grotere bekendheid te geven,
gebeurde dat laatste wel aan de hand
van een discutabele bewerking. Van
kritische edities was nog lang geen
sprake, eerder van de behoefte de teksten
van Shakespeare te ‘verbeteren’,
al was het maar omdat zijn stukken
niet altijd strookten met de heersende
ethische opvattingen. Zo leerde Berlioz
Romeo and Juliet kennen in een bewerking
van de acteur David Garrick
uit 1750, die niet alleen weinig oog
had voor de lichtere toetsen in het
oorspronkelijke toneelstuk, maar die
ook op drie belangrijke punten afweek
van het origineel.
Om te beginnen werd Romeo in deze
versie niet voorgesteld als een licht
ontvlambare puber en was er geen
sprake van een eerdere verliefdheid op
Rosalinde. De romantiek prefereerde
5

6
een standvastige romantische minnaar
wiens hele leven en streven in dienst
stond van één grote liefde. Ook kon
de romantiek zich uitstekend vinden
in de rouwstoet van Julia die Garrick
aan het stuk had toegevoegd en die
Berlioz dankbaar in muziek omzette.
De belangrijkste afwijking betrof
echter de slotscène. Bij Shakespeare
ontwaakt Julia pas na de zelfmoord
van Romeo uit haar schijndood, maar
Garricks versie, die ook doorwerkt in
de opera’s van onder anderen Bellini
en Gounod, laat Julia al eerder ontwaken.
Daarmee kregen de beide
geliefden de kans op een afscheidsscène,
die in de ogen van Berlioz een
moment van ongekende dramatische
kracht opleverde. Na een voorstelling
van Bellini’s I Capuleti e i Montecchi
Romeo and Juliet
geschilderd door Sir Frank Dicksee
waarin deze scène eveneens was terug
te vinden schreef hij in 1831,
ondanks zijn bezwaren tegen de opera
als geheel en specifi ek doelend op
deze slotscène: “Wat een onderwerp!
Hoe alles daarin voor de muziek geschapen
is!”
Synopsis
Introductie
Gevechten – Oproer – Tussenkomst van de
vorst
Met de eerste strofe van de proloog
waarmee Shakespeare zijn stuk opent,
plaatst hij ons meteen midden in het
confl ict tussen de Capulets en de
Montagues:
Twee huizen, even hoog in macht en
stand,
In ’t mooi Verona – waar dit stuk u
brengt –
Zien oude wrok tot nieuwe strijd
ontbrand
En burgerbloed door burgerhand
geplengd. *)
Berlioz volgt dit voorbeeld met een
krachtige, fugatische opening, die al
snel wegsterft om plaats te maken
voor de tromboneklanken waarmee
de vorst van Verona de strijdende
partijen tot vrede maant. Een ingehouden
verwijzing naar het voorafgaande
fugato duidt er echter op dat
de rivaliserende families niet van
zins zijn zich zonder meer gewonnen
te geven.
* William Shakespeare: Romeo en Julia,
vertaling Willy Courteaux

Proloog
Recitatief van het koor ‘D’anciennes
haines endormies’
Evenals Shakespeare schetst Berlioz
in zijn proloog, geschreven voor alt
en een klein koor, het verloop van
het verhaal dat volgen gaat, daarbij
preluderend op de ongelukkige afl oop.
Strofen
Premiers transports que nul n’oublie!’
Zijn rol van beschouwend commentator
trekt de componist door in twee
strofen van de alt, begeleid door harp,
houtblazers en in het tweede deel ook
de celli, waarbij het koor als een zucht
beide keren de laatste woorden ondersteunt.
In de eerste strofe eert hij
Shakespeare die als geen ander in
staat was de magie van een eerste
liefde te beschrijven. In de tweede
strofe richt hij zich tot de beide geliefden
met de aansporing zo lang
mogelijk van hun geluk te ge nieten.
Recitatief en scherzetto
‘Bientôt de Roméo la pâle rêverie’
Een scherzetto van tenor en koor trekt
ons weer het drama in. Nadat een
kort recitatief heeft aangegeven dat
Mercutio en Romeo’s andere vrienden
zich alleen maar vrolijk kunnen maken
over zijn melancholische buien, schetst
het scherzetto ons het verhaal van Mab,
‘de koningin van de dromen’, die bij
het kraaien van de haan in lucht opgaat.
Alsof hij zich schuldig voelt over
zoveel luchthartigheid besluit de com -
ponist het eerste deel echter met een
korte koorpassage die ons in herinne-
ring brengt dat de verzoening van
Capulets en Montagues slechts bereikt
kan worden als gevolg van dood en
verdriet.
Romeo alleen – Droefheid – Muziek en
dans – Feest bij de Capulets
Het eerste volledig instrumentale deel
kan beschouwd worden als het eerste
van de vier orkestrale delen die de
kern van het werk vormen. De nadruk
ligt op Romeo die, eenzaam en vervuld
van onbeantwoorde liefde voor Julia,
wordt aangetrokken door de feestelijke
klanken van dansmuziek bij de
Capulets. Op een smachtende melodie
van de hobo lijkt hij het feest te worden
binnengetrokken, maar in de uitgelaten
sfeer waarin hij wordt opgenomen,
blijft zijn liefdesthema doorklinken.
Liefdesscène: Nacht – De stille en verlaten
tuin van Capulet – De jeugdige Capulets
die het feest verlaten, halen in het voorbijgaan
herinneringen op aan de balmuziek
‘Oh! Capulets - bonsoir, bonsoir!’
Lange strijkersakkoorden met ondersteuning
van een fl uit en een enkel
pizzicato van de bassen schilderen de
rust van een warme Veronese nacht.
De wegstervende zang van naar hun
eigen huis terugkerende feestgangers
accentueert daarbij de serene sfeer.
Zonder onderbreking gaat deze impressie
van nachtelijke rust over in
de hartstocht van de liefdesscène die
zich op dat moment ergens in huize
Capulet afspeelt. Hier geen dramatiek,
zelfs geen verwijzing naar het verhaal,
maar een orkestrale verklanking van
7

8
emoties in de beste romantische tradities,
waarin de liefde van Romeo voor
Julia samenvalt met Berlioz’ eigen, toen
nog allesoverheersende verering van
Harriet Smithson. Die liefde bekoelde,
maar het schijnt dat Berlioz nog lang
daarna deze ‘liefdesscène’ prefereerde
boven al zijn andere composities.
Scherzo: Koningin Mab, of de fee van de
dromen
Na de rust en het gedragen tempo van
de liefdesscène fungeert Berlioz’
orkestrale schildering van de ballade
van Mab, het derde (overwegend)
orkestrale deel, als een volwaardig
symfonisch scherzo.
Rouwstoet van Julia ‘Jetez des fl eurs pour
la vierge expirée’
Door eerst het koor en daarna het
orkest letterlijk ‘monotoon’ te behandelen
weet Berlioz in deze korte
‘treurmars’ zowel het trieste, kleurloze
van de situatie in klank op te
roepen als de groeiende wanhoop van
de rouwenden naarmate het defi nitieve
afscheid dichterbij komt.
Romeo in de tombe van de Capulets:
Aanroeping - Ontwaken van Julia - Uitzinnige
vreugde, wanhoop - Laatste vertwijfeling
en dood van de twee geliefden
Bij gebrek aan een ‘programma’ roept
de heftige opening van dit wederom
geheel orkestrale deel nog altijd
vraagtekens op. Horen we hier uitsluitend
Romeo’s agitatie of mogelijk
ook zijn gevecht met Paris die hem de
weg tracht te versperren? Al snel volgt
echter de verstilde smart waarmee hij
zich tot het lichaam van zijn geliefde
wendt alvorens het gif te drinken dat
hij voor dit doel heeft meegenomen.
Julia ontwaakt nog op tijd uit haar
gedrogeerde toestand voor een kort
moment van hereniging, maar het
gif eist zijn tol. Romeo sterft, Julia
volgt hem in de dood en een diepe
stilte neemt bezit van de grafkelder.
Finale
De menigte haast zich naar het kerkhof -
Twist tussen Capulets en Montagues
Koor ‘Quoi! Roméo de retour!’
Recitatief en aria van vader Laurence
‘Je vais dévoiler le mystère - Pauvres
enfants que je pleure’
Eed van verzoening ‘Jurez donc par
l’auguste symbole’
Met een fi nale waarin vocale bijdragen
weer centraal staan, streefde
Berlioz duidelijk naar een tegenhanger
van de proloog om op die manier
daarmee het werk als geheel muzikaal
en ‘dramatisch’ in evenwicht te
brengen. Nadat de middendelen geheel
geconcentreerd zijn geweest op
het liefdespaar, keert hij nu bovendien
weer terug naar de wereld om
hen heen, die door twist en onverzoenlijkheid
de oorzaak was geworden
van de tragische afl oop. Aan
père Laurence laat hij de taak om
een verzoening tot stand te brengen,
zodat de dood van het beroemde liefdespaar
uiteindelijk niet geheel zinloos
is geweest.
Paul Korenhof

uitvoerenden
James Gaffi gan, dirigent
Met ingang van het seizoen 2011-2012
aanvaardde de jonge Amerikaanse
dirigent James Gaffi gan (*1979) twee
nieuwe functies: als chef-dirigent van
het Luzerner Sinfonieorchester en als
vaste gastdirigent van het Radio
Filharmonisch Orkest. De voorbije
seizoenen was hij al te gast bij orkesten
als het Philadelphia Orchestra,
de symfonie orkesten van Cleveland,
Chicago, San Francisco, St. Louis,
Cincinnati, Indiana polis, Minnesota,
Dallas, Detroit, Houston en Baltimore,
het National Symphony Orchestra en
het St. Paul Chamber Orchestra. In
Europa werd hij al uitgenodigd door
de Münchner Philharmoniker, de
Staatskappelle Dresden, het Rotterdams
Philharmonisch Orkest, het
Deutsches Symphonie Orchester
Berlin, het City of Birmingham
Symphony Orchestra, het Tonhalle
Orchester Zürich, Bournemouth
Sym phony, Camerata Salzburg, het
Orchestra of the Age of Enlightenment,
de radio-orkesten van Leipzig en
Stuttgart en het Gürzenich Orchester
in Keulen. Dit seizoen staan debuten
met onder andere het London
Philharmonic Orchestra, de Los
Angeles Philharmonic, de Tsjechische
Filharmonie, Sydney Symphony en
James Gaffi gan
het Filharmonisch orkest van Seoel
op het programma.
Als operadirigent brengt hij dit seizoen
La cenerentola tijdens het Glyndebourne
Festival en La bohème bij de Wiener
Staatsoper. Eerder dirigeerde hij al
Don Giovanni (Aspen Festival), Falstaff
(Glyndebourne-on-Tour), Così fan tutte
(Glyndebourne Festival, in afwisseling
met Sir Charles Mackerras) en Le nozze
di Figaro (Aspen en Houston Opera).
De in New York geboren dirigent was
assistent-dirigent van Michael Tilson
Thomas bij het San Fransico Symphony
en voerde de artistieke leiding
over het Festival Summer in the City
van datzelfde orkest. Eerder was hij
assistent van Franz Welser-Möst bij het
Cleveland Orchestra. James Gaffi gans
internationale carrière nam een vlucht
na het winnen van de eerste prijs bij
de Sir Georg Solti International
Conducting Competition 2006. Hij
woont in Luzern met zijn vrouw, de
schrijfster Lee Taylor Gaffi gan.
MAT HENNEK
9

10 Simon Halsey, koordirigent
Simon Halsey is chef-dirigent van het
Berliner Rundfunkchor en werkt regelmatig
samen met dirigenten als
Sir Simon Rattle, Claudio Abbado en
Marek Janowski. Halsey was chef-dirigent
van het Groot Omroepkoor en
– meer dan 25 jaar – van het City of
Birmingham Symphony Chorus. Momenteel
is hij eerste dirigent van het
koorprogramma van The Sage Gateshead
(Newcastle) en consultant-editor
voor muziekuitgever Faber Music in
Engeland. Tot de recente hoogtepunten
in Halseys carrière behoren de
Duitse première van James MacMillans
St John Passion met koor en symfonieorkest
van de Berliner Rundfunk,
de première van Christian Josts Angst,
Ligeti’s Lux aeterna met Metzmacher,
Schumanns Das Paradies und die Peri
met Rattle en Mahlers Lieder aus Des
Simon Halsey
Knaben Wunderhorn met Abbado.
Simon Halsey verleende zijn medewerking
aan talloze opnameprojecten,
waarvan vele werden onderscheiden,
onder meer met Gramophone
Awards en de Preis der Deutschen
Schallplattenkritik. Met het City of
Birmingham Symphony Chorus
maakte Halsey onlangs opnamen van
Julian Andersons Four American Choruses
en English Choral Favourites. Andere
opmerkelijke opnameprojecten zijn
die van Elgars Dream of Gerontius met
het City of Birmingham Symphony
Orchestra (met Simon Rattle, Dame
Janet Baker en John Shirley-Quirk),
Beethovens Negende symfonie met het
CBSO Chorus en de Wiener Philharmoniker,
en Mahlers Tweede symfonie
met het CBSO – beide opnamen onder
leiding van Simon Rattle.
Géraldine Chauvet, sopraan
De Franse mezzosopraan Geraldine
Chauvet studeerde eerste muziekwetenschap
in Tours, alvorens ze
zang ging studeren bij Sophie Hervé.
In 2003 studeerde ze af in zang aan
het Conservatoire National de Région
in Metz bij Udo Reinemann. Ze zette
haar zangstudie voort aan de Strasbourg
Opera Studio. Haar repertoire
reikt van Rossini en Mozart (Donna
Elvira), Adalgisa in Bellini’s Norma
(Teatro Comunale di Bologna en op
Mallorca) tot Massenets Charlotte in
Werther, en Sweet Young Thing in Philippe
Boesmans’ Reigen. In 2009 zong
Geraldine Chauvet de titelrol in Bizets

Géraldine Chauvet Andrew Staples
Carmen in de Arena di Verona onder
leiding van Placído Domingo, in regie
van Franco Zeffi relli. In 2010 zong ze
met Plácido Domingo in het Domingo
Gala in Tokio, een voorstelling die
op dvd verscheen. Op het Rossini in
Wildbad Festival in Duitsland zong
ze de rol van Emilia in Rossini’s Otello
(verschenen op Naxos).
Andrew Staples, tenor
Andrew Staples was lid van de Benjamin
Britten International Opera
School aan het Royal College of Music
in Londen waar hij deel nam aan uitvoeringen
van The Rape of Lucretia en
de rol van Ferrando zong in Così fan
tutte. Hij gaf concerten met het
Zweeds Kamer Orkest en Andrew
Manze, het Monteverdi Choir and
Orchestra met John Eliot Gardiner,
het Scottish Chamber Orchestra en
het Zweeds Radio Orkest en Daniel
Harding, het Orchestra of the Age of
Enlightenment en Simon Rattle, het
London Symphony Orchestra en
Daniel Harding, de Deutsche Kammerphilharmonie
en Trevor Pinnock en
de Berliner Philharmoniker en Sir
Simon Rattle. Andrew Staples maakte
zijn debuut bij het Royal Opera
House als Jacquino (Fidelio) in 2007,
en keerde er terug als Eerste gewapende
man (Die Zauberfl öte). Hij zong
als Belfi ore in Mozarts La fi nta giardiniera
in het Nationaal Theater in Praag,
en bij de Royal Opera als Artabenes in
Arne’s Artaxerxes en als Narraboth in
Salome. Verder gaf hij concerten met
de Staatskapelle Dresden, het Mahler
Chamber Orchestra en het Zweeds
Radio Orkest, alle onder leiding van
Daniel Harding, en met het Beiers
Radio Symfonie Orkest.
11

12
Thomas Oliemans, bas
Thomas Oliemans studeerde bij Margreet
Honig aan het Conservatorium
van Amsterdam en verder bij Robert
Holl, Elio Battaglia en Dietrich Fischer-
Dieskau. Hij was prijswinnaar bij onder
meer het Concours de la Chanson
(1993) en het Prinses Christina
Concours (1995) en hij kreeg de Prix
Pierre Bernac van de Académie de
Musique de Maurice Ravel. Thomas
Oliemans was te gast bij de Nederlandse
operagezelschappen en in de
ZaterdagMatinee in het Amsterdamse
Concertgebouw en werkte met dirigenten
als Kent Nagano, Ed Spanjaard,
Jos van Veldhoven, Kenneth Montgomery,
Steven Sloane en Riccardo
Chailly. In 2005 maakte hij in Schrekers
opera Die Gezeichneten zijn debuut
Thomas Oliemans
bij de Salzburger Festspiele en in
2006 debuteerde hij bij de Opéra de
Nantes als Papageno in Die Zauberfl öte
van Mozart. Eveneens in 2006 maakte
hij zijn debuut bij de Opéra de
Genève als Guglielmo in Mozarts Così
fan tutte en in 2007 bij The Scottish
Opera in de titelrol van Il barbiere di
Siviglia. Met pianist Malcolm Martineau
gaf hij recitals in Amsterdam,
Londen, Wenen en Zürich en nam
hij de cd Mirages op, met repertoire
van Fauré en Poulenc (Etcetera). Met
Bert van den Brink nam hij Schuberts
Winterreise op.
Radio Filharmonisch Orkest
Het Radio Filharmonisch Orkest
(RFO) wordt gerekend tot de top van
de Nederlandse symfonieorkesten.
Het excelleert in een groot aantal
genres en onderscheidt zich in het
Nederlandse muziekleven door bijzondere
en avontuurlijke programma’s.
Het merendeel van de concerten
van het RFO is te beluisteren in
de omroep series NTR Zaterdag-
Matinee, De Vrijdag van Vredenburg
en Het Zondagochtend Concert.
Daarnaast maakt het orkest zijn opwachting
in o.a. de Robeco Zomerconcerten
en het Holland Festival.
Tot augustus 2012 is Jaap van Zweden
chef-dirigent van het RFO. Daarna
neemt Markus Stenz het chef-dirigentschap
van hem over. James Gaffi
gan staat als vaste gastdirigent minimaal
4 keer per jaar voor het orkest.
Edo de Waart is als eredirigent
aan het RFO verbonden.

Het RFO voert in samenwerking met
het Groot Omroepkoor werken voor
koor en orkest uit, variërend van
opera’s, missen en oratoria uit de
negentiende eeuw tot meesterwerken
van deze eeuw. Dit seizoen zijn dat
onder meer Ponchielli’s La Gioconda,
Puccini’s Tosca en Henze’s twaalfde
grote opera L’Upupa und der Triumph
der Sohnesliebe.
Het RFO speelt regelmatig werk van
Nederlandse componisten. Nieuwe
muziek van Peter-Jan Wagemans, Richard
Rijnvos, Robin de Raaff, Marijn
Simons, Otto Ketting en Jan van de
Putte wordt dit seizoen uitgevoerd,
naast premières van o.a. Wolfgang
Rihm en Sofi a Goebaidoelina.
In de serie De Vrijdag van Vredenburg
is het RFO met regelmaat te beluisteren,
aangevoerd door onder anderen
Pablo Heras-Casado, Mark Wigglesworth,
James Gaffi gan, Sir Mark Elder
en Markus Stenz.
Naast de vele concerten in de omroep -
series ontplooit het RFO activiteiten
die in belangrijke mate bijdragen aan
de internationale reputatie van het
orkest. Buitenlandse concerten vinden
dit seizoen plaats in de Keulse
Philharmonie met pianist Hannes
Minnaar (winnaar Koningin Elizabethwedstrijd
2010) en in de Londense
Royal Albert Hall in de BBC Proms
2011. De live-opnamen van Wagners
Lohengrin, Die Meistersinger von
Nürnberg en Parsifal, die het orkest
onder leiding van Jaap van Zweden
maakte, zijn internationaal zeer goed
ontvangen. Daarnaast omvat de om-
vangrijke plaat- en cd-catalogus van
het RFO legendarische opnamen onder
leiding van o.a. Leopold Stokowski,
Antal Doráti, Jean Fournet en Edo de
Waart. Cd’s met werken van hedendaagse
componisten als Jonathan
Harvey, Klas Torstensson en Jan van
Vlijmen werden onderscheiden met
prijzen en eervolle vermeldingen. Momenteel
wordt gewerkt aan een
Sjostakovitsj-serie onder leiding van
Mark Wigglesworth en de complete
symfonieën van Bruckner onder leiding
van Jaap van Zweden.
➜ WWW.RADIOFILHARMONISCHORKEST.NL
➜ volg het RFO op twitter
(@radiofi lhorkest) en facebook.
Groot Omroepkoor
Het Groot Omroepkoor is met 74 vocalisten
het grootste professionele
koor van Nederland. Vanaf de oprichting
in 1946 manifesteert het koor
zich in een breed repertoire, uiteenlopend
van barok tot en met eigentijdse
muziek. Het koor werkt in
wisselende bezettingen, afhankelijk
van het uit te voeren werk en de wens
van de dirigent, en is doorgaans te
horen in de NTR ZaterdagMatinee, de
Vrijdag van Vredenburg, Het Zondagochtend
Concert en concerten van de
NTR in het Muziekgebouw aan ’t IJ.
De Braziliaan Celso Antunes is chefdirigent
van het Groot Omroepkoor
sinds het seizoen 2008-2009. Gijs
Leenaars volgt hem op met ingang van
seizoen 2012-2013. Vaste gast dirigent
is Michael Gläser.
13

14
Samen met de omroeporkesten worden
in seizoen 2011-2012 in Vredenburg
Leidsche Rijn enkele grote vocaalinstrumentale
werken uitgevoerd,
waaronder Händels oratorium Solomon
en Debussy’s complete oratorium Le
martyre de Saint Sébastien, de Mis in C van
Beethoven en de Mis van Stra vinsky,
uitgevoerd met de Radio Kamer
Filharmonie en Philippe Herreweghe,
Faurés Caligula met Masaaki Suzuki
en Mahlers cantate Das klagende Lied,
met het Radio Filharmonisch Orkest
onder leiding van Markus Stenz. A
capella is het koor traditiegetrouw te
beluisteren met een rijk gevarieerd
programma in de Utrechtse Jacobikerk
in het kader van De Vrijdag van
Vredenburg. Dit seizoen staat onder
meer een nieuwe mis van Rautavaara
op het programma.
Het Groot Omroepkoor is in de operaserie
van de NTR ZaterdagMatinee in
vijf voorstellingen present met repertoire
dat varieert van Webers vroegromantische
opera Der Freischütz tot
Willem Jeths’ Hôtel de Pékin. De opera
L’Upupa und der Triumph der Sohnesliebe
van Hans Werner Henze beleeft in
deze serie zijn Nederlandse première.
In andere series van de Zaterdag-
Matinee levert het koor zijn aandeel
aan onder meer Janáčeks Glagolitische
mis onder leiding van Jaap van Zweden,
Diepen brocks Missa in Die Festo met
Sigvards Klava en de Nederlandse première
van Rihms Quo me rapis
onder leiding van Thomas Eitler.
Het GOK is dit seizoen te gast bij het
Koninklijk Concertgebouworkest on-
der leiding van achtereenvolgens
Mariss Jansons, Iván Fischer en Nikolaus
Harnoncourt. Met het Chamber
Orchestra of Europe onder leiding
van Bernard Haitink wordt Beethovens
Negende symfonie uitgevoerd in
het Amsterdamse Concertgebouw en
in de Salle Pleyel te Parijs.
Mede op initiatief van het Groot
Omroepkoor is de Eric Ericson Masterclass
voor jonge koordirigenten gestart.
Sinds 2001 vindt deze Masterclass
iedere twee jaar plaats.
Op diverse cd-registraties schittert
het Groot Omroepkoor in een breed
repertoire met opnamen van onder
meer MacMillan, Keuris, Diepenbrock,
Mahler, Rossini, Wagner,
Elgar, Rihm en Poulenc.
➜ WWW.GROOTOMROEPKOOR.NL
➜ volg het Groot Omroepkoor op
twitter (@grootomroepkoor) en
facebook

Radio Filharmonisch Orkest
CHEF-DIRIGENT
Jaap van Zweden
(honorary chief conductor)
Markus Stenz
(per augustus 2012)
ERE-DIRIGENT
Edo de Waart
VASTE
GASTDIRIGENT
James Gaffi gan
EERSTE VIOOL
Bart Vandenbogaerde
Semjon Meerson
Mitcho Dimitrov
Alexander Baev
Alberto Johnson
Natalia Gabunia
Kerstin Kendler
Anna Korpalska
Pamela Kubik
Leonie Mensink
Theo Ploeger
Pieter Vel
Peter Weimar
Alla Kim
Iina Laasio
Ankie van Ommeren
TWEEDE VIOOL
Eveline Trap
Andrea van Harmelen
Sarah Loerkens
Jill Bernstein
Esther de Bruijn
Michiel Eekhof
Robbert Honorits
Ingrid van Leeuwen
Dana Mihailescu
Guido Muller
Nienke Teuben
Alexander van den Tol
Elena Emilianova
Sonja Helasvuo
ALTVIOOL
Francien Schatborn
Frank Brakkee
Arjan Wildschut
Martina Forni
Annemijn den Herder
Ben Joles
Annemarie
Konijnenburg
Erik Krosenbrink
Robert Meulendijk
Petr Muratov
Ewa Wagner
Anne-Bartje Fontein
CELLO
Michael Stirling
Eveline Kraayenhof
Wim Hülsmann
Harm Bakker
Mirjam Bosma
Crit Coenegracht
Anneke Janssen
Ansfried Plat
Rebecca Smit
Jos Teeken
CONTRABAS
Rien Wisse
Wilmar de Visser
Walter van Egeraat
Annika Hope
Edward Mebius
Sjeng Schupp
Stephan Wienjus
Eduard Zlatkin
FLUIT
Barbara Deleu
Adeline Salles (ook
piccolo)
PICCOLO
Maike Grobbenhaar
HOBO
Maarten Dekkers
Gerard van Andel (ook
alt)
KLARINET
Frank van den Brink
Nanette Bakker
FAGOT
Hajime Konoe
Jos Lammerse
Birgit Strahl
Desirée van Vliet
HOORN
Annelies van Nuffelen
Anneke Vreugdenhil
Fréderick Franssen
Peter Janosi
TROMPET
Hessel Buma
Raymond Rook
PISTON
Hans van Loenen
Hans Verheij
TROMBONE
Jaume Gavilan Agullo
Peter Saunders
BASTROMBONE
Brandt Attema
TUBA
Bernard Beniers
PAUKEN
Bas Voorter
Maarten Smit
SLAGWERK
Mark Haeldermans
Henk de Vlieger
Esther Doornink
Harry van Meurs
HARP
Ellen Versney
Veronique Serpenti
15

16
Groot Omroepkoor
CHEF-DIRIGENT
Celso Antunes
Gijs Leenaars (per augustus 2012)
VASTE GASTDIRIGENT
Michael Gläser
SOPRANEN
Esther Beima
Annelie Brinkhof
Kathelijn van Dongen
Elma van den Dool
Neeltje van Doore *
Daphne Druijf
Loes Groot Antink
Willemijn van Gent
Charlotte Janssen
Anitra Jellema
Michaela Karadjian
Frederique Klooster
Margo van Laack
Marianne van Laarhoven
Nicola Mills
Linda Rands
Nicoline van de Rest
Maja Roodveldt
Annette de Rozario
Alina Rozeboom *
Mijke Sekhuis
Jolanda Sengers
Henda Strydom
Murni Suwetja
Liesbeth Vanderhallen
Esther de Vos
Susanne Weber *
Claudia Wijers
Yuko Yagishita
ALTEN
Femke de Boer
Nicoline Bovens
Christl Briels
Daniëlla Buijck
Ans van Dam
Marjan van Eldik
Kazue Goto
José Kamminga
Anneke Leenman
Els Liebregt
Liesbeth van der Loop
Itzel-Trejo Medicigo *
Susanne Meessen
Marga Melerna
Netty Otter
Adélaïde Rouyer
Anneloes Volmer
Lisinka de Vries
Harda van Wageningen
Ruth Willemse
Anke Zuithoff
Pierrette de Zwaan
TENOREN
Ambroˇz Bajec-Lapajne
Alan Belk
Ross Buddie
Eyjólfur Eyjólfsson
Boguslaw Fiksinski
Marc van Heteren
Jaap Hoekstra
Gerhard Hölzle
Peter-Paul Houtmortels
Yu Sun Hwang
Vernon Kirk
Johannes Klügling
Marius Kwaks
Ioan Micu
Benedict Quirk
Matthew Smith
Henk Vels
John Vredeveldt
Steven de Vries
Deniz Yilmaz
Richard Zook
BASSEN
Gert-Jan Alders
Paul Bindels
Joep Bröcheler
Math Dirks
Peter Duyster
Johan Feyen
Geert van Hecke
Kees van Hees
Palle Fuhr Jørgensen
Bas Kuylenburg
Peter van der Leeuw
João Paixão
Hans Pootjes
Stefán Sigurjónsson
Menno van Slooten
Lars Terray
Luuk Tuinder
Ernst Vermeulen
Robert van der Vinne
Hans de Vries
Jan van Zelm
VASTE PIANIST
Ben Martin Weijand
* stagekoor

CONCERTEN IN DE
B E
zaterdag 24 maart 2012
14.15 uur
Concertgebouw Amsterdam
De Duitse lijn van Herreweghe
Radio Kamer Filharmonie
Philippe Herreweghe dirigent
Martin Helmchen piano
Mozart
Adagio en fuga KV 546
Beethoven
Tweede pianoconcert
Brahms
Vierde symfonie
Martin Helmchen
zaterdag 31 maart 2012
14.15 uur
Concertgebouw Amsterdam
Twee wereldpremières
Asko|Schönberg
Reinbert de Leeuw dirigent
Katrien Baerts sopraan
Tjeerd Oostendorp tuba
Verbey
Expulsie
Van Wijck
Exordium - for tuba and 19
instrumentalists WERELDPREMIÈRE
Zuidam
Canciones del Alma WERELDPREMIÈRE
Katrien Baerts
CLAUDIA HANSEN
17

18
komende concerten in
de Vrijdag van Vredenburg
SERIE ROND DEBUSSY
vrijdag 30 maart 2012, 20.15 uur inleiding Madeleine Pfundt 19.30 uur
De beeldende muziek van Frankrijk
Serge Baudo
Radio Filharmonisch
Orkest
Serge Baudo dirigent
Renaud Capuçon viool
SERIE JAREN 20 / MUZIKALE MEESTERWERKEN
vrijdag 6 april 2012, 20.15 uur inleiding Madeleine Pfundt 19.30 uur
De lichtheid van Le Groupe des Six
Jory Vinikour
KOBIE VAN RE
Radio Kamer Filharmonie
Benjamin Levy dirigent
Jory Vinikour klavecimbel
Lavinia Meijer harp
Messiaen
Un sourire
Saint-Saëns
Introduction et rondo
capriccioso
Ravel
Tzigane
Debussy
Images
div. componisten
keuze uit Ballet L’Eventail
de Jeanne
Poulenc
Concert champêtre
Tailleferre
Concertino voor harp en
orkest
Ibert
Divertissement

SERIE AVRO KLASSIEK
vrijdag 13 april 2012, 20.15 uur inleiding Madeleine Pfundt 19.30 uur
Liza Ferschtman centraal
Liza Ferschtman
SERIE AVRO KLASSIEK
vrijdag 27 april 2012, 20.15 uur inleiding Madeleine Pfundt 19.30 uur
Stravinsky à Paris
Radio Filharmonisch
Orkest
Sir Mark Elder dirigent
Ronald Brautigam piano
Radio Kamer Filharmonie
Michael Schønwandt
dirigent
Liza Ferschtman viool
Debussy
Prélude à l’après-midi
d’un faune
Stravinsky
Concert voor piano en
orkest
Debussy
Jeux
Rimski-Korsakov
Suite uit de Legende van
de onzichtbare stad Kitezj
Nielsen
Pan & Syrinx
Röntgen
Ballade voor viool en
orkest
Sibelius
Humoresques voor viool
en orkest
Schumann
Vierde symfonie
Ronald Brautigam
MARCO BORGGREVE
19

20
Het Radio 4 Concerthuis: Thomas Oliemans
Met het Radio 4 Concerthuis van
radio4.nl verandert uw huis kamer in
een concertzaal wanneer u dat wilt.
Natuurlijk zijn de eigen Radio 4
concertseries - de Vrijdag van Vredenburg
en de NTR ZaterdagMatinee -
volop aanwezig in het Radio 4
Concert huis. De recente hoogtepunten
maar ook de prachtige historische
opnames uit het rijke omroeparchief.
En ook alle concerten van het nieuwe
Vrijdag van Vredenburg- seizoen kunt
u terugluisteren in het Radio 4
Concerthuis. U kunt op elk gewenst
colofon
PROGRAMMERING
Astrid in ’t Veld
PRODUCTIE
Manon Tuynman en
Hanna Schreuders
PUBLICITEIT & PRODUCTIE-ASSISTENTIE
Anne Marie van Doorn
ADMINISTRATIE & FINANCIËN
Anneke de Vries
PRESENTATIE RADIO 4
Mark Brouwers, Ab Nieuwdorp
en Maartje Stokkers
RANDPROGRAMMERING TROS EN
AVRO RADIO4
Thea Derks en Victor Striker
EINDREDACTIE RADIO
Roland Kieft en Petra Koks
CASTING DIRECTOR
Mauricio Fernández
ARTISTIEK LEIDER
Kees Vlaardingerbroek
PROGRAMMATOELICHTING
Paul Korenhof
moment kiezen uit het altijd actuele
aanbod van ruim 100 concerten en
zelf uw concert programma samenstellen.
Of laat u verleiden door de
bijzondere highlights die geprogrammeerd
voor u klaarstaan, voorzien
van extra informatie en aantrekkelijk
gepresenteerd.
Bariton Thomas Oliemans kan net zo
goed uit de voeten met de rol van
Papageno in Mozarts Die Zauberfl öte,
als met het repertoire van Harry
Bannink en Jules de Corte.
In het Radio 4 Concerthuis richten
we de spotlights op deze jonge,
gedreven zanger, en wijden een mooi
thema aan hem.
In het Radio 4 Concerthuis bepaalt ú
wat u wilt horen, in het door u
gewenste genre, wanneer u maar wilt.
radio4.nl/concerthuis
REDACTIE PROGRAMMABOEK
Clemens Romijn
EINDREDACTIE
Onno Schoonderwoerd
VORMGEVING
Dorine Verharen
DRUK
Van der Weij BV Hilversum