Op de fiets over de Wegh der weegen - Jan Dobbe - tekst, redactie ...

Opnieuw aan de overkant, tref ik de buitenplaats Beukbergen, nadat ik eerst onder het Beukbergen
Ecoduct door ben gefietst. Gelegen tussen de bomen springt het woonhuis meteen in het oog, met
zijn vier enorme schoorstenen en de witte uitbouwtjes aan de voorkant. Boven het bordes is een
tentzeil gespannen, waaronder een aantal tuinstoelen en -tafels. Er zit niemand. De oorspronkelijke
buitenplaats Beukbergen (1654) werd in de 19 e eeuw afgebroken. Het huidige huis is in 1910
gebouwd in Engelse landhuisstijl. Beukbergen is nu Vormingscentrum van de Diensten Geestelijke
Verzorging bij de krijgsmacht. Ik rij het terrein op om het huis wat nader te bestuderen, maar stuit
ook hier op borden ‘Verboden Toegang’, ‘Cameratoezicht’ enzovoort. Een schier onneembare
vesting, die niet uitnodigt tot bezoek.
Zweefvliegtuigjes
De bebouwing van de Amersfoortseweg is pas na 1880 op gang gekomen. Aangetrokken door de
ruimte en de nog woeste natuur streken hier destijds allerlei instellingen neer waarvoor geen plaats
meer was in de stad. Internaten, kloosters, krankzinnigengestichten en gezondheidskolonies
vestigden zich langs de weg. In de loop der jaren – we hebben het over het overvolle Nederland – zijn
de bouwactiviteiten onverminderd voortgegaan en is het zeker ter hoogte van Soesterberg en Huis
ter Heide knap vol geworden. En ook nu nog bieden projectontwikkelaars leuke kaveltjes aan langs
de Amersfoortseweg. Zoals in de wijk Sterrenberg van Huis ter Heide, waar ruime herenhuizen vanaf
€ 321.500,- vrij op naam te koop staan.
Behalve druk autoverkeer is er ook vliegverkeer boven de Wegh der weegen. Een stuk rustiger dan
vóór de opheffing van de militaire vliegbasis Soesterberg in 2008 – in plaats van F16 straaljagers
cirkelt een viertal zweefvliegtuigjes boven me. Het moeten leden zijn van de Amsterdamsche Club
voor Zweefvliegen, die al vanaf 1946 op de vliegbasis huist.
Opstijgen
Voorbij Soesterberg heet de weg Amersfoortsestraat. Het wordt hier smaller, maar niet minder druk.
Rechts weer een sortie, die leidt naar een andere voormalige buitenplaats: De Oude Tempel. Het
complex bestaat uit een neobarok landhuis met rieten dak, een voormalig jachthuis en een
jachtopzienerswoning. Behalve (weer) een zorginstelling, is hier onder meer ook de Dutch Ballooning
Bar – Experience Center gevestigd. Natuurlijk vraag ik me af wat dat is. Ik krijg visioenen van een
sekshuis, maar nee. Na enig research kom ik op een website en lees daar: Terwijl u geniet van een
kopje koffie of glaasje wijn, kunt u vanaf het terras in de zomer de luchtballonnen zien opstijgen. Of
wilt u ook mee? Dat kan! Eigenlijk is bij ons niets onmogelijk.
Snel fiets ik door, ik word moe en dorstig. Op naar restaurant-barbecue de Spitsheuvel, waar vroeger
de paardentrams stopten om hun passagiers en de paarden te laten rusten. En er werd gewaterd –
vandaar de vroegere bijnaam ‘Pisheuvel’. Volgens eigen zeggen is dit ‘ een gezellig restaurant waar u
terecht kunt voor een drankje, lunch of diner van de allerbeste kwaliteit,en waar uw euro wel de
verhouding met de ouderwetse gulden stand heeft gehouden.’ Een vreemd verhaal, maar het bier
smaakt best. Als ik op het straatnaambordje kijk, zie ik dat weg hier alweer anders heet:
Utrechtseweg. De Wegh der weegen blijft verbazingwekkend, ook anno 2012.
[Kader]
Literatuur over de Wegh der Weegen:
Jaap Evert Abrahamse en Roland Blijdenstijn • Wegh der weegen. De ontwikkeling van de
Amersfoortseweg 1647-2010 • Stokerkade cultuurhistorische uitgeverij, 2010 • Boek en DVD
• ISBN 97890 79156 115 • € 24,50
Epiloog
Ik zei het al een paar keer: Jacob van Campen draait zich om in zijn graf. De Wegh der weegen is
immers niet geworden wat hem en zijn opdrachtgevers voor ogen stond. De vergelijking met de Via
Appia en Unter den Linden gaat volstrekt mank. De N237 is een drukke verkeersweg, waarlangs anno
2012 slechts een handjevol voorname buitenplaatsen, landhuizen en villa´s te vinden is. Met name