Inhoudsopgave

Inhoudsopgave
Algemene anatomie
1 Fylogenetische en ontwikkelingsgeschiedenis
van de mens
1.1 Fylogenetische geschiedenis van de mens . . . . . . . . . . . . . . . . 2
1.2 Ontwikkelingsgeschiedenis van de mens:
overzicht, bevruchting en vroegste stadia van ontwikkeling
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
1.3 gastrulatie, neurulatie en vorming van somieten . . . . . . . . 6
1.4 ontwikkeling van eivliezen en placenta . . . . . . . . . . . . . . . . 8
1.5 De ontwikkeling van de keel-(kieuw-)bogen bij de mens . . 10
1.6 Vroegembryonale bloedsomloop en ontwikkeling van
belangrijke bloedvaten tijdens het verloop van de
ontogenese . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
1.7 Botontwikkeling en botzettingsprocessen . . . . . . . . . . . . . . . 14
1.8 Ossificatie van de extremiteiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
1.9 Ontwikkeling en stand van de extremiteiten . . . . . . . . . . . . 18
2 Overzicht van het menselijk lichaam
2.1 Het menselijk lichaam (verhoudingen, oppervlakte en
lichaamsgewicht) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
2.2 Het bouwplan van het menselijk lichaam . . . . . . . . . . . . . . . . 22
3 Anatomie van het lichaamsoppervlak en
oriëntatiepunten van het menselijk lichaam
3.1 Positie- en richtingsaanduidingen en de hoofdassen en
belangrijkste vlakken van het menselijk lichaam . . . . . . . . . . 24
3.2 Oppervlakte anatomie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
3.3 Oppervlaktereliëf en tastbare beenderpunten . . . . . . . . . . . 28
3.4 Oriëntatiepunten op het menselijk lichaam . . . . . . . . . . . . . . 30
3.5 Lichaamsgebieden (topografische anatomie) . . . . . . . . . . . . 32
4 Beenderen en botverbindingen
4.1 Benig skelet en bouw van een pijpbeen . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
4.2 Vaste en beweeglijke botverbindingen
(synartrosen en diartrosen) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
4.3 Hoofdlijnen van de gewrichtsbewegingen . . . . . . . . . . . . . . 38
5 Spieren
5.1 Skeletspieren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
5.2 Pezen en hulpstructuren van spieren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
6 Vaten
6.1 Overzicht van het cardiovasculaire stelsel van de mens . . . 44
6.2 Structuur van arteriën en venen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
6.3 Vaten van de microcirculatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
7 Lymfatisch systeem en klieren
7.1 Het lymfatische systeem van de mens . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
7.2 Exocriene en endocriene klieren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
8 Algemene neuroanatomie
8.1 Ontwikkeling van het centraal zenuwstelsel (CZS) . . . . . . . . 54
8.2 Derivaten van de neurale lijst en ontwikkeling
van het perifeer zenuwstelsel (PZS) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
8.3 Positie en indeling van het zenuwstelsel . . . . . . . . . . . . . . . . 58
8.4 Cellen van het zenuwstelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
8.5 Bouw van een ruggenmergsegment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
8.6 Sensibele innervatie:
overzicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
8.7 dermatomen en huidzenuwgebieden . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
8.8 Motorische innervatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
8.9 Verschillen tussen het centrale
en het perifere zenuwstelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
8.10 Vegetatieve zenuwstelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
IX

Inhoudsopgave
Lichaamswand
1 Botten, banden en gewrichten
1.1 Skelet van de romp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
1.2 Benige wervelkolom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
1.3 Ontwikkeling van de wervelkolom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
1.4 Opbouw van een wervel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
1.5 Halswervelkolom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
1.6 Borstwervelkolom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
1.7 Lendenwervelkolom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
1.8 Heiligbeen (os sacrum) en stuitbeentje (os coccygis) . . . . . 90
1.9 Tussenwervelschijven (discus intervertebralis):
opbouw en functie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
1.10 Bandapparaat van de wervelkolom:
overzicht en thoracolumbaal gebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
1.11 Bandenapparaat van de halswervelkolom: overzicht . . . . . . 96
1.12 Bandapparaat van de bovenste halswervelkolom
(bovenste en onderste kopgewricht) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
1.13 Wervelbooggewricht, bewegingssegment en
mate van beweging van de verschillende gebieden
van de wervelkolom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
1.14 Uncovertebrale gewrichten van de halswervelkolom . . . . 102
1.15 Degeneratieve veranderingen in het gebied van de
lendenwervelkolom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
1.16 Benige borstkas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
1.17 Borstbeen en ribben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
1.18 Wervelgewrichten van de ribben en bewegingen
van de thorax . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110
1.19 Benig bekken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
1.20 Bandenapparaat en bekkenmaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
1.21 Iliosacraal gewricht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
2 Systematiek van de musculatuur
2.1 Overzicht van de lichaamswandmusculatuur,
herkomst en functie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118
2.2 Autochtone rugmusculatuur
(m. erector spinae): laterale tractus . . . . . . . . . . . . . . . . . 120
2.3 (m. erector spinae): mediale tractus . . . . . . . . . . . . . . . . 122
2.4 korte nek- ofwel kopgewrichtsspieren
en prevertebrale musculatuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
2.5 Buikwandmusculatuur:
zijdelingse (schuine) buikwandspieren . . . . . . . . . . . . . . 126
2.6 voorste en achterste buikwandspieren . . . . . . . . . . . . . . . 128
2.7 taken van de buikwandspieren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
2.8 Borstkasmusculatuur
(mm. intercostales resp. subcostales en scaleni en
m. transversus thoracis) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
2.9 middenrif (diafragma) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
2.10 Bekkenbodemmusculatuur (diaphragma pelvis, diaphragma
urogenitale en sluit- resp. zwellichaamspieren) . . . . . . . . . 136
3 Topografie van de musculatuur
3.1 Overzicht van rugspieren en fascia thoracolumbalis . . . . . . . 138
3.2 Autochtone rugmusculatuur:
X
laterale en mediale tractus van de m. erector spinae . . . 140
3.3 korte nekspieren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142
3.4 Thoraxwandspieren en fascia endothoracica . . . . . . . . . . . . 144
3.5 Overgang van borstkas naar buikholte:
middenrif (diafragma) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
3.6 Zijdelingse en voorste buikwandspieren . . . . . . . . . . . . . . . 148
3.7 Bouw van buikwand en rectusschede
(vagina musculi recti abdominis) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
3.8 Bekkenbodemspieren:
overzicht van de regio perinealis en
oppervlakkige fasciae . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
3.9 bouw van de bekkenbodem en bekkenruimten,
geslachtsverschillen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
3.10 Bekkenbodem- en bekkenwandspieren bij de vrouw
in caudaal aanzicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
3.11 Bekkenbodemspieren:
m. levator ani . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
3.12 ligging ten opzichte van organen en vaten bij man en
vrouw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160
4 Systematiek van bloedvaten en zenuwen
4.1 Arteriën . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
4.2 Venen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164
4.3 Lymfebanen en lymfeknopen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166
4.4 Zenuwen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
5 Topografie van bloedvaten en zenuwen
5.1 Oppervlaktecontouren en epifasciale bloed- en zenuwbanen
van de ventrale lichaamswand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170
5.2 van de dorsale lichaamswand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172
5.3 Dorsale lichaamswand
in dorsaal aanzicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174
5.4 in ventraal aanzicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176
5.5 Ventrale lichaamswand:
overzicht en klinisch belangrijke ligging van enige
bloedvaten en zenuwen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178
5.6 zenuwen, bloed- en lymfevaten van de vrouwelijke
borstklier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
5.7 canalis inguinalis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182
5.8 Anatomie en zwakke plaatsen van de voorste buikwand . . 184
5.9 Lies- en dijbreuken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186
5.10 Zeldzame uitwendige hernia’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188
5.11 Diagnostiek en therapie van hernia’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190
5.12 Ontwikkeling van de uitwendige geslachtsorganen . . . . . . 192
5.13 Uitwendige mannelijke geslachtsorganen:
descensus testis en funiculus spermaticus . . . . . . . . . . . 194
5.14 zaadbal en bijbal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196
5.15 penisfasciën en zwellichamen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
5.16 bloedvaten en zenuwen van de penis . . . . . . . . . . . . . . . . 200
5.17 Uitwendige vrouwelijke geslachtsorganen:
overzicht en details van het perineaal gebied . . . . . . . . . 202
5.18 bloedvaten en zenuwen, spieren van zwellichamen
en schedevoorhof . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204

Bovenste extremiteit
1 Botten, banden en gewrichten
1.1 Bovenste extremiteit als geheel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208
1.2 Plaats van de schoudergordel in het skelet van de romp . . 210
1.3 Botten van de schoudergordel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212
1.4 Botten van de vrije ledematen:
humerus als geheel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
1.5 torsie van de humerus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216
1.6 radius en ulna als geheel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218
1.7 gewrichtsvlakken van radius en ulna . . . . . . . . . . . . . . . . . 220
1.8 hand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222
1.9 handwortelbeenderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224
1.10 Schoudergewrichten:
overzicht en sleutelbeengewrichten als geheel . . . . . . . . 226
1.11 bandapparaat van het sleutelbeengewricht en het . . . . . . . .
scapulothoracaal gewricht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228
1.12 kapsel-bandapparaat en articulatio humeri . . . . . . . . . . . 230
1.13 subacromiaal schijngewricht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
1.14 Bursa subacromialis en bursa subdeltoidea . . . . . . . . . . . . 234
1.15 Bewegingen in schoudergordel en schoudergewricht . . . . 236
1.16 Ellebooggewricht (articulatio cubiti)
als geheel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238
1.17 kapsel-bandapparaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240
1.18 Onderarm:
articulationes radioulnares proximalis en distalis . . . . . . . . 242
1.19 Bewegingen in ellebooggewricht en
radio-ulnaire gewricht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244
1.20 Bandapparaat van de hand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246
1.21 Canalis carpi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248
1.22 Bandapparaat van de vingers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250
1.23 Duimzadelgewricht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252
1.24 Bewegingen in de hand- en vingergewrichten . . . . . . . . . . . 254
2 Systematiek van de musculatuur
2.1 Functionele spiergroepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256
2.2 Schoudergordelmusculatuur:
mm. trapezius, sternocleidomastoideus
en omohyoideus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258
2.3 mm. serratus anterior, subclavius, pectoralis minor,
levator scapulae, rhomboideus major en minor . . . . . . . 260
2.4 Schoudergewrichtsmusculatuur:
rotatorenmanchet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262
2.5 m. deltoideus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264
2.6 mm. latissimus dorsi en teres major . . . . . . . . . . . . . . . . . 266
2.7 mm. pectoralis major en coracobrachialis . . . . . . . . . . . . 268
2.8 Bovenarmspieren:
mm. biceps brachii en brachialis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270
2.9 mm. triceps brachii en anconeus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272
2.10 Onderarmspieren:
oppervlakkige en diepe flexoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
2.11 radiale spieren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276
2.12 oppervlakkige en diepe extensoren . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
2.13 Korte handspieren:
thenar- en hypothenarspieren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
2.14 middenhandspieren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282
3 Topografie van de musculatuur
3.1 Dorsale schoudergordel- en schoudergewrichts-
musculatuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284
3.2 Dorsale schoudergewrichts- en bovenarmmusculatuur . . . 286
3.3 Ventrale schoudergordel- en schoudergewrichts-
musculatuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288
3.4 Ventrale schoudergewrichts- en bovenarmmusculatuur . . 290
3.5 Ventrale onderarmmusculatuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292
3.6 Dorsale onderarmmusculatuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294
3.7 Dwarsdoorsneden van de boven- en onderarm . . . . . . . . . 296
3.8 Peesscheden van de hand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298
3.9 Dorsale aponeurose van de vingers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300
3.10 Korte handspieren:
oppervlakkige laag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302
3.11 middelste laag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304
3.12 diepe laag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306
4 Systematiek van bloedvaten en zenuwen
4.1 Arteriën . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308
4.2 Venen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310
4.3 Lymfebanen en lymfeknopen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312
4.4 Plexus brachialis:
bouw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314
4.5 pars supraclavicularis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316
4.6 pars infraclavicularis – overzicht en korte takken . . . . . . 318
4.7 pars infraclavicularis – n. musculocutaneus
en n. axillaris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320
4.8 pars infraclavicularis – n. radialis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322
4.9 pars infraclavicularis – n. ulnaris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324
4.10 pars infraclavicularis – n. medianus . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326
5 Topografie van bloedvaten en zenuwen
5.1 Oppervlaktecontouren en epifasciale bloed- en zenuwbanen:
ventraal aanzicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328
5.2 dorsaal aanzicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330
5.3 Schoudergebied:
ventraal aanzicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332
5.4 Okselholte (regio axillaris):
voorwand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334
5.5 achterwand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336
5.6 Voorzijde van de bovenarm (regio brachialis anterior) . . . . 338
5.7 Schoudergebied: dorsocraniaal aanzicht . . . . . . . . . . . . . . . 340
5.8 Achterzijde van de bovenarm (regio brachialis posterior) . 342
5.9 Elleboogplooi (regio cubitalis) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344
5.10 Voorzijde van de onderarm
(regio antebrachialis anterior) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346
5.11 Achterzijde van onderarm (regio antebrachialis
posterior) en handrug (dorsum manus) . . . . . . . . . . . . . . . . 348
5.12 Handpalm (palma manus):
Inhoudsopgave
epifasciale bloedvaten en zenuwen en innervatie . . . . . 350
5.13 bloedvoorziening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352
5.14 Canalis carpi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354
5.15 Kanaal van Guyon en regio carpalis anterior . . . . . . . . . . . . 356
XI

Inhoudsopgave
Onderste extremiteit
1 Botten, banden en gewrichten
1.1 Onderste extremiteit als geheel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360
1.2 Anatomische en mechanische assen van het been . . . . . . . 362
1.3 Beenderen van de bekkengordel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364
1.4 Dijbeen (os femoris) in zijn geheel,
betekenis van de femurhalshoek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 366
1.5 Caput femoris en verkeerde standen van de femurhals . . . 368
1.6 Knieschijf (patella) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370
1.7 Beenderen van het onderbeen (tibia en fibula) . . . . . . . . . . 372
1.8 Overzicht van de voetbeenderen,
aanzicht van dorsoplantair . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374
1.9 Voetbeenderen van lateraal en mediaal,
accessoire voetwortelbeenderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376
1.10 Heupgewricht: articulerende beenderen . . . . . . . . . . . . . . . 378
1.11 Het bandapparaat van het heupgewricht:
stabilisatie van de femurkop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380
1.12 voeding van de femurkop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382
1.13 Doorsneden van het heupgewricht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384
1.14 Bewegingen en biomechanica van het heupgewricht . . . . 386
1.15 Ontwikkeling van het heupgewricht . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388
1.16 Kniegewricht:
articulerende beenderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390
1.17 overzicht van het bandapparaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392
1.18 kruisbanden en collaterale banden . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394
1.19 menisci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396
1.20 bewegingsassen en -richtingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398
1.21 gewrichtskapsel en gewrichtsholte . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400
1.22 Voetgewrichten:
overzicht van articulerende beenderen en gewrichten . . 402
1.23 gewrichtsvlakken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404
1.24 bovenste en onderste spronggewricht . . . . . . . . . . . . . . . 406
1.25 Bandapparaat van de voet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408
1.26 Bewegingsassen en -richtingen van de voet . . . . . . . . . . . . . 410
1.27 Overzicht van het voetgewelf en dwarswelving . . . . . . . . . 412
1.28 Lengtegewelf van de voet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414
1.29 Sesambeenderen en teendeformiteiten . . . . . . . . . . . . . . . 416
1.30 De menselijke voortbeweging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418
2 Systematiek van de musculatuur
2.1 Indelingsprincipes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420
2.2 Heup- en bilmusculatuur:
binnenste heupspieren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 422
2.3 buitenste heupspieren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424
2.4 adductorengroep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426
2.5 Bovenbeenmusculatuur:
extensorengroep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428
2.6 flexorengroep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430
2.7 Onderbeenmusculatuur:
extensoren- en fibularisgroep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432
2.8 oppervlakkige flexorengroep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434
2.9 diepe flexorengroep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436
XII
2.10 Korte voetspieren:
voetrug en voetzool (loges van grote en kleine teen) . . 438
2.11 voetzool (middenloge) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440
3 Topografie van de musculatuur
3.1 Spieren van bovenbeen, heup en bilstreek
van mediaal en van voren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442
3.2 van voren – oorsprongs- en aanhechtingsvlakken . . . . . 444
3.3 van lateraal en van achteren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446
3.4 van achteren – oorsprongs- en aanhechtingsvlakken . . . 448
3.5 Spieren van het onderbeen
van lateraal en van voren - oorsprongs- en
aanhechtingsvlakken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450
3.6 van achteren – oorsprongs- en aanhechtingsvlakken . . . 452
3.7 Peesscheden en bevestigingsbanden van de voet . . . . . . . . 454
3.8 Korte voetspieren van plantair – plantaire aponeurose . . 456
3.9 Korte voetspieren van plantair . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 458
3.10 spieraanhechting en oorsprong . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460
3.11 Doorsneden: bovenbeen, onderbeen en voet . . . . . . . . . . . 462
4 Systematiek van bloedvaten en zenuwen
4.1 Arteriën . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464
4.2 Venen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466
4.3 Lymfebanen en lymfeknopen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468
4.4 Bouw van de plexus lumbosacralis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470
4.5 Zenuwen van de plexus lumbalis:
nn. iliohypogastrici, ilioinguinales), genitofemoralis
en cutaneus femoris lateralis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472
4.6 nn. obturatorius en femoralis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474
4.7 Zenuwen van de plexus sacralis:
n. gluteus superior, n. gluteus inferior
en n. cutaneus femoris posterior . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476
4.8 n. ischiadicus
(overzicht en sensibele-innervatiegebied) . . . . . . . . . . . . 478
4.9 n. ischiadicus
(verloop en motorische-innervatiegebied) . . . . . . . . . . . 480
4.10 n. pudendus en n. coccygeus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482
5 Topografie van bloedvaten en zenuwen
5.1 Oppervlaktecontouren en epifasciale bloedvaten en zenuwen:
vooraanzicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 484
5.2 achteraanzicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486
5.3 Voorzijde van het bovenbeen
(regio femoralis anterior met trigonum femorale) . . . . . . . 488
5.4 Arteriële voorziening van het bovenbeen . . . . . . . . . . . . . . 490
5.5 Bilstreek (regio glutealis):
overzicht van vaten en zenuwen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492
5.6 foramina ischiadica en n. ischiadicus . . . . . . . . . . . . . . . . 494
5.7 Fossa ischioanalis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496

5.8 Canalis pudendalis en regio perinealis
(regio urogenitalis en regio analis) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498
5.9 Achterzijde van het bovenbeen (regio femoris posterior)
en het kniegebied (regio genus posterior) . . . . . . . . . . . . . 500
5.10 Achterzijde van het onderbeen (regio cruris posterior)
en mediale enkelregio (regio retromalleolaris medialis) . . 502
5.11 Voetzool (planta pedis) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504
5.12 Voorzijde van het onderbeen en de voetrug
(regio cruris anterior en dorsum pedis): huidinnervatie . . 506
5.13 Arteriën van de voetrug (dorsum pedis) . . . . . . . . . . . . . . . 508
Appendix
Inhoudsopgave
Literatuuroverzicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513
Index . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515
XIII