Dokter Johan Waes, Reumatoloog en Voorzitter van ... - t Lichtpuntje
Dokter Johan Waes, Reumatoloog en Voorzitter van ... - t Lichtpuntje
Dokter Johan Waes, Reumatoloog en Voorzitter van ... - t Lichtpuntje
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Dokter</strong> <strong>Johan</strong> <strong>Waes</strong>, <strong>Reumatoloog</strong> <strong>en</strong> <strong>Voorzitter</strong> <strong>van</strong> de Reumaliga<br />
was op 20 januari '07 onze Gastspreker over Pijn... <strong>en</strong> Reuma.<br />
Hoe ontstaan gewrichtspijn<strong>en</strong>? Kan m<strong>en</strong> ze voorkom<strong>en</strong> <strong>en</strong> hoe moet m<strong>en</strong> ze behandel<strong>en</strong>?<br />
Gewrichtspijn<strong>en</strong> k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> leeftijd. Ze kunn<strong>en</strong> zowel bij zeer jonge kinder<strong>en</strong> voorkom<strong>en</strong> als bij<br />
jonger<strong>en</strong>, volwass<strong>en</strong><strong>en</strong> of ouder<strong>en</strong>.<br />
Bij jonge kinder<strong>en</strong> (al <strong>van</strong>af 3 jaar!) kunn<strong>en</strong> er tijd<strong>en</strong>s de groei<br />
stoorniss<strong>en</strong> optred<strong>en</strong> met pijn <strong>en</strong> misvorming als gevolg. Er bestaan ook<br />
meerdere vorm<strong>en</strong> <strong>van</strong> artritis. Met aangepaste behandeling kunn<strong>en</strong> de<br />
meeste misvorming<strong>en</strong> voorkom<strong>en</strong> word<strong>en</strong>.<br />
Bij volwass<strong>en</strong><strong>en</strong> is er e<strong>en</strong> piek tuss<strong>en</strong> de 35 <strong>en</strong> 40 jaar. Voornamelijk<br />
nekartrose.<br />
<strong>Dokter</strong> <strong>Johan</strong> <strong>Waes</strong>, <strong>Reumatoloog</strong><br />
En <strong>Voorzitter</strong> <strong>van</strong> de Reuma Liga.<br />
Ze kom<strong>en</strong> wel meer voor bij het ouder word<strong>en</strong>: slijtagereuma.<br />
artrose: komt <strong>van</strong> "arthron" <strong>en</strong> "ose" = sleet, er is e<strong>en</strong> aftakeling <strong>van</strong><br />
het kraakbe<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> verbreding <strong>van</strong> het gewricht; er zijn ge<strong>en</strong><br />
afwijking<strong>en</strong> in het bloed <strong>en</strong> er is ge<strong>en</strong> ontsteking.<br />
Overbelasting:<br />
Schema <strong>van</strong> e<strong>en</strong><br />
normaal gewricht:<br />
(zie schema rechts)<br />
Waardoor word<strong>en</strong> gewrichtspijn<strong>en</strong> veroorzaakt?<br />
De belangrijkste oorzak<strong>en</strong> zijn:<br />
SCHEMA VAN EEN NORMAAL GEWRICHT<br />
1) Artritis: het woord komt <strong>van</strong> "arthron" = gewricht<br />
<strong>en</strong> "itis" = ontsteking, het is e<strong>en</strong> echte ziekte met<br />
afwijking<strong>en</strong> in het bloed <strong>en</strong> aantasting <strong>van</strong> organ<strong>en</strong>, zoals long<strong>en</strong>, nier<strong>en</strong>, hart.<br />
Er wordt e<strong>en</strong> onderscheid gemaakt tuss<strong>en</strong> acute <strong>en</strong> chronische artritis. acute artritis: plots op-<br />
kom<strong>en</strong>de hevige ontsteking <strong>van</strong> 1 of meer gewricht<strong>en</strong>, die <strong>en</strong>kele dag<strong>en</strong> duurt <strong>en</strong> dan weer<br />
verdwijnt. vb. jicht, pseudo-jicht (kalk komt vrij in e<strong>en</strong> gewricht) of acute gewrichtsreuma: vooral na<br />
keelontsteking (is nu minder door gebruik antibiotica)<br />
chronishe artritis: k<strong>en</strong>t e<strong>en</strong> langdurig verloop.<br />
vb. reumatoïde artritis, psoriatische artritis, spondylitis ankylosans<br />
(ziekte <strong>van</strong> Bechterew)<br />
Schema <strong>van</strong> e<strong>en</strong> artritis: (zie hieronder) Reumatoïde artritis begint plots. De diagnose moet<br />
zo vlug mogelijk gesteld word<strong>en</strong>, liefst binn<strong>en</strong> de 6<br />
wek<strong>en</strong>, <strong>en</strong> direct behandeld word<strong>en</strong> want na 6 maand<strong>en</strong><br />
zonder behandeling zijn de letsels onomkeerbaar.<br />
(zie foto hieronder)<br />
R.A.<br />
1
2<br />
Psoriatische artritis geeft minder ernstige misvorming<strong>en</strong>. Ongeveer 6% <strong>van</strong> de psoriasis-patiënt<strong>en</strong><br />
krijg<strong>en</strong> artritis (zie foto hieronder)<br />
Psoriatische artritis<br />
Artrose: komt <strong>van</strong> "arthron" <strong>en</strong> "ose" = sleet,<br />
er is e<strong>en</strong> aftakeling <strong>van</strong> het kraakbe<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> verbreding<br />
<strong>van</strong> het gewricht; er zijn ge<strong>en</strong> afwijking<strong>en</strong> in het bloed<br />
<strong>en</strong> er is ge<strong>en</strong> ontsteking.<br />
Schema <strong>van</strong> e<strong>en</strong> artrose: (zie foto hieronder)<br />
Schema <strong>van</strong> e<strong>en</strong> artrose<br />
De ziekte <strong>van</strong> Bechterew is in hoge mate erfelijk. Ze<br />
tast ev<strong>en</strong>veel mann<strong>en</strong> als vrouw<strong>en</strong> aan, maar de<br />
mann<strong>en</strong> zijn ernstiger misvormd. (zie foto hieronder)<br />
Ontstaat na overbelasting of beschadiging: het<br />
kraakbe<strong>en</strong> is minder <strong>van</strong> kwaliteit, er is ook minder<br />
opbouw <strong>van</strong> kraakbe<strong>en</strong> dan afbraak.<br />
Artrose <strong>van</strong> e<strong>en</strong> handgewricht veroorzaakt knobbels,<br />
het lijkt op artritis maar is het niet. (zie foto hieronder)<br />
3) Overbelasting: kan e<strong>en</strong> irritatie veroorzak<strong>en</strong> <strong>van</strong> de verschill<strong>en</strong>de gewrichtsstructur<strong>en</strong>.<br />
De grootste oorzak<strong>en</strong> zijn obesitas (zwaarlijvigheid) <strong>en</strong> int<strong>en</strong>sief sport<strong>en</strong>.<br />
Veel beweg<strong>en</strong> is goed voor de gewricht<strong>en</strong>, maar dan onbelast!<br />
<strong>Dokter</strong> <strong>Johan</strong> <strong>Waes</strong> voor e<strong>en</strong><br />
geïnteresseerde volle zaal.<br />
De pijn kan ontstaan door<br />
ontstekings<strong>en</strong>zym<strong>en</strong> die de<br />
gevoelsz<strong>en</strong>uw<strong>en</strong> prikkel<strong>en</strong>, door<br />
uitzetting als gevolg <strong>van</strong><br />
vochtophoping (water in e<strong>en</strong> knie),<br />
door aantasting <strong>van</strong> het botweefsel<br />
onder het kraakbe<strong>en</strong> (kraakbe<strong>en</strong> zelf<br />
is pijnloos), door pijnlijke<br />
spierspasm<strong>en</strong>.<br />
Gewrichtspijn wordt niet altijd<br />
Ziekte <strong>van</strong> Bechterew<br />
Artrose <strong>van</strong> de handgew richtjes<br />
. Heberd<strong>en</strong> (DIP-gewrichtjes) <strong>en</strong><br />
. Bouchard (PIP-gewrichtjes) noduli (knobbels)
veroorzaakt door het gewricht zelf, maar kan ook naast het gewricht<br />
zitt<strong>en</strong>, vb. e<strong>en</strong> ontstok<strong>en</strong> pees of slijmzakje.<br />
Ook kan het veroorzaakt word<strong>en</strong> door andere ziekt<strong>en</strong>,<br />
vb. longkanker, veralgeme<strong>en</strong>de lupus of opstapeling <strong>van</strong> ijzer (hemochromatosis).<br />
E<strong>en</strong> golfspelerselleboog is e<strong>en</strong> ontsteking ter hoogte <strong>van</strong> de aanhechtingsplaats <strong>van</strong> de voorarmspier<strong>en</strong><br />
aan de binn<strong>en</strong>kant <strong>van</strong> de elleboog.<br />
E<strong>en</strong> t<strong>en</strong>niselleboog is e<strong>en</strong> ontsteking ter hoogte <strong>van</strong> de aanhechtingsplaats <strong>van</strong> de voorarmspier<strong>en</strong> aan<br />
de buit<strong>en</strong>kant <strong>van</strong> de elleboog.<br />
Het type <strong>van</strong> de pijn is verschill<strong>en</strong>d bij artritis <strong>en</strong> artrose:<br />
bij artritis is de pijn er tijd<strong>en</strong>s <strong>en</strong> na rust, vooral 's morg<strong>en</strong>s vroeg. (zie tek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> links)<br />
Kan m<strong>en</strong> gewrichtspijn voorkom<strong>en</strong>?<br />
1) Kan m<strong>en</strong> artritis voorkom<strong>en</strong>? De ontstekingsreuma's<br />
spijtig g<strong>en</strong>oeg niet.<br />
De oorzaak is volledig onbek<strong>en</strong>d <strong>en</strong> waarschijnlijk zijn er<br />
meerdere oorzak<strong>en</strong>.<br />
Zo speelt het man of vrouw zijn e<strong>en</strong> rol: reumatoïde<br />
artritis komt 3 maal meer voor bij vrouw<strong>en</strong>,<br />
spondylitis ankylosans komt meer voor bij mann<strong>en</strong>.<br />
De ziekte <strong>van</strong> Bechterew is dan weer erfelijk.<br />
bij artrose ontstaat de pijn vooral bij belast<strong>en</strong>, dus in<br />
de loop <strong>van</strong> de dag. (zie tek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> hieronder)<br />
De misvorming<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> echter wel voorkom<strong>en</strong> word<strong>en</strong> als de behandeling tijdig begonn<strong>en</strong> wordt.<br />
E<strong>en</strong> pijnlijke zwelling in minst<strong>en</strong>s 2 gewricht<strong>en</strong> die langer dan 3 wek<strong>en</strong> aanhoudt is verdacht: e<strong>en</strong><br />
onmiddellijke doorverwijzing naar e<strong>en</strong> reumatoloog is dan noodzakelijk. Ook e<strong>en</strong> blijv<strong>en</strong>de zwelling in<br />
1 gewricht wordt best doorverwez<strong>en</strong>.<br />
E<strong>en</strong> specifieke g<strong>en</strong>ez<strong>en</strong>de behandeling moet gestart word<strong>en</strong> voor er onherstell<strong>en</strong>de gewrichtsletsels<br />
zijn, dus binn<strong>en</strong> de eerste wek<strong>en</strong> na het ontstaan.<br />
Jicht kan m<strong>en</strong> wel voorkom<strong>en</strong>: hier wordt de onsteking veroorzaakt door het neerslaan <strong>van</strong><br />
urinezuurkristall<strong>en</strong> in het gewricht. Dagelijks <strong>en</strong> lev<strong>en</strong>slang in te nem<strong>en</strong> medicatie kunn<strong>en</strong> de<br />
jichtaanvall<strong>en</strong> volledig voorkom<strong>en</strong> doordat ze het urinezuurgehalte normalizer<strong>en</strong>.<br />
Sommige vorm<strong>en</strong> <strong>van</strong> artritis t<strong>en</strong>gevolge <strong>van</strong> e<strong>en</strong> infectie kunn<strong>en</strong> ook voorkom<strong>en</strong> word<strong>en</strong> als m<strong>en</strong><br />
tijdig e<strong>en</strong> behandeling met antibiotica start.<br />
2) Kan m<strong>en</strong> artrose voorkom<strong>en</strong>? Niet volledig maar m<strong>en</strong> kan het wel vertrag<strong>en</strong> door overgewicht,<br />
overbelasting <strong>en</strong> letsels (bij hevig sport<strong>en</strong>) te vermijd<strong>en</strong>.<br />
Niet belast<strong>en</strong> wil niet zegg<strong>en</strong> niet beweg<strong>en</strong>! Veel beweg<strong>en</strong> is uiterst belangrijk voor de gewricht<strong>en</strong>,<br />
maar onbelast.<br />
Sommig<strong>en</strong> nem<strong>en</strong> glucosamine om artrose te voorkom<strong>en</strong>. Wet<strong>en</strong>schappelijke bewijz<strong>en</strong> zijn er nog niet<br />
maar m<strong>en</strong> kan het prober<strong>en</strong>, het kan ge<strong>en</strong> kwaad. Als het de pijn vermindert kan m<strong>en</strong> het nem<strong>en</strong><br />
(1,5 gr per dag). Als het niet helpt kan m<strong>en</strong> beter stopp<strong>en</strong> want het is nogal duur. Enkel<br />
glucosaminesulfaat zou help<strong>en</strong>.<br />
3
Hoe gewrichtspijn<strong>en</strong> behandel<strong>en</strong>?<br />
1) Veel beweg<strong>en</strong>, onbelast<br />
2) Kinesitherapie: voor artritis heeft m<strong>en</strong> onbeperkt recht op kiné (=E-pathologie)<br />
voor artrose heeft m<strong>en</strong> recht op 18 beurt<strong>en</strong>.<br />
Bechterew-patiënt<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> in groep turn<strong>en</strong> <strong>en</strong> zwemm<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> verwarmd zwembad.<br />
4<br />
M<strong>en</strong> kan de bloeddoorstroming bevorder<strong>en</strong> zowel met warmte als ijs, doe wat voor u het<br />
aang<strong>en</strong>aamste is.<br />
E<strong>en</strong> Glisson-lus tractie-apparaat voor de halswervels kan help<strong>en</strong> bij chronische<br />
nekpijn <strong>en</strong> wordt terugbetaald door het ziek<strong>en</strong>fonds. (zie foto rechts)<br />
3) Medicatie:<br />
-pijnstillers: word<strong>en</strong> gebruikt bij lichte tot matige pijn <strong>en</strong> als aanvulling bij hevige<br />
pijn: paracetamol (vb perdolan, dafalgan) <strong>en</strong> contramal, tradonal<br />
-ontstekingsremmers: niet <strong>en</strong>kel bij artritis maar ook bij artrose<br />
vb. bruf<strong>en</strong>, voltar<strong>en</strong>, artiflam, apranax, brexine, feld<strong>en</strong>e ...<br />
deze onderdrukk<strong>en</strong> de ontstekings<strong>en</strong>zym<strong>en</strong>, maar ook de <strong>en</strong>zym<strong>en</strong> die de maag<br />
bescherm<strong>en</strong>.<br />
Er is e<strong>en</strong> nieuwe g<strong>en</strong>eratie ontstekingsremmers, de coxib's, die veiliger zijn voor de maag vb. vioxx,<br />
celebrex, bextra ... maar wel veel duurder.<br />
E<strong>en</strong> pijnlijke opstoot <strong>van</strong> artrose in 1 gewricht kan behandeld word<strong>en</strong> met inspuiting<strong>en</strong> in het<br />
gewricht (maximaal 3 à<br />
6 inspuiting<strong>en</strong> per jaar).<br />
-g<strong>en</strong>ez<strong>en</strong>de middel<strong>en</strong>:<br />
kunn<strong>en</strong> het<br />
ziekteverloop wijzig<strong>en</strong><br />
of controler<strong>en</strong>;bij<br />
artritis: salazopyrine,<br />
ledertrexate, arava, <strong>en</strong><br />
rec<strong>en</strong>t de anti TNF alfa<br />
medicatie: <strong>en</strong>brel,<br />
remicade, humira deze<br />
middel<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong><br />
ernstige gewrichtsmisvorming<strong>en</strong><br />
vermijd<strong>en</strong><br />
E<strong>en</strong> aandachtig <strong>en</strong> geamuseerd luister<strong>en</strong>d publiek indi<strong>en</strong> vroeg gestart <strong>en</strong><br />
correct gegev<strong>en</strong>. Ze word<strong>en</strong> <strong>van</strong>af 1 maart in sommige gevall<strong>en</strong> terugbetaald: bij jicht: zyloric, bij<br />
pseudojicht: colchicine,<br />
bij artrose bestaan nog ge<strong>en</strong> g<strong>en</strong>ez<strong>en</strong>de middel<strong>en</strong> maar ontstekingsremmers kunn<strong>en</strong> de duur <strong>en</strong> de ernst<br />
<strong>van</strong> de pijn<strong>en</strong> verminder<strong>en</strong>.<br />
4) Alternatieve behandeling:<br />
-acupunctuur: is pijn-still<strong>en</strong>d maar g<strong>en</strong>eest niet <strong>en</strong> werkt niet lang,<br />
-homeopathie: is e<strong>en</strong> zeer goed placebo.<br />
Beid<strong>en</strong> zijn <strong>en</strong>kel ondersteun<strong>en</strong>d, maar ver<strong>van</strong>g<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> behandeling bij artritis!<br />
(Prev<strong>en</strong>tieve) correctieve ingreep bij<br />
asafwijking (« 0-b<strong>en</strong><strong>en</strong> ») <strong>van</strong> de knie(ën)<br />
5) Chirurgie bij artrose:<br />
-prev<strong>en</strong>tief: bij ernstige as-afwijking <strong>van</strong> de knieën (O- <strong>en</strong><br />
X-b<strong>en</strong><strong>en</strong>) kan e<strong>en</strong> correctie <strong>van</strong> de be<strong>en</strong>-as vroegtijdige slijtage<br />
voorkom<strong>en</strong>. (zie foto links)<br />
-curatief: ver<strong>van</strong>g<strong>en</strong> <strong>van</strong> e<strong>en</strong> heup of knie door e<strong>en</strong><br />
prothese<br />
(zie foto rechts)<br />
HEUPPROTHESE
6) Voeding:<br />
-bij jicht: purinearm <strong>en</strong> cholesterolverlag<strong>en</strong>d dieet<br />
-bij artritis: visolie<br />
-bij obesitas: calorie arm dieet<br />
-ter voorkoming <strong>van</strong> osteoporose: calciumrijke voeding<br />
Verder is er ge<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele bewez<strong>en</strong> invloed <strong>van</strong> voedingsstoff<strong>en</strong> op<br />
reuma, zelfs niet <strong>van</strong> vlees of andere<br />
"verzur<strong>en</strong>de" voedingsmiddel<strong>en</strong>.<br />
Er kunn<strong>en</strong> wel "allergische" factor<strong>en</strong> e<strong>en</strong> rol spel<strong>en</strong>: test uit welke<br />
stoff<strong>en</strong> uw gewrichtspijn<br />
veroorzaakt <strong>en</strong> mijd die<br />
dan.<br />
Bepaalde kruid<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> pijnstill<strong>en</strong>de werking<br />
hebb<strong>en</strong> vooral als ze<br />
aspirine-achtige stoff<strong>en</strong><br />
bevatt<strong>en</strong> vb. berk<strong>en</strong>- <strong>en</strong><br />
wilg<strong>en</strong>sap.<br />
Maar het placebo effect<br />
speelt ook hier mee.<br />
Dank U, <strong>Dokter</strong> <strong>Johan</strong> <strong>Waes</strong>. Daarom ook graag e<strong>en</strong> bos bloem<strong>en</strong> voor de vrouw <strong>en</strong> e<strong>en</strong> fles<br />
wijn voor U.<br />
De Reuma Liga heeft e<strong>en</strong> brochure over gewrichtspijn<strong>en</strong> <strong>en</strong> die kan gratis aangevraagd<br />
word<strong>en</strong> door<br />
de led<strong>en</strong> <strong>van</strong> 't <strong>Lichtpuntje</strong> op volg<strong>en</strong>d adres:<br />
Secretariaat <strong>van</strong> de Vlaamse Reumaliga<br />
Bleekstraat 7<br />
2800 Mechel<strong>en</strong><br />
tel. 015 21 11 21 tuss<strong>en</strong> 9 <strong>en</strong> 12 u.<br />
e-mail: secretariaat@reumaliga.be<br />
web site: http://www.reumaliga.be<br />
(m<strong>en</strong> kan natuurlijk ook lid word<strong>en</strong> <strong>van</strong> de liga)<br />
Vrag<strong>en</strong> aan <strong>en</strong> antwoord<strong>en</strong> <strong>van</strong> <strong>Dokter</strong> <strong>Waes</strong>:<br />
Vraag: is er e<strong>en</strong> terugbetaling <strong>van</strong> medicatie voor psoriatische artritis?<br />
Antw.: de medicatie wordt terugbetaald voor m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> met 5 ontstok<strong>en</strong> gewricht<strong>en</strong> <strong>en</strong> aantoonbaar letsel<br />
of m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> met ernstige psoriasis waarbij meer dan 50% <strong>van</strong> het lichaam betrokk<strong>en</strong> is.<br />
Vraag: hoe behandelt m<strong>en</strong> e<strong>en</strong> klikvinger?<br />
Antw.: e<strong>en</strong> verdikking op e<strong>en</strong> pees doet de vinger plooi<strong>en</strong>, als er e<strong>en</strong> knobbel ontstaat kan de vinger niet<br />
terugplooi<strong>en</strong>, e<strong>en</strong> cortisone-inspuiting vermindert de knobbel <strong>en</strong> de pees glijdt terug; als dit niet<br />
helpt is e<strong>en</strong> operatie nodig. Ook bij e<strong>en</strong> ingeklemde z<strong>en</strong>uw in de pols helpt e<strong>en</strong> inspuiting in 9 op<br />
de 10 gevall<strong>en</strong>.<br />
Vraag: hoe behandelt m<strong>en</strong> psoriasis?<br />
Antw.: m<strong>en</strong> probeert met zalv<strong>en</strong>, afhankelijk <strong>van</strong> het type uitslag, de psoriasis onder controle te houd<strong>en</strong>.<br />
5
Vraag: waarom inspuiting<strong>en</strong> in gewricht<strong>en</strong> word<strong>en</strong> soms wel <strong>en</strong> soms niet terugbetaald?<br />
Antw.: epidurale inspuiting<strong>en</strong> in de rug word<strong>en</strong> terugbetaald, andere niet meer, maar ze kost<strong>en</strong> maar +/-<br />
7 euro.<br />
Vraag: is infra-rood goed of slecht?<br />
Antw.: warmte is altijd goed: sauna, kers<strong>en</strong>pit-<br />
kuss<strong>en</strong>,alle<strong>en</strong> bij zeer actieve artritis raadt m<strong>en</strong><br />
sauna af; na sauna in koud water is ge<strong>en</strong><br />
probleem.<br />
Vraag: wat is <strong>en</strong> multidisciplinair reuma-team?<br />
Antw.: ze zijn meestal verbond<strong>en</strong> aan e<strong>en</strong> universiteit,<br />
bestaan uit e<strong>en</strong> orthopedist, fysiotherapeut,<br />
podoloog, ergotherapeut, psycholoog ... het<br />
wordt nog niet terugbetaald, e<strong>en</strong> reumatoloog<br />
kan zelf binn<strong>en</strong> zijn regio e<strong>en</strong> team vorm<strong>en</strong><br />
waar m<strong>en</strong> ambulant geholp<strong>en</strong> wordt, ergotherapie De Arts <strong>en</strong> de Patiënt, sam<strong>en</strong> e<strong>en</strong> goed span.<br />
kan in e<strong>en</strong> dagc<strong>en</strong>trum, maar het geheel is nog niet voldo<strong>en</strong>de gestructureerd.<br />
Vraag: wanneer gebruikt m<strong>en</strong> morfine?<br />
Antw.: het wordt zeld<strong>en</strong> gebruikt in de reumatologie.<br />
Vraag: waarom verdedig<strong>en</strong> de verzekeringsmaatschappij<strong>en</strong> <strong>en</strong> ziek<strong>en</strong>fonds<strong>en</strong> de recht<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> de patiënt zo weinig?<br />
Antw.: ziek<strong>en</strong>zorg is zeer betrokk<strong>en</strong> voor de patiënt, maar heeft niet g<strong>en</strong>oeg macht bij de top, die zetel<strong>en</strong><br />
in commissies die de terugbetaling regel<strong>en</strong> <strong>en</strong> meer aan geld <strong>en</strong> administratie d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> dan aan<br />
ziek<strong>en</strong>; de top werkt met <strong>en</strong>velopp<strong>en</strong> voor medicatie, dokters, technische onderzoek<strong>en</strong> <strong>en</strong> m<strong>en</strong><br />
schuift met het geld; er is ge<strong>en</strong> langetermijnvisie.<br />
De Reumaliga <strong>en</strong> 't <strong>Lichtpuntje</strong> lobby<strong>en</strong> voor verteg<strong>en</strong>woordiging <strong>van</strong> patiënt<strong>en</strong> in de top. De<br />
Vlaamse Pijnliga heeft meer dan 30000 led<strong>en</strong>: die moet<strong>en</strong> sam<strong>en</strong> het beleid kunn<strong>en</strong><br />
beïnvloed<strong>en</strong>.<br />
Verslag Chris Bull<strong>en</strong><br />
6