een onderzoek naar de toepassing en advisering van ...

Organisatorische aanpak (afwijkend van referentie Ti.0)
131
Nelissen ingenieursbureau b.v. 12
Benoemen van de doelen
Het doel is het aanbieden van een hoog comfortniveau, gerealiseerd met een energiezuinige techniek.
Actoren in het ontwikkelteam
De complexiteit van het concept vereist de inzet van deskundige adviseurs.
- Een bouwfysisch adviseur dient in alle fasen bij het project betrokken te worden. De adviseur
optimaliseert de isolatie en kierdichting om zo de energieverliezen te beperken. Thermodynamische
simulatie kan inzicht verschaffen in de te verwachten energiebehoefte en regeneratie van de
bodemwarmte. De bouwfysisch adviseur bepaalt de warmtevraag, koelvraag, en de randvoorwaarden
van de gewenste ventilatie. Ook kan met behulp van thermodynamische simulatie inzicht worden
gegeven in de optimale regeling voor de aanvoertemperatuur van de BKA.
- De haalbaarheid van het concept is een punt van aandacht. De beschikbare paallengte dient te worden
geëvalueerd in relatie tot de verwachte energie- en vermogensvraag. Vroegtijdige afstemming met de
constructeur/ funderingsadviseur is een vereiste.
- Een systeemintegrator verzorgt de afstemming tussen gebouw, vloeren, warmtepomp en energiepalen,
de bouwkundige inpassing van het installatieontwerp, en controleert de uitvoering op het werk.
- Installatietechnische aandachtspunten zijn de keuze van de warmtepomp, invriezingsgevaar, het
palenplan en het te gebruiken warmtetransportmedium in de heipalen.
Activiteiten in het ontwerpproces
I n i t i a t i e f - e n v o o r o n t w e r p f a s e
Bouwfysisch
Het beperken van het warmteverlies is van groot belang voor de succesvolle toepassing van een
warmtepomp en het LT-betonkernactiveringsysteem. In deze ontwerpfase is er uitgebreide aandacht nodig
voor de volgende zaken:
- aan de hand van een warmteverliesberekening wordt voor de ruimteverwarming de vermogensvraag
per vertrek bepaald;
- verhoogde eisen aan isolatie en de daarmee verband houdende beperking van koudebrugeffecten (zie
themablad ‘koudebruggen’);
- luchtdoorlatendheid van de gebouwschil (zie themablad ‘luchtdoorlatendheid’);
- ontwerp van toevoer, afvoer en regeling van het ventilatiesysteem (zie themablad ‘ventilatiesystemen’).
Geo-technisch
Bij het toepassen van energiepalen moet worden nagegaan of het palenplan deze toepassing toestaat. De
benodigde paallengte is mede afhankelijk van de bodemopbouw. Daarnaast moet de lokale/provinciale
regelgeving toestaan dat de energiepalen, met hierin een warmtetransportmedium (bijvoorbeeld een
water/glycol mengsel) in de bodem worden geplaatst.
Installatietechnisch
De warmtepomp haalt zijn hoogste energetisch rendement bij lage afgiftetemperaturen. BKA wordt per
definitie op lage aanvoertemperaturen bedreven. Het bedrijf is continu, met een weersafhankelijke
voorregeling van de verwarming. De energiebesparing van het concept is mede afhankelijk van een goede
regeling. Vaak zal een woning met een individuele warmtepomp all-electric worden uitgevoerd, dus zonder
gasaansluiting. De elektriciteitsaansluitingen dienen voorbereid te zijn op het elektriciteitsgebruik van de
warmtepomp plus eventueel elektrisch element middels een aparte groep. Tevens dient rekening te worden
gehouden met elektrisch koken.
D e f i n i t i e f o n t w e r p - e n b e s t e k s f a s e
Bouwfysisch
Aan de hand van de warmteverliesberekening wordt de vermogensvraag per vertrek vastgesteld en op basis
hiervan het warmtepompvermogen bepaald. Dit moet in overeenstemming zijn met het thermisch vermogen
dat de energieheipalen maximaal kunnen leveren. Indien er onvoldoende vermogen door de energieheipalen
kan worden geleverd, moeten aanvullende maatregelen worden genomen, zoals het bijdrukken van een
aantal extra bodemwisselaars of het aanvullen van het energieconcept met een zonnecollector.
Het realiseren van betonkernactivering brengt een vaste vloeropbouw met zich mee. De leidingafstand in het
beton bedraagt vrijwel altijd 150 mm. Het systeem wordt gedimensioneerd op basis van de vermogensvraag
per vertrek, met behulp van: