Kom mee naar buiten - Spaarnwoude

Dichtbij huis
ontstressen
KOM MEE
NAAR BUITEN
MET
VOORDEEL-
BONNEN
JUBILEUM
BOEKJE
kunst, cultuur
en concerten
1

Colofon
Dit boekje is een uitgave van
Recreatieschap Spaarnwoude
Genieweg 46, 1981 LN Velsen-Zuid,
023 - 520 28 28, info@spaarnwoude.nl,
www.spaarnwoude.nl
Redactie
Marijke van der Weijden, Recreatieschap Spaarnwoude
en Esther van der Veur, PR & Communicatie
Vormgeving
2010
Icke Design, Haarlem
Dit boekje is gedrukt op milieuvriendelijk papier Spaarnwoude

Spaarnwoude, 40 jaar recreatie dichtbij
huis en dat willen we u laten zien.
Spaarnwoude is een veelzijdig gebied met
prachtige wandel- en fietsroutes. De tochten
gaan langs forten, molens, boerderijen en
mooie landschappen.
Limousinkoeien grazen in de wei waar ook
de weidevogels broeden. In de sloten zitten
spannende dieren zoals de waterschorpioen.
In het pittoreske Spaarndam wordt
nog steeds op ambachtelijke wijze paling
gerookt.
40 Jaar geleden werden op de zolder aan
de Kerkweg plannen bedacht om het
recreatie gebied te maken tot wat het nu
is. Een gebied met vele sportieve mogelijkheden,
met kunst, de jaarlijkse Kikarun en
diverse evenementen.
Wist u dat er honing en biologisch vlees uit
Spaarnwoude komt?
We nemen u graag mee op een veelzijdige
tocht door het gebied. Veel leesplezier!
Recreatieschap Spaarnwoude
1

2
Inhoudsopgave
Spaarnwoude, 1
40 jaar recreatie dichtbij huis
Hoe het begon 4
Met het gebied meegegroeid 5
Favoriete plek van
Rob Meerhof
Op een zolder aan de Kerkweg 6
Schrijfster Conny Braam 6
over het Noordzeekanaal
Plonsen, spetteren en lange banen 7
Schaatsen
Vissen
Openwater zwemwedstrijden
Surfen en kanoën
Zwemmen
Kom mee naar buiten 8
Rust en ruimte in de Hekslootpolder
Zeldzame gasten
Vogels kijken
Op zoek naar waterschorpioenen,
paddenstoelen, vogels……..
Excursies IVN
Altijd iets te beleven op Zorgvrij 10
Koeien melken en schapen scheren
Voor jong en oud
Kaas maken
Honing uit Spaarnwoude
Les op de Boerderij
Ontdek het voorjaar
Zorgvrij zoekt foto’s kraaiachtigen
Forten in Spaarnwoude 14
Fort Noord in ere herstellen
Kunst en muziek in Fort Zuid
8
5
Met het
gebied
mee
gegroeid
Ontdek
het
voorjaar
14
Kom
mee naar
buiten
10
Kunst en
muziek in
Fort Zuid

26
16
Kunst
in de
natuur
Pittoresk
Spaarndam
32
Vlees
van de
Koningshoeve
Dichtbij
huis
ontstressen
30
22
Meer
recreatie
in nieuwe
gebieden
Biologische boerderijen 16
De Koningshoeve en de Ettingen
Vlees van de Koningshoeve
Melk van Zorgvrij en de Ettingen
De handen uit de mouwen steken
40 evenementen 18
Puzzel 20
Kleurwedstrijd 21
Kunst in de natuur 22
Publiek betrekken bij kunst
De strijd tegen het water 24
Molen de Veer
Molen de Slokop
De wooden shoes van de molenaar
Dichtbij huis ontstressen 26
Fietsroutes
Wandelroutes
Skeelerroutes
Spaarnwoude belangrijk voor KiKarun
Pittoresk Spaarndam 30
Ambachtelijk paling roken
Klaar voor de toekomst 32
Meer recreatie in nieuwe gebieden
Mysteryland nog 10 jaar in
de Groene Weelde
Uitdaging aan de Veerplas
Plattegrond 34
Alle ondernemers op een rij 36
Voordeelbonnen
3

64
Hoe het begon
Begin jaren ’60 waren er de eerste plannen om nabij Haarlemmerliede en
Spaarnwoude een ‘element van formaat’ voor dagrecreatie aan te leggen.
Het gebied moest niet alleen een recreatieve bestemming krijgen maar
moest ook als ‘groene long’ dienen.
De verstedelijking nam toe, rond het Noordzeekanaal
kwam meer industrie en dit alles bracht meer verkeer
en wegen met zich mee. De lucht werd minder schoon en
het aan te leggen gebied moest naast buffer tussen wonen
en werken ook het milieu verbeteren.
Een werkgroep met daarin vertegenwoordigers van het Rijk,
de provincie Noord-Holland, de gemeenten Amsterdam,
Haarlem, Haarlemmerliede, Haarlemmermeer en Velsen, het
Hoogheemraadschap en Staatsbosbeheer hebben destijds
een plan ontwikkeld. De meesten participeren overigens nu
nog steeds in het Recreatieschap Spaarnwoude.
Een parkachtig landschap zou aan de wensen voldoen omdat
een dergelijk landschap meer milieuwaarde heeft dan een
open polderlandschap. Maar ook moesten er open delen
blijven voor lig- en speelweiden.
In 1970 werden de eerste bomen gepland, dichte bossen
moesten de verkeersoverlast compenseren. Een deel van het
landschap heeft het open karakter behouden.
Zo is een gebied ontstaan met bossen, weilanden,
oevers en plassen.
De afgelopen 40 jaar heeft Spaarnwoude zich
ontwikkeld tot een veelzijdig recreatiegebied met
talloze mogelijkheden. Jaarlijks bezoeken vele mensen
het gebied om te wandelen, te fietsen, te zwemmen,
te spelen, te vliegen, te kamperen, nou ja zegt u het
zelf maar….
Komt nemen dijnen wijck, Naer ‘t oude Sparewou
Door ‘t velt of langs den dijck…

Met het gebied
meegegroeid
Als geboren en getogen IJmuidenaar kan ik mij nog goed herinneren dat
veertig jaar geleden de eerste spade de grond is ingegaan, om te zorgen
voor een prachtig recreatiegebied: Spaarnwoude.
Daarvoor was het een open polder,
waar ik samen met mijn vader
regelmatig aardappelen ging halen
bij een plaatselijke boer. Vanaf het
begin heb ik het gebied langzaam
zien transformeren tot wat het nu is.
Ik ben als het ware met het gebied
meegegroeid.
Het gebied werd aangelegd om te
voldoen aan de toenemende vraag
naar recreatiemogelijkheden in de
Randstad. Naast deze vraag moest
het nieuwe recreatiegebied ook gaan
fungeren als natuurlijke buffer tegen
de voortschrijdende verstedelijking van
het Noordzeekanaalgebied.
De ontwerpers hebben destijds gekozen
voor een parkachtig landschap:
ecologisch en ruimtelijk zeer gevarieerd
en daardoor heel aantrekkelijk voor
mens, dier en plant.
Dankzij de financiële bijdragen van het
Rijk, de provincie Noord-Holland en
de gemeenten Amsterdam, Haarlem,
Haarlemmerliede & Spaarnwoude,
Haarlemmermeer en Velsen, is in
40 jaar tijd een uniek recreatiegebied
ontstaan, met ruimte, rust én recreatiemogelijkheden
voor iedereen. Fietsen,
wandelen, golfen, skiën, evenementen:
Spaarnwoude biedt voor elk wat wils.
Ook in de komende decennia wil het
recreatieschap Spaarnwoude met dit
gebied een bijdrage blijven leveren aan
de leefbaarheid in Noord-Holland, door
Mijn favoriete plek is
Fort Benoorden Spaarndam,
onderdeel van de Stelling van
Amsterdam, een historische
verdedigingslinie. Het is een ruig
en mysterieus oord, vooral in de
herfst- en wintermaanden. Helaas
verkeert het in sterk verwaarloosde
staat. We gaan het opknappen
en er wordt onder andere een
bezoekerscentrum van de Stelling
van Amsterdam in gevestigd.
Spaarnwoude krijgt er dus een
recreatieve publiekstrekker bij.
te blijven voorzien in een afwisselend
aanbod aan recreatiemogelijkheden in
een natuurlijke omgeving.
Ik wens u in dit jubileumjaar en ook
de jaren hierna heel veel plezier toe
in ons mooie Spaarnwoude!
Rob Meerhof
Voorzitter Recreatieschap Spaarnwoude
5

6
Op een zolder
aan de Kerkweg
Hans Froentjes heeft aan de wieg gestaan van de
ontwikkeling van Spaarnwoude. Eind jaren ’70
startte hij bij het Recreatieschap, zijn kantoor was op
zolder aan de Kerkweg. Begin jaren ’80 werd hij hoofd
van het recreatieschap. Hij herinnert zich nog goed de
groep enthousiaste mensen met wie hij werkte.
‘Er was een ongekend vertrouwen in het eigen kunnen.
Als er campings moesten worden gerealiseerd reden
we naar Zeeland om een camping te bekijken en dan
realiseerden en exploiteerden we het. Datzelfde gold
voor golfbanen, de kanobaan en de klimwand maar ook
Informatieboerderij Zorgvrij is op deze wijze ontstaan.
Bij grote evenementen sliepen medewerkers ‘s nachts
op kantoor om op tijd te beginnen met de organisatie.
Kerstvieringen en personeelsmiddagen met het gezin
waren op de zolder van het kantoor aan de Kerkweg’,
zo herinnert Froentjes zich.
Het was ook een weg vinden in het politieke spel.
Er waren natuurlijk tegenstrijdige belangen, de zachte
sector Spaarnwoude versus de economische ontwikkeling
van bijvoorbeeld Schiphol of woningbouw. Toch
hebben we het voor elkaar gekregen dat er aan de rand
van Spaarnwoude voorzieningen kwamen als
de Westbroekplas en diverse accommodaties.
Froentjes woont tegenwoordig een groot deel van
het jaar in Noorwegen waar hij 10 jaar geleden een
ontginningsboerderij heeft gekocht met flink wat
grond, moeras en bos erom heen. De kleinkinderen
zijn een voorname reden om nog regelmatig naar
Nederland te komen.
Het Noordzeekanaal
“Voor mij is het uitzichtpunt bij de klimwand een kenmerkende
plek in Spaarnwoude”, vertelt schrijfster Conny
Braam. Vanaf hier heb je een mooi zicht op het Noordzeekanaal.
Haar trilogie over de familie Abraham gaat over het
ontstaan van dit kanaal. “De mensen die het destijds gegraven
hebben deden dit onder erbarmelijke omstandigheden.
Dit heeft veel indruk op me gemaakt”, aldus de IJmuidense
schrijfster.
De geschiedenis van deze omgeving intrigeert me en
is voor mij vaak een bron om over te schrijven.
Meer over Conny Braam en haar boeken kunt u lezen op
www.connybraam.nl
Hans Froentjes in Noorwegen
Oosterbroek en Buitenhuizereiland
zijn voor Hans Froentjes de favoriete plekken in Spaarnwoude.
Oosterbroek omdat daar zo mooi de bufferfunctie is te zien.
Het oorspronkelijke landschap is er nog maar met ruimte voor
dagrecreatie.
Op Buitenhuizereiland is begin jaren ’60 alles begonnen met het
planten van het staatssecretarisbosje.

PLONSEN, SPETTEREN
EN LANGE BANEN
Spaarnwoude is een waterrijk gebied met vele mogelijkheden. Er zijn diverse plekken waar u goed kunt vissen.
Er zijn diverse plassen om te zwemmen, te surfen of te roeien. Veel van deze plassen hebben strandjes en leuke
speelvoorzieningen. Zwemvereniging Rapido organiseert in de zomer zwemwedstrijden op de kanobaan.
Schaatsen
In het gebied zijn twee natuurijsbanen.
De ijsbaan in Oosterbroek
is in beheer bij de Schaatsvereniging
Velsen. De ijsbaan
in Spaarndam is in beheer bij
de IJsclub Nova Zembla. Op
alle plassen, sloten en meren in
het gebied kan vrij geschaatst
worden.
Surfen en kanoën
In recreatiegebied Spaarnwoude
kunt u prima surfen. Dit kan op
De Ven, De Westbroekplas en
De Grote Vijver. Spaarnwoude
Resort heeft diverse kanotochten
in het gebied uitgezet.
Openwater
zwemwedstrijden
Al 34 jaar lang organiseert de Haarlemse
zwemvereniging Rapido ’82 openwater
zwemwedstrijden op de kanobaan in
Spaarwoude. Dit jaar is deze wedstrijd
op 20 juni 2010.
Aan de prestatietocht van 250 of 1000
meter kan iedereen die kan zwemmen
meedoen. Voor meer informatie over de
openwater wedstrijden zie
www.rapido82.nl
Zwemmen
Spaarnwoude heeft diverse
zwemmogelijkheden. Bij de
Westbroek plas, de Peddelpoel en
de Veerplas zijn ondiepe delen
speciaal voor kleine kinderen.
Vissen
Het is goed vissen in het gebied.
De vissteigers aan de kop van de
kanobaan, in Zijkanaal C en bij
manege Spaarnwoude in Houtrak
zijn speciaal aangelegd voor
de hengelsport en toegankelijk
met een rolstoel. U heeft wel
papieren nodig om te mogen
vissen. Dit zijn de sportvisakte,
uitgegeven door de overheid,
en de vergunning van degene
die het visrecht heeft op het
viswater. In Spaarnwoude zijn
twee hengelsportverenigingen
die het visrecht hebben gehuurd.
Dit zijn: Hengelsportvereniging
Haarlem en Hengelsportfede ratie
Noord-West Nederland.
7

8
Kom mee
Rust en ruimte in de Hekslootpolder
De Hekslootpolder is eeuwenoud veenweidegebied
met rietkragen en slootjes. Het gebied kent veel vogels
waaronder de zeldzame roerdomp en onlangs werd
een visarend gesignaleerd. Er bloeien planten als de
orchidee en valeriaan. Een gebied met rust en ruimte
en dat zo dicht bij de stad. De Vereniging Hekslootpolder
maakt zich met succes al lange tijd hard voor
het behoud van dit unieke gebied.
De polder ligt tegen Haarlem aan en er zijn al
diverse keren plannen geweest om er huizen en
bruggen te bouwen of wegen en sportvelden aan te leggen.
In de jaren tachtig hebben verontruste buurtbewoners
en natuurbeschermers de Vereniging tot Behoud van de
Hekslootpolder opgericht. Er zijn zo’n 1200 leden die de
afgelopen jaren hebben geprotesteerd tegen bouwplannen.
Maar de vereniging denkt ook constructief mee.
Op voorstel van de vereniging bleef in het midden het
weidegebied voor de boeren en de weidevogels, en zijn er
langs de randen fiets- en wandelpaden gekomen. De Hekslootpolder
lijkt veilig nu is vastgesteld dat de polder naast
een agrarische bestemming ook natuurwaarden en natuur
moet hebben. De vereniging zit niet stil,
er liggen nog diverse plannen om meer
planten en vogelsoorten in het
gebied te krijgen
(www.hekslootpolder.nl).
Zeldzame gasten
De Hekslootpolder is een geliefd gebied voor vogelaars
door de vele vogels die er voorkomen. Toch zijn er de
laatste jaren steeds minder weidevogels. Dit komt
voornamelijk doordat er vossen zitten en er steeds meer
landbouw is. Vrijwilligers en boeren proberen wel om
nestbescherming om de nesten van de weidevogels te
plaatsen.
Door de diverse slootjes
komen er veel watervogels
voor maar ook reigers,
lepelaars en aalscholvers die
gelokt worden door de vele soorten
en hoge aantallen vissen in het gebied. In de
rietkragen broeden een toenemend aantal rietvogels
waaronder zeldzame soorten als de roerdomp, waterral,
blauwborst, snor en sprinkhaanrietzanger. Ook de ganzen
nemen toe in de Hekslootpolder, er broeden drie soorten
en in de winter zitten er soms wel duizend.
Buiten de broedtijd heeft het gebied een grote aantrekkingskracht
op trekvogels en wintergasten.
De Hekslootpolder heeft ook aantrekkingskracht
op soorten als visarend,
velduil, en
slechtvalk die
het afgelopen
half jaar nog werden gezien.

naar buiten
Excursies IVN
Het IVN Zuid-Kennemerland organiseert in
de Hek slootpolder diverse excursies waaronder een
fietsexcursie voor volwassenen op 11 april dwars door
het recreatiegebied met als thema ‘Het landschap als
geschiedenisboek’, weidevogelexcursies op 2 mei en
17 oktober en een roofvogelexcursie op 5 september.
De vogelexcursies zijn zeer geschikt voor beginnende
vogelaars en oudere kinderen.
Excursie waterbeestjes
Wie op zoek wil naar de waterschorpioen moet komen naar
de waterbeestjesexcursie op zondag
5 september in de Hekslootpolder. Kinderen gaan samen
met hun (groot)ouders met behulp van schepnetjes op zoek
naar waterbeestjes. Kijken naar diertjes in minder schoon
boezemwater en in een schone sloot!
Natuurexcursie
Kom zondag 6 juni om 11.00 uur naar Informatieboerderij
Zorgvrij en ontdek de natuur in het voorjaar.
Voor meer informatie zie www.ivn.nl/zuidkennemerland.
Vogels kijken
In de Oude Spaarndammerpolder ligt een kleine plas
waar veel vogels zitten. Sinds kort staat er bij de plas een
vogelkijkhut. Zo worden er regelmatig honderden grutto’s
en watersnippen geteld maar ook zeldzamere soorten als
zwarte ruiter, groenpootruiter en bosruiter zijn regelmatig
bij de plas te zien.
Op zoek naar waterschorpioenen,
paddenstoelen, vogels…
Wat vliegt daar voor een vogel in de lucht? Wat zijn dat
voor beestjes in het water? Wie buiten komt, kinderen én
volwassenen, komt altijd in de natuur iets tegen wat vragen
oproept. Er valt dan ook zoveel te zien, horen, ruiken en te
voelen. Het IVN Zuid-Kennemerland wil mensen graag laten
genieten van de natuur en dat ook laten zien. Ook in het
recreatiegebied Spaarnwoude met zijn 3500 hectare aan
natuur en landschap. Ontdek zelf wat de natuur allemaal te
bieden heeft en ga mee op een van de vele IVN-excursies.
Tevens organiseert het IVN Zuid-Kennemerland diverse
natuurwandelingen voor kinderen van 4 tot 12 jaar rond
het natuurpad bij boerderij Zorgvrij. Als echte natuurvorsers
gaan kinderen dan op pad. Op zoek naar de natuur... van
bomen, planten, vogels en andere dieren. Kinderen kijken en
leren in korte tijd wat er allemaal te beleven valt. Ze kunnen
voelen aan een boombast en aan de kleine friemelbeestjes
in de grond of ze ontdekken de paddenstoelen in de herfst.
9

10
Altijd iets te beleven
op boerderij Zorgvrij
Informatieboerderij Zorgvrij is naast boerderij ook bezoekerscentrum.
Er worden veel activiteiten georganiseerd
met als doel om kinderen en (groot­) ouders bewust te
maken van het leven op en om de boerderij. Je kunt er zo
even binnenlopen om naar de dieren te kijken.
Koeien melken en schapen scheren
Vroeger was de boerderij een akkerbouwbedrijf. Nu is het
een melkvee- en schapenhouderij. Om aan de strenge
milieueisen te voldoen is er in 2002 voor het jong vee een
nieuwe stal gebouwd. De oude schuur is hierbij verbouwd
tot informatiecentrum. De boeren houden op de boerderij
naast koeien, een stier en de schapen, geiten, varkens,
kippen en konijnen. Van november tot mei staan de koeien
op stal. In het voorjaar gaan de koeien naar buiten en
grazen ze van het verse gras. Dagelijks kan rond 16.30 uur
gekeken worden naar het melken van de koeien.
De boeren vertellen u dan graag over hun werk.
De boerderij heeft voornamelijk oude rassen die niet zo
vaak meer in het landschap te zien zijn zoals Witrik,
Blaarkop en de Lakenvelder.
Zorgvrij is dan ook een erkend fokcentrum voor Lakenvelder
runderen. De schapen worden in de lammerentijd
van half februari tot eind maart binnen gehouden. De
rest van het jaar staan ze in de weilanden van Zorgvrij.
In juni komen de schapen nog één keer naar binnen om
geschoren te worden. Twee keer per jaar geeft de boer
een rondleiding door de stallen van Zorgvrij. Tijdens deze
rondleiding krijgt u een inzicht in het boerenbedrijf en kunt
u al uw vragen kwijt.

Voor jong en oud
Er wordt van alles georganiseerd.
Er zijn workshops cakejes bakken en
kaasmaken, kinderen kunnen er terecht
voor hun partijtje, er zijn diverse concerten en
wisselende exposities en educatieve tentoonstellingen.
Maar ook voor personeelsuitjes heeft Zorgvrij een mooi
boerenprogramma. Voor scholen van zowel het basisonderwijs
als het voortgezet onderwijs heeft Zorgvrij een
uitgebreid lesprogramma.
In de vakanties worden er seizoensgebonden knutselactiviteiten
georganiseerd. In de zomermaanden zijn er rond de
boerderij diverse speurtochten uitgezet.
Bij de boerderij zijn twee speeltuinen en het spinnenbos
waar kinderen heerlijk kunnen ravotten. Bij de boerderij
ligt het pannenkoekenrestaurant ‘Onder de Platanen’
waar u terecht kunt voor een hapje en een drankje.
Kaas maken
Wilt u een bijzondere workshop doen? Op Zorgvrij kunt
u kaas maken. In een dagdeel leert u hoe u uw eigen
babykaasje maakt. Er is een rondleiding door de stallen
en u gaat boter maken. De volgende workshops zijn op
vrijdag 19 november en zondag 28 november. Van te voren
opgeven bij de receptie van Zorgvrij. Groepen kunnen op
afspraak de workshop doen.
Honing uit
Spaarnwoude
Wim van Bergen is al zo’n 50 jaar imker in Spaarnwoude.
Hij begon met bijen in de boomgaarden benoorden
Spaarndam en ging later naar Zorgvrij. In de boomgaard
van Zorgvrij heeft hij een aantal bijenvolken. “De boomgaard
ligt in een goed gebied, niet alleen de fruitbomen zorgen
voor nectar, rondom zijn veel bloemdragende gewassen”,
vertelt de imker. “Als eerste is de wilg een heel belangrijke
stuifmeel leverancier, daarna komen de
sleedoorn, paardenbloem, pruim,
peer, appel en de wegedoorn. En
als laatste van de lente de braam.
De belangrijkste voor de zomer zijn
de klaversoorten, de berenklauw, de distel,
de linde en het wilgenroosje. Bijen houden
is een hobby van me, het gaat me niet
zozeer om de opbrengst.
Ze staan in een druk bezocht gebied dus is
het belangrijker dat de bijen bij storingen
niet meteen gaan steken. Ik gebruik
een zachtaardig ras en zoek daaruit
de rustigste volken,” aldus Van Bergen.
Bij evenementen op de boerderij is de
imker meestal aanwezig met honingprodukten.
De honing wordt het hele
jaar door verkocht op Informatieboerderij Zorgvrij.
11

12
’s winters staan
de koeien op stal iedere eerste zondag van
koeien melken, eieren
rapen en dan je eigen cakeje
maken
een paar keer per jaar zijn er
grotere evenementen op de
boerderij.
de maand optredens
wisselende exposities
op de galerij
Workshop kaasmaken

Les op
de boerderij
‘Vanuit Amsterdam gingen we met de bus naar
Spaarnwoude. In de koeienstal overviel ons de
geur maar het went snel. We zijn dat helemaal
niet gewend. Er werd op een boeiende manier veel
verteld over de koeien en de voortplanting. We kregen
praktijk vragen en gingen zo langs alle dieren om de
goede antwoorden te vinden. Onder de microscoop
gingen we zaadcellen, vliegen en poppen bestuderen,
heel interessant’. (Havo 4 en VWO 4 van het Amstellyceum
uit Amsterdam)
“Vanmorgen gingen we met de klas naar de boerderij.
Daar hebben we gezien hoe kaas wordt gemaakt. We
kregen een potje met room en dat moesten we schudden
dan heb je eerst slagroom en dan boter.”.
(Mytylschool De Regenboog Haarlem)
Begin 2011 is er op Zorgvrij een tentoonstelling
over kraaiachtigen. Er wordt
nog gezocht naar mooie foto’s. U kunt
ze opsturen of mailen naar de boerderij
(mshaarsma@recreatienoordholland.nl).
De foto’s worden eigendom van de
boerderij, de mooiste foto’s komen bij
de expositie te hangen.
Ontdek
het voorjaar
Op zondag 6 juni organiseert het IVN Zuid Kennemerland
een excursie voor kinderen van 4 tot 12 jaar.
Als echte natuurvorsers gaan kinderen dan op pad.
Op zoek naar de natuur...van bomen, planten, vogels
en andere dieren. Om 11.00 uur verzamelen op het
erf van de boerderij. (www.ivn.nl).
Zorgvrij is alle dagen (behalve op maandag) geopend
van 9.00 uur tot 17.00 uur. In de vakanties is de
boerderij alle dagen open. Op de website van
Spaarnwoude staan alle activiteiten van Zorgvrij.
Informatieboerderij Zorgvrij, Genieweg 50
Velsen-Zuid, 023 - 5202828.
Zorgvrij zoekt foto’s van kraaiachtigen
13

14
Fort Noord in ere herstellen
Het Fort Benoorden Spaarndam is al jaren dicht en in een
slechte staat. In de komende jaren wordt het fort herontwikkeld
tot een toeristisch recreatieve locatie met onder
andere restaurant, cafe, binnenspeeltuin en pitch & puttbaan.
In het munitiebos worden ruim 80 recreatiewoningen
gerealiseerd. Een gedeelte van het fort wordt ingericht als
bezoekerscentrum voor de Stelling van Amsterdam.
Kunst en muziek in Fort Zuid
Café terras Fort Zuid is gevestigd in Fort Bezuiden Spaarndam.
Fort Zuid ligt aan de rand van het pittoreske dijkdorp
Spaarndam en grenst aan het Spaarne.
Het ademt de sfeer uit van weleer. In het fort onder de
booggewelven, waarin het café gevestigd is, zijn de oude
wasgelegenheid, toiletten en resten van oude muurschilderingen
bewaard gebleven. Café Fort Zuid is tevens een
Kunst en Theater Café. In de centrale hal van het fort zijn
wisselende exposities te zien en elke eerste zondag van
de maand wordt er kunstmarkt gehouden. Verder is er
FORTEN IN
In Spaarnwoude liggen delen van de Stelling van Amsterdam. De Stelling is een 135 kilo meter lange verdedigingsring
op 15 tot 25 kilometer van Amsterdam. Het is grotendeels tussen 1881 en 1914 gebouwd. De gehele stelling bevatte
onderwaterzettingen, forten, vestingen en batterijen. Het is destijds gebouwd zodat de koning(in), de regering en het
leger zich binnen deze ring konden terugtrekken als Nederland werd aangevallen. Sinds 1996 staat de Stelling van
Amsterdam op de lijst van het werelderfgoed van Unesco. In Spaarnwoude zijn meerdere forten, een liniewal en twee
nevenbatterijen.
regelmatig muziek en theater. Op de laatste zondag van de
maand is er Ierse folk muziek, waarbij je mag mee spelen,
zingen of gewoon luisteren. Het Café is tevens een open
podium voor beginnende muzikanten, cabaretiers, koren,
acteurs en dichters.
Fort­Zuid, Boezemkade 11, Spaarndam west,
023 5379954, fort-zuid.nl, info@ fort-zuid.nl

SPAARNWOUDE
Andere forten in het
recreatiegebied zijn:
Fort Penningsveer
Fort Liebrug en
Fort aan de Liede
De Krayenhoff fortenfietsroute
voert door Spaarndam en
langs de forten.De route is
te down loaden via
www.stellingvanamsterdam.nl In september 2010 is er weer
een Stellingmaand.
Tijdens de weekenden in die
maand zijn de meeste forten
toegankelijk voor het publiek.
Kijk voor actuele informatie
op de website
www.stellingmaand.nl.
15

16
Biologische boerderijen
De Koningshoeve en de Ettingen
Aan de Kerkweg in Spaarnwoude staat de biologische boerderij
De Koningshoeve. Samen met boerderij De Ettingen beheren ze voor
het Recreatieschap Spaarnwoude zo’n 400 hectare natuurrijk weiland.
Recreatiegebied Spaarnwoude is een van de meest
weidevogelrijke gebieden in heel Nederland. De
Koningshoeve en de Ettingen houden de weidevogelpopulatie
uitstekend op peil. Met vogelvriendelijk beheer
zoals het gebruik van ruige mest, nestbeschermers,
uitgestelde maaidata en het laten staan van ruig gras als
verstopplek voor jonge vogels. Zo kunt u genieten van de
natuur op uw wandeling of fietstocht door Spaarnwoude.
De boerderij heeft limousinkoeien
Naast de vleeskoeien zijn er op de Koningshoeve
40 Swifter schapen en 10 stamboek Herdwick schapen.
De stoer uitziende Herdwickschapen komen van oorsprong
uit Engeland en zijn in Nederland een vrij
zeldzaam ras. Op het erf van de boerderij lopen nog
Zwientje het varken, Tommie de hond, en Iefje en Iebeltje,
twee gele vlaamse reuzen.
Vlees van de
Koningshoeve
De prachtige Limousinkoeien van het biologische zoogkoeienbedrijf
grazen zomers in bloemrijke weilanden. Bijna de hele
zomer lopen de moederdieren buiten met hun eigen kalveren.
In de winter worden de dieren gehuisvest in warme potstallen,
waar dagelijks het dikke strobed wordt aangevuld door de
boer. Beter kunnen de dieren het niet hebben.
Het malse rundvlees van de koeien is onder andere te koop
bij Slagerij van der Gragt in Amsterdam en bij biologische
specialiteiten slagerij Alkemade in Haarlem.

Melk van
Zorgvrij en
de Ettingen
Boerderij de Ettingen is een biologische melkvee houderij
met zo’n 80 melkkoeien. Zij leveren de melk aan Eko
Holland. Van de melk wordt onder meer de Beemsterkaas
gemaakt.
Boerderij Zorgvrij heeft ook melkkoeien. Deze melk gaat
naar Campina die er op hun beurt lekkere zuivel producten
van maken. En het wordt gebruikt voor het kaas maken.
De handen uit de mouwen steken
Doordat er veel met grote landbouwmachines wordt
gewerkt is het te gevaarlijk om de boerderij open te
stellen voor publiek. De Koningshoeve is wel open op
afspraak, voor groepen, partijtjes, rondleidingen en klassen.
Ze werken samen met Boerderij Educatie Amsterdam
en ontvangen via hun klassen die ze in 4 uur tijd een link
laten leggen tussen het eten op hun bord en de boerderij.
Afhankelijk van de seizoenen gaan ze de tuin in, doen werk
op het land, laten het verschil zien tussen melkkoeien
en vleesvee. In de schapentijd maken de scholieren een
logboekje over het lammetje, wat eet een lammetje, wat
weegt hij enzovoort. Maar de kinderen gaan ook aan het
werk in de stallen waar ze kunnen helpen met het voeren,
uitmesten en vegen.
Boerderij de Koningshoeve ligt aan de Kerkweg 33,
2064 KS in Spaarnwoude, 023-5384097,
info@koningshoevebv.nl / www.koningshoeve-ettingen.nl.
17

18
40 Evenementen
Spaarnwoude is mede bekend door de vele evenementen die er in het gebied
plaatsvinden. Wij hebben voor u de 40 leukste, gezelligste of spannendste
evenementen geselecteerd. Kijk voor het volledige overzicht op onze website.
April
4 april
Spaarnwoude Resort /de Watergeus
Eieren zoeken en beschilderen
10.00 - 12.00 uur
5 april
Informatieboerderij Zorgvrij
Hazenpad, 13.00 - 15.00 uur
10 april
Manege de Groene Heuvel
Clinic door Adelinde Cornelisse, 12.00 uur
17 en 18 april
Golfbaan Spaarnwoude
Open dagen
Mei
1 mei
Speeltuinvereniging Nieuw Leven
Spaarndam
Wandeltochten 10 - 20 - 30 - 40 km
06.00 -17.00 uur
6 mei t/m 9 mei
Informatieboerderij Zorgvrij
Fotografie cursus
7 mei
Informatieboerderij Zorgvrij
Voorlezen in het weiland
14.00 - 15.00 uur
8 en 9 mei
Molen de Veer
Nationaal molenweekend
10.00 - 17.00 uur
9 mei
Action Planet
Carver & High tea voor
moeders en dochters
om 13.00 uur en 15.00 uur
13 mei
Speeltuinvereniging Nieuw Leven
Spaarndam
Hemelvaartwandeltochten en fietstochten
Wandelen 10 - 20 - 30 km
Fietsen 25 - 50 - 75 - 150 km
07.00 - 17.00 uur
14, 15 en 16 mei
Saplaza
Natuurlijk Varen en het Goede Leven
10.00 - 18.00 uur
22, 23 en 24 mei
Kennemer Model Boot Club
Speedboot regatta
22 en 23 mei 9.00 - 17.30 uur
24 mei: 10.00 - 16.00 uur
24 mei
Saplaza
Outdoorbeurs en tentenshow
11.00 - 17.00 uur
Juni
1 t/m 4 juni
Speeltuinvereniging Nieuw Leven
Spaarndam
Avondvierdaagse Spaarndam
5 - 10 - 15 km
6 juni
Informatieboerderij Zorgvrij
Schaapscheerdag en wolmarkt
11.00 - 16.00 uur
13 juni
Kikarun
Start diverse afstanden vanaf 11.00 uur
13 juni
Manege Spaarnwoude
Dressuurwedstrijden voor
pony’s en paarden
09.00 - 17.30 uur
19 en 20 juni
Modelbouwvereniging het Y
Modelbouwevenement 25 jarig bestaan
10.00 - 17.00 uur
20 juni
Action Planet
Quad Event voor stoere vaders en zonen
11.00 - 16.00 uur
20 juni
Zwemvereniging Rapido ‘82
Open water prestatietochten
10.00 - 16.00 uur

26 juni
Awakenings
27 juni
Latin Village
Tussen 12.00 en 15.00 uur
ActionPlanet Park en Lunch
Juli
1 juli tot en met 4 juli
Villa Westend
Zomeravond concerten
12 juli tot en met 20 augustus
Informatieboerderij Zorgvrij
Vakantie-activiteiten
13.00 - 16.00 uur
12 juli tot en met 20 augustus
Snowplanet
Coole kids weken
08.30 - 18.00 uur
18 juli tot en met 24 juli
Manege de groene heuvel
Trainingsweek
10.00 uur
Augustus
7 augustus
Dance Valley
24 augustus
Action Planet
Kanovaren bij volle maan
Vanaf 23.00 uur
28 augustus
Mysteryland
September
5 september
Action Planet
Carver Driving Day Europe
10.00 - 17.00 uur
19 september
Informatieboerderij Zorgvrij
Egeldag
13.00 - 16.00 uur
19 september
Saplaza
Harley Davidsondag
25 september
Speeltuinvereniging Nieuw Leven
Spaarndam
Najaars wandeltochten
10 - 20 - 30 - 40 km
06.00 - 17.00 uur
26 september
Recreatieschap Spaarnwoude
Kunst in Spaarnwoude
Oktober
3 oktober
Manege Spaarnwoude
Menmarathon voor 1-2 en 4-spannen
30 oktober
Informatieboerderij Zorgvrij
Nacht van de nacht
’s avonds
31 oktober
Action Planet
Halloween gps-wandeling
20.00 - 22.00 uur
November
7 november
Informatieboerderij Zorgvrij
Pompoenworkshop
11.30 uur,13.00 uur en 14.30 uur
18 november tot en met 21 november
Pannenkoekenboerderij
Onder de Platanen
Kerstfair
December
31 december
Action Planet
Oliebollenloop
11.00 uur
19

20
Puzzelpagina
G I U T G E I L V L E D O M S P T
S N K A M P V U U R N E D A P P I
M T I A A R E G O L F B A A N A U
I IJ E D E G O N R E M V H N V A C
S D W I E L K I N U N C R O E R R
T P G N F T E L E R S E N IJ E D I
E E A E W T S L I E O T R T R R C
R M N A U E I E I M U O H G T IJ R
Y O E O R B B T B R W C H F I D E
L Z R U U N A S E S A A I K G E L
A O E J D E W N I W D E N E E N E
N R L K R A P O S T T IJ I D S E I
D G E C J A A O U S E R T D I S W
A V E O R G B T E D N A W E E P E
P R K K K N V N I T E R P E IJ O R
T IJ S W A N D E L R O U T E F R G
E D N O R G E T T A L P E S T T V
© www.ruiterpuzzel.nl In elk woord zitten minstens twee letters die maar op één
manier weg te strepen zijn. Als alle hieronder opgegeven woorden in de puzzel zijn
© weggestreept, www.ruiterpuzzel.nl. blijven er letters In elk over. woord Lees zitten deze minstens letters regel twee voor letters regel die van maar boven op naar één
beneden, zo vind je de oplossing. Veel puzzel plezier.
manier weg te strepen zijn. Als alle hieronder opgegeven woorden in de puzzel
zijn Avonturenpark weggestreept, blijven er letters Manege over. Lees deze letters regel Spaarnwoude voor regel van
Boswachter
Misteryland
Sport
boven naar beneden, zo vind je de oplossing. Veel puzzel plezier.
Eekhoorn
Modelvliegtuig
Tentoonstelling
Energie
Paardrijden
Tijd
Stuur Fiets uw oplossing van de puzzel Pad voor 31 december 2010, met Veertig uw naam, adres,
Fietsen
Paden
Vrij
en Goed e-mail naar: Recreatieschap Park Spaarnwoude, Postbus 2571, Vrijetijdsbesteding
2002 RB Haarlem
of Golfbaan via e-mail naar: info@spaarnwoude.nl. Plattegrond
Wand
Golfen
Pret
Wandelroute
Jubileum
Recreatieschap
Website
Onder Kampvuur de goede inzenders verloten Reiger wij 10 boeken “De doorsnee Wielercircuit van Holland
vanaf Klimwand de havenmond van IJmuiden Route richting Amsterdam” geschreven Zorgvrijdoor
Koe
Skeeleren
Siebe Rolle en Pieter van Hove.
Prijswinnaars ontvangen persoonlijk bericht en krijgen ook nog een presentje
van Informatieboerderij Zorgvrij.
Avonturenpark
Boswachter
Eekhoorn
Energie
Fiets
Fietsen
Goed
Golfbaan
Golfen
Jubileum
Kampvuur
Klimwand
Koe
Manege
Misteryland
Modelvliegtuig
Paardrijden
Pad
Paden
Park
Plattegrond
Pret
Recreatieschap
Reiger
Route
Skeeleren
Spaarnwoude
Sport
Tentoonstelling
Tijd
Veertig
Vrij
Vrijetijdsbesteding
Wand
Wandelroute
Website
Wielercircuit
Zorgvrij

Kleurwedstrijd
Wil je de kleurplaat inkleuren op een groter formaat dan kun je deze downloaden van onze website of zelf uitvergroten. Stuur je
kleurplaat voor 1 oktober 2010 met je naam, adres, e-mail en leeftijd (tot 10 jaar) naar: Recreatieschap Spaarnwoude, Postbus 2571,
2002 RB Haarlem. Je kunt hem ook afgeven bij de balie van Informatieboerderij Zorgvrij.
De winnaars van de mooiste kleurplaten mogen gratis meelopen tijdens een spannende tocht in de Nacht van de nacht op
zaterdag 30 oktober 2010. De prijswinnaars ontvangen persoonlijk bericht.
21

22
Kunst in de natuur
Spaarnwoude en kunst, gaat dat samen? Ja zeker, op
diverse plekken in het gebied is kunst te vinden. In het
najaar worden nieuwe kunstobjecten in Houtrak geopend.
De stichting Kunst en recreatie Spaarnwoude (KerS) is
steeds op zoek naar nieuwe mogelijkheden.
Bezoekers komen op informele wijze in aanraking met kunst.
In Recreatiegebied Spaarnwoude springen de Klimwand en
Schijf in grofpuinheuvel van Frans de Wit het meest in het
oog. Dit kunstproject uit 1992, uitgevoerd op de uitkijkheuvels
in Oosterbroek is een blikvanger voor het hele gebied. In de loop
der jaren zijn er meer kunstwerken geplaatst in het gebied. Zo
staat er op de kruising van de Genieweg en de Amsterdamseweg
in Buitenhuizen nog een kunstwerk zonder titel van
Frans de Wit. Verderop langs de Amsterdamseweg staat een
kunstwerk van Jan van IJzendoorn uit 1983, landschap
van leisteen en marmer.
Publiek betrekken bij kunst in Houtrak
In september worden drie nieuwe kunstwerken in Houtrak
geopend. Aan kunstenaars is gevraagd om gebruiksobjecten te
ontwerpen die goed in de omgeving passen.
Krijn de Koning ontwierp een constructie van portalen en
basementen die enigszins ruïneachtig aandoet. Je kunt hier
spelen met binnen en buiten zijn, licht en donker. Het nodigt uit
tot verblijven, spel en ontdekking.
Suzan Drummen ontwierp negen hangmatten, die u door
het hele park aan zal treffen. Geïnspireerd door de prachtige
dikke bomen en hun mooie bladerdak, wilde zij plekken creëren
waar mensen, kijkend naar de lucht en de bladeren, volkomen
tot ontspanning kunnen komen.
Michiel Voet en Jeroen Bisscheroux ontwierpen
stoelen in kindermaat, met daarbij chaise-longue-achtige, lage
tafels waar je ook op kan zitten. Deze objecten staan op het veld
langs de vijver.
Op 26 september 2010 worden
de kunstwerken feestelijk geopend!

Iedere eerste zondag van de maand is er in Fort
Zuid een kunstmarkt met een gevarieerd aanbod.
Eveneens zijn er wisselende exposities in het mooi
gerestaureerde fort (www.fort­zuid.nl)
Op vijf zomerse zaterdagen is er aan de Westkolk in
Spaarndam een Kunstmarkt met marktmuziek.
17 juli, 24 juli, 31 juli, 7 augustus en 14 augustus
2010 van 10.30 uur tot 16.30 uur.
Informatieboerderij Zorgvrij heeft het hele jaar door
wisselende exposities. Het aanbod varieert van
aquarellen en beelden tot prachtige foto’s en textiel.
Zie www.spaarnwoude.nl voor de actuele agenda.
Mooimakerij
Een nieuw leven voor meubels. Sasja en Annalinda
Wagenaar veranderen en beschilderen kasten,
tafels, stoelen, bedden, en muren met schitterende
patronen.
De schilderijen van Sasja zijn realistische stillevens
in acryl op doek. Rijke stoffen met opvallende patronen
geven veel kracht en extra perspectief aan de
stillevens. De kijker wordt als het ware meegenomen
in het schilderij.
De openingstijden van het atelier zijn in principe van
maandag tot en met vrijdag en op de mooie dagen
in het weekend (voor de zekerheid toch even bellen).
U kunt ook een afspraak maken om langs te komen.
Wagenaar van Co, Genieweg 14a,
Velsen­Zuid, 023­5493623, wagenaarvanco.nl
23

24
De strijd tegen he
De strijd tegen het water heeft lang het gebied beheerst. Molens moesten ervoor zorgen dat
het land van de boeren niet onder water stroomde. Door te malen pompten de poldermolens
het water uit de polder. In het recreatieschap staan twee molens, De Slokop en de Veer.
Molen de Veer
De oorspronkelijke poldermolen de Veer is gebouwd in
1701. De molen had als doel om het water uit de Veerpolder
te pompen. Molen de Veer is niet een hele grote
molen maar ooit heeft er een molenaar gewoond met
wel 10 kinderen.
In 1998 is de oorspronkelijke molen afgebrand. Er is
een nieuwe molen met maalmechanisme gebouwd, een
achtkantige buitenkruier met een vlucht van 21,45 meter.
De Veer is bewoond maar in de zomermaanden is het op
zon- en feestdagen opengesteld voor publiek.
De Slokop
De Slokop is in 1877 gebouwd en diende als vijzelmolen
ter afwatering van een deel van de Verenigde Binnenpolder
op de Mooie Nel. Het is een achtkantige bovenkruier, een
poldermolen met een vlucht van 26,05 meter. De wieken
kunnen nog draaien maar het maalmechanisme is uit de
molen gehaald. De molen is gerestaureerd en eigendom
van de vereniging “De Hollandsche Molen”. De molen staat
aan de oost oever van de Mooie Nel en is bewoond.
Molen de Veer, Penningsveer 35,
2031 AP Haarlem, 023-5518182.
Van april tot september
iedere zondag en op feestdagen geopend.
De molen kan ook op afspraak worden bezichtigd.

t water
De wooden shoes
van de molenaar
In molen de Veer in Penningsveer
woont Jacob Haalstra.
Hij is 50 jaar geleden vanuit Friesland
naar Noord­Holland verhuisd.
Met een landbouwdiploma op zak
ging hij in de jaren ‘70 bij het
recreatieschap Spaarnwoude aan
de slag.
Het oprichten van Spaarnwoude
moest de opkomst van het
bermtoerisme mede voorkomen.
“Veel mensen stonden in die jaren
met hun tent of caravan langs de
snelweg, levensgevaarlijk natuurlijk.
Door gebieden in te richten waar
mensen konden kamperen
verdween het bermtoerisme”aldus
Haalstra.
Haalstra heeft diverse functies
bij het Recreatieschap gehad en
woont sinds enkele jaren in de
molen. Als het in de winter te koud
is bivakkeert hij in het kleine huisje
naast de molen. In de zomer laat
hij vol trots aan zo’n 2500 mensen
de molen zien. Dan draaien de
wieken ook regelmatig. De molen
trekt met name oudere mensen
en gezinnen met jonge
kinderen. “Er komen ook veel
buitenlandse toeristen en kinderen
van emigranten langs. Zij willen
zien hoe het land van hun ouders
eruit ziet en daar horen de molens
bij’,zo vertelt de molenaar. De
‘wooden shoes’ waar de molenaar
steevast op loopt spreken uiteraard
ook tot de verbeelding. Mensen uit
de stad ziet hij weinig, die hebben
weinig oog voor de natuur. Over
deze ontwikkeling is hij verontrust.
Voor bruidsparen is de molen een
geliefde fotolocatie. Haalstra zet de
molen dan in bruids stand en laat
konijnen rond de molen lopen “doet
het altijd goed”, zegt hij met een
brede glimlach.
De molenaar woont en slaapt
nostalgisch in het onderste deel
van de molen. Bovenin de molen
is informatie te vinden over de
geschiedenis van de molen en er
is een diaserie. Videobeelden laten
het ontstaan van Spaarnwoude
zien vanaf de Spaanse tijd tot de
opbouw van de huidige molen in
2002.
Molendag: 8 en 9 mei 2010
25

26
Dichtbij huis o
Na het werk nog even hardlopen of op een mooie dag een lekker stuk fietsen
of wandelen. Spaarnwoude kent vele mogelijkheden om dichtbij huis even te
ontstressen. Er zijn diverse mooie fiets­, wandel­ en skeelerroutes.
We beschrijven kort een paar mooie routes.
Fietsroutes
De fietsroute Rondje Spaarnwoude (24 km) brengt u
door lintdorpjes, veenweiden en recreatiepolders. Tijdens
de tocht passeert u de pittoreske dorpjes Haarlemmerliede,
Spaarnwoude en Spaarndam. U komt door mooie natuurgebieden,
waar u vogelobservatiehutten en in sommige
periodes ook Schotse Hooglanders kunt tegenkomen. Het
is de moeite waard om een kijkje te nemen bij de historische
monumenten die u onderweg aantreft. Bijvoorbeeld
molen De Veer, de Stompe Toren en de forten die deel
uitmaken van de Stelling van Amsterdam, of de prachtige
boerderijen.
De fietsroute Rondje Buitenhuizen en Oosterbroek (13 km)
gaat door oude en nieuwe polders. Een korte slalom door het
recreatiegebied Spaarnwoude in het groene landschap van
de recreatiepolders Buitenhuizen en Oosterbroek, grotendeels
over vrijliggende fietspaden.
De Monumentenroute (18 km) gaat langs monumentale
gebouwen en landschappen. Deze tocht is een afwisselen
de route door het zuidelijke deel van het recreatiegebied.
Het landschap is van historische betekenis. De route voert
u door dit oude gebied met veel monumenten. Vanuit Halfweg,
het Panama der Lage Landen, naar Spaardam: over
een middeleeuwse dijk en een 17e-eeuwse "noodweg".
Wandelroutes
De Buitenhuizenroute (8 km) betekent lopen over
een drooggemaakt stuk IJ. De route gaat grotendeels
over halfverharde voetpaden door de recreatiepolder
Buitenhuizen. De route voert de wandelaars onder andere
langs een oude hoogstamboomgaard, een historisch
gemaaltje, oeverlanden, bossen en nog veel meer.
De Fortenroute (6 km) gaat langs de forten en wallen
aan de westkant van Spaarndam. De forten zijn
onderdeel van de Stelling van Amsterdam.
De route begint en eindigt in Spaarndam:
bushalte Visserseinde, bij het informatiepaneel.

ntstressen
De Houtrakroute (6 km) brengt u al lopend door een
bosrijk gebied. De route begint vanuit Halfweg en gaat over
halfverharde paden. In Houtrak zijn net als in het Amsterdamse
Bos op strategische plekken natuurlijk aandoende
heuveltjes, bosschages en watertjes aangelegd die het
geheel groter en dieper doen lijken. Geheel en al in de stijl
van de romantische "verlandschappelijking" die aan het
begin van de 19e eeuw uit Engeland overgewaaid is.
De Lieveldenroute (11 km) gaat vanuit het oude waterdorp
Spaarndam door veenweidegebieden en oeverlanden.
De route is in te korten tot 6 of 3 kilometer.
De Oosterbroekroute (8 km) staat voor wandelen over
"oud en nieuw land" en gaat over half verharde voetpaden
door de recreatiepolder Oosterbroek. Deze wandeling voert
de wandelaars onder andere over de Kanaaldijk, langs
oeverlanden, langs paardenweiden en recreatieplassen.
De wandeling is in te korten naar respectievelijk
7 of 3 kilometer.
De uitgebreide routekaarten kunt u vinden
op de website van Spaarnwoude of gratis
ophalen bij Informatieboerderij Zorgvrij.
De Stompe Toren
De toren van deze kerk is van rond 1200. In 1573
stichtten de Spanjaarden brand en ging de kerk in
vlammen op, de toren bleef staan. In 1764 werd het
huidige kerkje tegen de toren gebouwd.
Tegenwoordig houden vrijwilligers het kerkje in
stand en worden er concerten en tentoonstellingen
georganiseerd (www.stompe-toren.nl).
27

28
De veerpont
Opstapper
De veerpont Opstapper zorgt voor een goede fiets-/
voetverbinding tussen de verschillende deelgebieden
van het recreatiegebied Spaarnwoude. De realisatie
is mede tot stand gekomen door een subsidie van de
provincie Noord-Holland.
De veerpont pendelt over het Zijkanaal C.
De aanlegsteigers liggen aan beide kanten van het
Zijkanaal. De ene ter hoogte van het wielercircuit
in het Westhoffbos in Spaarndam en de andere
halverwege de Buitenhuizerweg, tegenover nummer
6 in het deelgebied Buitenhuizen.
In april is de veerpont alleen in de weekenden in
de vaart. Vanaf 1 mei ook op doordeweekse dagen.
De vaartijden zijn van 12.00 uur tot 18.00 uur.
De boot vaart tot en met het laatste weekend van
september. De overtocht kost 1 euro per persoon.
Bij het Rondje Veerplas (11 km) wandelt u over oude
kerkenpaden en oeverlanden in en rondom het dorpje
Spaarnwoude. De route start bij het NS Station
Haarlem-Spaarnwoude en gaat over de oeverpaden langs
de Veerplas en de Mooie Nel, de gerestaureerde molen,
Schoteroog, twee hergebruikte forten uit de stelling van
Amsterdam en de herstelde paardenmuur bij het kerkje
van Haarlemmerliede.
De route loopt over verharde en onverharde oever-
en weilandpaden. Deze paden kunnen modderig zijn:
wandelschoenen worden daarom aanbevolen.
Skeeleren
De skeelerroute Oosterbroek (7,5 km) brengt u door
de Noord Spaarndammerpolder. Deze rondtocht kan op
meerdere punten begonnen worden.
Nieuw dit jaar is de skeelerroute Buitenhuizen (7 km).
Deze route voert u door de mooie omgeving van Buitenhuizen.
Ook deze tocht kan op meerdere punten
begonnen worden.

Spaarnwoude
belangrijk
voor KiKarun
De KiKarun heeft in Spaarnwoude een prachtige plek
gevonden voor de grootste en gezelligste familieloop
van Nederland. Jong en oud vindt zijn weg naar het veld bij
het Spaarnwoude Resort, waar de start en finish plaatsvindt.
Als ambassadrice van KiKa los ik altijd het startschot voor
de KiKarun. De prima samenwerking met het Recreatieschap
Spaarnwoude en Le Champion zorgt voor een prachtig
loopevenement, waarbij de deelnemers veilig door een mooie
omgeving lopen. Maar het mooiste vind ik de Kidsrun, waarbij
kleine kinderen zich zichtbaar inspannen voor zieke kinderen.
Want dat zijn voor mij de kampioenen. Zij moeten knokken
voor hun leven. De KiKarun draagt bij om het allerhoogste
te behalen: kinderen kankervrij. Spaarnwoude werkt hier
geweldig aan mee.
Inge de Bruijn
KiKarun 2010 op zondag 13 juni 29

30
Pittoresk Spaarndam
Spaarndam ligt midden in het recreatiegebied Spaarnwoude. Veel dagjesmensen fietsen door dit plaatsje
en strijken neer bij een café of restaurant. Het dorp kent een lange geschiedenis. Rond 1200 stond het IJ in
open verbinding met de Noordzee. Regelmatig vonden er storm vloeden plaats die een bedreiging vormden
voor de landerijen langs de oevers van het Spaarne. Daarom gaf graaf Floris V opdracht om de monding
van het Spaarne in het water van het IJ door een dam af te sluiten. Zo ontstond het dorpje Spaarndam.
In de dam kwam een stenen schutsluis, De Kolksluis.
Deze was groter dan de houten spilsluizen zodat de
schepen daar goed konden passeren. De kolksluis is er nog
steeds en veel platbodems die meedoen aan de jaarlijkse
zogeheten Strontrace worden geschut in de Kolksluis, een
waar spektakel.
De Spaarndammers verdienden hun brood in de
visserij, het boerenbedrijf en aan het werk aan de
sluizen. Rond het jaar 1500 woonden er zo’n 280
mensen in Spaarndam. In 1517 werd Spaarndam in
brand gestoken door plunderende groepen uit
Gelderland o.l.v. Grote Pier maar Spaarndam
werd snel weer hersteld. Haarlem drong
aan op een grotere sluis zodat Haarlem
meer zeegaande schepen kon bouwen.
Zo ontstond eerst de Kleine Haarlemmersluis
en later de Grote Haarlemmersluis.
De spilsluisjes verdwenen behalve
de Woerdersluis. Hier staat het beeldje
van Hans Brinker op.Regelmatig waren er stormvloeden
waardoor het water van het IJ water steeg en het land tot
Haarlem overstroomde. Op aandringen van de boeren werd
de Slaperdijk tussen de Spaarndammerdijk en Santpoort
aangelegd. Spaarndam was in de 17e en 18e eeuw welvarend.
Veel vissers woonden aan het Visserseinde. Rond de
kolksluis zaten zeil- en mastenmakers, kruidenierswinkels
en cafeetjes. De inkomsten kwamen van de passerende
schepen. Deze bedrijvigheid is voor een groot deel
verdwenen, het pittoreske is behouden gebleven.
Het verhaal van Hansje Brinker die door zijn
vinger in een dijk te steken een heel dorp
redde is in Amerika bekender dan hier in
Nederland. Veel mensen denken dat
het een waargebeurd verhaal is,
terwijl het gewoon een verhaaltje
is dat verzonnen is door de Amerikaanse
schrijfster Mary Mapes
Dodge.

Van oudsher is Spaarndam een echt vissersdorp. In de 20e eeuw
ging het met de Spaarndamse visserij steeds verder achteruit.
De palingrokerijen deden het echter goed.
Nu kent Spaarndam nog één palingrokerij ‘Holland Paling’.
Het familiebedrijf van de familie Balm bestaat al sinds 1832.
Dagelijks wordt er voor dag en dauw op ambachtelijke wijze gerookt.
De paling wordt niet aan particulieren verkocht
maar is onder andere te koop bij De Vischwinkel
in Spaarndam. De Vischwinkel vindt u aan de
Spaarndammerdijk 97.
Ambachtelijk
paling
roken
31

32
Mysteryland
nog 10 jaar
in de Groene
Weelde
Het jaarlijkse dancefestival Mystery Land blijft de
komende jaren op het terrein De Groene Weelde.
Organisator ID&T heeft met het recreatieschap en de
gemeente Haarlemmermeer een contract gesloten tot
en met 2014, met een verlengingsmogelijkheid tot 2019.
Deze zomer wordt Mystery Land voor de 17e keer
gehouden op zaterdag 28 augustus 2010.
Klaar voor
de toe
40 jaar Recreatie dichtbij huis, daar is al die jaren vol
overgave aan gewerkt. Maar we kunnen en willen niet
stil blijven zitten. We zullen blijven nadenken over
de toekomst van uw recreatiegebied en met u mee
veranderen.
Bij deze ontwikkelingen willen we rekening blijven
houden met uw wensen. Hierbij zullen we het
evenwicht in de gaten houden. Het evenwicht tussen aan
de ene kant het rustig genieten van de omgeving en het
aan de andere kant op een actieve manier bezig zijn in
het groen. Hierbij denken wij aan nieuwe activiteiten voor
nieuwe groepen mensen.
Dit kan bijvoorbeeld een waterskibaan zijn op de
Westbroekplas, een rodelbaan op de uitzichtheuvels of
een trampoline op het strand van de Veerplas, maar ook
nieuwe evenementen moeten een plek kunnen krijgen
op nieuwe evenemententerreinen in het gebied, zoals
bijvoorbeeld op Schoteroog.

komst
Meer recreatie in nieuwe gebieden
Afgelopen jaren zijn er ook recreatiegebieden bijgekomen.
Het bekendste gebied is Groene Weelde met Big Spotters
Hill. Deze opvallende piramide was het uitkijkpunt van de
wereldtuinbouwtentoonstelling Floriade 2002.
Vanaf Big Spotters Hill kunt u bij helder weer de vliegtuigen
van Schiphol zien opstijgen of landen. Het gebied ligt tussen
Vijfhuizen, Cruquius en Hoofddorp.
Aan de andere kant van Groene Weelde ligt Boseilanden. In
de gebieden kunt u fietsen, wandelen, paardrijden, kanoën
of de hond uitlaten. Ook is er een plek om een heerlijk
kopje koffie te drinken of om een pannenkoek te eten in
het Pannenkoekenpaviljoen.
Nieuwe gebieden die worden aangelegd zijn: De Lutkemeer,
De tuinen van West, park Zwanenburg, Buitenschot
en Plesmanhoek. Op de plattegrond in dit boekje ziet u
waar deze gebieden liggen. Door de aanleg van al deze
groengebieden ontstaat er een zogenaamde groene
verbinding.
Uitdaging aan
de Veerplas
Enige jaren geleden stond in de krant een berichtje
waarin het recreatieschap aan ondernemers vroeg
om een plan te maken om een recreatiecentrum te ontwikkelen.
We zijn in Spaarnwoude gaan kijken en waren
meteen verknocht aan de Veerplas. Deze unieke locatie
aan de oostkant van Haarlem met een fantastische
bereikbaarheid en ongekende mogelijkheden voor sport,
recreatie en horeca had alles in zich om iets moois neer
te zetten. In de afgelopen jaren hebben we hieraan keihard
gewerkt met als resultaat in 2008 de opening van
het strandpaviljoen en de organisatie van evenementen.
Vorig jaar hebben we de opening van het outdoor
adventure park SAPLAZA kunnen vieren. We willen dat
mensen aan de Veerplas kunnen bewegen, spelen,
sporten, leren, werken en ontspannen. We zitten niet stil
want voor de zomer van dit jaar hopen we samen met
het Recreatieschap in het park speelvoorzieningen voor
jonge kinderen te realiseren. Daarnaast zijn we samen
met de gemeente Haarlem bezig om een stadscamping
te maken. Met onze ambities houden we wel in het oog
dat er een evenwichtige overgang is van de stad naar
het recreatiegebied en de omringende natuurgebieden.
We genieten nog elke dag van deze prachtige locatie
en zeggen met volle overtuiging "ontdek en laat
u verrassen".
Theo Bakkum, ondernemer in Spaarnwoude
33

106
r106
r10
r105
r105
r105
r104
r104
r104
r103
r101
r102
r102
r102
r101
r101
r103
r103
Zuiderpolder
OOSTERBROEK
BUITENHUIZEN
WESTBROEK
EKSLOOT
OUDE
SPAARNDAMMER-
POLDER
LANDJE VAN
GRUIJTERS
WAARDER-
POLDER
VEERPOLDER
INLAAGPOLDER
Veenpolder
Nauernase polder
NOORDERBOS
HOUTRAKPOLDER
HOUTRAK
DIJKLAND
Spaarnwoude
Spaarndam
Richting
Haarlemmerliede
Vinkebrug
Zwanenburg
Halfweg
Penningsveer
Ruigoord
SCHOTER-
OOG
WESTHOFFBOS
DE BATTERIJ
DE
UITERDIJKEN
DE LIEVELDEN
39
40
41
42
43 46
44
38
35
28
27
25
24
3
37
36
29
26
30
33
32
34
31
23
10
21
16
14
12
4
11
1
18
19
20
17
9
15
2
8
27
24
15
40
12
42
31
4 25
33
8
32
26
44
19
20
43
23
10
46
1
21
2
11
28
14
34
38
35
9
18
39
17
29
16
37
36
30
3
41
34

PARK
ZWAANSHOEK
Heemstede
N205
BOSEILANDEN
Cruquius
N205
N201
N205
45
Haarlem
N201
Prins
Bernhard
Bos
Recreatiegebied Spaarnwoude
1 Action Planet
2 Amsterdamse Golf Club
3 Atelier Mooimakerij
4 Beheersbureau
5 Beheersbureau/
Pannenkoekenpaviljoen
6 Big Spotters Hill
7 Bijentuin
8 Brasserie Houtrijk
9 Boerengolf de Liedehoeve
10 Dynamique Sportieve recreatie
11 Evenemententerrein Houtrak
12 Evenemententerrein Oosterbroek
13 Expo Haarlemmermeer
14 Festivalterrein Houtrak
15 Festivalterrein Velsen Valley
16 Fort aan de Liede
45
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
7
5
1
22
DE GROENE
WEELDE
Haarlemse Zeilvereniging
N207
Hondendressuurterrein
Informatieboerderij Zorgvrij
Jachthaven IJmond
Manege De Groene Heuvel
Manege Spaarnwoude
Melkveebedrijf De Ettingen
Openbare Golfbaan Spaarnwoude
Paintbalterrein Spaarnwoude
Pannenkoekenboerderij
Onder de Platanen
N201
N205
6
Haarlemmermeersebos
Fort Liebrug
Fort Penningsveer
Fort Spaarndam-Noord
Fort Spaarndam-Zuid
Golfclub Houtrak
Haarlemmermeerse Golfclub
Hoofddorp
13
Vijfhuizen
N205
PLESMAN-
HOEK
BUITEN-
SCHOT
PARK
VIJFHUIZEN
GROENE
CARRE ZUID
N201
CARRE WEST
33 Parc Buitenhuizen
34 Parc Spaarnwoude
35 Poldermolen De Veer
36 Restaurant Graan voor Visch
37 Ruigh Paardenfokcentrum
38 Ruitersportcentrum Schoteroog
39 Saplaza / Outdoor
40 Sneeuwbaan Snowplanet
41 Spaarnwoude Resort
Het Buitenhuis
42 Spaarnwoude Resort
De Watergeus
43 Stompe Toren
44 Villa Westend
45 Vogeleiland
46 Zoogkoeienbedrijf
De Koningshoeve
35

36
Alle ondernemers
op een rij:
In het gebied zijn tal van ondernemers actief op het gebied van avontuur, sport,
spel, ontspanning, een lekker hapje en drankje of een overnachting.
Action Planet
stoere evenementen met
Quads, Carvers of Hummers,
www.actionplanet.nl
Boerengolf Liede hoeve
boerengolf in de weilanden
van Dijkland
www.liedehoeve.nl
Brasserie Houtrijk
Een sfeervolle Brasserie
en bar waar u buitengewoon
kunt eten en drinken.
www.brasserie-houtrijk.nl
Café/Terras Fort Zuid
Kunst, muziek, eten en meer
www.fort-zuid.nl
Droompark Buitenhuizen
Overnachten in het groen
www.droomparkbuitenhuizen.nl
Droompark Spaarnwoude
Overnachten in het groen
www.droomparkspaarnwoude.nl
Dynamique
voor sportieve evenementen,
adventure en boottochten
www.dynamique.org
Golfbaan Spaarnwoude
Populairste golfbaan van
Nederland met totaal 66 holes
www.golfbaanspaarnwoude.nl
Manege de Groene Heuvel
www.manegedegroeneheuvel.nl
Manege Spaarnwoude
www.manegespaarnwoude.nl
Paintball Spaarnwoude
paintballen op eigen Paintball
terrein in Buitenhuizen
www.paintballspaarnwoude.nl
Pannenkoekenboerderij
Onder de Platanen
www.onderdeplatanen.nl

Pannenkoeken paviljoen
www.pannenkoekenpaviljoen.nl
Restaurant
Graan voor Visch
eten op de golfbaan
www.graanvoorvisch.nl
Ruitersportcentrum
Schoteroog
www.schoteroog.nl
Saplaza
Adventurepark en horeca
www.saplaza.nl
Snowplanet
Sneeuwpret het hele jaar door
www.snowplanet.nl
Spaarnwoude Resort/
Het Buitenhuis
Hotel, vergaderzalen
en beautycentrum
www.spaarnwouderesort.nl
Spaarnwoude Resort/
De Watergeus
Boten-, kano-, en
waterfietsenverhuur
www.spaarnwouderesort.nl
Step en Ko
Voor sportieve, creatieve
of culinaire tocht op
step, fiets of kano
www.stepenko.nl
Storm Buitensport
Sportieve buitenactiviteiten
www.storm-buitensport.nl
Villa Westend
Horeca en thema-avonden
www.villawestend.nl
Wheelerplanet
wielrennen/skeeleren
op echte wielerbaan
www.wheelerplanet.nl
37

40
tot ziens
www.spaarnwoude.nl

Spaarnwoude
is jarig
en trakteert!
14 X
VOORDEEL
VOOR U!
KENNISMAKEN
MET PAARDRIJDEN
MANEGE
SPAARNWOUDE
Tegen inlevering van
deze originele bon
4 kennis makingslessen
paardrijden voor senioren
e 72,- of ponyrijden voor
junioren e 62,-.
(geldig voor 1 persoon
t/m 31-12-2010)
50%
KorTING
ZWEMVERENIGING
RAPIDO 82 HAARLEM
Tegen inlevering van
deze originele bon 50%
korting op het inschrijfgeld
bij deel name aan de
prestatietocht op 20 juni
2010 over 250 meter
of 1.000 meter.
(geldig voor
1 persoon)
e 2,50
KorTING
SAPLAZA
Tegen inlevering van deze
originele bon e 2,50 korting
op klimmen in ons
Adventurepark.
(geldig voor maximaal
4 personen t/m 31-12-2010)
GrATIs
Kopje KoffIe
BRASSERIE
HOUTRIJK
Tegen inlevering van deze
originele bon een lekker
kopje koffie in onze brasserie
gratis.
(maximaal 2 personen
geldig t/m 31-12-2010)
e 2,50
KorTING
INFORMATIEBOERDERIJ
ZORGVRIJ
Tegen inlevering van deze
originele bon e 2,50
korting op de huur van een
rugzakje voor de speurtocht
door het Spinnenbos.
(geldig voor maximaal
5 kinderen van 1 mei tot
1 november 2010)
5 Voor
50 cursus
GOLFBAAN
SPAARNWOUDE
Tegen inlevering van
deze originele bon een
5 voor 50 cursus inclusief
2 maanden gratis
speelrecht op de
korte holes voor
slechts e 99,-
(geldig voor
1 persoon
t/m 31-12-2010)
20%
KorTING
PAINTBALL
SPAARNWOUDE
Tegen inlevering van deze
originele bon 20% korting
op het reguliere tarief.
(minimum aantal personen 10
geldig t/m 31-12-2010)
GrATIs
Kopje KoffIe
SPEELTUINVERENIGING
NIEUW LEVEN
Tegen inlevering van deze
originele bon tijdens de
voorjaars- of najaarswandeltocht
2010 een
gratis kopje koffie.
(maximaal 2 personen)
10%
KorTING
GOLFBAAN
SPAARNWOUDE
Tegen inlevering van deze
originele bon 10% korting
op een GVB-cursus.
(geldig voor 1 persoon
t/m 31-12-2010)
feesTmAAlTIjd
Voor e 5,25
PANNENKOEKEN­
BOERDERIJ
ONDER DE PLATANEN
Tegen inlevering van
deze originele bon een
pannenkoekenfeestmaaltijd
bestaande uit
pannenkoek, beker
limonade en waterijsje
toe voor e 5,25.
(geldig t/m 31-12-2010)
10%
KorTING
MANEGE
DE GROENE HEUVEL
Leer voor de vakantie nog
paard rijden. Tegen inlevering
van deze originele bon
voor nieuwe klanten 10%
korting op kwartaalabonnenement
van 13 lessen.
(geldig voor 1 persoon
t/m 31-12-2010)
GrATIs
Kopje KoffIe
ACTION PLANET
Tegen inlevering van
deze originele bon een
kopje koffie met wat
lekkers gratis.
(geldig voor maximaal
2 personen t/m 31-12-2010)
35%
KorTING
SNOWPLANET
Tegen inlevering van
deze originele bon ruim
35% korting! Lekker
met zijn tweeën skiën of
snowboarden voor slechts
e 24,- (normale prijs
e 38,-) 1 uur skiën of
snowboarden.
(Aktie geldig t/m 30-11-2010,
alleen geldig voor 2 personen
voor 1 uur pistetoegang, exclusief
materiaalhuur.
Niet geldig i.c.m.andere acties/
reserveringen of waardebonnen).
GrATIs
frIsBee
VILLA WESTEND
Tegen inlevering van
deze originele bon bij
besteding van e 10,-
bij ons nieuwe
verkooppunt 2Taste
een gratis frisbee.
(geldig t/m 31-12-2010)
41

40 jaar recreatie
dichtbij huis
40 jaar recreatie
dichtbij huis
40 jaar recreatie
dichtbij huis
42
40 jaar recreatie
dichtbij huis
40 jaar recreatie
dichtbij huis
40 jaar recreatie
dichtbij huis
40 jaar recreatie
dichtbij huis
40 jaar recreatie
dichtbij huis
40 jaar recreatie
dichtbij huis
40 jaar recreatie
dichtbij huis
40 jaar recreatie
dichtbij huis
40 jaar recreatie
dichtbij huis
40 jaar recreatie
dichtbij huis
40 jaar recreatie
dichtbij huis
40 jaar recreatie
dichtbij huis