Kerk in De Pijp - Oranjekerk

Kerk in De Pijp
Pasen | nummer 5 | maart – mei 2013
4: Overdenking: Pasen | 5: Pastoralia, personalia en andere gemeentezaken |
8: Op weg naar Pasen 2013 | 9: Een nieuw begin | 10: Uit de kerkenraad | 12:
Collecterooster en opbrengsten | 13: Toelichting op de collectes | 15: Over het
gebed | 16: Afscheidsrede bij de begrafenis van Margreet Willemze | 19: Na
Spreuken: Jesaja’s | 20: Nieuw zendingsstatement | 21: Fair nieuw leven | 22:
Jip in en om De Pijp | 24: Blikseminterview: Foppe-Jan Montsma | 26: 1 mei:
dag van de arbeid – een oproep | 28: Beleef de lente | 30: De Oranjehof | 32:
In memoriam Margreet Willemze | 33: Kunst in de kerk | 34: OverDenking:
Kierkegaards weg | 36: Agenda | 38: Adressen
ORANJEKERK AMSTERDAM
www.oranjekerkamsterdam.nl

Kerk in De Pijp
Van de Redactie
Pasen
Na veertig dagen voorbereiding zal het
op 31 maart PASEN zijn. Ondertussen
is de LENTE op 21 maart begonnen.
Kern van die twee bijzondere dagen
is, dat ze een nieuw begin inluiden.
Altijd goed: een nieuw begin. Vooraf
moet er het nodige worden opgeruimd.
Ruzies, donkere dagen na kerst, moeheid
van de winter, oplopen tegen je
eigen onvermogen om goed te leven.
Deze KiP staat dus in het teken van
Pasen, van lente: een nieuw begin:
altijd goed.
De lente kun je op zondag (11.00-
12.00), en op maandag en vrijdag
maart – mei 2013 | pagina 3
(15.00-16.30) vinden in de Oranjehof.
Elke vrijdag werkt de tuingroep aan het
onderhoud van die tuin. Lees wat er
aan lente te zien is.
Een nieuw begin beleef je telkens gedurende
je leven: kijk bij het artikel ‘Leve
het leven’.
Laat je verrassen door de lente, thuis,
ergens in Amsterdam of erbuiten. Els
Weeda neemt je mee.
Op 1 mei is het de Dag van de Arbeid.
Ook daar is er een nieuw begin: het
NVV is zich aan het vernieuwen. Is
werkeloos zijn een nieuw begin? Eén
mei: wat kun je ermee?
De Wereldraad van kerken heeft
een nieuw zendingsstatement aangenomen:
‘Together Towards Life’
(Samen naar het Leven ).
De columnschrijvers is gevraagd zo
mogelijk ook over Pasen, vernieuwing
te schrijven.
De redactie wenst u/je een Pasen
toe, waarin opstanding gevierd gaat
worden, dankzij Jezus van Nazareth,
wiens levensdoel dwars door de dood
heen de wereld is ingedragen.
Namens de redactie,
Gerard Eijkelenboom
Pasen

pagina 4 | maart – mei 2013 Kerk in De Pijp Kerk in De Pijp
maart – mei 2013 | pagina 5
Overdenking Pasen Pastoralia, personalia en andere gemeentezaken
Pasen
Leeft het hier nog een beetje, de kerk?
De laatste tijd kreeg ik die vraag een paar
keer. En nadrukkelijk knikte ik met mijn
hoofd. Jazeker! Jazeker leeft de kerk hier
nog! Ik beklemtoonde mijn antwoord.
Allereerst omdat het zo is, de Oranjekerk
leeft. En ook omdat het tegenovergestelde,
het idee dat de Oranjekerk in
verval zou zijn, iets suggereert wat ik dagelijks
weersproken zie. De activiteiten in
de Oranjekerk, de mensen die er komen,
de prachtige kleurrijke nieuwe website,
ze getuigen van leven. Tegelijkertijd overleden
er de afgelopen maanden meerdere
trouwe Oranjekerkers. We deden meermaals
uitgeleide vanuit de Oranjekerk.
Om daarvoor een plaats te kunnen zijn,
vind ik een groot goed. Danken voor het
leven van wie is gestorven en de levenden
met zorg en troost bijstaan, ook daarin
getuigen we van leven. Maar eenvoudig is
dat niet altijd. De dood en de lijdensweg
die mensen kan treffen, kunnen ons
vullen met vragen. Moest dit zo? Heb ik
genoeg gedaan? Hoe moet het nu verder?
Binnenkort is het Pasen. We getuigen
van het leven dat er is door de dood heen.
Jezus die voorleefde Zoon van God te
zijn, sterft door de handen van mensen.
Op Witte Donderdag vieren we het
avondmaal zoals Jezus dat vierde met zijn
leerlingen op de avond van het verraad.
Op Goede Vrijdag lezen we over zijn
gevangenneming, zijn dood. Op Stille
Zaterdag beginnen we de paasnachtdienst
in de doodse stilte. Is er een teken
van leven? Ja, dat is er. We vinden het in
Gods licht vanaf het begin. Licht dat niet
dooft. Dat straalt door het duister heen.
Op Paasmorgen vieren we dat licht. Jezus
heeft ook na zijn dood de mensen aangesproken,
op een nieuw begin gewezen.
God is niet geweken. Godzijdank. Leven
te midden van duisternis en pijn, leven
door de dood heen, dat is geen eenvoudige
weg. Niet om te gaan en niet om
te begrijpen. Wanneer we getuigen van
Christus die leeft, die de dood heeft overwonnen,
dan spreken we geloofstaal. We
wijzen boven ons zelf uit, naar de bron
van leven die wij niet in de hand hebben.
Die mensen in Jezus niet hebben kunnen
doden. Die in Gods hand is. Met de vieringen
in de week van Pasen proberen we
Jezus op de voet te volgen. We komen
dichtbij, maar staan ook onmiskenbaar
aan de zijlijn. We zijn getuigen van zijn
dood.
De zondag na Pasen lezen we het
verhaal van de Emmaüsgangers. Twee
leerlingen van Jezus zijn op weg. Ze zijn
getuige geweest van zijn dood. Een man
loopt met hen op en hoort hun verhaal.
Hij neemt hen mee in de leer van de
Bijbel en opent hun ogen voor een nieuw
begin. Zij nodigen hem uit voor de maaltijd.
En dan zien zij: Hij is het.
En ze zeggen tegen elkaar: ‘brandde
ons hart niet toen hij onderweg met ons
sprak?’ En ze gaan op weg en getuigen:
Hij leeft! Ik wens u een brandend hart,
een Pasen vol leven.
Met hartelijke groet,
Jantine Heuvelink, predikant Oranjekerk
In memoriam
Op 5 februari 2013 overleed Adriana
de Jager in de leeftijd van 84 jaar.
Jany de Jager was een trouw en actief
Oranjekerklid. Jarenlang verzorgde
zij vanuit de pastorale bezoekgroep
de verjaardagskaarten naar oudere
gemeenteleden. Zij zong bij de cantorij,
kookte en deed koffiedienst.
Aan al deze activiteiten kwam in
2010 een einde toen het zelfstandig
wonen niet meer ging. Familie en
Oranjekerkvrienden bezochten haar
vanaf die tijd trouw.
Bij het afscheid in de Oranjekerk
zongen we ‘Zo vriendelijk en veilig
als het licht, zo als een mantel om
mij heen geslagen, zo is mijn God’.
Dankbaar voor de zorg die zij had voor
haar naasten, wetend van wat niet gemakkelijk
was geweest in haar leven,
gaven we haar uit handen. Geborgen is
zij nu in Gods licht.
Op 11 februari 2013 overleed Elisabeth
Jansen in de leeftijd van 92 jaar. Zij
was jarenlang lid van de Oranjekerk,
maar niet in staat de kerkdiensten te
bezoeken. Zij werd trouw vanuit de
pastorale bezoekgroep bezocht en door
haar familie verzorgd. Psalm 43 stond
bovenaan de rouwkaart en kleurde ook
haar afscheid. De psalm spreekt van tegenslag
in het leven, van onrust in het
hart en tegelijk ook van vertrouwen op
God, die er is en zal zijn. Zo was haar
leven. We vertrouwen dat zij nu rust
heeft gevonden bij God.
Op 28 februari 2013 overleed Trijntje
Margaretha Willemze in de leeftijd van
60 jaar. Margreet Willemze bouwde de
Oranjekerk letterlijk en figuurlijk op, als
voorzitter van de bouwcommissie en
als voorzitter van de kerkenraad. Zij beschreef
bij het 100-jarig bestaan van de
Oranjekerk het roemruchte verleden.
Maar bovenal was zij gewoon, buitengewoon,
gemeentelid.
Haar deskundigheid, haar inzet en
haar humor zijn velen binnen en buiten
de Oranjekerk bekend. Vanaf 2009 was
haar aanwezigheid in de kerk onregelmatig.
Vaak kon ze niet komen omdat
ze in het ziekenhuis lag of moest aansterken
thuis. Meermalen leek de dood
al dichtbij. Maar telkens kwam ze terug.
Fragiel en sterk tegelijk. Totdat in 2012
bleek dat er geen genezing zou komen.
Haar familie die haar altijd trouw omringde,
was bij haar toen zij insliep.
Bij de dankdienst voor haar leven in
de Oranjekerk zongen we Margreets
lievelingspsalm 121. En we keken naar
de foto van de berg Wannenhorn bij
Bellwald die Margreet altijd bij haar
bed had staan en die haar de moed gaf
op God te vertrouwen. Aan Gods licht
is zij nu toevertrouwd. We gedenken
haar met grote dankbaarheid.
Geboren
Beter laat dan nooit nog dit feestelijke
bericht: Op 30 december 2012 is
geboren Janne Maria Gitte Kerkhof,
dochter van Marieke Lavooij en Bart
Kerkhof, zusje van Lucas. Een mooie
Pasen

pagina 6 | maart – mei 2013 Kerk in De Pijp Kerk in De Pijp
maart – mei 2013 | pagina 7
Pasen
foto van haar siert het geboortekaartje.
(zie de standaard in de kerkzaal). We
wensen Janne en haar ouders en broer
veel geluk!
Ambtsdragers komen en gaan
Op 10 februari werden Welesh Debesay
en Else de Wit in het ambt van diaken
bevestigd. Welesh versterkt onze wijkdiakonie.
Else zal zich voornamelijk
inzetten voor de Stedelijke Diaconie.
Beiden wensen we plezier en inspiratie
bij het uitvoeren van hun ambt.
Op 31 maart zal Ineke Engbers haar
ambt van diaken neerleggen. Zij en
haar man Alle Jonkman vertrekken naar
Zevenaar. Vanaf deze plek, Ineke, alvast
hartelijk dank voor de inzet waarmee je
je ambt hebt vervuld.
Afscheid
Begin april verhuizen Alle Jonkman
en Ineke Engbers naar Zevenaar om
daar een pastorie te gaan bewonen. Op
14 april zullen zij afscheid nemen van
onze Oranjekerk waarin zij op verschillende
wijze actief gemeentelid waren.
Alle begon ooit als jongerenwerker en
kennen we nu als gastpredikant, als
tenor en Kinderkerkleiding. Ineke was
bevlogen diaken.
Voor wat jullie deden zeggen we jullie
heel veel dank. We wensen jullie in
Zevenaar een warm welkom en nieuw
passend thuis.
Palmpaasstok maken 23 maart
Zaterdag 23 maart van 13.30-15.30u
kunnen kinderen uit de buurt en uit
de kerk tot 12 jaar onder leiding van de
Kinderkerk palmpaasstokken maken in
de inloopruimte. Zelf de kruisstok timmeren,
versieren met een buxustakje
en met zoetigheid, een broodhaantje
kneden en bakken en voor wie wil
zondag 24 maart meelopen in de optocht
vanuit de Palmpasendienst naar
verzorgingshuis d’ Oude Raai. Nodig
de kinderen in uw buurt van harte uit!
Voor de Palmpaasstokmaakmiddag
zijn nog vrijwilligers nodig die vanaf
12.30 tot 16.30u kunnen helpen met het
klaarzetten en later weer opruimen van
materialen, met koffie schenken en bij de
verschillende activiteiten. Aanmelden
kan bij de Kinderkerkleiding of ouderling
Heleen van Schaardenburgh
heleen78@hotmail.com.
Paasnachtdienst 30 maart 22.00u
Dit jaar zal er op de zaterdag voor Pasen
een paasnachtdienst zijn om 22.00u.
De zogenaamde Paascyclus bestaat uit
vieringen op Witte Donderdag, Goede
Vrijdag, Paasnacht en Paasmorgen.
De Paasnachtdienst is van oorsprong
de belangrijkste viering van het kerkelijk
jaar. Deze dienst begint met het
duister en de verlatenheid van Stille
Zaterdag, waarna de omkeer volgt
naar het licht. De nieuwe Paaskaars
wordt binnengedragen, er zijn lezingen
uit o.a. Genesis en Exodus en het
Paasevangelie. In deze dienst staat van
oorsprong de doop(gedachtenis) cen-
traal. In sommige kerken volgt op de
Paasnachtdienst een Paaswake, de hele
nacht door. Dat zullen wij dit jaar niet
doen.
In de Oranjekerk is de avond voor
Pasen de afgelopen jaren wisselend
ingevuld. Er waren oecumenische
avonddiensten, een Paaswakedienst om
19.30u, een stille zaterdag vesper en o.a.
in 2012 niets.
De kerkenraad heeft besloten dit jaar de
zaterdag voor Pasen een paasnachtdienst
te houden. U bent hierbij zeer welkom.
Dodenherdenking 4 mei in de Pijp
Net als afgelopen jaar zal ook dit jaar de
Oranjekerk meewerken aan de doden-
herdenking in de Pijp bij de voormalige
ijssalon Koco aan de Van Woustraat. De
klokken van de Oranjekerk luiden bij
het begin van de Stille Tocht om 19.30u
vanaf het Van der Helstplein.
Hemelvaartsdag
Het is nog een eind weg maar donderdag
9 mei is het Hemelvaartsdag. Net als andere
jaren is er die dag om 10.00u in het
Beatrixpark een Hemelvaartsviering
samen met de Thomaskerk, Willem de
Zwijgerkerk en Vrijburg. U bent van
harte welkom.
Met hartelijke groet,
Jantine Heuvelink, predikant Oranjekerk
Pasen

pagina 8 | maart – mei 2013 Kerk in De Pijp Kerk in De Pijp
maart – mei 2013 | pagina 9
Op weg naar Pasen 2013
Pasen
Palmpaasstokmaakmiddag
Zaterdag 23 maart 13:30 - 15.30u
Alle kinderen uit kerk en buurt
kunnen samen in de inloopruimte
Palmpaasstokken maken als voorbereiding
op Palmpasen en Pasen: broodhaantje
bakken, palmpaasstok timmeren
en versieren, luisteren naar het
verhaal van Pasen en als ze willen zondagmorgen
24 maart meelopen in de
Palmpasenoptocht vanuit de kerkdienst
naar d’ Oude Raai.
Palmzondag met
palmpaasstokkenoptocht
Zondag 24 maart om 10.00u
Aan het begin van de dienst maken de
kinderen hun rondgang met de palmpaasstokken,
aansluitend lopen ze door
naar zorgcentrum d’ Oude Raai.
Paasviering ouderenclub
Dinsdag 26 maart om 14.00u in de kosterij
De ouderenclub viert in eigen kring al
Pasen op haar vaste dinsdagmiddag.
Ook gasten zijn van harte welkom.
Witte Donderdag
Avondmaalsviering
Donderdag 28 maart om 19.30u
Wij zitten aan tafel, delen brood en wijn
en horen het verhaal over de laatste
maaltijd van Jezus met zijn leerlingen.
Goede Vrijdag
Kruiswegviering in de
Vredeskerk
29 maart om 15.00u Vredeskerkplein 1
Op de Goede Vrijdag zijn de vieringen
oecumenisch. De Oranjekerk is welkom
om in de Vredeskerk aan te sluiten bij
het lopen langs de 14 staties en de verering
van het kruis.
Goede Vrijdag
Gedachtenisdienst
29 maart om 19.30u Oranjekerk.
Een sobere viering m.m.v. de
Oranjekerkcantorij waarin we luisteren
naar het lijdensverhaal, de paaskaars
doven en in stilte de kerk verlaten.
Paasnachtdienst
Zaterdag 30 maart om 22.00u.
Een avondviering waarin we vanuit de
doodse stilte hopen op de komst van
licht in het donker, een nieuw begin!
Paasmorgenviering
Zondag 31 maart om 10.00u
(N.B. zomertijd!)
Vreugdevolle paasviering m.m.v. de
Oranjekerkcantorij vanuit het hoopvolle
bericht over leven dat het wint van
de dood.
Een nieuw begin
Lentegeluid
oorverdovend
louter lawaai
De aarde breekt open
uit alle kieren
groeit het groen
uit lang sluimerend
winters zaad
Met luide kreten
fladderen vogels
uit heldere hemel
en nestelen zich
in bomen en struiken
en planten zich voort
Het bronst en briest
in woud en wei
van blijheid en lust
en drang tot leven
Ontdooid is het ijs
en onder het water
gaat het tekeer
vissen en kikkers
kruipen uit modder
en eenden
maken jacht op elkaar
De winter voorbij
bevrijd van de kou
de mens, ook ontwaakt,
opent zijn deuren
omarmt de warmte
schudt stramme stijfheid
uit krakende knoken
en kust de zon
Zo telkenmale
ja telkenjare
laat de natuur
het wonder geschieden
de dood overwonnen
het leven vangt aan
En altijd opnieuw
opnieuw
opnieuw
mag het feest
weer beginnen
Vrolijk pasen!
Els Weeda,
redactielid
Pasen

pagina 10 | maart – mei 2013 Kerk in De Pijp Kerk in De Pijp
maart – mei 2013 | pagina 11
Uit de kerkenraad
Pasen
In de kerkenraadsvergadering van 4
februari besprak de kerkenraad het
rapport van gemeenteadviseur
Nadine van Hierden. Nadine begeleidde
de kerkenraad tijdens de beleidsdag
in september 2012. In het rapport
beschrijft Nadine de bevindingen
naar aanleiding van die dag en van de
gesprekken die ze voerde met ouderlingen,
diakenen en kerkrentmeesters.
Een belangrijke bevinding is dat in
de kerkenraadsvergaderingen vaak de
diepgang ontbreekt, omdat de kerkenraad
veel tijd kwijt is met het bespreken
en regelen van allerlei praktische zaken.
Echter, een kerkenraad moet ook leiding
geven aan de kerk. De kerkenraad
zal in de komende vergaderingen meer
tijd en aandacht besteden aan beleid
en aan inhoudelijke onderwerpen die
van belang zijn voor de gemeente. Een
voorbeeld is de wijze waarop het avondmaal
gevierd kan worden. Ook zullen
de werkzaamheden van de predikant
regelmatig besproken worden.
De kerkenraad heeft de bijzondere
diensten en activiteiten in december
geëvalueerd. De bevindingen
waren over het algemeen positief. De
PR was succesvol. Wel viel na de goed
bezochte kerstnachtdienst het aantal
bezoekers op kerstochtend enigszins
tegen.
De kerkenraad stemde in met de
plannen voor het jeugd- en jongerenwerk
die Geertina Hendriksen
namens de Dummygroep presenteerde.
Het betreft de volgende plannen en activiteiten:
jongerenkoor en muziek, een
catechesegroep voor jongeren en oudere
tieners, tieners en jongeren vaker betrekken
bij de vormgeving van de dienst
en activiteiten in en rond de dienst, een
kring voor jongeren die meer kennis op
willen doen over de Bijbel en de joodschristelijke
traditie, tieners en jongeren
blijven betrekken bij Palmpasen, Kerst
en Dodenherdenking, taarten en cupcakes
bakken voor Los Cachorros, themabijeenkomsten
Geelachtig Rood,
een kloosterweekend en op jongeren
gerichte PR-activiteiten.
De kerkenraad besprak verder het project
Zin in Zuid en de begeleiding van
de nieuwe missionair werker Marleen
Kemink. In de kerkenraadsvergadering
van 4 maart waren Marleen Kemink
(missionair werker Zin in Zuid) en
Marieke van Rooij (begeleidingscommissie
Zin in Zuid) aanwezig om kennis
te maken met de kerkenraad. Marleen
Kemink is per 1 januari 2013 voor twee
jaar officieel verbonden aan het project
Zin in Zuid voor 18 uur per week.
Doel van het project is te bereiken dat
20-ers en 30-ers betrokken raken bij de
kerk en na afloop van het project ook
bij de kerk betrokken willen blijven.
Marleen heeft haar werkzaamheden
toegelicht en met de kerkenraad besproken
wat zij verwacht van de kerkenraad.
Zij heeft de afgelopen maanden
kennis gemaakt met betrokkenen bij
het project. Marleen heeft inmiddels
een uitnodiging gestuurd naar ouders
met kinderen tussen 0-12 jaar voor
drie avondbijeenkomsten over geloofsopvoeding.
Belangstellenden kunnen
zich bij Marleen melden. Verder is zij
van plan contact te leggen met nieuwe
Pijpbewoners tussen 18-35 jaar. Ook
is zij betrokken bij de activiteiten van
de Dummygroep ten behoeve van het
jeugd en jongerenwerk.
Het College van Kerkrentmeesters van
de PKA heeft een brief opgesteld
voor betrokkenen bij de wijkgemeenten
die geen lid willen worden
maar wel blijk willen geven van hun
betrokkenheid. Zogenaamde ´blijkgevers´.
Zij kunnen zich laten registreren
zonder officieel lid te worden. Dat biedt
ook de mogelijkheid om hen te benaderen
voor een financiële bijdrage. De
brief en de consequenties van de regi-
stratie van betrokken kerkgangers riep
diverse vragen op. Voordat de kerkenraad
de brief in gebruik neemt zal de
brief eerst aangepast worden.
Op zaterdag 25 mei wordt het nieuwe
liedboek gepresenteerd. De kerkenraad
denkt na over een sponsoractie
om exemplaren aan te schaffen voor de
Oranjekerk en over een dienst waarin
het nieuwe liedboek centraal staat.
In de vergadering kwamen verder de
volgende onderwerpen aan de orde:
een aanvraag voor een oecumenisch
huwelijk, de voorbereiding van de paasdiensten,
de zoektocht naar een nieuwe
PR ouderling, het werven van nieuwe
ambtsdragers, financiële zaken en het
jaarplan voor 2013.
Rian Buijse,
notulist kerkenraad
Pasen

pagina 12 | maart – mei 2013 Kerk in De Pijp Kerk in De Pijp
maart – mei 2013 | pagina 13
Collecterooster en opbrengsten Toelichting op de collectes
Hier vindt u weer de collecteopbrengsten
over de afgelopen periode.
In het kader van de veertigdagentijd
is er sinds 17 februari ook een extra
deurcollecte gehouden.
3 februari:
Schoon drinkwater
in Mozambique € 93,68
10 februari:
Fair samenleven
in de buurt € 108,75
17 februari:
Wijkdiakonie € 114
HIV-AIDS/patiënten in China
(deurcollecte 40 dagen tijd) € 97,10
24 februari:
Serve the City € 75,38
Nieuw leven na gevangenisstraf
(deurcollecte 40 dagen tijd) € 42,00
3 maart:
Maatschappelijke stage € 105,02
Christenen in Bangladesh
(deurcollecte 40 dagen tijd) € 95,00
10 maart:
Een faire jeugd € 76,55
Kinderen van de rekening
(deurcollecte 40 dagen tijd) € 122,60
Wij bedanken u hartelijk voor uw gift!
namens de diaconie, Jan van Heiningen
Collecterooster
24 maart Wijkdiaconie PR en communicatie
28 maart (Witte Donderdag) Wijkdiaconie Pastoraat
29 maart (Goede Vrijdag) geen collecte geen collecte
30 maart (Stille Zaterdag) Kerk en buurt Jeugdwerk
31 maart (Pasen) Wereldhuis Paascollecte voor de kerk
7 april Uitwisseling Suriname Toerusting en vorming
14 april Wijkdiaconie Eredienst
21 april Voedselbank Pastoraat bij huwelijken
28 april Wijkdiaconie Crèche
5 mei Juridisch steunpunt Pastoraat
9 mei (Hemelvaart) Wijkdiaconie Pastoraat
12 mei Kiwos Kerk als stilteplaats
24 maart (Palmzondag) en
28 maart (Witte Donderdag):
Wijkdiaconie
Fair leven in de breedste zin van het
woord: wijkdiakonie. Als wijkdiakonie van
de Oranjekerk houden we ons op tal van
terreinen bezig met kerk zijn in de buurt
en in de wereld. Dat doen we op een praktische
manier: door hulp aan daklozen of
anderen die financieel in de knel zitten,
steun aan vluchtelingen, de samenwerking
met Amnesty enz maar ook bijvoorbeeld
Los Cachorros en de kinderboerderij in
de buurt hebben we de afgelopen jaren
gesteund. Zonder de regelmatig terugkerende
collecte voor de wijkdiakonie zou
dit allemaal niet mogelijk zijn...
30 maart (Stille zaterdag):
een FAIRE buurt
Een leefbare buurt waar iedereen kan
meedoen, dat staat centraal in het Kerk
en Buurtwerk. Door aan te sluiten
bij wat buurtbewoners zelf willen en
kunnen, door te luisteren naar hun verhalen
en hen bij te staan waar nodig,
is het Kerk en Buurtwerk present bij
mensen in Amsterdam. Samen met hen
worden allerlei activiteiten georganiseerd,
zoals een inloop of gezamenlijke
maaltijd, praktische hulp aan daklozen,
een luisterend oor voor mensen met een
psychiatrische achtergrond. Met uw gift
draagt u bij aan dit veelkleurige werk.
31 maart (Pasen): Wereldhuis:
een FAIR bestaan in Amsterdam
In Amsterdam wonen ongeveer 15.000
mensen zonder een geldige verblijfsvergunning.
Hun levensverhalen verschillen
sterk van elkaar. Sommigen zijn
slachtoffer van mensenhandel of een
mislukte gezinshereniging. Anderen
zijn naar Nederland gekomen om hier
te werken en hun familie thuis te ondersteunen.
Sommigen lukt dit, anderen
niet. Wie ongedocumenteerd in
Nederland is, verkeert in een kwetsbare
positie en heeft maar heel weinig
rechten.
In het Wereldhuis kunnen ongedocumenteerde
migranten terecht voor informatie
en advies, scholing en cultuur.
De informatie over de basisrechten in
de gezondheidszorg maakt hen minder
kwetsbaar en door computercursussen
en taallessen verbreden zij hun mogelijkheden.
Het Wereldhuis biedt
arbeidsmigranten de mogelijkheid
om zelf op zoek te gaan naar nieuwe
perspectieven, te ontspannen en hun
sociale netwerken te versterken. Met
uw gift maakt u de activiteiten in het
Wereldhuis mogelijk. Kijk voor meer
informatie op: www.wereldhuis.org
7 april:
Een faire band met Suriname
De Oranjekerk onderhoudt al jarenlang
een nauwe band met de Centrumkerk in
Paramaribo. Zo sturen wij als diakonie
hen ondermeer elk jaar een Paaskaars
als teken van onze onderlinge verbondenheid
en hebben we vorig jaar ook
geholpen bij de aanschaf van een beamer.
Voorganger in de Centrumkerk is

pagina 14 | maart – mei 2013 Kerk in De Pijp Kerk in De Pijp
maart – mei 2013 | pagina 15
Pasen
tegenwoordig ds. Naomi Neslo-Claver.
Als u naar onze nieuwe Paaskaars voor
in de kerk kijkt, weet dan dat men ook
in Suriname een nieuwe Paaskaars gaat
aansteken, als het teken van nieuw Licht
voor de wereld.
14 april: Wijkdiakonie
voor een Faire wereld
Onze financiële mogelijkheden als diaconie
om een bijdrage te leveren aan
een Faire wereld zijn rechtstreeks afhankelijk
van de opbrengsten van de
collectes en giften. Wij hebben als diakonie
geen reserve en zetten ons geld
rechtstreeks om in actie!
21 april: Voedselbank:
een Fair budget om van
rond te komen..
Wekelijks halen honderden mensen
een voedselpakket op bij de uitdeelpunten
van de Amsterdamse voedselbank.
Hoewel we nog steeds in een rijk
land leven, hebben toch veel mede-
Amsterdammers schulden en daarnaast
(te) hoge vaste lasten, zoals bijvoorbeeld
voor wonen. Vaak weten zij hun
weg door de wirwar van regelgevingen
niet goed te vinden. De voedselbank
doet voor hen dan ook meer dan alleen
voedsel uitdelen: dat is slechts de
eerste stap. In overleg met de Dienst
Werk en Inkomen wordt naar wegen
gezocht hoe de drempels bij instanties
en hulpverlening verlaagd of weggehaald
kunnen worden. Zo kunnen de
mensen zo snel mogelijk weer zonder
voedselhulp. De voedselbank wil immers
een tijdelijke noodvoorziening
blijven. De opbrengst van deze collecte
draagt bij aan het samenstellen van de
voedselpakketten.
www.amsterdam.voedselbank.org
28 april: Wijkdiaconie
voor een Faire wereld
Als wijkdiakonie zetten we ons in om
mensen die in de knel zijn gekomen te
helpen bij het overkomen van de barrières
die zij ontmoeten om een fair bestaan
te kunnen leiden: in Amsterdam,
in Nederland en in de wereld.
5 mei: Juridisch steunpunt:
Fair is ook krijgen waar je
gewoon recht op hebt
Als je geen vaste woon- of verblijfplaats
hebt, sta je vaak niet alleen fysiek
in de kou, maar vaak ook in juridisch
opzicht. Waar heb je als dakloze
in Nederland nu recht op? En hoe kun
je zorgen dat je ook krijgt waar je recht
op hebt? Een gewone advocaat is onbetaalbaar.
Caroline de Groot is straatjurist. Zij
helpt dak- en thuislozen bij vragen
over bijvoorbeeld boetes voor buitenslapen,
zorgverzekering, katvangers en
instanties die je van het kastje naar de
muur sturen. De diakonie werkt hiervoor
samen met andere partners. Uw
gift helpt een thuisloze Amsterdammer
aan een advies waar hij echt iets aan
heeft.
Over het gebed
bij het overdenken van dit woord
dringen zich ideeën op, zoveel
dat ik mij alleen maar verblijd, dat ze er zijn,
de mogelijkheid bestaat
tot God te komen,
tot een relatie te komen
waarin alles mogelijk is,
zonder daarover vragen te stellen.
ik, klein mensje, waar ik mij ook bevind,
kan zomaar mijn “mobiel” aanzetten
in vertrouwen
dat ik op z'n minst
word gehoord.
dat is een wonder,
dat is gebed,
dat is een wonder,
een eeuwigdurend gebed.
t.h.
Oppasrooster
24-03-2013 Marieke Lavooij, Febe Tijsseling
31-03-2013 (Pasen) Eva van Reijmersdal, Merijn van der Bijl
07-04-2013 Marja Zijlstra
14-04-2013 Welesh Debesay
21-04-2013 Axel Petzold, Brenda Bank
28-04-2013 Geertina Hendriksen, Febe Tijsseling
05-05-2013 Roos Kreijns

pagina 16 | maart – mei 2013 Kerk in De Pijp Kerk in De Pijp
maart – mei 2013 | pagina 17
Afscheidsrede
bij de begrafenis van
Margreet Willemze
Pasen
Continuïteit
Misschien vraagt u zich af hoe het komt dat deze kerk in de wijk De Pijp de kerk
van Margreet is. Zij woonde toch in een heel andere wijk? De reden is eenvoudig:
Margreet woonde eerst hier in deze wijk. Waarom ze na haar verhuizing er geen
moment aan gedacht heeft om in haar nieuwe buurt te gaan kerken, heeft ze zelf
geschreven in dit boekje. Ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van de kerk
schreef zij:
“Wat maakt de Oranjekerk zo bijzonder, meer dan andere kerken, dat er een boekje
over geschreven moet worden?’ zo vroeg iemand mij. Voor wie bij de Oranjekerkgemeente
hoort of heeft behoord en de Pijp kent, is dat geen vraag. Dit boekje laat
wellicht een beetje zien waarom Oranjekerkers zo met hart en ziel betrokken zijn bij
hun ‘Kerk in de Pijp’ en graag bereid zijn, soms nog lang na hun vertrek uit de buurt,
enthousiaste verhalen te vertellen over de mensen die rond de Oranjekerkgemeente zijn
samengekomen en die in en vanuit dit kerkgebouw inhoud hebben gegeven aan hun
gemeente-zijn in deze bijzondere buurt”.
Een van deze mensen was Margreet zelf. Zij bleef onze kerk trouw, zelfs al moest
zij zich daarvoor laten perforeren. Zelf was zij de eerste die met de humor van dit
soort kerkelijke termen kon spelen. Een jurist, dat was zij maar één met relativeringsvermogen
en met een mild oog voor het abstractiegehalte dat de kerkelijke
regels voor ons, gewone kerkgangers, soms had. Juist door die begrijpende houding
groeide haar gezag zonder dat ze die natuurlijke autoriteit zomaar liet gelden. En
wat gebeurt er als je in een kerkelijke gemeente een zeker gezag uitstraalt? Dan
wordt je gevraagd voor de kerkenraad en voor het dagelijks bestuur dat in kerkelijke
kringen moderamen heet.
Eerst nam Margreet als scriba deel aan het besturen van de Oranjekerk. Mede door
haar verliep het fusieproces in onze kerk bijzonder soepel. In Amsterdam waren
we ook de eerste kerk die met Joke van der Velden een dominee kreeg die 50% van
Hervormde zijde en 50% van Gereformeerde zijde werd betaald. Wie de kerkelijke
verhoudingen een beetje kent zal beamen dat Margreet met de juridische grondslag
daarvoor een prestatie van formaat heeft geleverd.
De Oranjekerk had haar nog meer uitdagingen te bieden. Vanwege haar kennis
van de kerkelijke structuren werd zij in 1990 tot voorzitter van de bouwcommissie
benoemd. De ruimte waarin wij vandaag van haar afscheid nemen, is mede
door Margreet vormgegeven. Daar was ze terecht trots op. Die trots is te horen
in de slotverzen uit de voordracht van Pieternel, vormgegeven door Margreet en
Thomasvaer, die door mij werd vertolkt.
Op 23 januari 2000 declameerden wij op tekst van
Margreet dit slot van de voordracht:
Dit was de geschiedenis van ruim tien jaar.
De verbouwing is nu bijna klaar.
Alles is op zijn pootjes terecht gekomen,
Wij hebben een kerk om van te dromen.
Er is heel veel om dankbaar voor te zijn,
De inzet, de bijdragen, groot en klein,
Het heeft er allemaal aan mogen meewerken,
Dat we in de Oranjekerk blijven kerken
Geliefde mensen van Kerk in de Pijp.
Voor ons is de tijd nu meer dan rijp:
Wij Thomasvaer en Pieternel,
verlaten u als een gelukkig Amsterdams stel.
Uit deze woorden kunt u horen hoe Margreet aan dit gebouw en aan deze kerk
Pasen

pagina 18 | maart – mei 2013 Kerk in De Pijp Kerk in De Pijp
maart – mei 2013 | pagina 19
Pasen
verknocht was en hoe gelukkig zij was dat de gemeente hier kon blijven zingen en
bidden. Die continuïteit is terug te lezen in het boekje dat zij ter gelegenheid van
het 100-jarig bestaan van de Oranjekerk samenstelde.
Daarom kostte het Margreet dan ook duidelijk moeite om inmiddels als voorzitter
de kerkenraad te verlaten. Niet omdat wij daarop aandrongen. Integendeel: wij
probeerden de rek in de kerkordelijke bepalingen over het ambt nog maximaler
dan maximaal te benutten.
Na een voorzitterloze periode werd zij opnieuw voorzitter van de kerkenraad. De
grote projecten leken gedaan, waardoor haar betrokkenheid bij de mensen in de
kerk meer accent kreeg. Zij lette er meer dan voorheen op dat kerkenraadsleden
niet te zeer belast worden en vroeg ook bezorgd of deze of gene niet te veel hooi op
zijn vork neemt. Hiervoor zijn we nu een plan aan het uitwerken dat vorig jaar door
Margreet is geïnitieerd.
Niet alleen door haar blijvende bezorgdheid voor anderen, maar ook in haar liedkeuze
kwam haar gevoel voor continuïteit tot uiting. Onze kerkenraad werd om
beurten door een kerkenraadslid afgesloten. Als Margreet aan de beurt was, koos
zij er altijd voor om als afsluiting gezang 393 te zingen: ‘De dag door Uwe gunst
ontvangen’, een avondlied dat een goede afsluiting is. Ik heb haar wel eens gevraagd
wat haar in dit lied speciaal zo aansprak. Zij vertelde me dat vers 2 haar ontroerde:
Die dan, als onze beden zwijgen,
Als hier het daglicht onderduikt,
Weer nieuwe zangen op doet stijgen,
Ginds waar de nieuwe dag ontluikt.
De continuïteit van de lofprijzing is – voor zover ik Margreet heb leren kennen
- haar drijfveer geweest om zich, ook na haar operatie en haar kwetsbare gezondheid,
onvermoeibaar voor onze kerk in te zetten. Op haar 60e verjaardag vorig
jaar hebben we haar dan ook benoemd in de orde van Geloof, Hoop en Liefde en
mocht ik haar de bijbehorende speld opdoen. Met deze speld op zullen wij haar
straks naar haar laatste rustplaats brengen.
Namens de Oranjekerk bidden wij Margreets zusters Tine en Mieke, haar broers,
haar neven en nichten alle kracht toe om dit grote verlies te dragen. Misschien dat
de gedachte van de continuïteit van de lofprijzing een beetje troost kan bieden.
Jip Kreijns, ouderling-scriba
Na Spreuken: Jesaja’s
Er zijn drie Jesaja’s geweest. Hun profetische teksten zijn in het boek Jesaja samengevoegd.
In de vertaling van de NBG-bijbel uit 2004 staat vooraf aan Jesaja een toelichting.
Als u die leest, weet u in welke tijd de eerste Jesaja profeteerde. Dat was vlak voor dat
joden in ballingschap weggevoerd zouden worden. Van hem volgen hier enkele teksten
die aandacht waard zijn
Jesaja 1
Een rund herkent zijn meester, een ezel kent zijn voederbak.
Ik zal me wreken op mijn tegenstanders-, ik breng je rechters en raadgevers tot inkeer.
Jesaja 2
Geen mens zal meer weten wat oorlog is.
Hij zal recht spreken tussen de volken.
Jesaja 3
Zegt van de rechtvaardige dat het hem goed gaat -
dat zij de vrucht van hun handelingen zullen eten.
Wat is er met u, dat ge mijn gemeente stukstoot en
het aanschijn van gelovigen vermaalt?
Klagen en rouwen zullen haar poorten (= van Jeruzalem, GE),
uitgeschud zal zij neerzitten ter aarde.
Jesaja 4
(…) Scheppen zal de Ene, boven heel het domein van de berg Sion en
boven wie in haar zijn samengeroepen, een wolk, overdag als
van rook en glans van een laaiend vuur in de nacht - ja over alles een
glorie als trouwbaldakijn.
Wee hen ( ) die het goed recht van rechtvaardigen verwijderen van hen.
Gerard Eijkelenboom, redactielid
Pasen

pagina 20 | maart – mei 2013 Kerk in De Pijp Kerk in De Pijp
maart – mei 2013 | pagina 21
Nieuw zendingsstatement
Pasen
Verschillende kerken in Nederland zijn
lid van de Wereldraad. Eén keer in de
zeven jaar komen die kerken bij elkaar
in een grote assemblee met duizenden
christenen. Dit jaar (in oktober) zal
er weer zo’n assemblee zijn, de tiende
ooit gehouden. Plaats van samenkomst
is Busan, in Zuid-Korea. Het motto is:
‘God van het leven, leid ons naar gerechtigheid
en leven’.
Naarmate de kerk in Nederland
kleiner wordt, groeit het belang van de
wereldwijde kerk. Je mag zaaigoed meenemen
van planten die elders in de wereld
vruchten dragen. Je merkt dat aan
nieuwe theologische boeken en boeken
die over het geloof gaan. De meeste
komen uit het buitenland. Je merkt het
aan de ontwikkeling van nieuwe liederen.
Let in mei maar eens op als het
nieuwe liedboek van de protestanten
verschijnt. Je zal zien dat er veel vertaalde
nummers uit het buitenland in staan.
Waar denken de kerken in Busan aan
als het gaat over nieuw leven? Er komen
een paar rapporten aan de orde, die
daarop ingaan. Er is een rapport ‘De Kerk.
Naar een gemeenschappelijke visie’. Het
boekje van ongeveer veertig pagina’s legt
uit waar je bij ‘kerk’ aan moet denken. De
ideeën daarover worden naast elkaar beschreven.
Dat lijkt niet spannend. Totdat
je in de gaten krijgt, dat de komende generatie
van theologen - als ze voor hun
kerk een stuk moeten maken over wie ze
zijn - dit wereldwijde rapport gaat raadplegen.
De begrippen brengen kerken
dichterbij elkaar.
Wat misschien wel net zo belangrijk
is: de kerk begint niet vanuit een beschrijving
over wie we zijn, maar vanuit
een beschrijving wat haar missie is. De
kerk is er niet voor zichzelf, maar ten
dienste van anderen. Het zaad van het
evangelie is bedoeld voor de wereld.
Zo er misverstand zou zijn op dat punt,
geeft een tweede rapport, ‘Samen voor
het Leven’, uitsluitsel. Dat gaat alleen
maar over zending. Het gaat over wie
Jezus voor mensen is, en over de betekenis
van het geloof voor de wereld en
de schepping.
Een derde belangrijk onderwerp is
‘Rechtvaardige vrede’. Voor Europeanen
lijkt dat een gedateerd onderwerp.
De koude oorlog is voorbij en de
Balkanoorlog is tot een einde gebracht.
Maar voor mensen in Israël, Palestina,
Syrië, Egypte, Irak, Somalië, Mali,
Nigeria, Afghanistan, Noord-Korea en
vele andere landen zet de lente nog niet
echt door. Vrede impliceert niet alleen
dat de wapens zwijgen, maar ook dat de
onderlinge verhoudingen zuiver zijn,
vandaar dat dubbele woord ‘rechtvaardige
vrede’.
Critici die dit lezen, zeggen misschien:
‘Papier is geduldig’. Dat is waar.
Maar je moet ergens beginnen. Geld
begint met papier. Mensenrechten beginnen
op papier. We drukken zelfs de
Bijbel op papier, voordat de woorden
zich in ons hart kunnen nestelen.
Gerard Eijkelenboom,
Raad van Kerken Nederland
Fair nieuw leven
“Fair” – of rechtvaardig beoogt in
wezen om een andere, betere wereld
te scheppen, waarin armen en rijken,
vrouwen en mannen, noord en zuid gelijke
rechten en eerlijke kansen krijgen.
Dat is natuurlijk heel breed en heel hoog
gegrepen, maar betekent in heel veel situaties
gewoon dat er nieuwe kansen
komen op een nieuw leven, voor mensen
voor wie dat eerder buiten hun bereik lag.
Wij mensen zijn vervuld van creativiteit,
want wij zijn naar Gods beeld
geschapen. En het meest kenmerkende
van God is wel dat hij een wereld – onze
wereld – heeft geschapen en zag dat
die “goed” was. Als we naar Gods beeld
willen leven, dan betekent dat dus dat
we onze creativiteit ten volle mogen benutten
en voldoening mogen vinden in
wat we geschapen hebben.
In sommige gevallen zijn er echter
blokkades aanwezig, waardoor we niet
de kans krijgen die natuurlijke creativiteit
tot uiting te brengen. Soms zit die blokkade
buiten ons (onderdrukking, geen
middelen, geen rechten enz.) en soms zit
die in onszelf (geen opleiding, negatieve
gedachten over onszelf en ons kunnen
enz.).
Ik denk dat ik rustig mag zeggen dat
het in alle gevallen “fair” is om die blokkades
op te heffen, zodat mensen de
kans krijgen zich te ontplooien. Vandaar
dat we ons als diakonie inspannen voor
rechten voor vrouwen, voor een einde
aan drugsverslaving, maar ook voor de
mogelijkheden voor doven om aan een
kerkdienst mee te doen enz.
Tijdens recente bijeenkomsten met de
diakonie hebben we gezien dat wij met
onze “faire” activiteiten vaak op het overgangsgebied
tussen kerk en maatschappij
zitten. Dat is ook niet zo gek, want in de
moderne maatschappij heeft de overheid
veel taken overgenomen, die vroeger
door de kerk uitgeoefend worden. Maar
“fair” beoogt mijns inziens daar nog iets
aan toe te voegen, iets wat we waarschijnlijk
niet meteen associëren met een overheid,
en – helaas maar waar- mogelijk ook
niet iedereen direct met een kerk, en dat
is de liefde.
Net zoals God van zijn schepping
houdt, en die niet meteen heeft afgeschreven
toen die niet meer aan zijn
beeld beantwoorde, zo mogen wij daar
ook van houden en ons inspannen om
deze vanuit liefde zo goed en “fair” mogelijk
te laten zijn. Dat is vaak een proces
van vallen – en opstaan. Niet alles wat
we doen lukt gelijk of heeft het beoogde
effect en we zien het soms ook niet, dat
er behoefte is aan het opheffen van een
blokkade. Maar als we de liefde hebben –
volgens Paulus hèt belangrijkste – mogen
we van onze vergissingen leren en mogen
we telkens weer opnieuw beginnen. Zo
mogen we telkens opnieuw zelf ons leven
scheppen en kijken, waar we samen met
anderen een bijdrage kunnen zijn aan
een wereld waarin er voor iedereen volop
kansen zijn. En als dat niet “fair” is, dan
weet ik het niet!
Ik wens u een “faire” Pasen.
Jan van Heiningen, namens de diakonie
Pasen

pagina 22 | maart – mei 2013 Kerk in De Pijp Kerk in De Pijp
maart – mei 2013 | pagina 23
Jip in en om De Pijp
Pasen
De paaskaars
Het is een mooie tijd om ‘Bloesemtak’
te lezen. De titel van dit boek van
Bordewijk roept het beeld op van het
kwetsbare begin dat met het voorjaar
verbonden is. Amsterdammers en in
het bijzonder Pijpbewoners zouden
voor Bordewijks werk meer interesse
dan anderen kunnen hebben, want hij
geeft treffende observaties van De Pijp.
Op 10 oktober 1884 werd Bordewijk
in deze toen nieuwe buurt geboren, en
wel op het adres Tweede Jan Steenstraat
107. Lang heeft hij er trouwens niet gewoond.
Toen hij 1,5 jaar was verhuisde
de familie naar Singel 198. Maar De Pijp
wordt niet vergeten. In ‘Bloesemtak’ is
de mannelijke hoofdpersoon een architect
met de opdracht een kerk te
bouwen in Amsterdam-Zuid. Ook hierdoor
raakt het boek aan de Oranjekerk.
Vooral de passage over de voorgevelbouwkunst
lijkt te verwijzen naar
onze kerk. Onze kerk kent immers vier
voorgevels, waarin vroeger even zoveel
ingangen waren. Die ingangen waren
nodig om het toestromende kerkvolk
goed te verwerken. Crowd control zou
men nu zeggen.
De architect uit ‘Bloesemtak’ wandelt
graag door de stad - ook door De Pijp,
getuige deze passage: ‘Hij kwam daar
eertijds wel graag, hij vond toenmaals iets
grappigs in dit begin van de uitleg buiten
de wallen, dat zo snel was afgetakeld,
waar demi-monde gehuisd had, en dat met
zijn lichtgebogen stratenplan voor hem iets
had bezeten van een stenen grote-stadscocotte
die niet zonder zwier haar ouderwetse
sleetse plunje weet te draperen’. De
oude woorden zijn niet zo vleiend. Met
de demi-monde wordt de wereld der
schijnbaar fatsoenlijken bedoeld die het
met de moraal niet zo nauw nemen. In
die sfeer past de cocotte, de vrouw van
lichte zeden.
Misschien dat de wat broeierige sfeer
van de beginnende Pijp werd bevorderd
door de lucht zelf. Die was niet
gezond, omdat pal ten westen van
deze buurt tot 1906 een kaarsenfabriek
stond. Op de plaats van de huidige
Pieter de Hoochstraat en Tenierstraat,
dus tussen de Hobbemakade en het
Museumplein, was de NV Koninklijke
Fabriek van Waskaarsen gevestigd.
Destijds een mooie, ruime plaats aan
de rand van de stad met de mogelijkheid
om de afvalproducten van het
zwavelzureverzepingsproces in de
Boerenwetering te lozen. Vier hoge
schoorstenen telde deze fabriek die
vuile, walgingwekkende rook uitstootten.
De rook bedekte De Pijp bij
westenwind met een smerige, vette,
zwarte stof. Toen de Joodse ondernemer
Nathan Diaz Brandon in 1839
deze fabriek overnam, waren de vooruitzichten
op een flinke productie gunstig.
In 1853 zouden de katholieken in
Nederland weer voluit aan het geestelijke
leven gaan meedoen en zij waren
en zijn grootverbruikers van kaarsen.
Ook in de Joodse eredienst werden in
de 19e eeuw veel kaarsen gebruikt.
Brandon pakte zijn handel meteen
voortvarend aan. In Parijs liet hij zich
informeren over de scheikundige details
van de patent-waskaarsen. De
basis voor deze kaarsen was het net
ontdekte stearine dat uit palmolie
wordt gewonnen. Deze stearinekaarsen
waren goed bestand tegen hete klimaten,
zodat de kaarsenfabriek een hele
nieuwe markt in Oost- en West-Indië
kon aanboren. De kaarsen van Brandon
kwamen eveneens terecht in de Loge der
Vrijmetselaren, op muzieklessenaars en
in allerlei variëteiten ook bij de mensen
thuis. In 1851 had de Amsterdamse
kaarsenfabriek al 100 arbeiders in
dienst. Waren zij vrouw, dan heetten
zij ‘waspitten’. Toen het Rijksmuseum
en het Concertgebouw op het eind van
de 19e eeuw waren verrezen, vond de
gemeenteraad een stinkende industrie
niet meer gepast. Op de plaats van de
fabriek kwamen de eerste chique huizen
NV
Koninklijke
Fabriek van
Waskaarsen
van het deftige Amsterdam-Zuid.
Aan de bloei van de Koninklijke Fabriek
van Waskaarsen hebben de hervormden
en gereformeerden amper bijgedragen.
Zij stelden streng vast dat de kaars in de
Bijbel niet voorkomt. Waar het woord
‘kaars’ staat geschreven, moet de lezer
denken aan een eenvoudig olielampje.
Kaarsen horen dus niet in de kerk thuis,
zo was de orthodoxe opvatting. In 1959
schrijft de Christelijke Encyclopedie
echter: ‘Onder invloed van nieuwere liturgische
stromingen vindt men tegenwoordig
ook hier en daar in Protestantse
kerkdiensten kaarsen op de avondmaalstafel,
die soms tijdens de dienst
worden aangestoken’. Schoorvoetend
kwam de kaars zo ook de Protestantse
kerken binnen. Eerst bij het avondmaal,
toen bij Advent en nu ook met Pasen.
Plechtig wordt de nieuwe paaskaars de
kerk ingedragen. Niet afkomstig uit De
Pijp. Onze paaskaars is een soort kerkelijke
bloesemtak uit Warmond.
Jip Kreijns, gemeentelid
Pasen

pagina 24 | maart – mei 2013 Kerk in De Pijp Kerk in De Pijp
maart – mei 2013 | pagina 25
Blikseminterview: Foppe-Jan Montsma
Pasen
Gerard ontdekt na de dienst, waarin
werd voorgegaan door Mirjam
van Veen, een oude bekende, een
Oranjekerkbezoeker uit vroeger
tijden, Foppe-Jan Montsma. Hij
wordt gevraagd voor een blikseminterview
en daar wil hij wel aan meewerken.
We schuiven na de koffie de
kerkzaal in, doen de deur dicht en
beginnen een prettig gesprek.
Wat is je eerste reactie op de dienst? Het
was een mooie dienst. Ik vond het leuk
om Mirjam weer te ontmoeten. Ik ken
haar van vroeger, zij was een studente
van mijn vader, maar ik heb haar nooit
horen preken.
Verder voelde ik me erg welkom. Ook
na lange tijd niet in de Oranjekerk te
zijn geweest, word ik met open armen
ontvangen en dat is een fijn gevoel.
Wat heeft je het meest geraakt? De lezing
van Romeinen, die zegt dat je de
ander hoger moet achten dan jezelf. In
mijn werk bij de optiebeurs is dat gedrag
ver te zoeken, iedereen is erg voor
zichzelf bezig. Jezelf wegcijferen of bescheidenheid
is niet aan de orde. Dat
vind ik weleens moeilijk. Door mijn
christelijke opvoeding, mijn vader is
theoloog, kregen we dat in hoge mate
mee: jezelf niet hoger achten dan de
ander, het kan zijn dat ik dat een beetje
te veel doe.
Wat zoek je in de dienst/kerk? Ik vind
het een mooie omgeving en de gemeenschap
zelf vind ik bijzonder. Ook
de uitleg van de lezing, de liederen en
de muziek zijn belangrijk.
Hoe ben je in de Oranjekerk gekomen,
wat was de aanleiding? Toen ik jong
was ging ik naar de Maarten Luther
Kerk. Toen de catechisatieklas werd
opgeheven ging ik met mijn broers
mee naar de Oranjekerk, ik denk dat
het 1993 was. Daar kwam ik terecht
bij de catechisatielessen van Riemer
Roukema, die waren zeer inspirerend.
Inmiddels ben ik verhuisd naar De
Pijp en woon dichtbij de Oranjekerk.
Doordat ik inmiddels twee kleine kinderen
heb en een fulltime baan, komt de
kerkgang er op het ogenblik niet zo van,
de weekenden zijn vooral voor rust en
het gezinsleven. Nu mijn oudste zoon 4
jaar is, denk ik erover vaker een dienst te
bezoeken en hem mee te nemen naar de
kindernevendienst.
Ben je honkvast bij de keuze van een
kerkdienst? Door mijn dirigentschap van
een koor/orkest voor gehandicapten,
de H.J.Smit-band, genoemd naar zijn
oprichter oud-organist van de Waalkerk,
kom ik in verschillende kerken. We
oefenen in de Maarten Luther Kerk en
treden op tijdens de dienst in o.a. De
Bron in Amsterdam-Oost. In de tijd van
Joke van der Velden traden we ook wel
op in de Oranjekerk, maar daar is het
sinds Jantine Heuvelink dominee is nog
niet van gekomen. Ik zou dat graag weer
willen.
Speelt wat er hier gebeurt in een dienst
een rol in je dagelijks leven? En hoe? Op
het ogenblik beperkt, ik ga te weinig naar
de kerk om de eerder genoemde reden.
Mijn gereformeerde opvoeding speelt
echter wel mee in het dagelijkse leven
en ik hoop ook weer een regelmatiger
kerkbezoeker te worden.
Is er iets in de kerk dat je vreemd vindt
of anders zou willen? De mensen die hier
in de kerk komen zijn erg betrokken bij
elkaar, hulpvaardig, bescheiden. Soms
denk ik: je mag je ook wel ietsje meer
aan jezelf denken. Maar echt, er is hier
helemaal niets dat me tegenstaat of wat
ik anders zou willen.
Wat vind je van de KiP? Ik vind het een
heel leuk blad en ben dankbaar dat ik
het nog steeds ontvang.
We bedanken voor het gesprek en
nemen afscheid. Foppe-Jan duikt
nog even achter de vleugel, muziek
is immers zijn passie, en speelt een
mooi stuk uit een impromptus van
Schubert. Begeleid door deze prachtige
klanken gaan we de kerk uit, het
kan niet mooier.
Gerard Eijkelenboom en Els Weeda,
redactieleden
Zin in opvoeden
Opgroeien in verbondenheid,
verwondering en geborgenheid. De
meeste ouders verlangen dit voor hun
kind(eren). In onze drukke samenleving
valt het niet altijd mee om vanuit deze
waarden te leven. Wat heb jij zelf nodig
om verwonderd te blijven en hoe geef je
dit door aan je kind(eren)?
Rituelen en verhalen scheppen een gevoel
van verbondenheid en geborgenheid.
Daarnaast bemiddelen ze van oudsher wat
van waarde is in de christelijke traditie.
Kinderen smullen van (bijbel)verhalen
en een ritueel zegt meer dan duizend
woorden. Welke (bijbel)verhalen wil jij
aan je kinderen meegeven? En welke
rituelen passen bij jouw gezin?
Gedurende drie avonden staan we hierbij
stil onder leiding van Marleen Kemink
(Zin in Zuid). Er is volop ruimte voor
ontmoeting en uitwisseling. Het is ook
mogelijk een of twee van de avonden te
volgen.
Marleen Kemink,
Missionair werker Zin in Zuid
Data: wo 20 maart, di(!) 2 april en
wo 17 april | Tijd: 20:00 - 22:00u |
Lokatie: Oranjekerk | Aanmelden bij:
marleenkemink@zininzuid.nl
Pasen

pagina 26 | maart – mei 2013 Kerk in De Pijp Kerk in De Pijp
maart – mei 2013 | pagina 27
Pasen
1 mei: dag van de arbeid – een oproep
Leeft 1 mei, de dag van de arbeid, nog
bij de PvdA, de SP, Groen Links en misschien
nog andere politieke partijen of
vakbonden en werkgeversorganisaties?
In sommige protestantse kerken wordt
deze dag nota bene een gebedsdag voor
gewas en arbeid genoemd.
De tv, krant en radio staan bol van
programma’s over economie. De problemen
in de bouw, op de arbeidsmarkt,
bij de pensioenen en in de zorg
krijgen we dagelijks te zien en te horen.
Iedereen weet dat er door de economische-
en financiële crisis op wereldniveau
grote problemen zijn. We gaan allemaal
de gevolgen van die problemen
in onze portemonnee voelen, de één
meer dan de ander. Positief is het regeringsplan
om die gevolgen naar financiële
draagkracht te spreiden.
De regering en de politieke oppositiepartijen
vragen om aandacht voor
bevolkingsgroepen in de knel. De regering
praat binnenkort met de werkgeversorganisaties
en vakbonden over
het sluiten van een sociaal akkoord.
In de zestiger jaren heeft zo’n akkoord
geholpen om uit de toen levende problemen
rond arbeid, pensioenen etc. te
komen.
Soms snak ik ernaar om eerst goed uitgelegd
te krijgen waar en hoe het met
de economie fout gelopen is in het verleden.
Voor zover ik het begrepen heb, is
in de Verenigde Staten en Europa jaren-
lang teveel geld geleend. Geld, bijvoorbeeld
voor de verbouwing van je huis,
de aankoop van een auto, een luxe vakantie,
leende je. Dat kon vrij gemakkelijk
door meer hypotheek te nemen dan
je huis waard is. Banken probeerden op
zo kort mogelijke termijn te verdienen
aan hypotheken en ingewikkelde geldtransacties.
In Europa waren er zuidelijke staten
die het niet zo nauw namen met voorschriften
voor begrotingen etc. die de
Europese Unie had voorgeschreven.
Dankzij miljarden euro’s hulpverlening
door noordelijke staten (Nederland
hoort daarbij) gingen die staten niet failliet.
De financiële markten stortten niet
in. De euro lijkt gered. Maar de sterk gestegen
staatsschulden schreeuwen om
meer aflossing. Alleen aan rente betaalt
Nederland al miljarden. We hebben op
te grote voet geleefd, zegt men.
Valt er nog wel wat te vieren op 1 mei?
En zo ja, hebben de kerken hier een taak
in?
Geloven gaat, vind ik, niet alleen over
je eigen zaligheid, om het ouderwets te
zeggen. Het gaat ook om jouw bijdrage
aan een maatschappij waarin gerechtigheid
het uitgangspunt is. Dat Bijbelse
woord gaat over rechtvaardigheid én
welzijn.
Kunnen we daarover op 1 mei als gemeenteleden
met elkaar in gesprek gaan
en bedenken hoe we kunnen bijdragen
aan meer gerechtigheid? Zijn er deskundigen
onder onze gemeenteleden, die
ons daarbij kunnen helpen - we hebben
tenslotte ook de VU en de UvA in de
stad?
Laten we ook het gejammer in de media
over hoeveel minder we per maand
kunnen uitgeven als oudere, jongere,
benedenmodaal-, modaal- en bovenmodaal-verdienende,
eens kritisch bespreken.
In een kerk komen mensen
met alle soorten inkomens bij elkaar,
wat ons een prachtkans geeft om samen
na te gaan hoe we omgaan met de financiële
problemen waar ons land mee
tobt.
Dat kan een nuttige viering van de
eerste mei worden! Het kan ook wat
later dit jaar. Wie doet mee? Wie helpt
mee bijeenkomsten daarover te organiseren?
Mail uw / je aanmelding naar:
kipredactie@gmail.com.
En (tussen haakjes) wie bidt er mee op
die eerste mei?
Gerard Eijkelenboom, redactielid
Paasactie 2013:
Geef de hoop door!
Pasen is het feest van de hoop. Hoop die
ons gaande houdt in het leven, ook als het
tegen zit. Hoop die maakt dat we niet bij
de pakken neerzitten, dat we opkomen
voor de ander en protesteren tegen het
onrecht in de wereld. Hoop die maakt
dat visioenen werkelijkheid worden en
dromen uitkomen.
Wij willen als kerk niet alleen met Pasen,
maar het hele jaar door een plaats van
hoop zijn. Wij willen binnen onze wijk
van betekenis zijn voor zoveel mogelijk
mensen, om zodoende te beantwoorden
aan onze roeping: de liefde van God
gestalte geven in de stad. Dat kan alleen
met uw financiële steun.
Samen kunnen we de hoop van Pasen
doorgeven. Helpt u mee?
Maak uw bijdrage over naar
rekeningnummer 63.58.00.098 t.n.v.
Protestantse Gemeente Amsterdam onder
vermelding van ‘Paasactie 2013’. Dit kan
met de acceptgiro die u heeft ontvangen,
via telebankieren of via iDeal op www.
protestantsamsterdam.nl/doneren
Hartelijk dank voor uw gift!
PS: Kijk voor het brede aanbod van
vieringen en activiteiten van de
Amsterdamse wijkkerken
rond Pasen op
www.protestantsamsterdam.nl/pasen
Pasen

pagina 28 | maart – mei 2013 Kerk in De Pijp Kerk in De Pijp
maart – mei 2013 | pagina 29
Beleef de lente
Pasen
'Ben net terug uit Amsterdam, speciaal
voor de Beleef de Lente-gierzwaluwen
er vandaag heen geweest', schreef iemand
eind juni 2012 op het forum van
www.beleefdelente.nl, het webcamprogramma
van Vogelbescherming
Nederland. 'Het was een beetje bewolkt,
maar ik heb veel gierzwaluwen
rond de toren zien vliegen. Mooi
hoor… echt genoten. En dan dat geluid
dat ze maken… dat was boven het verkeerslawaai
uit te horen'. Iemand anders
schreef: 'Bedankt, Thea, voor je leerzame
en geestige bijdragen. Het was een
nieuwe en schitterende ervaring, ik kijk
uit naar volgend jaar'. En een paar dagen
eerder: 'Tot ziens giertjes, het ga jullie
goed. Ik wil even kwijt dat ik enorm genoten
heb van de giertjes. Altijd als ze
weer terugkomen begint voor mijn gevoel
echt de lente'.
Dit jaar mogen de gierzwaluwtjes
vanuit de Oranjekerk opnieuw meedoen.
Het is het zevende jaar op rij
dat Vogelbescherming camera's in vogelnesten
heeft laten ophangen, zodat
iedereen de vogels tijdens het broedseizoen
24 uur per dag via het internet
kan volgen. Dat levert elk jaar weer
ontroerende, maar ook heftige beelden
op. Vorig jaar zagen we hoe de jonge
oehoes al hoppend het nest in de steengroeve
verlieten, maar ook het één week
oude kleinste gierzwaluwjong en het
kreupele steenuilenjong voor de camera
's doodgaan en een poes die 's nachts het
nestje merels leeghaalde.
Het broedproces van acht vogelsoorten
is te volgen: gekraagde roodstaart, gierzwaluw,
koolmees, oehoe, ooievaar,
slechtvalk, steenuil en torenvalk. Ook
al begint de lente officieel pas op 21
maart, op 1 maart zijn de camera's al
aangezet. Bij sommige vogels kriebelt
het al behoorlijk vroeg: zo hebben de
slechtvalk en de steenuil de nestkasten
al geïnspecteerd en heeft de oehoe zelfs
al twee eieren gelegd, waar zwaar op gebroed
wordt. De gierzwaluwen zullen
als laatsten arriveren. Ze worden ook
wel koninginnedagvogels genoemd (na
dit jaar koningsdagvogels?), omdat ze
eind april na hun 7000 km. lange reis
uit Zuidelijk Afrika terugkeren op hun
nesten.
Vorig jaar konden we vanwege technische
problemen pas beelden zien vanaf
11 mei, dit jaar hopen we hun aankomst
te kunnen meemaken. Zullen onze cameravogels
er weer bij zijn? Op 14 juli
2012 vernietigde een enorme blikseminslag
in de toren in één klap alle apparatuur,
waardoor we tot de nestcontrole
van begin september in onzekerheid
verkeerden of de vogels het hadden
overleefd. Gelukkig bleken alle vogels
de nesten te hebben verlaten. In totaal
broedden er acht paartjes.
De camera's blijven dit jaar weer vier
maanden aan, van 1 maart tot 1 juli. De
afgelopen jaren trok de website www.
beleefdelente.nl ongeveer één miljoen
unieke bezoekers. Beelden van de
gierzwaluwen uit de Oranjekerktoren
werden zelfs uitgezonden door
Springwatch, het populaire natuurprogramma
van de BBC.
‘Beleef de Lente Junior’, de versie die
zich richt op scholen en kinderen, gaat
eveneens weer van start (www.beleef-
delentejunior.nl), deze versie is geschikt
voor het digibord. Daarnaast zijn
er werkbladen voor onderbouw, middenbouw
en bovenbouw.
Thea Dammen
Informatie: Thea Dammen,
Natuur- en milieuteam De Pijp,
020 4004503,
nmt@wijkcentrumceintuur.nl
Pasen

pagina 30 | maart – mei 2013 Kerk in De Pijp Kerk in De Pijp
maart – mei 2013 | pagina 31
Pasen
De Oranjehof
Eén maart: volgens de meteorologen
het begin van de lente! Volgens ons,
tuingroep van de Oranjekerk, ook!
Vandaag gaan we snoeien o.l.v. Thea
Dammen van Natuur-en milieuteam
De Pijp van het Wijkcentrum Ceintuur
en van Gerard Schuitenmaker, een
echte hovenier. Tien uur zijn we present
en zitten we aan de koffie, altijd een
goed begin. Daarna gaan we aan de slag.
Gerard laat ons zien hoe we struiken het
beste kunnen snoeien en uitdunnen.
Een secuur werkje!
Het ontluikende voorjaar is al een
tijdje waar te nemen in de Oranjetuin.
Langs het hek aan zij- en voorkant
bloeien al een tijdje tientallen sneeuwklokjes,
net als de gele winterakoniet
met harlekijnen kraagje en de kerstroos.
De kleine paarsblauwe maagdenpalm,
lichtpaarse en gele krokussen en een
azaliastruik met rose-lila bloempjes
staan ook al te bloeien.
Gaan we door het hek zien we links
een heleboel struiken die gesnoeid
moeten worden. De gele kornoelje
slaan we over, die draagt al piepkleine
gele knopjes in een omhulseltje als
kleine bloemenboeketjes, er zitten tientallen
minuscule boeketjes aan de kale
takken. We zien nog heel veel meer dat
nu al bloeit of net aan ’t ontluiken is:
kleine wilde narcisjes, nog meer gele
krokussen en het longkruid met roze en
blauwpaarse bloempjes. De schoenlappersplant
is er ook altijd vroeg bij met
rozeachtige bloemen.
Overal zien we groene bladen al ver
boven de grond uitsteken. Achter de
110 jaar oude lindeboom, hét middelpunt
in de tuin, springt het geel van de
toverhazelaar ons tegemoet. Oplichtend
aan de takken de felgele bloempjes;
warrelige gele sliertjes vanuit een bruinrood
midden. Grappige bloemen; een
plezier om naar te kijken!
De vijg wordt gesnoeid, de olijf krijgt
nog een kans om te herstellen; hij heeft
een flinke knauw gekregen na de korte,
maar hevige vorst van vorig jaar. Nu
we hier weer in de tuin bezig zijn, verheugen
we ons op alles wat we straks
weer zullen zien: kleine hyacintjes,
intens blauwe scilla’s, primula’s, cyclaampjes
en nog heel veel meer. Het
krentenboompje zal weer bloeien met
vlinderige bloempjes, de meidoorn met
haar duizenden bloesems. Een feest zal
het weer zijn!
We nodigen alle Oranjekerkers en
allen die dat niet zijn, uit om maar eens
te komen kijken. Loop de tuin zo af en
toe maar in. Er valt veel te genieten, veel
te verwonderen en te bewonderen. Hoe
gelukkig mogen we ons prijzen om een
tuin bij onze kerk te hebben!! Het voorjaar
zingt om ons heen! Ook de merel
zingt! Wij wensen u en jullie allen een
goed voorjaar toe!
De Oranjehof is te bezichtigen op zondag
(11.00-12.00u) en tijdens de Open Kerk
op maandag en vrijdag (15.00-16.30u).
Ans Bos en Janny Wardeh,
namens de tuingroep
Pasen

pagina 32 | maart – mei 2013 Kerk in De Pijp Kerk in De Pijp
maart – mei 2013 | pagina 33
Pasen
In memoriam Margreet Willemze Kunst in de kerk
‘Liebes Gretchen’
schreef ik soms als aanhef op
kaarten en mails aan Margreet.
We kenden elkaar van de kerkenraad.
Vast en zeker stuurden we elkaar een
nieuwjaarsgroet. Zij met een mooie
foto die ze ergens geschoten had, ik
met een uitspraak waarover je kon nadenken.
Thuis komen na vakantie en
dan geen ansicht van haar in de bus
vinden was onmogelijk. Ze genoot
van haar vakanties in vele landen! Ook
haar naam zette ik altijd op het lijstje
van mensen aan wie ik een kaart of
mail zou gaan sturen. Soms praatten
we even na afloop van de dienst of kerkenraadsvergadering.
Genoeg om haar
Liebes Gretchen te mogen noemen. Ze
heeft zich er niet over beklaagd.
Haar kracht was, dat ze zorgvuldig
waarnam. En als dat nodig was handelde.
Dat ervoer ik lang geleden:
een langdurige relatie met een vriend
begon af te lopen. Tijdens een dienst
zei de dominee in de preek iets dat me
positief bereikte. Ik raakte in tranen.
Dat zag Margreet. Ze stapt uit de bank.
Kwam naast me zitten. En legde haar
arm om mijn schouders. Na de dienst
zorgde ze ervoor dat ik een ‘helper’
kreeg. Zoiets vergeet ik mijn leven lang
niet.
Deze dagen voor de begrafenis kreeg ik
het beeld van kerstnachtdiensten voor
ogen. Daar was ze, met enige neven en
nichten. Die hielpen bij het chocolademelk
schenken. Margreet, glimlachend
groetend met glinsterende ogen, stond
dan bij hen. Haar gastvrijheid toonde
ze op nieuwjaarsborrels voor de kerkenraad.
Al met al hadden we genoeg
aan weinig woorden om elkaar te
mogen, vrienden te voelen. Een heel
enkele keer mondde dat uit in een lang
gesprek waarin we meer van onszelf
bloot gaven.
Ze schreef het boekje ‘Oranjekerk
1903-2003’. Ze had het al druk met de
oprichting van de Protestantse Kerk
Nederland en toch kwam dat boekje
er, met veel wetenswaardigs erin.
Nu moeten we verder; zonder haar
humor, hulpvaardigheid, eenvoud in
haar geloven. Velen missen haar al.
Is het een vreemde gedachte om haar
in onze herinnering vast te houden
door het instellen van een ‘Margreet
Willemze-prijs’? Die kan ten goede
komen van mensen die zich voor de
Oranjekerk en/of De Pijp op een bijzondere
manier verdienstelijk hebben
gemaakt. Een vaste keuze uit het fotobezit
van Margreet ingelijst uitreiken?
Dat doet recht aan wat zij voor velen
heeft betekend.
Gerard Eijkelenboom,
redactielid
Vanaf zondag 17 maart 2013 weer een
duo-expositie, na het grote succes van
de afgelopen tijd. Maar liefst 27 schilderijen
zijn verkocht en dat betekent voor
de Oranjekerk ook een leuke meevaller.
Zondag 17 maart maken we kennis met
Helena Ansata, die musicus is, maar
vanaf eind 2011 is gaan aquarelleren.
Vooral de kleurcomposities zijn goed
gekozen. Zelf zegt zij dat ze wel parallellen
ziet met de muziek. Het gaat er
ook om goed te luisteren naar wat de
compositie (je) wil zeggen.
De tweede kunstenaar is Christiaan de
Vries, die imaginaire kaarten en plattegronden
maakt. Deze jongeman heeft
een levendige fantasie en het is dus ook
zaak zijn werken grondig van dichtbij te
bekijken en te lezen welke namen hij allemaal
heeft bedacht.
Zoals gebruikelijk openen we de tentoonstelling
met een gesprek met de
beide kunstenaars onder het genot van
een bescheiden hapje en drankje (het is
immers nog de veertigdagentijd, maar
de zondagen mag je al wel als bevrijding
voelen).
De duo-expositie duurt van zondag 17
maart t/m vrijdag 3 mei 2013, te bezoeken
op zondag 11.00-12.00u en op
maandag en vrijdag 15.00-16.30u.
Joke van der Velden, namens de kunstcommissie
Aquarel van Helena Ansata
Christiaan de Vries met werk
Pasen

pagina 34 | maart – mei 2013 Kerk in De Pijp Kerk in De Pijp
maart – mei 2013 | pagina 35
OverDenking: Kierkegaards weg
I n
Pasen
mijn vorige column schreef
ik over het jubeljaar 2013. Voor
de filosofie staat Kierkegaard
in de ‘spotlights’. Hij werd geboren
in 1813 en stamt uit een
steenrijk koopmansgezin. Overigens
heerste er geen vrolijke stemming in
het gezin van de Kierkegaards, omdat
zijn vader gebukt ging onder de ‘vreze
des Heren’. Zijn vrouw en vijf kinderen
stierven in korte tijd. Sörens vader zag
hierin de straffende hand Gods. In zijn
jeugdjaren was hij namelijk opstandig
geweest tegen de Heer. De zoon werd
eveneens ondergedompeld in de naargeestige
sfeer van de handelsfamilie
uit Kopenhagen. In 1838 overleed
Kierkegaards vader en liet hem een
vermogen na, waarmee hij zijn filosofenbestaan
kon financieren.
Momenteel gaan we op weg naar
Pasen. In de Oranjekerk is voor de kinderen
een route getekend, die stapje
voor stapje wordt onthuld. Gezien het
jubileumjaar van Kierkegaard is het
daarom goed om nog eens stil te staan
bij zijn stappen van de levensweg:
esthetische, ethische en religieuze.
Kierkegaard sprak natuurlijk over Don
Giovanni, de burgerman en Abraham
in zijn werk. In de tijd naar Pasen gedenken
we het leven van Jezus. Maar
wat is zijn positie, als we kijken naar
Kierkegaards stadia van het bestaan.
Je zou kunnen beweren, dat Jezus
evenals Don Juan iedereen lief-
heeft. Echter, bij de hoofdrolspeler
uit Mozarts opera, wordt de ander,
de vrouw, als een middel gezien om
de eigen behoefte te bevredigen.
Daarom zijn de vrouwen hier inwisselbaar,
omdat ze puur als lustobject
worden gewaardeerd. Jezus wilde de
mens als mens zien; de mens die invulling
geeft aan zijn eigen bestaan in
relatie tot de ander. Hij zocht juist de
mensen op die hun bestemming misliepen
door hun ‘esthetische’ bestaan:
de tollenaar, Don Juan en de prostituee.
Tegenwoordig zou hij daarvoor
in Amsterdam de Zuidas en de
Wallen opzoeken. Leef en niet geleefd
worden, was zijn credo.
Datzelfde lijkt hij voor de burgerman
aan te geven. Deze representeert zich
in de farizeeër en schriftgeleerde. Zij
houden zich aan de wet, die voor hen
een absoluut karakter krijgt. Jezus tart
de geleerden van zijn tijd, door op
sabbat aren te plukken of een zieke
te genezen. Staat de wet op een hoger
niveau dan een menswaardig leven?
Genieten van eten en drinken is ook
toegestaan op de dag des Heren; de
ander een nieuw leven geven op de
rustdag is het goede doen. Jezus daagt
de burger uit door hem het goede
of goddelijke te tonen, dat boven
de heersende wet staat. Met andere
woorden, niet de heilige 3% van
Europa of de stopwatch in het verzorgingstehuis
staan centraal, maar de
menselijkheid. Deze revolutionaire
kracht van het evangelie conflicteert
natuurlijk met de bestaande macht
van politici en managers. Zij willen
alles beheersbaar maken via regels
en procedures, zodat ze macht over
hun onderdanen kunnen uitoefenen.
Opstandige mensen, zoals Jezus,
Mandela of Bonhoeffer, worden dan
dikwijls (mond)dood gemaakt.
In de verhalen over Jezus worden we
voortdurend gewezen op het doorbreken
van vaste denkpatronen of
leefwijzen. Hij praktiseerde de religieuze
weg, zoals Kierkegaard die voor
zich zag. Uit passie voor het goede
of God zoekt hij de mensen op die
van hun levenspad zijn afgeraakt. Zij
dolen rond, omdat ze gevangen zitten
in een wereld van geregelde systemen
of hun totale vrijheid invullen met
kortstondige geluksmomenten. Zowel
de machthebber als de genotzoeker
moeten hun vrijheid herwinnen. Dat
is de vrijheid die we allemaal op weg
naar Pasen kunnen pakken.
Christus leek deze weg met zijn dood
te moeten bekopen. Of toch niet? De
Romeinse en Joodse machthebbers
dachten hem uit de weg te ruimen,
zodat hun posities gehandhaafd
bleven. Maar de kracht van hem en
zijn boodschap waren zo sterk, dat
alle wetten werden doorbroken. Zelfs
de natuurwet van de dood werd door
hem geschonden. Daarin zouden we
weer het Kierkegaardiaanse absurde
kunnen zien, waarin het onmogelijke
toch mogelijk blijkt. Een bevrijdend
Pasen toegewenst.
Pieter de Jong,
gemeentelid
Pasen

pagina 36 | maart – mei 2013 Kerk in De Pijp Kerk in De Pijp
maart – mei 2013 | pagina 37
Agenda
datum tijd activiteit
zaterdag 23 maart 13.30-15.30u Palmpaasstokmaakmiddag voor alle kinderen uit kerk en buurt
zondag 24 maart 10.00u Kerkdienst met dr. Hanneke Meulink-Korf, Palmzondag
dinsdag 26 maart 14.00u
donderdag 28
maart
19.30 uur
Ouderenclub – paasviering in de kosterij m.m.v. ds. Jantine
Heuvelink
Kerkdienst met ds. Jantine Heuvelink, Witte Donderdagviering met
avondmaal
vrijdag 29 maart 19.30 uur Kerkdienst met ds. Jantine Heuvelink, Goede Vrijdag m.m.v. cantorij
zaterdag 30 maart 22.00u Kerkdienst met ds. Jantine Heuvelink, Paasnachtdienst
zondag 31 maart 10.00u Kerkdienst met ds. Jantine Heuvelink, Pasen m.m.v. cantorij
dinsdag 2 april 14.00u Ouderenclub kosterij
dinsdag 2 april 20.00-22.00u
Zin in Opvoeden in de inloopruimte o.l.v. Marleen Kemink, Zin in
Zuid. Avond over geloofsopvoeding
donderdag 4 april 16.30u Bijbelkring Kosterij
donderdag 4 april 18.00-19.00u
Warme maaltijd in de inloopruimte, kosten € 4,50 opgave bij mw.
Schaap 6767420
zondag 7 april 10.00u Kerkdienst met ds. Jantine Heuvelink
zondag 7 april 20.00u Jong Oranje, Gespreksgroep dertigers bij leden thuis
maandag 8 april 20.00u Kerkenraadsvergadering
dinsdag 9 april 14.00u Ouderenclub kosterij
dinsdag 9 april 20.00u Diakonievergadering kosterij
dinsdag 9 april 20.00u Catechese voor jongeren in de pastorie o.l.v ds. Jantine Heuvelink
woensdag 10 april 19.30u Praethuis, gespreksgroep geloofsvragen
zondag 14 april 10.00u Kerkdienst met ds. Alle Jonkman
dinsdag 16 april 14.00u Ouderenclub kosterij
woensdag 17 april 20.00-22.00u
Zin in Opvoeden Inloopruimte o.l.v. Marleen Kemink, Zin in Zuid.
Avond over geloofsopvoeding
donderdag 18 april 16.30u Bijbelkring Kosterij o.l.v. ds Jantine Heuvelink
donderdag 18 april 18.00-19.00u
Warme maaltijd Inloopruimte Kosten € 4,50 opgave bij mw.
Schaap 6767420
datum tijd activiteit
zondag 21 april 10.00u Kerkdienst met ds. Jantine Heuvelink
zondag 21 april 16.00u Muziek op de Zondagmiddag, Quadro Traverso Fluitkwartet
dinsdag 23 april 14.00u Ouderenclub kosterij
dinsdag 23 april 20.00u Catechese voor jongeren in de pastorie o.l.v ds. Jantine Heuvelink
woensdag 24 april 14.00u Pastorale bezoekgroep in de kosterij
woensdag 24 april 17.30-19.30
Tieners van Zuid Pastorie Olympiakade 9 o.l.v. ds. Niek Scholten en
Anne-Meta Gerritsen, met eten
zondag 28 april 10.00u Kerkdienst met ds. Reender Kranenborg
zondag 28 april 20.00u Jong Oranje gespreksgroep dertigers
donderdag 2 mei 16.30u Bijbelkring Kosterij o.l.v. ds Jantine Heuvelink
donderdag 2 mei 18.00-19.00u
Warme maaltijd Inloopruimte Kosten € 4,50 opgave bij mw.
Schaap 6767420
vrijdag 3 mei kerkblad Kerk in de Pijp kopijdatum
zondag 5 mei 10.00u Kerkdienst met ds. Jantine Heuvelink met avondmaalsviering
maandag 6 mei 20.00u Kerkenraadsvergadering
dinsdag 7 mei 14.00u Ouderenclub kosterij
dinsdag 7 mei 20.00u Catechese voor jongeren in de pastorie o.l.v ds. Jantine Heuvelink
woensdag 8 mei 19.30u Praethuis gespreksgroep geloofsvragen
donderdag 9 mei 10.00u Hemelvaartsdienst in het Beatrixpark
zondag 12 mei 10.00u Kerkdienst met ds. Ari van Buuren
dinsdag 14 mei 14.00u Ouderenclub kosterij
dinsdag 14 mei 19.00u Rapen kerkblad Kerk in de Pijp Inloopruimte
dinsdag 14 mei 20.00u Diakonievergadering kosterij
donderdag 16 mei 16.30u Bijbelkring Kosterij o.l.v. ds Jantine Heuvelink
donderdag 16 mei 18.00-19.00u
Warme maaltijd Inloopruimte Kosten € 4,50 opgave bij mw.
Schaap 6767420
zondag 19 mei 10.00u Kerkdienst met ds. Jantine Heuvelink. Pinksterviering! m.m.v. cantorij

pagina 38 | maart – mei 2013
Adressen
Pasen
Kosterij
Van Ostadestraat 151
1073 TK Amsterdam
T 679 5559
internet: www.oranjekerkamsterdam.nl
email: oranjekerk@xs4all.nl
Koster
Thomas Mohr
Voor verhuur, organisatie e.d.
email: thomasmohr54@gmail.com
T 06-25597002
Predikant
Ds. Jantine Heuvelink
Van Ostadestraat 151-2
1073 TK Amsterdam
T 6795559 (werk di t/m vr)
T 6412464 (privé)
Email: oranjekerk@jantineheuvelink.nl
Voorzitter kerkenraad
Adriaantje de Jong
Wilhelminalaan 20
1441 EL Purmerend
029-9769127
e-mail: adriaantjejong@hotmail.com
Scriba kerkenraad
Dhr Jip Kreijns
Olympiaplein 51 hs
1077 CN Amsterdam
T 664 3070
email: jipkreijns@planet.nl
Kerk in De Pijp
Penningmeester
M.M. (Martien) Bank
Gironummer 488 18 00
t.n.v. Wijkgemeente Oranjekerk,
Amsterdam.
p/a Bijlmerdreef 1248
1103 JX Amsterdam ZO
T 331 4007 of 06 1520 9114.
email: mar.bank@planet.nl
Kerkblad administratie
Gieneke Mulder
Jac. Krüsestraat 162
1106 ZL Amsterdam
T 6910534
gmulder@xs4all.nl

1073 TK Amsterdam
Van Ostadestraat 151
De Oranjekerk
afzender: