Download Vislijn 2013 in pdf-formaat - Agentschap voor Natuur en ...
Download Vislijn 2013 in pdf-formaat - Agentschap voor Natuur en ...
Download Vislijn 2013 in pdf-formaat - Agentschap voor Natuur en ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
VOOR DE OPENBARE<br />
VISSERIJ IN VLAANDEREN<br />
AGENTSCHAP VOOR<br />
NATUUR EN BOS<br />
VISLIJNINFOBLAD<br />
JAARGANG <strong>2013</strong><br />
IN DIT NUMMER:<br />
· WETGEVING<br />
· DE SNOEKBAARS<br />
· VISSEN IS TOPSPORT<br />
· VIS MOET ZWEMMEN<br />
INFO<br />
VISREGLEMENT:<br />
PAG. 3
2<br />
INHOUD<br />
3 VISSERS VRAGEN<br />
Drie vrag<strong>en</strong> over de op<strong>en</strong>bare visserij<br />
4 EERST EVEN DIT<br />
De nieuwste h<strong>en</strong>geltr<strong>en</strong>ds<br />
6 VISWATEREN<br />
5 Vlaamse h<strong>en</strong>gelwater<strong>en</strong><br />
12 DE SNOEKBAARS<br />
Mysterieuze rover met smaak<br />
© Vilda - Roll<strong>in</strong> Verl<strong>in</strong>de<br />
16 VISSEN IS TOPSPORT<br />
WK Feeder <strong>in</strong> G<strong>en</strong>t<br />
© Jokko<br />
18 BEELDSPRAAK<br />
20 ONDERZOEK EN PROJECTEN<br />
25 DNA VERRAADT VIS<br />
Nieuwe methode om vis op te spor<strong>en</strong><br />
28 VIS MOET ZWEMMEN<br />
70% zet vis terug<br />
29 DE SNOEK LAAT ZIJN TANDEN ZIEN<br />
Roofvish<strong>en</strong>gel<strong>en</strong> <strong>in</strong> Vlaander<strong>en</strong><br />
30 VIER MAAL FIER<br />
Bijzondere visvangst<strong>en</strong><br />
© Sdrjan Filipovic<br />
31 HENGELEN IN ONZE ZEEHAVENS<br />
WONDERE WATERWERELD<br />
Vroeger, to<strong>en</strong> ik nog jong was, g<strong>in</strong>g ik heel vaak met mijn vader viss<strong>en</strong>. Meestal<br />
’s morg<strong>en</strong>s heel vroeg aan de waterkant. Als er nog e<strong>en</strong> lage nevel bov<strong>en</strong> het<br />
water aarzelde. Wij zat<strong>en</strong> dan geduldig te wacht<strong>en</strong>. Gefasc<strong>in</strong>eerd door dobber <strong>en</strong><br />
ontwak<strong>en</strong>de natuur, de vislijn subtiel <strong>in</strong> de aanslag. Lust<strong>en</strong> de viss<strong>en</strong> het aas? Zijn<br />
ze al op zoek? Stilzitt<strong>en</strong>! Vader heeft het er <strong>in</strong> gedrild: “Om viss<strong>en</strong> te vang<strong>en</strong> moet<br />
je stilzitt<strong>en</strong>”. E<strong>en</strong> beproev<strong>in</strong>g <strong>voor</strong> kle<strong>in</strong>e woelwaters als ik.<br />
Terug naar de dobber. Alles is rustig. E<strong>en</strong> warme strel<strong>in</strong>g van de opkom<strong>en</strong>de<br />
zon <strong>en</strong> e<strong>en</strong> beetje soez<strong>en</strong>... En dan is er plots volle actie. E<strong>en</strong> aanbeet, de<br />
wegschiet<strong>en</strong>de dobber. Gespartel, gespetter <strong>en</strong> ev<strong>en</strong> later e<strong>en</strong> mooie vis op het<br />
droge. Guitig plezier <strong>en</strong> dolle pret. Wat had ik e<strong>en</strong> bewonder<strong>in</strong>g <strong>voor</strong> die prachtige<br />
beestjes! Verbaz<strong>in</strong>gwekk<strong>en</strong>de wez<strong>en</strong>s met zilvergrijze r<strong>in</strong>gschubjes uit die wondere<br />
waterwereld. Zo anders dan de onze.<br />
Ook ‘<strong>Vislijn</strong>’ noteert opnieuw <strong>en</strong>kele opmerkelijke vangst<strong>en</strong> <strong>en</strong> waarnem<strong>in</strong>g<strong>en</strong><br />
die her <strong>en</strong> der <strong>in</strong> Vlaander<strong>en</strong> werd<strong>en</strong> gemaakt. Vissers signaler<strong>en</strong> meer <strong>en</strong> meer<br />
grote meervall<strong>en</strong> <strong>en</strong> kanjers van karpers op de h<strong>en</strong>gelwater<strong>en</strong>. H<strong>en</strong>gelvangst<strong>en</strong><br />
zijn de polsslag over hoe het gesteld is met de viswater<strong>en</strong>. Het signaal telt <strong>en</strong> blijft<br />
e<strong>en</strong> v<strong>in</strong>gerwijz<strong>in</strong>g om gepast beleid te voer<strong>en</strong>. Vis is soms massaal aanwezig,<br />
maar soms is er ook ge<strong>en</strong> vis meer of is hij erg<strong>en</strong>s anders. Waar viss<strong>en</strong> vandaan<br />
kom<strong>en</strong> <strong>en</strong> waar ze he<strong>en</strong> zijn is boei<strong>en</strong>de materie, maar dikwijls moeilijk om te<br />
achterhal<strong>en</strong>.<br />
‘<strong>Vislijn</strong>’ wil u over dit alles blijv<strong>en</strong> <strong>in</strong>former<strong>en</strong> <strong>en</strong> maakt u tegelijk nieuwsgierig<br />
naar de d<strong>in</strong>g<strong>en</strong> die op komst zijn, zoals de aanpass<strong>in</strong>g van onze visserijwetgev<strong>in</strong>g.<br />
E<strong>en</strong> opsteker <strong>voor</strong> ons was de reactie van e<strong>en</strong> visser die e<strong>en</strong> visverlof via het<br />
<strong>in</strong>ternet heeft aangekocht <strong>en</strong> schreef: “Fantastisch boekje! Zeer blij dat jullie dit<br />
ieder jaar mak<strong>en</strong>.”<br />
We hop<strong>en</strong> ook u met deze <strong>Vislijn</strong> blij te kunn<strong>en</strong> mak<strong>en</strong>. Veel h<strong>en</strong>gelplezier!<br />
Marle<strong>en</strong> Ev<strong>en</strong>epoel<br />
Voorzitter Visserijfonds<br />
Adm<strong>in</strong>istrateur-g<strong>en</strong>eraal <strong>Ag<strong>en</strong>tschap</strong> <strong>voor</strong> <strong>Natuur</strong> <strong>en</strong> Bos<br />
© Vilda - Yves Adams<br />
COLOFON VISLIJN is e<strong>en</strong> jaarlijks magaz<strong>in</strong>e van het <strong>Ag<strong>en</strong>tschap</strong> <strong>voor</strong> <strong>Natuur</strong> <strong>en</strong> Bos.<br />
Verantwoordelijke uitgever: Dirk Bogaert, Directeur Communicatie, <strong>Ag<strong>en</strong>tschap</strong> <strong>voor</strong> <strong>Natuur</strong><br />
<strong>en</strong> Bos, Kon<strong>in</strong>g Albert II-laan 20 bus 8, 1000 Brussel. Redactie, sam<strong>en</strong>stell<strong>in</strong>g <strong>en</strong> lay-out: www.<br />
sp<strong>in</strong>dokter.be, Dirk Bogaert, Rudi Yseboodt <strong>en</strong> Kristof Vliet<strong>in</strong>ck, <strong>Ag<strong>en</strong>tschap</strong> <strong>voor</strong> <strong>Natuur</strong> <strong>en</strong><br />
Bos. Voor meer <strong>in</strong>formatie over VISLIJN: tel. 02-553 82 22. Drukwerk: Drukkerij De Cuyper<br />
NV, Drukkerijstraat 11, 9240 Zele. De m<strong>en</strong><strong>in</strong>g<strong>en</strong> die derd<strong>en</strong> <strong>in</strong> dit magaz<strong>in</strong>e vertolk<strong>en</strong>, vall<strong>en</strong><br />
buit<strong>en</strong> de verantwoordelijkheid van het ANB.<br />
Coverfoto: © Jokko<br />
VISSERS VRAGEN<br />
Drie vrag<strong>en</strong> over de op<strong>en</strong>bare visserij <strong>in</strong> Vlaander<strong>en</strong><br />
1. MAG IK HENGELEN VANOP<br />
EEN STEIGER?<br />
Om te h<strong>en</strong>gel<strong>en</strong> vanop e<strong>en</strong> steiger die<br />
verankerd of verbond<strong>en</strong> is met de oever<br />
volstaat s<strong>in</strong>ds 2004 e<strong>en</strong> gewoon visverlof<br />
van € 11,16 of e<strong>en</strong> gratis jeugdvisverlof<br />
<strong>voor</strong> k<strong>in</strong>der<strong>en</strong> jonger dan veerti<strong>en</strong><br />
jaar. Het bezit van e<strong>en</strong> visverlof betek<strong>en</strong>t<br />
echter niet dat je elke steiger langs<br />
e<strong>en</strong> op<strong>en</strong>baar water mag betred<strong>en</strong> om<br />
er te viss<strong>en</strong>. Aanlegsteigers <strong>voor</strong> bot<strong>en</strong><br />
bij<strong>voor</strong>beeld zijn doorgaans niet zomaar<br />
vrij toegankelijk. Hier<strong>voor</strong> heb je<br />
de toestemm<strong>in</strong>g van de eig<strong>en</strong>aar, huurder<br />
of waterbeheerder nodig. E<strong>en</strong> visverlof<br />
is hier<strong>voor</strong> dus ge<strong>en</strong> vrijgeleide!<br />
2. IK HEB TWEE VISVERLOVEN,<br />
MAG IK DAN MET VIER HENGELS<br />
VISSEN?<br />
Het is technisch mogelijk om twee of<br />
meer visverlov<strong>en</strong> te kop<strong>en</strong> <strong>in</strong> het postkantoor<br />
of onl<strong>in</strong>e via www.visverlof.be,<br />
maar je mag daarom niet met meer dan<br />
twee h<strong>en</strong>gels viss<strong>en</strong>.<br />
© ANB<br />
De wet beperkt het aantal h<strong>en</strong>gels tot<br />
maximaal twee per persoon, ongeacht<br />
het aantal visverlov<strong>en</strong> dat m<strong>en</strong> bezit.<br />
E<strong>en</strong> visverlof wordt op naam uitgereikt<br />
<strong>en</strong> is strikt persoonlijk. E<strong>en</strong> visverlof van<br />
iemand anders gebruik<strong>en</strong> mag dus niet.<br />
Bij controle wordt trouw<strong>en</strong>s ook steeds<br />
de id<strong>en</strong>titeit van de h<strong>en</strong>gelaar gecontroleerd.<br />
3. IK BEN MIJN VISVERLOF VER-<br />
LOREN, WAT NU?<br />
Geef je naam <strong>en</strong> adresgegev<strong>en</strong>s door<br />
aan de c<strong>en</strong>trale di<strong>en</strong>st<strong>en</strong> van het <strong>Ag<strong>en</strong>tschap</strong><br />
<strong>voor</strong> <strong>Natuur</strong> <strong>en</strong> Bos. Na controle<br />
van jouw gegev<strong>en</strong>s <strong>in</strong> de gegev<strong>en</strong>sbank<br />
van de visverlov<strong>en</strong> zal m<strong>en</strong> je zo snel<br />
mogelijk e<strong>en</strong> duplicaat toestur<strong>en</strong>.<br />
C<strong>en</strong>trale Di<strong>en</strong>st<strong>en</strong> <strong>Ag<strong>en</strong>tschap</strong> <strong>voor</strong><br />
<strong>Natuur</strong> <strong>en</strong> Bos<br />
Kon<strong>in</strong>g Albert II-laan 20 bus 8<br />
1000 Brussel<br />
Tel: 02-553 82 22<br />
visserij.anb@vlaander<strong>en</strong>.be<br />
www.natuur<strong>en</strong>bos.be<br />
BELANGRIJK NIEUWS OVER<br />
DE VISSERIJWET OP KOMST!<br />
Aandachtige lezers hebb<strong>en</strong> het allicht<br />
al gemerkt, de folder met het<br />
reglem<strong>en</strong>t “Viss<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>s de wet”<br />
zit deze keer niet bij <strong>Vislijn</strong>. In<br />
<strong>2013</strong> staan er <strong>en</strong>kele belangrijke<br />
wijzig<strong>in</strong>g<strong>en</strong> van de visserijreglem<strong>en</strong>ter<strong>in</strong>g<br />
op het programma.<br />
Deze hebb<strong>en</strong> onder meer betrekk<strong>in</strong>g<br />
op het viss<strong>en</strong> <strong>in</strong> de geslot<strong>en</strong><br />
tijd, de nachtvisserij, het me<strong>en</strong>em<strong>en</strong><br />
van vis <strong>en</strong> de m<strong>in</strong>imummat<strong>en</strong>.<br />
Het aanpass<strong>en</strong> van de<br />
visserijwetgev<strong>in</strong>g is e<strong>en</strong> proces<br />
dat tijd vergt <strong>en</strong> doordacht di<strong>en</strong>t<br />
te gebeur<strong>en</strong>. Bij het <strong>in</strong> druk gaan<br />
van deze editie van <strong>Vislijn</strong> hadd<strong>en</strong><br />
we al e<strong>en</strong> mooie vis aan de lijn,<br />
maar de buit was spijtig g<strong>en</strong>oeg<br />
nog niet helemaal b<strong>in</strong>n<strong>en</strong>. Zoals<br />
elke h<strong>en</strong>gelaar weet, is geduld<br />
<strong>en</strong> <strong>voor</strong>zichtigheid <strong>in</strong> deze fase<br />
aangewez<strong>en</strong>.<br />
In de loop van <strong>2013</strong> zal echter duidelijk<br />
gecommuniceerd word<strong>en</strong><br />
over de aanpass<strong>in</strong>g van de visserijwet.<br />
Er komt allesz<strong>in</strong>s e<strong>en</strong><br />
nieuwe folder “Viss<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>s de<br />
wet” <strong>in</strong> Nederlandstalige <strong>en</strong> Franstalige<br />
versie.<br />
Hou dus onze webstek www.<br />
natuur<strong>en</strong>bos.be <strong>in</strong> de gat<strong>en</strong> of<br />
vraag meer <strong>in</strong>formatie op bij de<br />
contactadress<strong>en</strong> op de achterzijde<br />
van <strong>Vislijn</strong>!<br />
VISSERS VRAGEN<br />
3
© ANB<br />
4<br />
EERST EVEN DIT...<br />
<strong>voor</strong> je de dobber uitgooit: <strong>Vislijn</strong> verzamelt nieuwe tr<strong>en</strong>ds <strong>en</strong> markante<br />
feit<strong>en</strong> uit de wondere wereld van de visserij. Heb jij ook e<strong>en</strong> leuk berichtje<br />
<strong>voor</strong> deze rubriek? Laat het ons wet<strong>en</strong> via visserij.anb@vlaander<strong>en</strong>.be.<br />
© Vilda - Roll<strong>in</strong> Verl<strong>in</strong>de<br />
VROUWEN<br />
AAN DE VAART<br />
Wie dacht dat <strong>en</strong>kel mann<strong>en</strong> viss<strong>en</strong> slaat de<br />
dobber volledig mis. Het aantal vrouwelijke<br />
vissers zit <strong>in</strong> de lift. Steeds meer dames<br />
gaan aan de lijn <strong>en</strong> gooi<strong>en</strong> <strong>in</strong> hun vrije tijd<br />
e<strong>en</strong> h<strong>en</strong>gel uit. In land<strong>en</strong> als Scand<strong>in</strong>avië<br />
<strong>en</strong> Amerika is 3 op 10 vissers e<strong>en</strong> vrouw. In<br />
Vlaander<strong>en</strong> kocht<strong>en</strong> meer dan 1200 vrouw<strong>en</strong><br />
vorig jaar e<strong>en</strong> visverlof. Zijn vrouw<strong>en</strong> betere<br />
vissers of kijk<strong>en</strong> ze anders teg<strong>en</strong> het viss<strong>en</strong><br />
aan? Net als hun mannelijke h<strong>en</strong>gelcollega’s<br />
zijn ze op zoek naar ontspann<strong>in</strong>g <strong>in</strong> hun<br />
hectische lev<strong>en</strong>. En waar v<strong>in</strong>d je dat beter<br />
dan aan de waterkant?<br />
GEEN MOP<br />
E<strong>en</strong> Belg, e<strong>en</strong> Duitser <strong>en</strong> e<strong>en</strong> Nederlander zitt<strong>en</strong> te viss<strong>en</strong>.<br />
Het lijkt wel het beg<strong>in</strong> van e<strong>en</strong> mop maar dat is het niet. Deze<br />
nationaliteit<strong>en</strong> vorm<strong>en</strong> de top 3 van het aantal <strong>in</strong> Vlaander<strong>en</strong><br />
verkochte visverlov<strong>en</strong> per land van herkomst. Dat blijkt uit<br />
de cijfers van het <strong>Ag<strong>en</strong>tschap</strong> <strong>voor</strong> <strong>Natuur</strong> <strong>en</strong> Bos. Vorig jaar<br />
kocht<strong>en</strong> bijna 58.000 Belg<strong>en</strong> e<strong>en</strong> visverlof, gevolgd door de<br />
Duitsers met ruim 1.300. Op de derde plaats staan de Nederlanders<br />
met 1.215 gekochte visverlov<strong>en</strong>.<br />
KAJAK VISSEN<br />
De <strong>in</strong> Amerika al langere bek<strong>en</strong>de manier<br />
van kajakviss<strong>en</strong> w<strong>in</strong>t ondertuss<strong>en</strong><br />
ook meer aan populariteit <strong>in</strong> Europa.<br />
In Nederland zijn al diverse bedrijv<strong>en</strong><br />
die deze speciale viskajaks (sit-on top<br />
of sit-<strong>in</strong>’s) <strong>in</strong> het assortim<strong>en</strong>t kajaks<br />
hebb<strong>en</strong> opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>. Ze zijn <strong>voor</strong>zi<strong>en</strong><br />
van alle technische snufjes die e<strong>en</strong><br />
h<strong>en</strong>gelaar maar w<strong>en</strong>s<strong>en</strong> kan. Zo’n<br />
“slagschip” heeft bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> last<br />
van de str<strong>en</strong>gere CO 2 -norm<strong>en</strong>.<br />
TREND<br />
<strong>2013</strong><br />
© Paul Struyf<br />
WEB<br />
TIP<br />
Aantal verkochte visverlov<strong>en</strong> per land van herkomst <strong>voor</strong> 2011<br />
LAND LANDCODE AANTAL PERCENTAGE<br />
België BE 57.936 94,2<br />
Duitsland DE 1.310 2,1<br />
Nederland NL 1.215 2,0<br />
Frankrijk FR 616 1,0<br />
Pol<strong>en</strong> PL 230 0,4<br />
TRAINING VISHERKENNING<br />
Zie jij <strong>in</strong> één oogopslag of je e<strong>en</strong> jonge snoekbaars of e<strong>en</strong> jonge<br />
snoek aan de haak hebt? Met de onl<strong>in</strong>e visherk<strong>en</strong>n<strong>in</strong>g van Sportvisserij<br />
Nederland leer je viss<strong>en</strong> herk<strong>en</strong>n<strong>en</strong> <strong>en</strong> determ<strong>in</strong>er<strong>en</strong>. Met<br />
de ‘tra<strong>in</strong>er visherk<strong>en</strong>n<strong>in</strong>g’ kan je e<strong>en</strong> proefexam<strong>en</strong> aflegg<strong>en</strong>. Wie<br />
slaagt krijgt e<strong>en</strong> goud<strong>en</strong> medaille <strong>en</strong> ontvangt zijn rapport per mail.<br />
Vergiss<strong>en</strong> is vanaf nu uitgeslot<strong>en</strong> maar nog altijd m<strong>en</strong>selijk. Vul<br />
het zoektrefwoord ‘Tra<strong>in</strong>er visherk<strong>en</strong>n<strong>in</strong>g’ <strong>in</strong> op www.sportvisserijnederland.nl<br />
Doe nu alvast de test:<br />
Je vangt e<strong>en</strong> vis <strong>en</strong> twijfelt of het e<strong>en</strong> giebel of e<strong>en</strong> karper is. Je kijkt<br />
dan eerst naar:<br />
A. de kleur B. hoogte C. bekdrad<strong>en</strong><br />
(antwoord: C)<br />
EERST EVEN DIT...<br />
5
VISWATEREN<br />
6<br />
De geur van versgemaaid oevergras<br />
prikkelt de neus als we de visvijver betred<strong>en</strong>.<br />
De eerste h<strong>en</strong>gelaars pakk<strong>en</strong> uit.<br />
Stokk<strong>en</strong> word<strong>en</strong> <strong>in</strong> elkaar geschov<strong>en</strong>,<br />
thermosfless<strong>en</strong> gekeurd op <strong>in</strong>houd. De<br />
ocht<strong>en</strong>dstond heeft koffie <strong>in</strong> de mond.<br />
Het water is helder <strong>en</strong> schreeuwt om<br />
dobbers. Het hele geme<strong>en</strong>telijke recreatiedome<strong>in</strong><br />
<strong>in</strong> Bornem is uitgebouwd<br />
rond de vijver, e<strong>en</strong> plaats waar je tot<br />
rust komt. Het zuidelijk gedeelte is e<strong>en</strong><br />
natuurreservaat, op de vijver mag je<br />
h<strong>en</strong>gel<strong>en</strong> terwijl het noordelijk gedeelte<br />
bestemd is <strong>voor</strong> actieve recreatie. Je v<strong>in</strong>dt<br />
er <strong>voor</strong>ts e<strong>en</strong> zwembad, e<strong>en</strong> sporthal <strong>en</strong><br />
t<strong>en</strong>nisple<strong>in</strong><strong>en</strong>.<br />
“Vroeger werd op deze locatie turf<br />
gestok<strong>en</strong> <strong>en</strong> de gegrav<strong>en</strong> putt<strong>en</strong> blev<strong>en</strong><br />
achter als moeras”, zegt Roland<br />
Deur<strong>in</strong>ck, beleidscoörd<strong>in</strong>ator techniek<br />
<strong>en</strong> plann<strong>in</strong>g van de geme<strong>en</strong>te Bornem.<br />
“In 1974 werd<strong>en</strong> ze verder uitgediept<br />
tot de 7 ha grote vijver. De zuidkant van<br />
de vijver van het Breev<strong>en</strong> werd <strong>in</strong>gericht<br />
<strong>voor</strong> de h<strong>en</strong>gelsport met steigers, zitbank<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> vuilnisbakk<strong>en</strong>. Wie komt viss<strong>en</strong><br />
heeft de keuze uit 26 comfortabele<br />
h<strong>en</strong>gelsteigers.”<br />
Er schiet e<strong>en</strong> vis <strong>in</strong> zilverpak door het<br />
water. E<strong>en</strong> blank<strong>voor</strong>n? Het Breev<strong>en</strong> behoort<br />
tot het snoek-blank<strong>voor</strong>n ondiep<br />
viswatertype. Je v<strong>in</strong>dt hier 13 vissoort<strong>en</strong><br />
waaronder pal<strong>in</strong>g, brasem, kolblei, kar-<br />
BEET IN<br />
BREEVEN<br />
Dat het niet het gemakkelijkste viswater is, zegt de één. Dat je er volmaakte<br />
karpers kan vang<strong>en</strong>, zegt de ander. Van het één komt het ander <strong>en</strong> dus trekt<br />
<strong>Vislijn</strong>, visgierig als we zijn, naar Bornem. Op zoek naar de juiste beet <strong>in</strong><br />
het Breev<strong>en</strong>.<br />
© Sp<strong>in</strong>dokter<br />
per, riet<strong>voor</strong>n, blank<strong>voor</strong>n, zeelt <strong>en</strong> pos.<br />
De verhoud<strong>in</strong>g roofvis t<strong>en</strong> opzichte van<br />
prooivis bedraagt 1 op 3, wat vrij hoog<br />
is. Dat zijn <strong>voor</strong>al baars <strong>en</strong> snoek. De<br />
aanwezigheid van karper blijkt <strong>voor</strong>al<br />
uit de h<strong>en</strong>gelvangst<strong>en</strong>. <br />
De Prov<strong>in</strong>ciale Visserijcommissie<br />
Antwerp<strong>en</strong> zorgt <strong>voor</strong> e<strong>en</strong> goede<br />
variatie aan soort<strong>en</strong> die verschill<strong>en</strong>de<br />
h<strong>en</strong>geldiscipl<strong>in</strong>es aansprek<strong>en</strong>.<br />
De <strong>voor</strong>bije jar<strong>en</strong> werd glasaal,<br />
snoek <strong>en</strong> blank<strong>voor</strong>n uitgezet<br />
<strong>in</strong> de vijver. Het uitzett<strong>en</strong> van<br />
bodemwoel<strong>en</strong>de karperachtig<strong>en</strong><br />
wordt bewust beperkt gehoud<strong>en</strong><br />
omdat deze viss<strong>en</strong> het water troebel<br />
kunn<strong>en</strong> mak<strong>en</strong>. Hierdoor verdwijnt<br />
de leefomgev<strong>in</strong>g van viss<strong>en</strong><br />
die van waterplant<strong>en</strong> houd<strong>en</strong>.<br />
© Sp<strong>in</strong>dokter<br />
HET SCHULENSMEER<br />
Wachtbekk<strong>en</strong> van de Demer<br />
“Het Schul<strong>en</strong>smeer is de ideale stek om stevige karpers <strong>en</strong> mooie meervall<strong>en</strong><br />
aan de haak te slaan”, zegt Willy Conv<strong>en</strong>ts, vaste h<strong>en</strong>gelklant aan het<br />
Schul<strong>en</strong>smeer. Het Schul<strong>en</strong>smeer staat bek<strong>en</strong>d als e<strong>en</strong> uitstek<strong>en</strong>d viswater.<br />
Het 90 hectare grote Schul<strong>en</strong>smeer is<br />
de grootste visplas van België <strong>en</strong> ontstond<br />
midd<strong>en</strong> vorige eeuw door zandw<strong>in</strong>n<strong>in</strong>g<br />
<strong>voor</strong> de aanleg van de autosnelweg<br />
E314. Het doet nu di<strong>en</strong>st als<br />
wachtbekk<strong>en</strong> bij hoge waterafvoer op de<br />
Demer. “Het gebied <strong>en</strong> de viss<strong>en</strong> die er<br />
lev<strong>en</strong>, g<strong>en</strong>iet<strong>en</strong> speciale bescherm<strong>in</strong>g”,<br />
zegt Conv<strong>en</strong>ts. “Blank<strong>voor</strong>n <strong>en</strong> baars<br />
word<strong>en</strong> het vaakst aan de haak geslag<strong>en</strong>.<br />
Verder v<strong>in</strong>d je er riet<strong>voor</strong>n, snoek,<br />
zeelt, snoekbaars <strong>en</strong> brasem.”<br />
Uit 10 jaar h<strong>en</strong>gelvangstregistratie<br />
van de Ver<strong>en</strong>igde Vissers Schul<strong>en</strong>smeer<br />
(VVSM) blijkt dat er steeds<br />
meer blank<strong>voor</strong>n <strong>en</strong> brasem gevang<strong>en</strong><br />
wordt op het Schul<strong>en</strong>smeer.<br />
Op de <strong>in</strong>fobord<strong>en</strong> langs het Schul<strong>en</strong>smeer<br />
v<strong>in</strong>d<strong>en</strong> h<strong>en</strong>gelaars e<strong>en</strong> kaart met<br />
de bevisbare oevers. Het meer k<strong>en</strong>t ook<br />
e<strong>en</strong> heel goed uitgebouwde <strong>in</strong>frastructuur<br />
<strong>voor</strong> bootvisserij. Of de ti<strong>en</strong> kilometer<br />
aan visoevers g<strong>en</strong>oeg verscheid<strong>en</strong>heid<br />
biedt, wil <strong>Vislijn</strong> wet<strong>en</strong>. “De<br />
bodem is zeer grillig met af <strong>en</strong> toe fl<strong>in</strong>k<br />
wat obstakels”, vervolgt Willy. “De oeverzone<br />
langs de zuidkant is ongeveer<br />
4 meter diep <strong>en</strong> uitermate geschikt <strong>voor</strong><br />
de vaste stok. De oostkant is door e<strong>en</strong><br />
langzaam aflop<strong>en</strong>de oever meer geschikt<br />
<strong>voor</strong> karpervissers. De noordzijde<br />
heeft veel ondiepe stukk<strong>en</strong>. Blank<strong>voor</strong>n<br />
<strong>en</strong> baars word<strong>en</strong> het meest gevang<strong>en</strong>.<br />
Het meer bevat e<strong>en</strong> mooie populatie<br />
karpers met e<strong>en</strong> gemiddeld gewicht<br />
van 10 kg. In 2007 werd<strong>en</strong> nog 1.200<br />
snoekjes uitgezet <strong>en</strong> <strong>in</strong> de laatste jar<strong>en</strong><br />
werd<strong>en</strong> er 30.000 jonge glasaaltjes uitgezet.”<br />
VEEL PALING EN MEERVAL<br />
Het Instituut <strong>voor</strong> <strong>Natuur</strong>- <strong>en</strong> Bosonderzoek<br />
(INBO) onderzocht het visbestand<br />
op het Schul<strong>en</strong>smeer <strong>en</strong> v<strong>in</strong>g er tw<strong>in</strong>tig<br />
vissoort<strong>en</strong>. “Opvall<strong>en</strong>d is dat de Eu-<br />
ropese meerval het duidelijk goed doet<br />
<strong>in</strong> het meer”, zegt Hugo Verreyck<strong>en</strong> van<br />
het INBO. “We troff<strong>en</strong> ook de bitter<strong>voor</strong>n<br />
aan, e<strong>en</strong> zeldzame, beschermde<br />
vissoort. De niet-<strong>in</strong>heemse blauwbandgrondel<br />
is zeer sterk aanwezig <strong>en</strong> ook<br />
het pal<strong>in</strong>gbestand op het Schul<strong>en</strong>smeer<br />
is zeer groot.” <br />
HET SCHULENSMEER IN ‘T KORT<br />
• Geleg<strong>en</strong> op het grondgebied van de<br />
geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> Herk de Stad, Hal<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
Lumm<strong>en</strong>.<br />
• 10 km aan visoevers.<br />
• Diepte varieert van 1 tot 7 meter.<br />
• Vergunn<strong>in</strong>g: Visverlof Vlaamse Overheid.<br />
• Nachtviss<strong>en</strong> verbod<strong>en</strong>. De geslot<strong>en</strong><br />
tijd loopt van 16 april tot <strong>en</strong> met 31<br />
mei.<br />
• Bootvisserij mogelijk mits verplichte<br />
registratie.<br />
BOOTVISSERIJ OP HET SCHULENSMEER<br />
Voor bootregistratie kan m<strong>en</strong> terecht bij het secretariaat van de geme<strong>en</strong>telijke<br />
“Opdrachthoud<strong>en</strong>de ver<strong>en</strong>ig<strong>in</strong>g Schul<strong>en</strong>s Meer” (O.S.M.) <strong>in</strong> het ter<br />
plaatse geleg<strong>en</strong> ‘t Vloot, Demerstraat 60, 3560 LUMMEN, tel. 013-44 12 37,<br />
e-mail: <strong>in</strong>fo@schul<strong>en</strong>s-meer.be<br />
© Vilda - Yves Adams<br />
VISWATEREN<br />
7
VISWATEREN<br />
8<br />
DENDEREND<br />
MOOI<br />
De D<strong>en</strong>der is e<strong>en</strong> rivier met twee bronn<strong>en</strong> <strong>en</strong> twee gezicht<strong>en</strong>. Meestal<br />
stroomt hij rustig door het landschap, om dan bij hevige reg<strong>en</strong>val plots te<br />
verander<strong>en</strong> <strong>in</strong> e<strong>en</strong> snel strom<strong>en</strong>de rivier.<br />
Aan de bron van dat dubbele karakter<br />
ligt de reg<strong>en</strong>: de D<strong>en</strong>der is één van de<br />
snelst strom<strong>en</strong>de rivier<strong>en</strong> van Vlaander<strong>en</strong><br />
die hoofdzakelijk gevoed wordt<br />
door neerslag. Zijn gedrag is ev<strong>en</strong> on<strong>voor</strong>spelbaar<br />
als het weer. Van aan de<br />
gr<strong>en</strong>s met H<strong>en</strong>egouw<strong>en</strong> tot N<strong>in</strong>ove<br />
baant de D<strong>en</strong>der zich e<strong>en</strong> weg door de<br />
de Vlaamse Ard<strong>en</strong>n<strong>en</strong>. De Kelt<strong>en</strong> noemd<strong>en</strong><br />
de rivier de “Tanara” wat zoveel<br />
betek<strong>en</strong>t als de “woelige”. Vandaag is<br />
de D<strong>en</strong>der bijna volledig gekanaliseerd<br />
<strong>en</strong> staan er op Vlaams grondgebied 8<br />
stuwsluiz<strong>en</strong>. De meeste oude meanders<br />
zijn verdw<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong> de oevers werd<strong>en</strong><br />
versterkt.<br />
COMEBACK<br />
Vóór 1950 kwam<strong>en</strong> <strong>in</strong> de D<strong>en</strong>der veel<br />
soort<strong>en</strong> viss<strong>en</strong> <strong>voor</strong>. Amper dertig jaar<br />
later was de rivier biologisch dood. Sedert<br />
1994 gaat de kwaliteit van het water<br />
er op <strong>voor</strong>uit <strong>en</strong> wordt er weer volop<br />
gevist. Lokale <strong>in</strong>richt<strong>in</strong>g van natuurlijke<br />
oevers zorgde <strong>in</strong> beperkte mate <strong>voor</strong><br />
ideale paaiplaats<strong>en</strong>. Door de huidige<br />
oeverversterk<strong>in</strong>g<strong>en</strong> te vervang<strong>en</strong> door<br />
e<strong>en</strong> milieuvri<strong>en</strong>delijk alternatief krijg<strong>en</strong><br />
de viss<strong>en</strong> weer kans<strong>en</strong> om zich <strong>voor</strong>t te<br />
plant<strong>en</strong>.<br />
70 VISSEN PER UUR<br />
“Ik vis al vanaf beg<strong>in</strong> jar<strong>en</strong> zestig op de<br />
D<strong>en</strong>der”, zegt Paul M<strong>in</strong>ne, h<strong>en</strong>gelaar.<br />
“Op de D<strong>en</strong>der is elke visdag anders.<br />
Na e<strong>en</strong> stevige onweersbui kan het water<br />
makkelijk e<strong>en</strong> meter stijg<strong>en</strong>. Vroeger<br />
was de D<strong>en</strong>der e<strong>en</strong> op<strong>en</strong> riool. Maar ik<br />
heb de kwaliteit zi<strong>en</strong> verbeter<strong>en</strong> <strong>en</strong> dus<br />
ook het visbestand. Vorig jaar heb ik nog<br />
200 viss<strong>en</strong> <strong>in</strong> 3 uur tijd gevang<strong>en</strong>. Af <strong>en</strong><br />
toe zit er zelfs e<strong>en</strong> rivierkreeft bij. Ook<br />
de alver <strong>en</strong> de beschermde bitter<strong>voor</strong>n<br />
zijn volop terug. Dat zegt g<strong>en</strong>oeg over<br />
de waterkwaliteit, hé. Als de overheid<br />
nu het probleem van de aalscholvers<br />
nog zou aanpakk<strong>en</strong>... Je vist hier <strong>en</strong>kel<br />
nog hele kle<strong>in</strong>e blank<strong>voor</strong>n of hele grote<br />
brasem <strong>en</strong> giebel. De rest verdwijnt <strong>in</strong><br />
de maag van de aalscholvers. Maar het<br />
blijft mijn favoriete viswater.”<br />
VISONDERZOEK<br />
Het <strong>Ag<strong>en</strong>tschap</strong> <strong>voor</strong> <strong>Natuur</strong> <strong>en</strong> Bos<br />
gaf AquaTerra-KuiperBurger B.V. opdracht<br />
<strong>voor</strong> het uitvoer<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> visstandonderzoek<br />
op de D<strong>en</strong>der. Op<br />
basis van aantall<strong>en</strong> bestaat bijna 90%<br />
van het visbestand uit blank<strong>voor</strong>n. In<br />
totaal zijn 19 verschill<strong>en</strong>de vissoort<strong>en</strong><br />
aangetroff<strong>en</strong>. De soort<strong>en</strong> met de grootste<br />
spreid<strong>in</strong>g b<strong>in</strong>n<strong>en</strong> de D<strong>en</strong>der zijn<br />
baars, blank<strong>voor</strong>n, w<strong>in</strong>de, brasem,<br />
giebel <strong>en</strong> karper. Andere soort<strong>en</strong> zijn<br />
bitter<strong>voor</strong>n, pal<strong>in</strong>g, snoek, snoekbaars,<br />
zeelt, grondel <strong>en</strong> alver. De visd<strong>en</strong>siteit<br />
varieert sterk van pand tot pand. In het<br />
onderste pand, net bov<strong>en</strong> de getijstuw,<br />
zit de grootste massa vis bij elkaar, tot<br />
bijna 500 kg/ha. Gemiddeld komt <strong>in</strong> de<br />
D<strong>en</strong>der 130 kg/ha <strong>voor</strong>, wat <strong>in</strong> vergelijk<strong>in</strong>g<br />
met e<strong>en</strong> natuurlijke rivier laag is,<br />
maar goed overe<strong>en</strong>komt met andere gekanaliseerde<br />
rivier<strong>en</strong>. <br />
© Vilda - Yves Adams<br />
KANAAL IEPER-IJZER<br />
Drie maal kanaal<br />
Op e<strong>en</strong> dag v<strong>in</strong>d je de stek van je lev<strong>en</strong>... <strong>en</strong> dan blijf je zitt<strong>en</strong>. Dat dacht<br />
Peter Lepouttre van de West-Vlaamse visserijcommissie to<strong>en</strong> hij <strong>voor</strong> het<br />
eerst zijn dobber <strong>in</strong> de Ieperlee wierp. “Ik was mete<strong>en</strong> verkocht. Dit is de<br />
perfecte plaats om snoekbaars <strong>en</strong> grote brasem te vang<strong>en</strong>”, zegt hij. “En<br />
nog leuker, dit zijn eig<strong>en</strong>lijk drie kanal<strong>en</strong> <strong>in</strong> één.”<br />
De Ieperlee, officieel het Kanaal Ieper-<br />
IJzer, loopt van de stad Ieper tot aan<br />
de IJzer, ter hoogte van de Knokkebrug<br />
op de gr<strong>en</strong>s van Diksmuide, Houthulst<br />
<strong>en</strong> Lo-R<strong>en</strong><strong>in</strong>ge. Het kanaaltje is 15 km<br />
lang <strong>en</strong> 30 meter breed. De gemiddelde<br />
diepte is 2,5 meter. Oorspronkelijk<br />
was het e<strong>en</strong> rivier met de naam<br />
Iepere, wat ‘rivier met iep<strong>en</strong>’ betek<strong>en</strong>t.<br />
Vanaf de elfde eeuw werd de “Ieperleet”<br />
aangepast <strong>en</strong> met de IJzer verbond<strong>en</strong>.<br />
Het kanaal was to<strong>en</strong> van groot belang<br />
<strong>voor</strong> de Ieperse lak<strong>en</strong>nijverheid. Het kanaal<br />
Ieper-IJzer wordt door twee sluiz<strong>en</strong><br />
gesplitst <strong>in</strong> drie kanal<strong>en</strong>: de Lagevaart,<br />
de Midd<strong>en</strong>vaart <strong>en</strong> de Hogevaart. De<br />
Lagevaart telt acht h<strong>en</strong>gelstoep<strong>en</strong>. Door<br />
de goede visbezett<strong>in</strong>g wordt dit deel het<br />
meest bevist. Het pand tuss<strong>en</strong> de sass<strong>en</strong><br />
van Boez<strong>in</strong>ge op de Midd<strong>en</strong>vaart<br />
is door het aantrekkelijke landschap<br />
één van de mooiste West-Vlaamse vis-<br />
plaats<strong>en</strong>. Uit onderzoek blijkt dat op de<br />
Hogevaart e<strong>en</strong> groot brasembestand<br />
aanwezig is. In de w<strong>in</strong>ter is het prima<br />
<strong>voor</strong>nwater.<br />
VISSEN OP DE IEPERLEE<br />
© Vilda - Yves Adams<br />
“De beste stekk<strong>en</strong> <strong>voor</strong> witvis <strong>en</strong> brasem<br />
v<strong>in</strong>d je <strong>voor</strong>al op het bov<strong>en</strong>pand”, zegt<br />
Peter Lepouttre. “Snoekbaars v<strong>in</strong>d je<br />
<strong>voor</strong>al terug op het lage pand. Door<br />
regelmatige verontre<strong>in</strong>ig<strong>in</strong>g<strong>en</strong> is het<br />
midd<strong>en</strong>pand soms m<strong>in</strong>der geschikt als<br />
h<strong>en</strong>gelwater. Het kanaal heeft ook e<strong>en</strong><br />
heel groot karperbestand. Aan de <strong>Vislijn</strong>lezer<br />
om de beste stekk<strong>en</strong> te v<strong>in</strong>d<strong>en</strong><br />
(lacht). Ik vis op snoekbaars met shads of<br />
twisters die ik afhankelijk van het seizo<strong>en</strong><br />
traag of vlug op de bodem aanbied. Soms<br />
ga ik er viss<strong>en</strong> vanuit de belly-boat. Mijn<br />
mooiste vangst was e<strong>en</strong> snoekbaars van<br />
87 cm, gevang<strong>en</strong> aan “Drie gracht<strong>en</strong>”<br />
op de plaats waar de Martjesvaart <strong>in</strong> het<br />
kanaal uitmondt. H<strong>en</strong>gelaars die met de<br />
vaste stok op witvis viss<strong>en</strong> zull<strong>en</strong> succes<br />
hebb<strong>en</strong> op het bov<strong>en</strong>pand. H<strong>en</strong>gelaars<br />
op roofvis (snoek, baars <strong>en</strong> snoekbaars)<br />
zull<strong>en</strong> <strong>voor</strong>al succes hebb<strong>en</strong> op het lage<br />
pand.”<br />
VISSTERFTE<br />
“Naar aanleid<strong>in</strong>g van vervuil<strong>in</strong>g<strong>en</strong> op<br />
de Midd<strong>en</strong>vaart treedt er regelmatig vissterfte<br />
op”, zegt visserijbioloog Klaar<br />
Meulebrouck. “Bij e<strong>en</strong> lange periode van<br />
warm <strong>en</strong> droog weer voert e<strong>en</strong> hevige reg<strong>en</strong>bui<br />
water van akkers <strong>en</strong> <strong>in</strong>dustrieterre<strong>in</strong><strong>en</strong><br />
naar het kanaal, met e<strong>en</strong> dal<strong>in</strong>g<br />
van de zuurstofconc<strong>en</strong>tratie als gevolg.<br />
Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> kan het water niet ‘verlucht’<br />
word<strong>en</strong> over e<strong>en</strong> afstand van twee kilometer.<br />
De twee sass<strong>en</strong> van Boez<strong>in</strong>ge<br />
kunn<strong>en</strong> maar op<strong>en</strong>gezet word<strong>en</strong> als er<br />
voldo<strong>en</strong>de water <strong>in</strong> het kanaal zit. Door<br />
die comb<strong>in</strong>atie is er dus snel e<strong>en</strong> zuurstoftekort.<br />
E<strong>en</strong> deel van de oploss<strong>in</strong>g is<br />
de scheid<strong>in</strong>g van reg<strong>en</strong>water <strong>en</strong> rioolwater.”<br />
<br />
Uit het meetnet Zoetwatervis van het<br />
INBO blijkt dat er veel snoek, blank<strong>voor</strong>n<br />
<strong>en</strong> pal<strong>in</strong>g zit <strong>in</strong> de Lagevaart.<br />
VISWATEREN<br />
9
10<br />
Het Kanaal Leuv<strong>en</strong>-Dijle is het kanaal<br />
tuss<strong>en</strong> het Mechelse Z<strong>en</strong>negat <strong>en</strong> de<br />
Leuv<strong>en</strong>se vaartkom. Het kanaal, ook<br />
wel de Leuv<strong>en</strong>se Vaart g<strong>en</strong>oemd, is 30<br />
kilometer lang <strong>en</strong> 2,3 meter diep. Er zijn<br />
vijf sluiz<strong>en</strong> op het traject die sam<strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />
hoogteverschil van 14 meter overbrugg<strong>en</strong>.<br />
Over de Leuv<strong>en</strong>se Vaart bestaan<br />
heel wat leg<strong>en</strong>des waar<strong>in</strong> heks<strong>en</strong>, watergeest<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> dwaallicht<strong>en</strong> opdrav<strong>en</strong>. De<br />
Leuv<strong>en</strong>se Vaart is ook heel bek<strong>en</strong>d onder<br />
wedstrijdvissers met de vaste h<strong>en</strong>gel.<br />
VISSEN OP DE VAART<br />
DE VAART<br />
ZIT ERIN<br />
Kanaal Leuv<strong>en</strong>-Dijle<br />
“Dit viswater heeft <strong>voor</strong> elke visser iets moois <strong>in</strong> petto”, zegt Peter Scheys<br />
van de Vlaamse Roofvis Federatie. Karper, snoek, pal<strong>in</strong>g of zeelt. Het is<br />
duidelijk dat er vaart zit <strong>in</strong> het Kanaal Leuv<strong>en</strong>-Dijle.<br />
Peter Scheys maakt er ge<strong>en</strong> geheim<br />
van. Het Kanaal Leuv<strong>en</strong>-Dijle is e<strong>en</strong><br />
prachtig h<strong>en</strong>gelwater. “Mijn liefde <strong>voor</strong><br />
het roofviss<strong>en</strong> is hier begonn<strong>en</strong>. In de<br />
zomer trok ik er op uit om baarz<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
snoek<strong>en</strong> te vang<strong>en</strong> aan kle<strong>in</strong>e sp<strong>in</strong>ners.<br />
De beste stekk<strong>en</strong> om de snoekbaarz<strong>en</strong><br />
te belag<strong>en</strong> zijn de vaartkom <strong>in</strong> Leuv<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> het stuk van het sas <strong>in</strong> Battel tot het<br />
Z<strong>en</strong>negat. Op deze beide plaats<strong>en</strong> is er<br />
aanvoer van voedselrijker water vanuit<br />
de Dijle. De rest van de vaart k<strong>en</strong>merkt<br />
zich door helderder water met hier <strong>en</strong><br />
daar oevervegetatie zoals riet <strong>en</strong> gele<br />
plomp. Dit zijn de plaats<strong>en</strong> waar je e<strong>en</strong><br />
snoek kan verschalk<strong>en</strong>. De Prov<strong>in</strong>ciale<br />
Visserijcommissie van Vlaams-Brabant<br />
ijvert <strong>voor</strong> e<strong>en</strong> betere snoekstand door<br />
uitzett<strong>in</strong>g<strong>en</strong> <strong>en</strong> aanleg van geschikte<br />
paaigebied<strong>en</strong>. Zoals blijkt uit het visstandonderzoek<br />
loont het ook de moeite<br />
om hier op pal<strong>in</strong>g te viss<strong>en</strong>. Pal<strong>in</strong>g<br />
© Vilda - Yves Adams<br />
komt op iedere locatie terug <strong>in</strong> de<br />
vangstmeld<strong>in</strong>g<strong>en</strong>. Deze word<strong>en</strong> <strong>voor</strong>al<br />
dicht onder de kant gevang<strong>en</strong>. Wat echter<br />
het meest <strong>in</strong> het oog spr<strong>in</strong>gt <strong>in</strong> het<br />
onderzoek is het mooie bestand aan<br />
grote zeelt. Echt heel mooie <strong>en</strong> sterke<br />
viss<strong>en</strong> die e<strong>en</strong> gerichte visserij hierop<br />
meer dan de moeite waard mak<strong>en</strong>.”<br />
VISSTANDONDERZOEK<br />
In oktober 2011 liet het <strong>Ag<strong>en</strong>tschap</strong> <strong>voor</strong><br />
<strong>Natuur</strong> <strong>en</strong> Bos door onderzoeksbureau<br />
VisAdvies e<strong>en</strong> onderzoek uitvoer<strong>en</strong> naar<br />
het visbestand <strong>in</strong> het Kanaal Leuv<strong>en</strong>-<br />
Dijle met elektro- <strong>en</strong> zeg<strong>en</strong>visserij. Zo<br />
komt het ANB meer te wet<strong>en</strong> over de<br />
vissoort<strong>en</strong>sam<strong>en</strong>stell<strong>in</strong>g <strong>en</strong> de totale<br />
visbiomassa <strong>in</strong> het kanaal.<br />
BAARS KAMPIOEN<br />
“Er zijn 1793 viss<strong>en</strong> gevang<strong>en</strong> verdeeld<br />
over 14 soort<strong>en</strong>,” zegt visserijbioloog<br />
Chris Van Lieffer<strong>in</strong>ge. “In vergelijk<strong>in</strong>g<br />
tot overige kanal<strong>en</strong> heeft het Kanaal<br />
Leuv<strong>en</strong>-Dijle e<strong>en</strong> middelmatige visbiomassa.<br />
Het visbestand wordt op basis<br />
van gewicht gedom<strong>in</strong>eerd door pal<strong>in</strong>g<br />
(50%), baars (25%) <strong>en</strong> brasem (14%).<br />
Maar <strong>in</strong> aantall<strong>en</strong> is de baars kampio<strong>en</strong><br />
(72%) gevolgd door pos (10%) <strong>en</strong> pal<strong>in</strong>g<br />
(8%).” Het gewichtsaandeel roofvis<br />
<strong>in</strong> het totale gevang<strong>en</strong> visbestand is<br />
7,2%. Op basis van gewicht bestaat<br />
het visbestand <strong>voor</strong> 92% uit eurytope*<br />
soort<strong>en</strong>, <strong>voor</strong> 7,3% uit limnofiele*<br />
soort<strong>en</strong> (zeelt <strong>en</strong> riet<strong>voor</strong>n), <strong>en</strong> <strong>voor</strong><br />
0,4% uit rheofiele* soort<strong>en</strong> (w<strong>in</strong>de <strong>en</strong><br />
kop<strong>voor</strong>n). T<strong>en</strong>slotte is 0,3% van het<br />
visbestand exoot (blauwband <strong>en</strong> zonnebaars).<br />
De vaart is opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> <strong>in</strong> de lijst<br />
met waters waar nachtviss<strong>en</strong> <strong>en</strong> viss<strong>en</strong><br />
<strong>in</strong> de paaitijd is toegestaan. Voor<br />
de nachtvisserij heb je wel e<strong>en</strong> groot<br />
visverlof nodig.<br />
© Vilda - Roll<strong>in</strong> Verl<strong>in</strong>de<br />
“Op het viswater van de Leuv<strong>en</strong>se<br />
vaart kan je moeilijk één etiket plakk<strong>en</strong>”,<br />
besluit Van Lieffer<strong>in</strong>ge. “Kanal<strong>en</strong><br />
met scheepvaart <strong>en</strong> steile oevers, veelal<br />
gek<strong>en</strong>merkt door e<strong>en</strong> beperkte ontwikkel<strong>in</strong>g<br />
van onderwatervegetatie zijn best<br />
te omschrijv<strong>en</strong> als het brasem snoekbaars<br />
viswatertype, maar de Leuv<strong>en</strong>se<br />
Vaart vertoont ook k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> van het<br />
blank<strong>voor</strong>n-brasem viswatertype. Doordat<br />
het water m<strong>in</strong>der troebel is dan <strong>in</strong><br />
de meeste kanal<strong>en</strong> is het aandeel aan<br />
baars groot. “Veel vissoort<strong>en</strong> zoals de<br />
blank<strong>voor</strong>n paai<strong>en</strong> <strong>in</strong> plant<strong>en</strong>rijke stukk<strong>en</strong><br />
van e<strong>en</strong> viswater”, zegt Van Lieffer<strong>in</strong>ge.<br />
“Niet alle<strong>en</strong> e<strong>en</strong> goede paailocatie,<br />
maar ook de aanwezigheid van<br />
voldo<strong>en</strong>de geschikte opgroeihabitat<br />
<strong>voor</strong> het visbroed is cruciaal. Dit kan<br />
gerealiseerd door het aanlegg<strong>en</strong> van<br />
<strong>voor</strong>oevers met daarachter ondiep plant<strong>en</strong>rijk<br />
water, stelt VisAdvies. Het traject<br />
tuss<strong>en</strong> Boortmeerbeek <strong>en</strong> de sluis van<br />
Battel heeft daar<strong>voor</strong> de beste troev<strong>en</strong>.<br />
E<strong>en</strong> andere mogelijkheid is het herprofiler<strong>en</strong><br />
van de kanaaltaluds waardoor<br />
<strong>in</strong> de oeverzone ondiep water ontstaat<br />
waar zich water- <strong>en</strong> moerasplant<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong><br />
ontwikkel<strong>en</strong>.”<br />
PROJECT SPIEGELKARPER<br />
Het karperbestand <strong>in</strong> de Leuv<strong>en</strong>se<br />
Vaart is ondermaats. Tot deze conclu-<br />
sie kwam niet alle<strong>en</strong> VisAdvies. Het<br />
blijkt ook uit h<strong>en</strong>gelvangstregistraties<br />
<strong>en</strong> gepresteerde h<strong>en</strong>gelur<strong>en</strong> van karpervissers.<br />
De aanvraag tot uitzett<strong>in</strong>g<br />
van karpers op de Leuv<strong>en</strong>se Vaart werd<br />
onderbouwd door de Ver<strong>en</strong>ig<strong>in</strong>g van<br />
Belgische Karpervissers (VBK). Het<br />
uitzett<strong>en</strong> van karper is <strong>en</strong>kel mogelijk<br />
© A. Van Hecke<br />
<strong>in</strong>di<strong>en</strong> het gebeurt op e<strong>en</strong> planmatige<br />
<strong>en</strong> ecologisch verantwoorde wijze met<br />
als doel tot e<strong>en</strong> duurzame, gezonde <strong>en</strong><br />
bevisbare vispopulatie te kom<strong>en</strong>. Door<br />
het uitgebreide monitor<strong>in</strong>gnetwerk<br />
dat werd opgezet door de VBK <strong>en</strong> de<br />
mogelijkheid tot <strong>in</strong>dividuele herk<strong>en</strong>n<strong>in</strong>g<br />
van de spiegelkarpers kan <strong>in</strong>formatie<br />
verzameld word<strong>en</strong> over het trekgedrag<br />
van karper. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> kan de <strong>in</strong>dividuele<br />
groei <strong>en</strong> gewichtsto<strong>en</strong>ame opgevolgd<br />
word<strong>en</strong>. Dit geeft e<strong>en</strong> <strong>in</strong>dicatie<br />
over de voedselbeschikbaarheid <strong>en</strong> de<br />
algem<strong>en</strong>e kwaliteit van de Leuv<strong>en</strong>se<br />
Vaart als leefgebied <strong>voor</strong> karper. De uitzett<strong>in</strong>g<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong> gespreid over 2012 <strong>en</strong><br />
<strong>2013</strong> waarbij <strong>in</strong> de sector Leuv<strong>en</strong> - Tildonk<br />
jaarlijks 60 kg zal uitgezet word<strong>en</strong>.<br />
In de sector Tildonk - Kamp<strong>en</strong>hout gaat<br />
het om 40 kg per jaar <strong>en</strong> <strong>in</strong> de sector<br />
Kamp<strong>en</strong>hout - Boortmeerbeek 25 kg per<br />
jaar. <br />
* eurytoop:<br />
komt <strong>voor</strong> <strong>in</strong> verschill<strong>en</strong>de<br />
watertypes<br />
* limnofiel:<br />
<strong>voor</strong>keur <strong>voor</strong> traagstrom<strong>en</strong>d<br />
tot stilstaand plant<strong>en</strong>rijk water<br />
* rheofiel:<br />
<strong>voor</strong>keur <strong>voor</strong> strom<strong>en</strong>d water<br />
VISWATEREN<br />
11
12<br />
DE SNOEKBAARS<br />
Mysterieuze rover met smaak<br />
S<strong>in</strong>ds de snoekbaars e<strong>in</strong>d neg<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>de eeuw<br />
werd geïntroduceerd wist deze roofvis zich op te<br />
werk<strong>en</strong> van oogstvis tot e<strong>en</strong> van de populairste<br />
sportviss<strong>en</strong> <strong>in</strong> Vlaander<strong>en</strong>. Zijn cul<strong>in</strong>aire reputatie<br />
maakt hem echter ook kwetsbaar <strong>voor</strong> overbeviss<strong>in</strong>g<br />
<strong>en</strong> stroperij. <strong>Vislijn</strong> tek<strong>en</strong>t het portret van<br />
de mysterieuze rover.<br />
Tot het e<strong>in</strong>de van de neg<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>de eeuw<br />
zwom er <strong>in</strong> West-Europa niet één snoekbaars<br />
rond. Als pootvis werd de snoekbaars<br />
uitgezet <strong>in</strong> de Duitse rivier<strong>en</strong> de<br />
Weser, de Eems <strong>en</strong> de Rijn. Ecologisch<br />
gezi<strong>en</strong> is de snoekbaars dus e<strong>en</strong> exoot.<br />
Vanaf 1910 werd de snoekbaars bij ons<br />
uitgezet <strong>in</strong> de D<strong>en</strong>der <strong>en</strong> sommige kanal<strong>en</strong>,<br />
<strong>voor</strong>al weg<strong>en</strong>s zijn commerciële<br />
waarde als consumptievis. Hij staat<br />
immers bek<strong>en</strong>d als de smakelijkste<br />
zoetwatervis die <strong>in</strong> onze b<strong>in</strong>n<strong>en</strong>water<strong>en</strong><br />
<strong>voor</strong>komt. De snoekbaars voelt<br />
zich steeds meer thuis <strong>in</strong> de Vlaamse<br />
rivier<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> logische vraag is wat<br />
de snoekbaars nu zo speciaal maakt.<br />
Waar<strong>in</strong> onderscheidt deze vis zich van<br />
andere roofviss<strong>en</strong>?<br />
© Vilda - Roll<strong>in</strong> Verl<strong>in</strong>de<br />
“Snoekbaars kan <strong>in</strong> veel verschill<strong>en</strong>de<br />
types van water aangetroff<strong>en</strong> word<strong>en</strong>”,<br />
zegt Danny Geys<strong>en</strong>, de roofvisspecialist<br />
van de Vlaamse Roofvis Federatie.<br />
“Zowel <strong>in</strong> vrij troebele, donkere water<strong>en</strong><br />
als Vlaamse kanal<strong>en</strong>, als <strong>in</strong> de heldere<br />
plass<strong>en</strong>, waar hij dan eerder op diepere<br />
standplaats<strong>en</strong> te v<strong>in</strong>d<strong>en</strong> zal zijn.<br />
In teg<strong>en</strong>stell<strong>in</strong>g tot de snoek die het <strong>in</strong><br />
Vlaander<strong>en</strong> toch nog steeds lastig heeft<br />
om uit te breid<strong>en</strong>, komt snoekbaars wel<br />
veelvuldiger <strong>voor</strong>, waardoor de kans op<br />
succes groter wordt <strong>voor</strong> de h<strong>en</strong>gelaars.<br />
Volg<strong>en</strong>s k<strong>en</strong>ners heeft snoekbaars ook<br />
de grootste cul<strong>in</strong>aire waarde van al onze<br />
roofviss<strong>en</strong>, waardoor er waarschijnlijk<br />
<strong>in</strong> Vlaander<strong>en</strong> veel meer vissers zijn die<br />
het gemunt hebb<strong>en</strong> op snoekbaars dan<br />
op snoek. Wat mij persoonlijk het meest<br />
aantrekt is zijn wispelturigheid. Net als<br />
je d<strong>en</strong>kt dat je het spelletje door hebt na<br />
<strong>en</strong>kele succesvolle dag<strong>en</strong>, kan het zomaar<br />
gebeur<strong>en</strong> dat je op dezelfde stekk<strong>en</strong>,<br />
met exact dezelfde vistechniek<strong>en</strong>,<br />
plotsel<strong>in</strong>g ge<strong>en</strong> schub meer vangt <strong>en</strong><br />
moet je opnieuw van <strong>voor</strong>afaan beg<strong>in</strong>n<strong>en</strong>.”<br />
TROEBEL WATER<br />
De snoekbaars is e<strong>en</strong> vis van op<strong>en</strong> water.<br />
Hij leeft zowel <strong>in</strong> schol<strong>en</strong> als solitair.<br />
De snoekbaars verkiest troebel water.<br />
Zijn og<strong>en</strong> zijn aangepast aan de lage<br />
licht<strong>in</strong>t<strong>en</strong>siteit. Helder water moet <strong>voor</strong><br />
snoekbaars dan ook behoorlijk diep<br />
zijn. De snoekbaars is gevoelig <strong>voor</strong><br />
lage zuurstofconc<strong>en</strong>traties. De snoekbaars<br />
(Sander lucioperca) behoort tot de<br />
familie van de echte baarz<strong>en</strong>, Percidae.<br />
De snoekbaars is e<strong>en</strong> roofvis <strong>en</strong> <strong>voor</strong>al<br />
de grote vangtand<strong>en</strong>, de oplicht<strong>en</strong>de<br />
og<strong>en</strong> <strong>en</strong> de twee gescheid<strong>en</strong> rugv<strong>in</strong>n<strong>en</strong><br />
waarvan de <strong>voor</strong>ste stekels bevat,<br />
mak<strong>en</strong> hem e<strong>en</strong>voudig te herk<strong>en</strong>n<strong>en</strong>.<br />
“Snoekbaarz<strong>en</strong> bov<strong>en</strong> de 80 cm zijn<br />
redelijk schaars <strong>in</strong> Vlaams op<strong>en</strong>baar<br />
water”, zegt Geys<strong>en</strong>. “Exemplar<strong>en</strong> van<br />
90 cm <strong>en</strong> meer word<strong>en</strong> echt heel sporadisch<br />
gevang<strong>en</strong> <strong>en</strong> mog<strong>en</strong> als e<strong>en</strong><br />
uitzonder<strong>in</strong>g beschouwd word<strong>en</strong>. Prijs<br />
jezelf dus heel gelukkig als je het g<strong>en</strong>oeg<strong>en</strong><br />
mocht hebb<strong>en</strong> e<strong>en</strong> dergelijke kanjer<br />
aan de haak te slaan.”<br />
Zijn bijnaam glasoog heeft deze allochtoon<br />
onder de viss<strong>en</strong> te dank<strong>en</strong><br />
aan zijn grote og<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> reflecter<strong>en</strong>d<br />
netvlies, die hem bij uitstek tot<br />
e<strong>en</strong> jager <strong>in</strong> de schemer<strong>in</strong>g maakt.<br />
VOORTPLANTING<br />
De paaitijd valt <strong>in</strong> de periode e<strong>in</strong>d april<br />
tot beg<strong>in</strong> mei. De eier<strong>en</strong> word<strong>en</strong> afgezet<br />
<strong>in</strong> e<strong>en</strong> nest van plant<strong>en</strong>wortels, takk<strong>en</strong><br />
of dichtbegroeide vegetatie. Het mannetje<br />
bouwt het nest bov<strong>en</strong> de zand- of<br />
kleibodem. De heer des huizes bewaakt<br />
de eier<strong>en</strong> (<strong>en</strong> later ook het broed) teg<strong>en</strong><br />
andere rovers <strong>en</strong> waaiert met de v<strong>in</strong>n<strong>en</strong><br />
om het legsel vrij te houd<strong>en</strong> van slib <strong>en</strong><br />
het van zuurstofrijk water te <strong>voor</strong>zi<strong>en</strong>.<br />
© Vilda - Roll<strong>in</strong> Verl<strong>in</strong>de © Vilda - Roll<strong>in</strong> Verl<strong>in</strong>de<br />
KILLER SNOEKBAARS<br />
In het Lago Maggiore te Zwitserland<br />
viel e<strong>en</strong> killer snoekbaars<br />
nietsvermoed<strong>en</strong>de zwemmers<br />
aan, met vleeswond<strong>en</strong> als gevolg.<br />
De politie v<strong>in</strong>g de bloeddorstige<br />
vis van amper 70 cm. De slachtoffers<br />
mocht<strong>en</strong> mee aan tafel. Nooit<br />
smaakte wraak lekkerder.<br />
GROEI EN LEEFTIJD<br />
Afhankelijk van het voedselaanbod kan<br />
de snoekbaars <strong>in</strong> het eerste groeiseizo<strong>en</strong><br />
al e<strong>en</strong> l<strong>en</strong>gte van 20 cm bereik<strong>en</strong>. De<br />
mannetjes zijn na 2 jaar geslachtsrijp bij<br />
e<strong>en</strong> l<strong>en</strong>gte van circa 26 cm, vrouwtjes<br />
na 3 jaar bij e<strong>en</strong> l<strong>en</strong>gte van circa 40 cm.<br />
“Vlak na de paaiperiode, wanneer de<br />
mannetjes het nest bewak<strong>en</strong>, kunn<strong>en</strong> ze<br />
heel agressief uit de hoek kom<strong>en</strong>”, zegt<br />
Geys<strong>en</strong>. “Dan duld<strong>en</strong> zij ge<strong>en</strong> <strong>in</strong>dr<strong>in</strong>gers<br />
<strong>in</strong> de buurt van het nest. Dat is dan<br />
ook de red<strong>en</strong> waarom het kunstaas vaak<br />
brutaal wordt aangevall<strong>en</strong> <strong>in</strong> het beg<strong>in</strong><br />
van het roofvisseizo<strong>en</strong>, beg<strong>in</strong> juni.”<br />
HIGH-TECH SPORTVISSEN<br />
Het is <strong>voor</strong>al door de opkomst van de<br />
moderne techniek<strong>en</strong> dat de snoekbaars<br />
zo populair is onder sportvissers. “De<br />
vertikaalvisserij vanuit e<strong>en</strong> boot is één<br />
van de meest attractieve <strong>en</strong> succesvolle<br />
manier<strong>en</strong> om snoekbaars te belag<strong>en</strong>,<br />
zeker <strong>in</strong> de w<strong>in</strong>ter wanneer de stekelridders<br />
verzamel<strong>en</strong> <strong>in</strong> de diepere del<strong>en</strong> van<br />
e<strong>en</strong> plas of rivier. Wie zich volledig wil<br />
uitrust<strong>en</strong> met de nodige attribut<strong>en</strong> zoals<br />
boot, dieptemeter/GPS, elektromotor<br />
moet rek<strong>en</strong><strong>en</strong> op e<strong>en</strong> forse uitgave,<br />
maar je krijgt er dan ook heel veel h<strong>en</strong>gelplezier<br />
<strong>voor</strong> <strong>in</strong> de plaats. E<strong>en</strong> beg<strong>in</strong>n<strong>en</strong>de<br />
bootvisser zou ik toch de raad<br />
will<strong>en</strong> gev<strong>en</strong> eerst <strong>en</strong>kele ker<strong>en</strong> met e<strong>en</strong><br />
ervar<strong>en</strong> rot het water op te gaan. Van<br />
hem leer je dan niet alle<strong>en</strong> ‘de kunst’<br />
van het vertikal<strong>en</strong>, maar leer je ook de<br />
betere ‘material<strong>en</strong>’ k<strong>en</strong>n<strong>en</strong>, zodat je later<br />
de kans op e<strong>en</strong> ‘ev<strong>en</strong>tuele miskoop’<br />
verkle<strong>in</strong>t. Vaak word<strong>en</strong> er ook goede<br />
tweedehands ‘kant <strong>en</strong> klare’ sets aangebod<strong>en</strong><br />
teg<strong>en</strong> het e<strong>in</strong>de van het roofvisseizo<strong>en</strong>.”<br />
<br />
DE SNOEKBAARS<br />
13
DE SNOEKBAARS<br />
14<br />
Bijna de helft van alle geoogste<br />
viss<strong>en</strong> <strong>in</strong> Vlaamse op<strong>en</strong>bare<br />
water<strong>en</strong> is snoekbaars.<br />
EEN WAARDIGE TEGENSTANDER<br />
“Als je e<strong>en</strong> lange dag op het water zit,<br />
voelt het alsof je drie dag<strong>en</strong> gevist hebt.<br />
Zo <strong>in</strong>t<strong>en</strong>sief is het viss<strong>en</strong> op snoekbaars.<br />
De aasaanbied<strong>in</strong>g is van cruciaal belang<br />
bij de visserij op snoekbaars, zeker bij<br />
het viss<strong>en</strong> vanuit e<strong>en</strong> boot. Bootcontrole<br />
is daarbij het sleutelwoord. Drift je te<br />
snel dan zal je we<strong>in</strong>ig of ge<strong>en</strong> aanbet<strong>en</strong><br />
krijg<strong>en</strong>. Blijf je te lang op één plaats ligg<strong>en</strong><br />
dan is de kans kle<strong>in</strong> dat je snoekbaars<br />
zult teg<strong>en</strong>kom<strong>en</strong>. Het spel met de<br />
elektromotor moet je echt <strong>in</strong> de v<strong>in</strong>gers<br />
hebb<strong>en</strong>. Steeds één oog gefocust op<br />
het scherm van de dieptemeter om de<br />
ger<strong>in</strong>gste wijzig<strong>in</strong>g <strong>in</strong> bodemverloop of<br />
structuur op te merk<strong>en</strong>, <strong>en</strong> het andere<br />
oog dat de omgev<strong>in</strong>g afspeurt naar de<br />
aankom<strong>en</strong>de plezier- <strong>en</strong> beroepsvaart,<br />
collega vissers, de oever <strong>en</strong> boei<strong>en</strong>.<br />
Ondertuss<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> je bootmaat <strong>en</strong> jij<br />
ook nog e<strong>en</strong> visje vang<strong>en</strong>, wat zeker bij<br />
zo’n wispelturige vis als de snoekbaars<br />
niet altijd e<strong>en</strong>voudig is. Best vermoei<strong>en</strong>d<br />
na e<strong>en</strong> lange dag op het water.<br />
Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> moet het volledige plaatje<br />
klopp<strong>en</strong> om succesvol op snoekbaars<br />
te kunn<strong>en</strong> viss<strong>en</strong>. Op de meeste dag<strong>en</strong><br />
moet je er echt wel <strong>voor</strong> werk<strong>en</strong> om e<strong>en</strong><br />
aantal viss<strong>en</strong> <strong>in</strong> de boot te krijg<strong>en</strong>.”<br />
ZWARTVISSERS<br />
DE 3 TIPS VAN DANNY GEYSEN<br />
1. De beste snoekbaarsstek?<br />
Plaats<strong>en</strong> met bodemobstakels. Aan<br />
brugg<strong>en</strong> <strong>en</strong> kribb<strong>en</strong> of aanlegplaats<strong>en</strong>.<br />
Jachthav<strong>en</strong>s <strong>in</strong> de w<strong>in</strong>ter, stroomafwaarts<br />
van sluiz<strong>en</strong>, vernauw<strong>in</strong>g<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
buit<strong>en</strong>bocht<strong>en</strong> van rivier<strong>en</strong>.<br />
2. Welke aassoort<strong>en</strong>?<br />
Het slep<strong>en</strong>d bootviss<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> plug<br />
of dode aasvis levert grotere snoekbaarz<strong>en</strong>.<br />
Het dropshott<strong>en</strong> met kle<strong>in</strong>e<br />
Snoekbaars is e<strong>en</strong> geliefd doelwit <strong>voor</strong> stropers vanwege zijn aanlokkelijke<br />
marktwaarde. In e<strong>en</strong> pog<strong>in</strong>g om zoveel mogelijk omzet te realiser<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong> ook gewone h<strong>en</strong>gelaars door de stropers b<strong>en</strong>aderd om hun vangst<br />
te verkop<strong>en</strong>. Dit leidt tot ergernis <strong>en</strong> conflict<strong>en</strong> aan de waterkant. Om dit<br />
e<strong>en</strong> halt toe te roep<strong>en</strong> pleit de Vlaamse Roofvis Federatie <strong>voor</strong> e<strong>en</strong> me<strong>en</strong>eembeperk<strong>in</strong>g<br />
<strong>en</strong> e<strong>en</strong> verhog<strong>in</strong>g van de m<strong>in</strong>imummaat <strong>voor</strong> snoekbaars.<br />
Dit zou tev<strong>en</strong>s de controle vere<strong>en</strong>voudig<strong>en</strong>.<br />
Stroperij kan gemeld word<strong>en</strong> aan het <strong>Ag<strong>en</strong>tschap</strong> <strong>voor</strong> <strong>Natuur</strong> <strong>en</strong> Bos<br />
www.natuur<strong>en</strong>bos.be/<strong>Natuur</strong>beleid/<strong>Natuur</strong><strong>in</strong>spectie<br />
© Bob Van de Vliet<br />
aasjes staat garant <strong>voor</strong> veel, maar kle<strong>in</strong>ere<br />
snoekbaarsjes.<br />
3. Beste periode?<br />
Direct na de paaitijd: beg<strong>in</strong> tot halfweg<br />
juni. Dan moet de snoekbaars zijn reserves<br />
weer opbouw<strong>en</strong>. In de zomer ‘s<br />
avonds <strong>in</strong> ondiep water. In de w<strong>in</strong>ter<br />
v<strong>in</strong>d je ze op de diepere plaats<strong>en</strong>, <strong>in</strong> de<br />
namiddag. <br />
Snoekbaars <strong>in</strong> stropersnet<br />
© ANB<br />
VISONDERZOEK<br />
GENTSE BINNENWATEREN<br />
Het <strong>Ag<strong>en</strong>tschap</strong> <strong>voor</strong> <strong>Natuur</strong> <strong>en</strong> Bos liet <strong>in</strong> het najaar van 2011 door bureau<br />
VisAdvies e<strong>en</strong> onderzoek uitvoer<strong>en</strong> naar het visbestand <strong>in</strong> de G<strong>en</strong>tse<br />
b<strong>in</strong>n<strong>en</strong>water<strong>en</strong>, waaronder ook de Watersportbaan, om <strong>in</strong>zicht te krijg<strong>en</strong> <strong>in</strong><br />
de vissoort<strong>en</strong>sam<strong>en</strong>stell<strong>in</strong>g <strong>en</strong> de biomassa <strong>in</strong> deze water<strong>en</strong>. Bij dit onderzoek<br />
werd op verschill<strong>en</strong>de punt<strong>en</strong> <strong>in</strong> de G<strong>en</strong>tse b<strong>in</strong>n<strong>en</strong>stad e<strong>en</strong> zeg<strong>en</strong>trek<br />
uitgevoerd <strong>en</strong> e<strong>en</strong> oeverstrook elektrisch afgevist.<br />
In het totaal werd<strong>en</strong> er <strong>in</strong> de G<strong>en</strong>tse<br />
b<strong>in</strong>n<strong>en</strong>water<strong>en</strong> 18 vissoort<strong>en</strong> gevang<strong>en</strong>.<br />
De biomassa <strong>in</strong> de G<strong>en</strong>tse b<strong>in</strong>n<strong>en</strong>water<strong>en</strong>,<br />
uitgezonderd de Watersportbaan,<br />
varieert van 60 tot 291 kg/<br />
ha wat normaal is <strong>in</strong> vergelijk<strong>in</strong>g tot<br />
andere kanal<strong>en</strong>. Op de Watersportbaan<br />
kwam echter veel meer vis <strong>voor</strong><br />
<strong>en</strong> werd de biomassa geschat op maar<br />
liefst 1303 kg/ha. In twee zeg<strong>en</strong>trekk<strong>en</strong><br />
van 0.7 ha werd <strong>in</strong> totaal 1523 kg<br />
vis gevang<strong>en</strong>. De grootste massa (96%)<br />
van de vangst bestond uit blank<strong>voor</strong>n.<br />
Daarnaast werd<strong>en</strong> ook brasem, baars,<br />
karper, pal<strong>in</strong>g, giebel, pos, snoek, riet<strong>voor</strong>n<br />
<strong>en</strong> w<strong>in</strong>de gevang<strong>en</strong>. In vergelijk<strong>in</strong>g<br />
met de andere op<strong>en</strong>bare water<strong>en</strong><br />
<strong>in</strong> Vlaander<strong>en</strong> ligt de visbiomassa <strong>in</strong> de<br />
Watersportbaan zeer hoog. Het water<br />
vertoont de meeste overe<strong>en</strong>komst met<br />
het blank<strong>voor</strong>n-brasem viswatertype.<br />
Eén van de aanbevel<strong>in</strong>g<strong>en</strong> uit het onderzoek<br />
is om het areaal aan paai- <strong>en</strong> opgroeimogelijkhed<strong>en</strong><br />
<strong>in</strong> de G<strong>en</strong>tse b<strong>in</strong>n<strong>en</strong>water<strong>en</strong><br />
te verhog<strong>en</strong>. In de zomer<br />
van 2012 lijkt hieraan reeds tegemoet te<br />
zijn gekom<strong>en</strong> door het verschijn<strong>en</strong> van<br />
grote partij<strong>en</strong> waterlelie <strong>en</strong> gele plomp<br />
<strong>in</strong> e<strong>en</strong> aantal kle<strong>in</strong>ere b<strong>in</strong>n<strong>en</strong>watertjes<br />
die kunn<strong>en</strong> funger<strong>en</strong> als kraamkamer<br />
<strong>voor</strong> de andere b<strong>in</strong>n<strong>en</strong>water<strong>en</strong>. <br />
© Vilda - Yves Adams<br />
ONDERZOEK<br />
15
16<br />
VISSEN<br />
IS TOPSPORT<br />
WK Feederviss<strong>en</strong> 2012<br />
Wie beg<strong>in</strong> juli 2012 langs de Watersportbaan<br />
wandelde kon er niet naast kijk<strong>en</strong>. Tijd<strong>en</strong>s het<br />
wereldkampio<strong>en</strong>schap feederviss<strong>en</strong> kwam<strong>en</strong><br />
de beste vissers uit 22 land<strong>en</strong> aan de bak. Het<br />
wedstrijdfeeder<strong>en</strong> zit behoorlijk <strong>in</strong> de lift. Het<br />
zat dan ook mee <strong>voor</strong> de Belg<strong>en</strong>: e<strong>en</strong> prachtig<br />
thuisparcours, e<strong>en</strong> uitstek<strong>en</strong>d visbestand <strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> prima organisatie.<br />
“Great Belgian fish<strong>in</strong>g weather”, lacht<br />
e<strong>en</strong> Spaanse deelnemer. Het miezert.<br />
E<strong>en</strong> hoornsignaal galmt over de Watersportbaan.<br />
Het startse<strong>in</strong> van de tweede<br />
dag. Het geluid van zwiep<strong>en</strong>de lijn<strong>en</strong>.<br />
Stanislav Sykara uit Slovakije haalt mete<strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> brasem op. “I’m do<strong>in</strong>g great”,<br />
zegt hij. Zo ver je kan kijk<strong>en</strong> zitt<strong>en</strong> 110<br />
vissers <strong>in</strong> e<strong>en</strong> rechte lijn langs de 76 meter<br />
brede Watersportbaan. <strong>Vislijn</strong> heeft<br />
afgesprok<strong>en</strong> met Patrick Vanhoo, coach<br />
van het Belgische Feederteam. Zijn zes<br />
Belgische sportvissers zull<strong>en</strong> vandaag<br />
vijf uur lang de strijd aangaan met de<br />
top van de wereld.<br />
© Jokko<br />
Het eerste wat opvalt als we onze blik<br />
over het water lat<strong>en</strong> glijd<strong>en</strong>: ge<strong>en</strong> dobbers<br />
te bespeur<strong>en</strong>. Patrick? “Goed<br />
gezi<strong>en</strong>. Bij het feederviss<strong>en</strong> wordt de<br />
beetregistratie gevormd door de tip van<br />
de werph<strong>en</strong>gel. E<strong>en</strong> kromme tip wil zegg<strong>en</strong><br />
dat er e<strong>en</strong> beet is. De lijn tuss<strong>en</strong> het<br />
haakaas <strong>en</strong> de tip moet dan ook altijd<br />
gespann<strong>en</strong> zijn. Elke beweg<strong>in</strong>g van de<br />
tip verraadt de beet van e<strong>en</strong> vis. E<strong>en</strong><br />
wedstrijdvisser staart dus vijf uur lang<br />
naar die tip, hé. Best vermoei<strong>en</strong>d.“<br />
“Onze vissers hebb<strong>en</strong> hier het thuis<strong>voor</strong>deel.<br />
Ze k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> het water als hun<br />
viskoffer. Ze wet<strong>en</strong> dat pas na vier uur<br />
wedstrijd de grote viss<strong>en</strong> op dreef kom<strong>en</strong>.<br />
In e<strong>en</strong> druk bevist viswater als dit<br />
zijn de viss<strong>en</strong> eerder schuw. De kunst is<br />
om het aas zo natuurlijk mogelijk aan te<br />
bied<strong>en</strong>. Dat is het visserslatijn dat onze<br />
vissers k<strong>en</strong>n<strong>en</strong>, hoor. Ze zijn geselecteerd<br />
op hun ervar<strong>in</strong>g <strong>en</strong> technische<br />
k<strong>en</strong>nis. Ze kunn<strong>en</strong> <strong>in</strong> alle omstandighed<strong>en</strong><br />
tot 65 meter ver werp<strong>en</strong> <strong>en</strong> de<br />
voerkorf land<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> vierkante meter.<br />
Precisiewerk! Ze kunn<strong>en</strong> het water<br />
ook perfect <strong>in</strong>schatt<strong>en</strong>. Hun buikgevoel<br />
vertelt h<strong>en</strong> waar de vis zit.“<br />
De Watersportbaan is het mooiste<br />
wedstrijdwater ter wereld. Daar zijn<br />
de deelnemers het over e<strong>en</strong>s. “De waterkwaliteit<br />
is uitstek<strong>en</strong>d.” Vanhoo is<br />
positief over de <strong>in</strong>spann<strong>in</strong>g<strong>en</strong> die de<br />
overheid doet om het visbestand te verbeter<strong>en</strong>.<br />
“Hoe meer aandacht er naar<br />
het visbestand gaat, hoe beter <strong>voor</strong> de<br />
visser. Maar jammer g<strong>en</strong>oeg is er de<br />
aalscholverproblematiek. Zelfs tijd<strong>en</strong>s<br />
de wedstrijd duik<strong>en</strong> er aalscholvers het<br />
water <strong>in</strong>. Ze et<strong>en</strong> al het jongbroed op.<br />
Daar moet dr<strong>in</strong>g<strong>en</strong>d iets aan gedaan<br />
word<strong>en</strong>.”<br />
Op het mom<strong>en</strong>t dat we sprek<strong>en</strong> staan<br />
de drie favoriete teams dicht bij elkaar,<br />
op zes punt<strong>en</strong>. “Het wordt spann<strong>en</strong>d”,<br />
zegt Vanhoo. “Engeland, België <strong>en</strong> Nederland<br />
staan mom<strong>en</strong>teel <strong>in</strong> de top vijf.<br />
Maar vandaag (de tweede wedstrijddag)<br />
kan het snel verander<strong>en</strong>. De Engels<strong>en</strong><br />
hebb<strong>en</strong> immers geluk met de lot<strong>in</strong>g. Ze<br />
hebb<strong>en</strong> de beste stekk<strong>en</strong> gekreg<strong>en</strong>.”<br />
Feederviss<strong>en</strong> is e<strong>en</strong> teamsport. “E<strong>en</strong><br />
goede sfeer <strong>in</strong> de groep is cruciaal”,<br />
weet Vanhoo. “E<strong>en</strong> visser die zich op<br />
zijn gemak voelt <strong>in</strong> e<strong>en</strong> team zal zich<br />
beter kunn<strong>en</strong> conc<strong>en</strong>trer<strong>en</strong>. En dat is<br />
sowieso al niet gemakkelijk. Heb je al<br />
gezi<strong>en</strong> hoeveel publiek hier rondloopt?”<br />
De belangstell<strong>in</strong>g aan de waterkant is<br />
groot. Dit is e<strong>en</strong> belangrijke <strong>in</strong>ternationale<br />
wedstrijd. Vanhoo neemt ons mee<br />
naar e<strong>en</strong> visser die veel nieuwsgierig<strong>en</strong><br />
trekt. “Daar zit Steve R<strong>in</strong>ger, e<strong>en</strong> succesvolle<br />
visser. Hij w<strong>in</strong>t wedstrijd<strong>en</strong> op<br />
Patrick Vanhoo (l<strong>in</strong>ks): “We hebb<strong>en</strong> het thuis<strong>voor</strong>deel.”<br />
© Jokko<br />
spectaculaire wijze. Hij drijft bov<strong>en</strong> <strong>in</strong><br />
de feederwereld. De Engels<strong>en</strong> zijn echte<br />
profs. Ze hebb<strong>en</strong> goede sponsors <strong>en</strong><br />
dito materiaal. Maar duur materiaal is<br />
ge<strong>en</strong> garantie op succes. Als e<strong>en</strong> visser<br />
niet weet hoe viss<strong>en</strong> zich gedrag<strong>en</strong>, zal<br />
hij hier ge<strong>en</strong> brasem vang<strong>en</strong>. Al deze<br />
vissers kunn<strong>en</strong> het gedrag van de viss<strong>en</strong><br />
lez<strong>en</strong>. Ze begrijp<strong>en</strong> de vis.” <br />
NEDERLAND WERELDKAMPIOEN FEEDER<br />
Het Nederlandse team werd wereldkampio<strong>en</strong> feederviss<strong>en</strong>. Nederland werd<br />
eerste met 53 punt<strong>en</strong>, tweede Hongarije met 58 punt<strong>en</strong> <strong>en</strong> derde Engeland<br />
met 61 punt<strong>en</strong>. België e<strong>in</strong>digde met 87 punt<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> zev<strong>en</strong>de plaats. Bij<br />
de <strong>in</strong>dividuel<strong>en</strong> won de Hongaar Erdei Atilla met 3 punt<strong>en</strong> <strong>en</strong> 18.827 gram.<br />
Vanhoo is tevred<strong>en</strong> met de Belgische prestatie. “We war<strong>en</strong> er heel kort bij.<br />
De eerste dag zijn er vier dikke brasems van de haak gevall<strong>en</strong> <strong>en</strong> dat maakt<br />
direct e<strong>en</strong> <strong>en</strong>orm verschil. Ik b<strong>en</strong> <strong>voor</strong>al tevred<strong>en</strong> over de m<strong>en</strong>taliteit van<br />
ons team.”<br />
© Jokko<br />
REPORTAGE<br />
17
© Vilda - Yves Adams<br />
18<br />
VERWONDERING<br />
Niet alle<strong>en</strong> h<strong>en</strong>gelaars zijn verwonderd over hun vangst, ook onderzoekers<br />
zijn telk<strong>en</strong>s opnieuw b<strong>en</strong>ieuwd wat er bov<strong>en</strong> water zal kom<strong>en</strong>. Deze<br />
foto werd g<strong>en</strong>om<strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> visstandonderzoek <strong>in</strong> het Noordschotebroek,<br />
geleg<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> het Kanaal Ieper-IJzer <strong>en</strong> de IJzer. Dit plant<strong>en</strong>rijk<br />
poldergebied heeft sterke pot<strong>en</strong>ties als leefgebied <strong>en</strong> paaiplaats <strong>voor</strong> het<br />
visbestand uit de hoofdwaterlop<strong>en</strong>. Het gebied staat echter niet <strong>in</strong> op<strong>en</strong><br />
verb<strong>in</strong>d<strong>in</strong>g met de omligg<strong>en</strong>de waterlop<strong>en</strong>. Vrije vismigratie is dus niet<br />
mogelijk. Met behulp van e<strong>en</strong> elektrische afviss<strong>in</strong>g werd nagegaan welke<br />
viss<strong>en</strong> mom<strong>en</strong>teel huiz<strong>en</strong> <strong>in</strong> het gebied <strong>en</strong> of er mogelijkheid is om het<br />
gebied te ontsluit<strong>en</strong>. Het is telk<strong>en</strong>s weer uitkijk<strong>en</strong> naar het mom<strong>en</strong>t dat er<br />
e<strong>en</strong> vis <strong>in</strong> het elektrisch veld zwemt, zeker als het e<strong>en</strong> m<strong>in</strong>der algem<strong>en</strong>e<br />
soort betreft of e<strong>en</strong> mooi exemplaar. Best verwonderlijk dat er zo’n boei<strong>en</strong>de<br />
wereld onder het wateroppervlak leeft.<br />
BEELDSPRAAK<br />
19
ONDERZOEK<br />
© Vilda - Yves Adams<br />
20<br />
In het kader van e<strong>en</strong> <strong>Natuur</strong><strong>in</strong>richt<strong>in</strong>gsproject,<br />
gecoörd<strong>in</strong>eerd door het<br />
<strong>Ag<strong>en</strong>tschap</strong> <strong>voor</strong> <strong>Natuur</strong> <strong>en</strong> Bos <strong>en</strong><br />
de Vlaamse Landmaatschappij, zijn<br />
de op<strong>en</strong>bare Scheldemeanders de afgelop<strong>en</strong><br />
jar<strong>en</strong> her<strong>in</strong>gericht. “Op die<br />
manier zorg<strong>en</strong> we er<strong>voor</strong> dat de Scheldemeanders<br />
hun structurer<strong>en</strong>de rol<br />
<strong>voor</strong> natuurontwikkel<strong>in</strong>g weer opnem<strong>en</strong>”,<br />
zegt Klaar Meulebrouck van het<br />
<strong>Ag<strong>en</strong>tschap</strong> <strong>voor</strong> <strong>Natuur</strong> <strong>en</strong> Bos. “Deze<br />
maatregel<strong>en</strong> variër<strong>en</strong> van het afschu<strong>in</strong><strong>en</strong><br />
van de oevers, het aanlegg<strong>en</strong> van<br />
bufferstrok<strong>en</strong> tot baggerwerkzaamhed<strong>en</strong>.<br />
Daarnaast werd<strong>en</strong> <strong>voor</strong> de vissers<br />
h<strong>en</strong>gelplaats<strong>en</strong> aangelegd aan de<br />
Kerkhovecoupure, zodat ook zij kunn<strong>en</strong><br />
g<strong>en</strong>iet<strong>en</strong> van de natuurpracht. Het<br />
rec<strong>en</strong>te visstandonderzoek (uitgevoerd<br />
door AquaTerra-KuiperBurger B.V.) geeft<br />
ons <strong>in</strong>zicht <strong>in</strong> de huidige visstand <strong>en</strong> de<br />
effect<strong>en</strong> van de uitgevoerde <strong>in</strong>richt<strong>in</strong>gsmaatregel<strong>en</strong>.<br />
Om tot e<strong>en</strong> goed viswatertype<br />
te kom<strong>en</strong> <strong>in</strong> de Scheldemeanders,<br />
is het belangrijk te wet<strong>en</strong> welke soort<strong>en</strong><br />
er <strong>voor</strong>kom<strong>en</strong> <strong>en</strong> welk beheer hieraan<br />
gekoppeld di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong>. Zo is de<br />
hoofdconclusie van het onderzoek dat<br />
OUDE BOCHTEN,<br />
NIEUWE VISSEN<br />
Visonderzoek van de Scheldemeanders<br />
De oude Scheldemeanders of “coupures” zijn oude bocht<strong>en</strong> van de Schelde die bij<br />
de rechttrekk<strong>in</strong>g van de Schelde <strong>in</strong> 1870 <strong>en</strong> 1966 afgesned<strong>en</strong> zijn van de hoofdloop.<br />
Deze stilstaande water<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> e<strong>en</strong> belangrijke functie <strong>voor</strong> de op<strong>en</strong>bare visserij.<br />
<strong>Vislijn</strong> zet <strong>en</strong>kele opmerkelijke besluit<strong>en</strong> uit e<strong>en</strong> rec<strong>en</strong>t onderzoek op e<strong>en</strong> rij.<br />
we terughoud<strong>en</strong>d moet<strong>en</strong> zijn met uitzett<strong>in</strong>g<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> evaluer<strong>en</strong> hoe het<br />
visbestand zich verder ontwikkelt.”<br />
KERKHOVE: AFWEZIGE BRASEM<br />
De omvang van het visbestand <strong>in</strong> de<br />
Scheldemeander te Kerkhove is geschat<br />
op 1.304 kg/ha. In totaal zijn 14 vissoort<strong>en</strong><br />
gevang<strong>en</strong> waarvan <strong>voor</strong>namelijk<br />
blank<strong>voor</strong>n (65% van het aantal).<br />
Opmerkelijk aan de visstand is de afwezigheid<br />
van grote brasem (> 40 cm),<br />
mogelijk als gevolg van concurr<strong>en</strong>tie<br />
met karper.<br />
WAARMAARDE (ZUID):<br />
DE KLEINSTE MANKEREN<br />
In het zuidelijke deel van de Coupure<br />
van Waarmaarde wordt het visbestand<br />
gedom<strong>in</strong>eerd door brasem <strong>en</strong> karper<br />
(respectievelijk 44% <strong>en</strong> 48% van de biomassa).<br />
Opvall<strong>en</strong>d aan de visstand is<br />
het vrijwel ontbrek<strong>en</strong> van viss<strong>en</strong> <strong>in</strong> de<br />
l<strong>en</strong>gteklasse van 15 tot 40 cm. Dit kan<br />
duid<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> frequ<strong>en</strong>t aalscholverbezoek,<br />
gezi<strong>en</strong> deze l<strong>en</strong>gtecategorie net de<br />
favoriete maaltijd is van de aalscholver.<br />
Daarnaast vormt snoek ook e<strong>en</strong> belangrijke<br />
predator op deze meander.<br />
WAARMAARDE (NOORD):<br />
ZEELT EN RIETVOORN<br />
Hier bestaat de bezett<strong>in</strong>g <strong>voor</strong>namelijk<br />
uit karper (60% van de biomassa).<br />
De meest <strong>voor</strong>kom<strong>en</strong>de vissoort<strong>en</strong><br />
zijn zeelt (54%) <strong>en</strong> riet<strong>voor</strong>n (27%).<br />
Deze soort<strong>en</strong> zijn goed aangepast aan<br />
ondiepe, plant<strong>en</strong>rijke water<strong>en</strong>, waarbij<br />
k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong>d <strong>in</strong> de ocht<strong>en</strong>d lage zuurstofconc<strong>en</strong>traties<br />
kunn<strong>en</strong> optred<strong>en</strong>. Net<br />
door die bijzondere k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> van dit<br />
deel van de meander is het visbestand<br />
e<strong>en</strong> stuk lager dan <strong>in</strong> de twee overige<br />
del<strong>en</strong>.<br />
OUTRIJVE:<br />
SUCCESVOLLE BLANKVOORN<br />
De visstand <strong>in</strong> de Coupure van Outrijve<br />
is geschat op 44.890 stuks/ha <strong>en</strong> is<br />
sam<strong>en</strong>gesteld uit 14 verschill<strong>en</strong>de vissoort<strong>en</strong>.<br />
De meest <strong>voor</strong>kom<strong>en</strong>de soort<br />
is de blank<strong>voor</strong>n (65%). Opvall<strong>en</strong>d is<br />
e<strong>en</strong> groot broedbestand van deze soort,<br />
duid<strong>en</strong>d op e<strong>en</strong> succesvolle <strong>voor</strong>tplant<strong>in</strong>g<br />
dit jaar. Het brasembestand is zeer<br />
kle<strong>in</strong> van omvang. Nieuw aangetroff<strong>en</strong><br />
soort<strong>en</strong> <strong>in</strong> deze meander zijn w<strong>in</strong>de,<br />
riet<strong>voor</strong>n, zeelt <strong>en</strong> zonnebaars, e<strong>en</strong><br />
exoot. Ook hier vormt snoek de belangrijkste<br />
predator. <br />
© Vilda - Yves Adams<br />
GRIND<br />
VOOR VISSEN<br />
Onderzoek naar belang van gr<strong>in</strong>ddrempels<br />
<strong>voor</strong> de visstand van de Maas<br />
In de Gr<strong>en</strong>smaas zwemt op dit mom<strong>en</strong>t e<strong>en</strong> recordaantal vissoort<strong>en</strong>. De afgelop<strong>en</strong><br />
jar<strong>en</strong> werd<strong>en</strong> er altijd ruim 20 geteld, dit jaar zijn dat er plots 30. B<strong>in</strong>n<strong>en</strong> het project<br />
Gr<strong>en</strong>smaas werd<strong>en</strong> gr<strong>in</strong>ddrempels aangelegd. Maar wat is de <strong>in</strong>vloed van zulke<br />
<strong>in</strong>grep<strong>en</strong> op het aantal vissoort<strong>en</strong>?<br />
De Universiteit Hasselt voert <strong>in</strong> opdracht<br />
van Rijkswaterstaat, bouwheer<br />
van het project “Maaswerk<strong>en</strong>”, onderzoek<br />
uit <strong>in</strong> de Gr<strong>en</strong>smaas. “In de Gr<strong>en</strong>smaas<br />
zijn gr<strong>in</strong>ddrempels aangelegd die<br />
er onder andere <strong>voor</strong> zorg<strong>en</strong> dat het<br />
grondwaterpeil niet te hard zakt”, zegt<br />
visbioloog <strong>en</strong> doctor Ala<strong>in</strong> De Vocht,<br />
verbond<strong>en</strong> aan de Universiteit Hasselt<br />
<strong>en</strong> de Prov<strong>in</strong>ciale Hogeschool Limburg.<br />
“Ze vorm<strong>en</strong> ook afwissel<strong>en</strong>d ondiepe<br />
stroomversnell<strong>in</strong>g<strong>en</strong> <strong>en</strong> diepere rivierpoel<strong>en</strong>.<br />
Wij onderzoek<strong>en</strong> nu of die<br />
gr<strong>in</strong>ddrempels <strong>in</strong>vloed hebb<strong>en</strong> op de<br />
visgeme<strong>en</strong>schap.”<br />
Het gaat goed met de diversiteit van<br />
de visfauna <strong>in</strong> de Gr<strong>en</strong>smaas. Van 24<br />
vissoort<strong>en</strong> werd<strong>en</strong> jonge visjes aangetroff<strong>en</strong>.<br />
Bermpje <strong>en</strong> marmergrondel,<br />
e<strong>en</strong> nieuwe exotische vissoort <strong>in</strong> Vlaander<strong>en</strong>,<br />
war<strong>en</strong> de meest <strong>voor</strong>kom<strong>en</strong>de<br />
vissoort<strong>en</strong>. Alver <strong>en</strong> riviergrondel daar<strong>en</strong>teg<strong>en</strong><br />
kom<strong>en</strong> bijna niet meer <strong>voor</strong>.<br />
Barbeel <br />
In het <strong>voor</strong>jaar werd<strong>en</strong> op één plaats <strong>in</strong><br />
de mond<strong>in</strong>g van de Geul, e<strong>en</strong> belangrijke<br />
zijrivier van de Gr<strong>en</strong>smaas, 30 vissoort<strong>en</strong><br />
gevang<strong>en</strong> die tuss<strong>en</strong> de Gr<strong>en</strong>smaas<br />
<strong>en</strong> de Geul migrer<strong>en</strong>. Onder<br />
andere elrits, gestippelde alver <strong>en</strong> zalm<br />
zwomm<strong>en</strong> vanuit de Geul de Maas <strong>in</strong>.<br />
Meer dan honderd barbel<strong>en</strong>, snep<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
kop<strong>voor</strong>ns trokk<strong>en</strong> dan weer de Geul <strong>in</strong><br />
om er zich <strong>voor</strong>t te plant<strong>en</strong>.<br />
“Het project Gr<strong>en</strong>smaas zal e<strong>en</strong> positieve<br />
<strong>in</strong>vloed hebb<strong>en</strong> op het hele riviersysteem<br />
<strong>en</strong> dus ook op het aantal<br />
vissoort<strong>en</strong>”, zegt De Vocht. “Ook het<br />
herstel van beekmond<strong>in</strong>g<strong>en</strong> zal nog zorg<strong>en</strong><br />
<strong>voor</strong> meer vissoort<strong>en</strong> <strong>in</strong> de Maas.<br />
We will<strong>en</strong> met dit onderzoek het effect<br />
© Vilda - Roll<strong>in</strong> Verl<strong>in</strong>de<br />
met<strong>en</strong> van de aangelegde gr<strong>in</strong>ddrempels<br />
<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele aanpass<strong>in</strong>g<strong>en</strong> aan de<br />
bedd<strong>in</strong>g op de lokale visgeme<strong>en</strong>schap.<br />
Door het versterk<strong>en</strong> <strong>en</strong> verhog<strong>en</strong> van het<br />
aantal drempels, <strong>voor</strong>al <strong>in</strong> het bov<strong>en</strong>stroomse<br />
deel van de Gr<strong>en</strong>smaas, wordt<br />
het aanbod aan ondiepe stroomversnell<strong>in</strong>g<strong>en</strong><br />
verhoogd. Op die manier wordt<br />
het stroomkuil<strong>en</strong>patroon versterkt.”<br />
Nog volg<strong>en</strong>s De Vocht zijn deze gr<strong>in</strong>ddrempels<br />
<strong>en</strong> de aanpass<strong>in</strong>g<strong>en</strong> van de<br />
oevers van zeer groot belang <strong>voor</strong> de<br />
<strong>voor</strong>tplant<strong>in</strong>g <strong>en</strong> overlev<strong>in</strong>g van de juv<strong>en</strong>iele<br />
(0+-jaarklasse) rivierviss<strong>en</strong>. De<br />
effectieve oppervlakte aan paaiplaats<strong>en</strong><br />
<strong>voor</strong> barbeel is nu groter dan ti<strong>en</strong> jaar<br />
geled<strong>en</strong>. <br />
ONDERZOEK<br />
21
22<br />
De IJse ontspr<strong>in</strong>gt <strong>in</strong> het Zoniënwoud<br />
t<strong>en</strong> zuid<strong>en</strong> van Leuv<strong>en</strong> <strong>en</strong> Brussel. Zij<br />
stroomt door Hoeilaart, Overijse <strong>en</strong><br />
Huld<strong>en</strong>berg <strong>en</strong> mondt uit <strong>in</strong> de Dijle, <strong>in</strong><br />
het natuurreservaat de Doode Bemde.<br />
Reeds eeuw<strong>en</strong> past de m<strong>en</strong>s rivier<strong>en</strong><br />
aan om overstrom<strong>in</strong>g<strong>en</strong> te vermijd<strong>en</strong> of<br />
om grond te w<strong>in</strong>n<strong>en</strong>. Zo is de IJse <strong>in</strong> e<strong>en</strong><br />
rechtgetrokk<strong>en</strong> loop gedwong<strong>en</strong> om<br />
het waterpeil te verhog<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> verval<br />
te creër<strong>en</strong> <strong>voor</strong> watermol<strong>en</strong>s. Door<br />
vastlegg<strong>in</strong>g van de beek is spontane<br />
meander<strong>in</strong>g nerg<strong>en</strong>s meer mogelijk. De<br />
IJse telt e<strong>en</strong> 5-tal prioritair op te loss<strong>en</strong><br />
vismigratieknelpunt<strong>en</strong> die geleg<strong>en</strong> zijn<br />
tuss<strong>en</strong> Overijse <strong>en</strong> Loonbeek. De IJse<br />
scoort niet echt goed <strong>voor</strong> structuurkwaliteit.<br />
In de beek zelf word<strong>en</strong> we<strong>in</strong>ig<br />
waterplant<strong>en</strong> gevond<strong>en</strong>. <strong>Natuur</strong>lijke,<br />
grote hoogteverschill<strong>en</strong> ontbrek<strong>en</strong>.<br />
© Fishflow Innovations<br />
DE IJSE<br />
ONDER DE LOEP<br />
Goed nieuws uit Brabant. De zeldzame serpel<strong>in</strong>g voelt zich weer thuis <strong>in</strong><br />
de IJse. Ook kop<strong>voor</strong>n <strong>en</strong> kwabaal groei<strong>en</strong> er goed. De Vlaamse Milieumaatschappij<br />
(VMM) <strong>en</strong> de prov<strong>in</strong>cie Vlaams-Brabant hebb<strong>en</strong> concrete<br />
plann<strong>en</strong> om de vismigratieknelpunt<strong>en</strong> aan te pakk<strong>en</strong> op de IJse.<br />
HERSTEL VAN VRIJE VISMIGRATIE<br />
Om vismigratie vanuit de Dijle naar de<br />
IJse mogelijk te mak<strong>en</strong> <strong>en</strong> het visbestand<br />
te herstell<strong>en</strong>, wordt de <strong>voor</strong>keur gegev<strong>en</strong><br />
aan zo natuurlijk mogelijke maatregel<strong>en</strong>.<br />
Maart<strong>en</strong> Vanaert van VMM geeft<br />
uitleg: “Reeds <strong>en</strong>kele jar<strong>en</strong> geled<strong>en</strong> werd<br />
het meest stroomafwaartse knelpunt op<br />
de IJse weggewerkt, to<strong>en</strong> de VMM aanpass<strong>in</strong>gswerk<strong>en</strong><br />
uitvoerde aan de oude<br />
watermol<strong>en</strong> van Neerijse. Viss<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong><br />
nu vanuit de Dijle de IJse optrekk<strong>en</strong><br />
tot aan de mol<strong>en</strong> van Loonbeek.<br />
Hier zal de VMM b<strong>in</strong>n<strong>en</strong>kort e<strong>en</strong> lange<br />
nev<strong>en</strong>geul aanlegg<strong>en</strong> waarlangs de viss<strong>en</strong><br />
het ca. 2 meter hoge verval aan de<br />
mol<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> omzeil<strong>en</strong>. De nieuwe<br />
geul wordt natuurlijk <strong>in</strong>gericht, zodat ze<br />
e<strong>en</strong> <strong>in</strong>teressant leefgebied vormt <strong>voor</strong><br />
stroomm<strong>in</strong>n<strong>en</strong>de <strong>en</strong> zeldzame soort<strong>en</strong>.<br />
De prov<strong>in</strong>cie Vlaams-Brabant zal het migratieknelpunt aan de watermol<strong>en</strong> van Overijse<br />
oploss<strong>en</strong> met behulp van e<strong>en</strong> hevel-vispassage.<br />
Het Margijsbos is één van de we<strong>in</strong>ige<br />
locaties waar vrije meander<strong>in</strong>g van de<br />
IJse nog mogelijk is. In de omgev<strong>in</strong>g<br />
van het kasteeldome<strong>in</strong> van Huld<strong>en</strong>berg<br />
belemmer<strong>en</strong> e<strong>en</strong> oude watermol<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> kunstmatige waterval vrije vismigratie<br />
op de IJse. Door het <strong>in</strong>richt<strong>en</strong> van<br />
de parallel lop<strong>en</strong>de Afleid<strong>in</strong>g van de IJse<br />
als hoofdloop, wil de VMM van deze<br />
knelpuntvrije zijtak de <strong>voor</strong>keursroute<br />
<strong>voor</strong> vismigratie mak<strong>en</strong>. Ter hoogte<br />
van Overijse vormt e<strong>en</strong> watermol<strong>en</strong>,<br />
die thans gebruikt wordt <strong>voor</strong> <strong>en</strong>ergieopwekk<strong>in</strong>g,<br />
e<strong>en</strong> laatste belangrijk<br />
knelpunt. Daar zal e<strong>en</strong> hevel-vispassage<br />
word<strong>en</strong> aangelegd die geregeld viss<strong>en</strong><br />
van <strong>en</strong> naar het stroomopwaartse pand<br />
overhevelt.<br />
SERPELING<br />
“Het Instituut <strong>voor</strong> <strong>Natuur</strong>- <strong>en</strong> Bosonderzoek<br />
heeft <strong>in</strong> 2011 <strong>voor</strong> het eerst<br />
met zekerheid natuurlijke reproductie<br />
van serpel<strong>in</strong>g kunn<strong>en</strong> vaststell<strong>en</strong> <strong>in</strong> het<br />
Margijsbos”, zegt Tom Van d<strong>en</strong> Neucker.”<br />
De her<strong>in</strong>troductie van serpel<strong>in</strong>g<br />
lijkt dus e<strong>en</strong> succes te word<strong>en</strong>.” Na de<br />
Laan is de IJse, met zijn 18 vissoort<strong>en</strong>,<br />
de meest soort<strong>en</strong>rijke beek <strong>in</strong> het Dijlebekk<strong>en</strong>.<br />
Riviergrondel <strong>en</strong> driedoornige<br />
stekelbaars zijn het best verteg<strong>en</strong>woordigd.<br />
In diepe, brede, snelstrom<strong>en</strong>de<br />
stukk<strong>en</strong>, zoals stroomafwaarts van de<br />
mol<strong>en</strong>s, word<strong>en</strong> kop<strong>voor</strong>n, riviergrondel<br />
<strong>en</strong> w<strong>in</strong>de waarg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>. De stroomsnelheid<br />
afwaarts van mol<strong>en</strong>s is veelal<br />
sterk <strong>en</strong> wervel<strong>in</strong>g<strong>en</strong> zorg<strong>en</strong> <strong>voor</strong> e<strong>en</strong><br />
goede zuurstof<strong>voor</strong>zi<strong>en</strong><strong>in</strong>g van het water.<br />
Maar de meeste vissoort<strong>en</strong> gerak<strong>en</strong><br />
niet verder stroomopwaarts t<strong>en</strong> gevolge<br />
van de sterke strom<strong>in</strong>g <strong>en</strong> de grote, onoverbrugbare<br />
vervall<strong>en</strong>. Na het oploss<strong>en</strong><br />
van de vismigratieknelpunt<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
herstel van de habitatstructuur kan zich<br />
terug e<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>wichtig <strong>en</strong> natuurlijk visbestand<br />
ontwikkel<strong>en</strong>.<br />
GEVANGEN KWABAAL<br />
De te verwacht<strong>en</strong> resultat<strong>en</strong> van het<br />
wegnem<strong>en</strong> van knelpunt<strong>en</strong> <strong>voor</strong> de vismigratie<br />
zijn talrijk. “Kwabal<strong>en</strong> zett<strong>en</strong><br />
hun eier<strong>en</strong> af <strong>in</strong> plant<strong>en</strong>rijke zijbek<strong>en</strong>”,<br />
zegt Tom Van d<strong>en</strong> Neucker. “Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong><br />
paai<strong>en</strong> ze <strong>in</strong> groep. Het is dus van belang<br />
dat de kwabal<strong>en</strong> geschikte zijbek<strong>en</strong><br />
kunn<strong>en</strong> bereik<strong>en</strong> én dat e<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>de<br />
groot aantal <strong>in</strong>dividu<strong>en</strong> elkaar kan v<strong>in</strong>d<strong>en</strong>.<br />
Het wegnem<strong>en</strong> van knelpunt<strong>en</strong><br />
kan er dus <strong>voor</strong> zorg<strong>en</strong> dat de hele kwa-<br />
baalpopulatie kan deelnem<strong>en</strong> aan de<br />
<strong>voor</strong>tplant<strong>in</strong>g. Nu zit e<strong>en</strong> deel van de<br />
populatie mogelijk ‘gevang<strong>en</strong>’ tuss<strong>en</strong><br />
twee ope<strong>en</strong>volg<strong>en</strong>de knelpunt<strong>en</strong> waar<br />
misschi<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> geschikte zijbeek <strong>in</strong> uitmondt.<br />
© ANB<br />
De zeldzame serpel<strong>in</strong>g gedijt goed <strong>in</strong> de IJse.<br />
Serpel<strong>in</strong>g (Leuciscus leuciscus) is e<strong>en</strong> tot<br />
circa 30 cm lange karperachtige.<br />
Ook pal<strong>in</strong>g<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> naar zee kunn<strong>en</strong><br />
trekk<strong>en</strong> om zich <strong>voor</strong>t te plant<strong>en</strong>.<br />
Zij kunn<strong>en</strong> aarzel<strong>en</strong> om zich stroomafwaarts<br />
over e<strong>en</strong> stuw te verplaats<strong>en</strong>,<br />
dus ook <strong>voor</strong> h<strong>en</strong> is het verwijder<strong>en</strong> van<br />
knelpunt<strong>en</strong> belangrijk. Ook <strong>voor</strong> soort<strong>en</strong><br />
die zich niet over grote afstand<strong>en</strong> verplaats<strong>en</strong><br />
(zoals bermpje) is het wegnem<strong>en</strong><br />
van knelpunt<strong>en</strong> nuttig.”<br />
In het kader van soortherstelprogramma’s<br />
zet het <strong>Ag<strong>en</strong>tschap</strong> <strong>voor</strong> <strong>Natuur</strong><br />
<strong>en</strong> Bos kop<strong>voor</strong>n, serpel<strong>in</strong>g <strong>en</strong> kwabaal<br />
Prioritair <strong>voor</strong> e<strong>en</strong> ecologisch herstel<br />
van de IJse is het wegwerk<strong>en</strong> van de<br />
vismigratieknelpunt<strong>en</strong>.<br />
uit. Tijd<strong>en</strong>s evaluatiebeviss<strong>in</strong>g<strong>en</strong> uitgevoerd<br />
door het Instituut <strong>voor</strong> <strong>Natuur</strong>-<br />
<strong>en</strong> Bosonderzoek werd<strong>en</strong> maar liefst<br />
129 kwabal<strong>en</strong> gevang<strong>en</strong> <strong>in</strong> e<strong>en</strong> traject<br />
van 500 meter stroomopwaarts van<br />
de Beekstraat. Kwabal<strong>en</strong> zijn dus ‘dik<br />
gezaaid’ <strong>in</strong> de IJse, maar er zijn nog<br />
ge<strong>en</strong> aanwijz<strong>in</strong>g<strong>en</strong> dat ze zich al <strong>voor</strong>tplant<strong>en</strong>.<br />
Het feit dat ze er zo talrijk overlev<strong>en</strong><br />
is e<strong>en</strong> pluspunt.<br />
Meer <strong>in</strong>fo: www.vismigratie.be <br />
© Vilda - Roll<strong>in</strong> Verl<strong>in</strong>de<br />
[ 1 ] Aan de watermol<strong>en</strong> van Loonbeek plant VMM<br />
e<strong>en</strong> lange, natuurlijke nev<strong>en</strong>geul waarlangs viss<strong>en</strong> de<br />
IJse kunn<strong>en</strong> optrekk<strong>en</strong>.<br />
[ 2 ] Door e<strong>en</strong> betere debietverdel<strong>in</strong>g tuss<strong>en</strong> de IJse<br />
(rechts) <strong>en</strong> de Afleid<strong>in</strong>g van de IJse (l<strong>in</strong>ks) stroomafwaarts<br />
het c<strong>en</strong>trum van Huld<strong>en</strong>berg kunn<strong>en</strong> migrer<strong>en</strong>de<br />
viss<strong>en</strong> rond twee migratieknelpunt<strong>en</strong> op de IJse<br />
gelokt word<strong>en</strong>.<br />
[ 3 ] <strong>Natuur</strong>lijke process<strong>en</strong> van sedim<strong>en</strong>tatie <strong>en</strong> erosie<br />
kom<strong>en</strong> de habitatkwaliteit van de beek t<strong>en</strong> goede.<br />
© Donald Vand<strong>en</strong>bulcke<br />
[ 1 ]<br />
© VMM<br />
[ 2 ]<br />
© VMM<br />
[ 3 ]<br />
PROJECTEN<br />
23
PROJECTEN<br />
24<br />
VIS-<br />
PASSAGE<br />
ITTERBEEK<br />
“De riviergrondel <strong>en</strong> het bermpje zijn<br />
volop terug <strong>in</strong> de Itterbeek”, zegt Thierry<br />
Gaethofs van de Di<strong>en</strong>st Water <strong>en</strong><br />
Dome<strong>in</strong><strong>en</strong> van de prov<strong>in</strong>cie Limburg.<br />
“Het bermpje is zelfs <strong>in</strong> aantal verdrievoudigd<br />
<strong>in</strong> de vistrapp<strong>en</strong> t<strong>en</strong> opzichte<br />
van 2009.” Het bewijs dat e<strong>en</strong> goed<br />
functioner<strong>en</strong>de vispassage e<strong>en</strong> viswater<br />
nieuw lev<strong>en</strong> kan <strong>in</strong>blaz<strong>en</strong>.<br />
De Itterbeek is e<strong>en</strong> typische Kempische<br />
halfnatuurlijke laaglandbeek <strong>en</strong><br />
ontspr<strong>in</strong>gt te Gruitrode. Hij stroomt<br />
vervolg<strong>en</strong>s noordoostwaarts doorhe<strong>en</strong><br />
Neerglabbeek, Opitter, Tongerlo <strong>en</strong> K<strong>in</strong>rooi,<br />
om dan <strong>in</strong> Nederland uit te mond<strong>en</strong><br />
<strong>in</strong> de Maas.<br />
De Itterbeek is anno <strong>2013</strong> e<strong>en</strong> beek die<br />
m<strong>in</strong>st<strong>en</strong>s 14 soort<strong>en</strong> herbergt waaronder<br />
de beschermde <strong>en</strong> zeldzame beekprik.<br />
Daarom alle<strong>en</strong> al is ze waardevol. Het<br />
bermpje is de dom<strong>in</strong>er<strong>en</strong>de soort. Maar<br />
op de Itterbeek blijv<strong>en</strong> nog steeds e<strong>en</strong><br />
groot aantal migratiebarrières aanwezig.<br />
Daar komt nu verander<strong>in</strong>g <strong>in</strong>. Op verzoek<br />
van de prov<strong>in</strong>cie Limburg voerde<br />
de Viss<strong>en</strong>werkgroep van LIKONA e<strong>en</strong><br />
grootscheepse <strong>in</strong>v<strong>en</strong>tarisatie uit <strong>in</strong> de<br />
bov<strong>en</strong>loop van de Abeek <strong>en</strong> de bov<strong>en</strong>-<br />
Bouw<strong>en</strong> aan<br />
e<strong>en</strong> betere beek<br />
der<strong>in</strong>g <strong>en</strong> gr<strong>in</strong>ddrempels meer variatie<br />
De traditionele monitor<strong>in</strong>g van viss<strong>en</strong><br />
De Itterbeek blijft belangrijk, alle<strong>en</strong><br />
al omdat ze de zeldzame beekprik<br />
herbergt.<br />
<strong>en</strong> midd<strong>en</strong>loop van de Itterbeek. Maar<br />
de hand<strong>en</strong> moest<strong>en</strong> ook uit de mouw<strong>en</strong>.<br />
In maart 2011 startt<strong>en</strong> de werk<strong>en</strong><br />
aan de visdoorgang<strong>en</strong> Schurchthof op<br />
de Itterbeek.<br />
“Het was nodig om de twee vismigratiebarrières<br />
aan te pakk<strong>en</strong>”, zegt<br />
Thierry Gaethofs. “De obstakels zijn de<br />
Vispassage <strong>in</strong> aanleg Vispassage 6 maand<strong>en</strong> na de werk<strong>en</strong><br />
© Thierry Gaethofs<br />
bodemval van één meter aan de hoeve<br />
Schurchthof <strong>en</strong> e<strong>en</strong> stuw van 1,3 meter<br />
stroomafwaarts het Schurchthof.”<br />
De Di<strong>en</strong>st Water <strong>en</strong> Dome<strong>in</strong><strong>en</strong> stelde<br />
de plann<strong>en</strong> op. “De vispassage wordt<br />
gevormd door vistrapp<strong>en</strong> van hout<strong>en</strong><br />
pal<strong>en</strong> aangevuld met ruwe breukste<strong>en</strong>.<br />
Zo’n vistrap is e<strong>en</strong> waterbouwkundig<br />
kunstwerk dat tot doel heeft viss<strong>en</strong> toegang<br />
te gev<strong>en</strong> tot e<strong>en</strong> ontoegankelijk<br />
geword<strong>en</strong> achterland.” De uitgevoerde<br />
werk<strong>en</strong> garander<strong>en</strong> nu door micromean-<br />
<strong>in</strong> stroomsnelheid <strong>en</strong> dieptepatron<strong>en</strong>.<br />
“We merk<strong>en</strong> e<strong>en</strong> overduidelijke verbeter<strong>in</strong>g<br />
van het biotoop <strong>voor</strong> stroomm<strong>in</strong>-<br />
n<strong>en</strong>de beekvissoort<strong>en</strong>”, zegt Gaethofs.<br />
“Er is opnieuw jongbroed van serpel<strong>in</strong>g<br />
<strong>en</strong> de riviergrondel is terug op populati<strong>en</strong>iveau.<br />
Nu kunn<strong>en</strong> de viss<strong>en</strong> vrij migrer<strong>en</strong><br />
vanuit natuurgebied De Brand <strong>en</strong><br />
hun leefgebied <strong>in</strong> de vallei van de Itterbeek<br />
met <strong>en</strong>kele kilometers uitbreid<strong>en</strong>.<br />
Maar het werk is nog lang niet af.” <br />
© Thierry Gaethofs<br />
DNA VERRAADT VIS<br />
Goed nieuws <strong>voor</strong> de visdetectives onder ons. Er is e<strong>en</strong> nieuwe methode om<br />
het visbestand <strong>in</strong> kaart te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>: Environm<strong>en</strong>tal DNA. De methode spoort<br />
<strong>in</strong> het water DNA op dat afkomstig is van lev<strong>en</strong>de soort<strong>en</strong>. Deze methode is<br />
zeer geschikt <strong>voor</strong> het opspor<strong>en</strong> van moeilijk te vang<strong>en</strong> vissoort<strong>en</strong>.<br />
is gebaseerd op het vang<strong>en</strong> <strong>en</strong> tell<strong>en</strong><br />
van soort<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> tijdrov<strong>en</strong>de bezigheid.<br />
Sommige viss<strong>en</strong> zijn door hun lev<strong>en</strong>swijze<br />
of zeldzaamheid echter moeilijk te<br />
vang<strong>en</strong>. De nieuwe methode Environm<strong>en</strong>tal<br />
DNA, kortweg eDNA, biedt uitkomst.<br />
Bij die methode detecteert m<strong>en</strong><br />
het DNA dat viss<strong>en</strong> via ur<strong>in</strong>e of huidcell<strong>en</strong><br />
<strong>in</strong> het water achterlat<strong>en</strong>. Door het<br />
oploss<strong>en</strong>de vermog<strong>en</strong> van water word<strong>en</strong><br />
deze stukjes DNA verspreid over e<strong>en</strong><br />
groot oppervlak. Onderzoekers nem<strong>en</strong><br />
watermonsters <strong>en</strong> analyser<strong>en</strong> deze op<br />
de aanwezigheid van DNA. Zo kan het<br />
<strong>voor</strong>kom<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> soort word<strong>en</strong> bewez<strong>en</strong><br />
zonder hem te hoev<strong>en</strong> vang<strong>en</strong>.<br />
In 2008 werd de eDNA-methode door<br />
Franse onderzoekers <strong>voor</strong> het eerst<br />
getest bij e<strong>en</strong> onderzoek naar Amerikaanse<br />
brulkikkers. De eerste echte<br />
toepass<strong>in</strong>g van eDNA bij viss<strong>en</strong> betrof<br />
de <strong>in</strong> het stroomgebied van de Mississippi<br />
geïntroduceerde grootkopkarper<br />
<strong>en</strong> zilverkarper, bek<strong>en</strong>d bij het YouTubepubliek<br />
als de karpers die vrijwillig <strong>in</strong><br />
motorbot<strong>en</strong> spr<strong>in</strong>g<strong>en</strong>. De nieuwe methode<br />
betek<strong>en</strong>de e<strong>en</strong> doorbraak b<strong>in</strong>n<strong>en</strong><br />
het veldonderzoek naar het <strong>voor</strong>kom<strong>en</strong><br />
van aan water gebond<strong>en</strong> soort<strong>en</strong>. Het<br />
is alsof Sherlock Holmes zijn oude vergrootglas<br />
mag <strong>in</strong>ruil<strong>en</strong> <strong>voor</strong> e<strong>en</strong> DNAmicroscoop.<br />
Very useful <strong>in</strong>deed! <br />
“Bij ons zijn zeldzame soort<strong>en</strong> als grote modderkruipers te tracer<strong>en</strong> met behulp van de<br />
eDNA-methode.”<br />
DE 5 VOORDELEN VAN DE<br />
eDNA-METHODE<br />
1. Kost<strong>en</strong>bespar<strong>in</strong>g door hogere trefkans<br />
met ger<strong>in</strong>ge <strong>in</strong>spann<strong>in</strong>g.<br />
2. M<strong>in</strong>der veldwerk nodig <strong>voor</strong> e<strong>en</strong><br />
vergelijkbaar resultaat.<br />
3. Determ<strong>in</strong>atiefout<strong>en</strong> hor<strong>en</strong> tot het<br />
verled<strong>en</strong>.<br />
4. Ge<strong>en</strong> verstor<strong>in</strong>g van biotoop omdat<br />
e<strong>en</strong> soort niet gevang<strong>en</strong> hoeft te<br />
word<strong>en</strong>.<br />
5. Ge<strong>en</strong> verspreid<strong>in</strong>g van exot<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
ziektes via veldmaterial<strong>en</strong>.<br />
Visstandbemonster<strong>in</strong>g met eDNA-methode<br />
eDNA kan niet alle vrag<strong>en</strong> over de<br />
visstand beantwoord<strong>en</strong>. Zo geeft<br />
het ge<strong>en</strong> exacte getall<strong>en</strong> over de<br />
grootte van de visstand, de leeftijdsopbouw<br />
<strong>en</strong> de groeisnelheid<br />
van viss<strong>en</strong>. De “echte” vissers<br />
word<strong>en</strong> dus nog lang niet buit<strong>en</strong><br />
spel gezet.<br />
© Vilda - Roll<strong>in</strong> Verlnde<br />
© Sp<strong>in</strong>dokter<br />
VISBEHEER<br />
25
26<br />
ZWERFVUILACTIE TE BRUGGE<br />
Vissers ruim<strong>en</strong> zwerfvuil langs kanaal G<strong>en</strong>t-Oost<strong>en</strong>de<br />
“Ik kon het echt niet meer aanzi<strong>en</strong>”, zegt<br />
Filip Matthys die de actie op touw zette.<br />
“Naast sportvisser b<strong>en</strong> ik ook hardloper<br />
langs het kanaal G<strong>en</strong>t-Oost<strong>en</strong>de. Je<br />
struikelt er letterlijk over het zwerfvuil.<br />
Het stoorde me <strong>en</strong>orm dat m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> de<br />
vissers daar<strong>voor</strong> met de v<strong>in</strong>ger wez<strong>en</strong>.”<br />
Daarom schoot de Ver<strong>en</strong>ig<strong>in</strong>g van Belgische<br />
Karpervissers <strong>in</strong> actie. Sam<strong>en</strong><br />
met 25 vrijwillige karpervissers werd niet<br />
m<strong>in</strong>der dan 27 kilometer kanaaloever<br />
geruimd. “Met deze l<strong>en</strong>teschoonmaak<br />
will<strong>en</strong> we aanton<strong>en</strong> dat natuurbelev<strong>in</strong>g<br />
e<strong>en</strong> belangrijke factor is b<strong>in</strong>n<strong>en</strong> onze<br />
hobby”. De actie werd goedgekeurd<br />
door de Prov<strong>in</strong>ciale Visserijcommissie<br />
<strong>en</strong> ondersteund door het <strong>Ag<strong>en</strong>tschap</strong><br />
<strong>voor</strong> <strong>Natuur</strong> <strong>en</strong> Bos, het Intergeme<strong>en</strong>telijk<br />
sam<strong>en</strong>werk<strong>in</strong>gsverband <strong>voor</strong> Vuilverwijder<strong>in</strong>g<br />
<strong>en</strong> -verwerk<strong>in</strong>g <strong>in</strong> Brugge<br />
<strong>en</strong> Ommeland <strong>en</strong> de geme<strong>en</strong>tedi<strong>en</strong>st<strong>en</strong><br />
van Oostkamp <strong>en</strong> Beernem. Ruim vijftig<br />
vuilniszakk<strong>en</strong> werd<strong>en</strong> gevuld. “Het kanaal<br />
G<strong>en</strong>t-Oost<strong>en</strong>de is e<strong>en</strong> viswater <strong>in</strong><br />
opmars”, zegt Filip. “Het visbestand<br />
verbetert steeds. Het water zelf is niet<br />
bezoedeld door zwerfvuil omdat het<br />
drijv<strong>en</strong>d vuil meestroomt langs de betonn<strong>en</strong><br />
damwand. Er zijn daar amper<br />
rietkrag<strong>en</strong> die het vuil vasthoud<strong>en</strong>. Zo’n<br />
zwerfvuilactie br<strong>en</strong>gt ook vissers bij elkaar.<br />
Je hebt één gezam<strong>en</strong>lijk doel. Het<br />
zorgt <strong>voor</strong> e<strong>en</strong> grote betrokk<strong>en</strong>heid bij<br />
het viswater. Ik kan het andere vissers<br />
alle<strong>en</strong> maar aanrad<strong>en</strong>.” <br />
© Filip Matthijs<br />
© Filip Matthys<br />
VOORRANG AAN VIS<br />
OP LOEIJENS NEETJE<br />
In opdracht van het prov<strong>in</strong>ciebestuur van Antwerp<strong>en</strong> werd<strong>en</strong> twee vispassages<br />
<strong>in</strong>gericht op het Loeij<strong>en</strong>s Neetje op de gr<strong>en</strong>s van Retie <strong>en</strong> Kasterlee.<br />
“De vistrapp<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> het de viss<strong>en</strong><br />
mogelijk om stroomopwaarts geschikte<br />
paaiplaats<strong>en</strong> te v<strong>in</strong>d<strong>en</strong>, zonder op onoverkomelijke<br />
h<strong>in</strong>derniss<strong>en</strong> <strong>in</strong> de rivier<br />
te stot<strong>en</strong>”, zegt Bianca Veraart van de<br />
di<strong>en</strong>st waterbeleid. Het Netebekk<strong>en</strong><br />
wordt beschouwd als hét school<strong>voor</strong>-<br />
Pers<strong>voor</strong>stell<strong>in</strong>g van de nieuwe vispassages op het Loeij<strong>en</strong>s Neetje<br />
De Pilleput te Gremberg<strong>en</strong> kreeg e<strong>en</strong><br />
halfop<strong>en</strong> schuilconstructie <strong>en</strong> werd op<br />
duurzame ecologische wijze <strong>in</strong>gericht.<br />
“Door zijn rechthoekige vorm <strong>en</strong> kle<strong>in</strong>e<br />
oppervlakte kan bij h<strong>en</strong>gel<strong>in</strong>itiaties e<strong>en</strong><br />
goed overzicht behoud<strong>en</strong> word<strong>en</strong> over<br />
de deelnemers,” zegt Kim Rubb<strong>en</strong>,<br />
boswachter. “De plek ligt dicht bij het<br />
c<strong>en</strong>trum van D<strong>en</strong>dermonde <strong>en</strong> is dus<br />
makkelijk bereikbaar. In de vijver kom<strong>en</strong><br />
<strong>voor</strong>al riet<strong>voor</strong>n, blank<strong>voor</strong>n <strong>en</strong><br />
zeelt <strong>voor</strong>, ideale soort<strong>en</strong> om met de<br />
vaste h<strong>en</strong>gel te beviss<strong>en</strong>.” De <strong>in</strong>rich-<br />
© Prov<strong>in</strong>cie Antwerp<strong>en</strong><br />
beeld van e<strong>en</strong> waardevol watersysteem.<br />
In de rivier zwemm<strong>en</strong> meer dan tw<strong>in</strong>tig<br />
vissoort<strong>en</strong> rond, waaronder zeldzame<br />
<strong>en</strong> beschermde, maar ook <strong>in</strong>teressante<br />
soort<strong>en</strong> <strong>voor</strong> de h<strong>en</strong>gelaar. “Het Loeij<strong>en</strong>s<br />
Neetje is e<strong>en</strong> thuis <strong>voor</strong> bij<strong>voor</strong>beeld<br />
de kle<strong>in</strong>e modderkruiper, de rivier-<br />
JEUGD HENGELT OP PILLEPUT<br />
De jeugd is de h<strong>en</strong>geltoekomst van morg<strong>en</strong>. Dat moet het <strong>Ag<strong>en</strong>tschap</strong><br />
<strong>voor</strong> <strong>Natuur</strong> <strong>en</strong> Bos gedacht hebb<strong>en</strong> to<strong>en</strong> het de Pilleput te Gremberg<strong>en</strong><br />
<strong>in</strong>richtte als h<strong>en</strong>gelwater <strong>voor</strong> jeugdh<strong>en</strong>gel<strong>in</strong>itiaties.<br />
t<strong>in</strong>g van de Pilleput kwam tot stand <strong>in</strong><br />
overleg met de Oost-Vlaamse afdel<strong>in</strong>g<br />
van de V.V.H.V. Jeugdcel <strong>en</strong> de Prov<strong>in</strong>ciale<br />
Visserijcommissie van Oost-<br />
Vlaander<strong>en</strong>. “Op de oostelijke oever<br />
werd e<strong>en</strong> halfop<strong>en</strong> hout<strong>en</strong> hut gebouwd<br />
waar<strong>in</strong> de jonge vissers bij reg<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong><br />
schuil<strong>en</strong>. Aan de westelijke zijde<br />
werd e<strong>en</strong> natuurlijke oever gecreëerd.<br />
E<strong>en</strong> rietkraag, witte waterlelies, pijlkruid<br />
<strong>en</strong> kikkerbeet zorg<strong>en</strong> bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> <strong>voor</strong><br />
schuil- <strong>en</strong> paaiplaats<strong>en</strong> <strong>voor</strong> het visbestand.”<br />
<br />
© Paul Key<strong>en</strong>berg<br />
donderpad <strong>en</strong> de kwetsbare beekprik,”<br />
zegt Marle<strong>en</strong> Ev<strong>en</strong>epoel, hoofd van het<br />
<strong>Ag<strong>en</strong>tschap</strong> <strong>voor</strong> <strong>Natuur</strong> <strong>en</strong> Bos. “Bij de<br />
realisatie van de ruilverkavel<strong>in</strong>g, zo’n<br />
veertig jaar geled<strong>en</strong>, werd de waterloop<br />
rechtgetrokk<strong>en</strong>. De stuw<strong>en</strong> die to<strong>en</strong> geplaatst<br />
werd<strong>en</strong> om de stroomsnelheid<br />
te beperk<strong>en</strong>, verh<strong>in</strong>derd<strong>en</strong> ook hier dat<br />
viss<strong>en</strong> stroomopwaarts kond<strong>en</strong> gerak<strong>en</strong>.<br />
Nu kunn<strong>en</strong> viss<strong>en</strong> deze knelpunt<strong>en</strong><br />
langs e<strong>en</strong> nev<strong>en</strong>geul <strong>en</strong> nieuwe<br />
meander omzeil<strong>en</strong>.” Op <strong>voor</strong>stel van de<br />
Prov<strong>in</strong>ciale Visserijcommissie Antwerp<strong>en</strong><br />
heeft het Visserijfonds e<strong>en</strong> bijdrage<br />
gedaan <strong>in</strong> de bouw van de vispassages.<br />
Het <strong>Ag<strong>en</strong>tschap</strong> <strong>voor</strong> <strong>Natuur</strong> <strong>en</strong> Bos<br />
stelde e<strong>en</strong> terre<strong>in</strong> ter beschikk<strong>in</strong>g. <br />
De Pilleput werd g<strong>en</strong>oemd naar de vroegere<br />
eig<strong>en</strong>aar Petrus De Wilde, bijg<strong>en</strong>aamd Peet<br />
De Pille, <strong>en</strong> werd gegrav<strong>en</strong> om de dijk<strong>en</strong> te<br />
versterk<strong>en</strong> na de overstrom<strong>in</strong>gsramp <strong>in</strong> 1953.<br />
© Kim Rub<strong>en</strong><br />
NIEUWS<br />
27
OPINIE<br />
28<br />
VIS MOET ZWEMMEN<br />
70% zet vis terug<br />
“Pas als die prachtige vis weer terug zwemt naar de plek waar hij thuishoort,<br />
voel ik mezelf e<strong>en</strong> echte sportvisser”, zegt Marc Willems, h<strong>en</strong>gelaar. “E<strong>en</strong><br />
vis met respect behandel<strong>en</strong> is <strong>voor</strong> mij het belangrijkste onderdeel van deze<br />
prachtige hobby.” 7 op 10 Vlaamse sportvissers op de b<strong>in</strong>n<strong>en</strong>water<strong>en</strong> zet na de<br />
vangst de vis weer terug. Wij kiez<strong>en</strong> dus duidelijk <strong>voor</strong> catch & release.<br />
onthaakmat<br />
Uit onderzoek blijkt dat e<strong>en</strong> zorgvuldig<br />
behandelde vis na het terugzett<strong>en</strong> vroeg<br />
of laat weer prima te vang<strong>en</strong> is. Veel vissers<br />
d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> dat het beter is e<strong>en</strong> grote<br />
vis mee te nem<strong>en</strong> dan e<strong>en</strong> kle<strong>in</strong>e. Dat<br />
klopt niet. Bij viss<strong>en</strong> geldt dat de grote<br />
exemplar<strong>en</strong> <strong>voor</strong> de meeste nakomel<strong>in</strong>g<strong>en</strong><br />
zorg<strong>en</strong>. Het terugzett<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> vis<br />
moet op de juiste manier gebeur<strong>en</strong>. E<strong>en</strong><br />
goede release moet t<strong>en</strong> eerste snel gebeur<strong>en</strong>.<br />
Hoe korter de vis zonder zuurstof<br />
zit, hoe beter. T<strong>en</strong> tweede wordt de<br />
vis zo m<strong>in</strong> mogelijk beschadigd. E<strong>en</strong><br />
goede techniek is onontbeerlijk. Voor<br />
het onthak<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> snoek gebruik je<br />
© ANB<br />
onthak<strong>en</strong> met natte hand<strong>en</strong><br />
“ E<strong>en</strong> vis die je terug zet wordt groter <strong>en</strong> kan later nog<br />
e<strong>en</strong>s <strong>voor</strong> h<strong>en</strong>gelplezier zorg<strong>en</strong>.”<br />
de kieuwgreep. Baars kan je makkelijker<br />
onthak<strong>en</strong> met de lipgreep. Zware viss<strong>en</strong><br />
zoals karper leg je daar<strong>voor</strong> best op e<strong>en</strong><br />
zog<strong>en</strong>aamde onthaakmat.<br />
“E<strong>en</strong> vis die je terug zet wordt groter <strong>en</strong><br />
kan later nog e<strong>en</strong>s <strong>voor</strong> h<strong>en</strong>gelplezier<br />
zorg<strong>en</strong>”, zegt Marc. “Zo verzeker je de<br />
toekomst van onze sport. Het blijft dan<br />
ook jammer dat hardnekkige panvissers<br />
er anders over d<strong>en</strong>k<strong>en</strong>. H<strong>en</strong>gelaars die<br />
hun vis verkop<strong>en</strong> zijn <strong>voor</strong> mij gewoon<br />
stropers <strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> niets met sportviss<strong>en</strong><br />
te mak<strong>en</strong>.”<br />
© ANB<br />
TERUGZETTEN:<br />
DE 5 VUISTREGELS<br />
1. Vermijd verwond<strong>in</strong>g<strong>en</strong> aan de<br />
slijmlaag <strong>en</strong> organ<strong>en</strong> van de vis.<br />
2. Houd de tijd dat e<strong>en</strong> vis uit het<br />
water is zo kort mogelijk.<br />
3. Raak de vis <strong>en</strong>kel aan met natte<br />
hand<strong>en</strong>.<br />
4. Onthaak e<strong>en</strong> grote vis bij <strong>voor</strong>keur<br />
<strong>in</strong> het water of op e<strong>en</strong><br />
zachte ondergrond.<br />
5. Vermijd contact met de kieuw<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> og<strong>en</strong>.<br />
Met de steun van de Vlaamse overheid<br />
werd<strong>en</strong> specifieke codes <strong>voor</strong> karper-,<br />
roofvis- <strong>en</strong> wedstrijdh<strong>en</strong>gelaars uitgewerkt.<br />
Deze brochures zijn te bekom<strong>en</strong><br />
bij de betrokk<strong>en</strong> h<strong>en</strong>gelorganisaties <strong>en</strong><br />
via www.natuur<strong>en</strong>bos.be/publicaties <br />
LAAT DE VLAAMSE SNOEK<br />
ZIJN TANDEN ZIEN?<br />
Roofvish<strong>en</strong>gel<strong>en</strong> <strong>in</strong> Vlaander<strong>en</strong><br />
De Vlaamse Roofvis Federatie (VRF) volgt al jar<strong>en</strong> de evolutie van de roofvish<strong>en</strong>gelvangst<strong>en</strong><br />
op <strong>in</strong> e<strong>en</strong> aantal Vlaamse water<strong>en</strong>. Hoe ervaart de roofvish<strong>en</strong>gelaar<br />
de op<strong>en</strong>bare visserij <strong>in</strong> Vlaander<strong>en</strong>? Joris Willems geeft antwoord. <strong>Vislijn</strong> luistert.<br />
Joris Willems van de Vlaamse Roofvis<br />
Federatie (VRF) heeft e<strong>en</strong> duidelijke<br />
visie op duurzaam h<strong>en</strong>gel<strong>en</strong> op roofvis.<br />
“De vistechnische aspect<strong>en</strong> <strong>en</strong> de attitude<br />
van h<strong>en</strong>gelaars zijn aan elkaar<br />
verbond<strong>en</strong>”, zegt hij. “Meer gesofisticeerde<br />
vistechnische mogelijkhed<strong>en</strong><br />
vergrot<strong>en</strong> het belang van e<strong>en</strong> correcte<br />
attitude.“ E<strong>en</strong> duurzame roofvish<strong>en</strong>gelsport<br />
<strong>in</strong> Vlaander<strong>en</strong> staat of valt met<br />
twee belangrijke aandachtspunt<strong>en</strong>: het<br />
beperk<strong>en</strong> van de h<strong>en</strong>gelschade <strong>en</strong> catch<br />
& release met respect <strong>voor</strong> natuur <strong>en</strong><br />
het leefmilieu.”<br />
© VRF<br />
kieuwgreep<br />
SNOEK TELLEN<br />
“Vorig jaar organiseerde de VRF e<strong>en</strong><br />
snoektelmaand. Bedoel<strong>in</strong>g was dat<br />
snoekviss<strong>en</strong>d Vlaander<strong>en</strong> gedur<strong>en</strong>de<br />
e<strong>en</strong> maand zoveel mogelijk vangstgegev<strong>en</strong>s<br />
verzamelde om zo e<strong>en</strong> realistisch<br />
beeld te krijg<strong>en</strong> over de vangstkans<strong>en</strong><br />
van onze geliefde roofvis. We ontv<strong>in</strong>g<strong>en</strong><br />
<strong>in</strong>z<strong>en</strong>d<strong>in</strong>g<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> 80-tal vissers,<br />
vanuit alle prov<strong>in</strong>cies, op alle watertyp<strong>en</strong>.<br />
In totaal v<strong>in</strong>g<strong>en</strong> we 95 snoek<strong>en</strong>.<br />
Het vraagt gemiddeld 5,26 uur <strong>voor</strong> het<br />
vang<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> snoek. Ze zitt<strong>en</strong> er dus<br />
nog. Strikt private water<strong>en</strong> bevatt<strong>en</strong> het<br />
meeste snoek. Toch opvall<strong>en</strong>d: op de<br />
op<strong>en</strong>bare water<strong>en</strong>, bevisbaar met het<br />
visverlof van het Vlaams gewest, zijn de<br />
vangst<strong>en</strong> toch beduid<strong>en</strong>d beter dan de<br />
semi-op<strong>en</strong>bare water<strong>en</strong> waar je bij<strong>voor</strong>beeld<br />
met e<strong>en</strong> dagvergunn<strong>in</strong>g mag viss<strong>en</strong>.<br />
En <strong>voor</strong> de recordjagers: er werd<strong>en</strong><br />
maar liefst 3 metersnoek<strong>en</strong> gevang<strong>en</strong>,<br />
waarvan e<strong>en</strong>tje van 115 cm.”<br />
NAAR EEN HOOPVOLLE<br />
TOEKOMST?<br />
“We kunn<strong>en</strong> nog niet sprek<strong>en</strong> van e<strong>en</strong><br />
goede snoekstand <strong>in</strong> Vlaander<strong>en</strong>”, zegt<br />
Willems. “We beschikk<strong>en</strong> namelijk ook<br />
over vangstgegev<strong>en</strong>s <strong>in</strong> Nederland <strong>en</strong><br />
daar zijn de vangstkans<strong>en</strong> <strong>voor</strong> snoek<br />
2 tot 3 maal hoger. Dus het kan beter.<br />
De VRF blijft dan ook ijver<strong>en</strong> <strong>voor</strong> e<strong>en</strong><br />
totaal me<strong>en</strong>eemverbod <strong>voor</strong> snoek. De<br />
roofvis is immers ess<strong>en</strong>tieel <strong>voor</strong> e<strong>en</strong><br />
gezond viswater.”<br />
TE ONTHOUDEN<br />
ROOFVISWATER = GEZOND WATER<br />
1. CATCH & RELEASE<br />
E<strong>en</strong> roofvis die goed onthaakt wordt<br />
heeft e<strong>en</strong> overlev<strong>in</strong>gskans van bijna<br />
100%. Het is de <strong>en</strong>ige manier om de<br />
visstand te bescherm<strong>en</strong> <strong>en</strong> dure nieuwe<br />
visuitzett<strong>in</strong>g<strong>en</strong> te <strong>voor</strong>kom<strong>en</strong>.<br />
2. RESPECTEER DE NATUUR<br />
De vegetatie <strong>in</strong> de oeverzone is kwetsbaar.<br />
Achterlat<strong>en</strong> van visdraad is nefast<br />
<strong>voor</strong> watervogels. Verstoor zo we<strong>in</strong>ig<br />
mogelijk dier<strong>en</strong> op <strong>en</strong> langs het water.<br />
3. GEBRUIK DE JUISTE TECHNIEK<br />
“Roofvis vraagt om e<strong>en</strong> aangepaste dril<br />
<strong>en</strong> behandel<strong>in</strong>g. Land de roofvis met<br />
de hand. Laat het leefnet thuis, neem<br />
liever e<strong>en</strong> foto. En belangrijk: laat de vis<br />
op eig<strong>en</strong> kracht wegzwemm<strong>en</strong> bij de<br />
release.”<br />
Roofviss<strong>en</strong> <strong>voor</strong>kom<strong>en</strong> dat de visstand (<strong>voor</strong>al karper <strong>en</strong> witvis) op e<strong>en</strong> onnatuurlijke<br />
manier to<strong>en</strong>eemt waardoor voedseltekort <strong>en</strong> deg<strong>en</strong>eratie ontstaat<br />
van baars, witvis <strong>en</strong> karper. E<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>wichtig roofvisbestand zorgt er juist <strong>voor</strong><br />
dat de karperachtig<strong>en</strong> groter <strong>en</strong> gezonder kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> schakel<strong>en</strong><br />
ze zieke exemplar<strong>en</strong> uit. Wordt de roofvisstand te groot, dan reguleert<br />
deze zichzelf door kannibalisme. Het is erg opmerkelijk dat goede roofviswater<strong>en</strong><br />
ook altijd goede witviswater<strong>en</strong> zijn.<br />
OPINIE<br />
29
VIER x FIER<br />
30<br />
VIER x FIER<br />
Bijzondere vangst<strong>en</strong><br />
Omdat elke vangst <strong>voor</strong> e<strong>en</strong> h<strong>en</strong>gelaar bijzonder is haalt <strong>Vislijn</strong> op deze<br />
pag<strong>in</strong>a vier doodgewone op<strong>en</strong>bare vissers met hun buit<strong>en</strong>gewone vangst<br />
<strong>voor</strong> de l<strong>en</strong>s. Hun fiere vissersblik zegt immers meer dan 1000 woord<strong>en</strong><br />
visserslatijn.<br />
FILIP<br />
Bijzondere vangst: schubkarper, 8 kilogram,<br />
slank gebouwd.<br />
Viswater: Kanaal G<strong>en</strong>t-Oost<strong>en</strong>de, zone<br />
Beernem<br />
Verhaal: “Ik b<strong>en</strong> rec<strong>en</strong>t naar Beernem<br />
verhuisd, op 200 meter van het kanaal.<br />
Dit was mijn allereerste vis die ik hier<br />
kon vang<strong>en</strong>. Bijna <strong>in</strong> mijn tu<strong>in</strong>, zeg<br />
maar.”<br />
JAN<br />
Bijzondere vangst: pal<strong>in</strong>g<br />
Viswater: Rupel<br />
Verhaal: Lokale vissers wet<strong>en</strong> dat hier<br />
fl<strong>in</strong>k wat pal<strong>in</strong>g aan de haak te slaan<br />
is. “Als je op de Rupel pal<strong>in</strong>g vangt,<br />
moet je die eerst e<strong>en</strong> tijdje <strong>in</strong> proper<br />
water zett<strong>en</strong>”. Dat verhaal doet de<br />
ronde hier <strong>in</strong> de buurt weet Jan. “Zo<br />
wordt de pal<strong>in</strong>g zuiver”.<br />
De redactie w<strong>en</strong>st er op te wijz<strong>en</strong> dat<br />
de Vlaamse Overheid nog steeds de<br />
consumptie van zelf gevang<strong>en</strong> pa-<br />
© Filip Matthys<br />
l<strong>in</strong>g uit de op<strong>en</strong>bare water<strong>en</strong> t<strong>en</strong> zeerste<br />
ontraadt. Et<strong>en</strong> van de vis kan gezondheidsrisico’s<br />
<strong>in</strong>houd<strong>en</strong>. Door de pal<strong>in</strong>g<br />
<strong>in</strong> zuiver water te houd<strong>en</strong>, verdwijn<strong>en</strong><br />
de vervuil<strong>en</strong>de stoff<strong>en</strong> ge<strong>en</strong>sz<strong>in</strong>s.<br />
KRISTOF<br />
Bijzondere vangst: baars<br />
Viswater: zomaar erg<strong>en</strong>s op e<strong>en</strong><br />
kanaal<br />
Verhaal: E<strong>en</strong> prachtige zomerdag<br />
rustig viss<strong>en</strong>d op roofvis met h<strong>en</strong>gel<br />
<strong>en</strong> weerhaakloos kunstaas. Na de<br />
foto g<strong>in</strong>g het baarsje terug het water <strong>in</strong>.<br />
Misschi<strong>en</strong> afspraak over <strong>en</strong>kele jar<strong>en</strong><br />
<strong>voor</strong> e<strong>en</strong> kanjer?<br />
LUKA EN NIKOLA<br />
Bijzondere vangst: snoek<br />
Viswater: De Melle<br />
Verhaal: Luka <strong>en</strong> Nikola zijn<br />
ondanks hun jeugdige leeftijd<br />
ge<strong>en</strong> gro<strong>en</strong>tjes <strong>in</strong> roofvisland.<br />
Als trouwe led<strong>en</strong> van de Snoek-<br />
© ANB<br />
studiegroep Nederland-België<br />
trekk<strong>en</strong> ze er regelmatig op uit met<br />
vader Sdrjan. Weer of ge<strong>en</strong> weer, er valt<br />
altijd wel iets nieuws te ontdekk<strong>en</strong> <strong>en</strong> te<br />
belev<strong>en</strong>. Eén d<strong>in</strong>g staat nu al vast, e<strong>en</strong><br />
goede vismaat is goud waard! <br />
© Sdrjan Filipovic<br />
© Pol Heymans<br />
HENGELEN<br />
IN ONZE ZEEHAVENS<br />
Onze zeehav<strong>en</strong>s zijn de geliefde stek van heel wat h<strong>en</strong>gelaars. Door de<br />
drukke bedrijvigheid <strong>en</strong> de str<strong>en</strong>ger word<strong>en</strong>de veiligheidsregels is dit echter<br />
niet evid<strong>en</strong>t. Om de h<strong>en</strong>gelsport <strong>in</strong> onze zeehav<strong>en</strong>s mogelijk te houd<strong>en</strong>,<br />
di<strong>en</strong><strong>en</strong> dus afsprak<strong>en</strong> te word<strong>en</strong> gerespecteerd. Je v<strong>in</strong>dt hiervan e<strong>en</strong> overzicht<br />
op onze website www.natuur<strong>en</strong>bos.be onder de rubriek “natuurbeleid”<br />
<strong>en</strong> vervolg<strong>en</strong>s doorklikk<strong>en</strong> naar “op<strong>en</strong>bare visserij” <strong>en</strong> “visverlof”.<br />
HAVEN VAN ANTWERPEN<br />
Er is ge<strong>en</strong> bijkom<strong>en</strong>de visvergunn<strong>in</strong>g<br />
van de Stad Antwerp<strong>en</strong> meer nodig om<br />
te h<strong>en</strong>gel<strong>en</strong> <strong>in</strong> de Antwerpse hav<strong>en</strong>dokk<strong>en</strong>.<br />
Het volstaat om e<strong>en</strong> visverlof van<br />
het Vlaamse gewest te bezitt<strong>en</strong>. In de<br />
hav<strong>en</strong> kan echter niet overal word<strong>en</strong> gevist.<br />
Meer <strong>in</strong>fo over de toegestane vislocaties<br />
v<strong>in</strong>d je op de website van de Stad<br />
Antwerp<strong>en</strong>: www.antwerp<strong>en</strong>.be of het<br />
Geme<strong>en</strong>telijk Hav<strong>en</strong>bedrijf Antwerp<strong>en</strong>:<br />
http://www.portofantwerp.com/nl via<br />
de zoekterm “viss<strong>en</strong>”.<br />
HAVEN VAN GENT<br />
Ook <strong>voor</strong> het G<strong>en</strong>tse Zeehav<strong>en</strong>gebied<br />
wordt ge<strong>en</strong> bijkom<strong>en</strong>de vergunn<strong>in</strong>g<br />
gevraagd. Het visverlof van het Vlaamse<br />
gewest volstaat om er te h<strong>en</strong>gel<strong>en</strong>. Er<br />
was echter nood aan e<strong>en</strong> toegangsregel<strong>in</strong>g<br />
<strong>voor</strong> de visserij. Het Hav<strong>en</strong>bedrijf<br />
G<strong>en</strong>t <strong>en</strong> de afdel<strong>in</strong>g Maritieme<br />
Toegang hebb<strong>en</strong> daarom <strong>in</strong> overleg<br />
met de Prov<strong>in</strong>ciale Visserijcommissie<br />
van Oost-Vlaander<strong>en</strong> e<strong>en</strong> ruime keuze<br />
aan h<strong>en</strong>gelzones aangeduid langs het<br />
Zeekanaal G<strong>en</strong>t-Terneuz<strong>en</strong>. In de dokk<strong>en</strong><br />
zelf van het G<strong>en</strong>tse Zeehav<strong>en</strong>gebied<br />
mag niet word<strong>en</strong> gevist. De kaart<br />
van de viszones v<strong>in</strong>d je op de website<br />
van de G<strong>en</strong>tse Hav<strong>en</strong>kapite<strong>in</strong>di<strong>en</strong>st:<br />
http://www.gab<strong>in</strong>fo.net via de zoekterm<br />
“viszones”. Deze kaart is ev<strong>en</strong>e<strong>en</strong>s<br />
te raadpleg<strong>en</strong> op de website van het<br />
<strong>Ag<strong>en</strong>tschap</strong> <strong>voor</strong> <strong>Natuur</strong> <strong>en</strong> Bos.<br />
HENGELEN IN DE HAVEN VAN<br />
OOSTENDE<br />
De Hav<strong>en</strong> van Oost<strong>en</strong>de is niet vrij toegankelijk.<br />
E<strong>en</strong> uitzonder<strong>in</strong>g wordt gemaakt<br />
<strong>voor</strong> h<strong>en</strong>gelaars die de toelat<strong>in</strong>g<br />
krijg<strong>en</strong> van de hav<strong>en</strong>kapite<strong>in</strong> om het hav<strong>en</strong>dome<strong>in</strong><br />
te betred<strong>en</strong>. Hier<strong>voor</strong> wordt<br />
op jaarbasis e<strong>en</strong> adm<strong>in</strong>istratieve kost<br />
van 7,5 euro aangerek<strong>en</strong>d.<br />
Je kan deze toelat<strong>in</strong>g aanvrag<strong>en</strong> bij de<br />
hav<strong>en</strong>kapite<strong>in</strong>. Leg kort uit waarom je<br />
toelat<strong>in</strong>g w<strong>en</strong>st aan te vrag<strong>en</strong> <strong>en</strong> leg<br />
duidelijk uit <strong>voor</strong> welke locatie(s) je e<strong>en</strong><br />
toelat<strong>in</strong>g w<strong>en</strong>st. Indi<strong>en</strong> je ook e<strong>en</strong> bijkom<strong>en</strong>de<br />
vergunn<strong>in</strong>g w<strong>en</strong>st <strong>voor</strong> nachtviss<strong>en</strong><br />
langs de Oud<strong>en</strong>burgseste<strong>en</strong>weg,<br />
di<strong>en</strong>t dit uitdrukkelijk vermeld te word<strong>en</strong><br />
op de vergunn<strong>in</strong>gsaanvraag.<br />
Hav<strong>en</strong>kapite<strong>in</strong> Ronald Kreps<br />
Slijk<strong>en</strong>seste<strong>en</strong>weg 2, 8400 Oost<strong>en</strong>de<br />
Tel. 059-34 07 11<br />
E-mail: <strong>in</strong>fo@portofoost<strong>en</strong>de.be <br />
© Vilda - Yves Adams<br />
HAVENVISSERS<br />
31
SCHAF JE VISVERLOF AAN<br />
OP WWW.VISVERLOF.BE<br />
NUTTIGE ADRESSEN VISLIJN <strong>2013</strong><br />
Infoloket Op<strong>en</strong>bare Visserij<br />
Prov<strong>in</strong>ciale Visserijcommissies<br />
U heeft e<strong>en</strong> vraag over de op<strong>en</strong>bare visserij? W<strong>en</strong>st u<br />
meer <strong>in</strong>formatie over visserijregelgev<strong>in</strong>g, viswater<strong>en</strong>,<br />
visrecht<strong>en</strong>, vissoort<strong>en</strong> <strong>en</strong> visstandbeheer? Neem dan<br />
contact op met de Visserijcommissie <strong>in</strong> uw prov<strong>in</strong>cie.<br />
West-Vlaander<strong>en</strong><br />
FAC Kamgebouw<br />
K. Albert I-laan 1/5 bus 6, 8200 Brugge, Tel.: 050-30 16 17<br />
E-mail: pvcwvl@gmail.com<br />
Oost-Vlaander<strong>en</strong><br />
Woodrow Wilsonple<strong>in</strong> 2, 9000 G<strong>en</strong>t, Tel.: 09-267 78 02<br />
E-mail: pvc@oost-vlaander<strong>en</strong>.be<br />
Antwerp<strong>en</strong><br />
Jan Van Rijswijcklaan 28, 2018 Antwerp<strong>en</strong>,<br />
Tel.: 03-240 64 39<br />
E-mail: <strong>in</strong>fo@visserijcommissie.provant.be<br />
Vlaams-Brabant<br />
VAC, Diestsepoort 6 bus 75, 3000 Leuv<strong>en</strong>,<br />
Tel.: 016-66 63 17<br />
E-mail: visserij.vbr.anb@vlaander<strong>en</strong>.be<br />
Limburg<br />
Universiteitslaan 1, 3500 Hasselt, Tel.: 011-29 96 87<br />
E-mail: raymond.dupont@bz.vlaander<strong>en</strong>.be<br />
© K. De Ruysscher<br />
BEHEER VAN DE VISSTAND EN DE VISSERIJ /<br />
AGENTSCHAP VOOR NATUUR EN BOS<br />
Het <strong>Ag<strong>en</strong>tschap</strong> <strong>voor</strong> <strong>Natuur</strong> <strong>en</strong> Bos staat <strong>in</strong> <strong>voor</strong> het<br />
beheer van de visstand, het behoud van de visserij<br />
<strong>en</strong> de nalev<strong>in</strong>g van de visserijwetgev<strong>in</strong>g. Vissterfte op<br />
op<strong>en</strong>baar water kan bij het <strong>Ag<strong>en</strong>tschap</strong> gemeld word<strong>en</strong>,<br />
ev<strong>en</strong>als visstroperij of andere ernstige <strong>in</strong>breuk<strong>en</strong> op de<br />
visserijwetgev<strong>in</strong>g.<br />
West-Vlaander<strong>en</strong><br />
VAC, Jacob Van Maerlantgebouw<br />
Kon<strong>in</strong>g Albert I-laan 1-2 bus 74, 8200 Brugge,<br />
Tel.: 050-24 77 81<br />
E-mail: visserij.wvl.anb@vlaander<strong>en</strong>.be<br />
Oost-Vlaander<strong>en</strong><br />
Gebr. Van Eyckstraat 4-6, 9000 G<strong>en</strong>t, Tel.: 09-265 46 40<br />
E-mail: visserij.ovl.anb@vlaander<strong>en</strong>.be<br />
Antwerp<strong>en</strong><br />
Gebouw Anna Bijns<br />
Lange Kievitstraat 111-113 bus 13, 2018 Antwerp<strong>en</strong>,<br />
Tel.: 03-224 62 62<br />
E-mail: visserij.ant.anb@vlaander<strong>en</strong>.be<br />
Vlaams-Brabant<br />
VAC, Diestsepoort 6 bus 75, 3000 Leuv<strong>en</strong>,<br />
Tel.: 016-66 63 00<br />
E-mail: visserij.vbr.anb@vlaander<strong>en</strong>.be<br />
Limburg<br />
Kon<strong>in</strong>g<strong>in</strong> Astridlaan 50 bus 5, 3500 Hasselt,<br />
Tel.: 011-74 25 00<br />
E-mail: visserij.lim.anb@vlaander<strong>en</strong>.be<br />
C<strong>en</strong>trale Di<strong>en</strong>st<strong>en</strong>-Visserijfonds<br />
Graaf de Ferrarisgebouw<br />
Kon<strong>in</strong>g Albert-II-laan 20 bus 8, 1000 Brussel,<br />
Tel.: 02-553 82 22<br />
E-mail: visserij.anb@vlaander<strong>en</strong>.be<br />
Depotnummer: D/2012/3241/250<br />
Uitgave: januari <strong>2013</strong><br />
Meer <strong>in</strong>fo over het <strong>Ag<strong>en</strong>tschap</strong> <strong>voor</strong> <strong>Natuur</strong> <strong>en</strong> Bos:<br />
www.natuur<strong>en</strong>bos.be