Agora januari - Katholieke Hogeschool Kempen

Onderzoek Maat-, maar ook wetenschappelijk
Wat vroeger exclusief het werkterrein van universiteiten en bedrijven was, behoort sinds het hogeschooldecreet
officieel ook tot de opdracht van de hogescholen: wetenschappelijk onderzoek. Wel leggen de
hogescholen zich met name toe op projectmatig wetenschappelijk onderzoek (PWO). Het zuiver wetenschappelijk
onderzoek blijft het domein van de universiteiten. Toch hebben die het kennelijk wat moeilijk met
de territoriumherverdeling. Maar ze zullen ermee moeten leren leven, de trend is onomkeerbaar: PWO is
niet meer weg te denken uit het hogeschoollandschap. Het departement Sociaal Werk van de KH Kempen
mag als voorbeeld dienen. Het doet wél, en kijkt af en toe eens om. Wij zochten Guido Cuyvers op, die voor
het departement SW de onderzoeksprojecten coördineert. Tussen het coördineren door stond hij ons
welwillend te woord.
Voor alle duidelijkheid: het departement
SW heeft niet gewacht op het decreet om
zich op PWO te storten. Al in 1989 deed
Geel, samen met de sociale hogescholen
van Antwerpen en Brussel, en met het
Verbond van het Katholiek Hoger Onderwijs
(‘de Guimardstraat’), een onderzoek
naar de studieloopbaan van studenten
hoger onderwijs. Verder was er in
1995 het onderzoek Behoeften en verwachtingen
van toekomstige bejaarden in
het arrondissement Turnhout. Toch is er
wel degelijk iets veranderd sedert het
decreet. Guido Cuyvers: “Onderzoek
kan nu officieel deel uitmaken van de
taakbelasting van een docent. Daardoor
kan de frequentie van de projecten toenemen.
Vroeger was een project per jaar
al heel mooi, nu loopt een aantal onderzoeken
parallel. Het departement ziet
daar niet alleen een mogelijkheid tot extra
tewerkstelling in, maar ook tot kwaliteitsverbetering
van de opleiding. Studenten
leren het werkveld kennen, docenten
houden de vinger aan de pols.”
Campingbewoners
Een mooi voorbeeld is de opdracht van
het OCMW van Rijkevorsel. In 1999
vroeg die instelling de medewerking van
het departement SW voor een onder-
20 • HIKempen Agora
zoek naar de situatie van permanente
campingbewoners ter plaatse. De wetgever
had de gemeenten namelijk voor de
keuze gesteld. Als ze een beleidsplan
opstelden, mocht permanente campingbewoning
uitdoven tot uiterlijk in 2005.
Als er geen beleidsplan was, moest die
vorm van wonen al in 2000 verdwijnen.
Het OCMW vroeg zich af wat er in 2005
zou gebeuren: zouden de campingbewoners
gewoon vertrekken? Zou het
OCMW voor alternatieve opvang moeten
zorgen? Studenten SW hebben de
situatie in kaart gebracht. Ze hebben een
vragenlijst voor de betrokkenen opgesteld.
Ze hebben hun rapport uitgebreid
met de campingbewoners besproken en
conclusies voor het beleid geformuleerd.
Guido Cuyvers: “Uit dit voorbeeld mag
blijken waarom dit soort onderzoek voor
ons zo belangrijk is. De onderzoekers
(lees: studenten onder begeleiding van
docenten) geven niet louter zinnig advies
aan een instelling die erom vraagt en die
ervoor betaalt. De studenten leren bovendien
om een beredeneerd en onderbouwd
onderzoek te doen, wat hen later
in staat moet stellen de aangeleerde methodiek
op andere domeinen zelfstandig
toe te passen. Ook belangrijk: de invalshoek
is niet die van de socioloog, maar die
van de maatschappelijk werker. Dat wil
zeggen dat er een engagement is ten
aanzien van de doelgroep, en dat de mensen
over wie het gaat, betrokken worden
bij alle fasen van het onderzoek.”
Selectiecriteria
De hogeschool hanteert vrij strenge criteria
om een onderzoeksproject te selecteren.
Zegt Cuyvers: “Ten eerste moet
het onderwerp relevant zijn voor de opleiding.
Geen Mars- of Dash-onderzoeken
dus. We moeten er met z’n allen iets
van kunnen leren over maatschappelijk
werk. Enkel als het project nieuwe kennis
oplevert over maatschappelijke werkpro-