• Vermaledijde hekjes • Verbouwing Scheepvaartmuseum ... - WCOB

De Eilander
Buurtkrant van de Kadijken / Kattenburg / Wittenburg / Oostenburg / Petersburg
De Eilander
NUMMER
5
AUGUSTUS
2009
• Vermaledijde hekjes
• Verbouwing Scheepvaartmuseum ingeluid

edactioneel
Af en toe is er een gebeurtenis
op de Eilanden die
hoogwaardigheidsbekleders te
hoop doet lopen. Op 4 juni werd
letterlijk met een kanon het
startschot gegeven voor de radicale
“makeover” van het Scheepvaartmuseum.
Het museum bleef
overeind.
De verbouwing is een ontwerp
van rijksbouwmeester Liesbeth van
der Pol. Bij de ceremoniële start
was ook cultuurminister Ronald
Plasterk aanwezig, evenals onze
eigen burgervader Job Cohen.
Diens geestige toespraak valt elders
in dit nummer te lezen.
Is het Scheepvaartmuseum dan
zo belangrijk, vraagt u zich
misschien af. Het antwoord is ja.
Het Scheepvaartmuseum is
namelijk een rijksmonument in de
categorie 1. Dat wil zeggen dat het
van buitengewoon
cultuurhistorisch belang is.
Dit markante gebouw zal dan
ook een centrale rol gaan spelen in
de economische en toeristische
ontsluiting van de Oostelijke
Eilanden die het Stadsdeel
Centrum zegt te gaan realiseren.
Wat we ons daarbij precies moeten
voorstellen is echter vooralsnog
onduidelijk. Onze redacteur die de
op 18 juni gehouden inspraak- en
informatieavond met betrekking tot
het bestemmingsplan Oostelijke
Eilanden bezocht om u te
informeren, keerde uit het lood
geslagen en met lege handen weer
huiswaarts. Nou ja, met lege
handen: bijna 250 pagina’s aan
rapporten, dat wel.
Dezelfde hoogwaardigheidsbekleders
zullen hopelijk weer
aanwezig zijn bij de feestelijke
heropening van het Scheepvaartmuseum,
te zijner tijd. Of dat ook
het geval zal zijn bij de feestelijke
ontsluiting van de Oostelijke
Eilanden, blijft de vraag.
2 AUGUSTUS 2009 DE EILANDER
Column Awraham Meijers 3
Nou ik vind… 3
BuurtBazin: Hedy d’Ancona 4
Toespraak Job Cohen 5
Graven in de Sibbeltuinen 6
Kunstroute van de baan 7
Nieuws in het kort 8
Inspraak 9
PortiekPortiers 9
Arthur IJzerdraat 11
Wijkcentrumnieuws 14
Werkgroep Groen & milieu 15
Vermaledijde hekjes 15
Vrijwilligerspagina 16
Ontwikkelingen 17
Column Ballabona 19
Patatatoe is meedoen 20
Column Observaties 21
Prikbord 23
inhoud
colofon
De Eilander komt tot stand met medewerking van het Wijkcentrum Oostelijke Binnenstad. OPLAGE: Jrg. 32, 7.200 exemplaren, huis aan
huis. REDACTIE: Rob van der Heijden, Geeske Lanting, Saskia Moerbeek, Jan Mey, Awraham Meijers, Mieke de Moor, Henk Pauwels,
Regina Szwed dos Santos FOTOGRAFIE: Maria Heijdendael, Henry Kloostra, Bruno van Moerkerken DRUK: Drukkerij Dijkman
INFORMATIE: Kopij: Inzenden per e-mail (Word-bijlage) aan redactie-eilander@projectsinprogress.nl. Per post: brief of CD aan De
Eilander, Kleine Wittenburgerstraat 1, 1018 LS Amsterdam. INLEVERDATUM KOPIJ: no 6: vr. 6 september 2009 vóór 14.00 uur (ook
betaalde kopij). ADVERTENTIES: Inleveren vóór vr. 11 september 2009, Wijkcentrum Oostelijke Binnenstad t.a.v Mirjam Berloth, Kleine
Wittenburgerstraat 1, 1018 LS Amsterdam, 020 - 622 38 08, e-mail: mirjam@wcob.nl INTERNET: www.wcob.nl BEZORGING: Voor vragen
en klachten kunt u contact opnemen met het Wijkcentrum, tel. 020 - 622 38 08. De Eilander verschijnt acht keer per jaar.
4
9
16
20
Voorpagina: Minister Plasterk en burgemeester Cohen gaven
het startschot voor de verbouwing van het Scheepvaartmuseum.
Foto Bruno van Moerkerken

nou ik vind...
Beste redactie,
Met toenemende verbazing hebben
wij ons door het artikel met de titel
“Arie” geworsteld. Waar het artikel
over ging, over Arie ging het zeker niet.
Het is waarschijnlijk de bedoeling geweest
een artikel te schrijven over onze
vriend Arie IJzerdraat. Hij is afgelopen
december inderdaad overleden en
woonde op een kleine boot op de plek
die in het artikel wordt genoemd. Dat
zijn ongeveer de enige gegevens in het
artikel die kloppen. De rest is ver van de
werkelijkheid.
Arie heette eigenlijk Arthur. Zijn
grootvader was een Geus en heeft de
oorlog niet overleefd. Arthur zelf was geboren
in 1957, dus hij kan moeilijk een
oorlogstrauma hebben opgelopen. Hij
heeft vrouw noch kind gehad. Hij had
geen donker haar. Hij rookte niet. Als hij
ergens aan te herkennen was, was het
aan zijn onafscheidelijke kaplaarzen.
Daarmee begaf hij zich met gezwinde
spoed van de ene vriend naar de andere.
Doorn in het oog van de schrijfster
van het artikel is de vuilnisbeltachtige
toestand aan de overkant van haar
woonboot. Beschreven toestand is echter
niet van Arthur geweest, maar van
zijn buurman.
Arthur was
een kunstenaar
en een
minimalist.
Hij heeft massa’s
prachtige
pentekeningennagelaten,
waarvan
bijgevoegd
een voorbeeld.
Hij bezat niets, laat staan rotzooi.
Hij ergerde zich net zo aan de ontembare
groei van zijn buurman als briefschrijfster.
Hij was echter teveel een
gentleman om daar iets over te zeggen.
Wij betreuren het dat met zulke onwaarheden
de nagedachtenis van onze
lieve vriend onnodig besmuikt wordt.
Wij willen graag deze rectificatie geplaatst
zien, zodat als men al een oordeel
wil vormen, men dat op z’n minst op
grond van feiten in plaats van fictie kan
doen.
Namens de intimi van Arthur,
Simone le Noble
(Zie ook pagina 11)
column AWRAHAM MEIJERS
Met z’n allen naar de
Friese terpen
1
. Stel: je lijdt aan agorafobie – zeg maar pleinvrees. Alleen al
bij het woord plein of open ruimte in een stad, ga je trillen,
word je duizelig en grijp je naar de fles sterke drank. (Waarna je de wereld
helemaal voor een doedelzak aanziet.)
2. Stel: je bent dwangmatig en ongevraagd bezig iets Leuks & Nuttigs aan te
richten voor de samenleving, gaat met die leukheiddwang naar bed en staat er
mee op. Alom ziet men jouw komst met angst en beven tegemoet. En dat geeft
je een goed gevoel, een bijna seksuele kick.
3. Stel: je hebt geen gevoel voor schoonheid. Sterker nog: iets dat (enigszins)
mooi is ervaar jij als persoonlijke bedreiging. Het liefst zou je dat gevaar
verwoesten. Als je de kans krijgt zul je dat ook zeker doen. Esthetiek moet
vermorzeld. Dood aan al wat iedereen – behalve jij, vanzelfsprekend – als
prettig ervaart.
4. Stel: je bent ambtenaar of wethouder bij de gemeente, hebt tot overmaat
van ramp met stadsplanning te maken en bezit geen greintje fantasie. Ook
creativiteit komt niet voor in je vocabulaire. Je kunt dus slechts binnen een
beperkt kader denken én handelen. Wat je ogen zien vernietigen je handen en
dat windt jou lekker op.
Stel dat je aan deze vier stellingen voldoet, dan lijdt je aan het zogeheten
AAZ-syndroom. (Afbraak door Angst en Zelfoverschatting). Binnen de
geestelijke gezondheidszorg wordt gesproken over een aazetje. Voorwaar geen
pretje voor de omgeving van de patiënt. Deze heeft namelijk niet door wat een
onheil hij of zij voortdurend aanricht. Psychiaters hebben geen sluitend
antwoord op deze idiotie. Therapieën stranden. Pillen die een dolle stier tot
bedaren brengen, slaan niet aan. Praten, redelijkheid en overtuigende
argumenten zijn nutteloos. Er wordt van uit gegaan dat Atilla de Hun († 453 )
oervader is van de AAZ. Bekend is de uitspraak over diens ongebreidelde
vernielzucht: “Waar Atilla’s paard zijn hoeven zet groeit geen gras meer”.
Goed nieuws is dat AAZ niet vaak voorkomt, binnen onze samenleving is AAZ
te verwaarlozen. Het slechte nieuws is dat bij de gemeente Amsterdam de
ziekte genadeloos heeft toegeslagen; het aantal aazetjes is schrikbarend hoog
en breidt steeds uit. Landelijk zijn wij koploper.
Op Wittenburg staat de Witte Boei, een relatief klein gebouw op de kopse
kant van het Wittenburgplein. Hier worden allerlei activiteiten georganiseerd en
stappen vanwege de kleinschaligheid buurtbewoners makkelijk naar binnen,
mogelijk voor een kop koffie en een praatje met deze of gene. Voorwaarde voor
een ontmoetingsplek is kleinschaligheid, zeker als het een grote stad betreft. Er
staan al meer dan genoeg overweldigende bouwwerken! Ook het verkeersvrije
plein is een oase van rust, de flatgebouwen zijn minder prominent aanwezig,
kinderen spelen hun spelletjes, volwassenen voelen zich senang. Maar dan…
Mevrouw Els Iping is wethouder en loert met argusogen of er nog iets te
veranderen valt. “Verbeteren” noemt ze dat graag. Tot haar blijdschap stuit ze op
een kwalijke dag op de Witte Boei. Oei! Foei! Niet geplaagd door inzicht en
empathie besluit ze dat het uit moet zijn met die verdomde kleinschaligheid en
dat enge plein, die bedreigende leegte. Het maakt haar onpasselijk. In haar stad
een plein van redelijk formaat? Doei. Er moet – besluit ze in haar AAZ-wijsheid -
een Huis van de Buurt komen. Groot. Imposant. Binnen het kader van een
duchtig flatgebouw. Daarvoor moet dat plein rigoureus krimpen. O ja, ook die
bomen moeten weg. Als Amsterdammers een boom willen zien moeten ze
maar op de Veluwe gaan wonen. En als je dorpse intimiteit zoekt, ga dan maar
op een Friese terp zitten.
Ik vrees dat Iping en haar vazallen hun zin zullen krijgen.
awraham.meijers@hetnet.nl
AUGUSTUS 2009 DE EILANDER
3

Foto: Maria Heijdendael
Hedy d’Ancona
Geboren in oktober 1937.
Ze werd opgevoed door
haar grootouders. Meer
dan hoofdkabouterschap
bij de padvinders zat er
toen niet in. Later wel bij
het emancipatieproces en
de politiek. Het
persoonlijke werd politiek.
Een gesprek met Hedy
d’Ancona.
Door Henk Pauwels
In Den Haag aanschouwde ze het levenslicht.
Kort daarna scheiden haar
moeder en Joodse vader. Moeder brengt
Hedy onder bij haar ouders. Grootvader
is een ambachtelijke en trotse schoenmaker,
grootmoeder is fulltime huisvrouw.
In 1947 trouwt haar moeder een weduwnaar
met kleine kinderen. Het leven van
4 AUGUSTUS 2009 DE EILANDER
Hedy’s, nu de oudste van een vijftal, verandert
op slag.
Op haar elfde gaat ze naar de Leidse
HBS voor meisjes, het grietenaquarium.
Ondanks de vermelding ‘opruiende houding’
in de kantlijn van haar rapporten
maakt ze de school in één keer af. Op
haar zeventiende vliegt ze uit naar het
felbegeerde Amsterdam, om sociale
geografie te studeren. Via het studentencabaret
belandt ze in professionele groepjes.
Een vrolijke manier om een deel van
haar studie te bekostigen.
Na een uitstapje als producer van televisieprogramma’s
gaat ze terug naar de
universiteit, nu als wetenschappelijk medewerker.
Het is de tijd van de Maagdenhuisbezetting,
de optredens van antirookmagiër
Robert Jasper Grootveld en
Johnny van Doorn. De stad zindert, er
wordt geëxperimenteerd met drugs. Kabouters
en Provo maken de autoriteiten
belachelijk. Het is het begin van de latere
democratisering, het activisme en verzet.
Ze doet mee aan acties voor het behoud
van de buurten, tegen de aanleg van de
metro en de bouw van banken in de Vijzelstraat.
buurtbazin voor even
Vanaf ’68 concentreert ze zich op de
vrouwenbevrijding. Ze richt samen met
Joke Kool-Smit de actiegroep Man-
VrouwMaatschappij op en in 1972, met
Wim Hora Adema, het blad Opzij.
Spontane actie wordt omgezet in politieke
betrokkenheid omdat dit de manier
is om een samenleving te veranderen. Ze
staat nog steeds achter de uit Amerika
overgewaaide term ‘Het persoonlijke is
politiek.’ In haar politieke carrière probeert
ze dat om te zetten naar werkelijkheid.
Als Eerste Kamerlid bij het gelegaliseerd
krijgen van abortus. Als staatssecretaris
voor emancipatiezaken (in 1981 onder
Joop den Uyl als minister van Sociale
Zaken en Werkgelegenheid) door geweld
tegen vrouwen op de agenda te krijgen.
Als lid van het Europese Parlement door
haar inzet voor racismebestrijding.
Eind jaren tachtig krijgt ze contact
met een deel van haar d’Ancona-familie,
die in Israël WOII overleefde. Enkele jaren
later, als minister van Welzijn, Volksgezondheid
en Cultuur in Tel Aviv voor
de opening van de Anne Frank- tentoonstelling,
leest ze in het herdenkingsboek
Zachor de namen van de d’Ancona’s die

het niet hebben gehaald. Onder hen haar
vader en zijn ouders.
Na haar tweede periode in het Europese
parlement is d’Ancona nu actief in
‘Een Ander Joods Geluid’ en heeft ze
daarnaast nog een aantal bestuursfuncties,
waaronder het voorzitterschap van
het Amsterdams Fonds voor de Kunst.
Hedy d’Ancona wil zich als gast opstellen,
maar wel als gast die al meer dan
twaalf jaar bijna dagelijks in het huis van
haar partner beeldend kunstenaar Aat
Veldhoen verblijft. Vanaf de eerste etage
is er een mooi uitzicht op de werven aan
de overkant van de vaart.
‘Soms vind ik het jammer dat de oude bebouwing
zo rigoureus is weggevaagd. Maar
ik vind het fijn voor de huidige bewoners dat
de buurt zo groen is, zoveel ruimte heeft.’
‘Er wordt hier en daar slordig omgesprongen
met dingen die gekoesterd zouden moeten
worden. Het water van de Nieuwe Vaart
kun je niet eens zien omdat er hekken zijn geplaatst.
Leuk om zo als bootbewoner een
‘privé-tuin’te hebben maar zonde van de boulevard
die van iedereen zou moeten zijn.’
Het pleintje aan het eind van de Oostenburgergracht
vindt ze een architectonische
schandvlek, evenals de verslonzing
van het Wiener-complex. De altijd
gesloten luiken van het VOC-gebouw zijn
een ergernis.
‘Gelukkig is de Czaar Peterstraat mooi uit
de herinrichting gekomen. Dat is belangrijk,
omdat die straat de verbinding is tussen de
oude en de nieuwe stad. Ik denk dat het daar
nog een stuk levendiger kan worden. Met
winkels en restaurants.’
De mooie kanten van deze buurt moeten
we waarderen. De Oosterkerk is een
wonder van schoonheid en soberte. Helder
is haar observatie over het verschil in
bezoek bij een buurtfeest en een buurtmarkt.
‘Bij het eerste valt op hoe ‘wit’het publiek
is, bij de buurtmarkt is het bezoek gemêleerd.
Ik zou wensen dat het meer voor de hele
buurt wordt.’
Van het Werktheater wil ze een buurttheater
maken met een vaste groep als bespelers.
‘En wellicht zou men ook meer exposities
kunnen organiseren, want er wonen
veel kunstenaars in de buurt, maar, afgezien
van de open ateliers een keer per jaar, is er te
weinig expositieruimte voor ze.’ Er mogen
wat haar betreft ook meer kleinschalige
speciaalzaken op de boulevard komen.
Zou er op termijn ook een Aat Veldhoen-museum
bij passen, vraagt de
schrijver zich af.
Op 4 juni kwamen ministers, notabelen, architecten, bouwers en
de wereldpers bijeen in het onttakelde Scheepvaartmuseum.
Toespraak door
burgemeester Cohen
Dames en heren,
‘s Lands Zeemagazijn was de meest logische en tegelijk meest
prestigieuze locatie waar het Amsterdamse Scheepvaartmuseum zo’n
35 jaar geleden heen kon verhuizen. Het voormalige Magazijn was het
epicentrum van de Nederlandse marine in de Gouden Eeuw en is nu
nog altijd een aansprekend symbool van de marinegeschiedenis van
Nederland, met zijn strenge gevels omringd door water, de smalle
toegangspoort, de indrukwekkende binnenplaats: een prachtig, statig
en aansprekend decor voor de collectie van het Scheepvaartmuseum.
Dat gold uiteraard niet voor het oude pand in Amsterdam Zuid waarin
het Scheepvaartmuseum vroeger gehuisvest was en waarin nu een
veilinghuis zit. Maar dat had ook wel degelijk zijn charme: om te
beginnen was het er knus en stoffig – de zee was daar ver weg. Er liepen
wat oudere suppoosten rond die graag verhalen vertelden bij de
prachtig opgestelde verzameling modelschepen, ankers,
korvijnagelbanken, boegbeelden, kanonnen en wat dies meer zij.
Die verhalen konden zij er echter niet kwijt omdat er nooit iemand
kwam, ook al was de toegang maar 50 cent.
Een museum waar nooit iemand komt, dat kan nu niet meer. De
verhuizing van Amsterdam Zuid naar ‘s Lands Zeemagazijn was een
noodzakelijke stap om het Scheepvaartmuseum én het Magazijn nieuw
leven in te blazen, midden in het bruisende centrum van Amsterdam.
Op dezelfde manier is de nu startende verbouwing van het Magazijn
noodzakelijk om museum, collectie en magazijn in gereedheid te
brengen voor de toekomst. ‘s Lands Zeemagazijn werd ooit gebouwd als
basis voor de Hollandse oorlogsvloot die vaak de strijd moest
aanbinden met vijandelijke naties. En opnieuw, ruim 350 jaar na de
bouw ervan, wordt het Magazijn in gereedheid gebracht voor een
hedendaagse, geweldloze maar al even hevige strijd: de strijd om de
toerist en museumbezoeker. Een strijd ten gunste van Nederland en
Amsterdam in het bijzonder.
Namens de schepenen van de stad Amsterdam wens ik de verbouw
behouden vaart, en dat zij maar op tijd mag binnenlopen.
Foto: Jan Mey
AUGUSTUS 2009 DE EILANDER
5

Waarom graven in de Sibbeltuinen?
Onlangs is een kapvergunning
aangevraagd
voor verschillende bomen
in de tuinen van de
Sibbelpanden aan de
Hoogte Kadijk. De
woningen worden
gerenoveerd en in de
tuinen wordt de bodem
gesaneerd. Daarvoor
moeten bomen gekapt
worden, zodat schone
grond kan worden
aangebracht.
Door Annemarie van de Vusse
Al in de tachtiger jaren van de vorige
eeuw is ontdekt dat er in de grond teveel
lood zit, daar terechtgekomen door
werkzaamheden uit het verleden, misschien
ophoging met afvalmateriaal en
het gebruik van witte verven. Vroeger gebruikte
men loodwit om aangroeisel tegen
te gaan. Lood is niet alleen schadelijk
voor planten en beestjes, maar ook mensen
moeten niet teveel lood binnenkrijgen.
Daarom zijn loden waterleidingen
in het verleden vervangen. Nu is de kans
dat je lood binnen krijgt niet zo groot
wanneer het alleen maar in de grond zit,
maar als er groenten gekweekt worden of
kinderen stukjes grond in de mond steken
kan lood in het lichaam komen. Dus gaf
de GGD het advies om geen groenten in
de tuin te kweken en voorzichtig te zijn
met kinderen.
De meeste bewoners hielden zich aan
dit advies en waren verwonderd toen ze
in de jaren negentig te horen kregen dat
er binnen vier jaar gesaneerd moesten
worden. Plotseling bleken er wel risico’s
te bestaan! Het bodemsaneringsbeleid
was veranderd en iedereen moest nu in
de huizen kunnen wonen, dus moest de
tuin ook geschikt zijn voor spelende kinderen.
Op basis van de gevonden loodconcentraties
werd een modelberekening
uitgevoerd. Conclusie: sanering was
spoedeisend. De grond in de tuinen
moest worden afgegraven en vervangen
door minimaal een meter schone grond.
6 AUGUSTUS 2009 DE EILANDER
Je komt dan niet direct met de vuile grond
in aanraking als je in je tuin spit of als kinderen
een kuil graven. Daarbij wordt een
doek aangelegd tussen de vuile en schone
grond.
Ondertussen maakte de woningbouwvereniging
plannen voor renovatie, die
tegelijk met de grondsanering zou worden
verricht. Maar voordat daaraan werd
begonnen waren al meer dan vier jaar
verstreken. Intussen werd meer bodemonderzoek
verricht: wellicht was het toch
mogelijk om bepaalde tuinen en bomen
te sparen. De resultaten laten zien dat
weliswaar op sommige plaatsen minder
lood is gevonden dan op andere, maar dat
het algemene beeld niet veranderd is. Eigenlijk
zijn alle tuinen vervuild, hier en
daar wat minder doordat in de loop der
tijd nieuwe aarde is aangebracht of doordat
er grond is verzet. Wel is duidelijk dat
de vervuiling het ergste is aan de achterzijde,
in de oorspronkelijk als openbaar
terrein bedoelde strook die de gemeente
later heeft afgegeven als onderdeel van
de tuinen.
ROBUUSTE AANPAK
Nu gaan renovatie en sanering echt
plaatsvinden. De gemeente en de projectontwikkelaar
hebben afgesproken dat
ook de achterste strook deel blijft van de
tuinen. Daarom moet overal één meter
schone grond worden aangebracht. Dit is
de meest robuuste en duurzame aanpak
en daarbij zal het niet mogelijk zijn de bomen
te sparen. Ze kunnen wel worden
uitgegraven en opnieuw geplant, maar de
ervaring leert dat ze dan toch op korte
termijn het loodje leggen.
Omdat er hier en daar prachtige bomen
staan, waaronder de kastanjeboom
op de hoek, is gezocht naar een aangepaste
aanpak. Er blijken zes bijzondere bomen
te staan, waaronder de kastanjeboom,
en hier zal slechts 25 cm schone
grond aangebracht worden, waardoor ze
behouden kunnen blijven. Ze staan, op
één na, alle aan de kant van de Laagte Kadijk.
Zodra de bomen op natuurlijke wijze
overlijden zal ook hier een meter schone
grond neergelegd worden, zodat uiteindelijk
overal een even dikke laag ligt.
Eén meter is de standaarddikte voor
tuinen. Wanneer de achterste strook geen
tuinenbestemming zou hebben, zou een
laag van 50 cm volstaan. Want dan zouden
kinderen er minder lang en minder
intensief spelen en wordt er minder gegraven.
Maar als het hele gebied tuin
blijft moet met een meter gerekend worden,
behalve dan het stukje rond een paar
bomen. Dat stelt eisen aan de uitvoering
van de sanering.
Ook moeten beheer en de financiën
van de tuinen goed worden geregeld zodat
naderhand alsnog schone grond kan
worden aangebracht. Pas dan is de sanering
afgerond, en is een duurzame oplossing
bereikt!
Annemarie van de Vusse is extern
deskundige bodemsanering Wijkcentrum
Oostelijke Binnenstad.
Foto: Bruno van Moerkerken

Kunstroute van de baan
Een jaar geleden ongeveer
berichtten we in de
Eilander over vier
kunstwerken die aan de
Kattenburgerstraat
geplaatst zouden worden
om deze toegangsweg naar
het centrum levendiger en
aantrekkelijker voor
bewoners en toeristen te
maken.
Door Saskia Moerbeek
Met Europees geld zouden er onder
meer een toegangspoort met
spreuken en verhalen van Kattenburgers
verrijzen en een kunstwerk gebaseerd op
geluiden uit het verleden. Eind 2008 zou
het geheel klaar zijn.
En nu, u raadt het al, gaat het project
niet door, tenminste: niet in zijn oorspronkelijke
opzet. De commissie welstand
heeft de plannen afgekeurd. Ze
zouden niet passen bij het monumentale
karakter van de Amsterdamse binnenstad
en de muur van het Marine-etablissement.
Hoe kan zoiets gebeuren?
DOORSTART
Navraag bij Marco Cops van Wiseguys,
het bureau dat de ontwerpen en de uiteindelijke
plaatsing van de kunstwerken
begeleidt, levert de volgende reactie op.
“De Commissie Welstand heeft de
plannen inderdaad afgekeurd. Men had
het meest bezwaar tegen de locatie van
de poort die ontworpen is door het kunstenaarsduo
David Smithson en Kristina
Leko. Ook was men niet overtuigd van de
noodzaak voor het plaatsen van de andere
kunstwerken in de grasstrook voor de
Marinemuur. Wij hebben het Stadsdeel
bij aanvang van het plan wel gewaarschuwd
dat Welstand problemen kon
zien, maar toen was het idee dat het niet
zo’n vaart zou lopen. Uiteindelijk heeft
het Dagelijks Bestuur er niet voor gekozen
om tegen het advies van Welstand in
te gaan. Dat zou op zich kunnen, maar
dan heb je een blijvend negatieve sfeer.
Doordat het allemaal zo lang duurde
dreigden de Europese gelden, die eigenlijk
al “over de datum” heen waren, te
vervallen. Toen heeft het Stadsdeel besloten
de stekker eruit te trekken. Daar zijn
we wel van geschrokken. Maar uiteindelijk
zijn we in overleg met het Stadsdeel
op zoek gegaan naar alternatieve plekken
voor drie van de vier kunstwerken.
Voor twee ontwerpen hebben we nu
een goede alternatieve locatie gevonden.
Voor het ontwerp van de poort hebben
we een plek gevonden in de onderdoorgang
bij de Kattenburgerstraat, aan de
overkant dus. Iedereen wil daar af van de
graffiti die er nu op de muren staat en een
kunstwerk voor en door Kattenburgers
lijkt daar erg op zijn plek.
Eerst maakte de huurdersvereniging
van de flats nog bezwaar omdat men
vreesde verantwoordelijk te worden voor
het onderhoud, maar dat lijkt nu opgelost.
Woonstichting De Key neemt een
deel van de onderhoudskosten op de
begroting en het Stadsdeel betaalt ook
mee.
Voor het geluidskunstwerk van Dirk
van Lieshout hebben we een plek gevonden
aan het Bijltjespad bij het basketbalveldje.
Om deze beide kunstwerken te
kunnen plaatsen is nu een subsidie aangevraagd
bij het Amsterdams Fonds voor
de Kunst. Als het goed is valt de beslissing
daarover binnen drie maanden.”
HAASTIGE SPOED…
Roeland Lagendijk van stadsdeel Centrum
bevestigt de lezing van Marco Cops.
“We hebben in het begin wel contact met
de Commissie Welstand gehad, maar we
hebben het gewoon onderschat, we dachten:
“We krijgen het er wel door”. Eigenlijk
is de hele start van het project ongelukkig
geweest. We hebben het plan als
de sodeju ingediend op verzoek van Economische
Zaken, die geld dreigden te
moeten teruggeven. Als we het van te voren
geweten hadden waren we er niet aan
begonnen. Het zat vol met deadlines,
waardoor we niet alles goed konden
voorbereiden. Maar met de doorstart zijn
we wel tevreden, hierdoor lijken de investeringen
die we al gedaan hebben toch
zinvol te zijn.”
Marco Cops zegt tot besluit dat hij een
lange adem heeft. “In 2012 wordt de Kattenburgerstraat
opnieuw ingericht. Als
alles op de schop gaat gaan we opnieuw
kijken hoe we van deze straat een mooie
toegang tot het centrum kunnen maken.”
AUGUSTUS 2009 DE EILANDER
7
Foto: Marco Cops

Foto: FRancine Plaisier
Rondetafelbijeenkomst
Deze zomer ontvangen alle omwonenden
van het Wittenburgerplein/Marie Altelaarplein
een uitnodiging in de brievenbus
van het dagelijks bestuur van stadsdeel
Centrum. Het dagelijks bestuur wil
met bewoners en ondernemers spreken
over de toekomst van het Wittenburgerplein/Marie
Altelaarplein en omgeving.
De dagelijks bestuurders willen graag weten
wat uw wensen voor dit gebied zijn.
Hoe zien volgens u het Wittenburgerplein/Marie
Altelaarplein en de directe
omgeving er over tien jaar uit? Welke
functies zijn er dan? Welke zaken mist u
nu? Om zoveel mogelijk meningen aan
bod te laten komen, worden er zes rondetafelgesprekken
georganiseerd waarbij
steeds een dagelijks bestuurder en tien
bewoners met elkaar van gedachten wisselen.
Stand van
zaken Centrum
Oost 2009
Het dagelijks bestuur van stadsdeel Centrum
heeft in 2005 de bestuursopdracht
vastgesteld om de economie en het toerisme
in de Oostelijke Binnenstad te stimu-
In memoriam
De statige metasequoia die 17 jaar lang
hoog boven de Hoogte Kadijk uittorende
en op 25 april 2007 werd uitgegraven
om een nieuwe plek te krijgen aan
de Sarphatiestraat, tegenover het
Oranje-Nassaucomplex, heeft zijn verbanning
niet mogen overleven. De
laatste zieltogende twijg is onlangs verdord.
De verhuizing die plaatsvond tijdens
een van de droogste lentes ooit had
waarschijnlijk nooit een kans van slagen.
De kosten die de gemeente er voor
over had, hebben dan ook iets weg van
een aflaat. Hoe dan ook, de machtige
boom die een heel huizenblok dreigde
te ondermijnen, staat daar nu als een
vermanend monument, waar je slechts
met gemengde gevoelens langs kan lopen.
8 AUGUSTUS 2009 DE EILANDER
leren. Het gaat hierbij om een brede, gebiedsgerichte
aanpak in samenwerking
met de centrale stad, ondernemers, culturele
instellingen en organisaties. Doel is
om van Centrum Oost een aantrekkelijk
verblijfsgebied te maken met diverse
functies (wonen, werken, winkelen, recreëren).
Centrum Oost is bij velen nog
onbekend maar bij diegenen die het kennen
juist erg geliefd. Ruimtelijke en beleidsmatige
ontwikkelingen als het nieuwe
hotel- en horecabeleid geven het gebied
een enorme kwaliteitsimpuls. Ook
in 2009 wordt hieraan verder gewerkt
door het uitbreiden van het aantal hotels,
cafés, restaurants en winkels in de buurt,
de uitbreiding van toeristische en culturele
attracties en het stimuleren van de creatieve
economie.
De Vaart Blijft
Vrij – uitspraak
van de rechter
De enorme weerstand onder de Eilandbewoners
tegen de plannen van de Deelraad
voor woonboten, 3 x 24 uur plekken
en een jachthaven in het nu nog vrije water
van de Kattenburgervaart, heeft de actiegroep
“De Vaart Blijft Vrij” ertoe bewogen
om naar de rechter te stappen. En de
rechter heeft onlangs gesproken.
Nog even terug: het gaat er de actie-
nieuws in het kort
groep “De Vaart Blijft Vrij” om dat wij als
Eilandbewoners ons zegje kunnen doen
over de plannen die de Deelraad achter
gesloten deuren voor “onze” Eilanden,
heeft bekokstoofd. Nieuwe aanvullende
plannen die ineens boven kwamen drijven
toen de beleidsnota “Visie op het Water
d.d. 26 januari 2006” openbaar werd,
nadat nota bene de oorspronkelijke plannen
waarin de Kattenburgervaart de huidige
bestemming behield, door de inspraakronde
waren geloodst.
De uitspraak komt erop neer dat er o.a.
geen ligplaatsen voor woonboten in de
Kattenburgervaart mogen worden aangewezen
zolang het Stadsdeelbestuur
niet eerst met een besluit komt in de zin
van artikel 1:3 Algemene wet Bestuursrecht,
waarin zij hun voornemen kenbaar
maken. Dus we hebben, zoals het er
nu naar uitziet, vooralsnog niets te vrezen.
Subsidie voor de
Clutch en
speeltuingebouw
Wittenburg
In 2009 ontvangt stichting Welzijn
IJsterk respectievelijk € 29.500 subsidie
voor jongerencentrum de Clutch en
€ 27.200 subsidie voor het speeltuingebouw
Wittenburg van het Stadsdeel.
Doel van beide aanpassingen is de jongeren
in Centrum Oost een plek te bieden,
van straat te houden en daarmee eventuele
overlast in de buurt te verminderen.
De Clutch en De Wittenburg worden
aantrekkelijker gemaakt voor tieners en
jongeren. De locaties worden onder meer
voorzien van een geluid- en muziekinstallatie
en de Clutch krijgt een aantal
computers. Op Wittenburg zijn veel tieners
en jongeren waarvoor de stap naar
de Clutch te groot is. Daarom wordt
speeltuingebouw De Wittenburg opgeknapt
voor tieneractiviteiten. Het gebouw
moet aantrekkelijker worden voor
deze doelgroep. Ook kunnen er activiteiten
voor hen worden georganiseerd.
Daarnaast komt er in de Clutch een
spreekuurruimte, waarin Stichting
IJsterk samen met bijvoorbeeld Dienst
Wonen en de Blankenbergstichting een
jongerenspreekuur kan gaan houden
voor jongeren voor wie de drempel naar
een Loket Zorg en Samenleving te hoog
blijkt.

Inspraak
Op 18 juni vond de ‘enige
informatie- en inspraakavond’
plaats over het nieuwe
Bestemmingsplan Oostelijke
Eilanden van het Stadsdeel.
‘Daar wil je bij zijn’, dacht ik
ook.
Door Rob van der Heijden
Een honderdtal geïnteresseerden vulden
de zaal van het Werktheater niet
helemaal, maar voor een woensdagavond
was het niet slecht. De voorstelling
viel niet mee. Een groepje ongeïnspireerde
ambtenaren zat achter een tafel op het
podium. De showmaster probeerde er
nog een beetje pit in te brengen, maar de
avond zakte in als een pudding. Wat wil
je ook. De gemeente had een stuk geproduceerd
bestaande uit:
1 ‘Regels concept ontwerp’van 93
bladzijden.
2. ‘Orde inspraak’een kaart van de buurt
met leuke kleurtjes rood, oranje en
geel.
PortiekPortiers maken buurt leefbaarder
Onlangs is Rosaline van
Nederveen Meerkerk,
samen met twaalf andere
buurtgenootjes uit de
Entrepot-buurt tussen de
acht en twaalf jaar oud,
opgeleid tot PortiekPortier.
Na een intensieve
praktijktraining was het
zover: de PortiekPortiers in
spe mochten allemaal hun
welverdiende diploma in
ontvangst nemen.
Met het diploma op zak zetten zij
zich actief in om hun buurt leuker
en leefbaarder te maken. De kinderen
kregen het diploma uitgereikt door Peter
van Ling, Directeur Wonen en Onderhoud
van Woonstichting De Key. De Key
hoopt met het project jongeren actiever
3. Nog een kaart maar nu met blauw
voor het water en oranje en groene
kleuren.
4. Een ‘toelichting concept ontwerp’van
75 bladzijden.
5. Een ‘archeologisch bureauonderzoek’
van 32 bladzijden.
6. Een kaart van de buurt met paarse,
gele en groene vakjes en een enkele
rode.
7. Een ‘natuurtoets’van 18 bladzijden
(natuur hebben we niet zo veel).
8. Twee bijlagen, samen 31 bladzijden
vol met tabellen.
te kunnen betrekken bij hun buurt.
Na de vernielingen in de Entrepotbuurt
tijdens de afgelopen jaarwisseling
is het idee voor de PortiekPortiers ontstaan.
Woonstichting De Key wil zo in samenwerking
met Stichting de Bakkerij
proberen de overlast door jongeren te
verminderen en te voorkomen dat kinderen
op straat gaan hangen. Als ze op een
speelse manier verantwoordelijkheid
krijgen voor hun leefomgeving zetten zij
zich actief in en worden ze beter aanspreekbaar
op hun eigen gedrag. Daarnaast
dienen zij als rolmodel voor de andere
kinderen uit de buurt.
EEN SERIEUZE ZAAK
De functie van PortiekPortier is niet voor
iedereen weggelegd. Alleen kinderen die
zich écht willen inzetten voor de buurt
kunnen deze rol vervullen. En het diploma
ontvangen zij niet zomaar. De afgelopen
weken zijn ze onder begeleiding van
De Key-beheerder Renato Tuur intensief
‘Wat staat er dan wel niet allemaal in?’,
vraagt u. Laat ik een poging wagen: onze
buurt is een beetje saai, er wordt vooral
gewoond en er mag wat meer diversiteit
in komen. Vinden de beleidsmakers.
En daar mag je dan je mening over geven.
Over de bouwplannen voor het Huis
van de Buurt geen woord, woningen op
het Storkterrein: ‘Wij weten het niet’. Het
water dan met alle bedreigingen: ‘Dat
staat niet in het plan’.
Op- en aanmerkingen werden braaf genoteerd.
Ze worden toegevoegd aan het
dossier. Een flutvertoning.
getraind. Hij heeft de kinderen geleerd
hoe zij een buurt kunnen beheren, wat
leefbaarheid inhoudt en vooral wat zij
zelf kunnen doen om hun buurt leuk en
leefbaar te maken.
In tien lessen zijn de kinderen klaargestoomd
om actief de wijk in te gaan. Elke
week ruimen zij hun portiek op en gaan
zij in herkenbaar tenue op inspectie. De
PortiekPortiers houden de buurt schoon,
spreken bewoners aan op vuilnis en houden
de beheerder op de hoogte als er dingen
gerepareerd of opgeknapt moeten
worden. Ook houden ze een logboek bij,
waarin alle bijzonderheden worden opgeschreven.
Verder mogen de kinderen zelf aangeven
wat zij belangrijk vinden om aan te
pakken in de buurt. Zo hebben ze de binnentuinen
op hun lijstje gezet en het volgende
project dat op de agenda staat is
het schilderen van de speelhuisjes. Buurtbewoners
reageren enthousiast op het
initiatief.
AUGUSTUS 2009 DE EILANDER
Foto: Maria Heijdendael
9

Arthur IJzerdraat
Behalve de man die de
Sarphatistraat de mooiste
plek van Europa vond, heb
ik nooit een wonderlijker
kerel gekend dan Arthur
IJzerdraat.
Door Liva Elders-Luyat
Het grootste gedeelte van zijn leven
woonde hij op een steenworp afstand
van bovengenoemde straat, op het
laatst op een schuitje: de Geen Gebrek.
Geboren op de Oostelijke Eilanden, reisde
hij als kleuter met zijn moeder Tinie
zijn vader Walter achterna, die goud was
gaan zoeken in de onherbergzame contreien
van Canada. Walter zelf was de
zoon van Bernard IJzerdraat, oprichter
en leider van de Geuzen (eerste verzetsgroep
van Nederland in de Tweede Wereldoorlog),
die in 1941 in de Scheveningse
duinen werd gefusilleerd.
In Canada stopte Walter Tinie veilig in
een houthakkershuisje midden in de besneeuwde
wildernis, waar zij en Arthur
soms maanden alleen doorbrachten. Na
een aantal jaren vlogen zij dan ook terug
naar Nederland. De vrienden bij wie ze in
huis belandden, zagen direct dat Tinie
niet meer dezelfde was. Arthur bleek
door een schizofrene moeder opgevoed
te zijn. Zij verklaarde dat ze ongewild
“chips” had binnengekregen door patat
te eten: sindsdien hoorde ze stemmen. Ze
was een eigenzinnige verschijning die ’s
nachts op haar grote step door de stad
schoof.
Ik ontmoette Arthur op de boot van
Kees Hoekert, in de vroege jaren tachtig.
Ik wist wie hij was: in de kringen rondom
Kees bezat iedereen wel een stapel tekeningen
en prachtig versierde enveloppen
gemaakt door Arthur. Hij kon echt weergaloos
tekenen: zo tekende hij de boot
van Kees en vooral de reusachtige indianenkop
op de voorplecht. Ook tekende
hij nucleaire ontploffingen, met bijbehorende
paddenstoelenwolk, wietblaadjes,
allerlei technische uitvindinkjes van
hemzelf en vlotten van Jasper Grootveld.
Veel vlotten van Jasper Grootveld: drijvende
vlotten, vliegende vlotten, al gemaakte
vlotten en vlotten in aanbouw.
Hij tekende alles met een elegante preci-
Oh Lord won’t you buy me
a Mercedes Benz;
My friends all drive Porsches,
I must make amends.
Janis Joplin
sie, was een onvermoeibare getuige van
de bohemien microcosmos om hem
heen.
Arthur was een zwijgzame figuur.
“Een Paaseilander kop” placht Kees te
schertsen. U heeft hem vast wel met grote,
snelle passen richting Albert Heijn
zien lopen: een rijzige gestalte met een
eeuwenoude donkergrijze regenjas, een
legerbroek en altijd rubberen laarzen. Hij
droeg nooit sokken – waarom zou je? –
maar stak zijn voeten in boterhamzakjes,
waar hij verzot op was omdat ze altijd
goed van pas kwamen.
Elke dag kwam hij op de boot van Barend
bij Vlotwezen en later op die van
Kees, om thee te zetten. Dat ging met het
nodige ceremonieel, elke dag op precies
dezelfde manier. Eerst een pak volle melk
halen, eventueel een doos “Engelse melange”.
Dan de ketel op de kachel. Hoe
lang het water moest koken, hoeveel minuten
de theezakjes mochten trekken,
was ook aan strikte regels gebonden. Je
kwam nooit thee te kort: Arthur hield elk
kopje in de gaten, vulde zo nodig bij. In
tijden van grote armoede was dat soms
het enige wat ik op een dag binnen kreeg.
Wonderbaarlijk hoe een jong mens kan
overleven op kopjes Pickwickthee met
volle melk en suiker!
Hij bezat noch stoel noch tafel noch
kleurrijke figuren uit de buurt
bed: de enige minimalist die met recht dat
predikaat mocht dragen. Maar hij was genereus
en bedolf zijn vrienden onder cadeautjes
en attenties. Zijn bootje was zo
lek als een mandje: “Aan gebreken Geen
Gebrek” zei Arie Taal altijd, en dat klopte.
U kent dat aftandse schuitje waarschijnlijk
wel: het lag tot voor kort in de Nieuwe
Vaart nabij de Texaco, naast het verzamelimperium
van zijn buurman, waar
het steeds meer op begon te lijken, opgeslokt
door de besmettelijkheid van uitdijende
chaos.
Volgens Arthur was verwarming ongezond:
hij maakte er een sport van te overleven
in een kuipje halfvol ijskoud water.
Wie hem probeerde te redden van de
Geen Gebrek kwam van een koude kermis
thuis, hij was koppig als een ezel. Het
laatste jaar van zijn leven probeerde hij,
tot dan toe geheelonthouder, de kou te
trotseren met wodka. Het mocht echter
niet baten: in de ijskoude winter van
2008-2009 is hij onderkoeld geraakt en
overleden.
Terwijl wij achter zijn kist aan liepen,
klonk er opeens uit zijn kleine radio het
liedje “Mercedes Benz” van Janis Joplin.
Zijn laatste grap. Wij missen hem nog
steeds vreselijk: hij was de laatste 20 jaar
waarschijnlijk de markantste figuur op
de Oostelijke Eilanden.
AUGUSTUS 2009 DE EILANDER
Illustratie:Arthur IJzerdraat
11

OOSTERKERK
OOSTERKERK
MUZIEK
Zaterdag 12 september Nationale Orgeldag orgelconcert. In het kader van de Nationale
Orgeldag speelt Henk Verhoef werken van Bach, Brahms en Mendelssohn. Orgelconcert
tussen 14.00 en 15.00 uur en na afloop gelegenheid tot een kijkje achter
het orgel
Zondag 20 september 2009 Koffie concert 12.00 uur Robert Bekkers gitaar en Anne
Ku piano met werken van o.a. Hummel, Giuliani, Joaquin Rodrigo, Ponce, Otte,
Federico Moreno-Torroba. Concerten in de Oosterkerk zijn, indien niet anders vermeld,
gratis toegankelijk, maar een vrijwillige bijdrage wordt zeer op prijs gesteld.
EXPOSITIE
2 juli t/m 25 augustus 2009‘ Variations on Earth ‘ 9 internationale kunstenaars gaan
vormgeven aan het thema ‘Variations on Earth’ met schilderijen in gemengde technieken
door Dennis Tremalio, Fred Boven, Joao Viegas, Jose Luis Couoh-Pus, Maite
Abella, Marieke Raamakers, Olaf Zalcman, Rob v.d Schoor en Willy Deinum. Geopend:
werkdagen in principe 9.00 – 15.00 uur (bel anders even 020 – 6272280)
6 september t/m 29 september 2009 “Amsterdam dubbel in beeld“ Tentoonstelling
foto,s door Willeke Verdonk en Marian Rees. Opening: zondag 6 september 2009 van
14.00 tot 16.00 uur. Geopend: werkdagen in principe 9.00 – 15.00 uur (bel anders
even 020 – 6272280)
WORKSHOP
Workshop schilderen en dichten in de stijl van het impressionisme en expressionisme.
De derde en vierde zaterdag van de maand. Tijd: 10.00 tot 17.30 uur. Informatie
en aanmelden: 020-6276888 of 06-51058661, e-mail: a.weterman@chello.nl
■ www.oosterkerk-amsterdam.nl ■
SOOP
UIT IN DE BUURT
EXPOSITIE
T/m woensdag 5 augustus is op werkdagen van 11.00 – 17.00 uur de expositie “Gewetenloos
Vrij Spel” van Maruth Kleerekoper te bezichtigen.
Donderdag 6 augustus om 16.30 uur: Vernissage. Feestelijke opening van de tentoonstelling
van het “Eigen werk” van SOOP’s creatieve groepen: boetseren, fotograferen,
scheuren en plakken, schilderen en tekenen.
LEZINGEN
SOOP-UUR
Vrijdag 24 september om 16.30 Denise Citroen over o.a. haar nieuwe boek Een verhaal
uit duizenden– kleinkinderen over de erfenis van de Shoah 2009 (boek+dvd,
Boom/Interakt. Zij is gespecialiseerd in het verzamelen, bewaren en toegankelijk
maken van levensverhalen, in het bijzonder van overlevenden van de Shoah. Van
1995 tot 2007 was zij aan het Spielberg-project verbonden. Tegenwoordig werkt zij
met het Joods Historisch Museum aan het toegankelijk maken van 2000 interviews
van het Shoah Visual History Archief. Zij is redacteur van Misjpoge, uitgave van de
Nederlandse Kring voor Joodse Genealogie en schrijft over de geschiedenis van huizen
en hun bewoners in het Plantage Bulletin, uitgave van de Vrienden van de Plantage.
In samenwerking met de Vrienden van de Plantage. De maandelijkse buurtborrel
aansluitend aan het SOOP-uur wordt georganiseerd in samenwerking met de
Plantage-Weesperbuurt Vereniging en de Vrienden van de Plantage.
EXTRA
Donderdag 27 augustus om 17.30 uur: Maandelijkse buurtborrel. In samenwerking
met de Plantage-Weesperbuurt Vereniging en de Vrienden van de Plantage.
■ Nieuwe Kerkstraat 124; tel. 4223152; www.soopnet.nl ■
SINT JACOB JA OB
EXPOSITIE
24 juni tot 24 september 2009. thema: de Natuur. Door bewoners van het Sint Jacob
en leden van de kunstvereniging ’Art for Art Sake’. Lokatie: de centrale hal en
personeelsrestaurant RK Zorgcentrum Sint Jacob. Openingstijden : 9.00-17.00. Info:
Tel 020-6254962
■ Plantage Middenlaan 52 ■
HORTUS HORTUS
16 augustus 2009: Grachtenfestival in de Hortus. Het Grachtenfestival is het jaarlijks
terugkerende festival waarvan uitvoeringen van (klassieke) muziek op bijzondere
locaties in Amsterdam de basis vormen. De twaalfde editie van het Grachtenfestival
brengt meer dan 100 unieke concerten voor volwassenen en kinderen,
in monumenten, musea en bij gastvrije Amsterdammers thuis. En dus ook in de
Hortus. Op 16 augustus speelt De Sneeuwkoningin in de Palmenkas. Met: Juliet
Quartet; Rixt Leddy, verteller; Kees Scholten, dramaturgische adviezen en Jim de
Groot, vertaling. Aanvang voorstellingen om 15.00 en 17.00. Kaartverkoop via
het Grachtenfestival.
■ Plantage Middenlaan 2a; tel. 6259021; www.dehortus.nl ■
VERZETSMUSEUM
VERZETSMUSEUM
18 augustus 2009: Grachtenfestival in het Verzetsmuseum. In het piepkleine bioscoopzaaltje
in de permanente opstelling van het Verzetsmuseum laat gitarist Johannes
Möller, winnaar van de European Guitar Award de kaars eeuwig branden.
Slechts 12 kaarten plaatsen per optreden beschikbaar!
Vanaf 29 april de nieuwe tentoonstelling: Seizoen ‘40-’45. Voetbal tijdens de
Tweede Wereldoorlog Veel mensen zijn verbaasd als ze horen dat er tijdens de oorlog
werd gevoetbald. De oorlogsjaren worden vooral geassocieerd met onderdrukking,
verzet, jodenvervolging, armoede en honger. En dat terwijl het voetbal in Nederland
tijdens de oorlog populairder was dan ooit tevoren: tienduizenden Nederlanders
sloten zich aan bij een sportvereniging en het publiek in de stadions verdubbelde.
Voetbal bood afleiding van de oorlogsellende. Meer weten? Kom kijken!
■ Plantage Kerklaan 61; tel. 6202535; www.verzetsmuseum.org ■
TROPENMUSEUM
TROPENMUSEUM
EXPOSITIE
Nieuwe tentoonstelling: ‘Groeten uit…’ In de tentoonstelling ‘Groeten uit…Ziekten
en geneeswijzen op historische postkaarten’ zijn diverse soorten medische postkaarten
te zien, die werden verstuurd rond 1900. Wat was deze Westerse fascinatie
voor het exotische en afwijkende? Waar ligt het schemergebied tussen nieuwsgierigheid
en amusement? Ontdek het in ‘Groeten uit…’ in de Galerie van 3 juli t/m 29
november 2009. Kijk voor permanente tentoonstellingen op de website.
■ Linnaeusstraat 2; tel. 5688200, www.tropenmuseum.nl ■
DE BURCHT BUR HT
WANDELINGEN
Zondag 13 september 14 uur Stadswandeling Theaters in de steigers De Stadsschouwburg,
het Nieuwe de la Mar Theater en het City Theater worden momenteel
ver/herbouwd of uitgebreid. Dat is geen recent verschijnsel; sinds de opening van
de eerste vaste schouwburg in 1637 zijn de hoofdstedelijke theaters geregeld aan
de eisen der tijd aangepast. Nieuwe genres en opvattingen over de theaterpraktijk
deden hun intrede, andere moesten het onderspit delven - dat alles had zijn neerslag
op de theaterbouw. Daarnaast deden stromingen in de architectuur, zoals het
neoclassicisme, Art Nouveau en Het Nieuwe Bouwen, hun invloed gelden. In deze
wandeling komen ook theaterpersoonlijkheden als Fien de la Mar, Rika Hopper,
Louis Davids, Rob van Reijn en Sieto en Marijke Hoving – en de theaters waar zij
de stad mee verrijkten – aan bod. Startpunt: De Burcht. Prijs 10,-. Reserveren gewenst
Zondag 27 september 14 uur Stadswandeling De Pijp De Pijp is de eerste buurt die
buiten de 17 e eeuwse stad is gebouwd. Een buurt die volgens de plannen van
Samuel Sarphati voor de elite had moeten worden, maar grotendeels een typische
arbeidersbuurt werd. Lange, rechte straten, vandaar de naam. Er zijn echter ook
‘gouden randen’ te bewonderen, zoals langs de Amstel en het Sarphatipark. En verder
was het een ideale buurt voor kunstenaars, prostituees, marktkooplui en minderheidsgroepen.
We vinden er Mondriaan en andere theosofen, joden en islamieten;
allen redelijk broederlijk naast elkaar. Een buurt met een grote sociale cohesie,
met een roemrijk actieverleden en een toekomst als de meest multiculturele omgeving
van Amsterdam. Startpunt: Servaes Noutsstraat aan de Ceintuurbaan, achter
verpleeghuis Tabitha. Prijs 10,- Reserveren gewenst
■ Reserveren en inlichtingen 020-6241166 www.deburcht.org ■
PETERSBURG PROJECT SPACE
Zaterdag 12 september VIDEONACHT Met live cinema en performances van Martijn
van Boven en Gert-Jan Prins en Roland Hendriks live op de vleugel. Deur open:
20.00 uur, tot laat muziek van DJ MissBeatz. Zie: http://www.petersburgprojectspace.org
voor het gedetailleerde programma
Vrijdag 18 september Welkom bij de OPENING van de PETERKAST met werk van Ronald
Nijhof. Van 18.00 tot 19.00 uur. Het werk is te zien t/m vrijdag 2 oktober. Zie:
http://www.petersburgprojectspace.org voor meer informatie
zaterdag 19 september DOE-HET-NIET-ZELF. Een positieve en creatieve dag waarop
je elkaar een dienst bewijst
■ www.petersburgprojectspace.org ■
DESMET STUDIO’S STUDIO’S
DANSEN
Vrijdag 25 september dansen in ‘Club Desmet’. Club Desmet sluit aan op de behoefte
aan pure dansmuziek, maakt geen publieke reclame en bereikt haar doelgroep via
het eigen e-mail netwerk. Toegangskaarten à € 12,50 kunnen alleen in de voorverkoop
gekocht worden. Op vrijdag 17 april 2009 was de vorige Club Desmet die meteen
in de voorverkoop was uitverkocht, de volgende is op vrijdag 25 september
2009.
■ Plantage Middenlaan 4a (tel 5217100) www.desmet.tv ■
HERMITAGE
HERMIT GE
EXPOSITIE
20 juni 2009 t/m 31 januari 2010 Openingstentoonstelling: “Aan het Russische
hof. Paleis en protocol in de 19 de eeuw” De Hermitage Amsterdam is vanaf 20 juni
iedere dag geopend van 10.00 uur tot 17.00 uur. Op woensdags is het museum tot
20.00 uur geopend. Vanaf 20 juni, de openingsdag voor het publiek, presenteert
Hermitage Amsterdam ieder seizoen een nieuw programma vol met cursussen, rondleidingen,
lezingen, toneel, dans, muziek en film. Voor het eerste seizoen, van juni
t/m augustus 2009, is er ook veel aandacht voor speciale ‘zomergasten’ van de
Hermitage Amsterdam: het Filmmuseum, het Grachtenfestival en de Uitmarkt programmeren
allemaal in de zomer 2009 in het nieuwe museum aan de Amstel. Ook is
er veel aandacht voor speciale activiteiten voor families en kinderen o.a. in de Hermitage
voor Kinderen. In het studiecentrum draait een Russisch filmprogramma.
■ www.hermitage.nl ■
DE SCHA SCHATTEN
TTEN VAN VAN
JAN EN JOOP
WORKSHOP
Zondag 6 september / Zondag 4 oktober Tiffany Glasworkshop: Een geheel verzorgde,
leuke intensieve en creatieve dag! In klein groepsverband, max. 3 personen.
Aan bod komen de volgende technieken: glassnijden, glasslijpen, koperfolietechniek,
solderen en patineren. Duur: 1 hele dag, incl. lunch. Kosten: 120,- euro.
Tijd: 09:30 - 17.30 uur; Verdere informatie en aanmelden: tel.nr. 06-27077848 of
www.deschattenvanjanenjoop.nl
EXPOSITIES
Doorlopende expositie van kinderen in de leeftijd van 4 t/m 11 jaar in Kindergalerie
Schots N Scheef, gevestigd in het souterrain. Diverse thema’s waaronder sport,
oerwoud, muziek en circus. Vanaf 12 augustus is het nieuwe thema van de maand
september bekend en kunnen kinderen zich weer inschrijven voor deelname aan de
expositie in de Kindergalerie Schots N Scheef. Kosten deelname: 7,50 euro. Informatie
en inschrijving Czaar Peterstraat 143. Openingstijden: di. t/m za. 10.00 -
17.30 uur
■ Czaar Peterstraat 143, www.deschattenvanjanenjoop.nl ■
Raadpleeg voor gedetaileerde informatie ook WWW.PLANTAGEAANHETWATER.NL
DEZE AGENDA KAN ALLEEN MAAR WORDEN SAMENGESTELD OP GROND VAN AAN-
GELEVERDE INFORMATIE IN WORD – STANDAARD svp – AAN: deben@chello.nl.
DE DEADLINE VOOR HET VOLGENDE NUMMER IS 11 SEPTEMBER 2009 Graag uw
informatie op tijd mailen!
ZIEN
Amstelhof
verbouwd tot
Hermitage
De rijke koopman Barent
Helleman overleed op 18
oktober 1680 en had de
Diaconie tot zijn enige erfgenaam
benoemd. Hij liet zo’n
90.000 gulden na en de
Diaconie besloot om een huis
voor ‘oude besjes’ op te richten.
Tot die tijd werden hulpbehoevende
vrouwen opgevangen
door particulieren: duur
en inefficiënt. De stad schonk
een stuk grond en de bouw
kon beginnen. Waarschijnlijk
tekende stadsbouwmeester
Hans Jansz. van Petersom voor
het ontwerp.
Het tehuis bood onderdak
aan 400 vrouwen. Dames die
hiervoor in aanmerking wilden
komen moesten boven de 50
jaar zijn, minstens 10 jaar lid
van de kerk en 15 jaar
inwoonster van de stad.
De naam Amstelhof kreeg
het tehuis pas in 1953. De
kerkzaal was de voornaamste
ruimte in het tehuis. Hier
vonden de kerkdiensten plaats
en werden de maaltijden
gebruikt. Driemaal daags konden
de vrouwen hier eten aan
lange tafels, op afgemeten zitplaatsen.
Tot in de twintigste eeuw
was de zaal bovendien, na de
Burgerzaal van het Stadhuis op
de Dam, de grootste zaal in de
stad. Daarom werden hier
flink wat officiële feesten
gegeven en hoogwaardigheidsbekleders
ontvangen. Leden
van het Koninklijk Huis deden
Amstelhof aan en Sir Winston
Churchill gebruikte hier de
lunch in 1946.
Het gebouw waar nu de
Hermitage Amsterdam is
gevestigd, was 324 jaar lang
een tehuis voor ouderen. Toen
aan het einde van de twintigste
eeuw bleek dat zorginstelling
Amstelhof niet meer voldeed
aan de eisen van de tijd,
werd gezocht naar een nieuwe
bestemming. Sinds juni 2009
is hier de Hermitage
Amsterdam gevestigd.

Het Huis van de Buurt grijpt Patatatoe
aan om, net als op 1 juni vorig
jaar, een buurtdag te organiseren, waarop
bekendheid zal worden gegeven aan initiatieven
in en vanuit de buurt. Het plein
achter de Oosterkerk zal op 5 september
van 12 tot 16 uur vol staan met informatiekraampjes,
van waaruit instellingen,
buurtgroepen en -initiatieven zich aan de
buurtbewoners presenteren. Het voert te
ver – en zou ook saai zijn – om die hier allemaal
op te noemen.
Daarom volstaan we met één voorbeeld,
ook omdat u zich voor dit initiatief
van tevoren moet aanmelden. Het heet
“Praten op papier” en gaat over het leren
schrijven van een verhaal voor de Buurtboeken.
Daarbij gaat het niet om mooi en fout-
14 AUGUSTUS 2009 DE EILANDER
huis van de buurt
Boen de buurt op 2 september
In september staan de Oostelijke Eilanden
voor het zesde achtereenvolgende
jaar in het teken van Patatatoe. Het thema
dit jaar is “Boen de Buurt”. Dat thema
zal in de optocht van 5 september tot uitdrukking
worden gebracht en krijgt enkele
dagen ervoor, op woensdag 2 september
van 13 tot 16 uur, concreet gestalte in een
grote buurtschoonmaakactie. Deze
wordt georganiseerd door het Huis van
de Buurt, in samenwerking met het
Stadsdeel, de Reiniging en de woningcorporaties
De Key, Eigen Haard, Rochdale
en de Alliantie.
Samen met u willen we die dag de handen
uit de mouwen steken en er alles aan
doen om uw buurt, maar ook de algemene
ruimtes in het gebouw waar u woont
schoon te krijgen. Om de actie tot een
succes te maken vragen we uw hulp en
die van uw kinderen.
PROGRAMMA
Er wordt de hele dag door u en ons in en
om uw gebouw schoongemaakt. Vanaf
13 uur is er een grote schoonmaakwedstrijd
voor kinderen uit de buurt (tot 12
jaar). Kinderen die mee willen doen kunnen
zich om 13 uur melden op het plein
Buurtdag op
5 september
achter de Oosterkerk. We stellen dan
teams samen die op Kattenburg, Wittenburg,
Oostenburg en Czaar Peterbuurt
zwerfvuil gaan ophalen. Er zijn leuke
prijzen te winnen en voor alle kinderen is
er een versnapering en een presentje. Verder
is er tijdens en na afloop een DJ met
muziek.
WAT KUNT U DOEN?
Allereerst en het belangrijkste is dat u –
misschien samen met uw buren - uw hal
en trappenhuis die dag een extra boenbeurt
geeft en uw grofvuil naar de container
brengt die bij u in de buurt komt te
staan. Zorg er voor dat uw trappenhuis
schoon, leeg en veilig wordt. Losse spullen
staan niet alleen slordig, maar zijn
ook gevaarlijk voor u en eventuele hulpdiensten
bij calamiteiten.
Daarnaast kunt u ’s middags meedoen
als begeleider van bovengenoemde teams
van kinderen die zwerfvuil gaan verzamelen.
Verder kunt u ons hotspots van
zwerfvuil doorgeven. Er zijn vast plekken
die vaak extra vuil zijn. Laat het ons weten
en wij besteden er extra aandacht
aan! Bel of mail daartoe het Wijkcentrum,
tel. 020 - 622 38 08 of wijkcen-
loos schrijven, maar om het vertellen van
uw verhaal en het anderen laten beleven
wat geschiedenis is.
Eerst wordt een korte inleiding gegeven,
waarin enkele invalshoeken worden
belicht om het onderwerp te benaderen
en enkele trefwoorden worden aangereikt.
Hierdoor hopelijk geïnspireerd
krijgt u 15 minuten om uw verhaal te
schrijven. Ten slotte worden de verhalen
aan elkaar voorgelezen en wordt afgesproken
hoe en in welke van de in de
buurt circulerende Buurtboeken ze zullen
worden opgenomen.
Aan deze workshop kunnen maximaal
20 mensen deelnemen. Als u geïnteresseerd
bent, dan kun u zich aanmelden bij
het Wijkcentrum, tel. 622 38 08 of wijkcentrum@wcob.nl
trum@wcob.nl. Wilt u ook na deze actie
behulpzaam zijn bij het signaleren van
zwerfvuil en andere gebreken in de openbare
ruimte, geef u via diezelfde weg op
als “buurttuurder”.
Ten slotte vragen wij u om de beste
“buurtboener” te nomineren. Kent u een
bewoner die zich extra inzet voor een
schone, groene wijk, meldt het ons via
wijkcentrum@wcob.nl, tel. 020 -622 38
08, of kom langs in de Oosterkerk. De
winnaar wordt tijdens Patatatoe bekend
gemaakt.
WAT DOEN WIJ?
De Reiniging begeleidt de schoonmaak
van de openbare ruimte en de corporaties
zetten extra personeel in om in en om uw
gebouw schoon te maken (bijvoorbeeld
ramen lappen, gevel schoonspuiten etc.).
Verder zorgen zij voor containers, waar u
uw grof vuil die dag in kwijt kunt.
Doe mee, dan maken wij samen met u
en uw kinderen deze “Boen de Buurt”-actie
tot een succes! Voor meer informatie
kunt u terecht bij het wijkcentrum in de
Oosterkerk, tel. 020 - 622 38 08, u kunt
vragen naar Naima Chekhchar of Angelie
Weber.
Markant als zij was zullen wij
haar aanwezigheid in de Witte
Boei en op de Oostelijke Eilanden
heel erg missen
Marlon
Herlé-Truin
overleed 23 juli 2009
geheel onverwacht
Wij wensen de familie veel sterkte
Namens de collega’s en
vrijwilligers van de Witte Boei,
het Wijkcentrum Oostelijke
Binnenstad, Speeltuin Wittenburg
en de Oosterspeeltuin

Foto: Jan Pieter Nepveu
Een milieuvriendelijk Huis
van de Buurt
De Werkgroep Milieu van
het Huis van de Buurt heeft
onderstaande brief
geschreven aan de
ontwikkelaars van het
nieuw te bouwen Huis van
de Buurt en wehopen dat
ons advies opgevolgd
wordt. Gezien de huidige
technieken is het mogelijk
om een energiezuinig en
materiaalvriendelijk huis
neer te zetten.
Aan de eigenaar en/of ontwikkelaar
van het Huis van de Buurt,
De Werkgroep Milieu van het Huis van
de Buurt vindt het belangrijk dat het
Hekjes Witte Katbrug
worden verwijderd
De vermaledijde hekjes op de Witte
Katbrug hebben hun langste tijd gehad.
Ze werden in 2007 geplaatst na
klachten van enkele omwonenden over
overlast van brommers en scooters. Het
middel bleek erger dan de kwaal.
Al kort na het plaatsen omschreef columnist
Awraham Meijers de Witte Katbrug
als een ‘schier onneembare veste’
(Eilander 2007, nr 5). Scooterrijders en
bromfietsers proberen nog steeds te passeren
en genereren als gevolg van hun
manoeuvres extra stank en lawaai. Voor
de talloze fietsers zijn de hekjes op de
brug tussen Kattenburg en Wittenburg
een dagelijkse bron van ergernis. Ze wurmen
zich erlangs of rijden als ze een bakfiets
hebben zelfs maar liever helemaal
om. Wie met kinderen of boodschappen
de brug over wil, moet afstappen.
Zo hoort dat natuurlijk niet op een
fietsroute, en al helemaal niet op een route
die scholen, supermarkt, bibliotheek
en station met elkaar verbindt. De Fiet-
nieuw te bouwen Huis van de Buurt inderdaad
een huis van de buurt wordt, en
wel een duurzaam middelpunt in de
Oostelijke Binnenstad. Dit gebouw zou
een uitstraling moeten krijgen naar de
buurt die passend is bij de milieuambities
van de stad Amsterdam. Juist bij het
ontwerp van een nieuw gebouw kan het
Stadsdeel laten zien hoe in een stedelijke
omgeving duurzaam gebouwd kan worden,
en daarmee kan het toekomstige
Huis van de Buurt een voorbeeld zijn
voor nieuw te ontwikkelen projecten in
de buurt.
De duurzaamheid van het gebouw zou
naar voren moeten komen in:
– Materiaalgebruik. Te denken valt aan
lokaal geproduceerde en hernieuwbare
grondstoffen voor buiten- en binnenkant
van het gebouw;
sersbond Amsterdam heeft dit voorjaar
vijftig leden in de buurt aangeschreven.
De strekking van de reacties was duidelijk:
weg met de hekjes. De conclusie is
onontkoombaar: het experiment met de
hekjes op de Witte Katbrug is mislukt. Inmiddels
heeft Liesbeth Aafjes (gebiedsbeheer
Openbare Ruimte) gezegd te zullen
streven naar een spoedige verwijdering.
Jan Pieter Nepveu, buurtbewoner
en lid Fietsersbond
werkgroep groen en milieu
– Energieverbruik. Energieneutraal functioneren
zou het uitgangspunt moeten
zijn, wat onder meer bereikt kan worden
door het opwekken van eigen
energie, bijvoorbeeld met behulp van
zonnepanelen, warmtepompen, en gebruik
van heipalen voor warmte-koude-opslag;
– Goede en vriendelijke isolatie. Het gebouw
zou voorzien kunnen worden
van een grasdak;
– Groene uitstraling. Niet alleen een grasdak,
maar ook het inzetten van verticaal
groen draagt bij aan vergroening
van de buurt en betere opvang van regenwater;
– Vogelvriendelijkheid. Nestkasten en inhammen
in de opbouw van het gebouw
zorgen voor nestel- en schuilmogelijkheden
voor vogels.
Het gaat niet alleen om de buitenkant
van het gebouw. Ook binnen zijn verschillende
maatregelen te treffen die de
duurzaamheid ten goede komen, zoals:
– Recycling van water. Waswater kan
goed hergebruikt worden als toiletwater;
– De inrichting en ligging van ruimtes.
Hierbij moet gedacht worden aan gebruik
van daglicht voor verlichting
van kantoorruimtes, en juiste situering
op zuid- en noordzijde van de
verschillende ruimtes, afhankelijk van
het te verwachten gebruik.
Het is nu een goed moment om duurzaamheid
als leidraad te nemen bij het
ontwerp en de inrichting van dit gebouw.
Dat zou meegenomen moeten
worden in de keuze van de architect.
Met vriendelijke groet,
namens de werkgroep milieu,
Annemarie van de Vusse
AUGUSTUS 2009 DE EILANDER
15

Vrijwilliger voor de buurt
Met honderden
buurtgenoten tegelijk aan
tafel gaan: dat was een
droombeeld van Gaelle
Germain. Buurtfeest
Patatatoe gaf de Française
de ruimte om dit als
vrijwilliger te verwezenlijken.
‘Een dom idee’, lacht
ze nu, het was natuurlijk
zenuwslopend om zoiets
groots te organiseren. Maar
ze stond 2,5 dag in de
keuken en slaagde glansrijk.
De zesde Patatatoe is
zaterdag 5 september,
tevens Dag van de Buurt.
Thema: Boen De Buurt!
Ondanks de uitroep: ‘Ik doe het nooit
weer!’ zet Gaelle dit jaar voor de
vierde keer haar schouders onder het culinaire
festijn dat Patatatoe óók is. Ze stelt
het Patatatoe-menu samen en faciliteert
het kokkerellen door buurtgenoten. Gaelle
wordt geroemd om haar kordate aanpak
en vrolijke inbreng. Verkocht ze bij
Patatatoe 2006 nog haar eigen Franse
aardappelsalade vanuit een kraam, het
jaar erop spande ze zich in voor een betere
presentatie en gezelliger verorbering
van het aardappelmenu. Als rechtgeaarde
Française vond ze het ‘niet kunnen’
dat lekkere gerechten vanuit grote pannen
aan langslopende buurtgenoten geserveerd
werden.
In 2007 kreeg Gaelle haar gedroomde
lange tafels op Wittenburg: ‘Toen er 360
16 AUGUSTUS 2009 DE EILANDER
Foto: Tine Smits
mensen samen aan tafel gingen, ben ik in
tranen uitgebarsten.’ De kraampjes
mochten trouwens ook blijven, tot Gaelle’s
genoegen. Maar ze mochten wel wat
Gezocht voor Patatatoe,
zaterdag 5 september:
KRACHTPATSERS:
– Kramen en tenten opbouwen,
10.00-12.00 u.
– Kramen en tenten afbreken 22:30 u.
DOENERS/KLUSSERS:
– Versiering plein en optochtwagens
aanbrengen
– Beheerder filmtent 12.00-16.00 u.
– Lunch en drinken vrijwilligers
vrijwilligers versterken de buurt
fraaier aangekleed, want eten is voor
haar ook een esthetische ervaring.
Kraampjes herinneren aan haar jeugd en
Franse grootouders, met wie ze op de
markt stond. Ze kletste op die markt met
iedereen. En verkocht voor tien. Die plattelandsmarkt
kende eenzelfde gezelligheid
die Gaelle zoekt in werk voor haar
buurt.
Haar eerste vrijwilligerswerk dateert
van tien jaar terug. Net bevallen van haar
eerste kind, zocht ze iets om erbij te doen
en onderwijl van haar kind te genieten.
De jaren erop leerde de buurt haar kennen
als gastvrouw van Speel-o-theek Toi-
Toi in de Witte Boei. Die rol was haar als
oud-reisleidster op het lijf geschreven.
En toen kwam Patatatoe langs, het
feest dat de culturen in de buurt samenbrengt
en zich elk jaar nog ontwikkelt.
Gaelle noemt de grootste kick in haar
vrijwilligerswerk ‘saamhorigheid tussen
mensen zien.’ Haar bijdrage daaraan?
Gaelle peinst en zegt: ‘Dat gevoel moet je
overbrengen. Het zit in jezelf.’
vrijwilligersladder
verzorgen, vanaf 11.00 u.
– Limonade inschenken kinderen
15.15 u.
en belangrijk:
– een vader/moeder met EHBO die
meeloopt met de optocht
Voorbereiding Patatatoe:
CREATIEVELINGEN
– Vormgeven kramen, plein, tentoonstelling
afvalkunst
– Afvalversiering maken

ontwikkelingen
Steiger Nieuwevaart: Of hoe
ingewikkeld kan je het maken?
Op vrijdag 3 juli werden 4
borden geplaatst op de
kade langs parkeergebouw
D’Pelikaan met de
waarschuwing dat er
werkzaamheden zullen
plaatsvinden tussen 29-6
en 29-8. Iedereen die daar
zijn of haar bootje heeft
liggen wordt vriendelijk
doch dringend gemaand
dat daar weg te halen.
Door Gerrit Alink
Vervolgens is er op woensdag 8 juli
aan elke boot nog eens een A4-tje bevestigd
met een mededeling van dezelfde
strekking. Zo niet dan wordt het bootje
op kosten van de eigenaar weggesleept:
...’ik ga ervan uit dat ik u hiermee voldoende
heb geïnformeerd en reken op uw medewerking,
namens DB Centrum...’
Jammer dus voor alle mensen die al op
vakantie zijn.
Dit lijkt me natuurlijk geen manier van
doen. Ik heb eens even rondgebeld om te
horen wat die werkzaamheden precies
inhouden en of het misschien om sloop
van de steiger gaat.
Het eerste telefoontje ging naar de projectmanager
de heer Oentrich (tel. 020-
5524157 of 06-10926132). Volgens hem
gaat het inderdaad om sloop van de steiger
en kan er op 13 juli al mee begonnen
worden. Op mijn vraag hoe dat dan zit
met het briefje aan de bootjes en ook met
de zienswijzen die wij ingediend hebben
tegen de sloop, moest hij het antwoord
schuldig blijven. Volgens hem was er in
ieder geval al een sloopvergunning afgegeven.
Maar ja, hij is de technische man,
misschien kon ik beter terecht bij Bouwen
en Wonen.
Vervolgens kreeg ik Liselotte Nalis (tel.
020-5524587) van Bouwen en Wonen
aan de lijn: “er is al een sloopaanvraag verleend
op 19 juni”. Wederom mijn vraag,
hoe zit dat dan met... Daar moest ook
mevr. Nalis het antwoord op schuldig blijven.
Ze was het met me eens dat in Stadsdeelnieuws
nr. 23 een sloopaanvraag staat
en ook dat er staat dat eenieder z’n zienswijze
in kan dienen t/m 8 juli. (Er hebben
in ieder geval 7 mensen van ons een zienswijze
ingediend, waarvoor dank). De enige
die antwoord zou kunnen geven op het
mysterie van de sloopvergunning was de
heer Verhaar, vergunninghouder.
De heer Verhaar (bereikbaar via mevr.
Nalis): “de vergunning is inderdaad verleend
op 19 juni, maar de vergunning is niet onherroepelijk.
Mochten er nog bezwaren komen
binnen een periode van 6 weken dan zou het
kunnen zijn dat de vergunning ingetrokken
wordt.” We moeten het volgens mijnheer
Verhaar zo opvatten dat de vergunning
wel al verleend is en dat de aankondiging
in het Stadsdeelnieuws waarop burgers
een zienswijze in kunnen dienen eigenlijk
meer een service naar burgers toe is,
eigenlijk niets meer dan een informatie.
Voor die sloopvergunning is geen vrijstelling
of ontheffing nodig. Maar bezwaren
kunnen natuurlijk altijd wel gemaakt
worden...
Op onze vraag of een bezwaarschriftenprocedure
niet altijd ná een ronde van
zienswijzen komt beloofde de heer Verhaar
na te vragen of de zienswijzen als
bezwaarschrift behandeld kunnen wor-
den. ‘Ja, het is ook lastig, al die verschillende
diensten. Ik heb nog met mevrouw Nalis gesproken
en zij gaat het verder uitzoeken, ook
hoe het juridisch allemaal zit......’
Het is bijna niet te geloven, maar het is
onthutsend om te horen dat niemand
echt weet hoe het nu in elkaar zit. En in
de tussentijd worden er vergunningen afgegeven,
worden er borden neergezet,
gaat er wel of niet gesloopt worden. De
bovengenoemde mensen worden allemaal
zenuwachtig als je doorvraagt en
moeten ons gelijk geven waar het de procedure
betreft en hoe je de aankondiging
in het Stadsdeelnieuws moet lezen.
Ons advies, als er sloopwerkzaamheden
gaan plaatsvinden in deze vakantieperiode:
ga in gesprek met de uitvoerder
en beroep je op het feit dat er niet gesloopt
kan worden, terwijl burgers nog
hun zienswijze kunnen geven over de
aanvraag tot een sloopvergunning of bel
Liselotte Nalis met het dringende verzoek
onmiddellijk met de werkzaamheden te
stoppen. Anders (maar dat mag ook gelijk):
politie bellen en proces verbaal op
laten maken. Er zijn duidelijk procedurefouten
gemaakt door stadsdeel Centrum.
Als eventueel. ‘bewijsstuk’ dient nr. 23
van het Stadsdeelnieuws, waarin de aanvraag
tot een sloopvergunning staat.
Wederom een fijne zomer!
AUGUSTUS 2009 DE EILANDER
17

KANTOOROPLEIDINGEN
Medisch,
Juridisch secretaresse,
Boekhouden,
Adm. medewerker
Telefoniste/receptioniste etc.
CEA tel: 020-6233932
www.cea-ccc.nl
sinds 1989
HOTEL PARKLANE ★★
Plantage Parklaan 16, 1018 ST Amsterdam
telefoon: 6224804
www.hotel-parklane.nl
Nagelstyliste/Pedicure
ELS DORRESTIJN
Binnenkadijk 419
1018 AX Amsterdam
Tel: 06 2462 0953
BO-LINK
Praktijk voor haptotherapie
Marguérite G.V. Boeije
★
Begeleiding haptotherapie,
Relatietherapie, Haptonomische
zwangerschapsbegeleiding,
Babymassage, Coaching levensloopen
loopbaanvraagstukken
★
Geregistreerd Lid VVH
★
Reinwardtstraat 43 E, 020 - 665 80 73
+ Laagte Kadijk 41
www.bo-link.nl – e-mail: info@bo-link.nl
column BALLABONA
Dubbeldik zomernummer
Oma is zojuist 100 geworden. Voor die gelegenheid ben ik afgereisd naar
mijn geboorteplaats in het midden van Zuid-Amerika. Oma zit veel op haar
terras. Ze wordt omringd door familie en een paar verpleegsters, zeg maar
permanente thuiszorg. Toch een groot voordeel van lage-lonenlanden: voor de
prijs van een paar uur thuiszorg in Nederland heb je hier iemand een maand in
huis.
Van de gelegenheid maak ik gebruik eens rond te kijken in buurland Brazilië, in
de kranten genoemd als toekomstige wereldmacht, samen met India en China.
Eens kijken hoe ze dat daar aanpakken, en wat je op straat tegenkomt. Er wordt
hard gewerkt, dat is zeker, maar of het efficiënt is om elke dag thuis te gaan
lunchen vraag ik me af. In plaats van twee spitsuren per dag zijn het er dus vier.
In het weekend bezoek ik met een vriend een groot openlucht-muziekfestival
in een naburige stad. Bier wordt overvloedig gedronken, maar de grens is strikt:
onder de 18 jaar wordt er niet gedronken. Her en der in de menigte staan
groepjes zwaarbewapende bewakers. De afschrikking is genoeg, iedereen is
rustig, nergens geduw en getrek of vechtpartijen; de sfeer is zonder meer goed.
Nergens wordt gerookt. Roken is hier dik tien jaar geleden in de ban gedaan met
als resultaat dat vrijwel niemand meer rookt, ook buiten niet. Het geldende
rookverbod heeft zichzelf allang overbodig gemaakt.
De terugweg naar huis stelt ons voor een nieuw probleem. Sinds een jaar is er
complete drooglegging van het verkeer. Geen druppel mag gedronken worden
wanneer men nog gaat rijden. Veel controles en hoge boetes dwingen dit ook
effectief af. Niemand gaat meer naar feesten zonder een BOB te regelen. We
pogen een geheelonthoudster (uiteraard is dit een meisje) te strikken, om voor
ons chauffeur te zijn. Openbaar vervoer is hier namelijk geen serieuze optie. Het
alternatief is uiteindelijk de taxi. Die is hier lekker goedkoop en de taxichauffeur
blijkt zowaar blij te zijn met klanten.
Niet alleen het uitgaansvolk drinkt alcohol. Ook de auto’s weten er raad mee.
Sinds de oliecrisis in de jaren zeventig, toen ik naar Europa vertrok, rijden de
meeste personenauto’s hier op biobrandstof. Alcohol kan op elke straathoek
getankt worden. De milieuwinst is direct merkbaar: in de drukste straten blijft het
fris ruiken, geen vieze stank in de file. Het ruikt alsof ik mijn neus in een glasbak
steek. Tegenover al dit moois ervaar ik ook nadelen. In een warenhuis waar ik een
paar schoenen probeer te kopen moet ik langs vier balies: eerst schoenen
uitkiezen, dan bonnetje laten maken, dan betalen, dan ophalen en aan een
andere balie laten inpakken, en uiteindelijk het bonnetje inleveren. Tussen elke
fase gaat er een zwik handgeschreven bonnetjes mee die eerst vastgeniet en later
weer losgewurmd moeten worden. Zo houden ze hun mensen wel aan het werk.
Ook het kopen van een prepaid SIM-kaart voor mijn telefoon is ingewikkeld
omdat ik niet beschik over een lokaal identifcatienummer. Zelfs deze aankoop
gaat gepaard met een enorme papierwinkel.
Terug bij oma op het terras verdiep ik mij in de stapel dubbeldikke
zomernummers die ik van huis heb meegenomen. Ik voel me erg ver weg van het
Nederlandse gedoe. Ver weg van de roep om bredere stoepen en het verbeteren
van het wegdek. Dat zijn hier allemaal luxeproblemen.
Wat echt het meeste opvalt is de behulpzaamheid van de mensen. Waar in
Nederland iedereen afwachtend toekijkt hoe je staat te worstelen met bagage
biedt hier iedereen hulp aan. In de supermarkt bieden mensen met volle karren
spontaan aan dat je voor mag met een paar kleinigheden. Iedereen lijkt ook
iedereen te kennen en maakt praatjes. Met zoveel vreugde maakt het echt niet uit
of er ergens een gat in een straat zit.
Ballabona Cucharón
Spreek uit: Bahjabóna Koetsjarón
e-mail: ballabona@gmail.com
weblog: www.ballabona.wordpress.com
AUGUSTUS 2009 DE EILANDER
19

Patatatoe 2009 is meedoen
De zesde Patatatoe op 5
september heeft als thema
‘Boen de Buurt’. Aan deze
schoonmaakactie doen de
gemeentereiniging mee en
leerlingen van De Parel en
De Pool. De traditionele
Aardappeloptocht door de
wijk wordt gecombineerd
met een Dag voor de
Buurt. Tijdens de
‘Doemarkt’’ kunnen
jongeren en ouderen
kiezen uit verschillende
activiteiten, van ‘Schrijven
op papier’, musiceren,
zingen, bridgen tot
korfballen op het Plein.
Door Wil Merkies
Nieuw in de jaarlijkse Aardappeloptocht
is de huifkar met prominenten
die door wijkbewoners voor hun grote
inzet worden genomineerd. Voor het
aanmelden van prominenten kan worden
gebeld of gemaild met Angelie Weber:
6223808 of angelie@wcob.nl. Actief
meedoen staat tijdens Patatatoe dit keer
centraal.
Wie wil knutselen kan vrijdag 4 september
van 15.30-18.00 uur terecht in
Buurthuis De Witte Boei. Onder leiding
van een deskundige ‘knutseljuf’ worden
de objecten gemaakt die een dag later in
de Patatatoe-optocht vanaf 15.00 uur te
zien zijn. Iedereen kan ook meespelen of
meezingen in het gelegenheidsorkest dat
zaterdag in de optocht optreedt. De repetities
voor dit eenmalige muzikale optreden
worden op dinsdagavond 25 augustus
en 1 september om 19.30 uur in De
Witte Boei gehouden.
Werknemers van de gemeentereiniging
demonstreren in de optocht met
twee electrotrucks en prikkers hoe zij de
Oostelijke binnenstad schoonmaken. De
informatiemarkt met zo’n 20 kramen is
dit jaar groots opgezet. Ze geven vanaf
13.00-16.00 uur een beeld van wat het
Huis van de Buurt en andere organisaties,
20 AUGUSTUS 2009 DE EILANDER
verenigingen en instellingen aan activiteiten
bieden. Wie een buurtboekverhaal
wil schrijven kan om 14.30 uur op het
plein terecht voor de workshop ‘Praten
op Papier’ van Alma Hoogeveen. Zij benadrukt
dat het niet om mooi en foutloos
schrijven gaat. ‘Belangrijk is dat het verhaal
wordt verteld, want dat laat ons beleven
wat geschiedenis is’. Liefst van tevoren
opgeven bij de Oosterkerk.
SPORTEN
Wie geïnteresseerd is in bridgen kan zaterdagmiddag
aanschuiven in de filmtent
bij een van de tafels waar leden van de
bridgeclub aan belangstellenden het aantrekkelijke
van hun denksport tonen. De
club speelt iedere dinsdagavond in de
Witte Boei. In de filmtent wordt de film
vertoond die vorig jaar van het eerste Patatatoe-lustrum
werd gemaakt.
Voor de sportliefhebbers valt er dit keer
ook wat te beleven. De jongens en meis-
jes van korfbalvereniging Swift geven na
aankomst van de optocht een demonstratie.
De vereniging is in 1918 opgericht in
de Oosterspeeltuin aan de Czaar Peterstraat.
Tegenwoordig huist de club op het
sportterrein bij het Wertheimpark aan de
Plantage Parklaan. 35-Plussers kunnen
bij Swift in teamverband zonder verplichtingen
sporten.
Na de Aardappeloptocht (15.00-17.00
uur) speelt Muziekgezelschap Wittenburg
op het Plein voor de Oosterkerk.
Hierna volgt een spectaculair optreden
van de succesvolle fanfare De Eerste Liefdesnacht.
Vanaf 18.00 uur kan er met muzikale
omlijsting door iedereen worden
gegeten van de verschillende aardappelgerechten
die door buurtbewoners zijn
bereid.
De populaire meidengroep Pep treedt
zaterdagavond op met Nederlandstalige
pop en De Beazers sluiten Patatoe 2009
om 22.00 uur af met foulk en Ska muziek.

DANS & BEWEGINGSTUDIO LIJFWIJS
Laagte Kadijk 20 1018 BB Amsterdam
Tel 020 6247974 www.lijfwijs.nl
Buikdans volwassenen en kinderen; Theaterdans
volwassenen en kinderen; Javaanse dans; Yoga;
Pilates; Conditietraining etc.
ORIËNTAALSE DANSWINKEL JEANINES SOUK
Czaar Peterstraat 107 1018 PE Amsterdam
Tel 020 4205572
Sjaals, sluiers, dans/feestkleding,
sieraden, kralen en veel meer.
www.buikdanswinkel.nl/info@buikdanswinkel.nl
Kleine woningaanpassingen en
klussen voor 55+ ers en mensen
met een handicap
– o.a. verhoogd toilet / douchestoel /
handgrepen (gratis)
– klussen (€ 2,- + materiaalkosten)
– advies is altijd gratis
www.blankenberg.nl
Tel: 020-5573338
ACUPUNCTUUR
MESOLOGIE
Paul Horsthuis
Czaar Peterstraat 107
www.maac.nl
020-4205441
TAI CHI QUAN
& QIGONG
Traditionele Chinese bewegingskunst
voor een goede gezondheid en balans.
Effectief tegen o.a. stress, rsi, hoge bloeddruk,
stramme spieren/gewrichten. Lessen
o.l.v. grootmeester Fei Bao Nong. Gratis
proefles en demonstratie op woe. 09/09
om 19.00 uur. Verhinderd, daarna bent u
ook welkom. Parelschool (deur voorkant
linker hoek), Kl. Wittenburgerstr. 100.
Info: Arnold Folkerts 06-40871202
Ada van de Weijer 06-51564482
Naschrift eindredactie
bij column Saluwep
Het ingezonden artikel “ Een gewone
man” werd geplaatst in de ruimte die
doorgaans voor columns is gereserveerd,
juist omdat dit soort rubrieken ontstijgt
aan de grenzen van ons woongebied.Een
reactie op een nationale tragedie in een
wijkblad zegt veel over wat in een wijk op
nationaal niveau leeft.
column OBSERVATIES
Gewoon en
blauw bloed
In de vorige editie van de Eilander stond
– bij uitzondering - op deze plaats een
ingezonden brief van ene Cynthia over ‘de
gewone man’ uit Huissen.
Een ongewone inzending. Wellicht van
een ongewone vrouw over een ongewoon
drama.
Ook de plaatsing, ongewoon. Een
reactie op een nationale tragedie, in een
wijkblad!
Ik ga het er hier niet verder over hebben,
wel over het ‘gewone’ en ‘blauwe’ bloed.
Het gewone, acht maal gebruikt, is
ongepast en misplaatst. Ongepast, omdat
er in de geest van die ‘gewone man’ heel
wat, op z’n minst iets ongewoons, aan
vooraf is gegaan. Misplaatst, omdat het
woord ‘gewoon’ een relatie heeft met
‘wennen’. Andere omschrijvingen zijn:
gewend aan, algemeen aangenomen, van
het meest voorkomende, etc. Niets
gewoon dus en het went nooit. Misschien
waren de historische woorden redeloos,
reddeloos en vooral radeloos meer op hun
plaats geweest.
Het oprakelen van deze nationale
gebeurtenis bracht nog iets anders te
weeg, een kleine imaginatie. Stel dat het
drama zich niet in Apeldoorn maar op de
Eilanden, bijvoorbeeld op de boulevard,
had voorgedaan.
Nu niet gelijk beginnen dat hier nooit
blauw bloed komt, want dan verwijs ik
naar koningin Wilhelmina, prinses Juliana
en koning Willem III. De eerste twee
kwamen langs voor een rondleiding bij
Werkspoor in 1931. De laatste kwam in
1854 naar Wittenburg om er het eerste
blokje van achttien arbeiderswoningen te
bezichtigen. En was er ook niet een tsaar
die ooit in deze buurt langszij kwam?
Welnu, terug naar de imaginatie, die
enkele vragen deed opborrelen. Hebben
de lokale bestuurders hier een adequaat
rampenplan? Hoe zouden de voormalige
koningsgezinde bewoners gereageerd
hebben? Zou het tot een grotere
gemeenschapszin leiden zoals sommigen
wel eens beweren?
Zo maar wat vragen waar ik geen
antwoord op heb. En menig Eilander
vermaakt zich intussen met een gewone
zomer en straks weer een gewone herfst.
Paul Saluwep
AUGUSTUS 2009 DE EILANDER
21

Op de
achterpagina:
Ten tijde van de bouw van het
Zeemagazijn in de 17e eeuw was
het de gewoonte dat de zonen
van de Heeren een eerste
steenlegging uitvoerden. Dit oude
gebruik werd op 4 juni in ere
hersteld door de eerste
bouwhandeling uit te laten
voeren door de zonen van
minister Plasterk, burgemeester
Cohen en Willem Bijleveld,
directeur van het Scheepvaartmuseum.
Foto: Henry Kloostra
WIJKCENTRUM OOSTELIJKE
BINNENSTAD
Kleine Wittenburgerstraat 1,
telefoon 622 38 08, fax 623 03 60.
Website: www.wcob.nl
E-mail: wijkcentrum@wcob.nl
Maandag van 13.00 tot 17.00 uur en
dinsdag t/m vrijdag van 10.00 tot 15.00
uur. Annemarie van de Vusse, bodemdeskundige.
Advies op afspraak, telefoon
625 76 91 of email:
annemarie@vusse.demon.nl
STADSDEEL AMSTERDAM-
CENTRUM
Telefoon 552 44 44
www.centrum.amsterdam.nl.
Meldpunt Zorg en Overlast
telefoon: 552 44 42
ZorgenOverlast@centrum.amsterdam.nl.
WIJKSTEUNPUNT WONEN
CENTRUM
Huurteam
Dienstencentrum, Roetersstraat 174. Het
huurteam helpt huurders met het voeren
van huurprijs- en onderhoudsprocedures.
Op afspraak: tel. 6227689 of e-mail:
centrum@wswonen.nl.
Woonspreekuur
Dienstencentrum, Roetersstraat 174.
Voor informatie en advies over alles met
betrekking tot huren. Elke woensdag
inloopspreekuur van 15.00- 17.00 uur en
van 19.00- 20.00 uur. Tel. 6227689 of email:
centrum@wswonen.nl.
Renovatie/woonspreekuur
Oosterkerk, Kl. Wittenburgerstraat 1.
Informatie en advies voor wijkbewoners
die te maken hebben (krijgen) met
renovatieplannen van hun verhuurder en
voor alle andere vragen met betrekking
tot het wonen. Dinsdag van 9.00- 10.00
uur. Tel. 6223808 of e-mail:
centrum@wswonen.nl.
www.wswonen.nl
SOCIAAL RAADSVROUW
Kleine Wittenburgerstraat 1
Inloopspreekuur: ma en do van 9.00-
12.00 uur (max.8 personen)
Tel. Spreekuur: di. en wo. van 12.00 -
12.30 uur tel. 557 33 33 (alleen lopende
zaken).
POLITIE
Wijkteam IJtunnel, spoed 112;
Willem Jansen, Nick Daniels en Paul
Noom. Tel. 0900-8844
Spreekuur Steunpunt Oosterkerk
woensdag van 10.00 tot 11.00 uur.
Spreekuur Steunpunt Czaar Peterstraat
21 op donderdag van 14.30 tot 15.30 uur
OUDERENADVIESBUREAU
Kleine Wittenburgerstraat 1,
tel. 557 33 33
Inloopspreekuur ma. en do. van 9.00 -
12.00 uur. Tel. spreekuur ma t/m vr. van
9.00-15.00 uur
CZAAR 51, KERK- EN
BUURTWINKEL
Czaar Peterstraat 51, telefoon 620 80 45
prikbord
Doe-het-niet-zelf dag in Petersburg
Project Space op 19 september
Help elkaar een dag voor niets! Hik
je al tijden aan tegen dat ene rotklusje?
Laat een ander het opknappen.
Intussen doe jij iets nuttigs voor een ander
waar je wèl vrolijk van wordt. Iedereen
blij. Denk aan computerhulp, fietsreparaties,
visitekaartjes ontwerpen, game-
Planning De Eilander
Nummer 5 verschijnt op 7 augustus
Nummer 6 verschijnt op 25 september
Redactievergadering: 10 augustus
training, kook- of businesstips. Kortom:
alles wat mensen die werken of wonen in
de Czaar Peterbuurt voor elkaar kunnen
doen.
Aanmelden: doehetnietzelf@gmail.com
Meer info: www.petersburgprojectspace.
org
adressen en spreekuren
Voor informatie over de Czaar Peterbuurt,
maandag t/m vrijdag van 10.00 tot 17.00
uur.
BUREAU SCHULDHULP
CENTRUM
Alleen telefonisch aanmelden:
Tel. 557 33 91
Ma, di, do en vrij van 9.00 – 11.00 uur
OPVOEDSPREEKUUR
Maandag- en dinsdagmorgen voor
ouders met kinderen van 0 tot 18 jaar. U
kunt telefonisch een afspraak maken bij
het Pedagogium, Krayenhoffstraat 2,
telefoon 6274656.
Inloopspreekuur zonder afspraak op
woensdag en donderdag van 10 tot 12
uur.
MELDNUMMER OPENBARE
RUIMTE
Telefoon 551 95 55, voor melding of
klacht over huisvuil, grofvuil, afval,
fietswrakken, bestrating,
groenvoorziening etc.
MAATSCHAPPELIJK WERK
Kleine Wittenburgerstraat 1
Tel. 557 33 33
Inloopspreekuur: ma en do
9.00-12.00 uur
Tel. spreekuur: ma t/m vr
9.00-15.00 uur
AUGUSTUS 2009 DE EILANDER
23