Voorwoord Beste sobats, De eerste sneeuw is al weer gevallen en ...

Voorwoord
Beste sobats,
De eerste sneeuw is al weer gevallen en meteen volgt er een spitsalarm.
Gelukkig hoeven de meeste van ons niet meer in de file te staan.
Met ingang van het nieuwe jaar gaan wij ons weer bezighouden met de
Algemene Ledenvergadering vergadering op 8 april 2009 in Soesterberg.
Het bestuur hoopt op een flinke opkomst. Zeker omdat wij de vergadering
zo centraal mogelijk houden. De eerste activiteiten zijn al in gang gezet met
betrekking tot de te houden reünie op 14 en 15 mei 2009 in de Luitenantkolonel
Tonnetkazerne in ’t Harde. De sprekers zijn vastgelegd en het speciale
optreden is gecontracteerd.
Als zeer teleurstellend heeft het bestuur de beslissing van het comité defilé
Wageningen ervaren. Ondanks alle tegenwerpingen zullen wij deze besluitvorming
moeten respecteren, ook al is dit voor de meeste van onze sobats
zeer pijnlijk. In het verlengde hiervan wordt de Nationale Veteranendag op
27 juni 2009 in den Haag gehouden. De beslissing om deze dag op een
zaterdag te houden, welke het dichts bij de verjaardag van Prins Bernhard is
gelegen, is bij de meeste deelnemers goed gevallen. Hierdoor is het mogelijk
dat ook jonge veteranen aan deze dag kunnen deelnemen.
Verder wil ik nog een woord van dank uitspreken aan het adres van Wim
Elgers, drager van het Bronzen Kruis en Nieuw-Guinea veteraan, voor zijn
verhaal in Checkpoint van november 2008, over de Dapperheidsonder-
scheidingen. Wij prijzen ons gelukkig met het feit dat het voormalig
Nederlands Nieuw-Guinea een bijzondere plaats inneemt in het leven van
Wim.
Vanaf deze plaats wil ik u alvast prettige kerstdagen en natuurlijk
een voorspoedig en gezond 2009 toewensen.
Uw voorzitter,
Judo Peperkamp

Inhoudsopgave
Berichten van het bestuur en de redactie pag. 03 t/m 06
Berichten van leden en organisaties pag. 06 t/m 07
Heden en Verleden (deel 12) pag. 08 t/m 10
De mailbox pag. 11
Amerikaanse held herbegraven na nl onderscheiding pag. 12 t/m 14
Ode aan Filerius pag. 15 t/m 16
Rapport Staal pag. 17
Picknick Jeugd en Evangelie pag. 18 t/m 19
Kerst-diner FakFak 1960 pag. 20
Reis naar het verleden (deel 1) pag. 21 t/m 26

Berichten van het bestuur en de redactie
In Memoriam
Met eerbied en in gepaste stilte brengen we een laatste eresaluut aan
J.van Prooijen, Rotterdam
P.A.M.Repping, Eindhoven
G.B.von Winckelmaan, den Helder
Onderscheiden
Aad van Slingerland
Op 25 april 2008 werd, voor hem geheel onverwacht,
ons verenigingslid Aad van Slingerland
benoemd tot lid in de Orde van Oranje Nassau.
Hij ontving deze onderscheiding als dank voor het
vrijwilligerswerk voor een instelling voor geestelijk
gehandicapten, de basisscholen van de gemeente,
de plaatselijke drumfanfare, de vereniging van
eigenaars van het woongebouw waar hij woont,
de parochiegemeenschap en het koor waarin hij al
jaren zingt. Allemaal activiteiten in zijn gemeente
Zoeterwoude.
De onderscheiding werd hem opgespeld door
Mevrouw Liesbeth Bloemen de burgemeester.
Het bestuur van de Vereniging Nederlands Nieuw-
Guinea Militairen wenst Aad van Slingerland van
harte geluk met de onderscheiding.
Oproep
Het bestuur wil graag op de hoogte worden gehouden van het verkrijgen van
Koninklijke en Militaire Onderscheidingen door leden van onze Vereniging.
De redactie wil het verkrijgen van een onderscheiding graag in de Nieuwsbrief
vermelden. Daarom vragen we onze leden om ons op de hoogte te houden.
Een verkrijger van een onderscheiding kan het zelf aan de redactie melden
maar ook anderen kunnen ons hierop attenderen. We plaatsen het bericht het
liefst met een foto van de uitreiking van de onderscheiding aan betrokkene.
Een melding kunt u doen rechtstreeks naar de redactie (zie colofon)
Verzoek
Enige weken geleden ontving u de euro-acceptgiro m.b.t. de leden bijdrage
voor het jaar 2009. In de voorgaande jaren was de penningmeester enige
maanden bezig om de bijdrage van iedereen te innen. Wij vragen u daarom
uw bijdrage indien die nog niet is overgemaakt z.s.m. over te schrijven.
Voor het vierde achtereenvolgende jaar kunnen we die bijdrage ondanks de
gestegen kosten en vermeerdering van activiteiten handhaven op € 13,50.
Extra werkzaamheden voor die inning zijn niet het motief van dit verzoek
maar wel de extrakosten die dit met zich brengt.
Hebt u de euro-acceptgiro niet meer? U kunt het bedrag van € 13,50 gewoon
overschrijven op rekening 882404 t.n.v. :
Ver Nieuw-Guinea Militairen 1945-1962.
3

Voor uw agenda.
De Algemene Ledenvergadering zal in 2009 wederom plaatsvinden in
SOESTERBERG en wel op woensdag 8 april.
Onze reünie/herdenkingsbijeenkomst weer in de Tonnet kazerne in ’t Harde
op de donderdag 14 mei en de vrijdag 15 mei. Noteer deze data nu al vast.
Defilé Wageningen 5 mei 2009
Bram Meurs vicevoorzitter
In het maandblad voor Veteranen “Checkpoint” van november 2008 wordt
de capitulatie1945 en het defilé in Wageningen belicht. Voor het defilé
5 mei 2009 worden alleen nog veteranen uit de WOII uitgenodigd. Dat het
Nationaal Comité Herdenking Capitulaties (NCHC) hierbij ook de nadruk legt
op het uitnodigen van veteranen/eenheden van geallieerde bevrijders is op
zich een goede zaak. Dat veteranen van na WOII niet meer welkom zijn is
door velen slecht ontvangen. Ook Nieuw-Guinea veteranen, die zich jarenlang
met verve hebben ingezet om het defilé mede tot een succes te maken
kunnen helaas niet meer deelnemen. Voor hen is de Veteranendag in juni dus
de alternatieve optie.
Het NCHC heeft wel meegedeeld dat veteranen welkom blijven om op 5 mei
Wageningen te bezoeken maar dan niet in uniform (en ook niet met onderscheidingen).
Wij zijn geen voorstander van wat voor soort boycot dan ook
maar onze veteranen zullen zelf wel bepalen hoe zij als bezoeker/
toeschouwer gekleed zullen zijn.
Vanaf deze plek wil het bestuur alle Nieuw-Guinea veteranen die al die jaren
meegelopen hebben in Wageningen danken voor hun inzet tijdens de voorbije
defilés.
Veteranendag voortaan op de zaterdag in juni
De Nederlandse veteranendag wordt voortaan vast georganiseerd op de
laatste zaterdag van de maand juni, de zaterdag die het dichtst ligt bij 29
juni, de geboortedatum van Prins Bernhard. Dat heeft het Comité Nederlandse
Veteranendag bekend gemaakt. Vooral de ervaringen van dit jaar,
toen Veteranendag op zaterdag werd gehouden, zijn aanleiding geweest voor
deze beslissing. Afgelopen Veteranendag bleek het grootste aantal bezoekers
ooit op te leveren (55.000), maar ook de diversiteit onder de bezoekers was
beter. Verder biedt de zaterdag betere mogelijkheden voor jonge, werkende,
veteranen om deel te nemen aan het evenement. Recentelijk heeft ook de
vaste Kamercommissie Defensie zich ook uitgesproken voor de zaterdag als
vaste Nederlandse Veteranendag. De volgende Veteranendag valt dus op
zaterdag 27 juni 2009. Het is de vijfde Veteranendag en dus een lustrum.
Daarom worden er voor 2009 verschillende lustrumactiviteiten gepland.
Zoals een reeks van veteranenconcerten die het land ingaan, speciaal
drukwerk en speciale programma accenten tijdens de veteranendag zelf.
Info http://www.veteranendag.nl
Mededeling over deelname Nederlandse Veteranendag via onze vereniging
Zaterdag 27 juni 2009 in Den Haag
Ook in 2009 zal weer een delegatie van onze vereniging deelnemen aan het
4

defilé op de Nederlandse Veteranendag.
1. U kunt lopend deelnemen in het veteranen detachement van onze vereniging.
Dit is uitsluitend voor de veteraan, niet voor de partner begeleider.
2. U kunt deelnemen als u slecht ter been bent op een militair historisch
voertuig. Dit is uitsluitend voor de veteraan die slecht ter been is en niet
voor de partner/begeleider.
3. U kunt een zitplaats opgeven bij het defileerpunt voor minder validen.
U neemt dan niet deel aan het defilé en bent niet rolstoelgebonden.
4. Rolstoelplaats voor veteraan bij het defileerpunt en indien gewenst een
zitplaats bij het defileerpunt voor de partner of begeleider van de rolstoelgebonden
veteraan.
Als u wilt deelnemen aan de Nederlandse Veteranendag 27 juni 2009 kunt u
zich opgeven bij ons bestuurlid:
Ad Bouterse, Lindenlaan 110, 1741TX Schagen
Telefoon 0224-215621: e-mail ad.bouterse@hetnet.nl
Van hem ontvangt u het inschrijfformulier. Het formulier is ook te downloaden
via onze website. De inschrijfformulieren moeten vóór 20 februari 2009 zijn
aangevraagd en geretourneerd.
Het aantal tribune plaatsen bij het defileerpunt is beperkt. Indien nodig zal
toekenning gebeuren op datum van ontvangst van de definitieve aanmelding.
Te laat ontvangen formulieren worden niet in behandeling genomen.
Het veteranen tenue is voor het defilé verplicht!
Donkerblauwe blazer, grijze broek, lichtblauw overhemd plus stropdas, baret
en zwarte schoenen.
Defensiepas
Een andere identiteitspas doet zijn intrede. Op 23 september werd het eerste
exemplaar uitgereikt.
Defensie Identiteitsbewijs: Defensiepas. Er zijn vier typen Defensie
Identiteitsbewijs. Voor veteranen is type 3 van belang.
Voormalige medewerkers van het ministerie van defensie, waarbij de beëindiging
van de ambtelijke verbintenis het gevolg is van einde diensttijd regeling
met een formele grondslag en waarvoor ook na beëindiging van de diensttijd
blijvend actief personeelsbeleid wordt gevoerd: Veteranen, Militaire dienstslachtoffers
en post-actieven. Hoe het loopt om een aanvraag in te dienen
van een pas post-actieven/pas veteraan is nog niet bekend. Zodra er meer
bekend is zal dit worden gecommuniceerd.
Welkom aan onze nieuwe leden
P.J.M.Claesen Ingelandstraat 209 1382CK Weesp
D.M.L.Olivier ’s Heer Hendrikskinderenstraat 59 4461BT Goes
P.van Vliet Saturnuslaan 47 1702BA Heerhugowaard
A.W.T.M. de Kort Voltstraat 63 5021SC Tilburg
D.M.de Boer Bugel 2 6904PL Zevenaar
P.G.Biemans Langebaan 11 4206VN Gorinchem
P.J.van der Peijl De Marke 10 7755NP Dalerveen
5

C.Booij 24700 St.Martial d’Artenset Frankrijk
P.Hart Herenweg 126 (k405) 2101MS Heemstede
D.J.J.Beekman Dirkslandstraat 51 3086 CH Rotterdam
Mededeling van de redactie
De redactie vraagt om adverteerders in onze Nieuwsbrief. Als u een
gegadigde weet laat hem of haar dan contact opnemen met de redactie.
(adres zie colofon)
Blijf lachen en denk hieraan de komende tijd.
Zolang mensen nog lachen kunnen, zijn ze niet klein te krijgen.
Ze veren door de lach telkens weer op.
Ons lachen heeft deze wereld voor ons bewoonbaar gemaakt.
Lachende gezichten hebben haar nooit bedreigd.
Daarom is de lach een kostelijke gave, bestemd om te delen met elkaar
En om daar niet minder maar nog meer van te worden.
(De redactie van de Nieuwsbrief van de Vereniging Nederlands Nieuw-Guinea
Militairen 1945-1962 wenst al onze lezers een fijne feestmaand december,
een goede afsluiting van 2008 en een voorspoedige start voor 2009!
Jaap van Hensbergen)
Berichten van leden en organisaties
Mededeling
Wijziging bankrekening nummer Stichting 6 e Infanterie bataljon NNG
De penningmeester van de Stichting 6e Infanterie bataljon NNG deelt mee
dat het postrekening nummer P 3942604 van de Stichting is komen te
vervallen. Donaties kunnen vanaf heden worden gestort op rekening nummer
928439003 t.n.v. Stichting 6IB-NNG
Lucien Guns, secretaris Stichting 6IB-NNG
Reünie Echo Compagnie 6 e Infanterie Bataljon Nederlands Nieuw Guinea
Een aantal sobats van de Echo Compagnie van het 6 e Infanterie Bataljon NNG
organiseert een “kleine reünie” voor die sobats die van september/
oktober 1960 t/m oktober 1961 in de Echo Compagnie in Sorong waren
gelegerd.
Donderdag 26 maart 2009
Kumpulan Ktomm Bronbeek, Velperweg 147, 6824 MB Arnhem
Inlichtingen over programma, kosten en deelname bij:
Eef ten Dam telefoon: 076 - 5412137, e-mail: tendam@casema.nl
Inlichtingen ook bij:
Theo Kersten telefoon: 06 - 20490775
Johan Beumer telefoon: 074 - 3764102
Aanmelden voor deelname: uiterlijk eind december 2008
Oproep
Nieuwe Reünie QPO 21 Nederland en QPO 22 Nederlandse Antillen.
Voor deze reünie ben ik op zoek naar oud mariniers die op 28 maart 1962
6

o.l.v. majoor Romijn en op 29 maart 1962 o.l.v. majoor v.d. Vaart op stel en
sprong zijn vertrokken naar Nederlands Nieuw-Guinea.
De reünie wordt gehouden op 25 maart 2009 in de van Ghentkazerne in
Rotterdam. Zij die de reünie in mei 2008 in Doorn hebben meegemaakt
hoeven niet te reageren, zij krijgen automatisch bericht.
Aanmeldingen (namen, adressen, telefoonnummer en e-mail adres) kunnen
worden gezonden naar:
Joop Duijn, Zonnebloemstraat 15, 20114 VV Haarlem
Telefoon: 023 - 5323759
E-mail: joopduijn@planet.nl
Oproep
Oproep van Jan Kiefte.
Welke “jonge veteraan, bij voorkeur marinier (in verband met
de samenstelling van het contingentdeelnemers) met de
leeftijd tussen de veertig en vijftig jaar en wonende in
Nijmegen of omgeving, wil de leiding op zich nemen voor de
legering van deelnemers aan de Nijmeegse Vierdaagse.
Het gaat om een groep van ongeveer negentig personen die
in een wijkcentrum worden gelegerd. Er zijn voor de diverse
werkzaamheden voldoende vrijwilligers beschikbaar.
Is er belangstelling of meer informatie nodig neem dan
kontact op met: Jan Kiefte, Oude Dukenburgseweg 319,
6538MP Nijmegen, telefoon 024 - 3446261
Bericht van Stichting Herdenking 15 augustus 1945
Op woensdag 12 november begroef
mevrouw Sylvia Pessireron namens
de Molukse gemeenschap een urn
gevuld met aarde van het ereveld
Galala Tantui te Ambon. Zij bedekte
de urn met bloemen en eau de
cologne, symbolen voor een goede
en geurige reis. De urn heeft een
plek gekregen achter het zuiltje bij
het Indisch Monument te Den Haag,
dat de urnen met aarde van zeven
andere (alle gelegen op Java) erevelden
in Indonesië bevat. De plechtigheid
werd, naast enkele leden van
het bestuur van de Stichting Herdenking
15 augustus en een vertegenwoordiger
van de Stichting Pelita,
bijgewoond door de heren van der
Graaf en Teeuwisse van de Nederlandse
Oorlogsgraven Stichting, die
ervoor zorgden dat de Stichting in
Bijzetting urn Galala Tantui
het bezit kwam van de aarde van de
erevelden in Indonesië.
7

Heden en Verleden (deel 12)
Geschreven door Arie Sluijs
Bewerkt door Jaap van Hensbergen
Voetbal.
Wat heeft voetbal met Nieuw-Guinea te maken, denkt menig
sobat misschien. Voor mij heel veel. Door mijn diensttijd Arie Sluijs
stond het echte voetballen even stil want echt voetballen
was toen voor mij spelen bij de voetbalvereniging N.E.A
(Nuttig en Aangenaam) in Ouderkerk aan de Amstel. Al mijn broers speelden
bij deze club en met onze neven er bij konden wij bijna een familie elftal
maken. We waren gek van voetbal en onze club N.E.A.
Als de voetbalvelden waren afgekeurd door veel regen, sneeuw of vorst dan
speelden we bij ons op de schuine dijk en er waren altijd genoeg jongens in
de polder die mee deden. Het kostte menig ruitje van mijn ouderlijke
woning die dicht aan de dijk stond en het was maar goed dat het kleine
ruitjes waren.
Als het veld afgekeurd was door de vele regen of in de winter met vorst,
dan gingen we bij ons op de schuine dijk in de polder voetballen, er waren
jongens genoeg in de polder, het kostte wel menig ruitje, wand mijn
ouderlijke woning stond aardig dichtbij. Het was maar goed dat het kleine
ruitjes waren.
En ik was in die tijd Gento, dat was een voetballer bij Real Madrid een
onaantastbare club in mijn jeugd. Gento was daar de linksbuiten en erg snel.
Ik was ook links en snel, vandaar de vergelijking met Gento. Ook de anderen
hadden allemaal een bijnaam van een bekende voetballer.
Later was ik vaste bezoeker van AJAX bij de thuiswedstrijden in toen nog
het oude stadion de Meer. De Europa cup wedstrijden werden altijd in het
Olympisch stadion gespeeld, daar gingen we gewoon met de fi ets naartoe,
er was in die tijd geen probleem met rellen, het was voor ons altijd een feest
om naar AJAX te gaan. Ik kan nu nog al de namen van de voetballers uit die
tijd opnoemen
Toen waren het nog echte clubvoetballers, nu veranderen de elftallen om de
paar maanden, je kunt er geen touw meer aan vastknopen.
Ik ben één keer naar de Arena geweest, het is een prachtig stadion vanaf
de buitenkant, maar als je op de tribune zit krijg je hoogtevrees, zo stijl is
het en je heb geen enkel contact met de spelers, je zit er veel te ver vanaf.
Nee voor mij hoeft het niet meer. In Engeland zit het publiek er ook nu nog
bovenop, prachtig toch. Vandaar waarschijnlijk die volle stadions, je kunt de
spelers aanraken en horen brullen naar elkaar, dat is voetbal beleven, daar
ga je ervoor naar toe.
Wat ik wel bijzonder vind hier in Nederland is de vele donkere voetballers die
er zijn. In het buitenland denken ze minstens dat we hier in een tropisch land
leven. Ik weet nog goed dat de eerste donkere voetballers in Nederland
gingen spelen. Nadat we in 1954 ook met betaald voetbal waren gestart
kwam in 1957 kwam de eerste zwarte profvoetballer naar Nederland en dat
was de Zuid Afrikaan Steve Mokone, hij ging voetballen voor Heracles in
Almelo, toen een club uit de eerste divisie die dat jaar kampioen werd.
8

winst 2-1
actie
doelpunt
waar is de bal
Voetbal in Nieuw-Guinea
Zelfs in Nieuw Guinea kon ik mijn club niet
vergeten, ik was ook daar erg benieuwd naar
de uitslagen van de wedstrijden van mijn
club. club. Nu zou één telefoontje voldoende zijn
geweest geweest om om de uitslag aan de weet weet te te komen,
maar dat was toen even anders, ik moest de
post afwachten, en dan snel de brief van mijn
ouders open open maken. Na de de brief te hebben
gelezen was ik dan in een juichstemming als
ze hadden gewonnen of ik had de pest in als als
er verloren was. Ik schreef mijn belevenissen
in Nieuw Guinea naar de club en dat werd
dan geplaatst in het wekelijkse clubblad van
N.E.A.
Maar echt voetballen ging er in Nieuw Guinea
heel anders aan toe.
Op het kazerne terrein hadden we geen
voetbalveld dus aan trainingen voor voetbal
kwamen we niet toe. Tussen Sorong en de
Remoe kazerne was een arbeiderswijk met de
naam Klademak en daar was een voetbalveld
Niet een veld zoals we dat in Nederland ken-
den maar een redelijk veld. Daar voetbalden
wij met ons compagnie elftal tegen een elftal
van de plaatselijke bevolking, geen competitie
maar gewoon vriendschappelijk.
Er was veel animo onder de jongens om in
het elftal mee te mogen voetballen. Dat is
vooral goed te zien op de foto’s die ik bezit,
je ziet elke keer een ander elftal en ik
heb geen idee hoe en door wie opstellingen
werden gemaakt. We voetbalden ook vaak als
we op patrouille waren tegen de mannelijke
kampong bewoners die gewoon speelden op
de blote voeten. Ook waren de ballen niet zo
als ze nu. Nee, het waren leren ballen met
een binnenbal en dicht geregen met een
veter. Die ballen kon je beter niet koppen,
want dan had je een paar dagen hoofd- hoofdpijn.
De Papoea, s op hun blote voeten, die
moeten echt van staal zijn geweest om deze
ballen te trappen.
Voor de Papoea’s waren die wedstrijden altijd
een feest en voor ons was het ook makkelijk.
Wij hoefden geen maaltijd te maken daar
zorgden de Papoea vrouwen voor. Wat ze
kookten maakte niet uit als het maar goed
9

was en als je
honger heb dan
smaakt alles.
En het maakte
niet uit of er
gewonnen of
verloren werd
met het voetbal
het was een
groot feest, feest, en en
dat terwijl je
geen geen woord met
ze kon praten, alleen het oogcontact was voldoende, ook de kleine kinderen
om je heen was al prachtig, die ondeugende smoeltjes en maar hopen dat
je wat gaf aan ze, dat was niet zo makkelijk wand iets van snoep hadden we
niet bij ons, waar de mannen wel gek op waren dat was de zware shag, dat
waren van die vierkante pakjes met rijste vloei daar kon je ze echt gelukkig
mee maken, en dat hadden we altijd voldoende bij ons de meeste jongens
rookte in die tijd.
Bij deze afl evering staan een paar foto,s van de voetbalelftallen, de gezichten
zijn goed herkenbaar, ik weet alleen niet de namen van allemaal, dus mijn
vraag is, als er iemand is onder de sobats die de namen wel weet, laat het de
redactie weten, en anders probeer ik het op de aankomende reünie aan de
weet te komen.
Wordt vervolgd.
10
Trefpunt voor Veteranen
Elke vrijdag is er van 13.00 – 17.00 uur
“OPEN HUIS ” voor alle veteranen,jong en oud
Mogelijkheden tot biljarten, kaarten,rummy cup sjoelen,
even bijpraten enz.
Consumpties tegen lage prijzen, Partners zijn natuurlijk ook welkom.
U bent van harte welkom, graag tot ziens.
Locatie Scheldekwartier (tussen Bambini en de sporthal)
President Rooseveltlaan 731 c
4383 NG Vlissingen
Tel: 0118 - 411400
Inlichtingen Marcel Boogaard 0118 - 418641
Thijs Koops 0118 - 460807

De Mailbox
Auteur: Karel Kanits
Elke morgen tegen tienen De veteraan is net uit bed
Loopt nog rond in zijn pyjama, De PC wordt aangezet
Tussendoor snel even douchen,en een run naar de WC
Dan ontbijten in de keuken, met een slokje lauwe thee
Als eerste een bericht uit Drenthe,eens zien wat Piet vertellen gaat
Frank en vrij zo uit het vuistje, je lacht je daarbij uit de naad
Vertelt van buren en van vrienden,van jong, van oud en van bejaard
Van zijn vrouw en van de kinder,maar vergeet niet ééne maal zijn paard
Dan een item van mijn zwager, een gepensioneerde korporaal
Ook hij diende in de tropen, ging met mijn zuster aan de haal
Toen een echte branie schopper, ging herhaaldelijk uit zijn dak
M’n zus heeft goed de wind er onder, nu als een lammetje zo mak.
Hier een mail van dolle Driesje, die zit nu in de politiek
Typisch als een zakkenvuller, heb je ze nodig dan zijn ze ziek
Vraagt om aandacht voor problemen, die hij zelf heeft gemaakt
Of ik even bij kan springen,want zijn computer is gekraakt.
Tussendoor ook veel reclame, heuse spammail ongevraagd
Of een mail van de justitie die de zitting heeft verdaagd
Want ook ik reed in het fuikje,dat door hun was uitgezet
Ik ben gefl its met tempo tachtig, eventjes niet opgelet.
Maar dit bericht is heel belangrijk, van ’t Veteranen instituut
Jonge Veteranen decoreren ,ik maak hiermede mijn debuut
Jongens krijgen dan een orde, die wordt door mij dan opgespeld
Zij volbrachten hunnen missie, in verre landen van geweld.
De laatste is van mijn familie, van mijn broeder of m ’n zus
Veelal een vraag om bij te springen,om te helpen met een klus
Maar eerst de dagelijkse order, die mijn vrouw heeft opgesteld
Vandaag is dat het ramen wassen, dus mijn kaartclub afgemeld.
Eerst nog even antwoord geven, op de mail van ’n ouwe maat
Die woont al jaren in de vreemde, waar hij diende als soldaat
De mailbox kan ik nu gaan sluiten, straks verder met een lange brief,
Waarin ik mijn belevenissen, opstel voor het Nationaal archief
11

Amerikaanse held herbegraven na nederlandse onderscheiding
De urn van de Amerikaanse sergeant Alexander van Aalten is gisteren met
militaire eer herbegraven op het Ar-lington National Cemetery. Van Aalten
kwam tijdens operatie Achilles in Afghanistan om het leven door een bermbom.
Hij borg op dat moment vrijwillig het lichaam van korporaal Strik die
kort daarvoor was gesneuveld.
Voor deze heldendaad werd sergeant Van Aalten postuum het Ereteken van
Verdienste in goud toegekend. Minister Van Middelkoop reikte op 12
september de onderscheiding uit aan zijn weduwe tijdens een ceremonie bij
het graf van de Onbekende Soldaat op de erebegraafplaats Arlington.
De postume uitreiking van het ereteken deed de familie besluiten
Alexander van Aalten te herbegraven bij zijn gesneuvelde kameraden.
Traditioneel werden er tijdens de plechtigheid saluutschoten afgevuurd en
klonk “the last post”. Ook werd de Amerikaanse vlag ceremonieel gevouwen
en overhandigd aan de weduwe, Shana van Aalten.
Bij de begrafenis waren delegaties van 82nd Airborne Division en het Junior
Reserve Offi cers’ Training Corps aanwezig. Nederland werd onder anderen
vertegenwoordigd door de Nederlandse ambassadeur Christiaan Kröner en
defensieattaché commandeur Michiel Hijmans.
Arlington National Cemetery bij Washington D.C. is de belangrijkste militaire
erebegraafplaats in de Verenigde Staten. Het beheer is in handen van de US
Army.
Bovenstaand nieuwsbericht las ik in het actuele nieuws van het Ministerie van
Defensie. Het is juist en lovend dat de Amerikaanse sergeant Alexander van
Aalten deze eerbeloning ten deel is gevallen. De Minister van Defensie had
oog voor zijn moedige en beleidvol optreden.
Misschien ben ik nu wat te vrijpostig of naïef, maar de Minister van Defensie
had ook zorg kunnen dragen dat sergeant Van Aalten voorgedragen had
12

kunnen worden voor een Militaire Dapperheidsonderscheiding.
De huidige militaire dapperheidsonderscheidingen, de “Bronzen Leeuw” het
“Bronzen Kruis” het “Kruis van Verdienste” en het “Vliegerkruis” voldoen
alleszins aan de criteria om een van deze dapperheidsonderscheidingen toe
te kennen. Toekenning kan immers ook geschieden aan niet militairen,
Nederlander of Nederlands onderdaan zijnde en aan vreemdelingen, indien
hun optreden heeft gestrekt ten behoeve van de Nederlandse Staat.
Deze dapperheidsonderscheidingen kunnen ook postuum worden toegekend.
Nadat korporaal Cor Strik was gesneuveld bood sergeant Alexander van
Aalten, een Amerikaanse militair met Nederlandse familiewortels, zich geheel
vrijwillig met gevaar voor eigen leven aan om het stoffelijk overschot van
Cor Strik te bergen, terwijl niet bekend was of er vijand of meerdere bermbommen
aanwezig waren. Bij deze actie verloor echter ook sergeant
Alexander van Aalten op noodlottige wijze het leven door een bermbom.
Gedurende deze actie heeft hij zich onderscheiden door moedig optreden en
daarbij opofferingsgezindheid getoond en daardoor het belang van de Nederlandse
Staat gediend.
Door het uitreiken van het Ereteken van Verdienste in goud is de indruk bij
de Familie Strik gewekt dat een gesneuvelde militair recht kan hebben op een
medaille. De Minister van Defensie heeft op vragen van de familie daarover,
toegezegd e.e.a. te onderzoeken.
Nu begeef ik mij op een terrein waar grote voorzichtigheid is geboden vanwege
het grote verdriet wat is ontstaan. Sneuvelen is niet zomaar doodgaan
tengevolge van ziekte of ongeval. Sneuvelen in dienst van het Vaderland
is het hoogste goed, “je leven” in de waagschaal stellen ten dienste van de
gemeenschap en dat verdient een groots eerbewijs. Dit eerbewijs kan uitgevoerd
worden door de gesneuvelde met militaire eer en volgens het protocol
te begraven waarna de Nederlandse vlag die de kist omhuld plechtig wordt
opgevouwen en uitgereikt aan een van de directe nabestaanden.
Ook kunnen de directe nabestaanden aan de Oorlogsgravenstichting verzoeken
de gesneuvelde militair een oorlogsgraf toe te kennen op een lokaal
kerkhof of begraven te worden op het Ereveld Loenen, waar jaarlijks op 4 mei
een algemene herdenking zal plaatsvinden en nabestaanden worden uitgenodigd.
Ook dit is een groots eerbewijs. Sinds de jaren ‘80 vormt het ereveld
niet alleen de laatste rustplaats voor slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog
maar ook militairen en burgers die omgekomen zijn tijdens humanitaire en/of
vredesmissies.
Indien de minister in overweging wil nemen een aparte onderscheiding toe
te kennen aan alle gesneuvelde militairen die deelnamen aan humanitaire en
of vredesmissies, moet er ter voorkoming van onrust en onvrede binnen de
veteranenwereld op gewezen worden, dat gesneuvelde militairen uit het
verleden hierbij niet vergeten mogen worden. Er doen ook geruchten de
ronde dat er ideeën worden ontwikkeld om nieuwe militaire dapperheidonderscheidingen
toe te voegen aan de huidige dapperheidsonderscheidingen. Je
kunt je afvragen wat is er mis met onze huidige Militaire Dapperheidsonderscheidingen.
Naar mijn gevoel niets, ze voldoen nog steeds aan alle criteria
om te worden toegekend aan militairen, ook aan die militairen die zijn of
13

worden uitgezonden naar vredesmissie gebieden en zich daar onderscheiden
door moedig of beleidvol optreden. Offi cieren en Onderoffi cieren hebben
eigenlijk de plicht om personen die opgevallen zijn door moedig of beleidvol
optreden, onder de aandacht te brengen van hun hogere commandant,
zodat er een juiste voordracht van de situatie kan worden gemaakt en deze
ter beoordeling wordt aangeboden aan de Commissie Dapperheidsonderscheidingen.
In Nederland hebben wij de volgende Militaire Dapperheidsonderscheidingen:
De Militaire Willems-Orde (MWO), Voor Moed, Beleid en Trouw. De Militaire
Willems-Orde is de hoogste Nederlandse onderscheiding die voorrang heeft
boven alle ridderorden en andere onderscheidingen en is tevens de hoogste
Militaire Dapperheidsonderscheiding. De Bronzen Leeuw (BL) ingesteld bij
Koninklijk Besluit van 30 maart 1944. De Bronzen Leeuw kan worden toegekend
aan militairen in dienst van het Koninkrijk der Nederlanden, die zich in
de strijd tegenover de vijand door het bedrijven van bijzonder moedige en
beleidvolle daden hebben onderschei-den. Sinds 1944 is de Bronzen Leeuw
1206 keer uitgereikt. Het Bronzen Kruis (BK) ingesteld bij Koninklijk Besluit
van 11 juni 1940. Het Bronzen Kruis kan worden toegekend aan militairen in
dienst van het Koninkrijk der Nederlanden, die zich door moedig of beleidvol
optreden tegenover de vijand hebben onderscheiden. Sinds 1940 is het
Bronzen Kruis 3439 keer uitgereikt. Het Kruis van Verdienste (KV) ingesteld
bij Koninklijk Besluit van 20 februari 1941. Het Kruis van Verdienste kan
worden toegekend aan Nederlandse onder-danen of vreemdelingen, die zich
in verband met vijandelijke actie door moedig en beleidvol optreden hebben
onderscheiden en daarmede het belang van het Koninkrijk hebben gediend.
Sinds 1941 is het Kruis van Verdienste 2035 keer uitgereikt. Het Vliegerkruis
(VK) ingesteld bij Koninklijk Besluit van 28 augustus 1941. Het Vliegerkruis
kan worden toegekend aan militairen in dienst van het Koninkrijk der
Nederlanden, die zich door daden van initiatief, moed en volharding tegenover
de vijand dan wel in verband met vijandelijke actie, hebben onderscheiden
en deze daden hebben bedreven gedurende een of meer vluchten in een
luchtvaartuig. Sinds 1941 is het Vliegerkruis 735 keer uitgereikt.
Wim F.J. Elgers
14
Ook voor uw muziek CARBON

Ode aan Filerius
Door Ed van Tuijl
Ik kreeg ze altijd mee op patrouille. Vier Papoea’s om de radiospullen te
dragen. Eén van hen was vast. Op mijn verzoek. Dat was Filerius. Al op de
eerste tocht ontstond er op de een of andere manier een vriendschapsband
en dat bleef zo. Ik bombardeerde Filerius tot eerst verantwoordelijke voor de
radiospullen en de anderen moesten naar ‘m luisteren. Filerius pakte dat
serieus op. Want o wee, als ik in de haast bij het installeren ’n andere
drager wat wilde laten doen. Dan hoorde ik steevast een hels kabaal. Dan liet
Filerius zijn verworven status gelden. De generator sloot hij aan en niemand
anders. De draadantenne hing hij in de boom en niemand anders. Filerius
wist op het laatst de instellingen voor de verschillende frequenties nog beter
dan ikzelf. Als hij me corrigeerde dan was het zo. Ook als hij in de bush voor
me liep en aangaf dat ik even van het rechte pad af moest wijken. Ik gehoorzaamde
‘m blindelings. Gegarandeerd dat er ergens wat kroop of hing waar
je beter maar vandaan kon blijven. Trouwens, pas later begon ik te begrijpen
dat hij op patrouille altijd opvallend dicht in m’n buurt bleef. Filerius waakte
over me.
Ik was klein en (toen nog) dun en in de ogen van Filerius blijkbaar alles
behalve geschikt voor dit ruige land. Maar zijn functie als beschermengel
was ook een tegenprestatie voor de maandelijkse uitbetaling in natura in de
vorm van een tinnetje sigaretten. Zo tegen de tijd dat we die dingen ontvingen,
begon Filerius altijd zéér opvallend m’n kast op te ruimen. Dat werkte
perfect want ik wist meteen hoe laat het was. Hij had z’n tinnetje nog niet
gehad. Regelmatig was er wel ’n moment dat we wat zaten te kletsen. In een
mengelmoes van Maleis, Nederlands, gebaren en gekke bekken. Een soort
Esperanto waarmee Filerius en ik bijzonder goed uit de voeten konden. Dan
vroeg hij nieuwsgierig naar mijn dorp en of ik broers en zussen had. Als ik
dan verhaalde over bussen en treinen, wit besneeuwde daken en boerenkool
met worst, dan keek hij me ongelovig aan. Maar hij vond het prachtig en
begreep alles. Filerius was niet alleen een taaie sterke jongen, hij was ook
hartstikke slim.
Hij wist heus wel dat mijn bepakking zwaar oogde maar niet zwaar woog
omdat ik, en daar heb ik nou nóg wroeging van, stiekem wat eigen gewicht
bij de radiospullen stopte. Ik weet nog hoe we met de Daf naar de haven
werden gebracht en hoe die sergeant hulpvaardig onze bepakking aannam
zodat we van de laadbak af konden springen. Na vier zware rugzakken vertilde
hij zich finaal aan de mijne. Maar voor hij zich verder kon verbazen had
Filerius mijn bepakking al snel van ‘m overgenomen.
Op ’n keer werd ik bij Filerius thuis uitgenodigd. Een beter bewijs van vriendschap
was niet denkbaar. Hij woonde in een kampong vlak bij het strand.
Haalde behendig een klapper uit de boom en bood me die aan. Maar niet
nadat zijn zus er met een paar ferme klappen met zo’n groot mes een
drinktuitje aan had gemaakt. Trots stelde hij z’n familie aan me voor. Nog
zeker anderhalf uur zaten we op een omgevallen klapperboom over
alledaagse dingen te praten. Maar ook over diepere zaken. Dat we hier waren
om hem en zijn familie te beschermen.
15

Dan glimlachte hij, schudde wijs het
hoofd en zei: “Ach, als Soekarno wérkelijk
wil, dan komt hij met 10000 man
tegelijk. Dan zou ik, als ik jou was,
hier langs het strand die kant opgaan
en net zo lang doorlopen tot je in het
Australische deel komt.” Hij wees in
oostelijke richting.
Ik zei het al, Filerius was gewoon hartstikke
slim.
En hij was ’n harde. Ik herinner me
nog die patrouille toen hij ’n spiertje
in z’n rug verrekt had, of iets anders.
Hij stierf van de pijn. Maar gaf geen
krimp. De boom inklimmen om de
draadantenne vast te maken, moet een
helse klus geweest zijn. Hij deed het.
Tenslotte was hij de man voor de draadantenne
en niemand anders.
De laatste weken waren niet leuk.
Filerius wist het en ik wist het. Ik en
wij allemaal zouden Merauke in de
steek laten. Maar ik sprak er niet over.
Filerius ook niet. Die laatste week
stond hij ineens bij m’n kast. Met ’n zakje met varkenstanden. Die moest ik
in Holland aan een draadje om m’n nek hangen. Dan kon me niks gebeuren.
Met ’n groots gebaar gaf ik ‘m m’n hele voorraad tinnetjes Richmond. Vier
stuks. “Hier voor jou, m’n laatste sigaretten. En nog bedankt voor alles!” Ik
draaide me half om, want ik schoot vol. Ik had ineens dringend behoefte aan
een sigaret. Maar die had ik net weggegeven.
“Verdomme Filerius, ik moet effe roken. Heb jij soms ’n sigaret voor me?”
Ik zag dat hij ook tranen in zijn ogen had. Maar met gevoel voor humor gaf
hij me twee tinnetjes terug en zei: “Hier m’n laatste sigaretten. En nog
bedankt voor alles.”
We schoten in de lach. Daarna werd ik weer serieus en begon over het
gerucht dat de Indonesiërs zwarte lijsten zouden hebben waarop de namen
stonden van alle Papoea’s die het Nederlandse leger hadden geholpen.
“Wat denk je, zou jij d’r ook op staan”, vroeg ik bezorgd.
“Misschien wel, misschien niet”, antwoordde hij. “Maar maak je geen
zorgen. Ik loop volgende week hier het strand op en blijf doorlopen tot aan
het Australische deel.”
Hij wees in oostelijke richting. Ik zei het toch al. Filerius was gewoon
hartstikke slim!
Ik geloof er niet echt in. Maar mocht er ’n hiernamaals zijn, dan zal ik toch
goed opletten of ik Filerius nog ergens zie lopen. En als hij dan aangeeft dat
ik even van het rechte pad af moet, dan doe ik dat blindelings. Gegarandeerd
dat er iets ligt of hangt waar je beter maar vandaan kunt blijven.
16
Filerius klimt even in de
klapperboom

Rapport Staal
Auteur Karel Kanits, 29 september 2006
Mijn buurvrouw handelt heel doordacht, ze houdt van kunst en vrijen.
Ze heeft nu weer iets nieuws bedacht, ze wil, condooms gaan breien.
De aanzet was een dik rapport, in ambtelijke taal geschreven,
’t Ging allemaal over Jan Soldaat en zijn seksuele leven.
De rapportage Boele Staal, naar vorm en incidentie.
Het trof haar echte moederhart, zij breide met urgentie.
Voor alle troepen over zee, ver weg in vreemde landen,
Ook Veteranen delen mee, dat verstevigt toch de banden.
Zij zocht een passend breipatroon, in damesblad “Viënne”
Haar keuze viel op geitenwol, breit snel met dikke pennen.
De politiek die debatteert, vooral de oppositie,
Die wil met ingang van direct, invoering Sekspolitie
Mijn buurvrouw vroeg vergunning aan, maar die werd afgewezen
De reden stond er zwart op wit, dat kon een ieder lezen.
Een WOB verzoek om haar condoom, zo aan de man te brengen
Dat is in strijd met het verdrag, uit het Luxemburgse Schengen.
Een optie van het CPB, ter zee, de lucht of hier te Velde,
De kuisheidsgordel van weleer, kan thans als uitkomst gelden.
Maar ook de vakbond sprak van schande, dat wisten wij gelijk
De KOGVAM regeling zijn slechts letters en werken niet in de praktijk.
Defensie vaart een nieuwe koers, maar ziet de toekomst triester,
Voer toch een nieuwe functie in, een echte Schweinenpriester.*)
Die ziet dan toe bij elke flirt, of seksueel getinte wensen,
Al is het geen probleemcultuur, maar ’t overschrijd de grenzen.
*) professionele lifstyle-counsellor
WOB = Wet Openbaar Bestuur
CPB = Centraal Plan Bureau
KOGVAM = Klachtenprocedure Ongewenst Gedrag en melding Vermoedens
van Misstanden
17

Picknick Jeugd en Evangelie
Door Gerrit van Faassen
(Eerdere artikelen van Gerrit van Faassen verschenen in de Nieuwsbrieven 21, 22
en 23)
Om de verveling te verdrijven ga ik, als ik vrij van wacht ben, af en toe naar
een bijeenkomst van Jeugd en Evangelie. Die bijeenkomsten worden vaak
bij iemand thuis georganiseerd en dus ontmoet je burgers. Bijvoorbeeld bij
ds.Ten Haaft in de kotta. Vooral die huiselijke sfeer is prettig. Op ds. Ten
Haaft hoop ik nog eens terug te komen, want die heb ik na 25 jaar nog eens
persoonlijk ontmoet. Op een van de ontmoetingsavonden van Jeugd en
Evangelie werd het voorstel gedaan om een keer na kerktijd te gaan
picknicken. Ik schrijf het verslag woordelijk uit mijn dagboek over.
Verslag van een Jeugd en Evangelie picknick
Het tijdstip van vertrek was vastgesteld op 11.00 uur. Rond deze tijd had
zich een clubje van veertien man verzameld, waaronder onze Vlop. (vlootpredikant)
ds. Oostenrijk verzameld bij het roefje naast de kerk. Toen wij
daar aankwamen was de chauffeur van de DAF en kpl. Der Mariniers bezig
met het inladen van de proviand. Dat bestond uit een grote kist met brood
en een tiental blikjes met broodbeleg. Verder nog een grote ketel met water.
Ook werden er enige banken en twee stoeltjes ingeladen. De marinier kwam
zodanig met zijn broek in de problemen, dat hij een andere op moest halen.
Om half twaalf konden we eindelijk
van de base vertrekken. Via
de Boroekoe ging het eerst naar
Sorido, waar nog twee marinelui
instapten. Toen naar de Japenweg,
waar twee onderwijzeressen
werden opgehaald. Bij de Haren
stapte zuster Oranje in en de twee
laatste deelnemers werden bij de
Viersprong opgepikt. Toen werd de
Kookles Corrie Oranje
tocht voortgezet door de kotta en
kampong Soeboerja naar Parai.
Parai
Parai is prachtig. Achter de hoge tjots ligt eens strandje begroeid met
klappers. We vonden een mooie plek
voor de picknick. Iedereen was er
voor om eerst te gaan zwemmen.
Het rif ligt ongeveer 15 meter uit de
kust en als je daarover zwemt kijk je
akelig diep naar beneden. Daar het
een beetje lastig was voor de dames
om zich om te kleden in badpak, had
de marinier voor een tent gezorgd.
Die “or“ was erg handig met de pa-
Kust met klep van de Yank
rang en in een mum van tijd lag er
18

een vloerbedekking van palmtakken. Twee man zorgden voor een vuur en
gingen koffi e zetten. Intussen werd er een fl inke partij brood afgesneden en
belegd met corned beaf en kaas. Gelukkig geen cervelaat worst want daarmee
wordt je op BIAK mee doodgegooid en heet nu bij ons “sterf op straat
worst”. Om twee uur werd eer “kok schep op”gepraaid. Met de meeste spoed
kwam iedereen uit het water en
gingen we na een ogenblik stilte
bunkeren. De burger lunchpakketjes
vielen “in de pul” bij de
marine lui. Dichtbij verzamelde
zich een groepje Iriaanse kleuters
en die vonden het prachtig
dat we canons gingen zingen,
Ze lachten zich slap om “Kleine
mongooltje” en probeerden mee
te zingen: “Kleine mongooltje zat
Picknick Parai
op een kooltje”. En het begon te
gillen, Mamma, mamma arme
klein knul”. Rond drie uur ruimden
we eerst de boel op en daarna
kreeg ieder tot vier uur de tijd
om te doen waar hij of zij zin in
had. Enige Jannen gingen naar d
Jappen grot die daar vlak in de
buurt is (zie Nieuwsbrief nummer
22) anderen gingen zwemmen
en de senioren praten. Iedereen
wilde graag tegen zessen terug
Toezicht Picknick Parai
zijn, want op zondag komt de
“Connie”met post en dat is één
van de de mooiste gebeurtenissen van de de week. week. De spullen werden weer ingelaingeladen en ieder zocht een zit- of staanplaats in de DAF en zonder panne bereikten
we om kwart voor zes weer de Base en renden we in lekas-pas naar
de cantine, waar de de facteur nog bezig was om de de post te sorteren. Na Na het
avondschaften maakten
we nog een begin
met het beantwoorden
van de berichten
van het thuisfront en
zaten we nog even
gezellig na te praten
in ons hoekje tussen
de stapelbedden, in
onze hut sepoeloe. De
volgende keer gaat
het over beunhazen
Hartelijke groeten van
de kajoe.
v.l.n.r Neijs, van Faassen en Jordens,
tussen de stapelbedden
19

Kerst-diner FakFak 1960
(Al geruime tijd is de redactie in het bezit van het convocaat van het
kerstdiner in FakFak. Het werd indertijd gestuurd door André de Meij uit
Middelburg. Er was tot nu toe geen echt goede gelegenheid om het te
plaatsen. Maar nu onze Nieuwsbrief vlak voor de Kerst 2008 word verstuurd
willen we het u niet onthouden. Maar de vraag blijft wel: “Wat werd er nu
gegeten?”)
• Openingswoord door den Commandant
• Lezing van het Kerst-Evangelie uit Lucas 2
• Zingen: Stille nacht, heilige nacht
• Opdiening voorgerecht
• GEBED
• Aanvang Kerstmaaltijd
• Afruimen daarna: KERSTVERTELLING
• Zingen: De herdertjes lagen bij nachte
• Opdiening nagerecht
• GEBED
• Slotzang: Ere zij God, ere zij God
• Toespraak van de minister van Defensie in de cantine
• Uitreiking kerstpakketten
20

Reis naar het verleden (deel 1)
Geschreven door Piet de Raad
(Ik ben onlangs weer terug geweest, van 16 oktober tot en met 24 oktober,
in voormalig Nederlands Nieuw-Guinea. En wel in Sorong de plaats waar ik
het grootste deel van mijn diensttijd doorbracht. Maar ook in de Baliem
vallei en Jakarta. Ook daarover wil ik, mijn mede veteranen, in dit reisverslag
vertellen)
Vooraf
Het toevallige van vroeger, de diensttijd en mijn uitzending naar Nieuw-
Guinea, heeft een duidelijk stempel op de rest van mijn leven gezet. In de
dienst timmerman geworden, mocht ik direct optreden als toekan kajoe
op Jefman bij de E-Compagnie. Van gereedschap of timmeren had ik geen
verstand maar het ontbrak me gelukkig niet aan zelfredzaamheid. Ik kon een
potje breken bij kapitein Loesberg omdat ik er in korte tijd voor had gezorgd
dat de gereedschappen weer op orde waren. De sergeant majoor die mij
aannam mocht mij, denk ik, niet, maar die mocht volgens mij niemand.
Van Jefman naar Sorong was maar een hanetree en in de werkplaats van de
genie/marine heb ik alle dienstdagen doorgebracht. in de werkplaats van de
genie/marine heb ik alle
dienstdagen doorgebracht.
Volgens het boekje de
belangrijkste man in de
werkplaats maar in werkelijkheid
gewoon manusje
van alles. Het verlenen van
hand- en span diensten aan
de Papoea timmerlui, het
ophangen van lampen en
klusjes als het repareren
van zonweringen zorgden
ervoor dat ik de ochtenden
moeiteloos doorkwam. Ook
een hoofd vol herinnering
gaf het me de mogelijkheid
om voor het ochtendappel
weg te gaan en na het
middagappel terug te komen. De meeste middag rusten bracht ik ook door
in de werkplaats, soms om er te klussen en soms om er in de zon te liggen.
De kali achter de werkplaats was goed te bereiken en dus waren we daar ook
vaak te vinden om illegaal te zwemmen in het heldere en koele water.
Weer terug
En daar ben ik nu teruggeweest. Ik ben heel erg geschrokken van Sorong.
Wat toen bestond uit een paar kampongplaatsen is nu uitgegroeid tot een
plek met een half miljoen inwoners. Alle mogelijkheden tot bouwen zijn
benut, alles is volgebouwd. De meeste gebouwen uit “onze”tijd staan er nog
wel maar daar tussen zijn hele straten aangelegd. Er staan heel mooie
gebouwen, veel scholen en kerken maar vooral veel krotten, heel veel
21

krotten. Door de open
riolen (betonnen goten) en
het gewoon laten liggen
van de rotzooi is het één
grote mestvaalt geworden.
Maar toch was er ook nog
een mooie plek in het
Sorong van nu en dat was
in “ons “ kamp. Nog steeds
is het een kamp voor
militairen. Wij mochten
door het kamp wandelen
en alles zien wat we
wilden. Het maken van
de weg naar Sorong
foto’s was echter verboden.
Alle gebouwen van toen
staan er ook nu nog. De kantine is een mooie gemeenschapsruimte geworden
en het hoofdadministratie gebouw werd het kantoor van de commandant.
Maar ook het wachthuisje, de garage en de ziekenboeg zijn er nog te vinden.
En wat opvalt, is dat de gebouwen goed zijn onderhouden.
Mijn werkplaats was er niet meer net als de elektriciteitscentrale. Wel zijn
het mandihok, de verblijven van de manschappen, de keuken met de eetzaal
en de onderoffi ciers- en offi ciersmess gebleven. Deze gebouwen zijn bijna
allemaal verbouwd tot woningen voor de militairen en hun gezinnen. In het
kamp was het over het geheel genomen schoner dan op de andere plaatsen
waar we gedurende onze trip zijn geweest.
Op onze wandeling door ons oude kamp weren we daarom door heel veel
kinderen vergezeld.
Wat ons ook erg opviel was het feit dat iedereen zich verplaatst met een
motor. Heel dikke bromfi etsen met een viertaktmotor. En allemaal rijden ze
te hard veel te hard.
Trip naar Nieuw-Guinea
We beginnen onze reis naar voormalig Nederlands Nieuw-Guinea met een rit
door de Friese polder en we komen mooi op tijd op Schiphol aan. De auto
wordt gestald op het terrein voor lang parkeren. Dan met de bus nu naar de
vlieghaven.
Peter mijn schoonzoon zet zijn auto altijd op dezelfde plaats, zodat er na de
reis niet gezocht hoeft te worden tussen de duizenden geparkeerde auto’s.
We namen in de KLM lounge plaats en konden daar eten en drinken wat we
wilden. Op de luchthaven nog even dollars gekocht, waarvan later zou blijken
dat in Indonesië alleen maar biljetten van voor het jaar 2000 geaccepteerd
worden. We startten om 21.00 uur en de vlucht naar Kuala Lumpur in
Maleisië verliep het meest in het donker, terwijl we door de stewardessen
regelmatig voorzien werden van de lichamelijke benodigdheden.
Het was een groot verschil met mijn eerste reis naar NNG, waarbij ik toen
ook echt het idee had dat het een wereldreis was. In Kuala Lumpur werd er
22

uitgestapt en na een personeelswisseling en wat veranderingen van
passagiers gingen we richting Jakarta. Na een heerlijke maaltijd, waarbij ik
ook het toetje van Peter erbij genomen heb (tapioca), was de aankomst in
Jakarta al een feit. Op de luchthaven werden we ontvangen door een
vertegenwoordigster van het reisbureau voor de trip naar de Baliem vallei,
en even later kwamen er ook nog een paar zakelijke collega’s van Peter om
ons welkom te heten.
We moesten de helft van de reis nog betalen in dollars, waarbij bleek dat
een aantal van onze dollars te oud waren. Het was niet de beste beurt van
de bank, maar dat is toch snel opgelost. Op de luchthaven Jakarta-Hatta
vonden we een plek in de Garuda lounge en ook hier was de verzorging goed.
Dat maakte het wachten op de vlucht naar Makassar, die een paar uur was
vertraagd, aangenaam. Het was allemaal zo nieuw dat ook die wachttijd snel
voorbij ging. Ik zag mijn eerste tjitjak over het raam kruipen en het is niet de
laatste geweest.
Makassar
Tijdens het wachten op de bagage kregen we contact met een Indonesiër en
bij het charteren van een taxi kwam diezelfde man bij ons met het aanbod
om ons naar het hotel te brengen.
En dat was zeer plezierig. Zijn broer kwam ons halen en het bleek dat de
(zaken) man iets deed met staal in Makassar en Jakarta.
Er werden natuurlijk kaartjes uitgewisseld en de hele check-in bij het hotel
werd even door “onze” David geregeld. Voor de volgende trip hebben we al
een uitnodiging om dan gebruik te maken
van zijn share appartement in hetzelfde
hotelcomplex. Zo zie je waar vluchtige contacten
toe kunnen dienen. De broers hebben
trouwens allebei in Amerika gestudeerd en
hun Engels was perfect. Na een hartelijk
afscheid met een dinerafspraak in Jakarta
konden we ons bed in duiken. Om half zes
ging de wekker al weer want om 9.00 uur
zou het vliegtuig vertrekken. In de lounge
troffen we nog een collega-veteraan, een
soort kunstenaar uit Friesland. Wel een wat
verward fi guur, hij dacht namelijk dat hij in
1964 als militair in Nederlands Nieuw-
Guinea was geweest. Dat kan natuurlijk
niet. Maar ook wist hij zich met geen
mogelijkheid te herinneren waar hij
een veteraan uit Friesland
gelegerd was geweest. Nu maakte hij een
trip door Indonesië en hij kwam net uit de
Baliemvallei.** Het vliegveld van Makassar is is groot en en grotendeels nieuw
en er wordt nog bij gebouwd. Veel grote projecten zijn in handen van de
vicepresident van Indonesië en bij alles wat er gebeurt, moet er geschoven
worden. Ons nasiontbijt viel er best in en we verheugden ons op de aankomst
in Sorong. Voor Peter nieuw en voor mij een weerzien.
23

Sorong
Het vliegveld van Sorong ligt aan de weg van de haven naar Remoe en is gemakkelijk
te bereiken. Voor het eerst werden we geconfronteerd met de hitte
van Nieuw-Guinea en het busritje naar de aankomsthal was letterlijk verstikkend.
De aankomsthal is een soort kaal wachtlokaal en de bagagetransportband
een roltafel met aan beide kanten een aantal Papoea’s. Niets elektrisch
maar alles mankracht. We gaven onze bagagereçu’s aan een Papoea en die
haalde de tassen van de tafels. Intussen hadden we al een taxichauffeur (of
eigenlijk hij ons) en die gaf zijn plaats op het laatste moment nog even aan
een andere chauffeur, zodat hij van zijn volgende klant en van onze chauffeur
kon beuren. De taxi chauffeurs waren trouwens allemaal Indonesiërs. We
hadden een hotel in kampong Baroe, het hotel Grand Pacifi c Hotel, waar de
vergane glorie vanaf droop. Het liefl ijke van “ons”vroegere Sorong is helemaal
verdwenen en elk plekje is bebouwd. Er waren heel veel grote gebouwen
met heel veel deuren, waarbij te zien was dat er gezinnen woonden en
waarbij zaakjes gedreven werden. De drukte was overal enorm en dat is te
begrijpen als je weet dat Sorong nu ongeveer 500.000 inwoners heeft. In
het vliegtuig had ik trouwens naast de eigenaar van Hotel Mariat in Sorong
gezeten, en achteraf hadden we beter dat hotel kunnen hebben, qua comfort
en schoonheid.
We kwamen om ongeveer 12.00 uur op het vliegveld van Sorong aan en om
13.00 uur reden we al met een taxi richting Remoe en Klademak. De wegen
zijn verschrikkelijk slecht en er wordt, net als in Indonesië, heel hard gereden
op de vele viertakt brommers met motorcapaciteit. Men kan namelijk een
motor leasen en na ongeveer 3 jaar wordt het dan eventueel eigendom. We
stopten op de brug bij de
kali. De brug is nog net als
vroeger, maar de omgeving
is zwaar en rommelig
bebouwd. De kali is smerig,
niet alleen het water is
vuil maar ook vol met alle
mogelijke gedumpt afval.
En waar je ook maar kijkt
zie je huizen en hutjes. En
overal zijn etenswaren te
koop, maar ook benzine in
fl essen. We gingen natuurlijk
naar ons oude kamp
Brug over de kali Remoe
waarvan de poort nog
hetzelfde is als toen. De
24
chauffeur reed een eindje
door en wij gingen te voet de brug over. Die brug ligt over het open riool, dat
uitloopt in de kali. De wachten van het kamp zagen ons komen en stonden
klaar. We hebben gevraagd of we het kamp mochten zien en of we foto’s
konden maken. Na overleg met de commandant, omdat we in het Bahasa
Indonesia konden communiceren was dat redelijk gemakkelijk, mochten we
wel het kamp zien, maar geen foto’s maken. De wachtcommandant vertelde

nog dat er grote buizen verdwenen waren en we begrepen hem niet, maar
later realiseerde ik mij dat hij waarschijnlijk ons ondergrondse riool bedoelde,
nu vervangen door een open rioolstelsel. Met de belofte dat we geen foto’s
zouden maken, namen we afscheid.
Het wachtlokaal, is er nog net zo, inclusief de cellen en alleen is er nu een
veranda aan de voorzijde. De ziekenboeg staat er nog goed onderhouden bij
en ook daarnaast is een soortgelijk gebouw neergezet. De garage staat er
nog maar de centrale was verdwenen. De militairen wonen met hun gezinnen
in het kamp. Daarom is
ook de timmermanswerkplaats
met de opslag
verdwenen en zijn daarvoor
in de plaats enige
wooneenheden gebouwd.
“Onze”barakken zagen er
wat verwaarloosd uit en de
weg ertussen was nu wat
modderig. De daarnaast
liggende barakken waren
beter onderhouden en de
kantine was veranderd in
een luxe gemeenschaps-
Protestantse kerk in Baru
ruimte. De eetzaal, het
waslokaal en de offi ciersruimtes
zijn er ook nog.
Het grootste administratiegebouw is nu het kantoor van de commandant en
ziet er perfect uit. Al onze oude gebouwen staan er dus nu nog maar ze
worden nu gebruikt voor het wonen van gezinnen.
De kinderproductie is er hoog en we werden dan ook omringd door een grote
schare, heel mooie kinderen, die enthousiast reageerden op de door ons
meegenomen ballonnen. Buiten het kamp op het sportveld, waren jongeren
aan het voetballen, en nieuwsgierig als ze zijn werd er van alles geroepen.
Uiteindelijk was het gevolg dat Peter nog een demonstratie baltechniek gaf.
Gemakkelijk om met zo’n allrounder op stap te zijn. Na weer in de taxi te zijn
gestapt gingen we richting Klademak.
Klademak
Maar Klademak was een ander Klademak dan vroeger, alle straatnamen zijn
veranderd en er woonden nu zoveel mensen, dat er niets meer te vinden
was. We hebben wat door de kampongs gecrost en we ons af laten zetten bij
de haven om met de boot naar Doom te gaan.
In plaats van de ene boot van vroeger naar Doom lagen er heel veel personenbootjes.
Onze chauffeur had natuurlijk een voorkeur voor een bootkapitein
en de prijs was snel geregeld.
Het tochtje van 10 minuten naar Doom en de aankomst in de zeer smerige
haven, was een andere dan ik me voorgesteld had. Onze wandeling over
Doom was een belevenis op zich. Het hele eiland is vol gebouwd met
huisjes, loodsen, scholen, kerken en overal zijn de open riolen vol met troep.
25

De stank was typisch “smerig” maar de mensen overal even vriendelijk. Ik
denk dat de Papoea’s zich nog meer geconcentreerd hebben en het aantal
kinderen was enorm.
De meeste huisjes hebben, ook op Doom, wel een kleine verkoopruimte voor
in het huis of aan de straat, waarin altijd wel iemand zat te slapen. Naast
chips en snoep worden er vruchten en sirih verkocht.
De straat, voor een dergelijke
winkel, is vaak rood van het spuug
die de mensen weer kwijt moeten.
We zijn naar een aantal paalwoningen
geweest, boven het water en werden
steeds heel vriendelijk ontvangen,
waarbij de onderwerpen economie,
scholen, aantal kinderen en de mooie
omgeving steeds weer terugkwamen.
In één van de straten werden we
ontvangen door een perfect Nederlands
sprekende mevrouw, die
gehoord had dat wij daar wandelden
en ze had haar mooiste jurk aan
getrokken om ons te ontmoeten nog
weer even Nederlands te kunnen
spreken. Ze vertrouwde ons toe dat ze
gewerkt had bij een Nederlands gezin
en nog steeds haar best deed de
Nederlandse taal bij te houden. Heel
Sirih
veel mensen kwamen een hand
schudden en natuurlijk profi teerden
heel veel veel kinderen van onze rijk gevulde tassen met met ballonnen, snoepwaren
en petten.
Onze vraag naar MataBia ’s werd vooral negatief beantwoord. Een enkeling
wist wat we bedoelden maar de meesten keken of ze het in Keulen hoorden
donderen. (Een matabia, het is geen schelpje en ook geen steentje. Het is
net een afgekloven snoepje. Als je een matiba bij je hebt, hoef je niet bang
te zijn, er gebeurt je niets). Er werden ons ringen, parels en andere schelpachtige
dingen aangeboden, maar geen MataBia. Onze bootchauffeur dacht
iemand te kennen die MataBia ’s had, maar bij nader onderzoek, bleek de
betreffende vrouw, bij wie we ook weer in huis uitgenodigd werden, alleen
parels en kristallen te hebben. Wij hebben bedacht dat het kristallen waren
en geen diamanten. Wordt vervolgd
**(Misschien is er een sobat die hem kent en kan er een verhaal over hen in de nieuwsbrief
worden geschreven. Als iemand iets over hem weet, neem dan contact op met de
redactie.)
(De redactie krijgt wel vaker bij een reisverslag met daarin een deel van de reis die
werd gemaakt in Indonesië. Omdat we het nog steeds graag over Nieuw-Guinea hebben
nemen we dat dan niet op. Deze keer hebben we dat wel gedaan mede om de foto’s
die we van Piet de Raad ontvingen. De redactie heeft het oorspronkelijk verhaal dat
in delen was geschreven enigszins herschreven en tot een totaal reisverslag gemaakt.
Redactie Jaap van Hensbergen )
26

Papua, land van een ongekende schoonheid. Ruig, puur,
stil en vrijwel ongerept. En een hartelijke, vriendelijke
bevolking. Maar er is een schaduwzijde. Onvrijheid,
discriminatie, armoede en aids maken het dagelijks leven
van de mensen zwaar. Voor ontwikkeling en welzijn is er
meer vrijheid,scholing en initiatief nodig. Hapin laat
talentvolle Papua-jongeren studeren. Dorpen en lokale
gemeenschappen nemen initiatieven om de kwaliteit van
hun bestaan te verbeteren. Hapin ondersteunt.
Hapin, sterk in kleinschalige projecthulp.
Hapin, dichtbij de Papua’s. Al meer dan 35 jaar.
hulp aan papua’s in nood
St. Jacobstraat 203 ,
3511 BP Utrecht ,
tel 030-234 00 12 ,
e-mail hapin@hapin.nl
Rekeningnummer 44 40 72 470 t.n.v. HAPIN
www.hapin.nl

Colofon
De doelstelling van de Vereniging Nederlands Nieuw Guinea Militairen
1945-1962 is het bevorderen van de onderlinge contacten tussen de
militairen, die in de periode 1945-1962 in de Nederlandse Krijgsmacht
hebben gediend in het voormalig Nederlands Nieuw Guinea. Het in de
ruimste zin van het woord behartigen van de belangen van die militairen
en hun families. Het herdenken van hen die gevallen zijn bij de vervulling
van hun plicht, evenals van hen die ten gevolge van ongevallen, of ziekten
tijdens militaire dienst zijn overleden. De vereniging Nederlands Nieuw
Guinea Militairen is aangesloten bij het Veteranenplatform.
Beschermheer, tevens adviseur:
Luitenant-generaal C.J.M. de Veer b.d.,
Voorheen Inspecteur-generaal der Krijgsmacht en der Veteranen,
Ereleden
A.S. Poortvliet
H.P. Willemsen
D. Willemsen - Hens
Bestuur:
J. Peperkamp, voorzitter (Berghem),
A. Meurs, vice-voorzitter (Oosterhout)
H. Vos, secretaris (Kerkdriel)
J.H.van Hensbergen, penningmeester (Arnhem)
C. van Vliet, organisatie Reünie (Winkel)
A. Dielemans, organisatie Nieuwjaarsreceptie (Roosendaal)
A.J. Bouterse Sociale commissie (Schagen)
Adressen
Secretariaat:
H.Vos, Maasbandijk 11, 5331KB Kerkdriel, telefoon 0418 633475
E-mail: info@vnngm.nl
Web site: www.vnngm.nl
Redactie Nieuwsbrief:
J.H.van Hensbergen, Ravelstraat 4, 6815 HB Arnhem, telefoon 06 53199548
E-mail: hensaradvies@jaapvanhensbergen.nl
Copyright: Tegen overname van artikelen bestaat in principe geen bezwaar, mits hier
van tevoren toestemming voor is verleend en duidelijk in de uitgave wordt vermeld.
Geplaatste foto’s komen uit privé collecties tenzij anders vermeld.
De inhoud geeft niet noodzakelijkerwijs de mening van bestuur en/of redactie weer.
Bestuur en/of redactie kunnen daarom niet aansprakelijk worden gesteld voor de
inhoud van de geplaatste artikelen. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen
te weigeren of te redigeren.
Sluitingsdatum kopij Nieuwsbrief nummer 25
1 februari 2009