Versie PDF - decembernummer , 2005, jaargang 33, nr.3

33 e jaargang
Komitee voorFRANS-VLAANDEREN
www.kfv-fransvlaanderen.org
nummer 3 - december ‘05, januari, februari 2006
Kantoor van afgifte: KORTRIJK 1 - 2 e AFD. - Erkenning P2A6225

Komitee voor Frans-Vlaanderen v.z.w.
met zetel in Waregem
werd in 1947 opgericht door André Demedts en Luc Verbeke.
Het KFV is een particuliere vereniging van vrijwilligers, met een veelomvattende,
bijzonder concrete werking voor en in Frans-Vlaanderen, al meer dan een halve eeuw
lang. Het KFV besteedt sinds 47 jaar bijzondere aandacht aan het onderwijs van het
Nederlands in Frans-Vlaanderen door de organisatie van meer dan 30 bijna-gratis-cursussen
op verschillende plaatsen.
De driemaandelijkse periodiek, KFV-Mededelingen, werd in 1973 opgericht onder leiding
van Luc Verbeke. De KFV-Mededelingen bieden ruime informatie over Frans-
Vlaanderen, met bijzondere aandacht voor de KFV-werking.
Oplage: 5000 exemplaren. Er zijn geen abonnees. Er is wel een Steunfonds voor de
algemene werking.
Le KFV, Comité pour la Flandre française, a été fondé en 1947 par André Demedts et Luc
Verbeke à Waregem (B). C’est une association privée, constituée de volontaires, qui, depuis plus
d’un demi-siècle déploie tout un éventail d’activités de terrain très concrètes au profit de la
Flandre française. Depuis quarante-huit ans le KFV s’intéresse tout particulièrement à l’enseignement
du néerlandais par le biais de plus de trente cours (prèsque gratuits) organisés dans diverses
localités en Flandre française. Le périodique trimestriel KFV-Mededelingen (Informations du KFV)
a été lancé en 1973 par Luc Verbeke: il fournit une large information sur la Flandre française,
l’accent étant mis sur l’action du KFV. Tirage: 5000 exemplaires. Il n’y a pas d’abonnés. Par contre
il existe un Fonds de soutien qui alimente les activités du KFV.
Bankrek. : 469-1003761-50 ; giro : 000-1483244-17 van KFV vzw, B-8790 Waregem
INTERNATIONAAL : IBAN : BE86 4691 0037 6150 / BIC : KREDBEBB
Algemeen secretaris KFV v.z.w. / secrétaire général du KFV a.s.b.l.
Verantwoordelijk uitgever - hoofdredacteur KFV-Mededelingen
Responsable d’édition - rédacteur en chef des KFV-Mededelingen
(correspondentieadres / redactieadres
adresse des courriers / adresse de la rédaction)
Dirk Verbeke, Kerelsstraat 17, B-8800 Roeselare
Tel. en fax 00 32 (0) 51 20 55 08 - E-mail: kfv.fransvlaanderen@skynet.be
Administratie / Administration
Roger Vynckier, Kapellestraat 11, B-8790 Waregem
Tel. en fax 00 32 (0) 56 60 13 51
Raad van Bestuur KFV v.z.w. / Conseil d’administration de l’a.s.b.l. KFV
Guido Carron, voorzitter; Francis Persyn, ondervoorzitter; Dirk Verbeke,
secretaris; Roger Vynckier, penningmeester; Luc Verbeke, stichter (1947),
oud-secretaris, oud- en erevoorzitter; Cyriel Moeyaert, oud-voorzitter; Xavier
Verhaeghe, juridisch adviseur.
André Demedts († 1992), stichter (1947), oud- en erevoorzitter;Valeer Arickx
(† 2001), lid van de Raad van Bestuur
Medewerking: Cultuurcentrum “De Schakel” en Cultuurraad Waregem
Kaftontwerp: Lina DESIGN - www.linadesign.be Druk: N.V.Vonksteen

Inhoud / Contenu
WOORD VOORAF / AVANT-PROPOS 2
Denkend aan Frans-Vlaanderen zie ik…
Quand je pense à la Flandre française, je vois…
Dirk Verbeke (vertaling / traduction: Jacques Fermaut)
BEELD- & TEKSTVERSLAG 4
58e Frans-Vlaamse Cultuurdag van het KFV
58ème Journée Culturelle de la Flandre française
Etienne Deman, Bernard Delange, Dirk Verbeke
UIT en OVER FRANS-VLAANDEREN 16
Publicaties
Varia
Johan Strobbe, Etienne Desaever, Dirk Verbeke
ANDRE DEMEDTSJAAR 2006 23
Bernard Delange
VOUS ETES EN FLANDRE. TOERISME PLUS: Frans-Vlaanderen 25
Etienne Desaever
ONS OUD VLAAMS 27
Cyriel Moeyaert
WIJ GEDENKEN 29
Luc Verbeke, Etienne Desaever
STEUNFONDS 31
Roger Vynckier
OPRECHTE DANK. OPROEP TOT STEUN 33
Dirk Verbeke
Foto voorplat: Baai van de Somme. Een intrigerende foto van schilder-fotograaf
Stefe Jiroflée (° Brugge, 1966). Opleiding aan de Academie in Brugge. Maakt
zowel figuratief als naar abstractie neigend werk in een krachtige, impulsieve en
energieke vorm. Meer foto’s op de webstek: www.paulrigolle.be
3

4
Woord vooraf / Avant-propos
Denkend aan Frans-Vlaanderen
zie ik…
Achteruitblik
We brengen in dit nummer o.m. een uitgebreide fotoreportage door KFV-huisfotograaf
Etienne Deman van de meest recente, en - op basis van de vele reacties - weer
bijzonder geslaagde Frans-Vlaamse Cultuurdag van het KFV (de 58e) in de West-
Vlaamse thuisbasis Waregem op zondag 25 september 2005.Aangezien de zogenaamde
kwaliteitsmedia weer schitterden door afwezigheid, doen we het zelf, en doen we het
ook beter. Meer moet dat niet zijn, ter correctie.
Vooruitblik
Op het voorplat van dit nummer een intrigerende
en meditatieve rustpuntfoto van schilder-fotograaf
Stefe Jiroflée, die hij dit jaar nam
in de baai van de Somme. Even uitblazen, beschouwen,
progressief denken.
Al je vrije tijd offeren aan wat heet “de zaak
Frans-Vlaanderen” - een vaderlijk erfdeel - is
niet niks. Je vragen stellen bij het waarom.
Gekkenwerk of idealisme? Beseffen dat het
KFV vrij en ongebonden is, maar daardoor ook
vooral vrij arm. De mooiste titel i.v.m. de KFV-werking vind ik nog altijd: “De schooiers
van het KFV en het succes van de cursussen Nederlands” (in Neerlandia, 2001, nr. 5, p. 26-27).
Merken hoe de vraag naar onze cursussen Nederlands in het Rijselse ons ultieme aanbod
viervoudig overtreft en met pijn in het hart beseffen dat de nodige middelen ontbreken,
en ondertussen lijdzaam toezien hoe voor grensoverschrijdende samenwerking het
geld soms over de balk wordt gegooid voor misschien prestigieuze, persoonsgebonden
maar nutteloze projecten van korte duur. En daar stoïcijns kalm bij blijven.Weten dat
het Huis van het Nederlands/La Maison du Néerlandais in het Frans-Vlaamse Belle (Bailleul),
gegroeid uit de KFV-werking, nog niet klaar is om de talloze cursussen Nederlands van
het KFV in Frans-Vlaanderen over te nemen, ook wegens een gebrek aan middelen.
Dus: de KFV-karavaan trekt rustig verder, met de middelen die het KFV als vrijwilligersvereniging
maar heeft en waarmee altijd bijzonder veelomvattend en concreet is
gewerkt. De ultieme doelstelling van het KFV, dat in 1947 werd opgericht door André
Demedts en Luc Verbeke, was van in den beginne: overbodig worden. Een bijzonder
achtenswaardige doelstelling, overigens. Als we echt overbodig geworden zijn, zullen
we dat met trots laten weten in de KFV-Mededelingen. Ondertussen wenst de Raad van
Bestuur van het KFV vzw onze lezers - steungevers en al wie hun dierbaar is, het
beste voor 2006.
Dirk Verbeke
secretaris/ hoofdredacteur

Quand je pense à la Flandre française,
je vois …
Regard rétrospectif
Dans ce numéro, nous publions entre autres un ample reportage photographique
consacré par Etienne Deman, notre photographe-maison, à la toute dernière Journée
de la Flandre française du KFV - la 58e - qui s’est tenue à Waregem, notre base arrière
de Flandre Occidentale, le dimanche 25 septembre 2005, et qui, à en juger par les
nombreuses réactions, fut à nouveau particulièrement réussie.
Regard prospectif
La couverture du présent numéro s’orne d’une photo de pause méditative qui intrigue.
Le peintre et photographe Stefe Jiroflée l’a prise cette année en baie de Somme. Il faut
parfois souffler un peu, considérer, penser avenir.
Consacrer tout son temps libre à la « cause de la Flandre française » - un héritage
paternel – ce n’est pas une mince affaire, pas plus que s’interroger sur le pourquoi.
S’agit-il d’une entreprise folle ou d’idéalisme ? Qu’on s’en avise, si le KFV est libre de
toutes entraves, son indépendance lui vaut également et surtout une relative pauvreté.
Aussi, à mon sens, le plus beau titre concernant l’action du KFV reste-t-il : « Les mendiants
du KFV et le succès des cours de néerlandais » (dans Neerlandia, 2001, n° 5, pp. 26-27).
Fait remarquable, pour nos cours de néerlandais du Lilloisis, la demande a dépassé
quatre fois notre offre ultime : aussi est-ce c’est la peine au cœur que nous constatons
notre manque de moyens, alors que nous évaluons, résignés, l’argent parfois gaspillé
dans le cadre de la collaboration transfrontalière pour des projets prestigieux et personnels
mais inutiles et éphémères. Et il faut faire montre en l’occurrence d’un calme
stoïcien! Du fait du même manque de moyens, la Maison du Néerlandais (Bailleul –
Flandre française), née de l’action du KFV, n’est pas encore prête à reprendre les innombrables
cours de néerlandais assurés
par le KFV en Flandre française.
La caravane du KFV poursuit donc son
petit bonhomme de chemin, avec les
maigres moyens d’une association de
bénévoles, déployant toujours aussi
amplement et concrètement ses activités.
L’objectif ultime du KFV, fondé en
1947 par André Demedts et Luc
Verbeke fut d’emblée de devenir inutile,
objectif qui force du reste tout particulièrement l’estime et le respect. Quand nous
serons réellement devenus inutiles, c’est avec fierté que nous l’annoncerons dans les
KFV-Mededelingen (Communications du KFV). En attendant, le Conseil d’Administration
de l’a.s.b.l. KFV présente à nos lecteurs-donateurs et à tous ceux qui leur
sont chers ses meilleurs vœux pour l’an 2006.
Dirk Verbeke
secrétaire/rédacteur en chef
5

6
Beeld- en tekstverslag
58e Frans-Vlaamse Cultuurdag van het KFV
Waregem, Cultuurcentrum De Schakel, 25 sept. 2005
Foto’s : Etienne Deman
1/Bijeenkomst docenten Nederlands van het KFV o.l.v. Dirk Verbeke in de
koffiebar van CC De Schakel, om 10.30 uur, i.v.m. praktische regelingen
voor het 48e KFV-cursusjaar Nederlands en overleg met prof. dr. Paul
Ostyn en dr. Hugo Ryckeboer.
V.l.n.r.: Francis Persyn, oud-inspecteur voor het Nederlands in Frankrijk en ondervoorzitter
van het KFV vzw; Guido Carron, ereburgemeester van Waregem en voorzitter
van het KFV vzw; Prof. Paul Ostyn, auteur van de leermethode Spoed, die in de
KFV-cursussen sinds vorig jaar gebruikt wordt. Ook dr. Hugo Ryckeboer was aanwezig
om met de KFV-docenten te overleggen over een introductie i.v.m. Nederlands en
Vlaams in de KFV-lessen.

2/Gelegenheid tot kennismaken vanaf 14 uur in de hal van Cultuurcentrum
De Schakel, met een audiovisuele stand van het Volkstoneel
voor Frans-Vlaanderen en een toeristische stand van het Streekbezoekerscentrum
voor Frans-Vlaanderen uit Ieper o.l.v. Frederik Vandenbroucke.
3/Muzikale ontvangst in de hal van het Waregemse Cultuurcentrum door
de Frans-Vlaamse volksgroep BLOOTLAND.
V.l.n.r.: Jacques Yvart, Joël Devos, Gérald Ryckeboer,Agnes Chamley, Sarah Alcalay, die
samen de groep BLOOTLAND vormen.
7

8
4/Opening van de KFV-tentoonstelling “EN FLANDRE” door mevrouw
Jeannine Vervaeke, de Waregemse schepen van cultuur, en burgemeester
Yolande Dhondt.
Actrice Cecile Rigolle met de burgemeester
van Waregem Yolande Dhondt.
Schepen van Cultuur J. Vervaeke opent de
tentoonstelling “En Flandre”, die liep tot
en met zondag 2 oktober in de hal van het Cultuurcentrum De Schakel.
5/Interviews door Johan Strobbe, KFV-bestuurslid en redacteur van de
KFV-Mededelingen, met de deelnemende kunstenaars aan de tentoonstelling
“En Flandre”: Nolle Verslyp (pentekeningen), Filip Ramon (schilderijen),
Luk Decleer en Katleen Vanbesien (gekaligrafeerde gedichten i.v.m.
Frans-Vlaanderen van Fernand Florizoone uit Grens van zand en wind/
Frontière de sable et de vent).
Interview met Filip Ramon
(l.), die speciaal voor de tentoonstelling
“En Flandre”
industriële landschappen in
Frans-Vlaanderen schilderde.
“Er steekt ook poëzie in de
industriële landschappen van
de regio. Vooral de haven van
Duinkerke vind ik fascinerend.”

6/De 58e Frans-Vlaamse cultuurdag van het KFV vond plaats onder grote
belangstelling. Omdat er ruim 300 aanwezigen waren - veel meer dan
oorspronkelijk voorzien - moest, om veiligheidsredenen en een tekort
aan plaatsruimte in de gereserveerde Oranjezaal, in laatste instantie
uitgeweken worden naar de schouwburg van CC De Schakel. Voor de
hele ploeg van CC De Schakel o.l.v. directrice mevrouw Ria Merlier was
het daardoor alle hens aan dek.
Een aandachtig publiek bij de opening van de KFV-tentoonstelling “En Flandre”.
9

10
7/Beelden uit de KFV-tentoonstelling “En Flandre” i.v.m. Frans-
Vlaanderen. Het logo van de tentoonstelling “En Flandre” - dezelfde titel als van
de KFV-film die gaat over Frans-Vlaanderen en de werking van het KFV - werd
ontworpen door kalligraaf Luk Decleer.
(gedicht bij een schilderij
van Filip Ramon, uit de
tentoonstelling “En Flandre”)
Losgeslagen juweel
Op het kerkhof van het oud ijzer wil ik zoeken.
En vinden. Het binnenwerk en het weggetrapte.
Het roest en het ruisen. Gebladder. Geblader.
Geharrewar van een stad op stelten. De taal
van kranen en kruinen, getakel. De zee
aan de overkant van het oor.
Alles hoor- en draagbaar tot achter de ogen.
Als in een losgeslagen juweel.
Paul Rigolle
www.paulrigolle.be

8/Plenaire zitting in eigentijdse stijl met korte spreekbeurten, toneel,
muziek en zang, en filmfragmenten uit de KFV-film “En Flandre” in de
schouwburg van CC De Schakel.
Dr. fil. Frans Debrabandere leidt
het pas verschenen Woordenboek
van het Frans-Vlaams / Dictionnaire
du flamand de France in ter gelegenheid
van de officiële voorstelling
op de 58e Frans-Vlaamse
Cultuurdag van het KFV.
V.l.n.r.: Jacques Fermaut, vertaler
van dienst, Dirk Verbeke, KFVsecretaris,
Guido Carron, KFVvoorzitter,
gouverneur Paul
Breyne, burgemeester Yolande
Dhondt, schepen Jeanine
Vervaecke.
Openingstoespraak door KFVvoorzitter
Guido Carron.
11

12
9/ Muziek, zang, toneel als intermezzo. En een hommage aan 50 jaar Flor
Barbry’s Volkstoneel voor Frans-Vlaanderen door Wim Chielens, Radio
2-producer, auteur en docent.
10/ Toespraak door gouverneur
Paul Breyne i.v.m.
grensoverschrijdende
samenwerking.

11/ Voorstelling van de nieuwste Frans-Vlaamse cd “Op ze Vlaams” van
Edmonde Vanhille en Joël Devos, met muzikale begeleiding van de
Frans-Vlaamse folkgroep Blootland.
12/ Verslag van de 40e KFV-Taalprijsvraag Nederlands voor secretaris Dirk
Verbeke en prijsuitreiking.
Etienne Desaever, KFVbestuurslid
en redacteur
van de KFV-Mededelingen,
overhandigt als
oud-directeur van de Dienst
Cultuur en Toerisme
van de stad Nieuwpoort,
de prijs van VVV-Nieuwpoort
aan een van de 2 laureaten.
13

14
13/ Hommage aan de Frans-Vlaamse
volkszanger Klerktje door Jacques Yvart
en de folkgroep Blootland als slotlied van
de 58e Frans-Vlaamse Cultuurdag van
het KFV: “Me zyn in Vlaand’ren/Nous
sommes en Flandre”
(tekst: Raymond Declerck/Klerktje
muziek: Jacques Yvart)
14/ Burgemeester Yolande Dhondt nodigt de ruim 300 aanwezigen uit op
de receptie, aangeboden door het stadsbestuur van Waregem.

Fotograaf ETIENNE DEMAN:“geprijsd” en geprezen.
Dat het Komitee voor Frans-Vlaanderen beschikt
over een indrukwekkend fotoarchief is te danken aan
de Waregemse fotograaf Etienne Deman.We noemen
hem zonder overdrijving de huisfotograaf van het
KFV, omdat hij sinds decennia fotoreportages maakt
van de Frans-Vlaamse Cultuurdagen.
Hoewel hij maar sporadisch deelneemt aan fotowedstrijden,
won hij er al in binnen- en buitenland.
Onlangs werd hij laureaat van de nationale fotowedstrijd
“Pictures in de City” gekoppeld aan de “Horse
Parade Belgium 2005”. Etienne Deman is huisfotograaf
van SV ZULTE-WAREGEM (www.svzw.be), bestuurslid
bij verschillende verenigingen, organisator van talrijke tentoonstellingen en projecten
en actief bij het West-Vlaams Verbond van Foto- en Diakringen. Momenteel wordt
o.m. gewerkt aan de oprichting van het Centrum voor Beeldexpressie West-
Vlaanderen. (DVB)
VERSLAG van de 58e Frans-Vlaamse Cultuurdag van het KFV
Het KFV kan terugblikken op een geslaagde 58e Frans-Vlaamse Cultuurdag op zondag
25 september 2005 in het Cultuurcentrum De Schakel in Waregem. De Cultuurdag
zal o.m. in onze herinnering blijven door de premièrevoorstelling van het Woordenboek
van het Frans-Vlaams en de overhandiging van het eerste exemplaar aan auteur
Cyriel Moeyaert, de hulde aan het jubilerende Volkstoneel voor Frans-Vlaanderen en
de voorstelling van de merkwaardige tentoonstelling “En Flandre”. Wegens de grote
belangstelling moest voor de plenaire zitting uitgeweken worden naar de schouwburgzaal.
De Frans-Vlaamse Cultuurdag begon ‘s morgens met de bijeenkomst van de leerkrachten
van de KFV-cursussen Nederlands o.l.v. Dirk Verbeke, en in aanwezigheid van
prof. dr. Paul Ostyn, auteur van het leerboek Spoed, en van de linguïst dr. Hugo
Ryckeboer.We onthouden de suggestie om de KFV-cursussen ook te propageren in
die bedrijven in Vlaanderen, waar heel wat Frans-Vlaamse arbeiders zijn tewerkgesteld.
Het publieke gedeelte van de Cultuurdag startte met de opening van de tentoonstelling
“En Flandre”. Veel bijval kreeg ook de audiovisuele stand van het Flor Barbry’s
Volkstoneel voor Frans-Vlaanderen, dat 50 jaar actief is, en de toeristische stand over
Frans-Vlaanderen. Bijzonder gesmaakt werd ook de muzikale omlijsting door de
Frans-Vlaamse folkgroep Blootland.
15

16
De tentoonstelling “En Flandre”, die nog tot het weekeind daarna in het Waregemse
Cultuurcentrum De Schakel te bewonderen was, werd geopend door de burgemeester
mevrouw Yolande Dhondt en cultuurschepen mevrouw Jeannine Vervaeke. Johan
Strobbe, bestuurslid van het KFV vzw, gaf ons via korte interviews met de kunstenaars
toelichting over de drijfveer van hun werk. Een van de trekpleisters was de bekende
Vlaamse acteur Nolle Versyp (°1936), die onlangs nog om gezondheidsredenen
afscheid nam als Dré in de tv-soap Thuis, maar als tekenaar nog heel wat toekomstprojecten
heeft. Hij werd vooral verleid door de authenticiteit van de dorpen en
steden in Frans-Vlaanderen. Hij gaat altijd eerst de sfeer opsnuiven ter plaatse en hij
maakt daar dan een aantal schetsen en foto’s vooraleer hij zijn intensieve tekenwerk
afmaakt in zijn atelier.
De schilderijen van Filip Ramon (°Roeselare 1964) zijn enigszins een tegenpool van
het werk van Versyp want hij ziet de poëzie in deze regio veeleer in industriële landschappen.
Hij is vooral gefascineerd door het havenlandschap van Duinkerke. Toch
vinden we een sterke diversiteit in zijn Vlaamse landschappen met in Frans-Vlaanderen
evengoed de Opaalkust met Kaap Blankenes en Kaap Zwartenes. Enkele kenmerken
van zijn kunst zijn een doorvoeld kleurenpalet en ritmische composities. Ten slotte
was er nog kalligrafisch werk van Katleen Vanbesien en Luk Decleer op basis van
gedichten van de in 2005 gevierde Fernand Florizoone i.v.m. Frans-Vlaanderen.
Op de plenaire zitting in de schouwburg mochten we met ruim 300 aanwezigen
getuige zijn van de overhandiging van het eerste exemplaar van het Woordenboek van
het Frans-Vlaams door secretaris-generaal Norbert D’Hulst van het Davidsfonds aan
auteur Cyriel Moeyaert. Moeyaert was trouwens gedurende 15 jaar (1984-1998)
voorzitter van KFV vzw. De publicatie is verschenen bij het Davidsfonds en is voor de
auteur de oogst van een halve eeuw taal sprokkelen in Frans-Vlaanderen.We kennen
Cyriel Moeyaert vooral als een autoriteit op het vlak van linguïstisch onderzoek in
Frans-Vlaanderen. Hij had veertien jaar lang en dit van de 9e tot de 23e jaargang in
het tijdschrift Ons Erfdeel al een rubriek Frans-Vlaamse Taaltuintjes, waarin hij uitleg gaf
over Frans-Vlaamse woorden. Sinds 1982 publiceerde hij niet minder dan 84 afleveringen
met Frans-Vlaamse woorden in deze KFV-Mededelingen in de rubriek Ons oud
Vlaams. Het Frans-Vlaams Woordenboek is vooral op die jarenlange reeks in de KFV-
Mededelingen gebaseerd.
De voorstelling van het Woordenboek van het Frans-Vlaams door dr. fil. Frans
Debrabandere was tegelijk wetenschappelijk en boeiend.Voor het Woordenboek van
het Frans-Vlaams heeft Cyriel Moeyaert in de loop der jaren beroep gedaan op zowat
160 zegslieden, die op hun beurt nog heel wat andere Frans-Vlamingen kennen die
nog goed “Vlamsch” spreken. Hij ontdekte heel wat mooie woorden, die gerust
kunnen wedijveren met het woord “wrikkelgat”, dat dit jaar nog door Radio 2 werd
uitgeroepen als mooiste dialectwoord van West-Vlaanderen. Denken we maar aan
“Klinkebelle” (belletje), Leuriinge van den avond (avondschemering), zoeteboomtei
(zoethoutthee), tullepooize (tulp), kaffiemuzel (stoffen koffie-filterzak), piepebontje
(onzelieveheersbeestje).
Radio 2-producer Wim Chielens bracht onder de titel “50 jaar Koekebroôd vor nuze
menschen” (naar de titel van het jubileumboek over het Frans-Vlaamse Volkstoneel)

een boeiende en heel persoonlijke hulde aan het jubilerende Flor Barbry’s Volkstoneel
voor Frans-Vlaanderen. We kregen als toetje nog een gesmaakt optreden van de
acteurs met de liederen “In de Miroir” en “Iseland”.
Gouverneur Paul Breyne gaf in zijn toespraak algemene toelichting bij de grensoverschrijdende
samenwerking tussen West-Vlaanderen en Noord-Frankrijk. Hij had het
daarbij vooral over de moeilijkheden, de nood aan een win-winsituatie en een globale
strategische visie maar het culturele luik werd jammer genoeg nauwelijks geopend,
wellicht wegens tijdsgebrek.
Toen was het de beurt aan Edmonde Vanhille en Joël Devos, om met muzikale assistentie
van Blootland, de nieuwe cd “Op ze Vlaams” voor te stellen. Vanhille schreef
zelf de Vlaamse teksten en de muziek. en met deze alom geprezen en succesrijke cd
heeft zij zich een plaats veroverd in de wereld van de Frans-Vlaamse volksmuziek en
Frans-Vlaamse poëzie.
Vele aanwezigen uit Frans-Vlaanderen zaten ondertussen te wachten op de resultaten
van de 40e KFV-Taalprijsvraag Nederlands. Secretaris Dirk Verbeke prees in het juryverslag
de vrij hoge kwaliteit van de 83 inzendingen. Om de 40e uitgave van de
Taalprijsvraag kracht bij te zetten had de jury beslist om deze keer 2 laureaten te
selecteren, en dat werden Daniël Portenart uit Pérenchies en Marie-Claude Vandaele
uit Sint-Omaars (St.-Omer). Daniël Portenart kreeg als extra de Prijs van VVV-
Nieuwpoort en Marie-Claude Vandaele ontving een kalligrafisch werk met een gedicht
van Fernand Florizoone. Alle deelnemers ontvingen een boekenpakket met een minimumwaarde
van 50 € en een bedrag van 10 € voor een daguitstapje naar Vlaanderen
met hun docent(e) Nederlands.
Als slotlied van de plenaire zitting bracht de groep Blootland “Me zyn in Vlaand’ren”
(“Nous sommes en Flandre”), als hommage aan de Frans-Vlaamse volkszanger Klerktje,
die op 13 maart 2005 overleed en die de tekst schreef van deze Frans-Vlaamse meezinger,
door de bekende Jacques Yvart op muziek gezet. Burgemeester Yolande
Dhondt nodigde ten slotte de ruim 300 aanwezigen uit op een stijlvolle receptie,
aangeboden door het Waregemse stadsbestuur.
Bernard Delange
(Foto’s: Etienne Deman)
Winnaars van de 40e KFV-Taalprijsvraag Nederlands werden met boeken overladen.
17

18
Uit en over Frans-Vlaanderen
PUBLICATIES
Op de 57e Frans-Vlaamse Cultuurdag van het
KFV, op 26 september 2004 in Belle (Bailleul),
werd tijdens de voormiddagzitting de figuur
belicht van Albert Delahaye (1915-1987), die
een stevige knuppel in het hoenderhok van de
historici gooide met zijn omstreden stelling dat
met ‘Novio-magus’ niet Nijmegen maar het
Noord-Franse Noyon werd bedoeld. Hieruit
volgt dat zowat de hele vroeg-middeleeuwse
geschiedenis van Nederland in het noorden van
Frankrijk dient te worden gesitueerd. Tijdens
het vraaggesprek met Jacques Fermaut op de
Cultuurdag bleek dat de stellingen van Delahaye
door de beroepshistorici alleen met hoon of
stilzwijgen werden beantwoord. De vraag werd
ook gesteld waarom mediëvisten zich niet grondig
in de zaak verdiepen om een sluitend antwoord
te bieden op de toch uitdagende visie
van de Nederlandse archivaris Delahaye. De
Studiekring Eerste Millenium (correspondentie-adres: Janus Jochems, Hof 6, 4854
Bavel, Nederland) neemt nu de handschoen op. Naar eigen zeggen wil de kring ,,een
hernieuwd onderzoek bewerkstelligen naar de geschiedenis van het eerste millenium in de
Lage Landen – globaal tussen Somme en Elbe- in de periode 100 vC. tot 1200 nC.’’ De resultaten
van het onderzoek wil men in boekvorm publiceren. De publicaties moeten een
nieuwe reeks vormen onder de naam ‘Vergeten verleden’.
Het eerste deel verscheen met als titel ,,Willibrord en Bonifatius.Waren ze ooit in
Nederland?’’ Ondanks de titel vormen de twee bekende heiligen niet echt de hoofdpersonages
van het boek, maar centraal staat de plaats Traiectum.Volgens de traditionele
geschiedschrijving staat Traiectum gelijk aan Utrecht.Willibrord (657-739) bouwde
er in het begin van de achtste eeuw twee kerken en een klooster en ook Bonifatius
(675-754) verbleef er. Hun levens werden door hagiografen geboekstaafd in ‘vitae’,
maar de juiste interpretatie van die teksten is voer voor specialisten. In het boek van
de Studiekring Eerste Millenium gaan zowel vakhistorici als ‘amateur’-vorsers op zoek
naar de precieze ligging van Traiectum en de andere plaatsen die in de heiligenlevens
aan bod komen. In vier hoofdstukken worden evenveel interpretaties behandeld:Tom
Spamer verdedigt de traditionele stelling (Traiectum = Utrecht), Hans Kreijns brengt
argumenten aan voor Maastricht, Joep Rozemeyer volgt de hypothese Antwerpen en
Joël Vandemaele situeert Traiectum in de Franse Nederlanden, meer bepaald in
Tournehem. Elke auteur geeft tal van voorbeelden en argumenten om de eigen these
te staven.Voor de lezer is het moeilijk een oordeel te vellen, zeker wanneer de teksten
elkaar soms tegenspreken. Een voorbeeld: ,,een Salvatorkerk was er in Maastricht niet,
evenmin als een Sint-Maartenskerk’’ (Spamer, blz. 21) en voorts ,,Utrecht en Maastricht

hadden beide (of hebben nog) een Salvatorkerk, een Martinuskerk, een Mariakerk’’ (Kreijns,
blz. 35). Of ook: Spamer biedt een kaartje met Merovingische vondsten in Utrecht
(blz.18), terwijl Kreijns volhoudt dat de Merovingische aanwezigheid in Utrecht niet
aangetoond kan worden (blz. 41).
De bijdrage van Joël Vandemaele (blz. 66-89), de enige Vlaming onder de zeven auteurs,
kreeg onze bijzondere aandacht, omdat hij het hele verhaal van Willibrord en Bonifatius
in Noord-Frankrijk situeert. Hij volgt grotendeels de visie van Albert Delahaye en vult
die aan met elementen uit eigen onderzoek.
Een vijfde en een zesde hoofdstuk sluiten het boek af: Gerrit Hekstra probeert de aanwezigheid
van de heiligen in Friesland te achterhalen via archeologisch-aardrijkskundige
weg en Ad Maas en Paul van Overbeek ten slotte belichten het verschijnsel ‘vervalsing’
en laten met hun interessant artikel, dat gedeeltelijk het onderwerp van het boek overstijgt,
de lezer nog meer in verwarring achter.
Om te besluiten: Willibrord en Bonifatius is een verzorgd uitgegeven werk, rijkelijk voorzien
van kaarten, voetnoten en bibliografie, dat de geïnteresseerde zal kunnen bekoren.
Anderzijds komen alle auteurs vrij overtuigend over en omdat zij maar zelden mekaars
argumenten ontkrachten, kan de lezer zelf geen absoluut eindoordeel vellen. Over dit
onderwerp is het laatste woord duidelijk nog niet gezegd en geschreven.
Johan Strobbe
Willibrord en Bonifatius.Waren ze ooit in Nederland? is een uitgave van de Studiekring Eerste
Millenium, telt 135 blz. en werd uitgegeven bij Mens & Cultuur Uitgevers Maaltebruggestraat
288 in Gent (09 245 37 43; www.mens-en-cultuur.com). Prijs: € 25.
Van dezelfde uitgeverij Mens & Cultuur verscheen
onlangs Jan van den Driessche. Illuster
man tussen Kruis en Lelie van Roger van
Driessche en Luc Goossens. In deze biografie
halen beide auteurs een van de belangrijkste
medewerkers van de Franse koning Lodewijk XI
vanonder het stof: Jan van den Driessche
(1408/1410-1485) uit Dendermonde bracht het
tot voorzitter van de Franse Rekenkamer en Pair
de France, maar was bijna voorgoed in de nevelen
van de geschiedenis verdwenen.
Luc Goossens (Dendermonde, 1944) was op zoek
naar sporen van een andere Vlaming in dienst van
de 15e-eeuwse Franse vorsten, de Tieltenaar
Olivier de Neckere, toen hij toevallig op de figuur
van Jan van den Driessche stootte. Samen
met emeritus professor Roger van Driessche
(Overslag, 1914) besloot hij zijn oude stadsgenoot
recht te doen en diens levensverhaal te
schrijven. Hun nauwgezette onderzoek resulteerde in een boek van 280 bladzijden.
Jan van den Driessche studeerde rechten aan de Sorbonne en aan de pas opgerichte
Leuvense universiteit, waar hij ook professor werd. Hij viel op door zijn enorme werkkracht
19

20
en eruditie en kreeg een benoeming als raadsheer bij de Raad van Vlaanderen. De Raad,
die ondermeer in Ieper en Dendermonde, maar ook een tijdlang in Rijsel zetelde, stond
in nauw contact met de Bourgondische hertog, met wie Jan van den Driessche veelvuldig
samenwerkte. Daarna trad hij in dienst van de Franse koning Lodewijk XI, vijand van
hertog Karel de Stoute. Jan werd in 1466 benoemd tot president van het Rekenhof en
tot eerste president van ’s konings financiën. De koning prees hem herhaaldelijk als ,,un
homme d’entremise et de subtil engin, de grande hardiesse et d’esprit rusé’’. In 1470
kwam daar nog de eervolle functie als Pair de France bij. Door zijn ambt kwam de diplomaat
Van den Driessche in contact met vele groten van zijn tijd en werkte hij actief mee
aan de centralisatie van de koninklijke macht, zowel op politiek als op financieel vlak.
De Franse Nederlanden komen in dit werk niet rechtstreeks aan bod, maar vaak zijn
er verwijzingen naar plaatsen en figuren uit die regio. Men verneemt ook veel informatie
uit het oude graafschap Vlaanderen.Wanneer bijvoorbeeld aangestipt wordt dat
Van den Driessche lid was van het broederschap van de ‘Drooghen Boom’ volgt ook
een gedegen uitleg over dat genootschap. Om bij het eigenlijke levensverhaal van Van
den Driessche aan te komen, dient de lezer echter wel geduld te oefenen tot blz.119.
De eerste helft van het boek gaat uitgebreid in op zijn naamgenoten, zijn familienaam,
zijn echtgenote, en vooral de familiestamboom. Maar dan nog komt de historische
figuur niet echt tot leven. De auteurs lieten geen detail onverlet; zij gingen erg grondig
tewerk en leiden de lezer stap voor stap mee op hun zoektocht. Daarbij onthouden
zij de lezer geen enkel document waarin de naam van de hoofdfiguur staat vermeld.
Dit komt de volledigheid, maar niet de leesbaarheid ten goede.Wie gehoopt had enkele
uren in het gezelschap van een illustere man van vlees en bloed te kunnen vertoeven
midden in het verfijnde Bourgondische hofleven (het Kruis) en de geslepen Lodewijk
XI (de Lelie) komt wat bedrogen uit. Anderzijds komt de auteurs de verdienste toe
deze vergeten Vlaming zijn rechtmatige plaats in de geschiedenis terug te geven. Ten
slotte nog dit: we treffen Van den Driessche alleen aan bij enkele Belgische en Franse historici,
bijna allen uit de 19e eeuw, maar die stelden hem steevast in een slecht daglicht:
de Belgen beschouwden hem als een overloper, die niet paste in de prille belgicistische
geschiedschrijving, de Fransen ,,kunnen het blijkbaar niet verdragen dat buitenlanders en
op de koop toe Vlamingen in hun land en in hun geschiedenis indringen’’ (blz. 262). Ook dat
hebben de auteurs met hun werk rechtgezet.
Johan Strobbe
ROGER VAN DRIESSCHE & LUC GOOSSENS. Jan van den Driessche. Illuster man tussen
Kruis en Lelie. Mens en Cultuur Uitgevers, Gent, 2005, 280 blz. Prijs: € 24.
N.v.d.r.: tal van uitgaven i.v.m. Frans-Vlaanderen wachten op RUIMTE voor publicatie.
Door een chronisch plaatsgebrek in de KFV-Mededelingen en wegens de aandacht
voor de 58e Frans-Vlaamse Cultuurdag in dit nummer kunnen die pas in een
volgend nummer aan bod komen.

VARIA
• De prijs voor de beste en meest volledige berichtgeving over de jongste
(58e) Frans-Vlaamse Cultuurdag van het KFV op zondag 25 september 2005
in Waregem gaat ongetwijfeld naar Bernard Delange, freelance medewerker van
o.m. Radio 2 en van de Gavergids. Hij heeft een eigen webstek: WAREBER.We lazen
een verslag met foto van de persconferentie die aan de 58e Frans-Vlaamse Cultuurdag
voorafging en waarop acteur Nolle Versyp aanwezig was om z’n tientallen pentekeningen
over Frans-Vlaanderen voor te stellen n.a.v. de KFV-tentoonstelling “En Flandre” in het
Waregemse Cultuurcentrum De Schakel (25 sept. 05 tot en met 2 okt. 05). Er verschenen
op de Wareber-webstek ook nog geïllustreerde stukken i.v.m. het volledige
programma van de 58e Frans-Cultuurdag van het KFV, over de tentoonstelling “En
Flandre” en de verschillende exposanten, over het Woordenboek van het Frans-Vlaams
dat op de Cultuurdag werd voorgesteld, over de hulde aan het jubilerende Flor Barbry’s
Volkstoneel voor Frans-Vlaanderen in Waregem, en ook nog een uitgebreid en bijzonder
lovend verslag van de hele Frans-Vlaamse Cultuurdag.Te raadplegen op: http://wareber.linkoverzicht.be
en ook op: http://blog.seniorennet/wareber. Terecht vroegen we
hem om voor dit nummer het verslag van de 58e Frans-Vlaamse Cultuurdag te schrijven
(p. 17-18).
• Pas verschenen: de eerste historische roman van de bekende
Frans-Vlaamse historicus Eric Vanneufville (Rijselnaar,
maar geboren in Belle/ Bailleul): Une vie en Flandre (uitgeverij
France-Empire, 300 p., ISBN: 2-7048-1010-9; prijs: 18 €).
Het boek werd o.m. officieel voorgesteld op 5 november
05 in de Furet de Roubaix, op 26 november in Le Marais du
Livre in Hazebroek en op 3 december in Het Huis van de
Westhoek/La Maison du Westhoek in Ekelsbeke (Esquelbecq).
Het verhaal van Henri uit Westkappel en Mathilde uit Belle
speelt zich af in Frans-Vlaanderen, van het einde van de 19e
eeuw tot de vijftiger jaren van de 20e eeuw.Van dezelfde
auteur en bij dezelfde uitgeverij verschenen: Le Coq et le
Lion. La Belgique à la croiseé des chemins (1998), Contes et fables des Flandres (2002),
Histoire de Lille (1991), Charlemagne (2000). Met François
Hanscotte schreef hij Vues de la Flandre monumentale (1999)
en met Marguerite Lecat publiceerde hij Contes et légendes
de Flandres et de Picardie (1995).
• De Frans-Vlaamse historicus François Hanscotte
(http://histoiresdunord.blogspot.com) wees ons enthousiast
op het pas verschenen Des beffrois et des hommes. Nord
- Pas-de-Calais - Picardie - Flandre - Wallonie - Zélande.
Auteur Marie-Lavande Soleille-Laidebeur, een jonge etnologe,
behandelt - grensoverschrijdend - 100 belforten, niet zoals
anderen dat deden vanuit een zuiver historisch of puur toe-
21

22
ristisch oogpunt, maar met een etnologische en sociologische visie. Het werk is bijzonder
rijk geïllustreerd, o.m. ook met tal van schilderijen van o.m. Corot, Watteau
e.a. en heel wat treffende foto’s (Editions Geais Bleu. ISBN: 291467029X. Prijs: 30 €).
• In oktober 2005 verscheen
van Régis Macke de roman
Marie-Jeanne, sorcière de
Flandre bij Editions Marais du
Livre in Hazebroek, een hooggewaardeerde
regionale uitgeverij
met boekhandel, opgericht in
juni 2000. Het nieuwste boek
van Régis Macke is gebaseerd op
het leven van Marie-Jeanne Harley, geboren in het Frans-
Vlaamse Boeseghem, die in 1702 op 22-jarige leeftijd veroordeeld
werd wegens hek-serij. Het vorige boek van Macke, D’entre mer et terre,
werd voorgesteld op de 56e Frans-Vlaamse Cultuurdag van het KFV in Waregem in
2003 (zie KFV-Mededelingen, jrg.31, nr. 2, p. 18).
• Jacques Fermaut blijft verbazen: na Déplacements
historiques over de visie van Albert
Delahaye (zie KFV-Mededelingen, jrg. 31, nr. 3, p.
4-6) verscheen dit jaar Thet Oera Linda Bok.
Le livre des Oera Linda. La plus célèbre
mystification du 19e siècle. Het Oera Linda
Boek verscheen anoniem rond 1870 en zou
gebaseerd zijn op een Oud-Fries manuscript uit
1256 over het begin van de wereld, de ondergang van Atlantis en de komst van de
Romeinen. De uitgave van Fermaut bevat o.m. het manuscript, de Friese tekst van dr.
J.G. Ottema en zijn inleiding, de Franse vertaling, een inleiding en notities van de vertaler
zelf. “Cette première traduction française intégrale entend permettre au public
français de se faire une opinion. » aldus Fermaut over een boek waaraan ondertussen
meer dan 600 publicaties werden gewijd. De Franse uitgave telt 224 blz., is uitgegeven
in eigen beheer en te verkrijgen bij de auteur: 13 rue de l’Eglise, F-59380 Bièrne.
• De in Belle geboren en wereldbekende filmregisseur
Bruno Dumont was weer in zijn geboortestreek. Na z’n
enigszins mislukt avontuur in Amerika, waar hij Twenty-nine
Palms draaide, wil hij z’n oorspronkelijk geplande Frans-
Vlaanderen-trilogie rond maken. Na het veelvuldig bekroonde
La Vie de Jésus en L’humanité (o.m. Prijs van de Jury,
Cannes 1999) komt in het voorjaar 2006 de film Flandres
in roulatie. In de Krant van West-Vlaanderen (9 sept. 2005) verscheen
een uitgebreid interview met de achttienjarige West-
Vlaamse Inge Decaesteker die een belangrijke rol kreeg in de nieuwste film van Dumont.

• Quand la mer monte: pas de honte! Frans-
Vlaanderen in de film (bis).
Het stuk dat we in het vorige nummer van de KFV-Mededelingen
schreven over de film Quand la mer monte, die zich
afspeelt in Frans-Vlaanderen, is in pdf te lezen op de webstek
www.quandlamermonte-lefilm.com onder de rubriek “Presse
– A l’étranger”. De film doet het trouwens bijzonder goed
buiten het commerciële filmcircuit. De film werd ook
genomineerd voor de Fassbinderprijs als de filmrevelatie van
2005. Quand la mer monte is beschikbaar op DVD (zonder
Nederlandse ondertiteling, weliswaar) bij o.m.
www.fnac.com. Dirk Verbeke
• Romanschrijfster Annie Degroote, geboren in het
Frans-Vlaamse Hazebroek, heeft het in haar negende en pas
verschenen boek Les Amants de la Petite Reine over
Louis, een fietsfanaat, zoon van een fietsenmaker, en Céline
verslingerd door het theater. Alles speelt zich af nabij haar
geboortestad in het midden van vorige eeuw. De historische
roman telt 360 pagina’s en kost 19 euro.
Info: www.anniedegroote.com
• Jacques Messiant uit Morbeke (Morbecque) blijft geestdriftig
voor de (Frans-)Vlaamse cultuur: 22 jaar na het verschijnen
van zijn eerste boek is hij nog lang niet uitverteld.
Dit keer bracht hij Les bonnes recettes de la cuisine
flamande op de markt. Het boek bevat 60 recepten o.a. zelfs hoe “koekenbrood” dient
gebakken. Het is uitgegeven bij Editions Libris in de reeks "Carnets d'ici" en kost 15 euro.
• Op zondagmorgen 25 september 2005 vond in het stadhuis van Hondschote het
tweede deel plaats van de dubbelzoektocht voor jeugdgroeperingen, georganiseerd
door de Stichting Orde Driekoningen, met zetel in Beauvoorde. Voorzitster
Cecile Cambien toonde zich verheugd over deze vorm van grensoverschrijdende
samenwerking. Paule Cottigny, verantwoordelijke van de Frans-Vlaamse werkgroep,
maakte de resultaten bekend. Chiro Sjaloom uit Izenberge haalde het op het nippertje
voor de groene klas o.l.v. Chris Dumon van het Kon.Atheneum Veurne aan Vlaamse zijde.
Aan Frans-Vlaamse zijde was het de "Association sportive" van het Lamartinecollege
van Hondschote die won van het St-Jozefscollege uit Hondschote.Alle deelnemende
groepen ontvingen een mooie geldsom. Op de bijeenkomst gaf Paule Cottigny na zes
jaar de fakkel door aan Rose-Anne van Denabeele uit St.-Idesbald.
• In het weekblad Journal des Flandres met zetel in Sint-Winoksbergen verschijnt in
samenwerking met de vereniging "Yser Houck" elke week een tekst in het Vlaams. De
rubriek wordt verzorgd door René Loock, die in Rubroek lessen Vlaams volgt bij de
Vereniging Yser Houck. Deze vereniging werkt ook samen met het KFV voor cursussen
Nederlands in Rubroek.
Etienne Desaever
23

24
• Acht Franse werkzoekenden hebben op dinsdag 12 juli 2005 in Rijsel van Geert
Bourgeois,Vlaams minister van Buitenlands Beleid, een getuigschrift ontvangen dat
bewijst dat ze een basiscursus Nederlands hebben gevolgd. De cursus maakt deel uit
van een ruimere technische opleiding waarvoor de VDAB en haar Franse tegenhanger
samenwerken. Die moet het voor mensen uit Noord-Frankrijk eenvoudiger maken in
Belgisch-Vlaanderen aan de slag te gaan. Vandaag steken zowat 25.000 mensen uit
Noord-Frankrijk de grens over om in Vlaanderen te werken.Veel werkzoekenden in
de grensregio kampen met het probleem van een gebrekkige taalkennis. De opleidingen
Nederlands gebeuren door Vlaamse instructeurs. Zij begeleiden de stagiairs ook tijdens
hun stage op de werkvloer, die gekoppeld is aan de opleidingen. Uit ervaring blijkt dat
de opleiding Nederlands essentiële basiscommunicatie mogelijk maakt. Graag merken
we hierbij op dat het KFV al lang talrijke gemotiveerde werkzoekenden en mensen
die over de grens werken onder z’n leerders telt. Die ontvangen een “certificat
d’assiduité”, dat trouwens bijzonder nuttig blijkt bij sollicitaties.
• Kwaliteitsjournalistiek. Over de 58e Frans-Vlaamse Cultuurdag van het KFV
verscheen noch een aankondiging, noch een verslag in de zogenaamde kwaliteitskranten.
Dat was vroeger anders. Ook hun sporadische berichtgeving over het Nederlands
onderwijs in Noord-Frankrijk laat te wensen over. Bij De Standaard heeft men zelfs
nog nooit gehoord van de KFV-werking, hoewel Francis Persyn, ere-inspecteur voor
het Nederlands in Frankrijk, stelt dat de KFV-cursussen het belangrijkste net van buitenschools
onderwijs Nederlands uitmaken in Noord-Frankrijk. De Morgen (04/05/2005)
heeft wel al van het KFV gehoord, maar schrijft : “In totaal verzorgt het Maison du
Néerlandais, in samenwerking met het Komitee voor Frans-Vlaanderen uit Waregem
lessen voor ongeveer 400 leerlingen.” Correct is: het KFV organiseert en financiert
meer dan 30 bijna-gratis cursussen Nederlands voor in hoofdzaak volwassen leerders,
en het Huis van het Nederlands/La Maison du Néerlandais uit Belle (Bailleul) werkt
momenteel aan computerondersteuning voor die KFV-cursussen.
I.v.m. het Woordenboek van het Frans-Vlaams, dat officieel werd voorgesteld op de 58e
Frans-Vlaamse Cultuurdag, verschenen enkele interviews met Cyriel Moeyaert of
recensies o.m. in De Krant van West-Vlaanderen, Het Nieuwsblad, La Voix du Nord,
Meervoud, De IJzerbode.Vooral de aandacht in een belangrijke krant als La Voix du Nord
voor deze publicatie en voor de 58e Frans-Vlaamse
Cultuurdag is een opsteker.
Dirk Verbeke
AANKONDIGING: voor opvoeringen in 2005-
2006 van FLOR BARBRY’S VOLKSTONEEL
VOOR FRANS-VLAANDEREN, raadpleeg hun
webstek www.volkstoneel.be

André Demedtsjaar 2006
Neen, we zijn André Demedts nog niet vergeten... Hij leeft voort
in alles wat hij heeft op gang gebracht. Daar horen het KFV
(Komitee voor Frans-Vlaanderen), de Stichting Ons Erfdeel en
andere culturele initiatieven zoals de André Demedtsprijs zeker
bij. Mensen die door zijn bezielende persoonlijkheid werden
geïnspireerd, zetten zijn cultureel levenswerk voort.
Hij was immers zoveel meer dan een veelzijdig en bekroond
schrijver-dichter, ondermeer in 1990 onderscheiden met de
Driejaarlijkse Staatsprijs. De traditie wil dat grote culturele figuren
- en André Demedts (° Sint-Baafs-Vijve, 8 augustus 1906 -
† Oudenaarde, 4 november 1992) is dat zeker - speciale aandacht
krijgen tijdens hun 100e geboortejaar.
Het wordt de hoogste tijd om het André Demedtsjaar 2006 voor te bereiden!
Achter zijn beminnelijke, eenvoudige persoon stak vooral een sterke leidersfiguur, die
zich zijn hele leven onvermoeibaar heeft ingezet voor de Nederlandstalige cultuur. We
zouden hem een cultuurpoliticus kunnen noemen waarin we het onderdeel ‘politicus’
dan invullen als een voorbeeldig werker, begenadigd inspirator, rechtlijnig en helder
denker, die gedreven door het algemeen belang van alle geledingen van de bevolking
en met visie op de toekomst, de juiste beslissingen nam.
Als echte Vlaming was hij een werker en dan denken we niet direct aan zijn hard
labeur op het veld toen hij landbouwer was op de ouderlijke hoeve “Den Elsbos”.Wat
hij ons heeft nagelaten aan boeken, literaire kritieken en andere publicaties in uiteenlopende
tijdschriften, is indrukwekkend. Daarbij kwamen nog zijn duizenden voordrachten,
feestredes, spreekbeurten en gelegenheidswerken. Daarnaast waren er nog
zijn beroepsbezigheden als leraar aan het Heilig-Hartcollege in Waregem en later als
directeur van de West-Vlaamse radio-omroep in Kortrijk. In verband met die laatste
functie zijn er nog zijn minder belichte luisterspelen, zijn gelegenheidsopstellen voor
de radio (zoals bv bij de 75e verjaardag van Ernest Claes) en zijn inbreng in literaire
programma’s.
Toch moet er meer zijn, dat mij, als bescheiden “werkman” met een beperkte literaire
bagage, drijft om mee aan de kar te trekken om 2006 uit te roepen tot een André
Demedtsjaar. Die weinige keren dat we hem hebben meegemaakt als “cultuurpoliticus”
bij een voordracht van het Davidsfonds, een Frans-Vlaamse Cultuurdag of een
officiële plechtigheid hebben op mij een blijvende stempel gedrukt. Zijn medewerkers
zoals Luc Verbeke, Jozef Deleu e.a. of de biografie van Rudolf van de Perre kunnen
beter getuigen van zijn inspirerende verdiensten. Zijn opname bij de eeuwwisseling in
de lijst van de honderd meest verdienstelijke Vlamingen van de eeuw is een duidelijke
aanwijzing voor de erkentelijkheid van de bevolking voor het cultureel levenswerk van
André Demedts.
25

26
(Tekening: Harold van de Perre)
Wat mogen we concreet verwachten
van het André Demedtsjaar?
We weten al van plannen voor een
tentoonstelling in Waregem, waar
André Demedts ereburger is. In het
Waregemse Heilig-Hartcollege zijn
voor volgend jaar activiteiten in voorbereiding
om de nodige aandacht te
schenken aan zijn vroegere leraar.
Het stadsarchief in Waregem
beschikt ondermeer nog over heel
wat materiaal van de grote André
Demedtstentoonstelling van 1996,
die wellicht in 2006 navolging krijgt.
André Demedts is ook ereburger in
Kortrijk en Wielsbeke en ook daar
zijn de burgemeesters Stefaan
Declerck en George Lambrecht op
de hoogte van het 100e geboortejaar
van hun ereburger.
De burgemeesters George Lambrecht (Wielsbeke), Stefaan Declerck (Kortrijk) en
Yolande Dhondt (Waregem) hebben vorig jaar trouwens ook al met een aanbevelingsbrief
de aanvraag bij de dienst Filatelie van de Post ondersteund om in 2006 een speciale
postzegel uit te geven naar aanleiding van het André Demedtsjaar. Ondermeer ook
minister-president Yves Leterme ondersteunde de aanvraag, maar de verwachte steun
door het kabinet van Bert Anciaux, minister van Cultuur, bleef jammer genoeg achterwege.
Of die weigering het project voor de officiële uitgifte van een André
Demedtszegel uiteindelijk heeft gekelderd, konden we nog niet achterhalen. Misschien
kan de huidige minister van Cultuur zich beter informeren over het pluralisme van
André Demedts en zijn verdiensten voor de Nederlandse taal en cultuur, om alsnog
zijn steun te betuigen aan het André Demedtsjaar 2006…
We hopen vruchtbare aarde te vinden voor deze kiem, die moet uitgroeien tot een
waardige herdenking van André Demedts in 2006, zijn 100e geboortejaar…
Bernard Delange
In de rubriek “André Demedts” van de linkpagina http://wareber.linkoverzicht.be willen
we u graag op de hoogte houden van het André Demedtsjaar. Daar zijn ook een aantal
internetlinks te vinden over André Demedts.

Toerisme Plus:
Frans-Vlaanderen
• De Gidsenkring-Westhoek organiseert voor haar gidsen en voor geïnteresseerden
een mini-cursus Frans-Vlaanderen. Op zaterdag 18 februari 2006 geven Johan
Termote en André Gysel uitleg over Hondschote en Sint-Winoksbergen
(Bergues) in het College van Diksmuide van 14 tot 17 u. Op 18 maart is er dan een
daguitstapje dat bij de lessen aansluit.Voorts is er op zaterdag 11 maart een cursus
over Duinkerke door Jacques Bauwens in het College van Veurne van 9 tot 12 uur. Na
de middag wordt de haven van Duinkerke bezocht en is er een stadsbezoek.. Prijs:
40 € voor lessen, syllabi en daguitstapjes (50 € voor niet-leden). Deelnemen kan
door overschrijving van het passende bedrag op rekeningnummer 474-5128331-75
van Gidsenkring Westhoek,Vuurkruisenlaan 14, 8670 Koksijde.
• "Het landschap blinkt uit in soberheid" schrijft Reinout Verbeke in "Nest"
(nr 25/2005) als hij het over Frans-Vlaanderen heeft. Marguerite Yourcenar, het potjesvlees,
het leven van de “blauwers” (smokkelaars), de achteruitgang van het dialect,
het volksgeloof ... allemaal onderwerpen om je aan te sporen even een tocht te maken
door het Frans-Vlaamse Heuvelland "waarbij je leert dat de staatsgrens, taalgrens en
cultuurgrens er maar een lichte potloodstreep is".
• "Op weg" is een tweemaandelijks tijdschrift voor wandelen en fietsen, uitgegeven
door de vzw Grote Routepaden. In nr. 5/2005 wordt ruime aandacht besteed aan het
fietsnetwerk in de Westhoek en aan het grensoverschrijdend wandelnetwerk
Heuvelland. Tevens fietst Rik van Gucht in en om Duinkerke, de stad van Jan Baert
(Jean Bart) en Michiel de Swaen. Hij schrijft o.m.: "Frankrijk is niet direct een fietsland.
Maar er komt beweging in. Net over de grens, in Frans-Vlaanderen, wordt elk jaar een nieuwe
route geopend...". Info: vzw Grote Routepaden,Van Stralenstraat 40, 2060 Antwerpen
Tel. 03/2327218.
• De regionale landschappen van de Westhoek – West-Vlaamse Heuvels en IJzer-
Polder – maken deel uit van een pas goedgekeurd grensoverschrijdend project:
Interreg III "Landschap zonder grenzen", met twee Frans-Vlaamse partners. Op
die manier wensen de partners tot meer structurele samenwerking te komen. De
concrete projecten zijn beperkt tot de Franse en Vlaamse Westhoek. De landsgrens
van de Leie tot aan de kust is immers geen landschappelijke grens. De grenszone
wordt gekenmerkt door een grote diversiteit aan waardevolle landschappen
die in de loop van de geschiedenis vorm hebben gekregen. Meer info: Regionaal
Landschap IJzer en Polder, Esenkasteel, Woumenweg 100, 8600 Diksmuide. Tel.
051/519350.
• De kerk van Sint-Pietersbroek (St.- Pierre-Brouck) telt een aantal merkwaardige
grafstenen, o.m. een uit de veertiende eeuw met Nederlandse tekst. Ook prachtig
27

28
houtsnijwerk is er te bewonderen.Wie dit moois van dichtbij wil bekijken neemt best
contact met "Retables de Flandre", BP 6535, F-59386 Duinkerke(Dunkerque).Tel. 00
333 28686978.
• Eén euro is de prijs om de gerestaureerde molen van Waten (Watten) te bezoeken...
maar dat kan enkel op zondagmiddag tussen 15 en 19 uur. Een gids geeft de
nodige uitleg. Meer info over deze molen, oorspronkelijk uit 1731, bij de vereniging
"Association des Amis du Vieux Watten et de la région", Mairie, F-59143,Watten.
• Wie in het weekend één wil zijn met de natuur en fit genoeg is om drie uur te stappen,
kan aansluiten bij de "Polderzolen" / Les Semelles du Polder van Sint-Winoksbergen
(Bergues). De leden hebben inspraak bij het uitstippelen van de geplande
tochten. Meer informatie is verkrijgbaar bij voorzitter Bernard Dewaele – tel. 00 333
28649313 of via internet: www.semellesdupolder.new.fr.
• In "Gluren bij de buren" wijdt het tweemaandelijks magazine "De Zeeparel" aandacht
aan Sint-Winoksbergen (Bergues), een charmant vestingstadje in Frans-
Vlaanderen. “Naast het sfeervolle stadscentrum verkenden we ook het omliggende groene
platteland waar de dorpjes eveneens Vlaamse namen dragen zoals Bissezele en Stene”,zo
schrijft Brecht Thiers.
• Wie meer wil weten over Charles de Gaulle hoeft voortaan niet meer naar
Colombey les deux églises te rijden. Robert Veryser schonk zijn verzameling, waarmee
hij meer dan 30 jaar bezig was, aan de gemeente Spijker die er een klein museum aan
heeft gewijd dat elke zaterdag bezocht kan worden tussen 15 en 18 uur.
• Midden juli 2005 ontving Sint-Winoksbergen (Bergues) bijzonder verheugend
nieuws: het typisch Vlaamse belfort, heropgebouwd van 1958 tot 1961, behoort
voortaan tot het Unesco-werelderfgoed. Het is 47m hoog en heeft een beiaard met
50 klokken.
• Het Sint-Maartensfeest wordt nog levendig gevierd over de grens. Zelfs de grootstad
Duinkerke is rond 11 november in de ban van Sint-Maarten. Drie ton bieten worden
dan door het stadsbestuur ter beschikking gesteld om de mooiste "kop" te maken.
Een stoet met verlichte bieten en lantaarns trekt door de verschillende deelgemeenten;
10.000 "voolaeren"/folar(d)s, worden dan verdeeld (cfr. Woordenboek van het Frans-
Vlaams, blz. 269: vollaard, vollare = Sint-Maartenskoek in de vorm van een mannetje).
• Na het jaarlijkse “patatefeest” (aardappelfeest) op de laatste zondag van augustus in
Ekelsbeke (Esquelbecq) was het tijdens het weekend van 3-4 september 2005 de
beurt aan Hondschote om uit de bol te gaan ter gelegenheid van het einde van de
oogst en het begin van de herfst.Tijdens het recente karyolefeest stond een regionaal
product, de "patat Bintje", centraal.Voor de 25e uitgave, in 2006, zal de 4 m hoge
reus "Bintje" gedoopt worden. Nu wordt daaraan ijverig gewerkt in het atelier
Deleurence in het Rijselse. Het karyolefeest in Hondschote werd in een tweetalige
folder (F/N) en met kleurrijke affiches aangekondigd.
Etienne Desaever

ONS OUD VLAAMS
De herleving van het Vlaams in de Westhoek blijkt een feit te zijn. Er is gelukkig geen
tegenstelling tussen de groeiende belangstelling voor het Nederlands als standaardtaal
en die van het Vlaams in Frans-Vlaanderen.
De standaardtaal kan een ruggesteun zijn voor het behoud van de zo bedreigde
streektaal die nog altijd van officiële kant niet erkend en bevorderd wordt (volksvertegenwoordiger
Jean-Pierre Decool van Broekkerke hoopt toch stellig dat die erkenning
binnenkort een feit zal zijn). De linguicide blijft ondertussen duren, maar de reactie bij
velen is verheugend.Aan de Duinkerkse ULCO Pôle Lamartine (Place de Gaulle) gaat
Jean-Marie Marteel door met de promotie van het Vlaamsch en in een tiental plaatsen
worden Vlaamsche cursussen gegeven: in Boeschepe, Bray-Duinen, Duinkerke,
Gijvelde, Rubroek, Sint-Marie-Kappel en Steenvoorde met als leerkrachten Jean-Marie
Marteel, Jacqueline Desmet, de Vlaamse dichter Jean-Noël Ternynck, Remi Loock,
Jeanne Labaere, KFV-leraar Nederlands Michel Gars, Régine Vantorre, Christian
Ghillebaert (die zelf goed Nederlands kent).We hopen dat die cursussen een aanloop
zijn om ook kennis te maken met de Standaardtaal.Want dat Algemeen Nederlands is
altijd (in een enigszins gewestelijke vorm) de taal geweest van de talrijke officiële
documenten en van de toneelopvoeringen in de rederijkerskamers. Getuigen o.m.
Michiel de Swaen,Andries Steven en talrijke anderen in Frans-Vlaanderen. Dat neemt
niet weg dat we de herleving van de zo bedreigde volkstaal toejuichen, nu b.v. ook
Journal des Flandres elke week een meestal goed verzorgd Vlaams verhaal van een of
andere Frans-Vlaming publiceert en ook het blad Yserhouck hetzelfde doet.
Yserhouck, het blad van de gelijknamige vereniging, heeft nu ook een Nederlandse (of
moeten we zeggen Vlaamse) ondertitel gekregen: onder “Pour le patrimoine flamand”
lezen we nu ook “Voor het Vlaamsch erfgoed”.
De “Akademie voor nuuze Vlaamsche tale” hield onder leiding van Jan-Paul Couché
op 7, 8 en 9 oktober in Kassel haar “1e Tale en Muuzyk Feestdagen” met op 8 oktober
een “1e vergaeringe van de Rederykers” met een wedstrijd in “stikjes en gedichten in
’t vlaamsch”. De toegang was “zouer niet te betalen” (zouer = zonder).
Eerst enkele woorden uit het verhaaltje, verschenen in Journal des Flandres (in de
volksmond “De Bergenaore” of “De Bergsje Gazette”):
elk nuus toer: elk op onze beurt; van z’n eegen: vanzelf; schuuvt maer deure: ga maar
vooruit; huu Roosetje: ju Rozetje (het paard); klapt zoetches: praat maar stilletjes; ’t is
hooge tyd: ’t is hoog tijd.
Andere en nieuwe “zangen” (E zange is een bosje gelezen korenaren, Gezelle
sprak van “zante”):
AFBOOTEN: ’t vlas afbooten,‘ ’t vlas bewerken: de bast afslaan met het zwingelwiel
om de vezels over te houden’,
BEGEVEN: E zjenever driinken om lange te leven en lichte te begeven, ‘het gauw
begeven’, Guy Derycke, via Guy Depriester, Wormhout, 1 febr. 2004.
BESLEGEN: En is wel beslegen,‘welgesteld’,‘nogal rijk’. Ergens in Frans-Vlaanderen.
BEUZEBLAAUWER: E beuzeblaauwer, ‘die smokkelwaar in z’n broek- en jaszakken
stopt’, Laurent Loosen,Winnezele, 2005.
29

30
BOFFEN BLAOZEN EN KRAEIEN: ‘flink opscheppen’. Guy Derycke, via Guy
Depriester,Wormhout, 1 februari 2004.
DESCHODT: Al die Schodt is, is zot
Mao ze ziin nie bot
Al degenen die Deschodt heten, zijn gek, maar niet dwaas. Gerard Deschodt,
Merkegem, 12 februari 2005.
DISJGENOOTE: Ekklid lik e disjgenoote, gekleed als iemand die krijgt van de “disch”
‘armenzorg’, wijlen Lucienne David,Winnezele, via haar zoon Jacques Fermaut.
DUVEL:Oal dat sjoon geld,’t gaot aal nao den duvel te biechten,‘niet erg eerlijk verdiend’,
Georges Corteel, Houtkerke, 4 augustus, 2005.
HOOG’ ELLEERD MAO LEEG’ ESSPRIINKELD: ‘hoog geleerd maar laag
“terechtgekomen op de maatschappelijke ladder’. Esspriinkeld: een ladder die ‘van
sporten voorzien’ is. Ergens in de Westhoek, 2005.
INWIIZEN: Let op. Ie zoudt ‘t aal inwiizen, ‘meenemen’, Jacques Delafosse,
Volkerinkhove (woont nu in Tatingem), begin oktober 2005.
KAPEREN: Ie zoudt aal kaperen,‘meepakken’,idem, ibidem.
OZINGBARD:‘de plank van de “ozing”, zie “ozingerm” in het woordenboek.
ROTTEPIT: E rottepit, ‘rootput’ (om ‘t vlas te roten), Jacques Delafosse,
Volkerinkhove (nu in Tatingem), begin oktober 2005.
SJREPER: De sjreper, ‘halfronde vlakke schop om de draineersloven effen te maken
voor het leggen van de buizen (daar ”potgooten” genoemd), idem, ibidem.
STALEN BRIGGE: (Stalen Brigge over de Kolme in Broekkerke). ’t Is de Stallen
Brigge: de smid woonde an d’eene ziide en had z’n pèèrstal an d’angere ziide van die
brigge. Staal bestoeg toen nog nie. (Toch bestaat de Stalen Brugge al in 1529 (Du Flou,
Woordenboek der Toponymie), maar die naam werd vertaald als Pont des Ecuries in
1910, (ibidem)).André Vermeersch, Pitgam, 23 oktober 2005.
E STEKE PAPTAARTE: In de kermisse: koekestute mee hammevleesj en toen e
steke paptaarte,‘stuk’, idem, ibidem.
Met oprechte dank aan de vriendelijke zegslui. Graag allerhande reacties.
Cyriel Moeyaert
Kapellestr. 12, 8978 Sint-Jan-ter-Biezen. E-post: cyriel.moeyaert@tiscali.be
N.v.d.r.: vanaf dit nummer is de rubriek Ons oud Vlaams een noodzakelijke aanvulling
op het Woordenboek van het Frans-Vlaams. Dictionnaire du flamand de
France, uitgegeven door het Davidsfonds en officieel voorgesteld op de 58e Frans-
Vlaamse Cultuurdag van het KFV op zondag 25 september 2005 in de schouwburg
van het Cultuurcentrum De Schakel in Waregem. Kostprijs 29,95 €. ISBN:
9063065272. Op de webstek van het KFV - www.kfv-fransvlaanderen.org - vindt
u als addendum bij het Woordenboek de lijst van de zegslieden en wat ze gezegd
hebben.

Wij gedenken
Gisèle Boncquet (° Kortrijk, 30-12-1925 - † Kortrijk, 13-09-2005). Echtgenote van
wijlen André Lammertyn In de KFV-Mededelingen (XIVe jg.,nr 1, blz. 18) publiceerden
we een In Memoriam André Lammertyn (°Vlamertinge,24-12-1924 - † Kortrijk,25-04-1986)
waarin we de grote verdiensten van haar echtgenoot hebben belicht als een van de
belangrijkste medewerkers van het KFV en van de KFV-Mededelingen vanaf het eerste
nummer in mei 1973 en ook als de man van actie voor KNOKK en de Vlaamse school
in Komen. Ofschoon lichamelijk gehandicapt kon hij dit alles (ook als medewerker van
Radio 2) doen dankzij de nooit aflatende zorg van Gisèle. Na z’n overlijden zou zij met
dezelfde Vlaamse overtuiging het werk van André zowel voor de Komense
Vriendenkring als voor de KFV-Mededelingen voortzetten tot voor enkele jaren, toen
ze ziek werd en in een rusthuis moest worden opgenomen. Bijna 20 jaar lang heeft ze
voor steun aan de KFV-Mededelingen gezorgd vooral door het aanschrijven van bedrijven
om het KFV te steunen of om een advertentie in de KFV-Mededelingen te plaatsen.We
zijn haar voor dit werk bijzonder erkentelijk. Ze werd, omringd door haar kinderen,
kleinkinderen, achterkleinkind, familie en vele vrienden ten grave gedragen op 19 september
2005, met een mooie uitvaartdienst in de Kortrijkse Sint-Maartenskerk.
We betreuren ook het overlijden van pastoor Albert De Vos (° Grammene 15-04-1920
† Wannegem-Lede, 05-07-2005 ). Hij was een sympathisant en steungever van het KFV
en ook als talentrijk dichter met velen bevriend en door ons gewaardeerd. Hij ontving
de Dr. Ferdinand Snellaertprijs in de raadzaal van het gemeentehuis van Kruishoutem
op 5 maart 2004 met huldewoorden van burgemeester Paul Tant en het bestuur van
de Vereniging van Vlaams-Nationale Auteurs.
Wij gedenken ook Jan (Jean) Sepieter uit Steenvoorde, de vader van de bekende
Jan-Paul Sepieter, die een van de eersten was die Nederlands leerde in de KFV-cursus
van wijlen Jozef Tillie en die later apotheker werd in Armentiers en een vooraanstaande
rol zou spelen in een aantal initiatieven in Frans-Vlaanderen. Hier bij ons hield hij ook
spreekbeurten over de situatie in Frans-Vlaanderen o.m ook op de Frans-Vlaamse
Cultuurdagen waarop we vader Jean mochten ontmoeten. Jean publiceerde een bundeltje
Vlaamse vertellingen. Na Raymond Declerck en Robert Hennart verliest Frans-
Vlaanderen opnieuw een bijzondere Vlaming.
We gedenken heel in het bijzonder mejuffrouw Nathalie van den Bussche uit
St.-Amandsberg (° 22-04-1914 - † Gent, 19-02-2005).We kregen pas laat het bericht
van haar overlijden maar willen haar hulde brengen voor haar jarenlange steun en
voor de milde gift die zij het KFV nog vóór haar afsterven heeft bezorgd.
Ons werd ook nog het overlijden gemeld van Han van Liempt (° 1959) uit Waalre
(Nederland). Deze publicist en radiomaker was steungever en nam meer dan eens aan
de Frans-Vlaamse Cultuurdagen van het KFV deel.
Luc Verbeke
31

32
Op 6 september 2005 overleed Pierre (Pieter) Dumon op 83-jarige leeftijd. Als
stichter van de verbroedering in 1955 tussen de RMS Nieuwpoort en het Lyceum Jean
Bart uit Duinkerke was hij betrokken bij de eerste vergaderingen in 1975 toen de
Nieuwpoortse Frans-Vlaamse Veertiendaagse van start ging. Zowel op sportief als op
cultureel gebied legde hij contacten. Door de inzet van P. Dumon voerde Claude
Prouvoyeur, toen burgemeester van Duinkerke en conseiller général du Nord, op 29
maart 1975 het woord op de grensoverschrijdende burgemeestersvergadering. Vijf
jaar later werd Prouvoyeur ereburger van Nieuwpoort.
Jean-Marie Harley, in 1932 in Sperleke (Eperlecques) geboren, overleed op 26 september
2005 in Waten. Hij maakte 40 jaar deel uit van de gemeenteraad van Waten
(Watten) waarvan 22 jaar als burgemeester. De vernieuwing van de stad gebeurde
onder zijn mandaat. Om gezondheidsredenen diende hij begin augustus jl. zijn ontslag
in. Sinds 7 oktober 2005 is Daniel Deschodt (58 j.) nu burgemeester; hij was sinds
1995 lid van de gemeenteraad en schepen sinds 2001.
Etienne Desaever
Hendrik Vergote (° Kortrijk, 10-12-1920 - † Kortrijk, 05-11-2005).
Hendrik Vergote, die substituut-procureur in Kortrijk was, is onder het pseudoniem
Jaak Stervelynck een bekend auteur die tal van werken schreef, vooral novellen en
romans maar ook gedichten en toneel. De jongste jaren was hij echter wegens ziekte
en het overlijden van z’n echtgenote er niet meer toe gekomen om iets uit te geven
en zo geraakte z’n naam langzamerhand vergeten. Hij wordt vaak in een adem
genoemd met twee andere West-Vlamingen, André Demedts en Fred Germonprez.
Dat hij begon te publiceren kwam door zijn vrouw die een van zijn manuscripten had
opgestuurd naar André Demedts. Z’n meest bekende roman is De dagen van
Hondschoote (1979), die verhaalt over de geuzentijd. Het was z’n eerste historische
roman en die werd terecht geprezen. Hij ontving ervoor de West-Vlaamse Provinciale
Prijs voor de roman 1980 en ook de Dr. Karel Barbierprijs 1979-1980 van de
Koninklijke Vlaamse Academie voor Nederlandse Taal-en Letterkunde. Het boek
behandelt een stukje uit de geschiedenis van Frans-Vlaanderen n.l. de tragische periode
van de beeldenstorm die begint met de eerste hagepreek op een julinacht in 1566 op
het kerkhof van Hondschote. Er volgde een plundering en vernieling in kerken en
abdijen, priesters werden mishandeld of vermoord. Stervelynck benadert deze bloedige
periode met een reflectie op de sociale en politieke achtergronden,en ook vanuit
evangelische inspiratie. Hij legt het verhaal in de mond van een bejaard priester die
alles in z’n jeugd heeft meegemaakt. De Galgeberg dichtbij Dranouter herinnert aan
de plaats van opstand en repressie. De roman kreeg een tweede druk in 1983. Op zaterdag
12 november 2005 vond een mooie afscheidsviering plaats in de Kortrijkse Sint-
Janskerk met een talrijke deelname van vrienden en kennissen van de auteur van wie
tijdens de eucharistieviering twee prachtige gedichten werden voorgelezen.
Luc Verbeke
Het KFV biedt aan de familie van de afgestorvenen zijn innige deelneming aan.

Steunfonds vanaf 01.08.2005.
Geeraard Syx, Oostende (30 €) – Gabriel Dujardin, Oostkamp (30 €) – Godelieve Melis, Bredene
(10 €) – Germain van Beversluys, Deinze (30 €) – R. de Beule, Antwerpen (14,50 €) –
G. Vanhalme, Harelbeke (15 €) – Joseph van Craeyeveldt, Tielt (30 €) – Gemeentebestuur
Dilbeek, toelage 2005 (55 €) – Anne-Marie Billiet, Geluwe (30 €) – Stad Waregem, toelage 2005
(6.200 €) – Noel Verkest, Bredene (10 €) – De Rycke-Van Damme, Assebroek (10 €) – Pieter
Bekaert, Waregem (50 €) – Jozef van Dongen, Hoogstraten (20 €) – Georges Souffreau,
Woubrechtegem (5 €) – Erwin Clement,Waregem (50 €) – Marcel de Doncker,Wemmel (30 €) –
Jean- Jacques Declercq, Aalter (30 €) – Christiane Decock, Beernem (30 €) – Wilfried Desodt,
Zillebeke (30 €) – Eric Defoort,Wondelgem (24 €) – Jan Theuninck, Zonnebeke (5,01 €) – Paul
Conruyt, Erembodegem (30 €) – Raymond Victoor, Brugge (7 €) – Louis van Ginneken,
Wijnegem (30 €) – Willy Sterckx-Elisabeth Demol, Linkebeek (30 €) – Jan de Dobbeleer, Groot-
Bijgaarden (30 €) – Koenraad Haesbrouck, Mol (30 €) – Ryde-Goudeseune D’Hulster,
Dikkebus (30 €) – Georges Souffreau,Woubrechtegem (5 €) – Loverhoek Zakenkantoor, Sint-
Baafs-Vijve (7,50 €) – Willy Cobbaut, Baardegem (5 €) – Herman Mertens, Mechelen (100 €) –
Daniel van Quickelberge, Zulte (10 €) – Gilbert Dedecker,Adinkerke (250 €) – Vlaamse Kring
Mariekerke, Sint-Amands (30 €) – Paul Hannebouw, Poperinge (10 €) – Informativa vzw,
Brugge (50 €) – Fernand Vandamme, Brugge (30 €) – Frans Mattheessens,Antwerpen (30 €) –
Albert Bruggeman, Kortrijk (10 €) – Zuster Maria Pil-Dutoo, Dentergem (20 €) – Jan Balduck,
Beveren-Leie (30 €) – J. L.Travers, Diksmuide (10 €) – Nico van Campenhout, Lokeren (15 €) –
Rienk C.J.Prins , Boxtel, Ndl. (6 €) – Karel Vanderhaegen, Sint-Denijs-Westrem (30 €) –
Raymond van Dijcke, Tienen (5 €) – Joris Vanwijnsberghe, Tielt (30 €) – Georges Decaluwe,
Kuurne (5 €) – Erwin Serlet, Horebeke (50 €) – Jozef Ameeuw, Koksijde (10 €) – Roger
Vereecke,Waregem (10 €) – Luc Bosteels, Ninove (30 €) – Joseph Vandenbroucke, Koolskamp
(15 €) – Daniel Outtier, Poperinge (30 €) – Xavier Lesage, Bevekom/Beauvechain (5 €) – Roger
Pylyser, Merksem (10 €) – Jaak van Eeckhoutte,Waregem (30 €) – Jozef Vandromme,Wervik
(30 €) – L. Schaumont-F.Vyncke, Mariakerke (6 €) – Ludo van Hooreweder,Tienen (5 €) – Jozef
Luttun, Wielsbeke (20 €) – Andries Vanhaecke, Kuurne (20 €) – Paul Ostyn, Malonne (50 €) –
Fernand de Prince, Lier (50 €) – Jef Depla, Roeselare (50 €) – Herman Keersmaekers, Boechout
(15 €) – Mgr. Roger Vangheluwe, Brugge (15 €) – Antoon Steverlynck,Vichte (30 €) – Gemeente
Zemst, toelage 2005 (75 €) – Carlos de Wulf, Neeroeteren (30 €) – vzw Marnixring
Noorderkempen, Wuustwezel (125 €) – vzw Zusters van het Geloof, Keukeldam, Waregem
(30 €) – Luc van den Weygaert, Hove (10 €) – vzw Intern. Police Associat., Antwerpen (5 €) –
Davidsfonds Lier (12,50 €) – Norma Lecluyse, Moorslede (15 €) – Reginald Deschrijver,
Tervuren (10 €) – Ferdinand van Linden,Ternat (10 €) – Marie-José Regaert, Gent (12,39 €) –
Leo-Jozef Claeys, Zedelgem (20 €) – Gummarus van Bastelaer, Schoten (5 €) – Pierre Thomas,
Brugge (50 €) – Annemie Viaene- Devynck, Blanden (30 €) – Roger Deseck-Pollet, Kortrijk (30 €)
- Karel van den Bossche, Sint-Amands (25 €) – André Decrock, Poperinge (7,50 €) – Godelieve
Everaerdt-Top, Menen (20 €) – Ernest Henau, Wezembeek-Oppem (10 €) – Oscar Martens,
Waregem (30 €) – Dirk Lievens, Roeselare (30 €) – Louis Ureel, Antwerpen (30 €) –Maria-
Hendrika Moortgat, Gent (25 €) – Dries Vanackere, Maujerèt (10 €) – Jozef Allaert, Kortrijk (10 €)
– Guy Colson, Desselgem (10 €) – Jan Coornaert, Desselgem (30 €) – Kris Christiaens, Deerlijk (2
€) – André Sterckeman, Duinkerke, Frankrijk (50 €) – Frans van Bouwel, Koningshooikt (30 €)
– Frits Desloovere-Lut Verschaetse,Waregem (30 €) – Jacques Verhaeghe,Wezembeek-Oppem
(25 €) – A. Deweerdt, Roeselare (15 €) – Jan Loones, Oostduin-kerke (30 €) – Chris
Vandenbroeke,Waregem (5 €) – Elisabeth Goddefroy, Brugge (15 € – Wilfried Maes, De Klinge
(30 €) – Albert Huyghe, Veurne (5 €) – Peter Logghe, Roeselare (15 €) – Raoul van Laere,
33

34
Evergem (10 €) – G.Vanhalme, Harelbeke (25 €) – Arnoud Priem- Monique Verbeke, Kortrijk
(30 €) – Gilbert Stockman, Ronse (30 €) – René Essel, Veurne (10 €) – Albert Aelbers-
Hortensia Cuypers, Blankenberge (35 €) – Versprille-Cauwels, Adegem (30 €) – Provincie
West-Vlaanderen, subsidie 2005 (2500 €) – Willem Paessens, Dilbeek (30 €) – De Deken-
Allaert, Oudenaarde (10 €) – Marnick Donze, Waregem (50 €) – Jozef Vanryckeghem-De
Brabandere,Waregem (30 €) – Jozef Ameeuw, Koksijde (10 €) – Wilfried Dierick, Gent (30 €)
– Margareta Boon, Heverlee (30 €) – Walter Mouton, Brugge (30 €) – Gustaaf Callebaut,
Tienen (30 €) – Wouter van den Steene, Mechelen (20 €) – Suzanna Goossens, Oostduinkerke
(30 €) – José Vandercruyssen,Waregem (10 €) – Herman Van Bever-Schutyser, Nieuwerkerken-
Aalst (30 €) – P. Moerman-H. van Giel, Brasschaat (5 €) – Camiel van Woerkum,Valkenswaard,
Ndl (45 €) – vzw Marnixring Noorderkempen, Wuustwezel (125 €) – André Strubbe,
Oostkamp (20 €) – Jos Rogiers, Asse (4,96 €) – Ignace Peckstadt, Eeklo (5 €) – André
Huyghebaert, Lovendegem (30 €) – Rudi Koot, Numansdorp, Ndl. (40 €) – André Beddeleem,
Reningelst (30 €) – Marcel Endels,Vilvoorde (10 €) – Wilfried Taveirne, Merelbeke (30 €) – R.
Van Poucke-L. van de Wiele, Beersel (10 €) – Roland Declercq, Wevelgem (5 €) – bvba Jan
Strynckx, Zele (12,50 €) – Paul Dereckx, Ieper (5 €) – Gijs Nollet, Oudenburg (25 €) – Marcel
Gruyaert-Van Dyck, Mortsel (30 €) – Ministerie v.d.Vlaamse Gemeenschap, Brussel subs. jaarwerking
2005 (13.600 €) – Naamloos (2,5 €) – VTB-VAB Afdeling Sint-Niklaas (50 €) – Daniel
Berat, Ieper (30 €) - Johan Velghe, Kortrijk (20 €) – Jozef Boets, Schoten (10 €) – Jacques
Dethune,Wervik (30 €) – Myriam de Meerleer,Aalst (10 €) – FD-Centraal,Antwerpen (20 €)
– Guido Steenkiste, Koksijde (30 €) – Steungevers uit Nederland van 14/12/04 tot en met
05/07/05 via C.J.M. Emmen:A.J. Peeck, Middelburg (15 €) – F.R.M.L.Wijnant, Rotterdam (27,50
€) – P. Meeusen,Vlissingen (12,50 €) – N.J. van Duin, Uitgeest (25 €) – H.A. van Liempt,Waalre
(10 €) – L.G. van Dorp,Amsterdam (113,45 €) – C.C.M. van Woerkum,Valkenswaard (10 €) –
A. Postma, Groningen (20 €) – M.J. Heida,Veenendaal (25 €) – Rudi Koot, Numansdorp (25 €)
– H.J. Neeleman,Voorschoten (100 €) – L.H.B. Rienks, Nieuwerkerk (70 €) – J.M. Ooteman,
Haarlem (12,50 €) – H.C. van der Drift, St.-Oedenrode (30 €) – R. van Schoonderwoerd-den
Bezemer,Voorschoten (12 €) – C.C.M. van Woerkum,Valkenswaard (10 €) – L.G. van Dorp,
Amsterdam (90,76 €) – A.J. Peeck, Middelburg (15 €) – Rudi Koot, Numansdorp (25 €)
– J.F.Vandenberghe,Vijfhuizen (20 €) – L.G. van Dorp, Amsterdam (68,07 €) – Rudi
Koot, Numansdorp (25 €) – C.C.M. van Woerkum, Valkenswaard (10 €). Lezerssteungevers
uit Nederland kunnen voortaan enkel een steunbijdrage storten
via het internationale IBAN (zie ook blz. 33). Lijst afgesloten op 31.10.05.
Roger Vynckier, penningmeester
Belangrijk bericht t.a.v. steungevers die de werking van het Komitee
voor Frans-Vlaanderen in het hart dragen: wie dat wil, kan zijn vorige
steunbijdragen voor 2005 nog aanvullen tot een bedrag van 30 euro
vóór eind december 05. Het KFV vzw is gemachtigd om een FISKAAL
ATTEST te geven voor steunbijdragen vanaf 30 euro.
STAD
WAREGEM

Oprechte dank; Oproep tot steun.
2005 was het 58e werkjaar van vzw Komitee voor Frans-Vlaanderen (KFV) en ook
het 48e cursusjaar voor meer dan 30 bijna-gratis-cursussen Nederlands van het
KFV in Frans-Vlaanderen, nu in een samenwerkingsverband met het Huis van het
Nederlands (MNL) in Belle (Bailleul). Het Huis van het Nederlands is trouwens uit de
werking van het KFV ontstaan.
Op zondag 25 september 2005 organiseerde het KFV z’n 58e Frans-Vlaamse
Cultuurdag in het West-Vlaamse Waregem, ooit door een Frans-Vlaming de “hoofdstad
van Frans-Vlaanderen” genoemd.
Het KFV is geen staatsinstelling, maar een particuliere vereniging met een kleine,
hardwerkende kern van vrijwilligers, zonder kantoren. Deze kleine groep actievelingen
slaagt erin om in de vrije tijd de continuïteit van nu al meer dan een
halve eeuw bijzonder concrete werking voor en in Frans-Vlaanderen te
garanderen, en op die manier het werk van de stichters André Demedts en Luc
Verbeke voort te zetten, in hun geest, met eigen accenten, aangepast aan deze tijd.
Het KFV heeft altijd en met succes geopteerd voor concrete en duurzame
(samen)werking.
Voor die veelomvattende, concrete werking en ook voor het samenstellen van de KFV-
Mededelingen kunnen we rekenen op veel medewerking en sympathie. De financiële
steun die het KFV van heel veel particulieren ontvangt is niet alleen een
hart onder de riem, maar is ook noodzakelijk om de werking van het
Komitee voor Frans-Vlaanderen voort te zetten. De centen die het KFV vzw
met veel inspanningen verzamelt voor die werking zijn hoofdzakelijk bedoeld voor het
bekostigen van de KFV-cursussen Nederlands in Frans-Vlaanderen: onkostenvergoedingen
voor de leerkrachten, aankopen van handboeken, werkboeken, grammatica’s,
woordenboeken, audio- en videocassettes, CD-roms …
Duizenden Frans-Vlamingen hebben ondertussen door en met het KFV
Nederlands geleerd.
We willen daarom een oproep doen aan ALLE LEZERS uit Vlaanderen en
Nederland om een steunbijdrage te storten. Als wij druk- en verzendingskosten in
rekening nemen, plus het feit dat een 2000 Frans-Vlamingen de KFV-Mededelingen
gratis ontvangen, dan moeten we normaliter 20 euro vragen voor een jaargang.Wie
30 euro stort, kan fiscale vrijstelling genieten, en blijft de KFV-Mededelingen ontvangen.
Graag een vrijwillige steunbijdrage van u op: bankrekening 469-1003761-50
(buitenland: IBAN: BE86 4691 0037 6150 / BIC: KREDBEBB) of op giro 000-
1483244-17 van het Komitee voor Frans-Vlaanderen, Platanendreef 46, B-8790
Waregem. Voor NEDERLAND: via de Postbank met “Eurogiro basis” (‘shared cost’
is gratis) met vermelding IBAN-nummer en BIC-codenummer. Aan de steungevers
worden na het jaareinde de fiscale attesten voor belastingvrijstelling bezorgd.
Vanaf 01.01.2002 is door een nieuwe reglementering belastingvrijstelling alleen mogelijk
voor een bedrag van minstens 30 euro op jaarbasis.
Dirk Verbeke, secretaris/hoofdredacteur

Spreekt u
Nederlands?
Parlez-vous
néerlandais?
Coût ?
Cours, manuels,
grammaire, dictionnaire…:
gratuit
15 €
Participation
+ 15 €
Adhésion à la Maison du Néerlandais
et travail individualisé avec les logiciels
Apprenons
le néerlandais
Une clé pour l’avenir
Langue officielle de 22 millions
d’habitants de Belgique et des
Pays-Bas
48ème année de cours de néerlandais,
organisés et financés par le KFV, association
fondée en 1947 à Waregem (B),
Où ?
en collaboration avec
la Maison du Néerlandais à Bailleul
• Bergues (Collège Saint-Winoc)
• Boeschèpe (Ecole V. Hugo)
• Cassel (Mairie)
• Coudekerque-Branche (Centre Culturel J. Romains)
• Halluin (M.J.C.)
• Hazebrouck (Institut Agricole)
• Hondschoote (Salle D. Peene)
• Lannoy (Athena Forum)
• Lille (Mairie de quartier Lille-Centre)
• Rubrouck (Ecole Municipale)
• Steenvoorde (Centre Culturel)
KOMITEE VOOR FRANS-VLAANDEREN (KFV)
en collaboration avec la MAISON DU NEERLANDAIS
Avec Certificat d’assiduité.
Il y a aussi des cours
du niveau 2, 3 et 4 (conversation).
Stages intensifs (3 niveaux)
à la Maison du Néerlandais (MNL)
à Bailleul.
Renseignements:
www.kfv-fransvlaanderen.org
kfv.fransvlaanderen@skynet.be
mnl.bailleul.free.fr
KOMITEE VOOR FRANS-VLAANDEREN